ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)

2011 թվականի մայիսի 27 -ին

դռնբաց դատական նիստում, քննելով Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանների վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 17.12.2010 թվականի որոշման դեմ՝ ըստ Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանների հայցի ընդդեմ Զաբել և Սառա Ռուշանյանների, երրորդ անձինք ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի Կենտրոն տարածքային ստորաբաժանման (այսուհետ` Կադաստր) և Երևանի Կենտրոն տարածքի նոտար Ռոզա Սահակյանի (այսուհետ` Նոտար)` սեփականության իրավունքը վերականգնելու, համասեփականատեր ճանաչելու, նվիրատվության պայմանագիրը և սեփականության իրավունքի պետական գրանցումն անվավեր ճանաչելու պահանջների մասին, և ըստ Սառա Ռուշանյանի հակընդդեմ հայցի ընդդեմ Կարեն, Գոհար, Լիլիթ Ներսեսյանների` բնակարանի օգտագործման իրավունքը դադարեցնելու և բնակարանից վտարելու պահանջների մասին,

ՊԱՐԶԵՑ

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Դիմելով դատարան՝ Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանները պահանջել են վերականգնել Երևանի Ագաթանգեղոս փողոցի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանի նկատմամբ իրենց սեփականության իրավունքը և ճանաչել համասեփականատեր, անվավեր ճանաչել այդ բնակարանի վերաբերյալ Զաբել Ռուշանյանի և Սառա Ռուշանյանի միջև 22.12.2009 թվականին կնքված թիվ 4056 նվիրատվության պայմանագիրը և դրանից բխող սեփականության իրավունքի պետական գրանցումը:

Հակընդդեմ հայցով դիմելով դատարան՝ Սառա Ռուշանյանը պահանջել է դադարեցնել Երևանի Ագաթանգեղոս փողոցի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանի նկատմամբ Կարեն, Գոհար, Լիլիթ Ներսեսյանների օգտագործման իրավունքը և նրանց վտարել այդ բնակարանից:

Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի (այսուհետ՝ Դատարան) 08.10.2010 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է մասնակիորեն` վճռվել է ճանաչել Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանների սեփականության իրավունքն Ագաթանգեղոսի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանի նկատմամբ, անվավեր ճանաչել Ագաթանգեղոսի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանի վերաբերյալ Զաբել Ռուշանյանի և Սառա Ռուշանյանի միջև 22.12.2009 թվականին կնքված թիվ 4056 նվիրատվության պայմանագիրը և որպես անվավերության հետևանք կադաստրում դրա հիման վրա կատարված սեփականության իրավունքի պետական գրանցումը: Կարեն, Գոհար, Լիլիթ Ներսեսյանների հայցի` Զաբելա Ռուշանյանի անվամբ Ագաթանգեղոսի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանի նկատմամբ կատարված սեփականության իրավունքի պետական գրանցումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասը և Սառա Ռուշանյանի հակընդդեմ հայցը մերժվել են:

ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 17.12.2010 թվականի որոշմամբ Սառա Ռուշանյանի վերաքննիչ բողոքը բավարարվել է մասնակիորեն` Դատարանի 08.10.2010 թվականի վճիռը հայցը մասնակիորեն բավարարելու և հակընդդեմ հայցը մերժելու մասերով բեկանվել է, ու այդ մասերով գործն ուղարկվել է նոր քննության. Դատարանի 08.10.2010 թվականի վճիռը մնացած մասով թողնվել է օրինական ուժի մեջ:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք են ներկայացրել Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանները:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքերի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

1. Վերաքննիչ դատարանը խախտել է Մարդու իրավունքների համընդհանուր հռչակագրի 17 –րդ հոդվածը, «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ` Կոնվենցիա) 6-րդ հոդվածը և թիվ 1 արձանագրության 1-ին հոդվածը, ՀՀ Սահմանադրության 8-րդ և 31-րդ հոդվածները, կիրառել է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 163-րդ, 172-րդ հոդվածները, որոնք չպետք է կիրառեր, չի կիրառել Հայկական ԽՍՀ Մինիստրների խորհրդի և Արհեստակցական միությունների հայկական հանրապետական խորհրդի 13.06.1989 թվականի «Պետական ու հանրային բնակարանային ֆոնդի տներում բնակարանները որպես անձնական սեփականություն քաղաքացիներին վաճառելու մասին» թիվ 272 որոշմամբ հաստատված կանոնադրության 20-րդ կետը, որը պետք է կիրառեր, խախտել է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 47-րդ հոդվածը, 48-րդ հոդվածի 1-ին և 6-րդ կետերը, 51-րդ, 53-րդ, 219-րդ հոդվածները:

Բողոք բերած անձինք նշված պնդումը պատճառաբանում են հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ Սառա Ռուշանյանը վերաքննիչ բողոքում չի վիճարկել այն փաստերը, որ Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանները Երևանի Ագաթանգեղոս փողոցի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանի սեփականաշնորհմանը չեն մասնակցել, Սպանդարյանի շրջանի խորհրդի գործադիր կոմիտեի 24.12.1992 թվականի թիվ 45/26 որոշմամբ վերջիններս համասեփականատերեր չեն հանդիսացել, սեփականաշնորհմանը մասնակցել է միայն Զաբել Ռուշանյանը:

Վերաքննիչ դատարանի կողմից բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ չեն գնահատվել գործում առկա ապացույցները, ինչպես նաև վերաքննիչ բողոքի փաստարկները:

Վերաքննիչ դատարանը, բեկանելով Դատարանի 08.10.2010 վճիռը և գործը նոր քննության ուղարկելով, ընդհանուր իրավասության դատարանի համար սահմանել է պարզել մի խնդիր, որն արդեն իսկ ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և տնտեսական գործերի պալատի 23.11.2001 և 07.03.2002 թվականների որոշումներով պարզված և հաստատված է:

Վերաքննիչ դատարանը որոշման պատճառաբանական մասում չի նշել, թե ինչ ապացույցների վերլուծության և գնահատման արդյունքում է եզրակացություն արել վիճելի իրավահարաբերության առկայության կամ բացակայության, որոշ փաստեր պարզելու վերաբերյալ:

2. Վերաքննիչ դատարանը խախտել է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 198-րդ, 273-րդ, 305-րդ և 559-րդ հոդվածները:

Բողոք բերած անձինք նշված պնդումը պատճառաբանում են հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է, որ Զաբել Ռուշանյանը համատեղ սեփականության ներքո գտնվող Երևանի Ագաթանգեղոս փողոցի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանը 22.12.2009 թվականի նվիրատվության պայմանագրով նվիրել է Սառա Ռուշանյանին առանց մյուս սեփականատերեր Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանների համաձայնության:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձինք պահանջել են բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 17.12.2010 թվականի որոշումը և օրինական ուժ տալ Դատարանի 08.10.2010 թվականի վճռին:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը՝

1) 10.12.1992 թվականին Կարեն և Գոհար Ներսեսյանները տվել են իրենց գրավոր համաձայնությունը` վիճելի բնակարանը սեփականաշնորհելու համար (հատոր 1-ին, գ.թ. 21, 22).

2) Լիլիթ Ներսեսյանը` ծնված 24.09.1991 թվականին, Կարեն և Գոհար Ներսեսյանների դուստրն է.

3) ՀՀ ժողովրդական պատգամավորների Սպանդարյանի շրջանային խորհրդի գործադիր կոմիտեի 24.12.1992 թվականի թիվ 45/26 որոշմամբ թույլատրվել է Երևանի Ագաթանգեղոս փողոցի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանը վաճառել Զաբել Ռուշանյանին որպես սեփականություն՝ հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ նա ընտանիքի 4 անձով ներկայացրել է անհրաժեշտ փաստաթղթեր և խնդրել է թույլատրել գնել վերոհիշյալ բնակարանը: Սեփականաշնորհմանը մասնակցել են, ինչպես նաև սեփականաշնորհման պահին բնակարանում բնակվել են և հաշվառված են եղել Զաբել Ռուշանյանը, Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանները (հատոր 1-ին, գ.թ. 18, 20, 24, 25).

4) 11.01.1993 թվականին ՀՀ ժողովրդական պատգամավորների Սպանդարյանի շրջանային խորհրդի գործադիր կոմիտեի (մի կողմից) և Զաբել Ռուշանյանի (մյուս կողմից) միջև կնքվել է վերը նշված բնակարանը Զաբել Ռուշանյանին վաճառելու մասին պայմանագիրը (հատոր 1-ին, գ.թ.13).

