ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

2023 թվականի մարտի 02-ին

գրավոր ընթացակարգով քննելով ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի (այսուհետ` Կոմիտե) վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 11.11.2021 թվականի որոշման դեմ՝ վարչական գործով ըստ հայցի «Խաչունց Գրուպ» ՍՊԸ-ի (այսուհետ՝ Ընկերություն) ընդդեմ Կոմիտեի 03.04.2017 թվականի թիվ 1011776 ստուգման ակտի 21-րդ կետը և Կոմիտեի հարկային և մաքսային մարմինների գանգատարկման հանձնաժողովի 13.06.2017 թվականի թիվ 33/3 որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին,

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.

Դիմելով դատարան` Ընկերությունը պահանջել է անվավեր ճանաչել Կոմիտեի` 03.04.2017 թվականի թիվ 1011776 ստուգման ակտի 21-րդ կետը և Կոմիտեի հարկային և մաքսային մարմինների գանգատարկման հանձնաժողովի 13.06.2017 թվականի թիվ 33/3 որոշումը:

ՀՀ վարչական դատարանի (դատավոր` Ա. Ծատուրյան) (այսուհետ` Դատարան) 04.12.2019 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է։

ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 11.11.2021 թվականի որոշմամբ Կոմիտեի ներկայացրած վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 04.12.2019 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Կոմիտեն (ներկայացուցիչ՝ Արման Մնացականյան):

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

2.Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը.

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքերի սահմաններում՝ ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը խախտել է «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 10-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասերը, 12-րդ հոդվածի 1-ին մասը և 25-րդ հոդվածի 1-ին մասը:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է այն փաստը, որ «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքով հստակ սահմանված է, որ Ընկերությունն իրավունք ունի մասնակիցների միջև բաշխել շահույթը, ինչը ենթադրում է նախևառաջ Ընկերության գործունեության արդյունքում ձևավորված շահույթի առկայություն, և հետո նոր այդ շահույթն Ընկերության մասնակիցների միջև բաշխելու հնարավորություն։ Այսինքն, շահաբաժնի կանխավճար բաշխելու իրավունք (որը կարող է հաշվանցվել առաջիկա տարիների ընթացքում ձևավորվող զուտ շահույթի հաշվին) «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքով նախատեսված չէ։

Այսպես, Ընկերության կողմից նշված այն պնդումները, որոնց համաձայն՝ վճարված գումարը հանդիսացել է հետագա ժամանակաշրջանների ակնկալվող շահույթների շահաբաժինների կանխավճար, անհիմն են այնքանով, որ միայն շահույթի հաշվին շահաբաժնի ձևավորման իմաստով անհայտ է, թե հետագա տարիների տնտեսական գործունեության արդյունքներով Ընկերությունում կստացվի շահույթ, թե՝ վնաս: Տվյալ դեպքում 2014 թվականի արդյունքներով Ընկերության հարկվող շահույթի մեծությունը կազմել է 6.253.652 դրամ, 2015 թվականին՝ 3.341.366 դրամ և 2016 թվականին՝ 2.053.712 դրամ: Այսինքն, եթե նույնիսկ վճարված գումարները դիտարկվեն որպես շահաբաժնի կանխավճար, որը պետք է հաշվանցի առաջիկա հինգ տարիների ընթացքում տնտեսական գործունեության արդյունքում ձևավորվող զուտ շահույթի հաշվին, ապա Ընկերության շահութաբերության ցուցանիշները վկայում են այն մասին, որ դա իրականում հնարավոր չէ: Հարկ է նշել նաև, որ ստուգմամբ հարկվող եկամուտը որոշելիս հաշվի են առնվել հաշվետու տարվա շահաբաժինների գումարները, այսինքն, եկամտային հարկի պարտավորությունները հաշվարկելիս 2014 թվականի արդյունքներով զուտ շահույթի հաշվին ձևավորվող շահաբաժինները հանվել են: Բացի այդ, 2014 թվականի նոյեմբեր ամսին մասնակիցներին վճարված գումարները որպես «շահութահարկի կանխավճար» վճարված լինելու պարագայում Ընկերության կողմից 2014 թվականի «Ռեզիդենտների շահութահարկի հաշվարկին» կից 6-րդ աղյուսակում այդ գումարները պետք է արտացոլվեին որպես դեբիտորական պարտք, ինչը սակայն չի կատարվել։

Վերաքննիչ դատարանի այն դիրքորոշումը, որ Ընկերության գործողությունը չի կարող որակվել որպես հակաիրավական արարք, և դրա արդյունքում վճարված գումարները չեն կարող հատկորոշվել այլ կերպ, քան հատկորոշել է Ընկերությունը, անհիմն է և Ընկերությանը որևէ իրավունք չէր կարող վերապահվել նման գործողության կատարման համար։ Եվ այս պարագայում որևէ նշանակություն չունի այն հանգամանքը, որ Ընկերության գործողությունը որևէ կերպ չի խախտում այլոց իրավունքները, քանի որ անկախ այլ անձանց իրավունքները խախվտած չլինելու հանգամանքից, Ընկերության գործողությունները պետք է համապատասխանեն օրենսդրությամբ սահմանված պահանջներին և որևէ կերպ չեն կարող շրջանցել օրենսդրությամբ սահմանված կարգավորումները, իսկ Ընկերության գործողությունների արդյունքում հարկային պարտավորություններ առաջանալու դեպքում, Ընկերության կողմից պետք է կատարվեն նաև առաջացած հարկային պարտավորությունները:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 11.11.2021 թվականի որոշումը և այն փոփոխել՝ հայցն ամբողջությամբ մերժել կամ գործն ուղարկել ստորադաս դատարան՝ նոր քննության:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեցող փաստերը.

Սույն վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը․

1) Համաձայն ՀՀ ֆինանսների նախարարի 14.11.2014 թվականի թիվ 5011061 հանձնարարագրի՝ ՀՀ ֆինանսների նախարարության Կենտրոնի հարկային տեսչության աշխատակիցներ՝ ավագ հարկային տեսուչ Հակոբ Պարսյանի, հարկային տեսուչներ Սամվել Գուլումյանի և Ռուբեն Մանուկյանի կողմից Ընկերությունում 25.11.2014 թվականից մինչև 22.12.2014 թվականը կատարվել է բյուջեի հետ փոխհարաբերության և հարկային մարմնի կողմից վերահսկվող ՀՀ օրենսդրության առանձին պահանջների կատարման ճշտության ստուգում, որն ընդգրկել է հարկային գործակալի կողմից պահվող (գանձվող) եկամտային հարկի գծով` 01.01.2013 թվականից մինչև 30.09.2014 թվականը, որի արդյունքում 26.12.2014 թվականին կազմվել է թիվ 5011061 ակտը, որով արձանագրվել են «Շահութահարկի մասին» ՀՀ օրենքի 7-րդ հոդվածի 2-րդ մասի «ա» կետի և 32-րդ հոդվածի 2-րդ կետի պահանջների խախտումներ (հատոր 1-ին, գ.թ. 14-19).

2) Համաձայն Կոմիտեի նախագահի 23.01.2017 թվականի թիվ 1011776 հանձնարարագրի` Կոմիտեի Կենտրոնի հարկային տեսչության հարկային հսկողության բաժնի գլխավոր հարկային տեսուչ Արթուր Կարապետյանին, ավագ հարկային տեսուչ Արման Մխիթարյանին և հարկային տեսուչ Սուրեն Ջեյրանյանին հանձնարարվել է Ընկերությունում ՀՀ օրենսդրությամբ հարկային մարմնին վերապահված իրավասության սահմաններում տնտեսավարող սուբյեկտի գործունեության ոլորտում օրենքի և այլ իրավական ակտերի հիման վրա հարկային մարմին ներկայացված հաշվետվությունների, հաշվարկների և այլ փաստաթղթերի արժանահավատությունը պարզելու, ՀՀ օրենքների և այլ իրավական ակտերի պահանջների կատարման նկատմամբ պետական հսկողություն իրականացնելու նպատակով անցկացնել բյուջեի հետ փոխհարաբերության և հարկային մարմնի կողմից վերահսկվող ՀՀ օրենսդրության առանձին պահանջների կատարման ճշտության ստուգում, որն ընդգրկել է հարկային գործակալի կողմից պահվող (գանձվող) եկամտային հարկի գծով` 01.10.2014 թվականից մինչև 31.12.2016 թվականը։

Ստուգման ժամկետ է սահմանվել մինչև 15 անընդմեջ աշխատանքային օր։

Ստուգման հիմք է նշվել «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքը։

Հանձնարարագրի վրա առկա է Ընկերության տնօրեն Արթուր Խաչատրյանի ստորագրությունը` հանձնարարագրի մեկ օրինակը ստանալու և ստուգումը 06.02.2017 թվականին փաստացի սկսելու մասին (հատոր 2-րդ, գ.թ. 1-2).

3) 23.03.2017 թվականին կազմվել է թիվ 1011776 ակտի նախագիծը, որով խախտումներ են արձանագրվել «3. Ավելացված արժեքի հարկ» և «21. Հարկային գործակալի կողմից պահվող (գանձվող) եկամտային հարկ» կետերում։
Ակտի նախագծի վրա առկա է Ընկերության տնօրենի կողմից 24.03.2017 թվականին կատարված գրառումը` ակտի նախագիծը ստանալու, դրա վերաբերյալ առարկություններ ունենալու և դրանք սահմանված ժամկետում ներկայացնելու մտադրության մասին (հատոր 2-րդ, գ.թ. 10-16).

4) 31.03.2017 թվականին Ընկերության տնօրեն Արթուր Խաչատրյանը ներկայացրել է առարկություններ՝ թիվ 1011776 ակտի նախագծի վերաբերյալ (հատոր 2-րդ, գ.թ. 20-21).

5) 03.04.2017 թվականին կազմվել է թիվ 1011776 ակտը (այսուհետ` Ակտ), որով խախտումներ են արձանագրվել նաև «21. Հարկային գործակալի կողմից պահվող (գանձվող) եկամտային հարկ» կետում (հատոր 1-ին, գ.թ. 29-36).

6) Ընկերության կողմից 03.04.2017 թվականի թիվ 1011776 ստուգման ակտի 3-րդ և 21-րդ կետերի դեմ Կոմիտեի հարկային և մաքսային մարմինների գանգատարկման հանձնաժողով ներկայացվել է գանգատ, որի քննության արդյունքում Կոմիտեի հարկային և մաքսային մարմինների գանգատարկման հանձնաժողովի 13.06.2017 թվականի թիվ 33/3 որոշմամբ Ընկերության կողմից Կոմիտեի Կենտրոնի հարկային տեսչության 03.04.2017 թվականի թիվ 1011776 ակտի 3-րդ կետը ճանաչվել է անվավեր, իսկ ակտի 21-րդ կետը թողնվել է անփոփոխ և այդ մասով բերված գանգատը՝ մերժվել (հատոր 1-ին, գ.թ. 38-44, 46-54):

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 161-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ՝ նույն հոդվածի 3-րդ մասի 1-ին կետի իմաստով, այն է՝ Վերաքննիչ դատարանի կողմից թույլ է տրվել «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 10-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասերի, 12-րդ հոդվածի 1-ին մասի, 25-րդ հոդվածի 1-ին մասի, «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքի 24-րդ հոդվածի 1-ին մասի այնպիսի խախտում, որը խաթարել է արդարադատության բուն էությունը, և որի առկայությունը հիմնավորվում է ստորև ներկայացված պատճառաբանություններով․

Սույն վճռաբեկ բողոքի քննության շրջանակներում Վճռաբեկ դատարանն անհրաժեշտ է համարում անդրադառնալ առևտրային կազմակերպությունների կողմից մասնակիցներին շահաբաժնի տրամադրման համար անհրաժեշտ նախապայմաններին և շահույթի բացակայության պայմաններում «շահաբաժնի կանխավճարի» տրամադրման հնարավորությանը:

Վճռաբեկ դատարանը նախ հարկ է համարում անդրադառնալ Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքի 445-րդ հոդվածի 1-ին մասով սահմանված կարգավորմանը, որի համաձայն.

«1. Օրենսգիրքն ուժի մեջ մտնելու օրվանից ուժը կորցրած են ճանաչվում՝

1) «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության 1997 թվականի ապրիլի 14-ի ՀՕ-107 օրենքը, բացառությամբ «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 8-րդ հոդվածի, որն ուժը կորցրած է ճանաչվում 2017 թվականի հունվարի 1-ից.

(...)

5) «Եկամտային հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության 2010 թվականի դեկտեմբերի 22-ի ՀՕ-246-Ն օրենքը, բացառությամբ այդ օրենքի 10-րդ հոդվածի 1.1-ին մասով «Տեղեկատվական տեխնոլոգիաների ոլորտի պետական աջակցության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով հավաստագրված հարկային գործակալներին վերաբերող դրույթների, որոնք գործում են հավաստագրի տրամադրման օրվանից 5 տարի ժամկետով, ինչպես նաև բացառությամբ նույն օրենքի 8.2-րդ հոդվածով նախատեսված դրույթների, որոնք շարունակում են գործել 2014 թվականի նոյեմբերի 1-ից մինչև 2017 թվականի դեկտեմբերի 31-ը ներառյալ ընկած ժամանակահատվածում ստացված հիպոտեկային վարկերի մասով. (...)։»։

 «Նորմատիվ իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 28-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն` ուժը կորցրած նորմատիվ իրավական ակտի կամ դրա մասի գործողությունը տարածվում է մինչև դրա ուժը կորցնելու օրը գործող հարաբերությունների վրա, եթե օրենքով կամ ակտն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին նորմատիվ իրավական ակտով այլ բան նախատեսված չէ։

Վերոգրյալ իրավակարգավորման ուժով Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ 01.01.2018 թվականին ուժը կորցրած «Եկամտային հարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքը և «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքը կիրառելի են սույն գործով քննարկվող իրավահարաբերությունների նկատմամբ, քանի որ սույն գործով վարչաիրավական հարաբերությունները ծագել են նշված օրենքների գործողության ժամանակահատվածում` մինչև այդ օրենքների ուժը կորցնելը։

ՀՀ Սահմանադրության 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի օրինական հիմքով ձեռք բերած սեփականությունն իր հայեցողությամբ տիրապետելու, օգտագործելու և տնօրինելու իրավունք:

ՀՀ Սահմանադրության 60-րդ հոդվածի 8-րդ մասի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք պարտավոր է մուծել օրենքին համապատասխան սահմանված հարկեր, տուրքեր, կատարել պետական կամ համայնքային բյուջե մուտքագրվող պարտադիր այլ վճարումներ:

ՀՀ սահմանադրական դատարանը 30.01.2013 թվականի թիվ ՍԴՈ-1073 որոշմամբ արտահայտել է այն իրավական դիրքորոշումը, որ սեփականության պաշտպանությանն ուղղված սահմանադրական և միջազգային իրավական դրույթները չեն խոչընդոտում պետության՝ այնպիսի օրենքներ կիրառելու իրավունքին, որոնք նա անհրաժեշտ է համարում ընդհանուր շահերին համապատասխան սեփականության օգտագործման նկատմամբ վերահսկողություն իրականացնելու կամ հարկերի կամ մյուս գանձումների կամ տուգանքների վճարումն ապահովելու համար:

Անդրադառնալով տնտեսական գործունեությամբ զբաղվելու իրավունքի և հարկեր մուծելու ու պետական բյուջե մուտքագրվող այլ վճարումներ կատարելու պարտականության սահմանադրաիրավական բովանդակությանը՝ ՀՀ սահմանադրական դատարանը նշել է, որ Հայաստանի Հանրապետությունում երաշխավորված տնտեսական գործունեության ազատությունն ու ազատ տնտեսական մրցակցությունն իրավաբանորեն երաշխավորված հնարավորություն է ապահովում անձանց (տնտեսավարող սուբյեկտների) համար ազատորեն օգտագործելու սեփական ընդունակություններն ու գույքն օրենքով չարգելված տնտեսական գործունեություն իրականացնելու համար: Միաժամանակ, այդ ազատության սկզբունքը բացարձակ չէ և ինչպես պետության, այնպես էլ տնտեսավարող սուբյեկտների առջև դնում է կոնկրետ պարտականություններ: Այսպես, պետության հիմնական գործառույթն է ապահովել այդ ազատության երաշխավորմանն անհրաժեշտ իրավական և տնտեսական պայմաններ, իսկ տնտեսավարող սուբյեկտների պարտականությունն է իրենց գործունեությունը ծավալել օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ու շրջանակներում, այդ թվում՝ օրենքով սահմանված կարգով ու չափով մուծել հարկեր, տուրքեր, կատարել պարտադիր այլ վճարումներ, ինչն սահմանադրաիրավական պարտականություն է, որը պայմանավորված է հասարակության ու պետության համար դրա կենսական կարևորությամբ ու նշանակությամբ (տե՛ս, ՀՀ սահմանադրական դատարանի 18.02.2014 թվականի թիվ ՍԴՈ-1139 որոշումը):

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ հարկերի, տուրքերի և պարտադիր այլ վճարների սահմանումը հանդիսանում է պետության ֆինանսատնտեսական առումով գոյության ապահովման երաշխիքներից մեկը, և պետությունը լիարժեք իրավասու է իրավական հարկադրանքի միջոցների դիմելու՝ օրենքով նախատեսված հիշյալ պարտականությունը չկատարելու պարագայում, ինչն ամենևին չի հանգեցնում անձի սեփականության իրավունքի խախտման։

Վերոգրյալի համատեքստում Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ յուրաքանչյուր առևտրային ընկերություն իր տնտեսական գործունեությունն իրականացնում է որպես վերջնանպատակ` նախատեսելով շահույթի ստացումը։

ՀՀ սահմանադրական դատարանը 25․11․2008 թվականի թիվ ՍԴՈ-780 որոշմամբ, անդրադառնալով առևտրային ընկերությունների իրականացրած ձեռնարկատիրական գործունեության բովանդակությանը, արձանագրել է, որ « (․․․) «ձեռնարկատիրական գործունեություն» հասկացության վերաբերյալ դրույթների համադրված վերլուծությունից բխում է, որ այդ հասկացությունն ունի հետևյալ հատկանիշները.

- հանդիսանում է տնտեսական գործունեություն,

- հետապնդում է շահույթ (եկամուտ) ստանալու նպատակ,

- իրականացվում է ինքնուրույն և իր ռիսկով,

- իրականացվում է որևէ ձևով կատարվող հատուցման դիմաց,

- ենթակա է պետական գրանցման ( առանձին դեպքերում՝ նաև լիցենզավորման),

- չի ներառում քաղաքացիների անձնական գույքի (ներառյալ նաև անշարժ) և իրերի օտարումը, բացառությամբ օրենքով նախատեսված դեպքերի,

- իրականացվում է պարբերաբար:

Այսպես, «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածի համաձայն՝ Ընկերության մասնակիցներն իրավունք ունեն`

ա) նույն օրենքով կամ ընկերության կանոնադրությամբ սահմանված կարգով մասնակցել ընկերության կառավարմանը.

բ) ստանալ տեղեկություններ ընկերության գործունեության վերաբերյալ.

գ) ստանալ ընկերության գործունեությունից ստացվող` օրենքով սահմանված շահույթի մասը.

դ) օրենքով սահմանված կարգով իր բաժնեմասը (դրա մասը) օտարել ընկերության մեկ կամ մի քանի մասնակիցների կամ երրորդ անձանց.

ե) անկախ մյուս մասնակիցների համաձայնությունից, ցանկացած պահի դուրս գալ ընկերությունից.

զ) ընկերության լուծարման դեպքում բաժին ստանալ ընկերության մնացած գույքից:

Ընկերության մասնակիցներն ունեն նաև oրենքով, ընկերության կանոնադրությամբ կամ ընկերության մասնակիցների միաձայն որոշմամբ սահմանված այլ իրավունքներ:

Նույն օրենքի 24-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ ընկերությունն իրավունք ունի տարեկան մեկ անգամ իրականացնել իր շահույթի բաշխում ընկերության մասնակիցների միջև: Շահույթի բաշխման մասին որոշումն ընդունվում է ընդհանուր ժողովի կողմից:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքը հստակ չի սահմանում շահույթ հասկացությունը, սակայն ընդհանուր օրենսդրական կարգավորումների տրամաբանությունը հնարավորություն է տալիս բանաձևելու առհասարակ շահույթի էությունը: Այսպես շահույթ է հանդիսանում հարկատուի համախառն եկամտի, այսինքն` հաշվետու տարում անկախ դրանց ստացման աղբյուրներից հարկատուի բոլոր եկամուտների հանրագումարի, և օրենքով սահմանված նվազեցումների դրական տարբերությունը, որպիսի իրավակարգավորում սահմանված է «Շահութահարկի մասին» ՀՀ օրենքով:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ ընկերության մասնակից հանդիսացող անձինք լիիրավ են ստանալու ընկերության կողմից ստացված շահույթից օրենքով սահմանված բաժինը, ինչը հանդիսանում է ընկերության կառավարմանը վերջիններիս մասնակցության իրավունքի իրացման ձևերից մեկը:

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող խմբագրությամբ «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքի (այսուհետ՝ Օրենք) 1-ին հոդվածի համաձայն՝ նույն օրենքը կարգավորում է Հայաստանի Հանրապետությունում եկամտային հարկի որոշման և վճարման հետ կապված հարաբերությունները, սահմանում է Հայաստանի Հանրապետությունում եկամտային հարկ վճարողների շրջանակը, եկամտային հարկի դրույքաչափերը, հաշվարկման և վճարման կարգը:

Օրենքի 2-րդ հոդվածի համաձայն՝ եկամտային հարկը հարկ վճարողների կողմից (օրենքով սահմանված դեպքերում հարկային գործակալի` կազմակերպության կամ անհատ ձեռնարկատիրոջ կամ նոտարի միջոցով) նույն օրենքով սահմանված կարգով, չափով և ժամկետներում Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե վճարվող ուղղակի հարկ է:

Օրենքի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ ռեզիդենտի համար հարկվող օբյեկտ է համարվում Հայաստանի Հանրապետության տարածքում և նրա սահմաններից դուրս ստացման ենթակա` հաշվեգրված (պասիվ եկամուտների, ինչպես նաև անհատ ձեռնարկատեր կամ նոտար չհանդիսացող ֆիզիկական անձանց մասով` քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի շրջանակներում ստացված) հարկվող եկամուտը:

Օրենքի 5-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ համախառն եկամուտը հաշվետու ժամանակաշրջանում հարկ վճարողի կողմից ստացման ենթակա` հաշվեգրված (պասիվ եկամուտների, ինչպես նաև անհատ ձեռնարկատեր կամ նոտար չհանդիսացող ֆիզիկական անձանց մասով` քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի շրջանակներում ստացված) բոլոր եկամուտների հանրագումարն է:

Նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ եկամուտ է համարվում աշխատանքային կամ քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի շրջանակներում կամ ցանկացած այլ հիմքով հարկ վճարողի ստացման ենթակա` հաշվեգրված (պասիվ եկամուտների, ինչպես նաև անհատ ձեռնարկատեր կամ նոտար չհանդիսացող ֆիզիկական անձանց մասով` քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի շրջանակներում ստացված) գույքը, ինչպես նաև բնամթերային (ոչ դրամական) ձևով ստացման ենթակա` հաշվեգրված (պասիվ եկամուտների, ինչպես նաև անհատ ձեռնարկատեր կամ նոտար չհանդիսացող ֆիզիկական անձանց մասով` քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի շրջանակներում ստացված) եկամուտները:

Ըստ էության շահաբաժինը, որը վճարվում է ընկերության մասնակիցներին վերջիններիս համար հանդիսանում է եկամուտ, որը սակայն հարկվող օբյեկտի որոշման ժամանակ համախառն եկամտից նվազեցվում է:

Օրենքի 7-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի համաձայն՝ նույն հոդվածով այլ բան սահմանված չլինելու դեպքում հարկ վճարողի հարկվող օբյեկտի որոշման ժամանակ համախառն եկամուտը նվազեցվում է` ստացված շահաբաժինների չափով: Նույն օրենքի իմաստով շահաբաժին է համարվում իրավաբանական անձի կանոնադրական (բաժնեհավաք) կապիտալում (հիմնադրամում) մասնակցությունից (բաժնեմասից, բաժնետոմսից, փայաբաժնից) ստացված եկամուտը:

Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ առանցքային է շահույթի առկայության պայմանը, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ արդեն ստացված շահույթն է բաշխվում ընկերության մասնակիցների միջև:

Այսպիսով, ամփոփելով ողջ վերոնշյալը՝ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ օրենսդիրն իրավունք է վերապահել ընկերություններին տարեկան մեկ անգամ իրականացնել շահույթի բաշխում ընկերության մասնակիցների միջև, որպիսի կարգավորման տառացի մեկնաբանությունը հնարավորություն է տալիս արձանագրելու, որ միայն գոյացած շահույթն է հնարավոր բաշխել ընկերության մասնակիցների միջև։ Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում նաև արձանագրել, որ «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքի 24-րդ հոդվածով նախատեսված կարգավորումը դիսպոզիտիվ է, այսինքն՝ հնարավորություն է տրվում ընկերությանը տարեկան մեկ անգամ շահույթի բաշխում իրականացնել, սակայն չի պարտավորեցնում, այսինքն՝ համապատասխան շահույթի բացակայության դեպքում Ընկերությունը հնարավորություն ունի պարզապես շահաբաժին չտրամադրելու մասնակիցներին:

Վերոգրյալ իրավական պատճառաբանությունների համատեքստում Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ «շահաբաժնի կանխավճարի» տրամադրման հնարավորություն օրենսդիրը չի նախատեսել, այսինքն՝ առևտրային ընկերությունները կարող են մասնակիցներին տրամադրել ստացված շահույթից շահաբաժին, բայց ոչ՝ կանխավճար, որպիսի եզրահանգումը բխում է շահաբաժնի տրամադրման համար անհրաժեշտ նախապայմանից և ընթացակարգից, այն է՝ արդեն իսկ կուտակված շահույթի առկայությունն է միայն հնարավորություն տալիս առևտրային ընկերություններին իր մասնակիցներին վճարել շահաբաժին, այն էլ միայն ընդհանուր ժողովի որոշմամբ։

Վճռաբեկ դատարանի իրավական դիրքորոշման կիրառումը սույն գործի փաստերի նկատմամբ.

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն վարչական գործը հարուցվել է Ընկերության կողմից ներկայացված վիճարկման հայցի հիման վրա, որով վերջինս պահանջել է անվավեր ճանաչել՝ Կոմիտեի 03.04.2017 թվականի թիվ 1011776 ստուգման ակտի 21-րդ կետը և դրա դեմ ներկայացված գանգատը մերժելու մասով Կոմիտեի հարկային և մաքսային մարմինների գանգատարկման հանձնաժողովի 13.06.2017 թվականի թիվ 33/3 որոշումը։

Դատարանը 04.12.2019 թվականի վճռով բավարարել է Ընկերության հայցը՝ պատճառաբանելով, որ «(...) Ակտի 21-րդ կետով Կոմիտեն չի ապացուցել «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 25-րդ հոդվածի կիրառմամբ Ընկերության նկատմամբ եկամտային հարկի գծով լրացուցիչ հարկային պարտավորություն առաջադրելու համար անհրաժեշտ փաստի առկայությունը: (...) Ակտի 21-րդ կետից պարզ չէ, թե ինչ են իրենցից ներկայացնում «սկզբնական հաշվապահական փաստաթղթերը», և բացի դա, այդ փաստաթղթերը կցված չեն Ակտին։ (...) Դատարանը նաև արձանագրել է, որ Ակտի 21-րդ կետում վկայակոչված՝ «ընկերության կողմից 2014 թվականի նոյեմբերի 5-ին և նոյեմբերի 13-ին Արթուր Խաչատրյանին և Լուսինե Ներսեսյանին վճարվել է եկամուտ» փաստական հանգամանքից պարզ չէ, թե ինչ քաղաքացիաիրավական կամ այլ բնույթի հարաբերությունների մեջ են գտնվում վերջիններս Ընկերության հետ և «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ գլխով սահմանված կոնկրետ որ եկամտի մասին է խոսքը, որը «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքի իմաստով ենթակա է հարկման եկամտային հարկով»։

Վերաքննիչ դատարանը 11.11.2021 թվականի որոշմամբ մերժել է Կոմիտեի ներկայացրած վերաքննիչ բողոքը՝ պատճառաբանելով, որ «(...) «Շահաբաժնի կանխավճար» եզրույթի իրավաբանական բովանդակությունը բացահայտված չէ Օրենքով կամ «Սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքով։ Այնուամենայնիվ Վերաքննիչ դատարանը փաստում է նաև, որ նշված հարաբերությունները կանոնակարգող հիշյալ նորմատիվ իրավական ակտերով ամրագրված չէ նաև շահաբաժնի կանխավճար, այսինքն՝ կանխավճարի տեսքով շահաբաժին վճարելու իրավաբանական անձի գործողության որևէ սահմանափակում։ Ընդ որում, կանխավճարի ձևով շահաբաժին վճարելու իրավաբանական անձի գործողությունը, ըստ էության, չի կարող որակվել նաև որևէ այլ անձի իրավունքները և ազատությունները խախտող գործողություն»։

Վերոնշյալ իրավական դիրքորոշումների լույսի ներքո համադրելով սույն գործի փաստերը և գնահատելով ստորադաս դատարանների եզրահանգումների հիմնավորվածությունը` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ դրանք անհիմն են հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ Սահմանադրության 42-րդ հոդվածով ամրագրված իրավադրույթի հաշվառմամբ յուրաքանչյուր ոք ազատ է կատարելու այն, ինչն արգելված չէ օրենքով և չի խախտում այլոց իրավունքները և ազատությունները, իսկ ՀՀ Սահմանադրության 42․1-ին հոդվածի ուժով իրենց էությամբ իրավաբանական անձանց նկատմամբ կիրառելի մարդու և քաղաքացու հիմնական իրավունքները և ազատությունները տարածվում են նաև իրավաբանական անձանց վրա:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ նշված սահմանադրական նորմերի՝ Վերաքննիչ դատարանի կողմից առավել լայն մեկնաբանությունը սույն պարագայում հանգեցրել է Ընկերության՝ հարկերի վճարման պարտականության չկատարման արդարացմանը: Օրենսդիրը, «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքով նվազեցման հնարավորություն նախատեսել է միայն կուտակված շահույթից տրվող շահաբաժինների կապակցությամբ, սակայն որևէ հնարավորություն չի վերապահել Ընկերությանը վճարելու շահաբաժնի կանխավճար՝ հետագա շահույթի միջոցով հաշվանցելու պայմանով, ինչը պայմանավորված է նաև ձեռնարկատիրական գործունեության ռիսկի վրա հիմնված լինելու գործոնով, այսինքն՝ Ընկերությունը չունի երաշխիք հետագա շահույթի անպայման ձևավորման համար:

Վերը շարադրված պատճառաբանությունների համատեքստում Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն պարագայում Ընկերության փաստարկմամբ մասնակիցներին վճարվել է «շահաբաժնի կանխավճար»:

Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում ընդգծել, որ «շահաբաժնի կանխավճար» եզրույթը սահմանված չէ որևէ օրենսդրական ակտով: Օրենսդիրը սահմանել է շահաբաժին տրամադրելու իրավունք, որպիսի իրավունքն էլ կարող է իրացվել միայն համապատասխան շահույթի առկայության դեպքում, այն էլ սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության ընդհանուր ժողովի որոշմամբ։

Վերոգրյալ եզրահանգումը բխում է առհասարակ տնտեսական գործունեություն իրականացնելու արդյունքում մասնակիցների կողմից ակնկալվող արդյունքի՝ շահույթի, այնուհետև կուտակված շահույթից շահաբաժնի ստացման նպատակից: Նշված շահաբաժնի վճարումն ունի կոնկրետ նպատակ, այն է՝ Ընկերության իրականացրած ձեռնարկատիրական գործունեության արդյունքում ստացված շահույթից որոշակի մաս Ընկերության մասնակիցներին տրամադրելու, ինչն ըստ էության վերջիններիս համար հանդիսանում է եկամուտ, որն իրավահարաբերության ծագման պահին գործող կարգավորմամբ հանդիսանում է նվազեցվող եկամուտ:

Օրենքի 12-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ բացառությամբ նույն հոդվածի 2-րդ մասում նշված դեպքերի, հարկ վճարողներին եկամուտներ հաշվարկելիս եկամտային հարկը պահում (գանձում) է հարկային գործակալը:

Օրենքի 25-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասերի համաձայն՝ նույն օրենքի խախտման համար հարկ վճարողները և հարկային գործակալները պատասխանատվություն են կրում Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով:

Նույն օրենքում ամրագրված իրավակարգավորումներից բխում է, որ եկամտային հարկն աղբյուրի մոտ չպահելու (չգանձելու) դեպքում հարկային պարտավորությունը (այդ թվում` եկամտային հարկը սահմանված ժամկետներում բյուջե չվճարելու համար Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հաշվարկված տույժերը) կրում է հարկային գործակալը:

«Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի՝ մինչև 01.01.2018 թվականը գործող խմբագրությամբ 1-ին հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` ստուգումն օրենքի հիման վրա իրականացվող ընթացակարգ է, որով պարզվում է տնտեսավարող սուբյեկտի ներկայացրած հաշվետվությունների, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված հայտարարագրերի, հարկերի և պարտադիր այլ վճարների գծով նախատեսված հաշվարկների, ելակետային տվյալների, այլ փաստաթղթերի (այսուհետ` հաշվետվություն) արժանահավատությունը և վերջինիս ծավալած փաստացի գործունեության համապատասխանությունն օրենքների և այլ իրավական ակտերի պահանջներին։

