Գլխավոր տեղեկություն
Տիպ
Որոշում
Ակտի տիպ
Base act (23.07.2010-till now)
Կարգավիճակ
Գործում է
Սկզբնաղբյուր
ՀՀՊՏ 2010.10.20/51(785) Հոդ.1185
Ընդունող մարմին
Վճռաբեկ դատարան
Ընդունման ամսաթիվ
23.07.2010
Ստորագրող մարմին
Նախագահող
Ստորագրման ամսաթիվ
23.07.2010
Ուժի մեջ մտնելու ամսաթիվ
23.07.2010

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

 

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

 

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԵԿԴ/0008/11/09  


 

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քրեական պալատը (այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան)

նախագահությամբ

Հ. Ղուկասյանի

մասնակցությամբ դատավորներ

Ե. Դանիելյանի

 

Ա. Պողոսյանի

Ս. Օհանյանի

 
քարտուղարությամբ

Մ. Պետրոսյանի

մասնակցությամբ ներկայացուցիչ

Ա. Զեյնալյանի

 2010 թվականի հուլիսի 23-ին

ք. Երևանում

դռնբաց դատական նիստում, քննության առնելով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 2009 թվականի մայիսի 27-ի որոշման դեմ դիմող Արամ Զավենի Սարգսյանի ներկայացուցիչ Ա.Զեյնալյանի վճռաբեկ բողոքի հիման վրա` նոր հանգամանքների հիմքով հարուցված վարույթով գործը,

 

ՊԱՐԶԵՑ

 

Գործի դատավարական նախապատմությունը.

 

1. ՀՀ հատուկ քննչական ծառայության հատկապես կարևորագույն գործերով ավագ քննիչ Վ.Հարությունյանը 2008 թվականի մարտի 25-ին Ա.Սարգսյանին որպես մեղադրյալ ներգրավելու մասին որոշում է կայացրել, որով «Հանրապետություն» կուսակցության նախագահ Արամ Զավենի Սարգսյանին մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 225-րդ հոդվածի 3-րդ մասով, 225.1-րդ հոդվածի 1-ին մասով, 300-րդ հոդվածի 1-ին մասով, և վերջինիս նկատմամբ որպես խափանման միջոց է ընտրվել ստորագրություն չհեռանալու մասին:

2. 2008 թվականի դեկտեմբերի 12-ի որոշմամբ Արամ Սարգսյանի նկատմամբ հարուցված քրեական հետապնդումը դադարեցվել է կատարված հանցագործությանը նրա մասնակցությունն ապացուցված չլինելու հիմքով:

Վիճարկելով քրեական հետապնդումը դադարեցնելու հիմքերը` Ա.Սարգսյանի ներկայացուցիչ Արտակ Զեյնալյանը 2008 թվականի դեկտեմբերի 23-ին հիշյալ որոշումը բողոքարկել է ՀՀ գլխավոր դատախազին` պահանջելով փոխել Ա.Սարգսյանի արդարացման հիմքը` ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ հոդվածի 2-րդ մասը ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ հոդվածի 1-ին մասով և, վերացնելով ՀՀ ՀՔԾ ՀԿԳ ավագ քննիչ Վ.Հարությունյանի 2008 թվականի դեկտեմբերի 12-ին կայացրած որոշումը, կայացնել նոր որոշում:

ՀՀ գլխավոր դատախազության ավագ դատախազ Ա.Նադոյանի կողմից 2008 թվականի դեկտեմբերի 29-ին որոշում է կայացվել բողոքը մերժելու մասին:

3. 2009 թվականի հունվարի 20-ին Արամ Սարգսյանը և նրա ներկայացուցիչ Արտակ Զեյնալյանը Ա.Սարգսյանի ազատության և անձնական անձեռնմխելիության, սեփականության, պետական մարմինների առջև իրավական պաշտպանության արդյունավետ միջոցի իրավունքների խախտման փաստերի ճանաչման և մինչև իրավունքի խախտումը եղած դրությունը վերականգնելու, ոչ նյութական վնասի փոխհատուցման պահանջների մասին բողոք են ներկայացրել Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարան:

Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի 2009 թվականի փետրվարի 16-ի որոշմամբ`

1/ Արամ Սարգսյանի նկատմամբ հարուցված քրեական հետապնդումը դադարեցնելու հիմքը փոփոխելու մասով բողոքը մերժվել է

2/ ՀՀ գլխավոր դատախազության ավագ դատախազ Ա.Նադոյանի` 2008 թվականի դեկտեմբերի 29-ի «Բողոքը մերժելու մասին» որոշումն անվավեր ճանաչելու մասով բողոքը մերժվել է

3/ քրեական հետապնդման մարմնին Արամ Սարգսյանից գրավոր ներողություն հայցելուն պարտավորեցնելու մասով բողոքը մերժվել է

4/ պատճառված վնասների հատուցման մասով բողոքը թողնվել է առանց քննության` Արամ Սարգսյանին իրավունք վերապահելով հետագայում այն լուծել քաղաքացիական դատավարության կարգով

5/ Արամ Սարգսյանի անձնական անձեռնմխելիության, անձնական ու ընտանեկան կյանքի, բնակարանի և նամակագրության նկատմամբ հարգանքի, մտքի, խղճի ազատության, արտահայտվելու ազատության, միավորումներ կազմելու ազատության, սեփականության իրավունքների խախտման փաստերը ճանաչելու պահանջների մասով բողոքը թողնվել է առանց քննության:

4. Վերոհիշյալ որոշման բողոքարկման արդյունքում ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանը 2009 թվականի մարտի 30-ի որոշմամբ Արամ Սարգսյանի և նրա ներկայացուցիչ Արտակ Զեյնալյանի վերաքննիչ բողոքը մերժել է` Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի 2009 թվականի փետրվարի 16-ի որոշումը թողնելով օրինական ուժի մեջ:

5. ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի 2009 թվականի մարտի 30-ի որոշման բողոքարկման արդյունքում Վճռաբեկ դատարանը 2009 թվականի մայիսի 27-ի որոշմամբ Ա.Սարգսյանի և նրա ներկայացուցիչ Ա.Զեյնալյանի վճռաբեկ բողոքը վերադարձրել է:

6. Վիճարկելով ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 1-րդ և 5-րդ մասերի սահմանադրականությունը՝ Ա.Զեյնալյանը, Ա.Սարգսյանը, Կ.Ռուբինյանը և Մ.Դանիելյանը դիմել են ՀՀ սահմանադրական դատարան: ՀՀ սահմանադրական դատարանը 2009 թվականի դեկտեմբերի 7-ի ՍԴՈ-844 որոշմամբ Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 1-ին մասի «և եթե նրանց բողոքները չեն բավարարվել դատախազի կողմից» դրույթը, դատական պրակտիկայում դրան տրված՝ նաև «անգործությանը» վերագրվող բովանդակության մասով, որով գործնականում նույն հոդվածի 2-րդ մասի վրա տարածելով 1-ին մասում նախատեսված պայմանն ու նման մեկնաբանությամբ դիմողների նկատմամբ կիրառելով հոդվածի 1-ին մասը՝ սահմանափակվել են մարդու՝ դատարանի մատչելիության և արդար դատաքննության սահմանադրական իրավունքները, ճանաչվել են Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 18-րդ հոդվածի 1-ին մասին հակասող և անվավեր:

ՀՀ սահմանադրական դատարանն իր որոշման 2-րդ կետով գտել է, որ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 5-րդ մասը համապատասխանում է ՀՀ Սահմանադրությանը:

7. Ելնելով այն հանգամանքից, որ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 4264-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի համաձայն՝ ՀՀ սահմանադրական դատարանի 2009 թվականի դեկտեմբերի 7-ի որոշումը հիմք է Վճռաբեկ դատարանի 2009 թվականի մայիսի 27-ի որոշումը նոր հանգամանքներով վերանայելու համար` դիմող Ա.Սարգսյանի ներկայացուցիչ Ա.Զեյնալյանը 2010 թվականի մարտի 4-ին բողոք է ներկայացրել Վճռաբեկ դատարան, որով խնդրել է հարուցել Վճռաբեկ դատարանի 2009 թվականի մայիսի 27-ի որոշման վերանայման վարույթ, վերանայել (փոփոխել, բեկանել) այդ որոշումը, վարույթ ընդունել Ա.Սարգսյանի անունից ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի 2009 թվականի մարտի 30-ի որոշման դեմ բերված 2009 թվականի ապրիլի 21-ի վճռաբեկ բողոքը:

Վճռաբեկ դատարանն իր 2010 թվականի ապրիլի 15-ի որոշմամբ բողոքը վերադարձրել է` թերությունները վերացնելու և այն կրկին ներկայացնելու համար սահմանելով 15-օրյա ժամկետ:

8. 2010 թվականի մայիսի 4-ին Արամ Սարգսյանի ներկայացուցիչ Ա.Զեյնալյանը կրկին վճռաբեկ բողոք է բերել:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանը 2010 թվականի հունիսի 4-ին կայացրել է նոր հանգամանքով դատական ակտի վերանայման վարույթ հարուցելու մասին որոշում:

Դատավարության մասնակիցների կողմից վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

 

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեցող փաստական հանգամանքները.

 

9. Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանն իր որոշման մեջ արձանագրել է. «Քննիչի կողմից Ա.Սարգսյանից գրավոր ներողություն հայցելուն պարտավորեցնելու մասով բողոքը նույնպես ենթակա է մերժման, քանի որ Ա.Սարգսյանի կողմից քննիչի գրավոր ներողություն չհայցելու գործողությունը չի բողոքարկվել դատախազին» (տե´ս քրեական գործի նյութեր, էջ 116)։

10. Վերաքննիչ բողոքում բողոքաբերները նշել են, որ Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանը որպեսզի պահանջը մերժելու «լուծում» գտնի, գրավոր ներողություն չխնդրելու ձևով դրսևորած անգործությունը ներկայացրել է որպես «գործողություն» և կիրառելի է դարձրել ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 1-ին մասը և մերժել է պահանջը:

11. ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի որոշման մեջ առկա է հետևյալ ձևակերպումը. «Ա.Սարգսյանը գործի քննության ընթացքում դատախազին չի բողոքարկել իր` վերաքննիչ բողոքում նշված իրավունքների և ազատությունների խախտումների մասին» (տե´ս քրեական գործի նյութեր, էջ 180):

12. ՀՀ սահմանադրական դատարանը 2009 թվականի դեկտեմբերի 7-ի ՍԴՈ-844 որոշմամբ Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 1-ին մասի «և եթե նրանց բողոքները չեն բավարարվել դատախազի կողմից» դրույթը, դատական պրակտիկայում դրան տրված՝ նաև «անգործությանը» վերագրվող բովանդակության մասով ճանաչվել է ՀՀ Սահմանադրության 18-րդ հոդվածի 1-ին մասին հակասող և անվավեր:

13. ՀՀ սահմանադրական դատարանի 2010 թվականի մարտի 30-ի ՍԴՈ-871 որոշմամբ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ հոդվածի 2-րդ մասի «…իսկ գործի վարույթը ենթակա է կարճման» դրույթը ճանաչվել է ՀՀ Սահմանադրության 18-րդ հոդվածի 1-ին և 21-րդ հոդվածի պահանջներին հակասող և անվավեր:

 

Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը.

 

Վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքերի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

13. Ըստ բողոքաբերի` ստորադաս դատարանները, կիրառելով ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 1-ին մասի դրույթները, Արամ Սարգսյանին զրկել են իր սահմանադրական իրավունքների դատական պաշտպանության իրավունքից: Մինչդեռ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 1-ին մասի դրույթները ՀՀ սահմանադրական դատարանի 2009 թվականի դեկտեմբերի 7-ի որոշմամբ ճանաչվել են ՀՀ Սահմանադրությանը հակասող և անվավեր:

14. Բողոք բերած անձը, ի լրումն նախորդ բողոքի, նաև նշել է, որ իր` 2010 թվականի մարտի 4-ի վճռաբեկ բողոքը դատարան ներկայացնելուց հետո, մինչ կլուծվեր դրա ընդունելության հարցը, ՀՀ սահմանադրական դատարանը իր դիմումի հիման վրա ՀՀ Սահմանադրությանը հակասող և անվավեր է ճանաչել Ա.Սարգսյանի նկատմամբ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի սույն գործով կիրառված մեկ այլ դրույթ: Խոսքը վերաբերում է ՀՀ սահմանադրական դատարանի 2010 թվականի մարտի 30-ի ՍԴՈ-871 որոշմանը, որը կայացվել է «Քաղաքացիներ Արամ Սարգսյանի և Կարապետ Ռուբինյանի դիմումի հիման վրա` Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ հոդվածի 2-րդ մասի և 67-րդ հոդվածի 3-րդ մասի` Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցը որոշելու վերաբերյալ» գործի քննության արդյունքում: Բողոք բերած անձը նշել է, որ ՀՀ սահմանադրական դատարանի վերը նշված որոշումը ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 4264-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին ենթակետի իմաստով նոր հանգամանք է:

15. Հիմք ընդունելով վերոգրյալը` բողոք բերած անձը խնդրել է հարուցել ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 2009 թվականի մայիսի 27-ի որոշման վերանայման վարույթ, վերանայել` (փոփոխել, բեկանել) այդ որոշումը, վարույթ ընդունել Ա.Սարգսյանի անունից ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի 2009 թվականի մարտի 30-ի որոշման դեմ բերված` 2009 թվականի ապրիլի 21-ի վճռաբեկ բողոքը, բեկանել ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի 2009 թվականի մարտի 30-ի որոշումը և Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության դատարանի 2009 թվականի փետրվարի 16-ի որոշումը, հաստատել ՀՀ գլխավոր դատախազության ավագ դատախազ Ա.Նադոյանի` «Բողոքը մերժելու մասին» որոշման անվավեր լինելը, ճանաչել Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության դատարանի և ՀՀ վերաքննիչ դատարանի կողմից Ա.Սարգսյանի իրավունքների և ազատությունների դատական, ինչպես նաև պետական այլ մարմինների առջև իրավական պաշտպանության արդյունավետ միջոցների իրավունքի, անձնական անձեռնմխելիության իրավունքի, անձնական ու ընտանեկան կյանքի, բնակարանի և նամակագրության նկատմամբ հարգանքի իրավունքի, մտքի, խղճի, արտահայտվելու, միավորումներ կազմելու ազատության, սեփականության իրավունքի խախտման փաստերը, պարտավորեցնել ՀՀ հատուկ քննչական ծառայությանը փոխել Ա.Սարգսյանի նկատմամբ քրեական հետապնդումը դադարեցնելու հիմքը` արարքում հանցակազմ չլինելու հիմքով, ինչպես նաև գրավոր ներողություն հայցել Ա.Սարգսյանից:

 

Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

 

16. Սույն գործով Վճռաբեկ դատարանի առջև բարձրացված իրավական հարցը հետևյալն է. ՀՀ սահմանադրական դատարանի ՍԴՈ-844 որոշումը, որով հակասահմանադրական է ճանաչվել ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի «…և եթե նրանց բողոքները չեն բավարարվել դատախազի կողմից» դրույթը, դատական պրակտիկայում դրան տրված՝ նաև «անգործությանը» վերագրվող բովանդակության մասով, պարտավորեցնո՞ւմ է արդյոք Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանին դատական վերահսկողության կարգով ըստ էության քննության առնել գրավոր ներողություն հայցելուն պարտավորեցնելու մասով քրեական հետապնդում դադարեցնելու մասին 2008 թվականի դեկտեմբերի 13-ի որոշման դեմ դիմող Ա.Սարգսյանի և նրա ներկայացուցիչ Ա.Զեյնալյանի բողոքը:

17. ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` «Հետաքննության մարմնի աշխատակցի, քննիչի, դատախազի, օպերատիվ-հետախուզական գործողություններ իրականացնող մարմինների՝ սույն օրենսգրքով նախատեսված որոշումների և գործողությունների օրինական և հիմնավոր չլինելու դեմ բողոքները դատարան կարող են ներկայացվել կասկածյալի, մեղադրյալի, պաշտպանի, տուժողի, քրեական դատավարության մասնակիցների, այլ անձանց կողմից, որոնց իրավունքները և օրինական շահերը խախտվել են այդ որոշումներով և գործողություններով, և եթե նրանց բողոքները չեն բավարարվել դատախազի կողմից»:

18. ՀՀ սահմանադրական դատարանի 2009 թվականի դեկտեմբերի 7-ի ՍԴՈ-844 որոշման մեջ Սահմանադրական դատարանն արձանագրել է, որ գործնականում դատական պրակտիկան ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 1-ին մասի առնչությամբ «գործողություն» եզրույթը հավասարապես վերագրել է նաև անգործությանը: Նույն որոշմամբ Սահմանադրական դատարանը որոշել է ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 1-ին մասի «… և եթե նրանց բողոքները չեն բավարարվել դատախազի կողմից» դրույթը, դատական պրակտիկայում դրան տրված` նաև «անգործությանը» վերագրվող բովանդակության մասով, որով գործնականում նույն հոդվածի 2-րդ մասի վրա տարածելով 1-ին մասում նախատեսված պայմանը, ճանաչել է ՀՀ Սահմանադրության 18-րդ հոդվածի 1-ին մասին հակասող և անվավեր:

Այլ կերպ՝ ՍԴՈ-844 որոշման հիման վրա՝ հետաքննության մարմնի, քննիչի, դատախազի անգործությունը կարող է անմիջականորեն բողոքարկվել դատարան:

19. Ինչպես երևում է գործի նյութերից և բողոքի բովանդակությունից, քրեական հետապնդման մարմնի կողմից գրավոր ներողություն չհայցելը ստորադաս դատարանները դիտել են որպես գործողություն և ոչ թե անգործություն (տե´ս սույն որոշման 10-րդ կետը): Բողոքաբերի կարծիքով՝ դատարաններն այն դիտել են գործողություն, որպեսզի կիրառելի լինի ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 290-րդ հոդվածի 1-ին մասը և իրենց բողոքը մերժվի:

20. Քննության առարկա հարցի կապակցությամբ իրենց դիրքորոշումները Սահմանադրական դատարանը և Վճռաբեկ դատարանն արտահայտել են, համապատասխանաբար, 2009 թվականի դեկտեմբերի 7-ի ՍԴՈ-844 որոշմամբ և Ա.Մողրովյանի վերաբերյալ որոշմամբ:

Սահմանադրական դատարանի ՍԴՈ-844 որոշման 7-րդ կետի համաձայն` «...«Անգործություն» եզրույթն իրավակիրառական պրակտիկայում, պետք է ընկալվի որպես հետաքննության, նախաքննության մարմինների, պաշտոնատար անձանց և դատախազի` Սահմանադրությամբ և օրենքներով նախատեսված լիազորությունների (որոշումների ընդունում, իրենց լիազորություններից բխող գործունեության իրականացում) չկատարում»:

Ա. Մողրովյանի վերաբերյալ Վճռաբեկ դատարանի որոշման համաձայն` «(…) մինչդատական վարույթի նկատմամբ դատական վերահսկողության շրջանակներում դատական բողոքարկման առարկա անմիջականորեն կարող են հանդիսանալ քրեական հետապնդման մարմինների կողմից ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքով նախատեսված որոշումների և գործողությունների օրինական և հիմնավոր չլինելու դեմ բողոքները, եթե դրանք չեն բավարարվել դատախազի կողմից` անկախ նրանից, թե բողոքարկման արդյունքում դատախազի կողմից ՀՀ քրեադատավարական օրենսդրությամբ նախատեսված ակտեր են կայացվել, թե դրսևորվել է անգործություն» (տե´ս Արևիկ Մողրովյանի վերաբերյալ Վճռաբեկ դատարանի 2010 թվականի փետրվարի 12-ի թիվ ԵԿԴ/0076/11/09 որոշման 14-րդ և 15-րդ կետերը):

21. ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի 10-րդ մասի համաձայն` քրեական հետապնդման մարմինը պարտավոր է գրավոր ներողություն հայցել արդարացվածից:

Սույն գործի նյութերի ուսումնասիրությունից երևում է, որ քրեական հետապնդման մարմինը, Ա.Սարգսյանի նկատմամբ դադարեցնելով քրեական հետապնդումը, նրանից գրավոր ներողություն չի հայցել: Այլ կերպ` քրեական հետապնդման մարմինն առերևույթ չի կատարել օրենքով իր վրա դրված պարտականությունը, այսինքն` դրսևորել է անգործություն, այլ ոչ թե կատարել է գործողություն:

22. Ելնելով վերոգրյալից, ինչպես նաև հիմք ընդունելով Ա.Մողրովյանի վերաբերյալ որոշման մեջ շարադրված իրավական դիրքորոշումը՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանը պարտավոր էր դատական վերահսկողության կարգով ըստ էության քննության առնել գրավոր ներողություն հայցելուն պարտավորեցնելու մասով քրեական հետապնդում դադարեցնելու մասին 2008 թվականի դեկտեմբերի 12-ի որոշման դեմ դիմող Ա.Սարգսյանի և նրա ներկայացուցչի բողոքը:

23. Սույն որոշման 16-22-րդ կետերի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանը եզրակացնում է, որ Ա.Սարգսյանից գրավոր ներողություն հայցելուն պարտավորեցնելը մերժելու մասով Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի 2009 թվականի փետրվարի 16-ի, ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի 2009 թվականի մարտի 30-ի, Վճռաբեկ դատարանի 2009 թվականի մայիսի 27-ի դատական ակտերը նոր հանգամանքի հիմքով պետք է բեկանել և գործն ուղարկել Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարան` նոր քննության:

24. Բողոք բերած անձը որպես նոր հանգամանք վկայակոչել են նաև ՀՀ սահմանադրական դատարանի 2010 թվականի մարտի 30-ի ՍԴՈ-871 որոշումը: Այդ որոշմամբ ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ հոդվածի 2-րդ մասի «… իսկ գործի վարույթը ենթակա է կարճման» դրույթը` կատարված հանցագործությանը կասկածյալի կամ մեղադրյալի մասնակցությունն ապացուցված չլինելու առնչությամբ, ճանաչվել է ՀՀ Սահմանադրության 18-րդ հոդվածի (1-ին մաս) և 21-րդ հոդվածի պահանջներին հակասող և անվավեր:

Փաստորեն, Սահմանադրական դատարանը ՀՀ Սահմանադրության 18-րդ հոդվածի 1-ին մասին և 21-րդ հոդվածին հակասող և անվավեր է ճանաչել ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ հոդվածի 2-րդ մասի «…իսկ գործի վարույթը ենթակա է կարճման» դրույթը: Մինչդեռ սույն գործի նյութերից երևում է, որ Ա.Սարգսյանի նկատմամբ կայացվել է ոչ թե քրեական գործի վարույթը կարճելու, այլ քրեական հետապնդումը դադարեցնելու մասին որոշում (տե´ս սույն որոշման 3-րդ կետը):

Այսինքն, նախաքննության մարմնի կիրառած նորմը Սահմանադրական դատարանի կողմից հակասահմանադրական չի ճանաչվել:

Հետևաբար, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Սահմանադրական դատարանի ՍԴՈ-871 որոշումը Վճռաբեկ դատարանի 2009 թվականի հուլիսի 3-ի դատական ակտը վերանայելու հիմք չէ:

 

23. Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 92-րդ հոդվածով, Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 35-րդ, 290-րդ, 403-406-րդ, 419-րդ, 422-424-րդ, 4261-րդ, 4262-րդ, 4264-րդ, 4267-րդ և 4269-րդ հոդվածներով՝ Վճռաբեկ դատարանը

 

ՈՐՈՇԵՑ

 

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել մասնակիորեն: Քրեական հետապնդման մարմնի կողմից գրավոր ներողություն հայցելուն պարտավորեցնելը մերժելու մասով Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի 2009 թվականի փետրվարի 16-ի, ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի 2009 թվականի մարտի 30-ի, ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 2009 թվականի մայիսի 27-ի դատական ակտերը բեկանել և գործն ուղարկել Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարան` նոր քննության:

2. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման:

 

Նախագահող`

 

Հ. Ղուկասյան

Դատավորներ`

Ե. Դանիելյան

Ա. Պողոսյան

 

Ս. Օհանյան