ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՏՈՆԶԻԼԻՏ ԱԽՏՈՐՈՇՄԱՄԲ ՊԱՑԻԵՆՏԻ ՎԱՐՄԱՆ ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հիմք ընդունելով «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքի 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 31-րդ կետը՝

1․ Հաստատել տոնզիլիտ ախտորոշմամբ պացիենտի վարման գործելակարգը՝ համաձայն Հավելվածի։

2. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:

1. Նոզոլոգիաների խումբ` ըստ հիվանդությունների և առողջության հետ կապված խնդիրների վիճակագրական 10–րդ վերանայման դասակարգչի․

2. Նոզոլոգիաների խումբը կիրառելի է՝ ըստ սույն հավելվածով սահմանված Ձև 1–ի․

Ձև 1

3․ Բժիշկ-մասնագետի կողմից պացիենտի զննումը, խորհրդատվությունը իրականացվում է ըստ Ձև 2–ի (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․

Ձև 2

4․ Սույն հավելվածի Ձև 2–ում նշված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ զննման, խորհրդատվության իրականացման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ զննման, խորհրդատվության իրականացման հաճախականությունը։

5․ Լաբորատոր-գործիքային ախտորոշիչ հետազոտություններն իրականացվում են՝ ըստ Ձև 3–ի (անհրաժեշտության դեպքում անհրաժեշտ է նշել հիվանդության փուլերը)․

6․ Սույն հավելվածի Ձև 3–ում սահմանված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ հետազոտության իրականացման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ հետազոտության իրականացման հաճախականությունը։

7․ Օգտագործվող դեղերի ցանկը սահմանվում է ըստ Ձև 4–ի (անհրաժեշտության դեպքում նշել հիվանդության փուլերը)․

Ձև 4

8․ Սույն հավելվածի Ձև 4–ում սահմանված տրամադրվող քանակների համար նշվում է միջինացված ցուցանիշ, նկատի ունենալով տվյալ դեղի օգտագործման հաճախականությունը։ Հաճախականության հաշվարկման միավորը պետք է լինի 0-ից 1 միջակայքում և հաշվի առնի նմանատիպ 100 դեպքերում տվյալ դեղի օգտագործման հաճախականությունը։

Ձև 5

1) Հարուցիչներ`

ա. Ֆարինգիտով երեխաների մեծամասնությունն ունեն վիրուսային ախտանիշներ և հակաբակտերիալ բուժման կարիք չունեն

բ. Վիրուսային հարուցիչները նույնն են, սուր շնչական վարակների մնացյալ դեպքերում, բացի ԷԲՎ և Կոքսակի վիրուսներից, որոնք կարող են հարուցել ծանր ֆարինգիտ

գ. Բակտերիալ հարուցիչներից ամենահաճախ հանդիպողը S. pyogenes -ն է (GABHS)

դ. Այլ բակտերիալ հարուցիչներ են C և G խմբի ստրեպտակոկերը, միկոպլազման, խլամիդիան

2) Ստրեպտակոկային տոնզիլիտի դեպքում ստրեպ թեստի անցկացում

ա. Կոկորդացավի սուր սկզբով և ուղեկցող ախտանիշներով՝ նշիկներին էքսուդատ, ցավ և այտուց, տենդ, առաջային պարանոցային լիմֆադենոպաթիա, երեխաները կարիք ունեն ստրեպ թեստի իրականացման:

բ. Վիրուսային ախտանիշների առկայության դեպքում (քթահոսություն, հազ, ձայնի խզվածություն, բերանի լորձաթաղանթի խոցային ախտահարում) թեստի իրականացման անհրաժեշտություն չկա:

գ. Թեստը ցուցված չէ մինչև 3 տ երեխաների շրջանում:

դ. Թեստն ունի բարձր սպեցիֆիկություն (հազվադեպ են կեղծ-դրական ադյունքները), սակայն զգայունությունը կազմում է 80-85 %, (կեղծ բացասական արդյունքը դեպքերի մոտ 10 % -ը):

ե. Ռապիդ թեստի դրական արդյունքի դեպքում մանրէաբանական հաստատման կարիք չկա։ Սակայն բացասական արդյունքի դեպքում, երբ ստրեպտակոկային տոնզիլիտի հավանականությունը բարձր է, ցուցված է բկանցքից քսուքի մանրէաբանական քննություն:

զ. Անախտանիշ կոնտակտավորներին նմուշառման ցուցումներ չկան, բացառությամբ այն խմբի, որոնք ունեն ստրեպտակոկային վարակի բարդությունների զարգացման բարձր ռիսկ:

է. Դպրոցներում, մանկապարտեզներում, այլ խնամքի կենտրոններում երեխաների առողջ ստրեպտակոկակրությունը կարող է հասնել մինչև 25%, վարակի բռնկման բացակայության պայմաններում:

ը. Խնդրահարույց է կարճատև ինտերվալներով կրկնվող տոնզիլիտով երեխաների շրջանում ստրեպ թեստի կամ բակ քննության դրական արդյունքը, որոնց մեծամասնությունը կազմում են հիմնականում ստրեպտակոկակրություն ունեցող երեխաները՝ հաճախակի ինտերկուրենտ վիրուսային վարակներով հիվանդացող:

10. Երեխաների տվյալ խմբին առանձնացնելու նպատակով, անհրաժեշտ է.

1) Կլինիկական նշանների տարբերակում

2) Կենցաղային և համաճարակաբանական գործոնների դիտարկում

3) Դիտարկել հակաբակտերիալ բուժման պատասխանը

4) Լուսավոր շրջանում, երբ չկան տոնզիլիտի ախտանիշներ, ստրեպ թեստի կամ մանրէաբանական քննության իրականացում

11. Բակտերիալ տոնզիլիտի բարդությունները

12. Ստրեպտակոկային վարակի դեպքում տարբեր հետազոտությունների արդյունքում ներկա հակաբակտերիալ բուժման հանձնարարականներ.

1) Նվազեցնում է վարակելիությունը (մինչև 24 ժ ընթացքում).

2 )Իջեցնում է ռևմատիկ տենդի, թարախային բարդությունների զարգացման ռիսկը:

ԳՈՐԾԵԼԱԿԱՐԳԻ ՄՇԱԿՄԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐԸ

1. The protocol was reviewed and highly appreciated by S.Berberian MD, Pediatrician (Sante Armenia) and recommended as national guideline. Արձանագրությունը վերանայվել և բարձր է գնահատվել բժշկական գիտությունների դոկտոր, մանկաբույժ Ս. Բերբերյանի կողմից (Սանտե Արմենիա) և երաշխավորվել որպես ազգային ուղեցույց

2. Sharipo D., Lindgren C., Neuman M., Fine A. A viral features and testing for streptococcal pharyngitis. Pediatrics. 2017: 138 (5): e20163403. Doi:10.1542/peds.2016-3403 Շարիպո Դ․, Լինդգրեն Ց․, Նեուման Մ․, Ֆին Ա․ Վիրուսային նշաններ և ստրեպտոկոկային ֆարինգիտի փորձարկում: Մանկաբուժություն 2017: 138 (5): e20163403. Doi:10.1542/peds.2016-3403

3. Clinical practice guidelines: Sore throat. Royal children’s hospital. Updated 2021. Available at https://www.rch.org.au/clinicalguide/guideline_index/Sore_throat/ Կլինիկական պրակտիկայի ուղեցույցներ. Թագավորական մանկական հիվանդանոց. Թարմացվել է 2021 թվականին․ Հասանելի է https://www.rch.org.au/clinicalguide/guideline_index/Sore_throat/

4. Sauve L., Forrester A.M, Top K. Canadian Paediatric Society. Group A streptococcal (GAS) pharyngitis: A practical guide to diagnosis and treatment. Paediatr Child Health. 2021; 26(5): 319-320. doi: 10.1093/pch/pxab025 Սուավե Լ․, Ֆորրեստեր Ա․Մ․, Տոպ Կ․ Կանադական մանկաբուժական հասարակություն: A խմբի ստրեպտակոկային ֆարինգւտ: գործնական ուղեցույց ախտորոշման և բուժման. Մանկաբուժություն և Երեխաների առողջություն . 2021; 26(5): 319-320. doi: 10.1093/pch/pxab025

5. Moore D., Allen U., Mailman T. Canadian Paediatric Society. Invasive group A streptococcal disease: Management and chemoprophylaxis. Paediatr Child Health. 2019; 24(2):128-129. doi: 10.1093/pch/pxz039 Մուր Դ․, Ալլեն Ու․, Մաիլման Տ․ Կանադական մանկաբուժական հասարակություն: A խմբի ինվազիվ ստրեպտոկոկային հիվանդություններ. բուժում և քիմիոպրոֆիլակտիկա: Մանկաբուժություն և Երեխաների առողջություն 2019; 24(2):128-129. doi: 10.1093/pch/pxz039

6. Harris A., Hicks L., Qaseem A. Appropriate Antibiotic Use for Acute Respiratory Tract Infection in Adults: Advice for High-Value Care From the American College of Physicians and the Centers for Disease Control and Prevention. Ann Intern Med. 2016;164(6):425-34.doi: 10.7326/M15-1840 Հարրիս Ա․, Հիքս Լ․, Քասիմ Ա․ Շնչուղիների սուր վարակներով մեծահասակների մոտ հակաբիոտիկների ճիշտ կիրառումը: Ամերիկյան քոլեջի բժիշկների և Կենտրոններ հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոնների արդյունավետ բուժման առաջարկություններ. Էնն, բժշկական պրակտիկանտ 2016;164(6):425-34.doi: 10.7326/M15-1840

7. Coutinho G., Duerden M., Sessa A. et al. Worldwide comparison of treatment guidelines for sore throat. Int J Clin Pract. 2021; 75:e13879. doi.org/10.1111/ijcp.13879 Կաուտինյո Գ․, Դուերդեն Մ․, Սեսսա Ա․ և այլք․ Կոկորդի խնդիրների բուժման ուղեցույցների համաշխարհային համեմատություն: Միջազգային կլինիկական պրակտիկա. . 2021; 75:e13879. doi.org/10.1111/ijcp.13879

8. Clinical practice guideline: Infants and children: Acute management of sore throat. New South Wales Ministry of Health (NSWHealth). Updated 2019. Available at https://www1.health.nsw.gov.au/pds/ActivePDSDocuments/GL2014_021.pdf Կլինիկական պրակտիկ ուղեցույց։ Նորածիններ և երեխաներ. Նոր Հարավային Ուելսի առողջապահության նախարարություն (NSW Health)։ Թարմացված է 2019․ Հասանելի է https://www1.health.nsw.gov.au/pds/ActivePDSDocuments/GL2014_021.pdf

9. Clinical practice guideline: Diagnostics guidance on rapid tests for group A streptococcal infections in people with a sore throat. National Institute for Health and Care Excellence(NICE). Updated 2019. Available at https://www.nice.org.uk/guidance/dg38/resources/rapid-tests-for-group-a-streptococcal-infections-in-people-with-a-sore-throat-pdf-105375744070 Կլինիկական պրակտիկայի ուղեցույց։ Կոկորդի ցավ ունեցող մարդկանց մոտ A խմբի ստրեպտակոկային վարակների արագ թեստերի ախտորոշման ուղեցույց. Առողջապահության զարգացման ազգային ինստիտուտ․ Թարմցված է 2019․ Հասանելի է https://www.nice.org.uk/guidance/dg38/resources/rapid-tests-for-group-a-streptococcal-infections-in-people-with-a-sore-throat-pdf-105375744070

10. Clinical practice guideline: Sore throat (acute)–Antimicrobial prescribing. National Institute for Health and Care Excellence(NICE): Updated 2022. Available at https://www.nice.org.uk/guidance/ng84/resources/sore-throat-acute-antimicrobial-prescribing-pdf-1837694694085 Կլինիկական պրակտիկայի ուղեցույց։ Կոկորդի ցավ (սուր) - հակամանրէային դեղերի նշանակում: Առողջապահության կատարելագործման ազգային ինստիտուտ։ Թարմացվել է 2022․ Հասանելի է at https://www.nice.org.uk/guidance/ng84/resources/sore-throat-acute-antimicrobial-prescribing-pdf-1837694694085

11. European Society of Clinical Microbiology and Infectious Diseases (ESCMID): Guideline for the management of acute sore throat.
Available at https://www.escmid.org/fileadmin/src/media/PDFs/4ESCMID_Library/2Medical_Guidelines
/ESCMID_Guidelines/ESCMID_Sore _Throat_GL_CMI_Mar2012.pdf Կլինիկական մանրէաբանության և վարակիչ հիվանդությունների եվրոպական ընկերություն (ESCMID). կոկորդի սուր ցավի բուժման ուղեցույց․ Հասանելի է https://www.escmid.org/fileadmin/src/media/PDFs/4ESCMID_ Library/2Medical_Guidelines/ESCMID_Guidelines/ESCMID_Sore_Throat_GL_CMI_Mar2012.pdf

12. American Academy of Pediatrics. In: Kimberlin D, Barnett E, Lynfield R, Sawyer M, eds. Red Book: 2021, 32 edition. Report of the Committee on Infectious Diseases. Itasca, IL: American Academy of Pediatrics: 2021 Մանկաբույժների Ամերիկյան Ակադեմիա․ . Կիմբերլին Դ, Բարնետ Ե․, Լինֆիլդ Ռ․, Սոյեր Մ․ Կարմիր գիրք ՝ 2021, 32-րդ հրատարակություն: Նյու Յորք. Վարակիչ հիվանդությունների կոմիտեի զեկույց: Մանկաբուժության ամերիկյան ակադեմիա:2021

13. Clinical practice guidelines: Pharyngitis. C.S.Mott Children’s hospital, Michigan medicine. Available at https://www.med.umich.edu/1info/FHP/practiceguides/pharyngitis/pharyn.pdf Կլինիկական պրակտիկայի ուղեցույց։ Ֆարինգիտներ․ Կ․Ս․ Մոտտ մանկական հիվանդանոց, Միչիգանի բժշկական կենտրոն․ Հասանելի է https://www.med.umich.edu/1info/FHP/practiceguides/pharyngitis/pharyn.pdf

14. Clinical practice guideline: Sore throat. Bristol Royal Hospital for Children, Emergency Department & Wards. Available at https://www.uhbristol.nhs.uk/for-clinicians/clinical-guidelines Կլինիկական պրակտիկայի ուղեցույց․ Կոկորդի ցավ․ Բրիստոլի մանկական թագավորական հիվանդանոց, շտապ օգնության բաժանմունք և հիվանդասենյակներ

15. Clinical practice guideline: Pharyngitis. Centers for Disease Control and Prevention (CDC): Guidance on. Available at https://www.cdc.gov/groupastrep/diseases-hcp/strep-throat.html Կլինիկական պրակտիկայի ուղեցույց։ Ֆարինգիտներ Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոններ։ ուղեցույց․ Հասանելի է https://www.cdc.gov/groupastrep/diseases-hcp/strep-throat.html

Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 23 հունվարի 2025 թվական: