ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

Օ Ր Ե Ն Ք Ը

Ընդունված է Ազգային ժողովի կողմից
23 նոյեմբերի 1999 թվականի

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՈՒՄՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ

Գ Լ ՈՒ Խ  1.

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 1.

ՕՐԵՆՔԻ ՆՊԱՏԱԿՆԵՐԸ

Սույն օրենքը կարգավորում է բույսերի սորտերի և կենդանիների ցեղերի սելեկցիոն նվաճումների ստեղծման, իրավական պահպանության ու օգտագործման հետ կապված գույքային և անձնական ոչ գույքային հարաբերությունները:

(1-ին հոդվածը լրաց. 04.11.03 ՀՕ-29-Ն) 

Հոդված 2.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՈՒՄՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ ՕՐԵՆՍԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ

Սելեկցիոն նվաճումների պահպանության և օգտագործման բնագավառում իրավական հարաբերությունները կարգավորվում են սույն օրենքով, Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքով և Հայաստանի Հանրապետության իրավական այլ ակտերով: Եթե Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով սահմանված են այլ նորմեր, ապա գործում են այդ նորմերը:

Հոդված 3.

ՕՐԵՆՔՈՒՄ ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՂ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Սույն օրենքում օգտագործվում են հետևյալ հիմնական հասկացությունները.

ա) բույսի սորտ` միևնույն բուսաբանական տաքսոնի շրջանակներում հայտնի դասերի ստորադաս բույսերի խումբ, որը կարող է որոշվել տվյալ գենոտիպը կամ գենոտիպերի համակցությունը բնորոշող հատկանիշներով, նույն բուսաբանական տաքսոնի այլ խմբի բույսերից տարբերվում է առնվազն մեկ հատկանիշով և կարող է եզակի համարվել իր պիտանիության տեսանկյունից` սորտի ամբողջական անփոփոխ բույսեր ստանալու համար: Սորտը կարող է ներկայացվել բույսի մեկ մասով կամ մի քանի մասերով, այն պայմանով, որ այդ մասը կամ մասերը կարող են օգտագործվել սորտի ամբողջական բույսերի վերարտադրության համար: Սորտի պահպանվող կատեգորիաներն են` կլոնը, առաջին սերնդի հիբրիդը, պոպուլյացիան, սելեկցիոն գիծը.

բ) սելեկցիոն նվաճում՝

- բուսաբուծությունում՝ արհեստական ճանապարհով կամ ընտրության միջոցով ստացված և գոյություն ունեցող բույսերի սորտերից մեկ կամ մի քանի տարբերակիչ տնտեսական հատկանիշներ ունեցող բույսի սորտը,

- անասնաբուծությունում՝ մարդու կողմից ստեղծված և ծննդաբանական կառուցվածքով ու դա նույն կենդանիների ցեղի կենդանիներից տարբերելու և կենդանիների մեկ ցեղի ձևով բազմանալու համար քանակապես բավարար հատկություններով օժտված կենդանիների ցեղը, այսինքն՝ ընդհանուր ծագում ունեցող կենդանիների բազմանդամ խումբը.

գ) սերմնանյութ (տնկանյութ)` սորտի վերարտադրության նպատակով օգտագործվող բույս կամ դրա առանձին մաս.

դ) բուսանյութ` սորտի վերարտադրությունից բացի այլ նպատակով օգտագործվող բույս կամ դրա մաս.

դ¹) կենդանու ցեղ՝ կենդանիների խումբ, որն օժտված է գենետիկորեն պայմանավորված կենսաբանական և կազմաբանական հատկություններով և հատկանիշներով, որոնցից մեկը կամ մի քանիսը յուրահատուկ են տվյալ խմբի համար ու դրանցով տարբերվում են այլ խմբի կենդանիներից: Ցեղը ներկայացվում է արական և իգական սեռի կենդանիներով կամ տոհմանյութով: Ցեղի պահպանվող կատեգորիաներն են տիպը և գիծը.

դ²) տոհմանյութ՝ տոհմային կենդանի, դրա սեռական բջիջները, սաղմերը.

դ³) տոհմային կենդանի՝ ցեղի վերարտադրության համար նախատեսված կենդանի. 

ե) պահպանվող սելեկցիոն նվաճում` բույսի սորտ կամ կենդանու ցեղ, որը գրանցվել է պահպանվող սելեկցիոն նվաճումների պետական գրանցամատյանում (այսուհետ` պետական գրանցամատյան).

զ) հանրահայտ սորտ և ցեղ` ճշգրիտ նկարագրություն ունեցող, պետական գրանցամատյանում գրանցում ստացած սելեկցիոն նվաճում.

է) հայտատու` սելեկցիոն նվաճման արտոնագիր ստանալու համար հայտ ներկայացնող ֆիզիկական կամ իրավաբանական անձ.

ը) հեղինակ` ֆիզիկական անձ կամ ֆիզիկական անձանց խումբ, որի ստեղծագործական աշխատանքով ստեղծվել են սորտը և ցեղը. 

թ) սելեկցիոներ` սորտի և ցեղի հեղինակը, նրա ժառանգորդները, անձինք, որոնք սորտի և ցեղի հեղինակի գործատուն և նրանց իրավահաջորդներն են.

ժ) լիազորված մարմին` սելեկցիոն նվաճման արտոնագրումն իրականացնող պետական լիազորված մարմին.

ժա) բողոքարկման խորհուրդ` լիազորված մարմնի ստեղծած հանձնաժողով, որը լուծում է սելեկցիոն նվաճումների փորձաքննության հետ կապված վիճելի հարցերը:

(3-րդ հոդվածը լրաց., խմբ., փոփ. 04.11.03 ՀՕ-29-Ն)

Հոդված 4.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՈՒՄՆԵՐԻ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

1. Սելեկցիոն նվաճման իրավունքը պահպանվում է օրենքով և հաստատագրվում է սելեկցիոն նվաճման արտոնագրով: Սելեկցիոն նվաճման արտոնագրի ձևը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

2. Արտոնագիրը հաստատում է արտոնագրատիրոջ` սելեկցիոն նվաճումն օգտագործելու բացառիկ իրավունքը:

3. Արտոնագիր ստացած սելեկցիոն նվաճումը գրանցվում է պետական գրանցամատյանում:

4. Արտոնագրի գործողության ժամկետը սահմանվում է 20 տարի` սելեկցիոն նվաճումը պետական գրանցամատյանում գրանցելու օրվանից սկսած: Խաղողի, պտղատու, դեկորատիվ և անտառային ծառատեսակների սորտերի ու դրանց պատվաստակալների արտոնագրի գործողության ժամկետը սահմանվում է 25, իսկ կենդանիների ցեղերի համար՝ 30 տարի:

(4-րդ հոդվածը լրաց. 04.11.03 ՀՕ-29-Ն, 28.09.16 ՀՕ-145-Ն) 

Գ Լ ՈՒ Խ  2.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ ԵՎ ԱՐՏՈՆԱԳԻՐ ԽՆԴՐԱՐԿԵԼՈՒ ԿԱՐԳԸ

Հոդված 5.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐԸ

Սելեկցիոն նվաճման իրավական պահպանության չափանիշներն են`

1) նորությունը.

Սորտը և ցեղը համարվում է նոր, եթե մինչև արտոնագրման հայտ ներկայացնելու օրը տվյալ սորտի սերմնանյութը (տնկանյութը) կամ ցեղի տոհմանյութը սելեկցիոներն այլ անձանց չի վաճառել կամ այլ կերպ չի փոխանցել սորտը և ցեղն օգտագործելու նպատակով`

ա) Հայաստանի Հանրապետության տարածքում արտոնագրման հայտը ներկայացնելու օրվանից ավելի վաղ, քան 1 տարի առաջ,

բ) այլ պետության տարածքում արտոնագրման հայտը ներկայացնելու օրվանից ավելի վաղ, քան չորս տարի առաջ, իսկ խաղողի, պտղատու, դեկորատիվ ու անտառային ծառատեսակների համար` ավելի վաղ, քան վեց տարի առաջ.

2) տարբերիչ առանձնահատկությունը.

Սելեկցիոն նվաճումը համարվում է տարբերիչ առանձնահատկություն ունեցող, եթե արտոնագրման հայտը ներկայացնելու պահին հստակ տարբերվում է հանրահայտ սելեկցիոն նվաճումից.

3) միատարրությունը.

Սելեկցիոն նվաճումը համարվում է միատարր, եթե հաշվի առնելով նրա բազմացման առանձնահատկությունները` այդ սորտի բույսերը և ցեղի կենդանիները բավականաչափ միատարր են իրենց հիմնական հատկանիշներով.

4) կայունությունը.

Սելեկցիոն նվաճումը համարվում է կայուն, եթե նրա հիմնական հատկանիշները բազմակի վերարտադրությունից կամ վերարտադրության առանձնահատուկ ցիկլի դեպքում` ամեն մի այդպիսի ցիկլի վերջում, մնում են անփոփոխ:

(5-րդ հոդվածը լրաց. 04.11.03 ՀՕ-29-Ն) 

Հոդված 6.

ԱՐՏՈՆԱԳՐԻ ԽՆԴՐԱՐԿՈՒՄԸ

1. Սելեկցիոն նվաճման արտոնագիր ստանալու հայտը (այսուհետ` հայտ) լիազորված մարմին է ներկայացնում սելեկցիոները:

2. Հայտի դիմումը ներկայացվում է հայոց լեզվով:

3. Հայտի մյուս փաստաթղթերը կարող են ներկայացվել այլ լեզվով: Այդ դեպքում ազգային հայտատուն պարտավոր է դրանց հայերեն թարգմանությունը ներկայացնել հայտի հետ միասին, իսկ օտարերկրյա հայտատուն` հայտը ներկայացնելու օրվանից երկու ամսվա ընթացքում:

4. Հայտը պետք է վերաբերի մեկ սելեկցիոն նվաճման:

5. Սելեկցիոն նվաճման հայտը պետք է պարունակի`

ա) դիմում` արտոնագիր ստանալու մասին, որտեղ նշվում են սելեկցիոն նվաճման անվանումը, հայտատուն (հայտատուները), հեղինակը (համահեղինակները) և նրանց բնակության կամ գտնվելու վայրը.

բ) սելեկցիոն նվաճման նկարագրությունը:

6. (մասն ուժը կորցրել է 28.09.16 ՀՕ-145-Ն)

7. Սելեկցիոն նվաճման հայտի փաստաթղթերի ձևերի նկատմամբ պահանջները, այդ թվում՝ դիմումի ձևը, սահմանում է լիազորված մարմինը.

8. Հայտը կարող է ներկայացվել առձեռն, փոստով կամ էլեկտրոնային եղանակով՝ լիազորված մարմնի պաշտոնական կայքի միջոցով:

(6-րդ հոդվածը փոփ., լրաց. 28.09.16 ՀՕ-145-Ն)

Հոդված 7.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ԱՆՎԱՆՈՒՄԸ

1. Սելեկցիոն նվաճումը պետք է ունենա անվանում, որում պետք է ընդգրկվի սորտի ծագումնաբանությունը:

2. Անվանումը պետք է թույլ տա նույնականացնել սորտը և ցեղը, բացառի միայն թվային արտահայտությունը, տարակուսանք չառաջացնի սորտի և ցեղի որակական և ծագումնաբանական հարցերում:

3. Լիազորված մարմնին սորտի և ցեղի անվանումն առաջարկում է սելեկցիոները: Եթե հայտնաբերվում է, որ այդ անվանումը չի համապատասխանում սույն հոդվածի 2-րդ կետի պահանջներին, ապա վերոհիշյալ մարմինը մերժում է գրանցումն ու պահանջում է, որ սելեկցիոները մեկ ամսվա ընթացքում առաջարկի ուրիշ անվանում: Սորտի և ցեղի անվանումը գրանցում է լիազորված մարմինը` միաժամանակ տալով արտոնագիր:

4. Երրորդ անձանց կողմից նախկինում ձեռք բերված իրավունքները չեն քննարկվում:

5. Սելեկցիոն նվաճումն օգտագործվում է միայն պետական գրանցամատյանում գրանցված անվանմամբ:

(7-րդ հոդվածը լրաց. 04.11.03 ՀՕ-29-Ն) 

Հոդված 8.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ԱՌԱՋՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

Սելեկցիոն նվաճման առաջնությունը որոշվում է հայտը լիազորված մարմին ներկայացնելու թվականով:

Գ Լ ՈՒ Խ  3.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄԸ

Հոդված 9.

ՀԱՅՏԻ ՆԱԽՆԱԿԱՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

1. Սելեկցիոն նվաճման հայտի նախնական փորձաքննությունը լիազորված մարմինն անցկացնում է սույն հոդվածի համաձայն:

2. Նախնական փորձաքննության ընթացքում ստուգվում է հայտի` սահմանված պահանջներին համապատասխան փաստաթղթերի առկայությունը:

3. Եթե նախնական փորձաքննության արդյունքում պարզվում է, որ հայտի փաստաթղթերը համապատասխանում են սահմանված պահանջներին, ապա լիազորված մարմինը որոշում է կայացնում հայտի պաշտոնական հրապարակման մասին:

4. Եթե հայտը չի համապատասխանում սահմանված պահանջներին, ապա լիազորված մարմինը, հայտն ստանալուց հետո` տասը աշխատանքային օրվա ընթացքում, հայտատուին, ուղարկում է հարցում` ուղղված և պակաս փաստաթղթերը երկու ամսվա ընթացքում ներկայացնելու առաջարկությամբ:

5. Հարցմանը համապատասխան լրացուցիչ կամ ճշգրտված նյութերը երկու ամսվա ընթացքում չներկայացնելու դեպքում հայտը համարվում է անվավեր:

6. Նախնական փորձաքննության ընթացքում հայտատուն իր նախաձեռնությամբ կամ հարցման հիման վրա կարող է, լրացուցիչ նյութեր ներկայացնելով, ուղղումներ կամ ճշգրտումներ կատարել հայտի նյութերում` չփոփոխելով ներկայացված սելեկցիոն նվաճման էությունը: Լրացուցիչ նյութերը համարվում են սելեկցիոն նվաճման էությունը փոփոխող, եթե դրանք պարունակում են հավակնության սահմանման մեջ մտցվելու ենթակա հատկանիշներ, որոնք առկա չեն եղել հայտի սկզբնական նյութերում: Լրացուցիչ նյութերի այն մասը, որը փոփոխում է ներկայացված հայտի էությունը, փորձաքննության ընթացքում հաշվի չի առնվում, և հայտատուն կարող է ձևակերպել որպես առանձին հայտ:

7. Լիազորված մարմինը սելեկցիոն նվաճման հայտը ներկայացնելու օրվանից տասը աշխատանքային օրվա ընթացքում կայացնում է որոշում արտոնագիր տալը մերժելու կամ հայտի պաշտոնական հրապարակման մասին: Ընդ որում, սույն հոդվածի 4-րդ մասով սահմանված դեպքերում հայտը ներկայացնելու օր է համարվում ուղղված և պակաս փաստաթղթեր ներկայացնելու օրը:

7.1. Լիազորված մարմինը որոշումն ընդունելուց հետո՝ մեկ աշխատանքային օրվա ընթացքում, հայտում նշված եղանակով՝ կապի միջոցների օգտագործմամբ (այդ թվում՝ հայտատուի նշած հեռախոսահամարին հաղորդագրություն ուղարկելով) կամ էլեկտրոնային համակարգի միջոցով (այդ թվում՝ հայտատուի նշած էլեկտրոնային փոստի միջոցով) կամ օրենսդրությամբ սահմանված էլեկտրոնային կապի այլ միջոցներով տեղեկացնում է հայտատուին այդ մասին: Որոշումն ընդունելուց հետո՝ երեք աշխատանքային օրվա ընթացքում, լիազորված մարմինն այն ուղարկում է հայտատուին փոստով, եթե հայտատուն հայտում նշում կատարելու միջոցով ցանկություն չի հայտնել լիազորված մարմնում նույն ժամկետում որոշումն ստանալ առձեռն:

7.2. Հայտը պաշտոնապես հրապարակվում է այդ մասին որոշում կայացնելուց հետո՝ տասը աշխատանքային օրվա ընթացքում:

8. Եթե հայտատուն արտոնագիր տալը մերժելու մասին նախնական փորձաքննության որոշմանը չի համաձայնվում, ապա որոշումն ստանալու օրվանից երկու ամսվա ընթացքում իրավունք ունի կրկնական նախնական փորձաքննության խնդրանքով դիմել լիազորված մարմին: (նախադասությունը հանվել է 28.09.16 ՀՕ-145-Ն)

9. Լիազորված մարմինը կրկնական նախնական փորձաքննության անցկացման մասին դիմումն ստանալուց հետո՝ տասը աշխատանքային օրվա ընթացքում, կայացնում է որոշում` արտոնագիր տալը մերժելու կամ հայտի պաշտոնական հրապարակման մասին: Լիազորված մարմինը որոշման մասին հայտատուին հայտնում է սույն հոդվածի 7.1-ին մասով սահմանված կարգով և ժամկետներում:

10. Կրկնական նախնական փորձաքննության որոշմանը չհամաձայնելու դեպքում, այն ստանալու օրվանից, հայտատուն կարող է դիմել դատարան:

(9-րդ հոդվածը փոփ., խմբ., լրաց. 28.09.16 ՀՕ-145-Ն)

Հոդված 10.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ՆՈՐՈՒԹՅԱՆ ՓՈՐՁԱՔՆՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

1. Հայտը հրապարակելու օրվանից վեց ամսվա ընթացքում յուրաքանչյուր շահագրգիռ անձ կարող է լիազորված մարմին ներկայացնել առարկություն` հայտարարված սելեկցիոն նվաճման նորության վերաբերյալ:

2. Առարկության բացակայության դեպքում լիազորված մարմինը երեք օրվա ընթացքում որոշում է կայացնում հայտը նորության չափանիշին համապատասխանելու մասին: Լիազորված մարմինը որոշման մասին հայտատուին հայտնում է սույն օրենքի 9-րդ հոդվածի 7.1-ին մասով սահմանված կարգով և ժամկետներում:

3. Առարկություն ստանալու դեպքում լիազորված մարմինը տեղեկացնում է հայտատուին` տրամադրելով առարկության պատճենը: Լիազորված մարմինը, առարկությունն ստանալուց հետո՝ մեկ աշխատանքային օրվա ընթացքում, հայտում նշված եղանակով՝ կապի միջոցների օգտագործմամբ (այդ թվում՝ հայտատուի նշած հեռախոսահամարին հաղորդագրություն ուղարկելով) կամ էլեկտրոնային համակարգի միջոցով (այդ թվում՝ հայտատուի նշած էլեկտրոնային փոստի միջոցով) կամ օրենսդրությամբ սահմանված էլեկտրոնային կապի այլ միջոցներով տեղեկացնում է հայտատուին այդ մասին: Առարկությունն ստանալուց հետո՝ երեք աշխատանքային օրվա ընթացքում, լիազորված մարմինն առարկության պատճենը ուղարկում է հայտատուին փոստով, եթե հայտատուն հայտում նշում կատարելու միջոցով ցանկություն չի հայտնել լիազորված մարմնում նույն ժամկետում առարկության պատճենը ստանալ առձեռն: Եթե հայտատուն ծանուցագիր ստանալու օրվանից երեք ամսվա ընթացքում լիազորված մարմին գրավոր հերքում չի ներկայացնում, ապա լիազորված մարմինը որոշում է կայացնում արտոնագիր տալը մերժելու մասին:

4. Հերքում ստանալու դեպքում, իր ունեցած նյութերի հիման վրա պետական լիազորված մարմինը հայտի պաշտոնական հրապարակման օրվանից 12 ամսվա ընթացքում որոշում է կայացնում հայտը նորության չափանիշին համապատասխանելու կամ արտոնագիր տալը մերժելու մասին: Լիազորված մարմինը որոշման մասին հայտատուին հայտնում է սույն օրենքի 9-րդ հոդվածի 7.1-ին մասով սահմանված կարգով և ժամկետներում:

5. Արտոնագիր տալը մերժելու մասին որոշմանը չհամաձայնելու դեպքում, դա ստանալու օրվանից երկու ամսվա ընթացքում, հայտատուն իրավունք ունի բողոք ներկայացնել լիազորված մարմնի բողոքարկման խորհուրդ: (նախադասությունը հանվել է 28.09.16 ՀՕ-145-Ն) Բողոքարկման խորհուրդը բողոքը քննարկում է այն ստանալու օրվանից մեկ ամսվա ընթացքում: Լիազորված մարմինը բողոքարկման խորհրդի որոշման մասին հայտատուին հայտնում է սույն օրենքի 9-րդ հոդվածի 7.1-ին մասով սահմանված կարգով և ժամկետներում: Լիազորված մարմնի բողոքարկման խորհրդի ձևավորման կարգը, կանոնադրությունը և բողոքների քննարկման կարգը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը։ Բողոքարկման խորհրդի որոշումը հայտը նորության չափանիշին համապատասխանելու կամ արտոնագիր տալը մերժելու մասին համարվում է լիազորված մարմնի վերջնական որոշում:

6. Բողոքարկման խորհրդի որոշմանը չհամաձայնելու դեպքում հայտատուն իրավունք ունի օրենքով սահմանված կարգով դիմել դատարան:

(10-րդ հոդվածը փոփ., լրաց. 28.09.16 ՀՕ-145-Ն)

Հոդված 11.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ՏԱՐԲԵՐԻՉ ԱՌԱՆՁՆԱՀԱՏԿՈՒԹՅԱՆ, ՄԻԱՏԱՐՐՈՒԹՅԱՆ և ԿԱՅՈՒՆՈՒԹՅԱՆ ՓՈՐՁԱՐԿՈՒՄԸ

1. Սելեկցիոն նվաճման տարբերիչ առանձնահատկության, միատարրության և կայունության փորձարկումը կատարվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով և դեպքերում: Հայտատուն անհրաժեշտ քանակությամբ սերմնանյութ և տոհմանյութ է տրամադրում փորձարկման համար:

2. Որպես փորձարկման արդյունք կարող են օգտագործվել Հայաստանի Հանրապետության հետ համապատասխան պայմանագիր կնքած օտարերկրյա պետությունների իրավասու մարմինների, լիազորված մարմնի հետ պայմանագիր կնքած կազմակերպությունների, ինչպես նաև հայտատուի տրամադրած տվյալները:

3. Սելեկցիոն նվաճման տարբերիչ առանձնահատկության, միատարրության և կայունության փորձարկումները կարող են համատեղվել դրա տնտեսական օգտակարության նպատակով կատարվող պետական փորձարկումների հետ:

4. Լիազորված մարմինը սելեկցիոն նվաճման պաշտպանունակության չափանիշների փորձաքննության դրական արդյունքների հիման վրա կայացնում է որոշում` արտոնագիր տալու մասին և կազմում է սելեկցիոն նվաճման նկարագրությունը:

5. Արտոնագիր տալը մերժելու մասին փորձաքննության որոշմանը չհամաձայնելու դեպքում, դա ստանալու օրվանից երկու ամսվա ընթացքում, հայտատուն իրավունք ունի կրկնական փորձաքննության խնդրանքով դիմել լիազորված մարմին: Կրկնական փորձաքննության անցկացման կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

6. Կրկնական փորձաքննությունից հետո լիազորված մարմինը կայացնում է որոշում` արտոնագիր տալու կամ արտոնագիր տալը մերժելու մասին:

7. Կրկնական փորձաքննությունից հետո արտոնագիր տալը մերժելու մասին որոշմանը չհամաձայնելու դեպքում, դա ստանալու օրվանից երկու ամսվա ընթացքում, հայտատուն իրավունք ունի բողոք ներկայացնել լիազորված մարմնի բողոքարկման խորհուրդ: Բողոքարկման խորհուրդը բողոքը քննարկում է դա ստանալու օրվանից երկու ամսվա ընթացքում: Լիազորված մարմինը որոշման մասին հայտատուին հայտնում է սույն օրենքի 9-րդ հոդվածի 7.1-ին մասով սահմանված կարգով և ժամկետներում:

8. Բողոքարկման խորհրդի որոշմանը չհամաձայնելու դեպքում հայտատուն իրավունք ունի օրենքով սահմանված կարգով դիմել դատարան:

(11-րդ հոդվածը լրաց. 04.11.03 ՀՕ-29-Ն, փոփ., լրաց. 28.09.16 ՀՕ-145-Ն) 

Հոդված 12.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ԳՐԱՆՑՈՒՄԸ

Սելեկցիոն նվաճմանն արտոնագիր տալու մասին լիազորված մարմնի որոշումը հիմք է սելեկցիոն նվաճումը պետական գրանցամատյանում գրանցելու համար: Պետական գրանցամատյանի վարման և հրապարակման կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

(12-րդ հոդվածը լրաց. 04.11.03 ՀՕ-29-Ն) 

Գ Լ ՈՒ Խ  4.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԿԱՐԳԱՎՈՐՈՒՄԸ

Հոդված 13.

ԱՐՏՈՆԱԳՐԱՏԻՐՈՋ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ

1. Արտոնագրատերը բացառիկ իրավունք ունի երրորդ անձանց արգելել առանց թույլտվության օգտագործելու արտոնագրով պահպանվող սելեկցիոն նվաճումը, ինչպես նաև օգտագործելու դա իր հայեցողությամբ, եթե դա չի խախտում այլ արտոնագրատերերի իրավունքները: Յուրաքանչյուր անձ արտոնագրատիրոջից կարող է լիցենզային պայմանագրով ստանալ թույլտվություն` սելեկցիոն նվաճման նկատմամբ հետևյալ գործողություններն իրականացնելու համար.

ա) արտադրություն և վերարտադրություն.

բ) հետագա բազմացման նպատակով սերմնանյութի ցանքային պիտանիության հասցնում.

գ) վաճառքի առաջարկություն.

դ) վաճառք կամ այլ եղանակներով իրացում.

ե) Հայաստանի Հանրապետությունից արտահանում.

զ) Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծում.

է) նշված նպատակներով պահեստավորում:

2. Արտոնագրատիրոջ իրավունքը տարածվում է նաև այն բուսանյութի վրա, որն արտադրվել ու շրջանառության մեջ է մտցվել առանց իր թույլտվության:

3. Սույն հոդվածի 1-ին կետում նշված գործողություններն իրականացնելու համար անհրաժեշտ է ստանալ արտոնագրատիրոջ թույլտվությունը նաև այն սորտի սերմերի և ցեղի տոհմանյութի համար, որոնք`

ա) էապես ժառանգում են պահպանվող ելակետային սորտի և ցեղի հատկանիշները, եթե այդ պահպանվող սորտը և ցեղն այլ սելեկցիոն նվաճումների հատկանիշներն էապես ժառանգող սելեկցիոն նվաճում չէ.

բ) ակնհայտորեն չեն տարբերվում պահպանվող սորտից և ցեղից. 

գ) պահանջում են պահպանվող սորտի և ցեղի բազմակի օգտագործում:

4. Պահպանվող (ելակետային) սելեկցիոն նվաճման հատկանիշներից էապես ժառանգող սելեկցիոն նվաճում է համարվում այն սելեկցիոն նվաճումը, որը ելակետայինից ակնհայտ տարբերության դեպքում`

ա) ժառանգում է ելակետային սելեկցիոն նվաճման կամ էական հատկանիշները ժառանգած այլ սելեկցիոն նվաճման առավել էական հատկանիշները` պահպանելով ելակետային սելեկցիոն նվաճման գենոտիպը կամ գենոտիպերի համակցությունն արտահայտող (բնորոշ) հիմնական հատկանիշները.

բ) համապատասխանում է ելակետային սելեկցիոն նվաճման գենոտիպին կամ գենոտիպերի համակցությանը, բացառությամբ այն շեղումների, որոնք առաջացել են այնպիսի մեթոդների կիրառության հետևանքով, ինչպիսիք են ելակետային սորտից և ցեղից մակածված ձևափոխության (մուտանտի) կամ սոմակլոնային տարբերակի ընտրությունը, հետադարձ տրամախաչումը, գենային ինժեներիան:

(13-րդ հոդվածը լրաց. 04.11.03 ՀՕ-29-Ն) 

Հոդված 14.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ՀԵՂԻՆԱԿԻ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ

1. Լիազորված մարմինը սելեկցիոն նվաճման արտոնագրատեր չհամարվող յուրաքանչյուր հեղինակի տալիս է հեղինակային վկայագիր: Հեղինակային վկայագրի ձևը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

2. Հեղինակային վկայագիրը հաստատում է սելեկցիոն նվաճման հեղինակ լինելը և հեղինակի` արտոնագրատիրոջից սելեկցիոն նվաճման օգտագործման դիմաց վարձատրություն ստանալու իրավունքը, եթե նա արտոնագրատեր չէ:

3. Սելեկցիոն նվաճման արտոնագրատեր չհամարվող հեղինակի վարձատրության չափը և վճարման պայմանները որոշվում են արտոնագրատիրոջ և հեղինակի միջև կնքված պայմանագրով:

4. Սելեկցիոն նվաճման համահեղինակների վարձատրությունը կարգավորվում է նրանց միջև կնքված պայմանագրով:

5. Հեղինակության յուրացումը, համահեղինակության պարտադրումը, մինչև հայտ ներկայացնելն առանց հեղինակի համաձայնության հայտի էության հրապարակումը, ինչպես նաև ներկայացված սելեկցիոն նվաճման էության բացահայտումը պետական արտոնագրային փորձագետի կողմից մինչև դրանց պաշտոնական հրապարակումն առաջացնում են պատասխանատվություն` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան:

(14-րդ հոդվածը լրաց. 28.09.16 ՀՕ-145-Ն) 

Հոդված 15.

ԱՐՏՈՆԱԳՐԱՏԻՐՈՋ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ ՉԽԱԽՏՈՂ ԳՈՐԾՈՂՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Արտոնագրատիրոջ սելեկցիոն նվաճման իրավունքի խախտում չի համարվում, եթե արտոնագրված սելեկցիոն նվաճումն օգտագործվում է`

ա) անձնական և ոչ առևտրային նպատակներով.

բ) փորձարարական նպատակներով.

գ) որպես ելանյութ` նոր սորտերի և ցեղերի ստացման համար:

(15-րդ հոդվածը լրաց. 04.11.03 ՀՕ-29-Ն)

Հոդված 16.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿԱՎՈՐ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅՈՒՆԸ

1. Սելեկցիոն նվաճման հայտի պաշտոնական հրապարակման օրվանից մինչև տրված արտոնագրի մասին պաշտոնական տեղեկությունների հրապարակումը սելեկցիոն նվաճմանը տրվում է ժամանակավոր իրավական պահպանություն` համընդհանուր ծանոթացման դրված հավակնության սահմանման ծավալով: Սելեկցիոն նվաճման ժամանակավոր պահպանությունն ընդգրկում է սույն օրենքով արտոնագրատիրոջը տրվող բոլոր իրավունքները:

2. Ժամանակավոր իրավական պահպանությունը համարվում է չկայացած, եթե արտոնագիր տալը մերժելու մասին լիազորված մարմնի որոշման բողոքարկման հնարավորություններն սպառվել են:

3. Երրորդ անձինք, ովքեր օգտագործել են սելեկցիոն նվաճումը, սույն հոդվածի 1-ին կետում նշված ժամանակամիջոցում, դրա օգտագործման համար համապատասխան դրամական փոխհատուցում են վճարում արտոնագրատիրոջը: Փոխհատուցման չափը որոշվում է կողմերի համաձայնությամբ: Այդ համաձայնության բացակայության դեպքում հարցը լուծվում է դատական կարգով:

4. Սույն հոդվածի 1-ին կետում նշված ժամանակամիջոցը կարող է սկսվել այն օրվանից, երբ հայտատուն սելեկցիոն նվաճման մասին տեղեկացրել է դա օգտագործող անձին, եթե այդ օրը նախորդում է սելեկցիոն նվաճման հայտի պաշտոնական հրապարակման օրվան:

Հոդված 17.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ ԻՐԱՎՈՒՆՔ ՏԱԼԸ

1. Սելեկցիոն նվաճման օգտագործումը կարգավորվում է լիցենզային (բացառիկ, հասարակ, բաց և հարկադրական) պայմանագրերով:

2. Լիազորված մարմնում չգրանցված լիցենզային պայմանագրերն անվավեր են: Լիցենզային պայմանագրերի գրանցման կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

3. Բացառիկ լիցենզիայի դեպքում սելեկցիոն նվաճման օգտագործման բացառիկ իրավունքը փոխանցվում է լիցենզային պայմանագրով նախատեսված սահմաններում, ընդ որում, լիցենզատուն պահպանում է սելեկցիոն նվաճման օգտագործման իրավունքն այն մասով, որը չի փոխանցվել լիցենզառուին:

4. Հասարակ լիցենզիայի դեպքում լիցենզատուն, սելեկցիոն նվաճման օգտագործման իրավունքը փոխանցելով լիցենզառուին, պահպանում է արտոնագրից բխող բոլոր իրավունքները, այդ թվում` նաև երրորդ անձանց լիցենզիա տալու իրավունքը:

5. Բաց լիցենզիայի դեպքում արտոնագրատերը կարող է դիմել լիազորված մարմնի պաշտոնական տեղեկագրում սելեկցիոն նվաճման օգտագործման իրավունքն այլ անձի տալու մասին հայտարարություն հրապարակելու խնդրանքով: Բացի լիցենզիա ձեռք բերելու ցանկություն հայտնած անձը պարտավոր է արտոնագրատիրոջ հետ կնքել պայմանագիր` վճարումների մասին:

6. Հայաստանի Հանրապետության ազգային անվտանգության, հասարակության շահերից ելնելով կամ արտակարգ իրավիճակներում, ինչպես նաև պետության կողմից ոչ առևտրային օգտագործման դեպքում Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունն առանց արտոնագրատիրոջ համաձայնության իրավասու է օգտագործել կամ լիազորել երրորդ անձանց` օգտագործելու սելեկցիոն նվաճումը` դրա մասին տասն օրվա ընթացքում իրազեկ պահելով արտոնագրատիրոջը և ապահովելով նրան համարժեք դրամական փոխհատուցում` նկատի ունենալով յուրաքանչյուր դեպքի հանգամանքները և հաշվի առնելով այդպիսի թույլտվության տնտեսական նշանակությունը:

7. Հարկադրական լիցենզիա տրամադրելու պայմանները կարգավորվում են Հայաստանի Հանրապետության կառավարության հաստատած կարգով:

8. Հարկադրական լիցենզիան կարող է լինել միայն հասարակ (ոչ բացառիկ) և, կախված դրա նպատակից, տրվում է որոշակի ժամկետով և պայմաններով: Այդ ժամկետը կարող է երկարաձգվել, եթե շարունակում են գործել այն պայմանները, որոնց հիման վրա տրվել է հարկադրական լիցենզիան: Հարկադրական լիցենզիան անվավեր է ճանաչվում, եթե լիցենզառուն խախտում է այն պայմանները, որոնց հիման վրա տրվել է հարկադրական լիցենզիան:

9. Լիցենզային պայմանագրերի հետ կապված վեճերը լուծվում են դատական կարգով:

Հոդված 18.

ՍԵԼԵԿՑԻՈՆ ՆՎԱՃՄԱՆ ԻՐԱՎԱԿԱՆ ՊԱՀՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՎԱՂԱԺԱՄԿԵՏ ԴԱԴԱՐԵՑՈՒՄԸ

1. Սելեկցիոն նվաճման իրավական պահպանությունը վաղաժամկետ դադարեցվում է, եթե`

ա) լիազորված մարմինը որոշում է կայացրել արտոնագիր տալը մերժելու մասին.

բ) հայտատուն հետ է կանչել հայտը, կամ արտոնագրատերը գրավոր ձևով հրաժարվել է արտոնագրից.

գ) եթե պարզվել է, որ իրավական պահպանությունը տրվել է`

գա) անձի, որն այդ իրավունքը չունի.

գբ) գլխավորապես սելեկցիոների ներկայացրած փաստաթղթերի հիման վրա, և «տարբերիչ առանձնահատկություն», «միատարրություն» և «կայունություն» չափանիշները չեն կատարվել իրավական պահպանությունը տալու պահին.

դ) (կետն ուժը կորցրել է 28.09.16 ՀՕ-145-Ն)

ե) սորտի անվանումը չեղյալ է համարվել իրավական պահպանություն ստանալուց հետո, իսկ հայտատուն կամ արտոնագրատերը չի առաջարկել համապատասխան անվանում:

2. Սելեկցիոն նվաճման իրավունքի պահպանությունը չի կարող վաղաժամկետ դադարեցվել սույն օրենքում սահմանված պատճառներից տարբերվող այլ պատճառներով:

(18-րդ հոդվածը փոփ. 28.09.16 ՀՕ-145-Ն)

Հոդված 19.

ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ՏԵՂԵԿՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՀՐԱՊԱՐԱԿՈՒՄԸ

1. Լիազորված մարմինը պարբերաբար հրատարակում է սելեկցիոն նվաճման պաշտոնական տեղեկագիրը: Յուրաքանչյուր ամսվա կտրվածքով սույն մասով սահմանված տեղեկությունները, ինչպես նաև հայտարարված սելեկցիոն նվաճման նորության վերաբերյալ առարկությունները և հայտատուի ներկայացրած գրավոր հերքումները մինչև տվյալ ամսվան հաջորդող ամսվա տասը տեղադրվում են լիազորված մարմնի պաշտոնական կայքում և համարվում են պաշտոնապես հրապարակված տեղեկություններ:

Սելեկցիոն նվաճման պաշտոնական տեղեկագրում հրապարակվում են հետևյալ տեղեկությունները.

ա) արտոնագրի և օգտագործման թույլտվության խնդրարկման հայտերը.

բ) սելեկցիոն նվաճումների հավանություն ստացած անվանումները.

գ) տվյալներ հայտատուների և հեղինակների մասին.

դ) հայտերի վերաբերյալ որոշումները.

ե) արտոնագիր տալու, արտոնագիրն ուժը կորցրած կամ անվավեր ճանաչելու վերաբերյալ որոշումները.

զ) սելեկցիոն նվաճման իրավական պահպանության վերաբերյալ ընդունված որոշումները:

2. Արտոնագրման հայտերի և դրանց մասին ընդունված որոշումների վերաբերյալ տեղեկությունների հրապարակումից հետո յուրաքանչյուր անձ իրավունք ունի ծանոթանալ արտոնագրային հայտերի նյութերին:

(19-րդ հոդվածը լրաց. 04.11.03 ՀՕ-29-Ն, 28.09.16 ՀՕ-145-Ն)

Հոդված 20.

ԱՐՏՈՆԱԳՐԱՅԻՆ ՏՈՒՐՔԵՐԸ

(հոդվածն ուժը կորցրել է 28.09.16 ՀՕ-145-Ն)

Հոդված 21.

ՕՏԱՐԵՐԿՐՅԱ ՔԱՂԱՔԱՑԻՆԵՐԻ և ԻՐԱՎԱԲԱՆԱԿԱՆ ԱՆՁԱՆՑ ԻՐԱՎՈՒՆՔՆԵՐԸ

Օտարերկրյա ֆիզիկական և իրավաբանական անձինք Հայաստանի Հանրապետության մասնակցությամբ միջազգային պայմանագրերին համապատասխան կամ փոխադարձության սկզբունքով օգտվում են սույն օրենքով նախատեսված իրավունքներից ու կրում են պատասխանատվություն` Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին և իրավաբանական անձանց համահավասար:

Գ Լ ՈՒ Խ  5.

ԱՆՑՈՒՄԱՅԻՆ ԴՐՈՒՅԹ

Հոդված 22.

ՆԱԽԿԻՆ ԽՍՀՄ և Հայաստանի Հանրապետության ՀԵՂԻՆԱԿԱՅԻՆ ՎԿԱՅԱԳՐԵՐԻ և ՍՈՐՏԱՑՈՒՑԱԿ ՄՏԱԾ ՆՅՈՒԹԵՐԻ ՀԻՄԱՆ ՎՐԱ ԱՐՏՈՆԱԳԻՐ ՀԱՆՁՆԵԼԸ

(վերնագիրը լրաց. 04.11.03 ՀՕ-29-Ն)

Նախկին ԽՍՀՄ և Հայաստանի Հանրապետության հեղինակային վկայագրերի և շրջանացված բույսերի սորտերի, կենդանիների ցեղերի և հիբրիդների անվանացանկ մտած նյութերի հիման վրա սելեկցիոն նվաճման արտոնագրումը կատարվում է արտոնագրի գործողության մնացած ժամկետի համար լիազորված մարմնի սահմանած կարգով:

(22-րդ հոդվածը լրաց. 04.11.03 ՀՕ-29-Ն)

Հայաստանի Հանրապետության Նախագահ	Ռ. Քոչարյան
Երևան 22 դեկտեմբերի 1999 թ. ՀՕ-23