5) Զաբել Ռուշանյանին այդ բնակարանի նկատմամբ 19.01.1993 թվականին տրվել է սեփականության վկայագիր, իսկ 09.07.2002 թվականին` անշարժ գույքի սեփականության իրավունքի գրանցման վկայական (հատոր 1-ին, գ.թ. 75, 81).

6) Զաբել Ռուշանյանի (մի կողմից) և Սառա Ռուշանյանի (մյուս կողմից) միջև 22.12.2009 թվականին կնքվել է անշարժ գույքի (բնակարանի) նվիրատվության պայմանագիր, որի համաձայն` Զաբել Ռուշանյանը Սառա Ռուշանյանին ի սեփականություն անհատույց հանձնել է Երևանի Ագաթանգեղոս փողոցի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանը: Նշված պայմանագրից բխող իրավունքը գրանցվել է, որի հիման վրա Սառա Ռուշանյանին 26.12.2009 թվականին տրվել է անշարժ գույքի սեփականության իրավունքի գրանցման վկայական (հատոր 1-ին, գ.թ. 91,92, 120):

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները

Քննելով վճռաբեկ բողոքը վերը նշված հիմքերի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ`

1. բողոքն առաջին հիմքով հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ Սահմանադրության 8-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` Հայաստանի Հանրապետությունում ճանաչվում և պաշտպանվում է սեփականության իրավունքը:

ՀՀ Սահմանադրության 31-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` ոչ ոքի չի կարելի զրկել սեփականությունից, բացառությամբ դատական կարգով` օրենքով նախատեսված դեպքերի:

Հայկական ԽՍՀ Մինիստրների խորհրդի և Արհեստակցական միությունների հայկական հանրապետական խորհրդի «Պետական ու հանրային բնակարանային ֆոնդի տներում բնակարանները որպես անձնական սեփականություն քաղաքացիներին վաճառելու մասին» 13.06.1989 թվականի թիվ 272 որոշմամբ հաստատված կանոնադրության 20-րդ կետի համաձայն` պետական և հանրային բնակարանային ֆոնդի տներում բնակարանները որպես անձնական սեփականություն վաճառվում են տվյալ բնակարանը զբաղեցնող վարձակալին կամ Հայկական ԽՍՀ բնակարանային օրենսգրքի 54-րդ հոդվածում նշված նրանց ընտանիքի անդամներին` ընտանիքի բոլոր չափահաս անդամների գրավոր համաձայնության առկայության դեպքում: Նրանց համաձայնությամբ բնակարանը կարող է վաճառվել որպես նրանց ընդհանուր սեփականություն:

Վճռաբեկ դատարանը նախկինում արտահայտել է իրավական դիրքորոշում այն մասին, որ իրավական ակտի հիշատակված դրույթը պետք է մեկնաբանել սեփականաշնորհման ողջ հայեցակարգի լույսի ներքո: Տվյալ դեպքում պետական և հանրային բնակարանային ֆոնդի տների սեփականաշնորհման համար ընտրվել էր վաճառքի ձևը, որի հիմնական նպատակը պետական և հանրային բնակարանային ֆոնդից յուրաքանչյուր քաղաքացու որոշակի սեփականության բաժնի հատկացումն էր: Այսինքն` չէր կարող ողջ ընտանիքին բնակվելու համար հատկացված բնակարանը վաճառվեր ընտանիքի մեկ անդամին՝ մյուսներին զրկելով բնակարանի նկատմամբ սեփականության իրավունքից (տես` ըստ հայցի Գարիկ Կուրդիյանի ընդդեմ Թագուհի Կուրդիյանի, Հովհաննես և Տիրան Այվազյանների` ժառանգությունն ընդունած համարելու և ընդհանուր սեփականության իրավունքում բաժինները որոշելու պահանջների մասին թիվ 3-506 (ՎԴ) քաղաքացիական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 30.03.2007 թվականի որոշումը):

Սույն գործի փաստերի համաձայն` ՀՀ ժողովրդական պատգամավորների Սպանդարյանի շրջանային խորհրդի գործադիր կոմիտեի 24.12.1992 թվականի թիվ 45/26 որոշմամբ թույլատրվել է Երևանի Ագաթանգեղոս փողոցի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանը վաճառել նշված բնակարանի վարձակալ Զաբել Ռուշանյանին որպես սեփականություն` հաշվի առնելով, որ նա ընտանիքի 4 անձով ներկայացրել է անհրաժեշտ փաստաթղթեր և խնդրել է թույլատրել գնել վերը նշված բնակարանը: Սպանդարյանի շրջանի թիվ 2/3 ԲՇՎՏ-ի 12.10.1992 թվականի տեղեկանքի համաձայն` Զաբել Ռուշանյանի ընտանիքը բաղկացած էր 4 անձից: Սեփականաշնորհման պահին բնակարանում հաշվառված էին նաև Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանները:

Դատարանը, կիրառելով ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 198-րդ, 599-րդ հոդվածները, Հայկական ԽՍՀ Մինիստրների խորհրդի և Արհեստակցական միությունների հայկական հանրապետական խորհրդի «Պետական ու հանրային բնակարանային ֆոնդի տներում բնակարանները որպես անձնական սեփականություն քաղաքացիներին վաճառելու մասին» 13.06.1989 թվականի թիվ 272 որոշման 20-րդ կետը, պատճառաբանել է, որ վեճի առարկա բնակարանը Սպանդարյանի շրջանի խորհրդի գործադիր կոմիտեի 24.12.1992 թվականի թիվ 45/26 որոշմամբ վաճառելիս տվյալ բնակարանի նկատմամբ ծագել է ոչ միայն վարձակալի` պատասխանող Զաբել Ռուշանյանի, այլև նրա ընտանիքի բոլոր երեք անդամների` Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանների սեփականության իրավունքը, քանի որ սեփականաշնորհման համար առկա էր ընտանիքի բոլոր չափահաս անդամների` Կարեն և Գոհար Ներսեսյանների գրավոր համաձայնությունը:

Վերաքննիչ դատարանը պատճառաբանել է, որ «վիճելի բնակարանը Զաբել Ռուշանյանի ընտանիքի 4 անձին վաճառել թույլատրելու վերաբերյալ որևէ նշում բացակայում է: Որոշման տվյալների համաձայն` վիճելի բնակարանի վարձակալ Զաբել Ռուշանյանը դիմել է իր ընտանիքի կողմից զբաղեցված բնակարանն իրեն վաճառելու և որպես անձնական սեփականություն ճանաչելու համար», «Զաբել Ռուշանյանը վիճելի բնակարանի սեփականատեր է դարձել գործարքի հետևանքով` որոշակի գումար վճարելու միջոցով, մինչդեռ Դատարանի կողմից Հայցվորները դրա սեփականատեր են ճանաչվել անհատույց, վերջիններս նույնիսկ չեն վիճարկել այդ գործարքը, մինչդեռ Դատարանը չի պարզել` արդյոք Զաբել Ռուշանյանը պարտավորություն ունեցել է Հայցվորների համար բնակարան ձեռք բերել, թե ոչ», «Դատարանը, հայցվորներին այդ բնակարանի համասեփականատեր ճանաչելով, չի պարզել, թե նրանք ինչ են արել այդ բնակարանի համասեփականատեր դառնալու համար, մինչդեռ բնակարանների հատուցմամբ և անհատույց սեփականաշնորհումը երբեք ինքնաբերաբար չի կատարվել, քանի որ դրա համար առնվազն պետք է առկա լինի անձի դիմումը, որպիսին տվյալ դեպքում բացակայում է »:

Մինչդեռ, հիմք ընդունելով վերոգրյալը, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Երևանի Ագաթանգեղոս փողոցի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանը չէր կարող վաճառվել ընտանիքի մեկ անդամին` մյուսներին զրկելով բնակարանի նկատմամբ սեփականության իրավունքից: Նման պայմաններում Վճռաբեկ դատարանը եզրակացնում է, որ Երևանի Ագաթանգեղոս փողոցի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանը Զաբել Ռուշանյանին վաճառելիս տվյալ բնակարանի նկատմամբ ծագել է նրա և նրա ընտանիքի բոլոր անդամների` Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանների սեփականության իրավունքը:

