Գլխավոր տեղեկություն

Համար

ՀՕ-187

Տիպ

Օրենք

Ակտի տիպ

Պաշտոնական Ինկորպորացիա (01.01.2002-01.01.2003)

Կարգավիճակ

Չի գործում

Սկզբնաղբյուր

ՀՀՊՏ 1998.01.31/2

Ընդունող մարմին

ՀՀ Ազգային ժողով

Ընդունման ամսաթիվ

27.12.1997

Ստորագրող մարմին

ՀՀ Նախագահ

Ստորագրման ամսաթիվ

13.01.1998

Ուժի մեջ մտնելու ամսաթիվ

31.01.1998

Ուժը կորցնելու ամսաթիվ

01.01.2003

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

Օ Ր Ե Ն Ք Ը

Ընդունված է Ազգային ժողովի կողմից
27 դեկտեմբերի 1997 թ.

ԳՈՒՅՔԱՀԱՐԿԻ ՄԱՍԻՆ

Գ Լ ՈՒ Խ I

ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 1.
Օրենքի կարգավորման առարկան

Սույն օրենքը կարգավորում է Հայաստանի Հանրապետությունում գույքահարկի որոշման և վճարման հետ կապված հարաբերությունները, սահմանում է Հայաստանի Հանրապետությունում գույքահարկ վճարողների (այսուհետ` հարկատուներ) շրջանակը, գույքահարկի դրույքաչափերը, հաշվարկման և վճարման կարգը, ինչպես նաև սույն օրենքի խախտման համար պատասխանատվությունը:

Հոդված 2.
Գույքահարկի հասկացությունը

1. Գույքահարկը հարկատուներին սեփականության կամ լրիվ (մասնակի) տնտեսավարման իրավունքով (այսուհետ` սեփականության իրավունք) պատկանող` սույն օրենքի 4 հոդվածով սահմանված գույքի համար սույն օրենքով սահմանված կարգով և չափով վճարվող ուղղակի հարկ է:

2. Գույքահարկը կախված չէ հարկատուների տնտեսական գործունեությունից:

Հոդված 3.
Հարկատուները

1. Սույն օրենքի իմաստով` հարկատու են համարվում (գույքահարկ են վճարում) ֆիզիկական և իրավաբանական անձինք, իրավաբանական անձի կարգավիճակ չունեցող ձեռնարկությունները, որոնց Հայաստանի Հանրապետության տարածքում սեփականության իրավունքով պատկանում է սույն օրենքի 4 հոդվածի 1-ին կետում նշված գույքը, բացառությամբ Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային հիմնարկների, կենտրոնական բանկի և տեղական ինքնակառավարման մարմինների:

2. Իրավաբանական անձի կարգավիճակ չունեցող ձեռնարկությունների (բացառությամբ` գյուղացիական տնտեսությունների) վրա տարածվում է գույքահարկի` իրավաբանական անձանց համար սույն օրենքով սահմանված հարկման կարգը:

Գյուղացիական տնտեսությունների վրա տարածվում է գույքահարկի` սույն օրենքով ֆիզիկական անձանց համար սահմանված հարկման կարգը:

3. Եթե հարկման օբյեկտն ընդհանուր համատեղ սեփականության իրավունքով պատկանում է մեկից ավելի հարկատուների, ապա գույքահարկի և դրանից բխող այլ պարտավորությունների համար նրանք կրում են համապարտ պատասխանատվություն: Եթե հարկման օբյեկտն ընդհանուր բաժնային սեփականության իրավունքով պատկանում է մեկից ավելի հարկատուների, ապա նրանք գույքահարկի և դրանից բխող այլ պարտավորությունների համար կրում են պատասխանատվություն` յուրաքանչյուրն իր բաժնի չափով:

Գ Լ ՈՒ Խ II

ՀԱՐԿՎՈՂ ՕԲՅԵԿՏԸ ԵՎ ՀԱՐԿՄԱՆ ԲԱԶԱՆ

Հոդված 4.
Հարկվող օբյեկտը և հարկման բազան

1. Սույն օրենքի իմաստով` հարկվող օբյեկտ է համարվում սեփականության իրավունքով հարկատուին պատկանող`

ա) բնակելի (բազմաբնակարան բնակելի շենքի բնակարանը, ավտոտնակը, այգետնակը, բնակելի տունը և նրան կից տնտեսական շինությունները` անասնաշենք, հացատուն, ամառային խոհանոց, մարագ և այլն), հասարակական և արտադրական նշանակության շինությունները, (այսուհետ` շինություններ).

բ) ավտոմոբիլային տրանսպորտի միջոցը.

գ) (ենթակետը հանվել է 28.12.98 ՀՕ-274)

դ) ջրային փոխադրամիջոցները:

2. Սույն օրենքի իմաստով` շինություններ են համարվում`

ա) հասարակական նշանակության` բնակչության սոցիալական սպասարկման, ինչպես նաև վարչական ու հասարակական կազմակերպությունների տեղակայման համար նախատեսված շենքերը և շինությունները.

բ) արտադրական նշանակության` արդյունաբերական ու գյուղատնտեսական արտադրությունների տեղակայման և նրանց մեջ տեխնոլոգիական սարքավորումների շահագործման համար անհրաժեշտ պայմաններն ապահովող շենքերը և շինությունները.

գ) բնակելի` մարդկանց բնակության համար նախատեսված շինությունները` բաղկացած բնակելի և օժանդակ մասերից, օժտված կոմունալ հարմարություններով.

դ) բնակարան` շենքում գտնվող առանձին տարածքը` բաղկացած բնակելի և օժանդակ մասերից, օժտված կոմունալ հարմարություններով.

ե) բազմաբնակարան բնակելի շենք` մեկից ավելի առանձին բնակարաններ ունեցող շենքը.

զ) բնակելի տուն` բնակավայրի տարածքում առանձին հողամասի վրա կառուցված բնակելի, օժանդակ և կոմունալ հարմարություններով օժտված, իր տնտեսական շինություններով կառույցը.

է) այգետնակ` այգեգործական զանգվածում առանձին հողամասի վրա կառուցված շենքը` իր տնտեսական շինություններով:

3. Սույն օրենքի իմաստով` հարկման բազա է համարվում հարկվող օբյեկտի արժեքային կամ ֆիզիկական մեծությունը կամ բնութագրիչը, որի հիման վրա սույն օրենքի III և V գլուխներով սահմանված դրույքաչափերով և կարգով հաշվարկվում է գույքահարկի գումարը:

(4-րդ հոդվածը փոփ. 28.12.98 ՀՕ-274, խմբ. 14.12.01 ՀՕ-285)

Հոդված 5.
Շինությունների հարկման բազան

1. Շինությունների հարկման բազա է համարվում դրանց արժեքը:

2. Հարկման բազան որոշելու նպատակով շինությունների գնահատումը կատարվում է սույն օրենքի բաղկացուցիչ մասը կազմող հավելվածով սահմանված կարգով, բացառությամբ սույն հոդվածի 3-րդ կետում նախատեսված դեպքերի: Ընդ որում, հարկատուները պարտավոր են անշարժ գույքի կադաստր վարող պետական մարմնին հնարավորություն ընձեռել իրականացնելու շինության գնահատումը` հարկատուի համար հարմար աշխատանքային ժամերին:

3. Հասարակական և արտադրական նշանակության շինությունների գնահատման կարգը սահմանվում է օրենքով:

4. Շինությունների գնահատումը (վերագնահատումը) կատարվում է երեք տարին մեկ անգամ, անշարժ գույքի կադաստր վարող պետական մարմնի կողմից հուլիսի 1-ի դրությամբ հաշվառված տվյալներով և, բացառությամբ սույն հոդվածի 6-րդ կետում նշված դեպքերի, հիմք է ընդունվում գնահատման (վերագնահատման) տարվա հաջորդող երեք տարիների համար հարկման բազան որոշելու նպատակով:

5. Օրենքով կարող է սահմանվել շինության հարկման բազայի ինդեքսավորման գործակից` յուրաքանչյուր տարվա համար տվյալ տարվան անմիջապես նախորդող տարվա հուլիսի 1-ից ոչ ուշ:

6. Նոր կառուցված, ինչպես նաև մասնավորեցված (սեփականաշնորհված) շինությունների հարկման բազան որոշվում է սույն հոդվածին համապատասխան և հիմք է ընդունվում մինչև սույն հոդվածի 4-րդ կետին համապատասխան շինությունների հաջորդ վերագնահատումը:

7. Հարկման բազան որոշելիս շինության արժեքի չափման միավորը դրամն է:

Հոդված 6.
Փոխադրամիջոցի հարկման բազան

1. Փոխադրամիջոցի հարկման բազան տվյալ հարկատուին սեփականության իրավունքով պատկանող հարկման օբյեկտ համարվող փոխադրամիջոցի քաշող շարժիչի հզորությունն է: Փոխադրամիջոցի վրա մեկից ավելի քաշող շարժիչների առկայության դեպքում հարկման բազա է համարվում բոլոր քաշող շարժիչների գումարային հզորությունը:

2. Հարկման բազան որոշելիս շարժիչի հզորության չափման միավորը ձիաուժն է կամ կիլովատը:

Գ Լ ՈՒ Խ III

ԳՈՒՅՔԱՀԱՐԿԻ ԴՐՈՒՅՔԱՉԱՓԵՐԸ

Հոդված 7.
Շինությունների գույքահարկի դրույքաչափերը

Շինությունների համար գույքահարկը հաշվարկվում է հետևյալ տարեկան դրույքաչափերով`

ա) հասարակական և արտադրական նշանակության շինությունների համար` 0,6 տոկոսը.

բ) հարկատու համարվող ֆիզիկական անձանց պատկանող այգետնակների և առանձին կանգնած ավտոտնակների գույքահարկի դրույքաչափը կազմում է հարկման բազայի 0,2 տոկոսը.

գ) այլ բնակելի շինությունների համար գույքահարկի դրույքաչափը կազմում է`

հարկման բազան հարկի դրույքաչափը

մինչև 3 մլն. դրամ հարկման բազայի 0 տոկոսը.

3 մլն. դրամից մինչև 10 մլն. դրամ 100 դրամ` գումարած հարկման բազայի 3 մլն. դրամը գերազանցող գումարի 0,1 տոկոսը.

10 մլն. դրամից մինչև 20 մլն. դրամ 7.100 դրամ` գումարած հարկման բազայի 10 մլն. դրամը գերազանցող մասի 0,2 տոկոսը.

20 մլն. դրամից մինչև 30 մլն. դրամ 27.100 դրամ` գումարած հարկման բազայի 20 մլն. դրամը գերազանցող մասի 0,4 տոկոսը.

30 մլն. դրամից մինչև 40 մլն. դրամ 67.100 դրամ` գումարած հարկման բազայի 30 մլն. դրամը գերազանցող մասի 0,6 տոկոսը.

40 մլն. դրամ և ավելի 127.100 դրամ` գումարած հարկման բազայի 40 մլն. դրամը գերազանցող մասի 0,8 տոկոսը:

Հոդված 8.
Փոխադրամիջոցների գույքահարկի դրույքաչափերը

1. Ջրային փոխադրամիջոցների համար գույքահարկի տարեկան դրույքաչափը հաշվարկվում է հարկման բազայի յուրաքանչյուր ձիաուժի դիմաց` 150 դրամ կամ յուրաքանչյուր կիլովատի դիմաց` 204 դրամ:

2. Ավտոմոբիլային տրանսպորտի միջոցների համար գույքահարկը հաշվարկվում է հետևյալ տարեկան դրույքաչափերով`

ա) մինչև 10 նստատեղ ունեցող մարդատար ավտոմեքենաների համար, եթե հարկման բազան`

- մինչև 120 ձիաուժ է, ապա յուրաքանչյուր ձիաուժի դիմաց` 200 դրամ,

- 120-ից 250 ձիաուժ է, ապա յուրաքանչյուր ձիաուժի դիմաց` 400 դրամ,

- 250 և ավելի ձիաուժ է, ապա յուրաքանչյուր ձիաուժի դիմաց` 500 դրամ,

բ) 10 և ավելի նստատեղ ունեցող մարդատար ավտոմեքենաների և բեռնատար ավտոմեքենաների համար, եթե հարկման բազան`

- մինչև 200 ձիաուժ է, ապա յուրաքանչյուր ձիաուժի դիմաց` 100 դրամ,

- 200 և ավելի ձիաուժ է, ապա յուրաքանչյուր ձիաուժի դիմաց` 200 դրամ:

3. մինչև երեք տարվա վաղեմության ավտոմոբիլային տրանսպորտային միջոցների համար գույքահարկը հաշվարկվում է 100 տոկոսով:

Երեք տարուց ավելի վաղեմության ավտոմոբիլային տրանսպորտային միջոցների համար գույքահարկի գումարը երրորդ տարվան հաջորդող յուրաքանչյուր տարվա համար պակասեցվում է հարկի գումարի 10 տոկոսի չափով, բայց ոչ ավելի, քան հարկի գումարի 50 տոկոսը:

(8-րդ հոդվածը խմբ. 28.12.98 ՀՕ-274)

Գ Լ ՈՒ Խ IV

ԳՈՒՅՔԱՀԱՐԿԻ ԱՐՏՈՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

Հոդված 9.
Գույքահարկից ազատված հարկվող օբյեկտ համարվող գույքը

Գույքահարկից ազատվում են`

ա) գծային ինժեներատրանսպորտային շինությունները, եթե դրանցից օգտվելու համար վճար չի գանձվում.

բ) (կետը հանվել է 28.12.98 ՀՕ-274)

գ) ջրամբարները.

դ) ժամանակավոր տնակները.

ե) օրենսդրությամբ սահմանված կարգով պատմամշակութային նշանակության ճանաչված հարկվող օբյեկտ համարվող գույքը` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած ցանկին համապատասխան:

(9-րդ հոդվածը փոփ. 28.12.98 ՀՕ-274)

Հոդված 10.
Զինվորական ծառայողների արտոնությունները

Ծառայության ողջ ընթացքում գույքահարկից ազատվում են Հայաստանի Հանրապետության զինված ուժերում կամ Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով դաշնակից երկրների զինված ուժերում ժամկետային ծառայության մեջ գտնվող անձինք (եթե հարկվող օբյեկտ համարվող գույքն այդ ընթացքում չի տրվել վարձակալության)`

ա) միանձնյա սեփականության իրավունքով իրենց պատկանող հարկվող օբյեկտի մասով.

բ) ընդհանուր համատեղ սեփականության իրավունքով իրենց պատկանող հարկվող օբյեկտի մասով, եթե մյուս համասեփականատերերն անչափահաս կամ անաշխատունակ անձինք են.

գ) ընդհանուր բաժնային սեփականության իրավունքով իրենց պատկանող հարկվող օբյեկտի դեպքում` հարկվող օբյեկտի իրենց բաժնի մասով, եթե հարկվող օբյեկտ համարվող գույքն այդ ընթացքում չի տրվել վարձակալության:

Հոդված 11.
Համայնքի ավագանու կողմից գույքահարկի արտոնության սահմանումը

1. Առանձին հարկատուների համար համայնքի ավագանին կարող է սահմանել գույքահարկի արտոնություն:

2. Համայնքի ավագանու սահմանած գույքահարկի արտոնությունների ընդհանուր գումարը չի կարող գերազանցել տվյալ տարվա համար գույքահարկի գծով համայնքի բյուջեում հաստատված եկամուտների հինգ տոկոսը:

3. Համայնքի ավագանու սահմանած արտոնությունների գումարի դիմաց պետական բյուջեից համայնքի բյուջեին լրացուցիչ դոտացիաներ չեն տրվում:

4. Գույքահարկի` սույն հոդվածին համապատասխան սահմանված արտոնությունների տրամադրման կարգը սահմանվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության նորմատիվ իրավական ակտերով:

Հոդված 12.
Գույքահարկի արտոնությունների սահմանումն օրենքով

Գույքահարկից ազատելու և Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսդրությամբ նախատեսված այլ արտոնություններ կարող են սահմանվել օրենքով:

Հոդված 13.
Հաշվետու տարվա ընթացքում արտոնության առաջացումը կամ դադարումը

1. Հաշվետու տարվա ընթացքում գույքահարկի արտոնություն ունեցող հարկատուն գույքահարկ վճարելուց ազատվում է այն ամսից, երբ առաջացել է արտոնության իրավունքը:

2. Հաշվետու տարվա ընթացքում գույքահարկի արտոնությունը դադարելու դեպքում գույքահարկը հաշվարկվում է արտոնության իրավունքը դադարելու ամսվան հաջորդող ամսից:

Գ Լ ՈՒ Խ V

ԳՈՒՅՔԱՀԱՐԿԸ ՀԱՇՎԱՐԿԵԼՈՒ ԵՎ ՎՃԱՐԵԼՈՒ ԿԱՐԳԸ

Հոդված 14.
Գույքահարկը հաշվարկելու և վճարելու պարտավորության առաջացման և դադարման պահը

1. Գույքահարկը հաշվարկելու և վճարելու պարտավորությունը հարկատուի համար առաջանում է հարկման օբյեկտի կամ դրա մի մասի նկատմամբ սեփականության իրավունքի ծագման ամսվան հաջորդող ամսից:

2. Անկախ սույն հոդվածի 1-ին կետի դրույթներից, ֆիզիկական անձանց պատկանող հարկվող օբյեկտը կամ դրա մի մասն օտարելու դեպքում նոր սեփականատիրոջն են անցնում օտարման պահի դրությամբ տվյալ հարկվող օբյեկտի համար չմարված հարկային պարտավորությունները:

3. Եթե հարկվող օբյեկտի նկատմամբ սեփականության իրավունքը ծագում է դատավճռի, վճռի կամ իրավական ակտի հիման վրա, ապա հարկատուն, անկախ սույն հոդվածի 2-րդ կետի դրույթներից, գույքահարկը հաշվարկում և վճարում է այն ժամանակահատվածի համար, երբ գույքը հանձնվել է նրա տիրապետմանը:

(14-րդ հոդվածը խմբ. 28.12.98 ՀՕ-274)

Հոդված 15.
Իրավաբանական անձանց գույքահարկի հաշվարկները

Եթե հարկատուն իրավաբանական անձ է, ապա`

ա) գույքահարկը հաշվարկում է ինքնուրույն, սույն հոդվածի և սույն օրենքի 17 հոդվածի համաձայն` եռամսյակային հաշվարկները` մինչև հաշվետու տարվա յուրաքանչյուր եռամսյակին անմիջապես հաջորդող ամսվա 25-ը ներառյալ, իսկ տարեկան հաշվարկները` մինչև հաշվետու տարվան անմիջապես հաջորդող տարվա փետրվարի 25-ը ներառյալ, ներկայացնում է հարկային տեսչության համապատասխան մարմիններ.

բ) հարկման օբյեկտ համարվող շինության համար սույն հոդվածի «ա» ենթակետով նախատեսված հաշվարկները ներկայացնում է շինության գտնվելու վայրի հարկային տեսչության մարմին.

գ) հարկման օբյեկտ համարվող փոխադրամիջոցների համար սույն հոդվածի «ա» ենթակետով նախատեսված հաշվարկները ներկայացնում է հարկատուի հաշվառման վայրի հարկային տեսչության մարմին:

Հոդված 16.
Ֆիզիկական անձանց գույքահարկի հաշվարկները

Եթե հարկատուն ֆիզիկական անձ է, ապա`

ա) գույքահարկը հաշվարկում է ինքնուրույն և կարող է սույն հոդվածի ու սույն օրենքի 17 հոդվածի համաձայն` մինչև հաշվետու տարվա հոկտեմբերի 1-ը ներառյալ, գույքահարկի տարեկան հաշվարկները ներկայացնել հարկային տեսչության համապատասխան մարմիններ.

գ) հարկման օբյեկտ համարվող փոխադրամիջոցների համար սույն հոդվածի «ա» ենթակետով նախատեսված հաշվարկները ներկայացվում են հարկատուի հաշվառման վայրի հարկային տեսչության մարմին: Հաշվառման բացակայության դեպքում` հաշվարկները ներկայացվում են հարկատուի հիմնական բնակության վայրի հարկային տեսչության մարմին: Եթե հաշվառման կամ հիմնական բնակության վայրը Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս է, ապա հաշվարկները ներկայացվում են ըստ փոխադրամիջոցի գրանցման վայրի, իսկ եթե տվյալ փոխադրամիջոցը գրանցման ենթակա չէ` ըստ դրա հիմնական գտնվելու վայրի հարկային տեսչության մարմին.

դ) հիմք ընդունելով անշարժ գույքի կադաստրը վարող պետական մարմնի կողմից հարկման բազայի վերագնահատման տարվա հուլիսի 1-ի դրությամբ ներկայացված տեղեկությունները` հարկային տեսչության համապատասխան մարմինները մինչև հարկման բազայի գնահատման (վերագնահատման) տարվա դեկտեմբերի 1-ը հաշվարկում և հարկատու համարվող ֆիզիկական անձանց են ներկայացնում հետագա երեք տարիներին վճարման ենթակա գույքահարկի ծանուցագրերը, որոնցում նշվում է հարկվող օբյեկտը, հարկման բազան և գույքահարկի հաշվարկը, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության հարկային տեսչության նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված այլ տեղեկություններ և տվյալներ: Ծանուցագրերում կատարված հաշվարկների հետ չհամաձայնելու դեպքում հարկատու համարվող ֆիզիկական անձը մինչև հաշվետու տարվա հոկտեմբերի 1-ը հարկվող օբյեկտի գտնվելու վայրի հարկային տեսչության մարմիններ է ներկայացնում գույքահարկի իր կատարած հաշվարկը:

Հոդված 17.
Համատեղ սեփականության գույքահարկի հաշվարկները

Մեկից ավելի հարկատուներին ընդհանուր սեփականության իրավունքով պատկանող հարկվող օբյեկտի համար գույքահարկը հաշվարկվում է հարկվող օբյեկտի ամբողջ արժեքից (կամ շարժիչի հզորությունից), և սույն օրենքի 15 և 16 հոդվածներին համապատասխան հաշվարկները ներկայացվում են`

ա) ընդհանուր բաժնային սեփականության դեպքում` յուրաքանչյուր համասեփականատիրոջ (հարկատուի) կողմից` իր բաժնի մասով կամ նրանցից թեկուզ մեկի կողմից` նշելով մյուս համասեփականատերերի վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության հարկային տեսչության գերատեսչական նորմատիվ ակտով պահանջվող տվյալները.

բ) ընդհանուր համատեղ սեփականության դեպքում` մեկ համասեփականատիրոջ (հարկատուի) կողմից` նշելով մյուս համասեփականատերերի վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության հարկային տեսչության գերատեսչական նորմատիվ ակտով պահանջվող տվյալները.

գ) եթե ընդհանուր համատեղ սեփականության դեպքում հարկատու համարվող համասեփականատերերից թեկուզ մեկն իրավաբանական անձ է, ապա, անկախ սույն հոդվածի «բ» ենթակետով սահմանված դրույթներից, իրավաբանական անձի (անձանց) կողմից` նշելով այլ համասեփականատերերի վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության հարկային տեսչության գերատեսչական նորմատիվ ակտով պահանջվող տվյալները:

Հոդված 18.
Գույքահարկ վճարելու ժամկետները

1. Հարկատու համարվող իրավաբանական անձինք հաշվարկված գույքահարկի գումարը վճարում են եռամսյակը մեկ` եռամսյակային հաշվարկները ներկայացնելու համար սույն օրենքի 15 հոդվածով սահմանված ժամկետին հաջորդող հինգ օրվա ընթացքում, իսկ տարեկան հարկի գումարը` տարեկան հաշվարկները ներկայացնելու համար սույն օրենքի 15 հոդվածով սահմանված ժամկետին հաջորդող հինգ օրվա ընթացքում:

2. Հարկատու համարվող ֆիզիկական անձինք հաշվարկված գույքահարկի գումարը վճարում են մինչև հաշվետու տարվա դեկտեմբերի 1-ը:

Հոդված 19.
Գույքահարկի գծով բյուջետային եկամուտների մուտքերն ապահովելը

Գույքահարկի գծով բյուջետային եկամուտների մուտքերը Հայաստանի Հանրապետության կառավարության նորմատիվ իրավական ակտով սահմանված կարգով ապահովում են հարկային տեսչության և տեղական ինքնակառավարման մարմինները:

Հոդված 20.
Գույքահարկի գումարի բաշխման կանոնները

1. «Հայաստանի Հանրապետության բյուջետային համակարգի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 28 հոդվածով սահմանված համամասնությամբ` գույքահարկի գումարը փոխանցվում է`

ա) համայնքի վարչական տարածքում գտնվող հարկվող օբյեկտ համարվող շինության համար` հարկվող օբյեկտը գտնվելու վայրի համայնքի բյուջե.

բ) փոխադրամիջոցի սեփականատեր համարվող այն հարկատուի անձնագրում նշված հաշվառման (իրավաբանական անձի դեպքում` գտնվելու) վայրի համայնքի բյուջե, որի անունով գրանցված է տվյալ փոխադրամիջոցը: Հիշյալ հաշվառման բացակայության դեպքում գույքահարկի գումարը փոխանցվում է տվյալ ֆիզիկական անձի հիմնական բնակության վայրի համայնքի բյուջե, իսկ եթե ֆիզիկական անձի հիմնական բնակության վայրը Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս է, ապա փոխադրամիջոցի հիմնական գտնվելու վայրի համայնքի բյուջե:

2. Համայնքների վարչական տարածքներից դուրս գտնվող հարկվող օբյեկտ համարվող շինության գույքահարկը փոխանցվում է պետական բյուջե:

3. Գույքահարկի գումարի բաշխման և փոխանցման կարգը սահմանվում է Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության նորմատիվ իրավական ակտերով:

Հոդված 21.
Տեղեկություններ տրամադրելը

1. Սեփականության իրավունքով ֆիզիկական և իրավաբանական անձանց պատկանող հարկվող օբյեկտ համարվող շինությունների գույքահարկի հաշվարկման համար անհրաժեշտ տեղեկություններն անշարժ գույքի կադաստրը վարող պետական մարմինը հաղորդում է Հայաստանի Հանրապետության հարկային տեսչության մարմիններին:

2. Հարկատուները գույքահարկի հաշվարկման նպատակով կարող են տեղեկություններ ստանալ անշարժ գույքի կադաստր վարող պետական մարմնից:

3. Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը կամ նրա լիազորած պետական մարմինը կարող է նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանել սույն հոդվածով նախատեսված տեղեկությունները տրամադրելու կարգը:

Գ Լ ՈՒ Խ VI

ԵԶՐԱՓԱԿԻՉ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 22.
Իրավունքները և պարտականությունները: Պատասխանատվությունը

1. Հարկատուների և հարկային տեսչության մարմինների իրավունքները և պարտականությունները, հարկային տեսչության մարմիններին հարկի հաշվառման համար ներկայացվող տվյալների ճշտության, ինչպես նաև սույն օրենքի խախտման համար պատասխանատվության հարցերը կարգավորվում են սույն և այլ օրենքներով:

2. Հարկման բազան թաքցնելը կամ պակաս ցույց տալն առաջացնում է հարկվող օբյեկտը թաքցնելու կամ պակաս ցույց տալու համար օրենքով սահմանված պատասխանատվություն:

Հոդված 23.
Պատասխանատվության կիրառումը ծանուցագրերն ուշ ստանալու դեպքում

Հարկային տեսչության մարմինների կողմից հարկատու համարվող ֆիզիկական անձին սահմանված ժամկետից ուշ ծանուցագրեր ներկայացնելը հարկատուին չի ազատում հարկային պարտավորություններն ամբողջությամբ չկատարելու պատասխանատվությունից:

Հոդված 24.
Պատասխանատվությունը գույքահարկի հաշվարկը սահմանված կարգով չներկայացնելու համար

Սույն օրենքի 15 և 17 հոդվածների պահանջները չկատարելու դեպքում իրավաբանական անձանցից գանձվում է տուգանք` իրավաբանական անձանց համար սույն օրենքով սահմանված հաշվարկների ներկայացման ժամկետին հաջորդող յուրաքանչյուր 15 օրվա համար համապատասխան բյուջե չմուծված հարկի գումարի հինգ տոկոսի չափով, բայց այդ հարկի ընդհանուր գումարից ոչ ավելի:

Հոդված 25.
Օրենքի կիրառման վերաբերյալ գերատեսչական նորմատիվ ակտերը

Սույն օրենքի կիրառման վերաբերյալ գերատեսչական նորմատիվ ակտերն ընդունում է Հայաստանի Հանրապետության հարկային տեսչությունը` համաձայնեցնելով Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության հետ, իսկ սույն օրենքի հավելվածի վերաբերյալ գերատեսչական նորմատիվ ակտերը` անշարժ գույքի կադաստրը վարող պետական մարմինը` համաձայնեցնելով Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության և Հայաստանի Հանրապետության հարկային տեսչության հետ:

Գ Լ ՈՒ Խ VII

ԱՆՑՈՒՄԱՅԻՆ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

Հոդված 26. Իրավաբանական անձանց շինությունների և ֆիզիկական անձանց հասարակական ու արտադրական նշանակության շինությունների 2000-2002 թվականների գույքահարկի հաշվարկման առանձնահատկությունները`

1. Իրավաբանական անձինք շինությունների մասով 2000-2002 թվականների գույքահարկը հաշվարկում և վճարում են հաշվեկշիռներում (հաշվետվություններում) արժեքային արտահայտությամբ հաշվառված շինությունների մնացորդային արժեքից, բայց ոչ պակաս դրանց սկզբնական (ձեռքբերման) արժեքի քսան տոկոսից:

2. Իրավաբանական անձինք շինությունների 2000 թվականի գույքահարկի եռամսյակային հաշվարկներ չեն ներկայացնում և վճարումներ չեն կատարում, այլ «Գույքահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 15 և 18 հոդվածներով սահմանված ժամկետներում ներկայացնում են միայն տարեկան հաշվարկներ և վճարում են տարեկան հարկ:

3. Ֆիզիկական անձանց հասարակական ու արտադրական նշանակության շինությունների 2000-2002 թվականների տարեկան գույքահարկը կազմում է`

ա) մետաղական շինությունների համար` երեք հազար դրամ.

բ) այլ հասարակական ու արտադրական նշանակության շինությունների համար` տասը հազար դրամ:

(26-րդ հոդվածը փոփ. 28.12.98 ՀՕ-274, խմբ. 26.12.00 ՀՕ-140, փոփ. 14.12.01 ՀՕ-285)

Հոդված 27.
Ֆիզիկական անձանց ծանուցագրեր ներկայացնելը և գույքահարկը հաշվարկելը 1998 թվականին և հասարակական նշանակության շինությունների գույքահարկը հաշվարկելը 1998 և 1999 թվականներին

(հոդվածն ուժը կորցրել է 26.12.00 ՀՕ-140)

Հոդված 28.
հարկման բազայի առաջին գնահատումը

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված կարգով հարկման բազայի առաջին գնահատումը կատարվում է 1998 թվականի հուլիսի 1-ի դրությամբ:

Հոդված 29.
Ժամկետային արտոնությունների գործողությունը

Մինչև սույն օրենքի ուժի մեջ մտնելը սահմանված ժամկետային արտոնությունները շարունակում են գործել մինչև դրանց ժամկետի ավարտը:

(29-րդ հոդվածը խմբ. 28.12.98 ՀՕ-274)

Հոդված 30.
1995-1996 թվականների հարկվող օբյեկտ համարվող գույքի (բացառությամբ փոխադրամիջոցների) համար գույքահարկից ֆիզիկական անձանց ազատելը

1. Ֆիզիկական անձինք ազատվում են 1995-1996 թվականների գույքահարկից, այդ թվում` նաև հարկային օրենսդրությամբ սահմանված տույժերից, սեփականության իրավունքով իրենց պատկանող հարկվող օբյեկտ համարվող գույքի (բացառությամբ փոխադրամիջոցների) մասով:

2. Սույն հոդվածի 1-ին կետով նախատեսված` հաշվարկված և վճարված գույքահարկի գումարները հաշվանցվում են ֆիզիկական անձանց առաջիկա տարիների գույքահարկի վճարումների հաշվին:

Հոդված 31.
Ֆիզիկական անձանց համար 1997 թվականի գույքահարկի վճարման ժամկետը

Ֆիզիկական անձանց համար 1997 թվականի գույքահարկի վճարման ժամկետ սահմանվում է 1998 թվականի հուլիսի 1-ը:

Հոդված 32.
Օրենքի ուժի մեջ մտնելը

1. Սույն օրենքն ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից:

2. Սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելու պահից ուժը կորցրած ճանաչել «Գույքահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության 1995 թվականի փետրվարի 3-ի օրենքը:

Հայաստանի Հանրապետության
Նախագահ
Լ. Տեր-Պետրոսյան

Երևան
13 հունվարի 1998թ.
ՀՕ-187

ՀԱՎԵԼՎԱԾ

Ֆիզիկական ԵՎ իրավաբանական անձանց, իրավաբանական անձի կարգավիճակ չունեցող ձեռնարկություններին սեփականության իրավունքով պատկանող բնակելի (բազմաբնակարան բնակելի տների բնակարանների, անհատական բնակելի տների, այգետնակների, ավտոտնակների, տնտեսական ԵՎ նրանց կից օժանդակ շինությունների), շինությունների գնահատման կարգը

I. Բազմաբնակարան բնակելի տների բնակարանների գնահատման կարգը

1.1. Բազմաբնակարան բնակելի տների բնակարանների արժեքը որոշվում է` ելնելով հետևյալ բանաձևից`

Ա = Ա_մ x Մ x Գ_գ x Գ_ծ x Գ_բ x Գ_հ x Գ_վ x Գ_մ x Գ_ա

որտեղ`

Ա` արժեքը.

Ա_մ` 1 մ² մակերեսի արժեքը` ըստ աղյուսակ 1-ի.

Մ` գնահատվող բնակարանների ընդհանուր մակերեսը` արտահայտված քառակուսի մետրերով.

Գ_գ` տեղադրության (տարածագնահատման գոտիականություն) գործակից.

Գ_ծ` շինության ծածկի տեսակի հետ կապված գործակից.

Գ_բ` հարկի բարձրության հետ կապված գործակից.

Գ_հ` բնակարանի հարկայնության հետ կապված գործակից.

Գ_վ` շինության վնասվածության աստիճանը բնութագրող գործակից.

Գ_մ` շինության մաշվածությունը (շահագործման տևողությունը) բնութագրող գործակից.

Գ_ա` շինության ավարտվածության աստիճանը բնութագրող գործակից:

1.2. Բազմաբնակարան բնակելի տների բնակարանների գնահատման նպատակով շինության 1 մ² ընդհանուր մակերեսի արժեքը (Ա_մ) սահմանվում է`

ա) երկաթբետոնյա շինությունների համար` 100,000 դրամ.

բ) քարե շինությունների համար` 120,000 դրամ:

1.3. Բազմաբնակարան բնակելի տների բնակարանների գնահատման նպատակով տեղադրության (տարածագնահատման գոտիականություն) գործակիցը (Գ_գ) սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը` հետևյալ շրջանակներում`

Մարզ (Երևան քաղաք)

նվազագույնը

առավելագույնը

Երևան քաղաք
0,3

1,0

Արմավիր, Արարատ

0,05

0,8

Կոտայք, Արագածոտն

0,05

0,7

Շիրակ, Լոռի, Սյունիք, Վայոց ձոր,
Գեղարքունիք, Տավուշ

0,05

0,5

1.4. Բազմաբնակարան բնակելի տների բնակարանների գնահատման նպատակով շինության ծածկի տեսակի հետ կապված գործակիցը (Գ_ծ) սահմանվում է`

ա) երկաթբետոնյա ծածկերի համար` 1,0.

բ) փայտյա ծածկերի համար` 0,9:

1.5. Բազմաբնակարան բնակելի տների բնակարանների գնահատման նպատակով հարկի բարձրության հետ կապված գործակիցը (Գ_բ) սահմանվում է`

ա) մինչև 2,7 մետր բարձրություն ունեցող հարկերի համար` 0,9.

բ) 2,7 մետրից մինչև 3,0 մետր բարձրություն ունեցող հարկերի համար` 1,0.

գ) 3,0 մետր և ավելի բարձրություն ունեցող հարկերի համար` 1,1:

1.6. Բազմաբնակարան բնակելի տների բնակարանների գնահատման նպատակով բնակարանի հարկայնության հետ կապված գործակիցը (Գ_հ) սահմանվում է`

ա) առաջին հարկի համար` 0,9.

բ) երկրորդից հինգերորդ հարկերի համար` 1,0.

գ) վեցերորդից իններորդ հարկերի համար` 0,9.

դ) տասներորդ և ավելի բարձր հարկերի համար` 0,7.

ե) վերջին հարկի համար` լրացուցիչ` 0,9.

զ) նկուղային հարկի համար` 0,5.

է) կիսանկուղային հարկի համար` 0,6.

ը) տանիքային հարկի համար` 0,7:

1.7. Բազմաբնակարան բնակելի տների բնակարանների գնահատման նպատակով շինության վնասվածության աստիճանը բնութագրող գործակիցը (Գ_վ) սահմանվում է`

ա) 0 կարգի վնասվածության շինությունների համար` 1,00.

բ) 1-ին կարգի վնասվածության շինությունների համար` 0,95.

գ) 2-րդ կարգի վնասվածության շինությունների համար` 0,85.

դ) 3-րդ կարգի վնասվածության շինությունների համար` 0,50.

ե) 4-րդ կարգի վնասվածության շինությունների համար` 0,00:

Շինության վնասվածության աստիճանը բնութագրող գործակիցը կիրառվում է միայն տեխնիկական եզրակացության առկայության դեպքում:

1.8. Բազմաբնակարան բնակելի տների բնակարանների գնահատման նպատակով շինության մաշվածությունը (շահագործման տևողությունը) բնութագրող գործակիցը (Գ_մ) սահմանվում է`

ա) 1-ից 2 տարի շահագործման տևողություն ունեցող շինությունների համար` 1,00.

բ) 3-ից 5 տարի շահագործման տևողություն ունեցող շինությունների համար` 0,98.

գ) 6-ից 10 տարի շահագործման տևողություն ունեցող շինությունների համար` 0,95.

դ) 11-ից 15 տարի շահագործման տևողություն ունեցող շինությունների համար` 0,91.

ե) 16-ից 20 տարի շահագործման տևողություն ունեցող շինությունների համար` 0,87.

զ) 21-ից 25 տարի շահագործման տևողություն ունեցող շինությունների համար` 0,82.

է) 26-ից 30 տարի շահագործման տևողություն ունեցող շինությունների համար` 0,75.

ը) 31-ից 40 տարի շահագործման տևողություն ունեցող շինությունների համար` 0,68.

թ) 41 տարի և ավելի շահագործման տևողություն ունեցող շինությունների համար` 0,60:

1.9. Բազմաբնակարան բնակելի տների բնակարանների գնահատման նպատակով շինության ավարտվածության աստիճանը բնութագրող գործակիցը (Գ_ա) սահմանվում է`

ա) մինչև 50 տոկոս ավարտվածության աստիճան¹ ունեցող շինությունների համար` 0,2.

բ) 50-ից 80 տոկոս ավարտվածության աստիճան² ունեցող շինությունների համար` 0,5.

գ) 80 տոկոս և ավելի ավարտվածության աստիճան³ ունեցող շինությունների համար` 1,0:

II. Անհատական բնակելի տների, այգետնակների ԵՎ նրանց կից շինությունների գնահատման կարգը

2.1. Անհատական բնակելի տների, այգետնակների և նրանց կից շինությունների արժեքը որոշվում է` ելնելով հետևյալ բանաձևից`

Ա = [(Ա₁ + Ա₂ + ... + Ա_ո + Ա_բ x Մ_բ x Գ_մ) x Գ_տ x Գ_ն x Գ_ահ x Գ_կ x Գ_վ x Գ_ա + Ա_պ x Ծ_պ x Գ_մ x Գ_վ x Գ_ա x Գ_ն] x Գ_գ

որտեղ` - Ա` արժեքը.

Ա₁, Ա₂, Ա_ո ` 1-ին, 2-րդ և հաջորդ հարկերի (այդ թվում` նկուղի, կիսանկուղի, ձեղնահարկի) արժեքը, որը որոշվում է հետևյալ բանաձևով`

Ա_ո = Ա_շ x Ծ_շ x Գ_հ x Գ_ծ x Գ_մ

Ա_շ` անհատական բնակելի տների, այգետնակների և դրանց կից շինությունների (բացառությամբ` պարիսպների և բաց պատշգամբների) 1 մ³ ծավալի արժեքը.

Ծ_շ` անհատական բնակելի տների, այգետնակների և դրանց կից շինությունների (բացառությամբ` պարիսպների և բաց պատշգամբների) ծավալը` արտահայտված խորանարդ մետրով.

Ա_պ` անհատական բնակելի տներին և այգետնակներին կից պարիսպների 1 մ³ ծավալի արժեքը.

Ծ_պ` անհատական բնակելի տներին և այգետնակներին կից պարիսպների ծավալը` արտահայտված խորանարդ մետրով.

Ա_բ` անհատական բնակելի տների և այգետնակների բաց պատշգամբների 1 մ² մակերեսի արժեքը.

Մ_բ` անհատական բնակելի տների և այգետնակների բաց պատշգամբների մակերեսը` արտահայտված քառակուսի մետրով.

Գ_գ` տեղադրության (տարածագնահատման գոտիականության) գործակից.

Գ_հ` շինության հարկայնության հետ կապված գործակից.

Գ_տ` շինության տանիքի նյութի հետ կապված գործակից.

Գ_ծ` շինության ծածկի տեսակի հետ կապված գործակից.

Գ^_ն` շինության օգտագործման նշանակության հետ կապված գործակից.

Գ_ահ` շինության արտաքին հարդարման հետ կապված գործակից.

Գ_կ` բնակելի տան կամ ամառանոցի կոմունալ ապահովվածության հետ կապված գործակից.

Գ_վ` շինության վնասվածության աստիճանը բնութագրող գործակից.

Գ_մ` շինության մաշվածությունը (շահագործման տևողությունը) բնութագրող գործակից.

Գ_ա` շինության ավարտվածության աստիճանը բնութագրող գործակից:

2.2. Անհատական բնակելի տների, այգետնակների և դրանց կից շինությունների գնահատման նպատակով շինության (բացառությամբ` պարիսպների և բաց պատշգամբների) 1 մ³ ծավալի արժեքը (Ա_շ) սահմանվում է`

ա) տուֆից շինությունների համար` 40,000 դրամ.

բ) բազալտից շինությունների համար` 45,000 դրամ.

գ) փայտյա շինությունների համար` 25,000 դրամ.

դ) բետոնից շինությունների համար` 30,000 դրամ.

ե) աղյուսից շինությունների համար` 43,000 դրամ.

զ) բուտաքարից շինությունների համար` 20,000 դրամ:

2.3. Անհատական բնակելի տներին և այգետնակներին կից պարիսպների գնահատման նպատակով պարսպի 1 մ³ ծավալի արժեքը (Ա_պ) սահմանվում է`

ա) տուֆից պարսպի համար` 7,500 դրամ.

բ) բետոնից պարսպի համար` 9,000 դրամ.

գ) բազալտից պարսպի համար` 10,000 դրամ:

2.4. Անհատական բնակելի տների և այգետնակների բաց պատշգամբների 1 մ² մակերեսի արժեքը (Ա_բ) սահմանվում է 5,000 դրամ:

2.5. Անհատական բնակելի տների, այգետնակների և դրանց կից շինությունների գնահատման նպատակով տեղադրության (տարածագնահատման գոտիականության) գործակիցը (Գ_գ) սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը` հետևյալ շրջանակներում`

2.6. Անհատական բնակելի տների, այգետնակների և դրանց կից շինությունների գնահատման նպատակով շինության հարկայնության հետ կապված գործակիցը (Գ_հ) սահմանվում է`

ա) առաջին հարկի համար` 1,0.

բ) երկրորդ և հաջորդ հարկերի համար` 0,75.

գ) կիսանկուղային հարկի համար` 0,65.

դ) նկուղային հարկի համար` 0,45.

ե) ձեղնահարկի համար` 0,7:

2.7. Անհատական բնակելի տների, այգետնակների և դրանց կից շինությունների գնահատման նպատակով շինության տանիքի նյութի հետ կապված գործակիցը (Գ_տ) սահմանվում է`

ա) թիթեղյա տանիքի համար` 1,0.

բ) շիֆերից տանիքի համար` 0,9.

գ) կղմինդրից տանիքի համար` 1,05.

դ) ռուբեռոիդից տանիքի համար` 0,85:

2.8. Անհատական բնակելի տների, այգետնակների և դրանց կից շինությունների գնահատման նպատակով շինության ծածկի նյութի հետ կապված գործակիցը (Գ_ծ) սահմանվում է`

ա) երկաթբետոնյա ծածկի համար` 1,0.

բ) փայտյա ծածկի համար` 0,9:

2.9. Անհատական բնակելի տների, այգետնակների և դրանց կից շինությունների գնահատման նպատակով շինության օգտագործման նշանակության հետ կապված գործակիցը (Գ_ն) սահմանվում է`

ա) բնակելի շենքի համար` 1,0.

բ) այգետնակի համար` 0,65.

գ) բնակելի շենքին և այգետնակին կից այլ շինությունների համար` 0,50:

2.10. Անհատական բնակելի տների, այգետնակների և դրանց կից շինությունների գնահատման նպատակով շինության արտաքին հարդարման հետ կապված գործակիցը (Գ_ա_հ) սահմանվում է`

ա) ուղղանկյունաձև քարից արտաքին հարդարում ունեցող շինությունների համար` 1,0.

բ) սրբատաշ արտաքին հարդարում ունեցող շինությունների համար` 1,0, իսկ յուրաքանչյուր ճակատի համար` 1,05.

գ) երեսապատած արտաքին հարդարում ունեցող շինությունների համար` 1,0, իսկ յուրաքանչյուր ճակատի համար` 1,025.

դ) սվաղած արտաքին հարդարում ունեցող շինությունների համար` 1,0, իսկ յուրաքանչյուր ճակատի համար` 1,01.

ե) անկանոն (ուղղանկյունաձև) քարից արտաքին հարդարում ունեցող շինությունների համար` 0,8:

2.11. Անհատական բնակելի տների, այգետնակների և դրանց կից շինությունների գնահատման նպատակով բնակելի տան կամ այգետնակի կոմունալ ապահովվածության հետ կապված գործակիցը (Գ_կ) սահմանվում է`

ա) ջրով չապահովված շինությունների համար` 0,9.

բ) կոյուղով չապահովված շինությունների համար` 0,9:

2.12. Անհատական բնակելի տների, այգետնակների և դրանց կից շինությունների գնահատման նպատակով շինության վնասվածության աստիճանը բնութագրող գործակիցը (Գ_վ) սահմանվում է`

ա) 0 կարգի վնասվածության շինությունների համար` 1,00.

բ) 1-ին կարգի վնասվածության շինությունների համար` 0,95.

գ) 2-րդ կարգի վնասվածության շինությունների համար` 0,85.

դ) 3-րդ կարգի վնասվածության շինությունների համար` 0,50.

ե) 4-րդ կարգի վնասվածության շինությունների համար` 0,00:

2.13. Անհատական բնակելի տների, այգետնակների և դրանց կից շինությունների գնահատման նպատակով շինության մաշվածությունը (շահագործման տևողությունը) բնութագրող գործակիցը (Գ_մ) սահմանվում է`