Նույն հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն` ստուգումները կարող են լինել թեմատիկ` ուղղված տնտեսավարող սուբյեկտի գործունեության հետ կապված առանձին տարրերի փաստացի իրավիճակը պարզելուն (...)։ Թեմատիկ են հարկային, մաքսային, պարտադիր սոցիալական ապահովության, բնօգտագործման, բնապահպանական և օրենքով սահմանված այլ պարտադիր վճարների հաշվարկման ու վճարման ճշտությունը պարզելուն ուղղված ստուգումները, պետական բյուջեի հետ փոխհարաբերությունների ճշտության ստուգումները (...)։

Նույն օրենքի 3-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` ստուգման նպատակը տնտեսավարող սուբյեկտի գործունեության ոլորտում օրենքի և այլ իրավական ակտերի հիման վրա պետական մարմիններին ներկայացված կամ հրապարակված հաշվետվությունների արժանահավատությունը պարզելը, Հայաստանի Հանրապետության օրենքների ու այլ իրավական ակտերի պահանջների կատարման նկատմամբ պետական հսկողություն իրականացնելը և տնտեսավարող սուբյեկտի գույքային իրավունքները պաշտպանելը, իսկ Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքին համապատասխան նշանակված ստուգումների դեպքում նաև տնտեսավարող սուբյեկտի գործունեության հետ կապված առանձին տարրերի փաստացի իրավիճակը պարզելն է։

Այսպես, իրականացված ստուգման արդյունքում Կոմիտեն ստուգման ակտի 21-րդ կետով մասնավորապես արձանագրել է, որ. «Ըստ ներկայացված սկզբնական հաշվապահական փաստաթղթերի՝ ստուգմամբ պարզվել է, որ ընկերության կողմից 2014 թվականի նոյեմբերի 5-ին և նոյեմբերի 13-ին Արթուր Խաչատրյանին և Լուսինե Ներսեսյանին վճարվել է եկամուտ, սակայն կատարված վճարումներից որպես հարկային գործակալ չի հաշվարկել և բյուջե չի վճարել «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 10-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ կետերով սահմանված դրույքաչափերով եկամտային հարկ՝ ընդհանուր գումարով՝ 2.934.348 դրամ։ Վերոգրյալի արդյունքում՝ ընկերության կողմից խախտվել է «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 12-րդ հոդվածի 1-ին, 10-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ կետերի պահանջները։ «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 25-րդ հոդվածի համաձայն՝ եկամտային հարկը աղբյուրի մոտ չպահելու (չգանձելու) դեպքում հարկային պարտավորությունը (այդ թվում եկամտային հարկը սահմանված ժամկետներում բյուջե չվճարելու համար Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հաշվարկված տույժերը) կրում է հարկային գործակալը։ Նշված խախտման արդյունքում պակաս եկամտային հարկ է հաշվարկվել ընդհանուր գումարով 2.934.348 դրամ։ «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 27-րդ հոդվածի համաձայն՝ հարկվող օբյեկտը թաքցնելու կամ այն պակաս ցույց տալու դեպքում հարկ վճարողից (հարկային գործակալից) ենթակա է գանձման բյուջե թաքցված կամ պակաս ցույց տրված հարկվող օբյեկտի համար նախատեսված հարկի գումարը ընդամենը 2.934.348 դրամ, ինչպես նաև տուգանք այդ գումարի 50%-ի չափով գումարով՝ 1.467.174 դրամ։ «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 25-րդ հոդվածի համաձայն՝ հաշվապահական հաշվարկները սխալ կազմելու համար հարկ վճարողից գանձվում է տուգանք այդ խախտման հետևանքով բյուջե պակաս վճարված հարկի գումարի 10%-ի չափով՝ 293.435 դրամ։ «Հարկերի մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ հոդվածի համաձայն՝ հարկի վճարումը սահմանված ժամկետից ուշացնելու համար յուրաքանչյուր օրվա համար հաշվարկվում է տույժ՝ ժամանակին չվճարված հարկի գումարի 0.15%-ի չափով՝ ընդհանուր գումարով՝ 1.480.997 դրամ։ Տույժերը հաշվարկելիս հաշվի է առնվել ընկերության անձնական հաշվի քարտում եկամտային հարկի գծով առկա գերավճարները։ Ստուգմամբ եկամտային հարկի գծով ենթակա է լրացուցիչ գանձման ընդամենը՝ 6.175.954 դրամ»:

Վճռաբեկ դատարանը փաստում է, որ «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքով շահաբաժինը համարվում է նվազեցվող եկամուտ, իսկ «շահաբաժնի կանխավճար» վճարելու իրավունք օրենսդրական կարգավորման դաշտում սահմանված չէ, հետևաբար վերջինիս նվազեցումը հնարավոր չէ։

Սույն պարագայում Ընկերության մասնակիցներ Արթուր Խաչատրյանին և Լուսինե Ներսեսյանին վճարվել է եկամուտ, որի համար սակայն կատարված վճարումներից որպես հարկային գործակալ չի հաշվարկել և բյուջե չի վճարել «Եկամտային հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 10-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ կետերով սահմանված դրույքաչափերով եկամտային հարկ, ինչն էլ Կոմիտեն իրավաչափորեն արձանագրել է Ակտում։

Ամփոփելով վերոգրյալը՝ Վճռաբեկ դատարանը եզրահանգում է, որ տվյալ դեպքում բացակայել են Ակտն անվավեր ճանաչելու «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 63-րդ հոդվածում նշված հիմքերը, ինչն անտեսվել է ստորադաս դատարանների կողմից։

Նման պայմաններում Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Ակտի 21-րդ կետը և դրա դեմ ներկայացված գանգատը մերժելու մասով Կոմիտեի հարկային և մաքսային մարմինների գանգատարկման հանձնաժողովի 13.06.2017 թվականի թիվ 33/3 որոշումը վերացնելու պահանջի մասին Ընկերության հայցը ենթակա է մերժման։

Այսպիսով, սույն վճռաբեկ բողոքի հիմքերի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար` ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 150-րդ, 151-րդ և 163-րդ հոդվածների ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը բեկանելու համար։

Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով սահմանված` վերաքննիչ դատարանի դատական ակտը բեկանելու և փոփոխելու՝ Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունները հետևյալ հիմնավորմամբ.

«Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ` Կոնվենցիա) 6-րդ հոդվածի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի ողջամիտ ժամկետում իր գործի քննության իրավունք։ Սույն գործով վեճի լուծումն էական նշանակություն ունի գործին մասնակցող անձանց համար։ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործը ողջամիտ ժամկետում քննելը հանդիսանում է Կոնվենցիայի վերոգրյալ հոդվածով ամրագրված` անձի արդար դատաքննության իրավունքի տարր, հետևաբար գործի անհարկի ձգձգումները վտանգ են պարունակում նշված իրավունքի խախտման տեսանկյունից։

Տվյալ դեպքում Վճռաբեկ դատարանի կողմից ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելը բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից, քանի որ սույն գործով վերջնական դատական ակտ կայացնելու համար նոր հանգամանք հաստատելու անհրաժեշտությունը բացակայում է։

Դատական ակտը փոփոխելիս Վճռաբեկ դատարանը հիմք է ընդունում սույն որոշման պատճառաբանությունները, ինչպես նաև գործի նոր քննության անհրաժեշտության բացակայությունը։

5. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները դատական ծախսերի բաշխման վերաբերյալ․

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 56-րդ հոդվածի համաձայն` դատական ծախսերը կազմված են պետական տուրքից և գործի քննության հետ կապված այլ ծախսերից:

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` կողմը, որի դեմ կայացվել է վճիռ, կամ որի բողոքը մերժվել է, կրում է Հայաստանի Հանրապետության դատական դեպարտամենտի` վկաներին և փորձագետներին վճարած գումարների հատուցման պարտականությունը, ինչպես նաև մյուս կողմի կրած դատական ծախսերի հատուցման պարտականությունը այն ծավալով, ինչ ծավալով դրանք անհրաժեշտ են եղել դատական պաշտպանության իրավունքի արդյունավետ իրականացման համար:

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող խմբագրությամբ «Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի 9-րդ հոդվածի համաձայն` (...) պետական տուրքը գանձվում է հետևյալ դրույքաչափերով (...) հայցադիմումների (...) համար` ոչ դրամական պահանջով՝ բազային տուրքի քառապատիկի չափով։ (...) Դատարանի դատական ակտերի դեմ վճռաբեկ բողոքների համար` ոչ գույքային բնույթի պահանջի գործերով՝ բազային տուրքի քսանապատիկի չափով։

Սույն գործով նկատի ունենալով, որ Կոմիտեն վերաքննիչ և վճռաբեկ բողոքների համար վճարել է համապատասխանաբար` 10.000 ՀՀ դրամ և 30.000 ՀՀ դրամ, իսկ վճռաբեկ բողոքը ենթակա է բավարարման, ուստի Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Կոմիտեի կողմից նախապես վճարված պետական տուրքի գումարը՝ 20․000 ՀՀ դրամի չափով, ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի հիման վրա, ենթակա է հատուցման անհատ ձեռնարկատեր Ընկերության կողմից:

«Պետական տուրքի մասին» ՀՀ օրենքի 38-րդ հոդվածի 1-ին մասի «ա» կետի համաձայն՝ պետական տուրքը ենթակա է վերադարձման մասնակի կամ լրիվ, եթե պետական տուրքը վճարվել է ավելի, քան պահանջվում է գործող օրենսդրությամբ:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով պատասխանող Կոմիտեն պետական տուրքը վճարել է 30․000 ՀՀ դրամ, այնինչ պետք է վճարեր 20․000 ՀՀ դրամ։

Հաշվի առնելով վերոգրյալը՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Կոմիտեի կողմից ավելի վճարված պետական տուրքը՝ վճռաբեկ բողոքի համար 10.000 ՀՀ դրամի չափով, ենթակա է վերադարձման այն վճարած անձին:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-171-րդ հոդվածներով, 172-րդ հոդվածի 1-ին մասով՝ Վճռաբեկ դատարանը

1․ Վճռաբեկ բողոքը բավարարել։ Բեկանել ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 11.11.2021 թվականի որոշումը և այն փոփոխել. «Խաչունց Գրուպ» ՍՊ ընկերության հայցն ընդդեմ ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի` 03.04.2017 թվականի թիվ 1011776 ստուգման ակտի 21-րդ կետը և ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի հարկային և մաքսային մարմինների գանգատարկման հանձնաժողովի 13.06.2017 թվականի թիվ 33/3 որոշումը վերացնելու պահանջի մասին, մերժել:

2. «Խաչունց Գրուպ» ՍՊ ընկերությունից հօգուտ ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի բռնագանձել 10.000 ՀՀ դրամ` որպես վերաքննիչ բողոքի համար նախապես վճարված պետական տուրքի գումար, 20.000 ՀՀ դրամ` որպես վճռաբեկ բողոքի համար նախապես վճարված պետական տուրքի գումար:

ՀՀ վարչական դատարանում դատական ծախսերի հարցը համարել լուծված։

3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից, վերջնական է և բողոքարկման ենթակա չէ:

Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 27 նոյեմբերի 2023 թվական: