Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատը

(այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան)

	նախագահությամբ	Ե. Խունդկարյանի
	մասնակցությամբ դատավորներ	Գ. Հակոբյանի
		Վ. Աբելյանի
		Ս. Անտոնյանի
		Վ. Ավանեսյանի
		Ա. Բարսեղյանի
		Մ. Դրմեյանի
		Է. Հայրիյանի
		Տ. Պետրոսյանի
		Ե. Սողոմոնյանի

2011 թվականի մայիսի 11-ին,

քննարկելով Լարիսա Բաբասյանի վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 20.01.2011 թվականի որոշման դեմ,

ՊԱՐԶԵՑ

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Լարիսա Բաբասյանը հայցադիմում է ներկայացրել Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարան ընդդեմ Ալբերտ Հունանյանի` փոխառությամբ վերցված գումարի բանկային տոկոսները բռնագանձելու պահանջի մասին:

Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի (այսուհետ՝ Դատարան) 13.12.2010 թվականի որոշմամբ հայցադիմումի ընդունումը մերժվել է:

ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի (այսուհետ՝ Վերաքննիչ դատարան) 20.01.2011 թվականի որոշմամբ Լարիսա Բաբասյանի վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 13.12.2010 թվականի որոշումը թողնվել է օրինական ուժի մեջ:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Լարիսա Բաբասյանը:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել։

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը խախտել է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 53-րդ հոդվածը:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանում է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանը գործում եղած բոլոր ապացույցները չի գնահատել բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտության հիման վրա, սխալ է մեկնաբանել թիվ ԵԷԴ/0643/02/10 քաղաքացիական գործով Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի կողմից 08.10.2010 թվականին կայացված վճիռը, որի արդյունքում սխալ հետևության է եկել այն մասին, որ նշված վճռով արդեն իսկ 3.100.000 ՀՀ դրամ գումարի նկատմամբ կիրառվել է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածը, որպիսի պայմաններում կրկին վճիռ կայացնելն անթույլատրելի է: Նման պայմաններում Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ նախկին քաղաքացիական գործով հայց է ներկայացվել 200.000 ՀՀ դրամ գումարը և այդ գումարի նկատմամբ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով նախատեսված տոկոսագումարները բռնագանձելու պահանջի մասին:

Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել, որ թիվ ԵԷԴ/0643/02/10 քաղաքացիական գործով դատական նիստի ժամանակ, երբ ինքն առաջարկել է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով նախատեսված տոկոսագումարները հաշվարկել ամբողջ փոխառության գումարի` 3.100.000 ՀՀ դրամի նկատմամբ, Դատարանը հայտնել է, որ ինքը նման պահանջ չի ներկայացրել, որպիսի պայմաններում այդ պահանջը քննության չի կարող առնվել` առաջարկելով ներկայացնել առանձին հայց:

Նման պահանջ քննարկված չլինելու փաստը հաստատվում է նաև թիվ ԵԷԴ/0643/02/10 քաղաքացիական գործով կայացված վճռի եզրափակիչ մասով, որում որևէ նշում չկա այդ պահանջը բավարարված կամ մերժված լինելու մասին:

Նման պայմաններում հայցադիմումի ընդունումը չէր կարող մերժվել:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 20.01.2011 թվականի որոշումը և կայացնել նոր դատական ակտ` հայցադիմումը վարույթ ընդունելու մասին:

3. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը

Քննարկելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ բողոքը հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 91-րդ հոդվածի 1-րդ կետի 2-րդ ենթակետի համաձայն`դատավորը մերժում է հայցադիմումի ընդունումը, եթե նույն անձանց միջև, նույն առարկայի մասին և միևնույն հիմքերով վեճի վերաբերյալ առկա է դատարանի` օրինական ուժի մեջ մտած վճիռ:

Վերոնշյալ հոդվածից հետևում է, որ նույն առարկայի մասին օրենսդրական եզրույթը վերաբերում է հայցի առարկային, իսկ հայցի առարկան հայցվորի պահանջն է` ուղղված պատասխանողին կամ պատասխանողներին:Սույն գործով Լարիսա Բաբասյանը հայց է ներկայացրել ընդդեմ Ալբերտ Հունանյանի` խնդրելով բռնագանձել փոխառությամբ տրված 3.100.000 ՀՀ դրամ գումարից չվերադարձրած 2.900.000 ՀՀ դրամ փոխառության գումարի ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով նախատեսված տոկոսները` հայցի հիմքում դնելով այն հանգամանքը, որ 25.07.2008 թվականին Ալբերտ Հունանյանի սեփականությանն է հանձնել 3.100.000 ՀՀ դրամ` 60 օրվա ընթացքում վերադարձնելու պայմանով, այդ պարտավորությունն Ալբերտ Հունանյանը կատարել է ոչ պատշաճ` պարտավորության կատարման ժամկետի խախտմամբ` փոխառության գումարից վերադարձնելով միայն 2.900.000 ՀՀ դրամ գումարը: Թիվ ԵԷԴ/0643/02/10 քաղաքացիական գործով Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանը, քննելով Լարիսա Բաբասյանի հայցն ընդդեմ Ալբերտ Հունանյանի` 200.000 ՀՀ դրամ որպես փոխառության պայմանագրով չվճարված մայր գումարը, ինչպես նաև ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածի համաձայն չվճարված մայր գումարի տոկոսները բռնագանձելու պահանջների մասին, 08.10.2010 թվականի վճռով հայցը բավարարել է` վճռել է Ալբերտ Հունանյանից հօգուտ Լարիսա Բաբասյանի բռնագանձել 200.000 ՀՀ դրամ պարտքի գումար և այդ գումարի վրա հաշվարկել ՀՀ կենտրոնական բանկի կողմից սահմանված բանկային տոկոսի հաշվարկային դրույքը կետանցի օրվանից` 25.09.2008 թվականից մինչև պարտավորության դադարման օրը:

Դատարանը, մերժելով սույն գործով ներկայացված հայցադիմումի ընդունումը, 13.12.2010 թվականի որոշման հիմքում դրել է այն հանգամանքը, որ «հայցադիմումին կից փաստաթղթերից փաստվում է, որ Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի 08.10.2007 թվականի թիվ ԵԷԴ/0643/02/10 օրինական ուժի մեջ մտած վճռով կիրառվել է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածը, ուստի նման պայմաններում կրկին վճիռ կայացնելը դատարանը համարում է անթույլատրելի»։

Վերաքննիչ դատարանը, մերժելով Լարիսա Բաբասյանի վերաքննիչ բողոքը, 20.01.2011 թվականի որոշման հիմքում դրել է այն հանգամանքը, որ «3.100.000 ՀՀ դրամ գումարի նկատմամբ տոկոսներ հաշվարկելու հայցվորի պահանջի մասով Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարանի թիվ ԵԷԴ 0643/02/10 քաղաքացիական գործի շրջանակներում արդեն իսկ քննություն կատարվել է»:

Մինչդեռ, ինչպես պարզվեց թիվ ԵԷԴ/0643/02/10 քաղաքացիական գործով Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի 08.10.2010 թվականի վճռի հետազոտմամբ, վեճը եղել է նույն անձանց` Լարիսա Բաբասյանի, որպես հայցվորի, և Ալբերտ Հունանյանի, որպես պատասխանողի, միջև, միևնույն հիմքերով, այն է` Ալբերտ Հունանյանը փոխառության գումարները վերադարձնելու պարտավորությունը կատարել է ժամկետի խախտմամբ, սակայն ոչ նույն առարկայի մասին, քանի որ թիվ ԵԷԴ/0643/02/10 քաղաքացիական գործով հայցի առարկան 200.000 ՀՀ դրամ փոխառության գումարն է և այդ գումարի նկատմամբ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով հաշվարկված տոկոսագումարը, իսկ սույն գործով հայցի առարկան 2.900.000 ՀՀ դրամ գումարի նկատմամբ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով հաշվարկված տոկոսագումարն է:

Վճռաբեկ դատարանի նման հետևությունը պայմանավորված է նաև վերոնշյալ վճռի եզրափակիչ մասի բովանդակությամբ, որում որևէ նշում չկա 2.900.000 ՀՀ դրամ գումարի նկատմամբ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով հաշվարկված տոկոսագումարը բռնագանձելու պահանջը բավարարելու կամ մերժելու մասին:

Ինչ վերաբերում է Վերաքննիչ դատարանի այն պատճառաբանությանը, որ վճռի հետազոտման արդյունքում պարզվել է, որ հայցվորն առաջին ատյանի դատարանում իր դիրքորոշումը հայտնելով խնդրել է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածով նախատեսված տոկոսները բռնագանձել 3.100.000 ՀՀ դրամի հաշվարկով, ապա Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում նշել, որ Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանը թիվ ԵԷԴ/0643/02/10 գործով, ելնելով հայցի առարկայից, գտել է, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 411-րդ հոդվածի կարգով տոկոսներն ամբողջ 3.100.000 ՀՀ դրամի նկատմամբ հաշվարկելու առումով հայցադիմումում պահանջ չի ներկայացվել: Հետևաբար, եթե գործը քննող դատարանը դիրքորոշում է արտահայտել տվյալ պահանջը հայցի առարկայի մեջ ներառված չլինելու մասին, Դատարանը տվյալ առարկայի վերաբերյալ օրինական ուժի մեջ մտած դատական ակտի առկայության հիմքով չէր կարող մերժել հայցադիմումի ընդունումը:

Նման պայմաններում Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Վերաքննիչ դատարանը սույն գործով բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ չի հետազոտել թիվ ԵԷԴ/0643/02/10 քաղաքացիական գործով Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի 08.10.2010 թվականի վճիռը:

Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 228-րդ հոդվածի համաձայն, Վերաքննիչ դատարանի որոշումը վերացնելու համար:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 222-րդ, 240-րդ, 241¹-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

ՈՐՈՇԵՑ

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել մասնակիորեն։ Վերացնել ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 20.01.2011 թվականի որոշումը և կայացնել նոր դատական ակտ` վերացնել Երևանի Էրեբունի և Նուբարաշեն վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի 13.12.2010 թվականի «Հայցադիմումի ընդունումը մերժելու մասին» որոշումը:

2. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման։

Նախագահող`		Ե. Խունդկարյան
Դատավորներ`		Գ. Հակոբյան
		Վ. Աբելյան
		Ս. Անտոնյան
		Վ. Ավանեսյան
		Ա. Բարսեղյան
		Մ. Դրմեյան
		Է. Հայրիյան
		Տ. Պետրոսյան
		Ե. Սողոմոնյան