2. վճռաբեկ բողոքը երկրորդ հիմքով հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 198-րդ հոդվածի 2-րդ կետի համաձայն` համատեղ սեփականության ներքո գտնվող գույքը տնօրինվում է բոլոր մասնակիցների համաձայնությամբ, անկախ այն բանից, թե մասնակիցերից ով է կնքում գույքը տնօրինելու գործարքը:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 198-րդ հոդվածի 3-րդ կետի համաձայն` համատեղ սեփականության մասնակիցներից յուրաքանչյուրն իրավունք ունի կնքել ընդհանուր գույքը տնօրինելու գործարքներ, եթե այլ բան նախատեսված չէ նրանց համաձայնությամբ: Համատեղ սեփականության մասնակիցներից մեկի կողմից կնքված ընդհանուր սեփականության տնօրինման գործարքը կարող է անվավեր ճանաչվել մնացած մասնակիցների պահանջով` գործարք կնքող մասնակցի մոտ անհրաժեշտ լիազորությունների բացակայության դեպքում, եթե ապացուցվի, որ գործարքի մյուս կողմն իմացել է կամ ակնհայտորեն պետք է իմանար այդ մասին:

Վերը նշված հոդվածների վերլուծությունից հետևում է, որ օրենսդիրը, հաշվի առնելով ընդհանուր համատեղ սեփականության իրավունքի ծագման հիմքը, ըստ էության, ամրագրել է ընդհանուր գույքը տնօրինելու ժամանակ մյուս համասեփականատերերի համաձայնության և դրա տնօրինման գործարք կնքելու իրավունքի առկայության կանխավարկածը:

Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 198-րդ հոդվածով նախատեսված ընդհանուր համատեղ սեփականության գույքը տնօրինելու ժամանակ մասնակիցների համաձայնության առկայության կանխավարկածը սույն գործի նկատմամբ կիրառելի չէ, քանի որ համատեղ սեփականության գույքի նվիրատվության դեպքում օրենսդիրը նախատեսել է սահմանափակումներ:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 599-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` ընդհանուր համատեղ սեփականության ներքո գտնվող գույքի նվիրատվությունը թույլատրվում է համատեղ սեփականության բոլոր մասնակիցների համաձայնությամբ` նույն օրենսգրքի 198-րդ հոդվածով նախատեսված կանոնների պահպանմամբ:

Վերը նշված նորմի վերլուծությունից հետևում է, որ համատեղ սեփականության ներքո գտնվող գույքի` նվիրատվության ձևով տնօրինման համար պարտադիր կերպով անհրաժեշտ է բոլոր համասեփականատերերի համաձայնությունը և չի սահմանվել բացառություն:

Բացի այդ, ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 275-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` եթե գույքը հատուցմամբ ձեռք է բերվել այդ գույքն օտարելու իրավունք չունեցող անձից, որի մասին ձեռք բերողը չգիտեր և չէր կարող իմանալ (բարեխիղճ ձեռք բերող), ապա սեփականատերն իրավունք ունի ձեռք բերողից տվյալ գույքը պահանջել միայն այն դեպքում, երբ գույքը կորցրել է սեփականատերը կամ այն անձը, ում այդ գույքի սեփականատերը հանձնել է տիրապետման, կամ այն հափշտակվել է մեկից կամ մյուսից, կամ նրանց տիրապետումից դուրս է եկել այլ ճանապարհով` անկախ նրանց կամքից: Նույն հոդվածի 2-րդ կետի համաձայն` եթե գույքն անհատույց է ձեռք բերվել այն օտարելու իրավունք չունեցող անձից, ապա սեփականատերը բոլոր դեպքերում իրավունք ունի հետ պահանջել այդ գույքը:

Նշված հոդվածի վերլուծությունից հետևում է, որ օրենսդիրը սահմանել է բարեխիղճ ձեռք բերողից գույքը հետ պահանջելու անվերապահ պայման այն դեպքում, երբ բարեխիղճ ձեռք բերողը գույքը ձեռք է բերել անհատույց և այն օտարելու իրավունք չունեցող անձից (տես` Նարինե Նալբանդյան ընդդեմ «Իտարկո Քոնսթրաքշն» ՓԲԸ-ի բաժնետեր Հրաչ-Ներսես Կապիրելյանի, Արագած Ախոյանի՝ ուրիշի տիրապետումից գույքը հետ պահանջելու և համատեղ սեփականության իրավունքը ճանաչելու պահանջների մասին թիվ ԵՔԴ/0256/02/08 գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 17.04.2009 թվականի որոշումը):

Սույն գործի փաստերի համաձայն` Երևանի Ագաթանգեղոս փողոցի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանի նկատմամբ Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանների սեփականության իրավունքը ծագել է այդ բնակարանը Զաբել Ռուշանյանին վաճառելիս: Զաբել Ռուշանյանը նշված բնակարանը 22.12.2009 թվականին, նվիրատվության պայմանագրի համաձայն, նվիրել է Սառա Ռուշանյանին, իսկ վերջինս ընդունել է այն: Գործում առկա չէ 22.12.2009 թվականի նվիրատվության պայմանագիրը կնքելու համար Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանների համաձայնություն տալու փաստը հավաստող որևէ ապացույց:

Դատարանը հաստատված համարելով, որ սկզբնական հայցվորներ Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանները` որպես Ագաթանգեղոսի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանի համասեփականատերեր, համաձայնություն չեն տվել Սառա Ռուշանյանին բնակարանը նվիրելու համար, գտել է, որ նվիրատվության պայմանագիրը կնքվել է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 198-րդ հոդվածի և 599-րդ հոդվածի պահանջների խախտմամբ:

Վերը նշվածը հիմք ընդունելով և համադրելով սույն գործի փաստերը` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանների համաձայնության բացակայության պայմաններում Զաբել Ռուշանյանն իրավունք չի ունեցել նվիրելու վիճելի բնակարանը Սառա Ռուշանյանին:

Նման պայմաններում Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Սառա Ռուշանյանը Երևանի Ագաթանգեղոս փողոցի 7-րդ շենքի թիվ 253 բնակարանը Զաբել Ռուշանյանից ձեռք է բերել անհատույց` օրենքի պահանջների խախտմամբ կնքված 22.12.2009 թվականի նվիրատվության պայմանագրի հիման վրա և այն օտարելու իրավունք չունեցող անձից, ուստի այն ենթակա է վերադարձման:

Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի վերը նշված հիմքերի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար` ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 227-րդ և 228-րդ հոդվածների ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը բեկանելու համար:

Միաժամանակ, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ տվյալ դեպքում անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-րդ հոդվածի 1-ին կետի 6-րդ ենթակետով սահմանված՝ առաջին ատյանի դատարանի դատական ակտին օրինական ուժ տալու՝ Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունը հետևյալ հիմնավորմամբ: Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի համաձայն՝ յուրաքանչյուր ոք ունի ողջամիտ ժամկետում իր գործի քննության իրավունք: Սույն քաղաքացիական գործով վեճի լուծումն էական նշանակություն ունի գործին մասնակցող անձանց համար: Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործը ողջամիտ ժամկետում քննելը հանդիսանում է Կոնվենցիայի նույն հոդվածով ամրագրված անձի արդար դատաքննության իրավունքի տարր, հետևաբար, գործի անհարկի ձգձգումները վտանգ են պարունակում նշված իրավունքի խախտման տեսանկյունից:

Տվյալ դեպքում, Վճռաբեկ դատարանի կողմից ստորադաս դատարանի դատական ակտին օրինական ուժ տալը բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից, քանի որ սույն գործով վերջնական դատական ակտ կայացնելու համար նոր հանգամանք հաստատելու անհրաժեշտությունը բացակայում է:

Առաջին ատյանի դատարանի դատական ակտին օրինական ուժ տալով՝ Վճռաբեկ դատարանը հիմք է ընդունում սույն որոշման պատճառաբանությունները, ինչպես նաև գործի նոր քննության անհրաժեշտության բացակայությունը:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-241²-րդ հոդվածներով՝ Վճռաբեկ դատարանը

ՈՐՈՇԵՑ

1. Կարեն, Գոհար և Լիլիթ Ներսեսյանների վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ վերաքննիչ քաղաքացիական դատարանի 17.12.2010 թվականի որոշումը և օրինական ուժ տալ Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարանի 08.10.2010 թվականի վճռին:

2. Սառա Ռուշանյանից հօգուտ Կարեն Ներսեսյանի բռնագանձել 20.000 ՀՀ դրամ` որպես վճռաբեկ բողոքի համար վճարված պետական տուրք:

3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման: