«Գրանցված է»

ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից

20 հունվարի 2011 թ.

Պետական գրանցման թիվ 10011025

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՓԱՅՏԱՑՄԱՆ ՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅՈՒՆ» ՍԿ N 3.1.1-014-10 ՍԱՆԻՏԱՐԱՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱՅԻՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ ԵՎ ՆՈՐՄԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հիմք ընդունելով «Հայաստանի Հանրապետության բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 4-րդ և 7-րդ հոդվածները և Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության կանոնադրության 12-րդ կետի «դ» ենթակետը.

ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ՝

1. Հաստատել «Հայաստանի Հանրապետությունում փայտացման համաճարակաբանական հսկողություն» ՍԿ N 3.1.1-014-10 սանիտարահամաճարակային կանոնները և նորմերը` համաձայն հավելվածի:

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՓԱՅՏԱՑՄԱՆ ՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅՈՒՆ

N 3.1.1-014-10 ՍԱՆԻՏԱՐԱՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱՅԻՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ ԵՎ ՆՈՐՄԵՐ

Բ Ա Ժ Ի Ն  1

ԿԻՐԱՌՄԱՆ ՈԼՈՐՏ

1. Փայտացման համաճարակաբանական հսկողության սույն սանիտարահամաճարակային կանոնները և նորմերը նախատեսված են բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունների համար (այսուհետ` կազմակերպություն)` անկախ կազմակերպաիրավական ձևից և գերատեսչական պատկանելությունից:

2. Սույն սանիտարահամաճարակային կանոնները և նորմերը ներառում են փայտացման դեպքերի հայտնաբերման, ախտորոշման, փայտացման դեմ պատվաստումների, կանխարգելման և այլ հարցեր, որոնք ուղղված են փայտացման համաճարակաբանական հսկողության ապահովմանը:

Բ Ա Ժ Ի Ն  2

 ՓԱՅՏԱՑՈՒՄՈՎ ՀԻՎԱՆԴՆԵՐԻ ԵՎ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅԱՆ ԿԱՍԿԱԾՈՎ ԱՆՁԱՆՑ ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՈՒՄ, ԳՐԱՆՑՈՒՄ, ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ ԵՎ ՀՍԿՈՒՄ

Գ Լ ՈՒ Խ  1

 ՓԱՅՏԱՑՈՒՄՈՎ ՀԻՎԱՆԴՆԵՐԻ ԵՎ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅԱՆ ԿԱՍԿԱԾՈՎ ԱՆՁԱՆՑ ՀԱՅՏՆԱԲԵՐՈՒՄ

3. Հավելված 1-ում ներկայացված փայտացման դեպքի ստանդարտ բնորոշմանը համապատասխանող հիվանդների, ինչպես նաև հիվանդության կասկածով անձանց հայտնաբերումն իրականացնում են կազմակերպությունների բոլոր մասնագիտությունների բուժաշխատողները`

1) բնակչության բժշկական օգնության դիմելիս,

2) տնային պայմաններում բժշկական օգնություն ցուցաբերելիս,

3) մասնավոր բժշկական գործունեություն իրականացնող բժշկի ընդունելության ժամանակ:

4. Կլինիկորեն չճշտված դեպքերի ախտորոշման նպատակով և մանրէաբանական հետազոտության տվյալների բացակայության դեպքում երեխաները և մեծահասակները հետազոտվում են շճաբանական (ագլյուտինացիայի ռեակցիա, պասիվ հեմոգլյուտինացիայի ռեակցիա, իմունաֆերմենտային հետազոտություն և այլն) մեթոդով:

5. Փայտացումով հաստատված և դրա կասկածով հիվանդները հոսպիտալացվում են վիրաբուժական բաժանմունքներում կամ ինֆեկցիոն հիվանդանոցում /բաժանմունքներում/:

6. Փայտացումով հիվանդների դուրսգրումն իրականացվում է կլինիկական լրիվ առողջացումից հետո:

Գ Լ ՈՒ Խ  2

 ՓԱՅՏԱՑՈՒՄՈՎ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅԱՆ ԴԵՊՔԵՐԻ ԳՐԱՆՑՈՒՄ, ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ ԵՎ ՀՍԿՈՒՄ

7. Փայտացման յուրաքանչյուր կասկածելի դեպքի մասին, հայտնաբերող բուժանձնակազմի կողմից անմիջապես հեռախոսով տրվում է հաղորդում Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչություն (ըստ տարածքի), այնուհետև` 24 ժամվա ընթացքում ուղարկելով շտապ հաղորդման «Ձև ՇՀ 1» ձևը` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2008 թվականի հոկտեմբերի 15-ի թիվ 20-Ն հրամանով հաստատված «Հայաստանի Հանրապետությունում իմունականխարգելման գործընթացի կազմակերպում և իրականացում» ՍԿ 3.1.6.009-08 սանիտարահամաճարակային կանոնների և նորմերի, բացառությամբ` «Նորք» ինֆեկցիոն հիվանդանոցի, «Արմենիկում ԲԿ» փակ բաժնետիրական ընկերության և Երևանի «Շտապ բժշկական օգնություն» պետական փակ բաժնետիրական ընկերության, որոնք հաղորդում են «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոն» փակ բաժնետիրական ընկերությանը:

8. Փայտացման կամ դրա կասկածելի յուրաքանչյուր դեպքի վերաբերյալ նաև կատարվում է արտակարգ հաղորդում Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության կենտրոնական ապարատ:

9. Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության տարածքային կամ մարզային կենտրոնի կողմից կասկածելի դեպքի վերաբերյալ շտապ հաղորդում ստանալուց հետո անմիջապես կատարվում է հաղորդում «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոն» փակ բաժնետիրական ընկերություն:

10. «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոն» փակ բաժնետիրական ընկերությունը դեպքի վերաբերյալ հեռախոսով հաղորդում է Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության կենտրոնական ապարատ և Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության մարզային և տարածքային կենտրոններին (ըստ բնակության վայրի):

11. Դեպքի ախտորոշումը փոփոխվելու կամ ժխտվելու կամ հաստատելու կամ մահվան մասին կազմակերպության բուժանձնակազմի կողմից անմիջապես տրվում է հեռախոսով շտապ հաղորդում Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչություն (ըստ տարածքի), այնուհետև` 24 ժամվա ընթացքում ուղարկելով նոր շտապ հաղորդման ձևը (Ձև ՇՀ 1)` նշելով սկզբնական ախտորոշումը, փոխված (հաստատված) ախտորոշման ամսաթիվը և լաբորատոր հետազոտման արդյունքները, բացառությամբ` «Նորք» ինֆեկցիոն հիվանդանոցի, «Արմենիկում ԲԿ» փակ բաժնետիրական ընկերության, որոնք հաղորդում են «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոն» փակ բաժնետիրական ընկերությանը:

12. Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության մարզային և տարածքային կենտրոնների կողմից ախտորոշումը փոփոխված կամ ժխտված կամ հաստատված կամ մահվան դեպքի վերաբերյալ շտապ հաղորդում ստանալուց հետո անմիջապես կատարվում է հաղորդում «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոն» փակ բաժնետիրական ընկերություն:

13. «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման կենտրոն» փակ բաժնետիրական ընկերությունն ախտորոշումը փոփոխված, ժխտված կամ հաստատված դեպքի վերաբերյալ հեռախոսով հաղորդում է Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության կենտրոնական ապարատ և Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչության կենտրոններին (ըստ բնակության վայրի):

14. Փայտացման դեպքի լիարժեք, հավաստի և ժամանակին հաշվառումը, գրանցումը, հաղորդումը, հաշվետվությունների ամբողջականությունը, նաև լիովին և օպերատիվ հաղորդումը Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային տեսչություն ապահովում են կազմակերպությունների ղեկավարները:

15. Բոլոր կազմակերպություններում փայտացման յուրաքանչյուր դեպք գրանցվում և հաշվառվում է «Վարակիչ հիվանդությունների հաշվառման մատյանում»` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2008 թվականի հոկտեմբերի 20-ի թիվ 21-Ն հրամանով հաստատված «Հայաստանի Հանրապետությունում տուբերկուլոզի համաճարակաբանական հսկողություն» ՍԿ 3.1.1-010-08 սանիտարահամաճարակային կանոնների և նորմերի:

16. Փայտացման դեպքերի վերաբերյալ հաշվետվությունները ներկայացվում են կառավարելի վարակիչ հիվանդությունների «Ձև N Պ-4/հ» վարչական վիճակագրական ձևով` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2009 թվականի հոկտեմբերի 29-ի N 19-Ն` «Հայաստանի Հանրապետությունում իմունականխարգելման ոլորտում վարչական վիճակագրական հաշվետվական ձևերը հաստատելու և Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի 2008 թվականի օգոստոսի 25-ի N 16-Ն հրամանն ուժը կորցրած ճանաչելու մասին» հրամանի:

17. Բոլոր մակարդակներում դեպքերի բացակայության պայմաններում ներկայացվում է զրոյական հաշվետվություն: Յուրաքանչյուր հիվանդության տողում «Ընդամենը» սյունակում նշվում է 0:

18. Բոլոր մակարդակներում պահպանվում են հաշվետվության կրկնօրինակները` համաձայն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2006 թվականի մարտի 9-ի «Պահպանության ժամկետի նշումով արխիվային փաստաթղթերի օրինակելի ցանկը հաստատելու մասին» թիվ 351-Ն որոշմամբ սահմանված ժամկետների:

Գ Լ ՈՒ Խ  3

 ՓԱՅՏԱՑՄԱՆ ՕՋԱԽՈՒՄ ՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀԵՏԱԶՈՏՈՒԹՅՈՒՆ, ՀԱԿԱՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱՅԻՆ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄ

19. Փայտացման օջախում հակահամաճարակային միջոցառումներ չեն իրականացվում, կոնտակտավորների մեկուսացում և պատվաստումներ չի պահանջվում:

20. Օջախում ախտահանում չի իրականացվում:

Բ Ա Ժ Ի Ն  3

 ՓԱՅՏԱՑՄԱՆ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼԻՉ ՄԻՋՈՑԱՌՈՒՄՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ ԵՎ ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄ

Գ Լ ՈՒ Խ  4

 ՓԱՅՏԱՑՄԱՆ ԴԵՄ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼԻՉ ՊԱՏՎԱՍՏՈՒՄՆԵՐԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄ, ԻՐԱԿԱՆԱՑՈՒՄ, ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ ԵՎ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՆԵՐԿԱՅԱՑՈՒՄ

21. Փայտացման դեմ կանխարգելիչ պատվաստումների կազմակերպումը և իրականացումը, հաշվառումը և հաշվետվությունների ներկայացումը, բժշկական իմունակենսաբանական պատրաստուկների և բժշկական հակացուցումների վարումը, հետպատվաստումային անբարեհաջող դեպքերի գրանցումը, հաշվառումը, հաղորդումը և համաճարակաբանական հետազոտությունն իրականացվում է համաձայն «Հայաստանի Հանրապետությունում իմունականխարգելման գործընթացի կազմակերպում և իրականացում» ՍԿ 3.1.6.009-08 սանիտարահամաճարակային կանոնների և նորմերի:

22. Փայտացման դեմ կանխարգելիչ պատվաստումներն իրականացվում են Պատվաստումների ազգային օրացույցով նախատեսված ժամկետներում և պատվաստանյութերով:

23. Փայտացման դեմ պլանային և համաճարակաբանական ցուցումով կանխարգելիչ պատվաստումների ենթակա են բոլոր տարիքի անձինք: Ռիսկի խմբեր են համարվում հողագործությամբ և անասնաբուծությամբ զբաղվող անձինք, զինվորականները, ոստիկանության և ջրմուղ-կոյուղու աշխատակիցները:

Գ Լ ՈՒ Խ  5

 ՓԱՅՏԱՑՄԱՆ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՈՒՄ

24. Փայտացման արտակարգ կանխարգելումն իրականացվում է, եթե առկա են`

1) վնասվածքներ` մաշկային ծածկույթների և լորձաթաղանթների ամբողջականության խախտումով,

2) սառեցում և այրվածքներ 2-րդ, 3-րդ, 4-րդ աստիճանի,

3) արտահիվանդանոցային վիժումներ,

4) արտահիվանդանոցային ծննդաբերություն,

5) հյուսվածքների ցանկացած տեսակի փտախտ, մեռուկացում (նեկրոզ),

6) թափանցող վնասվածքներ ստամոքսաղիքային ուղու վիրահատությունների ժամանակ,

7) վայրի և ընտանի կենդանիների կողմից կծված վերք:

25. Բոլոր տեսակի վերքերի ժամանակ ցուցված է դրանց վաղաժամ մանրամասն մշակում օճառով և հականեխիչներով` օտար մարմինների և անկենսունակ հյուսվածքների հեռացմամբ: Զանգվածային աղտոտված վերքերի առաջնային մշակման ժամանակ առաջնային կար չի դրվում, եթե վնասվածքի պահից անցել է 24 ժամից ավելի: Խուլ կար դնելու դեպքում կատարվում է վերքի դրենաժավորում:

26. Վերքի վաղաժամ վիրաբուժական մշակման անհնարինության դեպքում այն մանրամասն լվանում են օճառաջրով, ջրածնի գերօքսիդի 3 %-ոց լուծույթով:

27. Հակաբիոտիկներով բուժումն իրականացվում է 5 օրից ոչ պակաս տևողությամբ: Փոքր կամ կտրված վերքերի ժամանակ մաշկի շրջանակները և ենթամաշկային բջջահյուսվածքը մշակում են օճառաջրով, ջրածնի գերօքսիդով կամ այլ հականեխիչներով, իսկ վերքի շրջապատի մաշկին քսում յոդաթուրմ:

28. Սնուցման խանգարումով պայմանավորված խոցերով, պառկելախոցերով, ոսկրափուտով հիվանդների վերքային մակերեսները լվանում են անտիբիոտիկների լուծույթներով և կատարում վնասվածքի շրջանի մաշկի հիգիենիկ մշակում` Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության կողմից թույլատրված միջոցներով:

29. 24-րդ կետում թվարկված դեպքերում կատարվում է փայտացման արտակարգ կանխարգելում` համաձայն հավելված 3-ի:

30. Փայտացման արտակարգ կանխարգելումը կրկնակի վնասվածքների ժամանակ կատարում են այն անձանց, ովքեր նախկին վնասվածքների ժամանակ` համաձայն պատվաստումային կարգավիճակի, ստացել են միայն հակափայտացման անատոքսին /ակտիվ իմունիզացիա/:

31. Փայտացման արտակարգ կանխարգելումն արտահիվանդանոցային ծննդաբերության դեպքում կատարվում է`

1) ծննդկաններին` համաձայն հավելված 3-ի,

2) նորածիններին` ներարկում են հակափայտացման մարդկային իմունոգլոբուլին (250 ՄՄ) կամ հակափայտացման շիճուկ (3000 ՄՄ): Նորածնին արտակարգ կանխարգելում չի կատարվում, եթե ծննդկանի մոտ առկա են պատվաստումների վերաբերյալ փաստաթղթերով հաստատված տվյալներ` Պատվաստումների ազգային օրացույցին համապատասխան և վերջին պատվաստումից հետո չի անցել 10 տարի:

 Փ Ա Յ Տ Ա Ց ՈՒ Մ (Պրկախտ)

Դեպքի ստանդարտ բնորոշում

ՆՈՐԱԾՆԱՅԻՆ ՓԱՅՏԱՑՈՒՄ

Դեպքի ստանդարտ բնորոշում

I. Ընդհանուր տվյալներ

II. Հիվանդության պատմություն

Վերքի կամ վնասվածքի, այրվածքի, ցրտահարության, հղիության արտահիվանդանոցային արհեստական ընդհատման, վիրահատությունների, տնային պայմաններում ծննդաբերության փաստի, արտաքին ծածկույթների խրոնիկական խոցերի, տնային կամ վայրի կենդանիների կողմից կծվածքի նկարագրություն (տեղակայումը` ստորին կամ վերին վերջույթներ, գլուխ, պարանոց, մարմնի այլ հատվածներ, վերքի կամ վնասվածքի առաջացման ամսաթիվը, տեղակայումը, բնույթը` ծակած, կտրված, պատառոտված, սալջարդ, հրազենային և այլն) ___________________________________________________

Տվյալներ պատվաստման մասին

Եթե պատվաստված չէ, նշել պատճառները (բժշկական հակացուցումներ, հրաժարում)

III. Դեպքի վերջնական դասակարգում (ճիշտ պատասխանն ընդգծել)

1. Հաստատված (փայտացում, նորածնային փայտացում) (այո, ոչ)

2. Ժխտված (այո, ոչ)

3. Վերջնական ախտորոշում

Լրացուցիչ տեղեկատվություն

ՓԱՅՏԱՑՄԱՆ ԱՐՏԱԿԱՐԳ ԿԱՆԽԱՐԳԵԼՈՒՄ

1. ԱՓ-ի /փայտացման անատոքսին/ փոխարեն կարելի է կիրառել ԱԴՓ-Մ /դիֆթերիայի և փայտացման անատոքսին/:

2. Կիրառել ՄՀՓԻ /մարդու հակափայտացումային իմունոգլոբուլին/ կամ ՀՓՇ /հակափայտացումային շիճուկ/:

3. «Ինֆեկցված վերքերի*» դեպքում կատարվում է 0.5մլ ԱՓ, եթե վերջին պատվաստումից անցել է 5 տարուց ավելի:

4. Մեծահասակների ԱՓ պատվաստումների լրիվ կուրսը կազմված է 2 պատվաստումից` յուրաքանչյուրը 0.5 մլ, 30 օր /4 շաբաթ/ ինտերվալով և կրկնապատվաստումից` 6-12 ամիս հետո: Կրճատ կուրսի դեպքում լրիվ պատվաստումները ներառում է ԱՓ-ի կրկնակի դեղաչափ /1 մլ/ և կրկնապատվաստումից` ԱՓ-ի 0.5 մլ դեղաչափ 1-2 տարի հետո:

5. Պատվաստումների սովորական սխեմայով երկու պատվաստումները /մեծահասակների և երեխաների համար/ կամ 1 պատվաստում` մեծահասակների համար պատվաստումների կրճատված սխեմայով:

6. Ինֆեկցված վերքերի ժամանակ ներարկվում են ՄՀՓԻ կամ ՀՓՇ:

7. Ակտիվ-պասիվ կանխարգելում ստացած անձինք 6 ամիս-2 տարի հետո ստանում են կրկնապատվաստում /0.5 մլ ԱՓ/` լրիվ կուրսն ավարտելու համար:

8. Վերքի լավացումից հետո 6 տարեկանից փոքր երեխաները պատվաստվում են ԱԿԴՓ -ով /1 տարեկանից փոքր երեխաներին` ԱԿԴՓ+ՎՀԲ+ՀԻԲ, իսկ 6 տարեկան և բարձր երեխաներին` ԱԴՓ-Մ պատվաստանյութով/:

ՎԵՐՔԵՐԻ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄԸ

* «Ինֆեկցված վերքեր» են համարվում արտահիվանդանոցային ծննդաբերության ժամանակ պորտի, հղիության արտահիվանդանոցային ընդհատման, աղիների թափածակած, կծված վերքերը, ինչպես նաև թարախակույտերը, նեկրոզը: