ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

2023 թվականի փետրվարի 03-ին

գրավոր ընթացակարգով քննելով ՀՀ առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմնի (այսուհետ՝ Տեսչական մարմին) բերած վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 02.12.2020 թվականի որոշման դեմ՝ ըստ հայցի «Լևոն և Լամարա դեղատուն» ՍՊԸ-ի (այսուհետ՝ Ընկերություն) տնօրեն Գեղամ Մոսինյանի ընդդեմ Տեսչական մարմնի՝ ՀՀ առողջապահության նախարարության առողջապահական պետական տեսչության 25.04.2017 թվականի թիվ 050 որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին,

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.

Դիմելով դատարան՝ Ընկերության տնօրեն Գեղամ Մոսինյանը պահանջել է անվավեր ճանաչել ՀՀ առողջապահության նախարարության առողջապահական պետական տեսչության 25.04.2017 թվականի թիվ 050 որոշումը:

ՀՀ վարչական դատարանի (դատավոր` Ա. Հարությունյան) (այսուհետ` Դատարան) 07.06.2018 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է:

ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 02.12.2020 թվականի որոշմամբ Տեսչական մարմնի ներկայացրած վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 07.06.2018 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Տեսչական մարմինը (ի պաշտոնե ներկայացուցիչ՝ Հակոբ Ավագյան)։

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան է ներկայացրել Ընկերության տնօրեն Գեղամ Մոսինյանը (ներկայացուցիչ՝ Մարիամ Ղուլյան)։

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը.

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքերի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը խախտել է «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի (ՀՕ-259, ուժը կորցրել է 15.12.2016 թվականին) 15-րդ հոդվածի 1-ին մասը, Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 47.3-րդ հոդվածի 3-րդ մասը (մինչև 17.05.2016 թվականի «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» թիվ ՀՕ 89-Ն ՀՀ օրենքի ուժի մեջ մտնելը սահմանված խմբագրությամբ), ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 25-րդ, 26-րդ, 27-րդ և 60-րդ հոդվածները:

Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել, որ վարչական մարմնի կողմից Ընկերությանը պատկանող՝ ՀՀ, ք. Երևան, Գյուրջյան 11/3 հասցեում գտնվող դեղատնային կրպակում Տրոմբոպոլ դեղահատ 75մգ, թիվ 30, Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5%, 5գ դեղերը նույնական չեն ՀՀ առողջապահության նախարարի 12․07․2016 թվականի թիվ 25-Ն հրամանով հաստատված Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանում գրանցված դեղերի հետ, հաշվի առնելով գրանցամատյանում նշված դեղերի վերաբերյալ առկա տվյալները: Այսպես, հայտնաբերված Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5%, 5գ դեղը գրանցամատյանում գրանցված է «Ացիկլովիր-Ակրի» անվանումով 50մգ/5գ անվանմամբ, իսկ հայտնաբերված Տրոմբոպոլ դեղահատ 75մգ, թիվ 30 դեղը պետական գրանցամատյանում գրանցված բաց թողնման կարգի տվյալի համաձայն նախատեսված է դեղատոմսով իրացման համար, իսկ հայտնաբերված և փորձաքննության ներկայացված դեղի նմուշը նախատեսված է առանց դեղատոմսի իրացման համար։ Նշվածից հետևում է, որ պետական գրանցամատյանում նշված դեղերի վերաբերյալ տվյալները նույնական չեն, մի դեպքում առկա է անվան անհամապատասխանություն, մեկ այլ դեպքում՝ դեղի թողարկման ձևի անհամապատասխանություն։

Միևնույն ժամանակ, Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել այն հանգամանքը, որ գործում առկա ծառայությունների մատուցման մասին թիվ 01-2017 պայմանագիրը չէր կարող հանդիսանալ այն վերաբերելի ապացույցը, որը կարող էր գնահատվել Վերաքննիչ դատարանի կողմից դատական ծախսերի հարցը լուծելիս: Ավելին՝ այն չէր կարող որակվել որպես սույն գործով ներկայացուցչական ծառայություններ մատուցելու դիմաց վճարման ենթակա գումարի ողջամիտ չափը հիմնավորող փաստական հիմք, քանի որ սույն գործով վիճարկվող վարչական ակտի հասցեատերն է ֆիզիկական անձ հանդիսացող հայցվոր Գեղամ Մոսինյանը՝ որպես Ընկերության տնօրեն, մինչդեռ սույն դատական գործով ներկայացուցչության համար ծառայությունների մատուցման պայմանագիրը կնքվել է Ընկերության անունից։

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 02.12.2020 թվականի որոշումը և հայցը մերժել, կամ գործն ուղարկել նոր քննության։

2.1. Վճռաբեկ բողոքի վերաբերյալ Ընկերության տնօրեն Գեղամ Մոսինյանի կողմից ներկայացված պատասխանի հիմքերը և հիմնավորումները.

Գործի քննության ընթացքում չի ներկայացվել որևէ ապացույց, որը կհիմնավորեր Ընկերության կողմից իրացվող տվյալ դեղերի և ՀՀ առողջապահության նախարարի 12.07.2016 թվականի թիվ 25-Ն հրամանով հաստատված Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանում գրանցված դեղերի միջև բաղադրության կամ որևէ այլ տարբերությունը: Այսինքն, եթե Տրոմբոպոլ դեղահատը արդեն իսկ գրանցված է Հայաստանի Հանրապետությունում կոնկրետ բաղադրությամբ, և Ընկերության կողմից իրացվող նույն անվանումով, նույն քանակով և ձևաչափով դեղահատի տարբերությունը զուտ բաց թողնման կարգի անհամապատասխանության մեջ է, ապա դեղը գրանցելու կամ վերագրանցելու որևէ պահանջ չկա: Ավելին, ՀՀ առողջապահության նախարարի 12.07.2016 թվականի թիվ 25-Ն հրամանով հաստատված Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանի 4075 տողում գրանցված է Տրոմբոպոլ դեղահատ 75մգ, թիվ 30 դեղը: Տվյալ դեպքում գրանցված և փորձաքննությանը ներկայացված դեղերի անվանումները նույնական են: Ինչ վերաբերում է Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5%, 5գ դեղին, ապա ՀՀ առողջապահության նախարարի 12.07.2016 թվականի թիվ 25-Ն հրամանով հաստատված Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանի 511 համարի տակ գրանցված է Ացիկլովիր-Ակրի անվանումով 50մգ/5գ դեղը, որը նույնական է փորձաքննության ներկայացված Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5%, 5գ դեղին, իսկ տարբերությունը կայանում է միայն անվան վերջածանցի մեջ:

Վերոգրյալ հիմնավորումներով Ընկերության տնօրեն Գեղամ Մոսինյանը խնդրել է մերժել վճռաբեկ բողոքը:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը.

1) ՀՀ առողջապահության նախարարության աշխատակազմի առողջապահական պետական տեսչությունում 12.12.2016 թվականին հարուցվել է վարչական վարույթ, որի շրջանակներում 12.12.2016 թվականին Ընկերությանը պատկանող` ՀՀ, ք. Երևան, Գյուրջյան 11/3 հասցեում գտնվող դեղատնային կրպակում իրականացվել է զննում, ինչի արդյունքում առգրավվել են 6 անվանում դեղեր` փորձաքննության ուղարկելու համար (հատոր 1-ին, գ.թ. 51-57):

2) «Ակադեմիկոս Էմիլ Գաբրիելյանի անվան դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն» ՓԲ ընկերության կողմից 20.12.2016 թվականին տրված թիվ 0114231516 եզրակացության համաձայն` Ընկերությանը պատկանող դեղատնային կրպակից հայտնաբերված «Տրոմբոպոլ 75մգ N30դ/հ» և «Ացիկլովիր-Ակրիխին 5% 5գ քսուք» դեղերը Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված չեն (հատոր 1-ին, գ.թ. 60):

3) 13.01.2017 թվականին վարչական իրավախախտման վերաբերյալ կազմվել է թիվ 004 արձանագրությունը, որի համար հիմք են հանդիսացել փորձաքննության եզրակացությունները (հատոր 1-ին, գ.թ. 61-64)։

4) ՀՀ առողջապահության նախարարի 10.04.2017 թվականի թիվ 1080-Ա հրամանի համաձայն՝ ՀՀ առողջապահության նախարարության աշխատակազմի առողջապահական պետական տեսչության «Վարչական տույժ նշանակելու մասին» 25.01.2017 թվականի թիվ 014 որոշումը բեկանվել է և տրվել է նոր վարչական ակտ ընդունելու վերաբերյալ հանձնարարական (հատոր 1-ին, գ.թ. 73-84):

5) ՀՀ առողջապահության նախարարության աշխատակազմի առողջապահական պետական տեսչության կողմից 25.04.2017 թվականին ընդունված «Վարչական տույժ նշանակելու մասին» թիվ 050 որոշման համաձայն՝ Ընկերության տնօրեն Գեղամ Մոսինյանը` որպես խախտում թույլ տված անձ, «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 1-ին մասի պահանջները խախտելու և Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված դեղեր պահպանելու համար Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 47.3-րդ հոդվածի 3-րդ մասով (մինչև 17.05.2016 թվականի «Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» թիվ ՀՕ 89-Ն ՀՀ օրենքի ուժի մեջ մտնելը սահմանված խմբագրությամբ) ենթարկվել է վարչական տույժի` սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկի չափով` 100.000 ՀՀ դրամ վարչական տուգանքի (հատոր 1-ին, գ.թ. 87-95)։

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 161-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ` նույն հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետի իմաստով, այն է՝ առերևույթ առկա է մարդու իրավունքների և ազատությունների հիմնարար խախտում, քանի որ Վերաքննիչ դատարանի կողմից թույլ է տրվել իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի (27.10.1998 թվականին ընդունված և 15.12.2016 թվականին ուժը կորցրած «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի) այնպիսի խախտում, որը խաթարել է արդարադատության բուն էությունը։

Սույն վճռաբեկ բողոքի քննության շրջանակներում Վճռաբեկ դատարանն անհրաժեշտ է համարում անդրադառնալ հետևյալ իրավական հարցադրմանը.

- արդյո՞ք դեղը համարվում է Հայաստանի Հանրապետությունում օրենքով սահմանված կարգով գրանցված, եթե դեղի անվանումը և բաց թողնման կարգը չի համապատասխանում դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեեստրում) ամրագրված տվյալներին:

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող խմբագրությամբ Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 47.3-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված դեղեր ներմուծելը կամ արտադրելը կամ պահպանելը կամ բաշխելը կամ իրացնելը կամ կիրառելը, բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած դեպքերի՝ առաջացնում է տուգանքի նշանակում՝ սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկից մինչև հարյուրհիսնապատիկի չափով:

«Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 1-ին հոդվածի համաձայն՝ նույն օրենքը կարգավորում է Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի, դեղանյութերի, դեղաբուսական հումքի և հետազոտվող դեղագործական արտադրանքի շրջանառության հետ կապված հարաբերությունները` բնակչության անվտանգ, արդյունավետ, որակյալ, մատչելի դեղերով և դրանց մասին հավաստի տեղեկատվությամբ ապահովելու նպատակով, ինչպես նաև սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության իրավասու պետական մարմինների և դեղերի շրջանառության սուբյեկտների լիազորություններն այդ ոլորտում:

«Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ դեղերի, դեղանյութերի, դեղաբուսական հումքի և հետազոտվող դեղագործական արտադրանքի շրջանառությունը կարգավորվում է նույն օրենքով, այլ օրենքներով և իրավական այլ ակտերով:

«Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ նույն օրենքում օգտագործվում են հետևյալ հիմնական հասկացությունները.

1) դեղ` դեղաբանական և (կամ) իմունաբանական և (կամ) նյութափոխանակային ակտիվությամբ օժտված մարդկային և (կամ) կենդանական և (կամ) բուսական և (կամ) քիմիական և (կամ) կենսատեխնոլոգիական ծագման միջոց՝ համապատասխան դեղաչափով և դեղաձևով, անհրաժեշտ փաթեթավորմամբ և մակնշմամբ, որը նախատեսված է կիրառել մարդկանց և կենդանիների հիվանդությունները բուժելու, կանխարգելելու և (կամ) օրգանիզմի ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաները փոփոխելու, վերականգնելու, կարգավորելու համար կամ ներմուծվում է մարդու և կենդանու օրգանիզմ հիվանդությունը ախտորոշելու նպատակով.

39) գրանցամատյան` Հայաստանի Հանրապետությունում օրենքով սահմանված կարգով գրանցում ստացած դեղերի ռեգիստր։

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի (ընդունվել է 27․10․1998 թվականին, ուժը կորցրել է 15․12․2016 թվականին) 15-րդ հոդվածի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետությունում թույլ է տրվում ներմուծել, արտադրել, պահպանել, բաշխել, իրացնել և կիրառել միայն Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերը, բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած դեպքերի:

Համանման կարգավորում է նախատեսվել նաև 15․12․2016 թվականից ուժի մեջ մտած «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 16-րդ հոդվածով, որի 1-ին մասի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետությունում թույլատրվում է արտադրել, ներմուծել, բաշխել, բաց թողնել, իրացնել և կիրառել այն դեղերը, որոնք գրանցված են Հայաստանի Հանրապետությունում, բացառությամբ նույն օրենքով սահմանված դեպքերի:

Նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ դեղի գրանցումը, գրանցումը մերժելը, կասեցնելը և ուժը կորցրած ճանաչելը փորձագիտական եզրակացության հիման վրա իրականացնում է Լիազոր մարմինը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով, (...):

Նույն հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն՝ դեղի գրանցումը հիմնվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ընդունված արտադրանքի անվտանգության, արդյունավետության և որակի գիտականորեն հիմնավորված չափանիշների և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած միջազգային մասնագիտական կազմակերպությունների ընդունած փաստաթղթերի վրա` հաշվի առնելով նաև շրջակա միջավայրի վրա անցանկալի ազդեցության հնարավոր վտանգի գործոնները:

Նույն հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն՝ գրանցման ենթակա են դեղերի յուրաքանչյուր անվանում, բաղադրակազմ, դեղաչափ, դեղաձև, թողարկման ձև, նոր ցուցում, արտադրող (ներառյալ` յուրաքանչյուր արտադրական գործընթացն իրականացնող), գրանցման հավաստագրի իրավատեր:

Նույն հոդվածի 6-րդ մասի համաձայն՝ գրանցման ժամանակ հաստատվում են դեղի առաջնային և (կամ) արտաքին փաթեթը, պիտակը, մակնիշը (այդ թվում` գունավոր պատկերների տեսքով), բժշկական կիրառման հրահանգը (դեղի ընդհանուր բնութագիրը), օգտագործման հրահանգը (ներդիր-թերթիկը) և որակի հատկորոշիչները (սպեցիֆիկացիաները):

Նույն հոդվածի 9-րդ մասի համաձայն՝ գրանցման նպատակով հայտատու կարող է հանդես գալ արտադրողը կամ արտադրանքի համար պատասխանատու այլ անհատ ձեռնարկատեր կամ իրավաբանական անձ, որը դեղի գրանցումից հետո համարվում է գրանցման հավաստագրի իրավատերը: Գրանցման փաստաթղթերը կարող է ներկայացնել նաև հայտատուի կողմից Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով լիազորված անձը: Ներկայացված տվյալների ճշտության և հավաստիության համար պատասխանատու է հայտատուն:

Նույն հոդվածի 25-րդ մասի համաձայն՝ Լիազոր մարմինը սահմանում է դեղատոմսով, առանց դեղատոմսի դեղերի խմբերին դեղի պատկանելիության որոշման ու դրա վերանայման կարգը: Լիազոր մարմինը ապահովում է դեղատոմսով, առանց դեղատոմսի և հսկվող դեղերի ցանկերի հրապարակայնությունը և տեղադրումը Լիազոր մարմնի պաշտոնական ինտերնետային կայքում:

ՀՀ առողջապահության նախարարի 12.07.2016 թվականի թիվ 25-Ն հրամանով (ուժը կորցրել է 27.03.2017 թվականին) հաստատվել է Հայաստանի Հանրապետության դեղերի գրանցամատյանը (ռեեստրը), որտեղ գրառվում են գրանցվող դեղը նույնականացնելու հնարավորություն ընձեռող այնպիսի վավերապայմաններ, ինչպիսիք են դեղի առևտրային անվանումը, միջազգային համընդհանուր կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումը, դեղաձևը, դեղաչափը և թողարկման ձևը (փաթեթավորումը), արտադրողը, երկիրը, դեղերի ծածկագիրը և/կամ տեսակային պատկանելությունը, գրանցման հավաստագրի համարը, գրանցման ժամկետը, բաց թողնման կարգը, գրանցման հավաստագրի իրավատերը։

ՀՀ վճռաբեկ դատարանը, նախկինում կայացրած որոշմամբ անդրադառնալով վերը նշված իրավական նորմերին, արձանագրել է, որ դեղը դեղաբանական և (կամ) իմունաբանական և (կամ) նյութափոխանակային ակտիվությամբ օժտված մարդկային և (կամ) կենդանական և (կամ) բուսական և (կամ) քիմիական և (կամ) կենսատեխնոլոգիական ծագման միջոց է՝ համապատասխան դեղաչափով և դեղաձևով, անհրաժեշտ փաթեթավորմամբ և մակնշմամբ, որը նախատեսված է կիրառել մարդկանց և կենդանիների հիվանդությունները բուժելու, կանխարգելելու և (կամ) օրգանիզմի ֆիզիոլոգիական ֆունկցիաները փոփոխելու, վերականգնելու, կարգավորելու համար կամ ներմուծվում է մարդու և կենդանու օրգանիզմ հիվանդությունը ախտորոշելու նպատակով: Դեղը բնութագրող հիմնական հատկանիշներն են՝ արդյունավետությունը՝ դեղի սպասվելիք դրական ազդեցության դրսևորման աստիճանի բնութագիրը, անվտանգությունը` առողջությանը վնասելու հնարավոր անթույլատրելի ռիսկի բացակայությունը, և որակը` համապատասխանությունը դեղագրքային պահանջներին և/կամ որակի հատկորոշիչներին (սպեցիֆիկացիաներին): Ընդ որում, ՀՀ վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ միայն նշված հատկանիշների միաժամանակյա առկայության պայմաններում դեղը կարող է ծառայել իր նպատակին և պատշաճորեն կիրառվել գործնականում:

Հաշվի առնելով Հայաստանի Հանրապետությունում անվտանգ, արդյունավետ և որակյալ դեղերի մատչելիության ապահովման կարևորությունը և առանձնահատուկ դերը բնակչության համար՝ օրենսդիրը կարգավորել է Հայաստանի Հանրապետությունում դեղերի շրջանառությունը, որն ընդգրկում է դրանց արտադրությունը, պատրաստումը, կշռաչափումը, փաթեթավորումը, գրանցումը, որակի հսկողությունը և այլ գործողություններ՝ դեղերի ստացման կամ ոչնչացման նպատակով, դեղերի ձեռքբերումը, պահպանումը, պահեստավորումը, բաշխումը, բացթողնումը, վաճառքը, արտահանումը, ներմուծումը, դրանց մասին տեղեկատվությունը, գովազդը, ինչպես նաև սահմանել է Հայաստանի Հանրապետության պետական մարմինների լիազորություններն այդ ոլորտում: Միևնույն ժամանակ, ՀՀ վճռաբեկ դատարանը հավելել է, որ վերոնշյալը բխում է հանրապետության առողջապահության այնպիսի սկզբունքներից, ինչպիսին են՝ պետական պատասխանատվությունը բնակչության առողջության համար և անվտանգ, արդյունավետ և որակյալ առողջապահական համակարգի ապահովումը:

Վերոգրյալի համատեքստում ՀՀ վճռաբեկ դատարանն արձանագրել է, որ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում թույլատրվում է արտադրել, ներմուծել, պահպանել, բաշխել, իրացնել և կիրառել այն դեղերը, որոնք գրանցված են Հայաստանի Հանրապետությունում: Դեղերի պետական գրանցումը մի քանի փուլերից բաղկացած վարչական գործընթաց է, որը հնարավորություն է տալիս խուսափելու և բնակչությանը զերծ պահելու անորակ, անարդյունավետ կամ քիչ արդյունավետ, վտանգավոր և կեղծ դեղերի կիրառումից: Այլ կերպ ասած՝ դեղերի գրանցումը արտադրանքի արդյունավետության, անվտանգության և որակի ապահովման համակարգի հիմքն է:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանը փաստել է, որ դեղերի Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված լինելու փաստը կարող է հաստատվել միայն ներմուծվող դեղերի և Հայաստանի Հանրապետության դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեեստրում) պետական գրանցում ունեցող դեղերի՝ ներառյալ վերջինիս բոլոր վավերապայմանների համապատասխանության պայմաններում: Հետևաբար՝ դեղի Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցում ունենալու փաստը պարզելու համար անհրաժեշտ է ստուգել Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեեստրում) տվյալ դեղի մասին նշված տեղեկությունները:

Ամփոփելով վերոգրյալը՝ ՀՀ վճռաբեկ դատարանը գտել է, որ դեղերի Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված լինելը փաստելու համար անհրաժեշտ է դեղի բոլոր վավերապայմանների համապատասխանությունը դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեեստրում) գրանցված դեղի վավերապայմաններին, (...) (տե´ս, «Ստանդարտ Մեդիքլ» ՍՊԸ-ի տնօրեն Ստյոպա Հայրապետյանն ընդդեմ ՀՀ առողջապահության նախարարության Առողջապահական պետական տեսչության Երևանի քաղաքային կենտրոնի թիվ ՎԴ/1096/05/17 վարչական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 23.07.2021 թվականի որոշումը)։

Հիմք ընդունելով իրավահարաբերության ծագման պահին գործող Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի իրավակարգավորումները՝ Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ Հայաստանի Հանրապետությունում թույլատրվում է ներմուծել, արտադրել, պահպանել, բաշխել, իրացնել և կիրառել միայն Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերը, որպիսի պահանջի խախտումը հիմք է անձին վարչական պատասխանատվության ենթարկելու համար, բացառությամբ այն դեպքերի, երբ գրանցում չի պահանջվում:

Վերոնշյալից բխում է, որ դեղ և (կամ) դեղանյութ պահպանողը կամ իրացնողը պետք է պարզի, թե արդյոք համապատասխան դեղը և (կամ) դեղանյութը գրանցված է, թե՝ ոչ, այն է՝ արդյո՞ք իր ցուցանիշներով համապատասխանում է դեղերի պետական գրանցամատյանում (ռեեստրում) ամրագրված ցուցանիշներին:

Հետևաբար, յուրաքանչյուր դեպքում ՀՀ օրենսդրության իմաստով դեղը համարվում է գրանցված, եթե արդեն իսկ տվյալ պահին գործող Հայաստանի Հանրապետության դեղերի գրանցամատյանում առկա է գրանցված նույն դեղի նույն առևտրային անվանումը, նույն միջազգային համընդհանուր կամ ակտիվ բաղադրատարրերի անվանումը, նույն դեղաձևը, նույն դեղաչափը և նույն թողարկման ձևը (փաթեթավորումը), նույն արտադրողը, նույն երկիրը, նույն դեղերի ծածկագիրը և/կամ տեսակային պատկանելությունը, գրանցման հավաստագրի նույն համարը, գրանցման նույն ժամկետը, բաց թողնման նույն կարգը, գրանցման հավաստագրի նույն իրավատերը, որը փորձաքննության եզրակացության համաձայն նույնականանում է ներմուծվող դեղի հետ: Իսկ նշված նույնականացման պայմաններից որևէ մեկի կամ դրա որևէ մասի անհամապատասխանությունը հանգեցնում է նրան, որ տվյալ դեղը գրանցված չէ:

Վճռաբեկ դատարանի իրավական դիրքորոշման կիրառումը սույն գործի փաստերի նկատմամբ.

ՀՀ առողջապահության նախարարության աշխատակազմի առողջապահական պետական տեսչությունում 12.12.2016 թվականին հարուցվել է վարչական վարույթ, որի շրջանակներում 12.12.2016 թվականին Ընկերությանը պատկանող` ՀՀ, ք. Երևան, Գյուրջյան 11/3 հասցեում գտնվող դեղատնային կրպակում իրականացվել է զննում, ինչի արդյունքում առգրավվել են 6 անվանում դեղեր` փորձաքննության ուղարկելու համար: «Ակադեմիկոս Էմիլ Գաբրիելյանի անվան դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն» ՓԲ ընկերության կողմից 20.12.2016 թվականին տրված թիվ 0114231516 եզրակացության համաձայն` Ընկերությանը պատկանող դեղատնային կրպակից հայտնաբերված «Տրոմբոպոլ 75մգ N30դ/հ» և «Ացիկլովիր-Ակրիխին 5% 5գ քսուք» դեղերը Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված չեն: 13.01.2017 թվականին վարչական իրավախախտման վերաբերյալ կազմվել է թիվ 004 արձանագրությունը, որի համար հիմք են հանդիսացել փորձաքննության եզրակացությունները:

ՀՀ առողջապահության նախարարության աշխատակազմի առողջապահական պետական տեսչության կողմից 25.04.2017 թվականին ընդունված «Վարչական տույժ նշանակելու մասին» թիվ 050 որոշման համաձայն՝ Ընկերության տնօրեն Գեղամ Մոսինյանը` որպես խախտում թույլ տված անձ, «Դեղերի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 1-ին մասի պահանջները խախտելու և Հայաստանի Հանրապետությունում չգրանցված դեղեր պահպանելու համար Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 47.3-րդ հոդվածի 3-րդ մասով (մինչև 17.05.2016 թվականի Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին ՀՕ 89-Ն ՀՀ օրենքի ուժի մեջ մտնելը սահմանված խմբագրությամբ) ենթարկվել է վարչական տույժի` սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկի չափով` 100.000 ՀՀ դրամ վարչական տուգանքի:

Դատարանը բավարարել է Ընկերության տնօրեն Գեղամ Մոսինյանի հայցը՝ պատճառաբանելով, որ «(…) վեճի ամբողջ էությունը կայանում է նրանում, որ «Լևոն և Լամարա» ՍՊԸ-ին պատկանող դեղատանը հայտնաբերված Տրոմբոպոլ դեղահատ 75մգ, թիվ 30, Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5%, 5գ դեղերը գրանցված չեն՝ այն հիմնավորմամբ, որ առկա են առաջնային փաթեթավորման տարբերություն և անվանման մեջ վերջածանցի ավելացում: Վերոշարադրյալ վերլուծությունների արդյունքում Դատարանն արձանագրում է, որ որպես չգրանցված դեղեր ներկայացված Տրոմբոպոլ դեղահատ 75մգ, թիվ 30, Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5%, 5գ դեղերը ՀՀ առողջապահության նախարարի` Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանը (ռեեստրը) հաստատելու և ՀՀ առողջապահության նախարարի 2016 թվականի մարտի 9-ի թիվ 9 հրամանն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին 2016 թվականի հուլիսի 12-ի թիվ 25-Ն հրամանով հաստատված Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանում գրանցված դեղերի հետ նույնական են: (…) Նշված գրանցամատյանի (ռեեստրի) 4075 տողում գրանցված է Տրոմբոպոլ դեղահատ 75մգ, թիվ 30 դեղը: Գրանցված և փորձաքննությանը ներկայացված դեղերի անվանումները նույնական են: Գրանցամատյանի /ռեեստրի/ 511 համարի տակ գրանցված է «Ացիկլովիր-Ակրի» անվանումով 50մգ/5գ դեղը, որը նույնական է փորձաքննությանը ներկայացված Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5%, 5գ դեղին և 511 տողում գրանցված դեղից տարբերվում է միայն անվան վերջածանցով: Այսպիսով, հստակ կարելի է արձանագրել, որ վերը նշված դեղերը Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցելու օրենքով նախատեսված անհրաժեշտություն չկա, քանի որ գրանցված անվանման կամ այլ չափանիշների որևէ տարբերություններ առկա չեն: Այսինքն, «Լևոն և Լամարա» ՍՊԸ-ի՝ «Վագա-Ֆարմ» ՍՊԸ-ից ձեռք բերված Տրոմբոպոլ դեղահատ 75մգ, թիվ 30, Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5%, 5գ դեղերը Հայաստանի Հանրապետությունում նոր չեն, դրանք իրենց բաղադրությամբ, ցուցումներով և այլ հատկանիշներով նույնական են Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցում ստացած նույնանուն դեղերի հետ, փոփոխության են ենթարկվել միայն դրանց մեկի անվան վերջնամասը և առաջնային փաթեթավորումը, իսկ անվանման մեջ 3 տառի ավելացումը և տուփի փոփոխությունը որպես նոր գրանցման կամ, առավել ևս, գրանցման վավերապայման ՀՀ օրենսդրությամբ նախատեսված չէ: Նման պայմաններում Դատարանը գտնում է, որ վարչական մարմնի կողմից Հայցվորին վերագրված վարչական իրավախախտման հիմքում դրվել է օրենքի ձևական պահանջների խախտումը, մինչդեռ «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածի համաձայն՝ վարչարարություն իրականացնելիս վարչական մարմիններին արգելվում է միայն ձևական պահանջների պահպանման նպատակով անձանց ծանրաբեռնել պարտականություններով կամ մերժել նրանց որևէ իրավունք տրամադրելը, եթե նրանց վրա դրված պարտականությունները բովանդակային առումով կատարված են»:

Վերաքննիչ դատարանը, մերժելով Տեսչական մարմնի ներկայացրած վերաքննիչ բողոքը և Դատարանի վճիռը թողնելով անփոփոխ, իրավաչափ է համարել Դատարանի հետևություններն այն պատճառաբանությամբ, որ «(…) սույն վեճի պարագայում Դատարանն իրավաչափորեն արձանագրել է, որ որպես չգրանցված դեղեր ներկայացված Տրոմբոպոլ դեղահատ 75մգ, թիվ 30, Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5%, 5գ դեղերը ՀՀ առողջապահության նախարարի՝ Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանը /ռեեստրը/ հաստատելու և ՀՀ առողջապահության նախարարի 2016 թվականի մարտի 9-ի թիվ 9 հրամանն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին 2016 թվականի հուլիսի 12-ի թիվ 25-Ն հրամանով հաստատված Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանում գրանցված դեղերի հետ նույնական են։ ՀՀ-ում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանը /ռեեստրը/ հաստատվել է ՀՀ առողջապահության նախարարի «ՀՀ-ում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանը /ռեեստրը/ հաստատելու և ՀՀ առողջապահության նախարարի 2016 թվականի մարտի 9-ի հրամանն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» 2016 թվականի հուլիսի 12-ի թիվ 25-Ն հրամանով։ Նշված գրանցամատյանի /ռեեստրի/ 4075 տողում գրանցված է Տրոմբոպոլ դեղահատ 75մգ, թիվ 30 դեղը։ Գրանցված և փորձաքննությանը ներկայացված դեղերի անվանումները նույնական են։ Գրանցամատյանի /ռեեստրի/ 511 համարի տակ գրանցված է Ացիկլովիր-Ակրի անվանումով 50մգ/5գ դեղը, որը նույնական է փորձաքննությանը ներկայացված Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5 տոկոս, 5գ դեղին և 511 տողում գրանցված դեղից տարբերվում է միայն անվան վերջածանցով։ Նշվածի հաշվառմամբ Դատարանն իրավացիորեն արձանագրել է, որ վերը նշված դեղերը Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցելու օրենքով նախատեսված անհրաժեշտություն չկա, քանի որ գրանցված անվանման կամ այլ չափանիշների որևէ տարբերություններ առկա չեն։ Այսինքն՝ «Լևոն և Լամարա» ՍՊԸ-ի՝ «Վագա-Ֆարմ» ՍՊԸ-ից ձեռք բերված Տրոմբոպոլ դեղահատ 75մգ, թիվ 30, Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5%, 5գ դեղերը Հայաստանի Հանրապետությունում նոր չեն, դրանք իրենց բաղադրությամբ, ցուցումներով և այլ հատկանիշներով նույնական են Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցում ստացած նույնանուն դեղերի հետ, փոփոխության են ենթարկվել միայն դրանց մեկի անվան վերջնամասը և առաջնային փաթեթավորումը, իսկ անվանման մեջ 3 տառի ավելացումը և տուփի փոփոխությունը որպես նոր գրանցման կամ, առավել ևս, գրանցման վավերապայման ՀՀ օրենսդրությամբ նախատեսված չէ: (…) Վերաքննիչ դատարանն արձանագրում է, որ Հայցվորի կողմից վիճարկվող վարչական ակտի կայացման համար հիմք հանդիսացած «Ակադեմիկոս Էմիլ Գաբրիելյանի անվան դեղերի և բժշկական տեխնոլոգիաների փորձագիտական կենտրոն» ՓԲ ընկերության կողմից 20.12.2016 թվականին տրված թիվ 0114231516 եզրակացությունը, ինչպես նաև վարչական վարույթի ընթացքում ձեռք բերված այլ ապացույցները չեն հիմնավորում Հայցվորի կողմից Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 47.3-րդ հոդվածի 3-րդ մասի խախտում թույլ տալու հանգամանքը»:

Վերոնշյալ իրավական դիրքորոշումների լույսի ներքո համադրելով սույն գործի փաստերը և գնահատելով ստորադաս դատարանների եզրահանգումների հիմնավորվածությունը` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ դրանք անհիմն են հետևյալ պատճառաբանությամբ.

 Տվյալ դեպքում, կողմերը չեն վիճարկել գրանցված և փորձաքննություն անցած դեղերի անվան և բաց թողնման կարգի տարբերությունների առկայությունը, այլ վիճարկել են այն հարցը՝ արդյո՞ք դեղերի անվանման վերջավորության և բաց թողնման կարգի տարբերությունների պարագայում դեղերը համարվում են գրանցված:

Այսպիսով, և´ Դատարանը, և´ Վերաքննիչ դատարանը հայտնել են միևնույն դիրքորոշումն առ այն, որ պահպանվող դեղերի միայն անվանման վերջնամասերի և բաց թողնման կարգի տարբերությունները ՀՀ առողջապահության նախարարի 12.07.2016 թվականի թիվ 25-Ն հրամանով հաստատված դեղերի գրանցամատյանում գրանցված դեղերից հիմք չեն արձանագրելու, որ պահպանվել են չգրանցված դեղեր:

Վերոնշյալ դիրքորոշումների լույսի ներքո Վճռաբեկ դատարանը, սույն գործի շրջանակում ձեռնամուխ լինելով գնահատելու վիճարկվող որոշման իրավաչափությունը, ստուգելով դրա համապատասխանությունն օրենսդրության պահանջներին, արձանագրում է, որ ինչպես վերը նշվեց, վարչական մարմինները և դատարանները պետք է ցուցաբերեն առավել խիստ և հետևողական մոտեցում՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ դեղերի գրանցման վերաբերյալ իրավակարգավորումների պահպանությունն ուղղակիորեն կարող է ազդել մարդու կյանքի և առողջության վրա: Հետևաբար անվանման և բաց թողնման կարգի, ինչպես նաև դեղերը նույնականացնելու ցանկացած պայմանի տարբերություն հիմք է պնդելու, որ տվյալ դեղը գրանցված չէ:

Այսպես, վարչական մարմնի կողմից Ընկերությանը պատկանող՝ ՀՀ, ք. Երևան, Գյուրջյան 11/3 հասցեում գտնվող դեղատնային կրպակում հայտնաբերված Տրոմբոպոլ դեղահատ 75մգ, թիվ 30 և Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5%, 5գ դեղերը նույնական չեն ՀՀ առողջապահության նախարարի 12.07.2016 թվականի թիվ 25-Ն հրամանով հաստատված Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված դեղերի պետական գրանցամատյանում գրանցված դեղերի հետ՝ հաշվի առնելով անվանման և բաց թողնման կարգի տարբերությունները:

Մասնավորապես, հայտնաբերված «Ացիկլովիր-Ակրիխին քսուք 5%, 5գ» դեղը պետական գրանցամատյանում գրանցված է «Ացիկլովիր-Ակրի» անվանումով 50մգ/5գ անվանմամբ, իսկ հայտնաբերված Տրոմբոպոլ դեղահատ 75մգ, թիվ 30 դեղը պետական գրանցամատյանում գրանցված բաց թողնման կարգի տվյալի համաձայն նախատեսված է դեղատոմսով իրացման համար, իսկ հայտնաբերված և փորձաքննության ներկայացված դեղի նմուշը նախատեսված է առանց դեղատոմսի իրացման համար։ Նշվածից հետևում է, որ պետական գրանցամատյանում նշված դեղերի վերաբերյալ տվյալները նույնական չեն, մի դեպքում առկա է անվան անհամապատասխանություն, մեկ այլ դեպքում՝ դեղի բաց թողնման կարգի անհամապատասխանություն։

Հիմք ընդունելով վերոնշյալ վերլուծությունները՝ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ գրանցված և փորձաքննություն անցած դեղերի անվանման և բաց թողնման կարգի ցանկացած տարբերություն հիմք է պնդելու, որ տվյալ դեղերը գրանցված չեն՝ հաշվի առնելով ՀՀ օրենսդրական կարգավորումներն առ այն, որ գրանցվող դեղը նույնականացնելու հնարավորություն ընձեռող վավերապայմաններից են նաև դեղի անվանումը և բաց թողնման կարգը:

Նշված պատճառաբանություններով հերքվում են վճռաբեկ բողոքի պատասխանում բերված փաստարկները:

Միևնույն ժամանակ, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ նման պայմաններում սույն վճռաբեկ բողոքում մատնանշված փաստաբանի խելամիտ վարձատրության վերաբերյալ հիմքը գործի օբյեկտիվ հանգուցալուծման տեսանկյունից որևէ նշանակություն ունենալ չի կարող, հետևաբար նշված հիմքի իրավական գնահատմանը Վճռաբեկ դատարանը չի անդրադառնում:

Այսպիսով, սույն վճռաբեկ բողոքի հիմքերի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար` ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 150-րդ, 151-րդ և 163-րդ հոդվածների ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը բեկանելու համար։

Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով սահմանված` վերաքննիչ դատարանի դատական ակտը բեկանելու և փոփոխելու՝ Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունները հետևյալ հիմնավորմամբ.

«Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» կոնվենցիայի (այսուհետ՝ Կոնվենցիա) 6-րդ հոդվածի համաձայն՝ յուրաքանչյուր ոք ունի ողջամիտ ժամկետում իր գործի քննության իրավունք։ Սույն գործով վեճի լուծումն էական նշանակություն ունի գործին մասնակցող անձանց համար։ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործը ողջամիտ ժամկետում քննելը Կոնվենցիայի նույն հոդվածով ամրագրված անձի արդար դատաքննության իրավունքի տարր է, հետևաբար գործի անհարկի ձգձգումները վտանգ են պարունակում նշված իրավունքի խախտման տեսանկյունից։

Տվյալ դեպքում Վճռաբեկ դատարանի կողմից ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելը բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից, քանի որ սույն գործով վերջնական դատական ակտ կայացնելու համար նոր հանգամանք հաստատելու անհրաժեշտությունը բացակայում է:

Դատական ակտը փոփոխելիս Վճռաբեկ դատարանը հիմք է ընդունում սույն որոշման պատճառաբանությունները, ինչպես նաև գործի նոր քննության անհրաժեշտության բացակայությունը:

5. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները դատական ծախսերի բաշխման վերաբերյալ.

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 56-րդ հոդվածի համաձայն` դատական ծախսերը կազմված են պետական տուրքից և գործի քննության հետ կապված այլ ծախսերից:

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 58-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետի համաձայն` գործի քննության հետ կապված այլ ծախսերն են դատավարության մասնակիցների ներկայացուցիչների վճարները:

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` կողմը, որի դեմ կայացվել է վճիռ, կամ որի բողոքը մերժվել է, կրում է Հայաստանի Հանրապետության դատական դեպարտամենտի` վկաներին և փորձագետներին վճարած գումարների հատուցման պարտականությունը, ինչպես նաև մյուս կողմի կրած դատական ծախսերի հատուցման պարտականությունը այն ծավալով, ինչ ծավալով դրանք անհրաժեշտ են եղել դատական պաշտպանության իրավունքի արդյունավետ իրականացման համար:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանը նախկինում կայացրած որոշումներից մեկում արտահայտել է այն իրավական դիրքորոշումը, որ եթե վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ վարչական ակտի վիճարկման գործերով պատասխանող վարչական մարմնի վերաքննիչ բողոքի հիման վրա օրենքի ուժով պետական տուրք վճարելու պարտականությունից ազատված սուբյեկտի հայցը վերաքննիչ վարչական դատարանի կողմից մերժվում է, ապա վերջինս չպետք է կրի պատասխանող վարչական մարմնի կողմից վերաքննիչ բողոք ներկայացնելու համար վճարված կամ վճարման ենթակա պետական տուրքի հատուցման պարտականություն (տե՛ս, Գագիկ Ավետիսյանն ընդդեմ ՀՀ ոստիկանության «Ճանապարհային ոստիկանություն» ծառայության թիվ ՎԴ/1390/05/17 վարչական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 30.11.2018 թվականի որոշումը)։

Հաշվի առնելով, որ ոչ առևտրային կազմակերպությունները և ֆիզիկական անձինք՝ վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ համապատասխան լիազորված մարմինների ընդունած որոշման դեմ բողոքներով հայցադիմումը դատարան ներկայացնելու պահին գործող օրենքի ուժով ազատված են պետական տուրք վճարելու պարտականությունից՝ դատական բողոքարկման բոլոր փուլերում, Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ վերը նշված իրավական դիրքորոշումը կիրառելի է նաև այն դեպքում, երբ վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ վարչական ակտի վիճարկման գործերով պատասխանող վարչական մարմնի վճռաբեկ բողոքի հիման վրա օրենքի ուժով պետական տուրք վճարելու պարտականությունից ազատված սուբյեկտի հայցը ստորադաս դատարանի դատական ակտի բեկանման և փոփոխման արդյունքում մերժվում է Վճռաբեկ դատարանի կողմից։ Այլ կերպ ասած՝ վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ վարչական ակտը վիճարկելու պահանջով դատարան դիմելու համար սահմանված պետական տուրքից հայցադիմումը դատարան ներկայացնելու պահին գործող օրենքի ուժով ազատված հայցվորի վրա չի կարող դրվել պատասխանող վարչական մարմնի կողմից վճռաբեկ բողոք ներկայացնելու համար վճարված պետական տուրքի փոխհատուցման պարտականություն՝ անկախ այդ վճռաբեկ բողոքի քննության արդյունքում գործի ելքն ի վնաս հայցվորի փոխվելու հանգամանքից:

Հաշվի առնելով, որ Ընկերության տնօրեն Գեղամ Մոսինյանը, հայցադիմումը դատարան ներկայացնելու պահին գործող «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի 22-րդ հոդվածի «թ» կետի 6-րդ պարբերության ուժով ազատված է սույն գործով դատարան դիմելու համար սահմանված պետական տուրքի վճարման պարտավորությունից, նրա կողմից ներկայացված հայցը ենթակա է մերժման, իսկ սույն գործով վերաքննիչ և վճռաբեկ բողոքներ ներկայացնելու համար Տեսչական մարմնի կողմից վճարված օրենքով սահմանված չափով պետական տուրքի փոխհատուցման պարտականությունը չի կարող դրվել Ընկերության տնօրեն Գեղամ Մոսինյանի վրա, Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ դատական ծախսերի հարցը պետք է համարել լուծված:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-171-րդ հոդվածներով և 172-րդ հոդվածի 1-ին մասով՝ Վճռաբեկ դատարանը

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 02.12.2020 թվականի որոշումը և այն փոփոխել. «Լևոն և Լամարա դեղատուն» ՍՊԸ-ի տնօրեն Գեղամ Մոսինյանի հայցն ընդդեմ ՀՀ առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմնի՝ ՀՀ առողջապահության նախարարության առողջապահական պետական տեսչության 25.04.2017 թվականի թիվ 050 որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին, մերժել:

2. Դատական ծախսերի բաշխման հարցը համարել լուծված:

3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից, վերջնական է և բողոքարկման ենթակա չէ:

Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 28 նոյեմբերի 2023 թվական: