ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և տնտեսական գործերի պալատի որոշում Քաղաքացիական գործ թիվ 3-1112(ՎԴ) 2005

Քաղաքացիական գործ թիվ 3-1112(ՎԴ) 2005 2015 թ.

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատը
(այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)

	նախագահությամբ	Ե. Խունդկարյանի
	մասնակցությամբ դատավորներ	Տ. Պետրոսյանի
		Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆԻ
		Ա. Բարսեղյանի
		Մ. Դրմեյանի
		գ. ՀԱԿՈԲՅԱՆԻ
		Ռ. ՀԱԿՈԲՅԱՆԻ
		Ե. Սողոմոնյանի

2015 թվականի նոյեմբերի 27-ին

դռնբաց դատական նիստում, քննելով Գրիգոր, Գոհար և Աննա Ղարիբյանների ներկայացուցիչ Արթուր Գրիգորյանի վճռաբեկ բողոքը` ըստ հայցի «Երևանի կառուցապատման ներդրումային ծրագրերի իրականացման գրասենյակ» ՊՈԱԿ-ի (այսուհետ` Կազմակերպություն) ընդդեմ Գրիգոր, Գոհար, Աննա և Նաիրա Ղարիբյանների` որոշակի գործողություն կատարելուն պարտադրելու և տարածքից վտարելու պահանջների մասին, քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և տնտեսական գործերի պալատի 26.05.2005 թվականի որոշումը նոր հանգամանքով վերանայելու մասին,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Դիմելով դատարան` Կազմակերպությունը պահանջել է Գրիգոր, Գոհար, Աննա և Նաիրա Ղարիբյաններին պարտադրել կնքելու Երևանի Փ. Բուզանդի փողոցի 25-րդ շենքի թիվ 14 հասցեում գտնվող անշարժ գույքը պետության կարիքների համար վերցնելու մասին պայմանագիր և վերջիններիս վտարել զբաղեցրած տարածքից:

Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների առաջին ատյանի դատարանի (դատավոր` Գ. Կարախանյան) (այսուհետ` Դատարան) 01.03.2005 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է:

ՀՀ քաղաքացիական գործերով վերաքննիչ դատարանի (դատավորներ` Վ. Ավանեսյան, Կ. Հակոբյան, Դ. Խաչատրյան) (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 30.03.2005 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և տնտեսական գործերի պալատի 26.05.2005 թվականի որոշմամբ Վերաքննիչ դատարանի 30.03.2005 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ, իսկ վճռաբեկ բողոքը` առանց բավարարման:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Գրիգոր, Գոհար և Աննա Ղարիբյանների ներկայացուցիչը:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Սույն գործով առկա է նոր հանգամանք:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանի 30.03.2005 թվականի վճռով բավարարվել է Կազմակերպության հայցն ընդդեմ Գրիգոր, Գոհար, Աննա և Նաիրա Ղարիբյանների, և վճռվել է նրանց պարտադրել կնքելու Երևանի Փ. Բուզանդի փողոցի 25-րդ շենքի թիվ 14 հասցեում գտնվող անշարժ գույքը պետության կարիքների համար 23.080 ԱՄՆ դոլարին համարժեք ՀՀ դրամի չափով փոխհատուցման դիմաց վերցնելու մասին պայմանագիր ու Գրիգոր, Գոհար, Աննա և Նաիրա Ղարիբյաններին վտարել զբաղեցրած տարածքից:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և տնտեսական գործերի պալատի 26.05.2005 թվականի որոշմամբ Վերաքննիչ դատարանի 30.03.2005 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ, իսկ վճռաբեկ բողոքը` առանց բավարարման:

Գրիգոր, Գոհար և Աննա Ղարիբյանների գանգատի հիման վրա Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանը (այսուհետ` Եվրոպական դատարան), 13.11.2014 թվականի վճռով հաստատված համարելով, որ գույքից զրկելը չի կատարվել «այն պայմաններով, որոնք նախատեսված են օրենքով», արձանագրել է, որ տեղի է ունեցել «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ` Կոնվենցիա) թիվ 1 արձանագրության 1-ին հոդվածի խախտում:

Կոնվենցիայի 44-րդ հոդվածի 2-րդ կետի «բ» ենթակետով սահմանված պայմաններում Եվրոպական դատարանի վերը նշված վճիռը վերջնական է դարձել 13.02.2015 թվականին:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է վերանայել ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և տնտեսական գործերի պալատի 26.05.2005 թվականի որոշումը, բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 30.03.2005 թվականի վճիռը և գործն ուղարկել նոր քննության:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը՝

1) Վերաքննիչ դատարանի 30.03.2005 թվականի վճռով Կազմակերպության հայցն ընդդեմ Գրիգոր, Գոհար, Աննա և Նաիրա Ղարիբյանների բավարարվել է, և վճռվել է վերջիններիս պարտադրել կնքելու Երևանի Փ. Բուզանդի փողոցի 25-րդ շենքի թիվ 14 հասցեում գտնվող անշարժ գույքը պետության կարիքների համար վերցնելու մասին պայմանագիր ու Գրիգոր, Գոհար, Աննա և Նաիրա Ղարիբյաններին վտարել զբաղեցրած տարածքից (գ.թ. 14-15).

2) ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և տնտեսական գործերի պալատի 26.05.2005 թվականի որոշմամբ Վերաքննիչ դատարանի 30.03.2005 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ, իսկ վճռաբեկ բողոքը` առանց բավարարման (գ.թ. 16-18).

3) Գրիգոր, Գոհար և Աննա Ղարիբյանների գանգատի (գանգատ թիվ 19940/05) հիման վրա Եվրոպական դատարանը, 13.11.2014 թվականին կայացված վճռում նշելով, որ «Հայաստանի դեմ մի շարք գործերի շրջանակում արդեն քննել են նմանատիպ բողոքներ և փաստարկներ ու եզրահանգել, որ գույքից զրկելը չի կատարվել «այն պայմաններում, որոնք նախատեսված են օրենքով» (տե՛ս, Մինասյանը և Սեմերջյանն ընդդեմ Հայաստանի, Թունյանը և մյուսներն ընդդեմ Հայաստանի, Դանիելյանը և մյուսներն ընդդեմ Հայաստանի), գտել է, որ «սույն գործով տվյալ եզրահանգումից հրաժարվելու որևէ պատճառ չի տեսնում»: Վերը նշված հիմքով Եվրոպական դատարանն արձանագրել է Կոնվենցիային կից թիվ 1 արձանագրության 1-ին հոդվածի խախտում (ներկայացված է վճռաբեկ բողոքին կից):

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 234-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ, այն է` առկա է նոր հանգամանք, որը հիմնավորվում է ստորև ներկայացված պատճառաբանություններով:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 204.33-րդ հոդվածի 2-րդ կետի համաձայն` նոր հանգամանքները հիմք են դատական ակտի վերանայման համար, եթե Հայաստանի Հանրապետության մասնակցությամբ գործող միջազգային դատարանի` ուժի մեջ մտած վճռով կամ որոշմամբ հիմնավորվել է անձի` Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրով նախատեսված իրավունքի խախտման փաստը:

Սույն գործով Վերաքննիչ դատարանի 30.03.2005 թվականի վճռով Կազմակերպության հայցն ընդդեմ Գրիգոր, Գոհար և Աննա Ղարիբյանների բավարարվել է, և վճռվել է վերջիններիս պարտադրել կնքելու Երևանի Փ. Բուզանդի փողոցի 25-րդ շենքի թիվ 14 հասցեում գտնվող անշարժ գույքը պետության կարիքների համար վերցնելու մասին պայմանագիր ու Գրիգոր, Գոհար, Աննա և Նաիրա Ղարիբյաններին վտարել զբաղեցրած տարածքից:

Վերաքննիչ դատարանը պատճառաբանել է, որ ՀՀ կառավարության 01.08.2002 թվականի թիվ 1151-Ն որոշմամբ սահմանված կարգով գույքը պետության կարիքների համար վերցնելու կապակցությամբ Կազմակերպության կողմից Գրիգոր, Գոհար, Աննա և Նաիրա Ղարիբյաններին 27.10.2004 թվականին ներկայացվել է ընդհանուր 28.988,55 ԱՄՆ դոլարին համարժեք ՀՀ դրամի չափով հատուցման պայմանով պայմանագիր կնքելու գնային առաջարկ, որը Գրիգոր, Գոհար, Աննա և Նաիրա Ղարիբյանները չեն ընդունել:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և տնտեսական գործերի պալատի 26.05.2005 թվականի որոշմամբ Վերաքննիչ դատարանի 30.03.2005 թվականի վճիռը թողնվել է անփոփոխ, իսկ վճռաբեկ բողոքը` առանց բավարարման:

Գրիգոր, Գոհար և Աննա Ղարիբյանների գանգատի (գանգատ թիվ 19940/05) հիման վրա Եվրոպական դատարանը, 13.11.2014 թվականին կայացված վճռում նշելով, որ «Հայաստանի դեմ մի շարք գործերի շրջանակում արդեն քննել են նմանատիպ բողոքներ և փաստարկներ ու եզրահանգել, որ գույքից զրկելը չի կատարվել «այն պայմաններում, որոնք նախատեսված են օրենքով» (տե՛ս, Մինասյանը և Սեմերջյանն ընդդեմ Հայաստանի, Թունյանը և մյուսներն ընդդեմ Հայաստանի, Դանիելյանը և մյուսներն ընդդեմ Հայաստանի), գտել է, որ «սույն գործով տվյալ եզրահանգումից հրաժարվելու որևէ պատճառ չի տեսնում»: Վերը նշված հիմքով Եվրոպական դատարանն արձանագրել է Կոնվենցիային կից թիվ 1 արձանագրության 1-ին հոդվածի խախտում:

Այսինքն` Հայաստանի Հանրապետության մասնակցությամբ գործող միջազգային դատարանի` Եվրոպական դատարանի ուժի մեջ մտած վճռով հիմնավորվել է Գրիգոր, Գոհար և Աննա Ղարիբյանների` Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրով` Կոնվենցիայի թիվ 1 արձանագրության 1-ին հոդվածով նախատեսված սեփականության իրավունքի խախտման փաստը:

Հիմք ընդունելով վերոգրյալը` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Եվրոպական դատարանի վերը նշված վճիռը նոր հանգամանք է և ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և տնտեսական գործերի պալատի 26.05.2005 թվականի որոշման վերանայման հիմք:

Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը բավարար է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 226-րդ հոդվածի 2-րդ կետի ուժով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և տնտեսական գործերի պալատի 26.05.2005 թվականի որոշումը վերանայելու ու Վերաքննիչ դատարանի 30.03.2005 թվականի վճիռը մասնակիորեն բեկանելու համար: Ընդ որում, Վճռաբեկ դատարանը հարկ է համարում ընդգծել, որ Վերաքննիչ դատարանի 30.03.2005 թվականի վճիռը ենթակա է բեկանման մասնակիորեն՝ միայն Գրիգոր, Գոհար և Աննա Ղարիբյանների դեմ ներկայացված պահանջների մասով՝ նկատի ունենալով, որ Եվրոպական դատարանի վերը նշված վճռով հիմնավորվել է միայն Գրիգոր, Գոհար և Աննա Ղարիբյանների՝ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրով` Կոնվենցիայի թիվ 1 արձանագրության 1-ին հոդվածով նախատեսված սեփականության իրավունքի խախտման փաստը, որպիսի պայմաններում նոր հանգամանք առկա է միայն վերջիններիս մասով, ինչով էլ պայմանավորված՝ նոր հանգամանքի հիմքով վճռաբեկ բողոք են ներկայացրել միայն Գրիգոր, Գոհար և Աննա Ղարիբյանները:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 204.30-րդ, 204.33-րդ, 204.38-րդ և 240-241.2-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել մասնակիորեն: Նոր հանգամանքի հիմքով վերանայել ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և տնտեսական գործերի պալատի 26.05.2005 թվականի որոշումը:

2. Բեկանել ՀՀ քաղաքացիական գործերով վերաքննիչ դատարանի 30.03.2005 թվականի վճռի` «Երևանի կառուցապատման ներդրումային ծրագրերի իրականացման գրասենյակ» ՊՈԱԿ-ի հայցն ընդդեմ Գրիգոր, Գոհար և Աննա Ղարիբյանների մասով բավարարելու մասը, և այդ մասով գործն ուղարկել Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության դատարան` նոր քննության:

3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման:

Նախագահող`		Ե. Խունդկարյան
Դատավորներ`		Տ. Պետրոսյան
		Ս. ԱՆՏՈՆՅԱՆ
		Ա. Բարսեղյան
		Մ. Դրմեյան
		Գ. ՀԱԿՈԲՅԱՆ
		Ռ. ՀԱԿՈԲՅԱՆ
		Ե. ՍՈՂՈՄՈՆՅԱՆ