ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ

 

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ Ը

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԱԶԳԱՅԻՆ ԺՈՂՈՎԻ ՎԵՐԱՀՍԿԻՉ ՊԱԼԱՏԻ 1997 ԹՎԱԿԱՆԻ ՏԱՐԵԿԱՆ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅՈՒՆԸ

 

1. ՎԵՐԱՀՍԿԻՉ ՊԱԼԱՏԻ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ ԵՎ ԾՐԱԳՐԱՎՈՐՈՒՄԸ

 

1.1. Ընդհանուր դրույթներ

 

1.1.1. Սույն հաշվետվությունը կազմված է համապատասխան և ի կատարումն «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի վերահսկիչ պալատի մասին» ՀՀ օրենքի 15 հոդվածի պահանջների, և բովանդակում է նույն օրենքի 2 հոդվածով սահմանված «Վերահսկիչ պալատի խնդիրների» ու ՀՀ Ազգային ժողովի 03.12.96 թ. Ն-151-1 որոշմամբ հաստատված՝ «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի վերահսկիչ պալատի 1997 թվականի գործունեության ծրագրի» շրջանակում իրականացված ուսումնասիրությունների արդյունքները։

1.1.2. Համաձայն «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի վերահսկիչ պալատի մասին» ՀՀ օրենքի 24 հոդվածի՝ Վերահսկիչ պալատի ծրագրային գործունեության առաջին տարին հանդիսացել է 1997 թվականը։

1.1.3. Վերահսկիչ պալատի գործունեությունն իրականացվել է համապատասխան Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության, «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի կանոնակարգ» ՀՀ օրենքի, «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի վերահսկիչ պալատի մասին» ՀՀ օրենքի, Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի վերահսկիչ պալատի կանոնադրության, Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի վերահսկիչ պալատի 1997 թվականի գործունեության ծրագրի և Վերահսկիչ պալատի նախագահի հրամանների։

1.1.4. Հաշվետու ժամանակաշրջանում իրականացված ուսումնասիրությունների ընթացքում Վերահսկիչ պալատի կողմից կիրառվել են ֆինանսա­կան և գործառնական աուդիտի հիմնական տիպերից հետևյալները՝

● ֆինանսական հաշվետվությունների արժանահավատությունը գնահատելու նպատակով՝ արժանահավատության աուդիտը.

● օրենքներին, նորմատիվ ակտերին և կանոնակարգերին գործունեության համապատասխանության գնահատման նպատակով՝ համապատասխանության աուդիտը.

● ուսումնասիրության օբյեկտի համար սահմանված նպատակների իրականացման աստիճանը գնահատելու նպատակով` արդյունավետության աուդիտը։

1.1.5. Ուսումնասիրությունների ընթացքում Վերահսկիչ պալատն առաջնորդվել է «Աուդիտի Գերագույն Կազմակերպությունների Միջազգային Կազմակերպության՝ ԱԳԿՄԿ» (INTOSAI) աուդիտի ստանդարտներով (ընդունված՝ ԱԳԿՄԿ Կառավարվող խորհրդի 1991 թ. հոկտեմբերին Վաշինգտոնում կայացած 35-րդ ժողովում)։

1.1.6. Աուդիտի արդյունքներն ամփոփվել են Վերահսկիչ պալատի խորհրդի կողմից հաստատված 14 եզրակացություններում, որոնցից 4-ն` ըստ Ծրագրի՝ ամփոփ վերլուծության արդյունքներ են, իսկ մնացածը` ընտրանքային աուդիտի։

Ամփոփ վերլուծություններից 3-ը վերաբերում են ՀՀ կառավարության հաշվետվություններին («Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի պետական բյուջեի տարեկան հաշվետվություն», «ՀՀ պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագրի կատարման ընթացքի մասին հաշվետվություն» և «ՀՀ պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1996-1997 թվականների ծրագրի կատարման ընթացքի մասին հաշվետվություն»), մեկը՝ ՀՀ կենտրոնական բանկի 1996 թվականի տարեկան հաշվետվությանը։

Վերոհիշյալ 14 եզրակացություններից 13-ը վերաբերում են պետական գույքի, պետական բյուջեի և պետական արտաբյուջետային հիմնադրամների միջոցների ձևավորմանն ու օգտագործմանը, իսկ մեկը՝ ձեռնարկությունների կազմակերպական-իրավական տեսակների գծով օրենսդրության պահանջների պահպանմանը։

Վերոհիշյալ 14 եզրակացություններից 5-ն ուղղակիորեն վերաբերում են միջազգային կազմակերպություններից և այլ պետություններից ստացված վարկային միջոցների օգտագործմանը, 5-ը՝ պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհմանը։

1.1.7. Նշված 14 եզրակացությունների մասին տեղեկացվել է ՀՀ կառավարությանը։ 3 աուդիտային ուսումնասիրության արդյունքներ միաժամանակ ներկայացվել են ՀՀ դատախազություն։

Վերահսկիչ պալատի 1997 թվականի I կիսամյակի աուդիտի արդյունքներն ամփոփվել են տեղեկանքի տեսքով և ներկայացվել ՀՀ Ազգային ժողով։

1.1.8. Արտասահմանյան վարկային միջոցների օգտագործման նոր կարգ մշակելու նկատառումներով ՀՀ վարչապետի մոտ 04.08.97 թ. կայացած խորհրդակցության ընթացքում բարձրացված խնդիրների տեսանկյունով՝ միջազգային կազմակերպություններից և այլ պետություններից ստացված վարկային միջոցների օգտագործման վերաբերյալ Վերահսկիչ պալատի վերոհիշյալ 5 եզրակացությունների վերլուծական բովանդակության հիման վրա կազմվել է «Արտասահմանյան Վարկային միջոցների օգտագործման նոր կարգի մշակման համար Վերահսկիչ պալատի ընթացիկ առաջարկություններ» (բերված է 4.1 հավելվածում) և 29.08.97 թ. թիվ ՎՊ—91 և ՎՊ—92 գրություններով ներկայացվել ՀՀ կառավարություն և ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարություն։

1.1.9. 31.12.97 թ. դրությամբ ՀՀ պետական բյուջեի, այլ պետություններից և միջազգային կազմակերպություններից ստացված փոխառությունների և վարկերի, ինչպես նաև պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման ընթացքի վերաբերյալ ՀՀ համապատասխան պետական լիազոր մարմինների կողմից ներկայացված պաշտոնական տեղեկատվությունը Վերահսկիչ պալատի կողմից ամփոփված է համապատասխան տեղեկանքներում և ներկայացված է սույն հաշվետվության 3-րդ բաժնում։

 

1.2. Կազմակերպական կառուցվածքը

 

ՀՀ Ազգային ժողովի վերահսկիչ պալատի կազմակերպական կառուցվածքը հետևյալն է՝

 

 

1.3. Աշխատակազմը, կառավարման մարմինները և կառուցվածքային ստորաբաժանումները

 

1.3.1. 31.12.97 թ. դրությամբ Վերահսկիչ պալատի ընդհանուր հաստիքացուցակը ներառել է 21 աշխատող, որից 17-ը աուդիտորներ են, իսկ 4-ը՝ սպասարկող աշխատակազմ։

1.3.2. Վերահսկիչ պալատի աշխատանքները կազմակերպում և գործունեությունը ղեկավարում է Վերահսկիչ պալատի նախագահը, իսկ նրա բացակայության դեպքում՝ նախագահի տեղակալը։

1.3.3. Վերահսկիչ պալատի կազմում ստեղծվել են 4 բաժիններ, որոնք ձևավորվել և գործում են ըստ մասնագիտացման սկզբունքի։

1.3.4. Վերահսկիչ պալատի բաժինները ղեկավարվում են բաժինների վարիչների կողմից և ներառում են բաժնի վարիչի տեղակալների, ավագ աուդիտորների և աուդիտորների հաստիքները։

1.3.5. Վերահսկիչ պալատի աշխատանքների կազմակերպման, պլանավորման և աուդիտի մեթոդական հարցերի քննարկումը, ինչպես նաև կատարված ուսումնասիրությունների արդյունքները և ՀՀ Ազգային ժողով ու ՀՀ կառավարություն ներկայացվող պաշտոնական փաստաթղթերը հաստատվում են Վերահսկիչ պալատի խորհրդի կողմից։

Վերահսկիչ պալատի խորհրդի անդամներն են՝ Վերահսկիչ պալատի նախագահը, նրա տեղակալը և բաժինների վարիչները։

 

1.4. Ուսումնասիրության դաշտը

 

«Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի վերահսկիչ պալատի մասին» ՀՀ օրենքի 5՝ «Վերահսկիչ պալատի իրավասությունները» հոդվածով Վերահսկիչ պալատի համար սահմանված ուսումնասիրության դաշտը հաշվետու տարվա դրությամբ ներառել է 1.5 մլրդ ԱՄՆ դոլարի ծավալից ավելի ֆինանսական շրջանառություն։ Ուսումնասիրության փաստացի դաշտն ընդգրկել է մոտ 825.0 մլն ԱՄՆ դոլարի ծավալի ֆինանսական շրջանառություն, որից՝ ըստ ելակետային փաստաթղթերի՝ 20.1 մլն ԱՄՆ դոլար։

 

1.5. Միջազգային կապերը և կադրերի վերապատրաստումը

 

1.5.1. Հաշվետու ժամանակաշրջանում այլ երկրների բարձրագույն վերահսկիչ մարմինների հետ Վերահսկիչ պալատի կապերը (բացառությամբ՝ Վրաստանի) իրականացվել են «ՀՀ Ազգային ժողովին հաշվետվության գործում Վերահսկիչ պալատին օժանդակության» ՄԱԿ-ի Զարգացման ծրագրի շրջանակում և միջոցների հաշվին։

Այդ ծրագրի միջոցների հաշվին ուղղակի կապեր են հաստատվել Նիդերլանդների, Չեխիայի, Սլովակիայի, Կիպրոսի և Ռուսաստանի Դաշնության բարձրագույն վերահսկիչ մարմինների հետ։ Նույն ծրագրի շրջանակում կապեր են հաստատվել նաև «Աուդիտի Գերագույն Կազմակերպությունների Միջազգային կազմակերպության՝ ԱԳԿՄԿ» (INTOSAI)-ի և «Աուդիտի Եվրոպական Գերագույն Կազմակերպությունների Միջազգային Կազմակերպության՝ ԱԵվԳԿՄԿ» (EUROSAI)-ի հետ:

 1.5.2. 07.03—16.03.97 թ. Եվրոմիության, Կանադայի, Հնդկաստանի և Կիպրոսի ներկայացուցիչների մասնակցությամբ կազմակերպված «Աուդիտի բարձրագույն մարմինների փորձի ներկայացման խորհրդակցությանը» մասնակցել են Վերահսկիչ պալատի բոլոր աշխատակիցները։

10.09—13.09.97 թ.-ին Վերահսկիչ պալատի նախագահը և տեղակալը մասնակցել են Բրատիսլավայում ՄԱԿ-ի կողմից կազմակերպված՝ «Բարձրագույն վերահսկիչ ատյանի դերը կառավարման գործընթացում» խորագրով ՄԱԿ-ի անդամ երկրների համաժողովին։

1.5.3. 12.04—19.04.97 թ. ՄԱԿ-ի երկու փորձագետների (Չեխիայի գերագույն վերահսկիչ ատյան) կողմից «Աուդիտի ծրագրավորման խնդիրների գծով» Երևանում կազմակերպված դասընթացներին մասնակցել են Վերահսկիչ պալատի 5 աշխատակիցներ և ստացել համապատասխան հավաստագրեր։

 03.05—09.05.97 թ.-ին «Բարձրագույն վերահսկիչ մարմնի առաքելագիրը» խորագրով ՄԱԿ-ի փորձագետի (Նյու-Յորքի գրասենյակ) կողմից Երևանում կազմակերպված դասընթացներին մասնակցել են Վերահսկիչ պալատի բոլոր աշխատակիցները։

 

1.6. Կառուցվածքային զարգացման խնդիրները

 

«Աուդիտի Գերագույն Կազմակերպությունների Միջազգային Կազմակերպության` ԱԳԿՄԿ» Գլխավոր քարտուղար, Ավստրիայի Աուդիտային դատարանի նախագահ՝ Ֆրանց Ֆիդլերը, իր՝ 21.11.97 թ. թիվ Z1.7A/598-INTOSAI/97 գրությամբ, ՀՀ ԱԺ Վերահսկիչ պալատի նախագահին տեղեկացրել է, որ ԱԳԿՄԿ-ին անդամակցելու համար ՀՀ ԱԺ Վերահսկիչ պալատը պետք է բավարարի հետևյալ պայմաններին՝«

□ Երկիրը, որն ունի Գերագույն վերահսկիչ ատյան, պետք է լինի ՄԱԿ-ի անդամ,

□ Դիմողը պետք է ներկայացնի երկրի Գերագույն վերահսկիչ ատյանը,

□ Գերագույն վերահսկիչ ատյանը պետք է լինի անկախ (ֆինանսական և պլանավորման), համաձայն Լիմայի հուշագրի»։

ՄԱԿ-ի (Նյու-Յորքի) փորձագետ Ուիլյամ Ռեդբորնը, իր՝ «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի վերահսկիչ պալատի օրենքում առաջարկվող փոփոխությունները նրա աճող անկախությանն օժանդակելու համար», 02.07.97 թ. գրության 3-րդ կետում նշել է, որ միջազգային փորձագետների 1997 թվականի մարտին Հայաստանյան առաքելության հաշվետվության 6-րդ հոդվածով հայտարարվում է.

«ԱԳԿ-ի արդյունավետ գործունեության անմերժելի առավելությունը և պայմանը նրա անկախությունն է։ Գոյություն ունեցող օրենսդրությամբ, ԱԳԿ-ն չունի այն լրիվ անկախությունը, որն առաջարկվում է ԱԳԿՄԿ-ի (INTOSAI) ստանդարտներով։ ...Կակնկալենք ԱԳԿ-ից պլանավորել և իրականացնել իր սեփական աշխատանքային ծրագիրը, ընդունել իր սեփական բյուջեի և ծախսերի հսկողությունը, ...»։

Նույն գրությամբ ներկայացված են «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի վերահսկիչ պալատի մասին»՝ 25 հոդվածից բաղկացած ՀՀ օրենքում 17 կետով փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու գծով առաջարկություններ։

 

2. ՎԵՐԱՀՍԿԻՉ ՊԱԼԱՏԻ ԵԶՐԱԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

 

2.1. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 26.08.97 թ. թիվ 16 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-1 եզրակացությունը՝ Բրիտանական «Սկադեն, Արփս, Սլեյթ, Մառ և Ֆլոմ» ընկերության կողմից ՀՀ կառավարությանը մատուցված խորհրդատվական ծառայությունների արդյունավետության աուդիտի արդյունքների վերաբերյալ

 

2.1.1. Ուսումնասիրվել է Համաշխարհային բանկի կողմից ՀՀ կառավարությանը տրամադրված «Կառուցվածքային բարեփոխումներ» վարկային ծրագրի (հետայսու՝ Վարկ) միջոցների հաշվին բրիտանական «Սկադեն, Արփս, Սլեյթ, Մառ և Ֆլոմ» ընկերության (հետայսու՝ Սկադեն) կողմից ՀՀ կառավարությանը մատուցված խորհրդատվական ծառայությունների արդյունավետությունը։

Ուսումնասիրություններ են կատարվել ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունում, ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության Արտասահմանյան օգնության կոորդինացման կենտրոն պետական ձեռնարկությունում (հետայսու՝ Կենտրոն)։

2.1.2. Վարկի միջոցների հաշվին Սկադենի կողմից ՀՀ կառավարությանը մատուցված խորհրդատվական ծառայությունների (հետայսու՝ Մատուցված ծառայություններ) արդյունավետության աուդիտի ընթացքում ուսումնասիրվել է այդ միջոցների նպատակային օգտագործման նկատմամբ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության և Կենտրոնի ներքին հսկողության իրականացումը։ Ներքին հսկողության կազմակերպման և այդ ուղղությամբ գործերի վիճակի համար պատասխանատու են ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը և Կենտրոնը։

2.1.3. Արձանագրվել է, որ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունում և Կենտրոնում մասնագիտական վերահսկողություն չի իրականացվել (հիմք՝ Կենտրոնի տնօրենի 23.04.1997 թ.-ի թիվ ACC—601 գրությամբ բացատրագիրը), որից կարելի է եզրակացնել, որ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության և Կենտրոնի ներքին հսկողության համակարգը չի համապատասխանել դրա գործունեության չափերին և բնույթին։

2.1.4. Ուսումնասիրվել են ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության, Կենտրոնի, ՀՀ ֆինանսների նախարարության և ՀՀ արդարադատության նախարարության փաստաթղթերը։

2.1.5. Իրականացված ուսումնասիրությունները բավարար հիմքեր են տվել կարծիք արտահայտելու ուսումնասիրության առարկայի արդյունավետության վերաբերյալ՝

2.1.5.1. Արձանագրվել է, որ վարկի միջոցների հաշվին ֆինանսավորվող պետական պատվերի տեղադրման նպատակով կազմակերպվել է հրավերային մրցույթ, որին մասնակցել են երկու կազմակերպություն։ Սակայն բացակայում են հրավերային մրցույթի ձևի և այդ մրցույթին մասնակիցների ընտրության հիմնավորումը պարունակող հիմքերը։

2.1.5.2. Դատական նախադեպի վրա կառուցված իրավունքի և օրենսգրքեր մշակելու ավանդույթ չունեցող երկրի ընկերությանը ՀՀ նոր օրենսդրության մշակման գործընթացին ներգրավելն արդարացված չէր։ Այդ ընկերության ընտրությանը դեմ է եղել մրցույթը գնահատող հանձնաժողովի կազմում միակ իրավաբանը՝ ՀՀ արդարադատության նախարարը։ Սկադենի ընտրությունը որակվել է որպես սխալ ՀՀ ԱԺ աշխատակազմի իրավաբանական ծառայության կողմից (31.01.97 թ. թիվ իր1/20-0/1 գրություն). «... Մեծ Բրիտանիայի իրավունքը կառուցված է դատական նախադեպի վրա և այդ պետությունում գոյություն չունի օրենսգրքեր մշակելու ավանդույթ։ Պատահական չէ, որ ԱՊՀ երկրների նոր օրենսդրության, ներառյալ` տնտեսական, ստեղծման գործընթացներում Մեծ Բրիտանիայի կազմակերպությունները և մասնագետները որևէ մասնակցություն հանդես չեն բերում»։

Պայմանագրի գործողության ընթացքն անբավարար է գնահատվել ՀՀ կառավարության և Համաշխարհային Բանկի կողմից, և արդյունքում` պայմանագիրը վաղակետ լուծարվել է։

2.1.5.3. Արձանագրվել է, որ աշխատանքներ են կատարվել, որոնց նպատակաուղղվածությունն ու պայմանները ձևակերպվել են չորսուկես ամիս  հետո ստորագրված պայմանագրով (պայմանագրի 2.3 կետ)։ ՀՀ կառավարության տնտեսագիտական վարչությանը 1994 թ. նոյեմբերի 1-ին ներկայացրած վճարային պահանջագրով Սկադենին վճարվել է 1994 թ. հունիսի 1-ից հոկտեմբերի 31-ն ընկած ժամանակահատվածում կատարված աշխատանքների համար, այն դեպքում, երբ Սկադենի հետ պայմանագիրը ՀՀ կառավարության տնտեսագիտական վարչությունը ստորագրել Է միայն 1994 թ. հոկտեմբերի 22-ին։

2.1.5.4. Արձանագրվել է, որ ՀՀ կառավարության և Համաշխարհային Բանկի միջև ստորագրված վարկային համաձայնագրի 2 հավելվածով որպես իրավական բարեփոխումների ծրագրի կատարման համար պատասխանատու սահմանված ՀՀ արդարադատության նախարարությունը հայկական կողմից պայմանագրի ստորագրմանը չի ներգրավվել։

2.1.5.5. Արձանագրվել է, որ պայմանագիրը կազմված է 7 հազար ԱՄՆ դոլար թվաբանական սխալով։ Պայմանագրի 6.1 կետի (b) ենթակետով սահմանված է, որ վճարումների հանրագումարը չպետք է գերազանցի 850 հազ. ԱՄՆ դոլարը, սակայն, ըստ F գլխում սահմանված նախահաշվի հանրագումարի, պայմանագրի արժեքը (էջ 61) կազմել է 857 հազ. ԱՄՆ դոլար։

2.1.5.6. Արձանագրվել են ստանձնած պայմանագրային պարտավորությունների չկատարման փաստեր՝

● Սկադենի կողմից չեն իրագործվել խորհրդատվական օժանդակության և օրենսդիր մասնագետների ուսուցման և Հայաստանում ընկերության ներկայացուցչի ապահովման գծով ստանձնած պայմանագրային պարտավորությունները։ Ըստ առկա հաշվապահական փաստաթղթերի, չի վարձատրվել պայմանագրի C և F գլուխներով սահմանված օտարերկրյա խորհրդականների խմբի ղեկավարը, որով չի կատարվել օտարերկրյա խորհրդականների կողմից պայմանագրով սահմանված խմբային աշխատանքների պայմանը.

● խորհրդականների կազմի փոփոխությունների մեծամասնությունը չի համաձայնեցվել հայկական կողմի հետ։ Ըստ թիվ 12 SA պահանջագրի՝ 19 օտարերկրյա խորհրդականների վճարվել է 177,740.0 ԱՄՆ դոլար, որոնցից Սկադենի պայմանագրում նշված են միայն 4-ի անունները։ Ըստ պայմանագրի 4.5 կետի՝ խորհրդականների փոփոխությունը կատարվում է միայն հայկական կողմի համաձայնությամբ։ Սակայն լրացուցիչ ներգրավված 15 խորհրդականներից միայն երեքի համար է ձեռք բերվել փոխհամաձայնություն (1995 թ. մայիսի 17-ի Սկադենի մեմորանդում): Արդյունքում, հայկական կողմից համաձայնություն չստացած 12 օտարերկրյա խորհրդականներին վճարվել է 83,800.0 ԱՄՆ դոլար (բոլոր խորհրդականներին փաստացի վճարված ընդհանուր գումարի 25,1%-ը)։

● չեն պահպանվել ծախսերի նախահաշվի համամասնությունները։ Օտարերկրյա երկու խորհրդականների փաստացի վճարվել է պայմանագրի F գլխով, նրանց համար սահմանված առավելագույն գումարից համապատասխանաբար՝ 9,004.0 և 11,570.0 ԱՄՆ դոլար ավելի։ Ընդ որում, նրանցից մեկին վճարվել է 103.290.0 ԱՄՆ դոլար, որը կազմել է օտարերկրյա խորհրդականներին փաստացի վճարված ընդհանուր գումարի 30,9%-ը:

2.1.5.7. Արձանագրվել է, որ կոնկրետ օրենքների նախագծերի մշակումն իրականացվել է առանց տեխնիկական առաջադրանքների առկայության։

2.1.5.8. Վճարային գործառնություններում արձանագրվել են հաշվապահական հաշվառման հիմնական կանոնների խախտման փաստեր։ 140/95 վճարային պահանջագիրը (23.07.96 թ.) վճարման ուղղակի հղումով չի մակագրվել, դրա փոխարեն պահանջագրին կցված է գրություն, որում նշված է, որ ՀՀ ֆինանսների նախարարությունն առարկություն չունի Սկադենի կողմից ներկայացված ծախսերի վերաբերյալ։ Նման գրությունը չէր կարող հիմք հանդիսանալ վճարման համար, քանզի ՀՀ ֆինանսների նախարարությունը այդ պայմանագրի իրավական կողմ չէր հանդիսանում։ Վճարային պահանջագրերի ուղղակի մակագրությամբ նշված գումարները միշտ չէ, որ համապատասխանել են փաստացի վճարված գումարներին։ Այսպես, 1994 թ. նոյեմբեր ամսվա համար վճարային պահանջագրին վճարման է մակագրվել 1,373.0 ԱՄՆ դոլար, սակայն փաստացի վճարվել է 1,136.0 ԱՄՆ դոլար, 1994 թ. դեկտեմբեր ամսվա համար վճարման է մակագրվել 577.0 ԱՄՆ դոլար, սակայն փաստացի վճարվել է 546.0 ԱՄՆ դոլար և 1995 թ. օգոստոսի համար՝ մակագրվել է 1,497,0 ԱՄՆ դոլար, սակայն փաստացի վճարում չի կատարվել։

2.1.5.9. Ֆինանսական արդյունքների վերաբերյալ հակասական տեղեկություններ են տրամադրվել Վերահսկիչ պալատին։ Ընդհանուր առմամբ վճարային պահանջագրերով Սկադենի կողմից պահանջվել է 424,726.66 ԱՄՆ դոլար (հավելված 4.2): Ըստ այդ հայտերի, հայկական կողմից Սկադենին վճարվել է 353,556.88 ԱՄՆ դոլար, այսինքն՝ չի վճարվել 71,169.78 ԱՄՆ դոլար` վճարման պահանջագրերում ոչ բավարար տեղեկատվության պատճառով։ Այդ տվյալները տարբերվում են ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության 30.01.97 թ. թիվ ACC 507 գրությանը կից ներկայացված ամփոփ տեղեկանքի 2-րդ էջում տեղ գտած տվյալներից, ըստ որոնց, չի վճարվել 157,626.0 ԱՄՆ դոլար։ Բացի այդ, ըստ այդ տեղեկանքի, նշված են ծախսեր սարքավորումների ձեռքբերման (1,350.0 ԱՄՆ դոլար) և կապի միջոցի տեղադրման ու սպասարկման նպատակով (1,501.82 ԱՄՆ դոլար), ինչի կատարումը հայկական կողմի նախաձեռնությամբ պայմանագրով նախատեսված չէր, սակայն կատարվել է:

 2.1.5.10. Արձանագրվել են չհիմնավորված վճարումների փաստեր՝

● Սկադենի հետ պայմանագիրը ստորագրվել է 1994 թ. հոկտեմբերի 22-ին։ Սակայն, ըստ թիվ 17 ՏA պահանջագրի, օտարերկրյա խորհրդականներին վճարված 92,402.0 ԱՄՆ դոլար գումարից 90,720.0 ԱՄՆ դոլարը վճարվել է 1994 թ. հուլիսի 1-ից հոկտեմբերի 31-ն ընկած ժամանակահատվածում կատարված աշխատանքների համար։ Միաժամանակ արձանագրվել է, որ այդ պահանջագրի համար հիմք հանդիսացող աշխատանքների արդյունքներն ամփոփող փաստաթուղթը բացակայում է.

● Համաշխարհային Բանկի 1996 թ. ապրիլի 23-ից մայիսի 2-ը Հայաստանում վարկի վերահսկման առաքելության արդյունքներն ամփոփող փաստաթղթում նշված է, որ «Երևանում Սկադեն ընկերության աշխատանքի առաջին վեց ամիսները ՀՀ կառավարության կողմից գնահատվել են «անբավարար»։ Սակայն, այդ «անբավարար» աշխատանքի համար ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը 104,492.0 ԱՄՆ դոլար է վճարել Սկադենին (պայմանագրով նախատեսված գումարի 12,3% և Սկադենին փաստացի վճարված ընդհանուր գումարի 29,5%-ը), այդ թվում՝ 1994 թ. հոկտեմբերի 22-ից դեկտեմբերի 31-ն ընկած ժամանակահատվածի համար 92,402.0 ԱՄՆ դոլարի վճարային պահանջագիրը վճարման է ստորագրվել 1995 թ. հուլիսի 19-ին, իսկ 1995 թ. փետրվար-մարտ ամիսների համար՝ 12,090.0 ԱՄՆ դոլարի վճարային պահանջագրերը վճարման են ստորագրվել 1996 թ. փետրվարի 22-ին։

● Ըստ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության տեղեկանքի (էջ ACC 507-3), կատարած աշխատանքների վերաբերյալ Սկադենի կողմից ներկայացվել են հաշվետվություններ, որոնք ընդգրկում են 1994 թ. դեկտեմբերից 1996 թ. մարտն ընկած ժամանակահատվածը։ Չնայած դրան, Սկադենի 7 աշխատակիցներն՝ ըստ 140/96 վճարային պահանջագրի, վարձատրվել են 1995 թ. նոյեմբերից 1996 թ. հուլիսն ընկած ժամանակահատվածում կատարված աշխատանքների համար (64,105.0 ԱՄՆ դոլար)։

2.1.5.11. Օրենքների մշակված նախագծերի կազմի և բովանդակության վերաբերյալ Վերահսկիչ պալատին տրամադրված պաշտոնական տեղեկատվության մեջ առկա են իրարամերժ պնդումներ և հակասություններ։

 ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության ամփոփ տեղեկանքի 3-րդ էջում նշված է, որ պայմանագրի շրջանակում, ի լրումն այլ աշխատանքների, տեղական խորհրդականների հետ ստորագրվել են պայմանագրեր՝ 16 օրենքների մշակման վերաբերյալ։ Այլ փաստաթղթերից պարզվեց, որ այդպիսիք 17-ն են. անտեսված էր 14.07.95 թ. տեղական խորհրդականի հետ Սկադենի ստորագրած պայմանագիրը «Առևտրային կոդեքսի» մշակման վերաբերյալ, 12,000.0 ԱՄՆ դոլար ընդհանուր գումարով (հիմք՝ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության 30.01.97 թ. ACC 507 գրությանը կից փաստաթղթերի փաթեթը՝ 204 էջ):

Ըստ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության ամփոփ տեղեկանքի՝ Սկադենի հետ ստորագրված պայմանագրի շրջանակում մշակվել է «Գրավի մասին» օրենքի նախագիծ, որն ընդունվել է։ Սակայն արձանագրվել է, որ Սկադենի կողմից փաստորեն պայմանագիր է ստորագրվել «Գրավի մասին» ՀՀ օրենքում լրացումներ կատարելու վերաբերյալ 1996 թ. փետրվարի 9-ին («Գրավի մասին» ՀՀ օրենքն ընդունվել է 1995 թ. մայիսի 10-ին ՀՀ ԳԽ-ի կողմից և վավերացվել ՀՀ Նախագահի կողմից՝ 1995 թ. հունիսի 28-ին)։ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարի մեկ այլ պատասխան գրությամբ (18.03.97 թ. թիվ ACC 559) Վերահսկիչ պալատին տեղեկացվել է, որ «Գրավի մասին» օրենքի նախագիծը այդ ծրագրի շրջանակում չի մշակվել, և դրա դիմաց չի վճարվել։ Դրանով նախարարությունը փաստորեն ժխտել է մեկ ու կես ամիս առաջ 30.01.97 թ. թիվ ACC 507 գրությամբ իր կողմից Վերահսկիչ պալատին տրամադրված տեղեկատվությունը։

Խորհրդականի հետ Սկադենի ստորագրած պայմանագրերից մեկը վերաբերում է «Արժեթղթերի մասին» օրենքի նախագծի մշակմանը։ Սակայն արձանագրվել է, որ կատարված աշխատանքը վերաբերում է ոչ թե նոր օրենքի մշակմանը, այլ 1993 թ. հուլիսի 20-ին ՀՀ ԳԽ կողմից ընդունված և 1993 թ. սեպտեմբերի 8-ին ՀՀ Նախագահի կողմից վավերացված «Արժեթղթերի շրջանառության մասին» ՀՀ օրենքում փոփոխությունների կատարմանը։ Ըստ ՀՀ ֆինանսների առաջին փոխնախարարի՝ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությանը 28.01.97 թ. հղված, թիվ 21-2-02 գրության, «Արժեթղթերի շուկայի մասին» օրենքը նախկին «Արժեթղթերի շրջանառության մասին» օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» օրենքն է, որը ներկայացվել է ՀՀ կառավարություն, և վերջինիս 23.01.97 թ. նիստի որոշմամբ օրենքի քննարկումը հետաձգվել է մեկ ամսով։ Արձանագրվել է նաև, որ Սկադենը նույն խորհրդականի հետ 09.02.96 թ. նոր պայմանագիր է ստորագրել «Արժեթղթերի շուկայի մասին» օրենքի նախագիծ մշակելու համար, երբ «Արժեթղթերի շրջանառության մասին» օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» օրենքի նախագծի համար նրան արդեն վճարվել էր։

2.1.5.12. Օրենքների մշակված նախագծերի և ՀՀ-ում ընդունված համանման օրենքների միջև արձանագրվել են էական տարբերություններ (հիմք՝ ՀՀ ԱԺ աշխատակազմի իրավաբանական ծառայության ղեկավարի 27.03.97 թ. թիվ Իր 1/69-0/1 գրությունը՝ «... Ազգային ժողովի աշխատակազմի իրավաբանական ծառայությունը ուսումնասիրել է Ձեր կողմից ներկայացված «Անշարժ գույքի մասին», «Գովազդի մասին», «Բանկային գաղտնիքի մասին», «Բանկերի սնանկացման մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերը և դրանց համադրել է ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից ընդունված օրենքների տեքստերի հետ։ Ուսումնասիրությամբ պարզվել է, որ այդ նախագծերը էականորեն տարբերվում են ՀՀ Ազգային ժողովի ընդունած օրենքներից»)։

2.1.5.14. Կենտրոնի կանոնադրությունը պարունակում է իրարամերժ դրույթներ (հիմք՝ ՀՀ ԱԺ աշխատակազմի իրավաբանական ծառայության 31.01.97 թ. թիվ Իր 1/20-0/1 գրությունը՝ «...Կենտրոնի ստեղծումը չի համապատասխանում ՀՀ կառավարության ոչ 1994 թ. դեկտեմբերի 15-ի թիվ 577, և ոչ էլ` 1993 թ. փետրվարի 13-ի թիվ 42 որոշումների պահանջներին։

 

***

 

ՀՀ Ազգային ժողովի իրավաբանական ծառայությունը հայտնում է, որ.

1. ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը իրավունք չունի ԾԻԳ-ի փոխարեն իրեն կից գրանցել արտասահմանյան օգնության կոորդինացիոն կենտրոն` պետական ձեռնարկության կարգավիճակով։

2. Այդ ձեռնարկության կանոնադրությունը հակասում է «Ձեռնարկությունների և ձեռնարկատիրական գործունեության մասին» ՀՀ օրենքի 23 և 29 հոդվածների պահանջներին։

3. Նման ձեռնարկությունն իրավասու չէ վերահսկողություն իրականացնել ՀՀ կառավարությանը տրամադրված արտասահմանյան վարկերի միջոցների արդյունավետ օգտագործման նկատմամբ, քանի որ համաձայն ՀՀ կառավարության 1993 թ. փետրվարի 13-ի թիվ 42 որոշման 6 կետի՝ պետական իշխանական այդ լիազորությունը վերապահված է էկոնոմիկայի նախարարությանը։ Նախարարությունը իրավունք չունի իրեն վերապահված իշխանական (տվյալ պարագայում՝ ընդհանուր հսկողություն) լիազորությունը վերահասցեագրել իրավաբանական անձի կարգավիճակ ունեցող ինչ-որ ձեռնարկության)»։

2.1.6. Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

«Կառուցվածքային բարեփոխումներ» վարկային ծրագրի միջոցների հաշվին բրիտանական «Սկադեն, Արփս, Սլեյթ, Մառ և Ֆլոմ» ընկերության կողմից ՀՀ կառավարությանը մատուցված խորհրդատվական ծառայությունները արդյունավետ չեն եղել, այսինքն՝ բոլոր էական տեսակետներից չեն ապահովել ՀՀ կառավարության և Համաշխարհային Բանկի միջև 07.04.93 թ. ստորագրված վարկային համաձայնագրի 2 հավելվածի A մասի (2) կետով սահմանված իրավական բարեփոխումների ծրագրի իրականացումը։

 

 

2.2. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 26.08.97 թ. N 16 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-2 եզրակացությունը՝ Փոքր հէկ-երի մրցույթով սեփականաշնորհման գործընթացի՝ ՀՀ օրենսդրությանը համապատասխանության աուդիտի արդյունքների վերաբերյալ

 

2.2.1. Ուսումնասիրվել է փոքր հէկ-երի մրցույթով սեփականաշնորհման գործընթացի՝ ՀՀ օրենսդրությանը համապատասխանությունը։

Ուսումնասիրությունները կատարվել են ՀՀ սեփականաշնորհման և արտասահմանյան ներդրումների նախարարությունում (հետայսու՝ Նախարարություն), ՀՀ պետական ունեցվածքի հաշվառման և ապապետականացման վարչությունում (հետայսու՝ Վարչություն)։

2.2.2. ՀՀ գործող օրենսդրությանը փոքր հէկ-երի մրցույթով սեփականաշնորհման գործընթացի (հետայսու՝ Մրցույթով սեփականաշնորհման) համապատասխանության աուդիտի ընթացքում ուսումնասիրվել է այդ գործընթացի նկատմամբ Նախարարության ներքին հսկողության իրականացումը։

2.2.3. Ուսումնասիրվել են ՀՀ կառավարության, Նախարարության և Վարչության փաստաթղթերը։

2.2.4. Իրականացված ուսումնասիրությունները բավարար հիմքեր են տվել կարծիք արտահայտելու օրենսդրությանը՝ Մրցույթով սեփականաշնորհման համապատասխանության վերաբերյալ՝

2.2.4.1. «Պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման մասին» ՀՀ օրենքի (հետայսու` Օրենք) 25 հոդվածի՝ «Սեփականաշնորհվող ձեռնարկության գինը և վճարման ձևերը», 1 կետով սահմանված է, որ «Պետական ձեռնարկության գինը՝ գույքագրման և տարեկան հաշվեկշռի հիման վրա որոշում է ՀՀ պետական ունեցվածքի հաշվառման և ապապետականացման վարչությունը` ՀՀ կառավարության կողմից սահմանված կարգով...։ Այդ գները մեկնարկային են՝ ձեռնարկություններն աճուրդով կամ մրցույթով սեփականաշնորհելու ժամանակ»։ Օրենքի 29 հոդվածի 3 կետի 4-րդ մասով սահմանված է, որ պետական ձեռնարկությունների Մրցույթով սեփականաշնորհման ժամանակ «Այն առաջարկները, որոնցում օբյեկտի առաջարկվող գինը ցածր է մեկնարկային գնի 50%-ից, մրցութային հանձնաժողովի կողմից չեն քննարկվում»։ Սույն դրույթից ուղղակիորեն հետևում է, որ Մրցույթով սեփականաշնորհման ժամանակ վաճառքի նվազագույն գինը կարող է կազմել ոչ պակաս, քան Վարչության կողմից որոշված գնի կեսը։

Վարչությունը փոքր հէկ-երի մեկնարկային գների հաշվարկն իրականացրել է՝ համապատասխան ՀՀ կառավարության 26.08.96 թ. թիվ 270 որոշման և դրա հիման վրա ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարի 02.09.96 թ. թիվ 244 հրամանով հաստատված՝ «Սեփականաշնորհման ենթակա փոքր հէկ-երի (մինչև 30 մվտ) հիմնական միջոցների գնահատման կարգի»։ ՀՀ կառավարության 30.09.96. թ. N 321 որոշմամբ 15 փոքր հէկ-երի գնահատված արժեքի նկատմամբ ուղղակիորեն կիրառվել են 0,15 գործակիցներ, որոնցով փոփոխության ենթարկված գնահատման արժեքները սահմանվել են որպես մեկնարկային գներ։ Համաձայն այդ որոշման, ստացվել է, որ Մրցույթով սեփականաշնորհման ժամանակ գինը կարող էր կազմել Վարչության կողմից որոշված գնի (մեկնարկային գնի) ոչ պակաս, քան է 7,5%-ը։ Սույնով ՀՀ կառավարության 30.09.96 թ. թիվ 321 որոշումն ուղղվել է ոչ թե պետական ձեռնարկության գնի որոշման կարգին և ի կատարումն հղված է Վարչությանը, այլ անմիջականորեն ուղղվել է կոնկրետ օբյեկտի մեկնարկային գնի սահմանմանը, որով չի ապահովվել Օրենքի 25 հոդվածի 1 կետով սահմանված դրույթի կիրառությունը։

2.2.4.2. 04.04.97 թ. դրությամբ 7 փոքր հէկ-երի գծով կայացած մրցույթի արդյունքներն ամփոփված են 4.3 հավելվածում։

Վարչության կողմից 7 հէկ-երի գնահատման ընդհանուր արժեքը կազմել է 1,917,668.0 հազ. դրամ, հետևաբար, դրանց վաճառքի նվազագույն գինը կազմել է 958,834,0 հազ. դրամ (1,917,668.0x50%/100%)։ Սակայն, ըստ ՀՀ կառավարության 30.09.96 թ. թիվ 321 որոշման՝ այդ հէկ-երի մեկնարկային գների գումարը կազմել է 287,650.0 հազ. դրամ, այսինքն՝ Օրենքով սահմանված կարգով վաճառքի նվազագույն գնից 671,184.0 (958834-287650) հազ. դրամով, կամ 70%-ով պակաս։

Մրցույթի արդյունքներով արձանագրված փաստացի վաճառքի գների հանրագումարը կազմել է 249,706.0 հազ. դրամ, այսինքն՝ օրենքով սահմանված կարգով վաճառքի նվազագույն գնից 709,128.0 (958,834.0-249,706.0) հազ. դրամով, կամ մոտ 74%-ով պակաս։

2.2.5. Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

ՀՀ կառավարության 30.09.96 թ. թիվ 321 որոշումը մրցույթով սեփականաշնորհվող 15 փոքր հէկ-երի մեկնարկային գների սահմանման մասով, հնարավորություն չի ընձեռել կիրառելու «Պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման մասին» ՀՀ օրենքի 25 հոդվածի 1 կետով սահմանված դրույթները։

 

2.3. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 26.08.97 թ. թիվ 16 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-3 եզրակացությունը՝ «Արմավենի» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության կողմից ՀՀ կառավարությանը մատուցված խորհրդատվական ծառայությունների արդյունավետության աուդիտի արդյունքների վերաբերյալ

 

2.3.1. Ուսումնասիրվել է Համաշխարհային բանկի կողմից ՀՀ կառավարությանը տրամադրված «Կառուցվածքային բարեփոխումներ» վարկային ծրագրի (հետայսու՝ Վարկ) միջոցների հաշվին «Արմավենի» սահմանափակ պատասխանատվությամբ ընկերության (հետայսու` Արմավենի) կողմից ՀՀ կառավարությանը մատուցված խորհրդատվական ծառայությունների արդյունավետությունը։

 Ուսումնասիրություններ են կատարվել ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունում, ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության Արտասահմանյան օգնության կոորդինացիոն կենտրոն պետական ձեռնարկությունում (հետայսու՝ Կենտրոն), Արմավենիում, ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության ավտոտնտեսությունում (հետայսու՝ Ավտոտնտեսություն), ՀՀ տեղեկատվության նախարարության «Հակոբ Մեղապարտ տպագրատուն» բաժնետիրական ընկերությունում (հետայսու` Տպագրատուն):

 2.3.2. Վարկի միջոցների հաշվին Արմավենու կողմից ՀՀ կառավարությանը մատուցված խորհրդատվական ծառայությունների (հետայսու՝ Մատուցված ծառայություններ) արդյունավետության աուդիտի ընթացքում ուսումնասիրվել է այդ միջոցների նպատակային օգտագործման նկատմամբ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության և Կենտրոնի ներքին հսկողության իրականացումը։ Ներքին հսկողության կազմակերպման և այդ ուղղությամբ գործերի վիճակի համար պատասխանատվությունը կրում է ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունը և Կենտրոնը։

2.3.3. Արձանագրվել է, որ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունում և Կենտրոնում մասնագիտական վերահսկողություն չի իրականացվել (հիմք՝ Կենտրոնի տնօրենի 23.04.1997 թ.-ի թիվ ACC-601 գրությամբ բացատրագիրը), որից կարելի է եզրակացնել, որ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունում և Կենտրոնում ներքին հսկողության համակարգը չի համապատասխանել դրա գործունեության չափերին և բնույթին։

2.3.4. Ուսումնասիրվել են ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության, Կենտրոնի, Արմավենու, Ավտոտնտեսության, Տպագրատան, Հարկային տեսչության և ԵՖԲ-ի փաստաթղթերը։

2.3.5. Իրականացված ուսումնասիրությունները բավարար հիմքեր են տվել կարծիք արտահայտելու ուսումնասիրության առարկայի արդյունավետության վերաբերյալ՝

2.3.5.1. Արձանագրվել է, որ մրցույթների ընթացքում չեն ապահովվել «ՀՀ կառավարությանը տրամադրված արտասահմանյան վարկային միջոցների օգտագործման կարգի մասին» ՀՀ կառավարության 15.12.94 թ. թիվ 577 որոշմամբ (հետայսու՝ Կարգ) սահմանված պահանջների կատարումը՝

 ● Վարկի միջոցների հաշվին ֆինանսավորվող, Արմավենու հետ ստորագրված պայմանագրերը (Ծրագիր Ա և Բ)¹ իրենց բնույթով պետական պատվերներ են, որոնց տեղադրման նպատակով հայտարարվել են բաց մրցույթներ։

Ա Ծրագրի մրցույթին մասնակցելու հայտեր են ներկայացրել երկու կազմակերպություն։ Ըստ գնահատող հանձնաժողովի արձանագրության, դրանցից մեկի՝ «Սուպեր կոնսալտ»-ի մրցութային առաջարկն անվավեր է ճանաչվել` փաստաթղթերի փաթեթում աշխատանքային պլանի բացակայության պատճառով։ Ըստ Կարգի 8 և 9 կետերով սահմանված պահանջների՝ մրցույթի անցկացման համար անհրաժեշտ փաստաթղթերի փաթեթը պետք է հաստատվեր ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարի կողմից և ներկայացվեր մրցույթի մասնակիցներին։ Սակայն արձանագրվել է, որ նման փաստաթուղթ չի հաստատվել ու Կենտրոնի կողմից չի տրամադրվել «Սուպեր կոնսալտ»-ին։

Կենտրոնի տնօրենի 30.04.97 թ. թիվ ACC-607 գրությամբ վերահսկիչ պալատին տրամադրված բացատրագրով պարզաբանվել է, որ «Մրցույթների մասնակիցներին ներկայացված փաստաթղթերի փաթեթը Կենտրոնում չի պահպանվել, կատարող մասնագետի աշխատավայրը փոխվելու կապակցությամբ» (էջ 2)։

Արձանագրվել է, որ բացակայում Է նաև Ա Ծրագրի մրցույթում Արմավենուն հաղթող ճանաչելու «ՀՀ կառավարությանը տրամադրված արտասահմանյան վարկային միջոցների կենտրոնական մրցութային խորհրդի (հետայսու՝ Կենտրոնական խորհուրդ)» արձանագրությունը։

Ա Ծրագրի գծով ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության և Արմավենու միջև ստորագրվել է պայմանագիր՝ 400.0 հազ. ԱՄՆ դոլար գումարի չափով։

● Արմավենու մրցութային առաջարկում և Համաշխարհային Բանկին ուղղված գրությունում, Արմավենին ներկայացված է որպես ձեռնահաս, բարձր որակավորում ունեցող մասնագետներով համալրված ընկերություն, իսկ Ա ծրագրի ավարտը նշված է 01.01.96 թ. (գործողության ժամկետը՝ 6 ամիս)։ Սակայն արձանագրվել է, որ Արմավենու հետ Ա ծրագրի պայմանագիրը կնքվել է անժամկետ։

● Արձանագրվել է, որ մասնակիցները մրցույթի նախապատրաստման և անցկացման փաստաթղթերի փաթեթ Կենտրոնից չեն ստացել (հիմք՝ մասնակիցների բացատրագրերը)։ Կենտրոնական խորհրդի արձանագրությունում բացակայում են քվեարկության արդյունքները։

● Բ ծրագրի մրցույթի մասնակից «ՍԻՍ—Ա» կազմակերպության կողմից ներկայացված 8 մասնագետներից 6-ը գործուղվել էին աշխատելու PBN ընկերությունում՝ սեփականաշնորհման բնագավառում խորհրդատվական և տեղեկատվական ծառայությունների մասնագիտական փորձ ձեռք բերելու նպատակով, մասնակցել են Գյումրիում և Սիսիանում տեղեկատվական կենտրոնների ստեղծման կազմակերպմանը (հիմք՝ PBN ընկերության երաշխավորագրերը)։ Այդ մասնագետներին պատրաստելու համար ՀՀ կառավարությունը «Կառուցվածքային բարեփոխումներ» ծրագրի համար Համաշխարհային Բանկից ստացված վարկային միջոցներից ծախսեր է կատարել PBN ընկերությանը վճարված 518,869.0 ԱՄՆ դոլար գումարի շրջանակում: Մրցույթում Արմավենուն հաղթող ճանաչելու պայմաններում, վերոհիշյալ ծախսերը մասնակիորեն անարդյունավետ են ստացվել «Կառուցվածքային բարեփոխումներ» ծրագրի ենթածրագրերի միջև, այդ մասով կոորդինացիայի բացակայության պատճառով։ Արմավենու մասնագետներից PBN-ի աշխատանքներին մասնակցել է միայն մեկը, որը որպես Սեփականաշնորհման և ապապետականացման պետական հանձնաժողովի անդամ ի պաշտոնե է մասնակից դարձել վերոհիշյալին։

● Արձանագրվել է, որ մրցույթը գնահատող հանձնաժողովի 3 անդամներ միաժամանակ հանդիսացել են Կենտրոնական խորհրդի անդամներ, այսինքն՝ միաժամանակ մասնակցել են ինչպես հաղթողին որոշելու արարողությանը, այնպես էլ՝ մրցույթի արդյունքների հաստատմանը։ Բացի այդ, Կենտրոնի տնօրենը միաժամանակ հանդիսացել է ինչպես մրցույթի նախապատրաստման և անցկացման պատասխանատուն, այնպես էլ մասնակցել է առաջարկների գնահատմանը։

Բ Ծրագրի գծով ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության և Արմավենու միջև ստորագրվել է պայմանագիր՝ 280.0 հազ. ԱՄՆ դոլար գումարի չափով։

2.3.5.2. Արձանագրվել են պայմանագրով ստանձնած պարտավորությունների չկատարման փաստեր՝

● Պայմանագրով նախատեսված միջոցների վերաբաշխումը կատարվել է ՀՀ էկոնոմիկայի «...նախարարության ղեկավարության որոշմամբ (բանավոր), սակայն չի փաստաթղթավորվել» (հիմք՝ Կենտրոնի տնօրենի 23.04.97 թ. թիվ ACC—601 գրությամբ բացատրագիրը), որով չի ապահովվել Արմավենու հետ կնքված պայմանագրի 1.6.1. և 2.6 կետերով սահմանված պայմանների կատարումը։

● Ըստ վերոհիշյալ պայմանագրերի 3.2.3 կետերի «Խորհրդականները, ենթախորհրդականները կամ նրանց Անձնակազմերը չպետք է ուղղակիորեն կամ անուղղակի զբաղվեն որևէ գործով կամ մասնագիտական գործունեությամբ տվյալ պետության երկրում, որը հակասում է սույն Պայմանագրով սահմանված գործունեությանը»: Սակայն, 1995—1996 թթ. Արմավենու 57 աշխատակիցներից 45-ը համատեղողներ են եղել և հիմնականում՝ պետական պաշտոնյաներ։

● Արմավենու կողմից վարկի միջոցների հաշվին կատարվել է խորհրդականների վարձատրություն 33,680.0 ԱՄՆ դոլար գումարի չափով, առանց աշխատանքների վերաբերյալ հաշվետվությունների առկայության, որով չեն պահպանվել պայմանագրերի 3.6 և 6.3 կետերով սահմանված պահանջները։

● Հակառակ պայմանագրերի 3.5 (2) կետերով սահմանված պայմանների, Արմավենին ենթախորհրդականների կազմի ընտրությունն ու փոփոխությունները չի համաձայնեցրել ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության հետ։

● ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության կողմից չեն հաստատվել Արմավենու աշխատակազմի և ենթախորհրդականների պաշտոնային ցուցակները, որով չի ապահովվել պայմանագրերի 4.3 կետերով սահմանված պահանջների կատարումը։

● Արմավենու աշխատակիցների հաստիքային շարժն իրականացվել է՝ առանց պայմանագրերի 4.5 կետերով սահմանված պայմանների կատարման՝ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության գրավոր համաձայնության:

● Չեն պահպանվել պայմանագրերի 6.5 կետերով սահմանված պայմանները՝ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությանը հաշվետվություններ ներկայացվել են ոչ պարբերաբար և ոչ լրիվ, իսկ ներկայացված հաշվետվություններին չեն կցվել վճարման ենթակա ծախսերի անդորրագրերը և այլ անհրաժեշտ փաստաթղթերի պատճենները։

● Խախտվել են հաշվապահական հաշվառման հիմնական կանոնները։ Ա և Բ ծրագրերի առանձնացված հաշվապահական հաշվառում չի տարվել, որով չի ապահովվել պայմանագրերի 3.4 կետերով սահմանված պահանջների կատարումը։

2.3.5.3. Արձանագրվել է, որ 1996 թ. III և IV եռամսյակներում Արմավենու կողմից կատարվել են 2,316,589.1 դրամ գումարի չափով կանխիկ վճարումներ՝ սոցիոլոգիական հետազոտությունների համար, ինչը պայմանագրի ծախսային նախահաշվով նախատեսված չէր:

2.3.5.4. Արձանագրվել է, որ Արմավենու կողմից Վարկի միջոցների հաշվին ձեռք են բերվել սեփականաշնորհման վերաբերյալ գրքույկներ 10010 հատ` 3,416,700.0 դրամ ընդհանուր արժեքով։ Նշված գործարքի արժանահավատությունը պարզելու նպատակով Տպագրատանը և Կենտրոնում կատարված ուսումնասիրությունների ընթացքում արձանագրվել է, որ Արմավենու և «PBN COMPANI» ընկերության հետ գործարքներում տեղի են ունեցել 1,443.85 ԱՄՆ դոլար և 625.5 հազ. դրամ գումարի չափով չտպագրված, բայց իրացված գրքույկների գործառնություններ։ Ըստ եկամուտների հայտարարագրման և եկամտահարկի վճարման վերաբերյալ Հարկային տեսչությունից ստացված պաշտոնական պատասխանի, արձանագրվել է, որ 28.04 97 թ. դրությամբ, նշված գործարքի մասով եկամտահարկ չի վճարվել, այն էլ՝ փաստացի ծախսերի բացակայության պայմաններում (Տպագրատան ծախսերը հատուցվել են թվով 11 կազմակերպությունների կողմից՝ հովանավորչական եղանակով)։ Հօգուտ պետական բյուջեի պարտադիր վճարման ենթակա եկամտահարկի գումարը կազմել է 1,439.2 հազ. դրամ (հաշվարկում ներառված չեն հարկային արտոնությունները, ինչպես նաև չվճարված եկամտահարկի ժամկետանց օրերի տույժը)։

2.3.5.5 Արձանագրվել են պայմանագրով սահմանված ծախսային չափաքանակների էական գերազանցման (վարձակալման մասով), ինչպես նաև՝ վարկի միջոցների ոչ նպատակային օգտագործման փաստեր։ Տրանսպորտային միջոցների ձեռքբերման և շահագործման համար սահմանված էր 30.0 հազ. ԱՄՆ դոլարի ծախս։ Փաստացի ծախսը կազմել է 50,489.5 ԱՄՆ դոլար, որից՝ 26.3 հազարը ծախսվել է ավտոմեքենաների ձեռքբերման, 9,245.21 ԱՄՆ դոլարը` ավտոմեքենաների շահագործման, 7,555.9 ԱՄՆ դոլարը՝ բենզինի ձեռքբերման, 5,304.26 ԱՄՆ դոլարը՝ վարորդների աշխատավարձի և 2,084.14 ԱՄՆ դոլարը՝ այլ ծախսերի համար։ Վերոհիշյալ գումարի հաշվին Կենտրոնի կողմից Արմավենու համար ձեռք է բերվել 3 ավտոմեքենա։ Դրանք Արմավենուն հանձնելու և հաշվեկշռում հաշվառելու փոխարեն ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարի կարգադրությամբ և հրամանով հանձնվել են Ավտոտնտեսությանը (հաշվառվել են վերջինիս հաշվեկշռում):

Արձանագրվել է նաև, որ Ավտոտնտեսությունն այդ 3 մեքենաների շահագործման համար Արմավենուց ստացել է 16.8 հազ. ԱՄՆ դոլար։

Արձանագրվել են նաև Արմավենու կողմից մատուցվող ծառայության հետ առնչություն չունեցող այլ սարքավորումների և գույքի ձեռքբերման փաստեր, որոնք կատարվել են ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության համար։

02.05.97 թ. Արմավենիում կատարված գույքագրման արդյունքներով, կազմված ակտով արձանագրվել են Արմավենու իրավասության տակ գտնվող առկա սարքավորումների և ապրանքների ցանկը։ Համաձայն այդ ակտի, ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունում առկա են սարքավորումներ 3,346.26 ԱՄՆ դոլար գումարի չափով։ Սակայն, ըստ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության փաստաթղթերի, նախարարությունը 12.05.97 թ. դրությամբ Արմավենու կողմից սարքավորումներ և գույք չի ստացել։

2.3.5.6. Ըստ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության հետ կնքված պայմանագրերի, Արմավենին իրականացրել է խորհրդատվական, տեղեկատվական և լրատվական ծառայություններ, որոնք ընկերության համար համարվում են հիմնական գործունեություն, և դրանց իրացման (կատարման) շրջանառությունը, համաձայն պայմանագրի, ենթակա է հարկման ընդհանուր սկզբունքներով (հիմք՝ պայմանագրերի 1.9. կետերը), որը, սակայն, չի կատարվել։

2.3.5.7. Արձանագրվել է, որ 01.01.97 թ. դրությամբ Արմավենու պարտքը Կենսաթոշակային և զբաղվածության հիմնադրամին կազմել է 29.9 մլն դրամ, իսկ պետական սոցիալական ապահովագրության հիմնադրամին 2.3 մլն դրամ։

2.3.5.8. Ընդհանուր առմամբ, 01.01.97 թ. դրությամբ Ա և Բ ծրագրերով Արմավենուն վճարվել է 603, 158.54 ԱՄՆ դոլար։

2.3.5.9. Արմավենու կողմից Ա ծրագրով խորհրդատվական ծառայությունների մատուցման ճշտությունը (հավաստիությունը) պարզելու նպատակով կատարվել են ընտրանքային ուսումնասիրություններ «Հայռեսուրսիմպեքս» և «Պլաստիկ» բաց բաժնետիրական ընկերություններում, որոնց արդյունքներով կազմվել են համապատասխան արձանագրություններ։ Չնայած կատարված աշխատանքների վերաբերյալ Արմավենու կողմից ներկայացված հաշվետվություններին, հայտերին ու դրանց հիման վրա իրականացված վճարումներին, արձանագրվել են, որ այդ ընկերություններում Արմավենու կողմից պայմանագրի Ա հավելվածով նախատեսված (ծառայությունների նկարագիրը) սեփականաշնորհման գործընթացի, ֆինանսատնտեսական տվյալների մշակման, գնահատման աջակցություն և խորհրդատվություն չի ցուցաբերվել։ Ըստ բաժնետոմսերի բաց բաժանորդագրման ձևով սեփականաշնորհված ընկերությունների պաշտոնատար անձանց կողմից արձանագրված հայտարարությունների` Արմավենու աշխատակիցները չեն եղել նշված ընկերություններում և այնտեղ նրանց կողմից գործողություններ չեն կատարվել: Նշված աշխատանքները կատարվել են ընկերությունների համապատասխան մասնագետների կողմից, «ՀՀ կառավարությանն առընթեր պետական գույքի հաշվառման և ապապետականացման» վարչության աշխատակիցների անմիջական մասնակցությամբ։

2.3.6. Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

ՀՀ կառավարությանը Արմավենու կողմից ծառայություններ մատուցելու ընթացքում, էական տեսակետներով, չի ապահովվել պայմանագրային պարտավորությունների (այդ թվում՝ միջազգային) և հաշվապահական հաշվառման կանոնների կատարումը։ Այդ տեսանկյունից ծառայությունների մատուցումն արդյունավետ չի եղել։
____________________
1 Ծրագրի Ա- Սեփականաշնորհման ծրագրի իրականացման նպատակով խորհրդատվական ծառայությունների իրականացում.
  Ծրագրի Բ- Սեփականաշնորհման ծրագրի իրականացման նպատակով տեղեկատվական ծառայությունների իրականացում.

 

2.4. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 26.08.97 թ. թիվ 16 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-4 եզրակացությունը՝ «Հայտրանսմատ» արտադրական կոմերցիոն պետական ձեռնարկությունը բաց բաժնետիրական ընկերության ձևով սեփականաշնորհման գործընթացի՝ ՀՀ օրենսդրությանը համապատասխանության աուդիտի արդյունքների վերաբերյալ

 

2.4.1. Ուսումնասիրվել է «Հայտրանսմատ» արտադրական կոմերցիոն պետական ձեռնարկությունը (հետայսու՝ Հայտրանսմատ) բաց բաժնետիրական ընկերության (հետայսու՝ ԲԲԸ) ձևով սեփականաշնորհման գործընթացի՝ ՀՀ օրենսդրությանը համապատասխանությունը։

Ուսումնասիրությունները կատարվել են ՀՀ սեփականաշնորհման և արտասահմանյան ներդրումների նախարարությունում (հետայսու` Նախարարություն), ՀՀ պետական ունեցվածքի հաշվառման և ապապետականացման վարչությունում (հետայսու՝ Վարչություն)։

2.4.2. ՀՀ գործող օրենսդրությանը Հայտրանսմատի սեփականաշնորհման գործընթացի համապատասխանության աուդիտի ընթացքում ուսումնասիրվել է այդ գործընթացի նկատմամբ ՀՀ պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման միջգերատեսչական պետական հանձնաժողովի (հետայսու` Հանձնաժողով) ներքին հսկողության իրականացումը։ Ներքին հսկողության կազմակերպման և այդ ուղղությամբ գործերի վիճակի համար պատասխանատու էր Հանձնաժողովը։

2.4.3. Ուսումնասիրվել են ՀՀ կառավարության, ՀՀ ֆինանսների, ՀՀ տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարությունների, Վարչության և Հայտրանսմատի փաստաթղթերը։

2.4.4. Իրականացված ուսումնասիրությունները բավարար հիմքեր են տվել կարծիք արտահայտելու օրենսդրությանը՝ Հայտրանսմատը ԲԲԸ ձևով սեփականաշնորհման համապատասխանության վերաբերյալ՝

2.4.4.1 Արձանագրվել է, որ հանձնաժողովի 03.07.96 թ. թիվ 20.2 որոշումը չի ապահովել «Պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման մասին» ՀՀ օրենքի (հետայսու՝ Օրենք) 25 հոդվածի՝ «Սեփականաշնորհվող ձեռնարկության գինը և վճարման ձևերը», 1 կետով և ՀՀ կառավարության 08.02.96 թ. թիվ 34 որոշման ա) կետով սահմանված պահանջների կատարումը։

Օրենքի վերոհիշյալ կետով սահմանված է, որ «Պետական ձեռնարկության գինը նրա գույքագրման և տարեկան հաշվեկշռի հիման վրա որոշում է ՀՀ պետական ունեցվածքի հաշվառման և ապապետականացման վարչությունը՝ ՀՀ կառավարության կողմից սահմանված կարգով»։

Ըստ ՀՀ կառավարության 08.02.96 թ. թիվ 34 որոշման ա) կետի՝ «Հիմնական միջոցների գնահատման կարգը», երկրորդ մասի. «Ձեռնարկության հիմնական միջոցների վերականգնման գործակիցը որոշվում է ձեռնարկության 1995 թվականի հաշվեկշռային շահույթի (ՀՇ) և 1995 թվականի միջին տարեկան հաշվեկշռային արժեքի (ՀՄՄՏՀԱ) հարաբերությունը հարաբերելով ճյուղային սահմանային շահութաբերության վրա`...»։

Վարչությունը Հայտրանսմատի հիմնական միջոցների վերականգնման գործակիցը հաշվարկել է երկու անգամ։ Առաջին հաշվարկը կատարվել Է ՀՀ կառավարության 21.04.94 թ. թիվ 183 և 08.02.96 թ. թիվ 34 որոշումներով սահմանված կարգով։ Ըստ դրանց, վերականգնման գործակիցը կազմել է 18,16։ Երկրորդ հաշվարկն իրականացվել է Հանձնաժողովի 03.07.96 թ. թիվ 20.2 որոշման հիման վրա, որով Հանձնաժողովի կողմից Վարչությանն առաջարկվել է Հայտրանսմատի գնահատումը կատարել` համաձայն ՀՀ տրանսպորտի և հաղորդակցության նախարարի միջնորդության՝ «...որպեսզի սեփականաշնորհման հետ կապված հիմնական միջոցների վերականգնման ՎԳ գործակցի հաշվարկման ժամանակ հաշվեկշռային շահույթը պակասեցվի՝ իրացված ապրանքի գնի մեխանիկորեն ավելացումից գոյացած շահույթի չափով...», այն է` վերականգնման գործակցի հաշվարկման համար ձեռնարկության հաշվապահական հաշվառման հիմնական կանոններին համապատասխան կազմված և Երևան քաղաքի Շենգավիթի շրջանային հարկային տեսչության կողմից 29.02.96 թ-ին ընդունված հաշվեկշռում ձևակերպված հաշվեկշռային շահույթի պակասեցում։ Արդյունքում, Վարչության երկրորդ գնահատման հաշվարկով, Հայտրանսմատի վերականգնման գործակիցը պակասեցվել է ութից ավելի անգամ և կազմել է 2,264, իսկ գինը՝ 96,977.0 հազ. դրամ, այսինքն՝ Օրենքով սահմանված՝ Վարչության կողմից որոշված գնի 39,5%-ը։

2.4.4.2. Համաձայն ՀՀ կառավարության 02.08.96 թ. թիվ 238 որոշման 1 կետի «ը» ենթակետի՝ «...Բաժնետոմսերի բաժանորդագրությունը համարվում է չկայացած, եթե բաժանորդագրության արդյունքներով հաշվարկված բաժնետոմսերի ընդհանուր քանակից (ԲՔԳ), հանած աշխատավորական կոլեկտիվի կողմից բաժանորդագրված բաժնետոմսերի քանակը (ԱԿԲ), չի գերազանցում բաժանորդագրությամբ վաճառքի ենթակա բաժնետոմսերի նախնական քանակի (ԲՆՔ) և կոլեկտիվի կողմից փաստացի բաժանորդագրված քանակի (ԱԿԲ) տարբերության 25 տոկոսը,...»։

Հայտրանսմատի բաժնետոմսերի բաժանորդագրությունը սկսվել էր 02.09.96 թ. և ավարտվել՝ 07.10.96 թ.։ Վարչության կողմից հաստատված և ՀՀ ֆինանսների նախարարության կողմից վավերացված թիվ 394 արձանագրությամբ «Հայտրանսմատ» ԲԲԸ բաժնետոմսերի բաժանորդագրությունը համարվել է կայացած և կատարվել է 27,3 տոկոսով։ Փակ բաժանորդագրությանը մասնակցել են կոլեկտիվի 15 անդամներ, իսկ բաց բաժանորդագրությանը՝ մեկ անձ։

Վարչության կողմից Հայտրանսմատի արժեքն (Օրենքով և ՀՀ կառավարության որոշումներով սահմանված կարգով) առաջին գնահատմամբ կազմել էր 245,288.0 հազ. դրամ, որի դեպքում նվազագույն վաճառքի գինը պետք է կազմեր 61,322.0 հազ. դրամից (245,288.0X25 տոկոս/100 տոկոս) ավելի (Հայտրանսմատում մասնակի անհատույց սեփականաշնորհում տեղի չի ունեցել)։ Սակայն համաձայն երկրորդ գնահատման հիման վրա ՀՀ կառավարության 14.09.96 թ. թիվ 249 որոշման՝ Հայտրանսմատի բաժանորդագրության ենթակա բաժնետոմսերի նախնական գումարը սահմանվել Էր 96,980.0 հազ. դրամ, այսինքն՝ առաջին գնահատված արժեքից՝ 148,308.0 (245,288.0-96,980.0) հազ. դրամով, կամ շուրջ 60,5 տոկոսով պակաս։ Բաժանորդագրության արդյունքներով արձանագրված «Հայտրանսմատ» ԲԲԸ կանոնադրական հիմնադրամը կազմել է 26,490.0 հազ. դրամ, որը կազմում է Վարչության կողմից Օրենքով և նորմատիվ ակտերով սահմանված կարգով որոշված գնի 10,7 տոկոսը:

2.4.5. Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

Հայտրանսմատի սեփականաշնորհման գործարքներում էական տեսակետներից չի ապահովվել «Պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման մասին» ՀՀ օրենքի 25 հոդվածի 1 կետով և ՀՀ կառավարության 08.02.96 թ. թիվ 34 որոշման ա) կետով սահմանված պահանջների կատարումը։

 

2.5. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 26.08.97 թ. թիվ 16 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-5 եզրակացությունը՝ «Բաժնետիրական ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքին՝ ՀՀ տարածքում գրանցված բաժնետիրական ընկերությունների կանոնադրությունների համապատասխանության աուդիտի արդյունքների վերաբերյալ

 

2.5.1. ՀՀ ձեռնարկությունների պետական ռեգիստրի օժանդակությամբ ուսումնասիրվել է ՀՀ տարածքում գրանցված բաժնետիրական ընկերությունների (հետայսու՝ Ընկերություններ) կանոնադրությունների համապատասխանությունը «Բաժնետիրական ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքին (հետայսու՝ Օրենք)։

2.5.2. Օրենքին Ընկերությունների կանոնադրությունների համապատասխանության նկատմամբ ներքին հսկողության կազմակերպման և այդ գծով գործերի վիճակի համար պատասխանատու են Ընկերությունները։

2.5.3. Ուսումնասիրվել են Վերահսկիչ պալատին հղված բողոք-գրությունը և ՀՀ վիճակագրության, պետական ռեգիստրի և վերլուծության վարչության փաստաթղթերը։

2.5.4. Իրականացված ուսումնասիրությունները բավարար հիմքեր են տվել կարծիք արտահայտելու ուսումնասիրության առարկայի Օրենքին համապատասխանության վերաբերյալ՝

2.5.4.1. Արձանագրվել է, որ չի ապահովվել Օրենքի 99 հոդվածի 3-րդ կետի առաջին մասով սահմանված պահանջի կատարումը։

1997 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ ՀՀ ձեռնարկությունների պետական ռեգիստրում գրանցված են եղել 1488 բաժնետիրական ընկերություններ, իսկ 1997 թվականի մայիսի 1-ի դրությամբ՝ 1531։ Ըստ Օրենքի 99 հոդվածի 3-րդ կետի առաջին մասի. «Մինչև սույն օրենքն ուժի մեջ մտնելը ստեղծված բաժնետիրական ընկերությունների հիմնադիր փաստաթղթերը ենթակա են համաձայնեցման սույն օրենքի դրույթներին և սահմանված կարգով վերագրանցման մինչև 1996 թվականի դեկտեմբերի 31-ը»։ Նույն կետի երրորդ մասով և 99 հոդվածի 4-րդ կետով այդ պահանջը ժամկետային մասով չի վերաբերում «Պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարական օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման մասին» ՀՀ օրենքի դրույթների հիման վրա ստեղծված փակ բաժնետիրական ընկերություններին։ Արձանագրվել է, որ այդպիսիք 447-ն են։ Ըստ ՀՀ ձեռնարկությունների պետական ռեգիստրի տվյալների՝ 1997 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ իրենց հիմնադիր փաստաթղթերը Օրենքին են համապատասխանեցրել 10 Ընկերություն, իսկ մայիսի 1-ի դրությամբ՝ 97 Ընկերություն։ Արդյունքում 1997 թվականի մայիսի 1-ի դրությամբ 987 Ընկերություններ (Ընկերությունների 65 տոկոսը) դեռևս չեն բավարարել Օրենքի 99 հոդվածի 3-րդ կետի առաջին մասով սահմանված պահանջը։

2.5.4.2. 1997 թվականի հունվարի 1-ից գործողության մեջ է մտել Օրենքի 99 հոդվածի 3-րդ կետի երկրորդ մասը. «Սույն օրենքի դրույթներին չհամապատասխանեցված և մինչև 1996 թվականի դեկտեմբերի 31-ը սահմանված կարգով չգրանցված Ընկերությունների հիմնադիր փաստաթղթերը համարվում են անվավեր»։

2.5.5. Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

987 Ընկերությունների կանոնադրություններն էական տեսակետներից չեն ապահովում Օրենքի 99 հոդվածի 3-րդ կետով սահմանված պահանջների կատարումը։

 

2.6. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 26.08.97 թ. թիվ 16 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-6 եզրակացությունը՝ ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության կողմից խորքային պոմպերի ձեռքբերման համար կատարված ծախսերի արդյունավետության աուդիտի արդյունքների վերաբերյալ

 

2.6.1. Ուսումնասիրվել է Համաշխարհային Բանկի կողմից ՀՀ կառավարությանը տրամադրված «Հայաստանում ոռոգման համակարգի վերականգնման» վարկային ծրագրի (հետայսու՝ Վարկ) միջոցների հաշվին ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության (հետայսու՝ Նախարարություն) կողմից խորքային պոմպերի ձեռքբերման համար կատարված ծախսերի արդյունավետությունը։

Ուսումնասիրություններ են կատարվել Նախարարությունում, Նախարարության ոռոգման համակարգի վերականգնման ծրագրի իրականացման գրասենյակ պետական ձեռնարկությունում (հետայսու՝ ԾԻԳ), Նախարարության «Հայջրտնտ» հատուկ նշանակության պետական ձեռնարկությունում (հետայսու՝ Հայջրտնտ), Նախարարության «Ջրշին» շինարարական պետական ձեռնարկությունում (հետայսու՝ Ջրշին), Ջրշինի «Զվարթնոց-1» ՓԲԸ-ում, Հայջրտնտի Մասիսի մեխանիկական վերանորոգման գործարանում (հետայսու՝ ՄՎԳ)։

2.6.2. Վարկի միջոցների հաշվին նախարարության կողմից խորքային պոմպերի ձեռքբերման համար կատարված ծախսերի արդյունավետության աուդիտի ընթացքում ուսումնասիրվել է Վարկի միջոցների նպատակային օգտագործման նկատմամբ Նախարարության և ԾԻԳ-ի ներքին հսկողության իրականացումը։ Ներքին հսկողության կազմակերպման և այդ ուղղությամբ գործերի վիճակի համար պատասխանատու են Նախարարությունը և ԾԻԳ-ը։

2.6.3. Ուսումնասիրվել են ԾԻԳ-ի, Հայջրտնտի, Ջրշինի և Ջրշինի «Զվարթնոց-1» ՓԲԸ-ի փաստաթղթերը։

2.6.4. Իրականացված ուսումնասիրությունները բավարար հիմքեր են տվել կարծիք արտահայտելու ուսումնասիրության առարկայի արդյունավետության վերաբերյալ՝

2.6.4.1. Արձանագրվել է, որ մրցույթի կազմակերպման ընթացքում չի ապահովվել ՀՀ կառավարության 15.12.94 թ. թիվ 577 որոշմամբ հաստատված «ՀՀ կառավարությանը տրամադրված արտասահմանյան վարկային միջոցների օգտագործման» կարգով (հետայսու՝ Կարգ) սահմանված պահանջների կատարումը.

● Մրցույթին մասնակցելու համար անհրաժեշտ փաստաթղթերի փաթեթը չի պատրաստվել, որով չի ապահովվել Կարգի 8-րդ կետով սահմանված պահանջների կատարումը.

● չեն պահպանվել Կարգի 11-րդ կետով սահմանված պահանջները` մրցույթի արդյունքների գնահատման նպատակով կնքված ծրարների բացման մասով։ Ըստ 11-րդ կետով սահմանված պահանջների՝ «Տվյալ ծրագրի համար Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված նախարարությունների, պետական վարչությունների, գերատեսչությունների ղեկավարները և համապատասխան ԾԻԳ-ի տնօրենը մրցույթի արդյունքների գնահատման նպատակով բացում են կնքված ծրարները, կազմելով արձանագրություն՝ ներկայացված առաջարկությունների վերաբերյալ»։ Արձանագրվել է, որ ծրարները բացվել են ԾԻԳ-ի աշխատակիցների կողմից, առանց վերոհիշյալների ներկայության.

● մրցույթի հաղթողի վերաբերյալ ՀՀ կառավարությանը տրամադրված արտասահմանյան վարկային միջոցների օգտագործման կենտրոնական մրցութային խորհրդի (հետայսու` Կենտրոնական խորհուրդ) կողմից կայացված որոշման տեքստում արձանագրված չէ, թե խորհրդի քանի անդամներ են մասնակցել մրցույթի հաղթողի վերաբերյալ որոշում կայացնելուն, և ձայների ինչ քանակությամբ է այն ընդունվել, որով չի ապահովվել Կարգի 16 և 17-րդ կետերով սահմանված պահանջների կատարումը.

Չի ապահովվել նաև Համաշխարհային Բանկի հետ կնքված պայմանագրով ստանձնված պարտավորության՝ մրցույթի հայտարարման և անցկացման արժեչափերի պայմանի կատարումը։ Ըստ նշված պայմանագրի` խորքային պոմպերի մատակարարման մինչև 100,000.0 ԱՄՆ դոլարի մրցութային արժեքի դեպքում պետք է հայտարարվեր տեղական մրցույթ, որը և կատարվել է ԾԻԳ-ի կողմից։ Իսկ նշված գումարի գերազանցման դեպքում՝ միջազգային մրցույթ։ Փաստորեն հաղթող է ճանաչվել 156.615.0 ԱՄՆ դոլար գումարի չափով ներկայացված Հայջրտնտի մրցութային առաջարկը։

2.6.4.2. Արձանագրվել Է, որ հակառակ Համաշխարհային Բանկի հետ կնքված պայմանագրով և ՀՀ կառավարության թիվ 577 որոշմամբ սահմանված պահանջների, ЭЦВ-10-120-60 մակնիշի 44 խորքային պոմպերի ձեռքբերման հետ կապված թիվ ՏBP 96/001 պայմանագրի շրջանակում մրցույթ չի հայտարարվել։ Ջրշինը 1995 թ. օգոստոս ամսին՝ սեփական միջոցների հաշվին, Ռուսաստանի Դաշնությունից ներկրել է 90 խորքային պոմպեր՝ իրենց համալրողներով։ Նախարարության և Ջրշինի միջև 08.02.96 թ. կնքված թիվ 96/001 համաձայնագրով նախատեսվել է 44 խորքային պոմպերի (համալրողներով) մատակարարում, որի համար Վարկի միջոցներից տրամադրվել է 86,699.0 ԱՄՆ դոլար։ Փաստորեն տրամադրված վարկային միջոցների հաշվին Հայաստան նոր պոմպեր ներկրելու փոխարեն ձեռք են բերվել նախկինում ներկրված և Նախարարության համակարգի Ջրշինում (պետական ձեռնարկությունում) պահեստավորված պոմպերը։

2.6.4.3. Արձանագրվել է, որ առ 18.06.97 թ. թիվ 95/001 և թիվ 96/001 համաձայնագրերով ձեռքբերված 114 խորքային պոմպերից 11-ը չեն օգտագործվել Հայաստանի ոռոգման համակարգի վերականգնման ծրագրային նպատակներով։

2.6.4.4. Արձանագրվել են հաշվապահական հաշվառման հիմնական կանոնների խախտման փաստեր։ 14.02.96 թ. աշխատանքի ընդունման ակտով (առանց համարակալման) արձանագրվել է ՏBP 96/001 պայմանագրով նախատեսված աշխատանքների ընդունումը։ Սակայն դրանով Ջրշինի կողմից տրամադրված 44 խորքային պոմպերն ընդհանրապես չեն հաշվառվել։

2.6.5. Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

Համաշխարհային Բանկի կողմից ՀՀ կառավարությանը տրամադրված «Հայաստանում ոռոգման համակարգի վերականգնման» վարկային ծրագրի միջոցների հաշվին ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության կողմից պետական պատվերի ձևով խորքային պոմպերի ձեռքբերման գործընթացում, էական տեսակետներից, չի ապահովվել պայմանագրերով (այդ թվում՝ միջազգային) և Կարգով սահմանված պահանջների կատարումը։

 

2.7. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 26.08.97 թ. թիվ 16 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-7 եզրակացությունը՝ Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության կառավարության կողմից ՀՀ կառավարությանը տրամադրված 30.0 մլն յուանին համարժեք ապրանքային վարկի ստացման, օգտագործման և մարման գործընթացների համապատասխանության և արդյունավետության աուդիտի արդյունքների վերաբերյալ

 

2.7.1. Ուսումնասիրվել է Չինաստանի Ժողովրդական Հանրապետության (ՉԺՀ) կառավարության կողմից ՀՀ կառավարությանը տրամադրված 30.0 մլն յուանին համարժեք ապրանքային վարկի (հետայսու՝ Վարկ) ստացման, օգտագործման և մարման գործընթացների համապատասխանությունը և արդյունավետությունը։

Ուսումնասիրություններ են կատարվել «Դավիթ» առևտրի տուն փակ բաժնետիրական ընկերությունում (հետայսու՝ Դավիթ ՓԲԸ)։

2.7.2. Վարկի միջոցների հաշվին Դավիթ ՓԲԸ կողմից հացահատիկի, յուղի և մթերային ապրանքների արտահանման և ներմուծման Չինական ընկերության Շանդունի մասնաճյուղի Լիդա կազմակերպությունից (հետայսու՝ Լիդա կազմակերպություն) Վարկի ստացման, օգտագործման և մարման աուդիտի ընթացքում ուսումնասիրվել է խնդրո առարկայի գծով ՀՀ թեթև արդյունաբերության նախարարության (հետայսու՝ Նախարարություն) և Դավիթ ՓԲԸ ներքին հսկողության իրականացումը։

Ներքին հսկողության կազմակերպման և այդ ուղղությամբ գործերի վիճակի համար պատասխանատու են Նախարարությունը և Դավիթ ՓԲԸ։

2.7.3. Ուսումնասիրվել են ՀՀ ֆինանսների, արդյունաբերության և արտաքին գործերի նախարարությունների, պետարբիտրաժի և Դավիթ ՓԲԸ փաստաթղթերը։

2.7.4. Իրականացված ուսումնասիրությունները բավարար հիմքեր են տվել կարծիք արտահայտելու ՉԺՀ կառավարության կողմից ՀՀ կառավարությանը տրամադրված ապրանքային վարկի ստացման, օգտագործման և մարման գործընթացների համապատասխանության ու արդյունավետության վերաբերյալ՝

2.7.4.1. Արձանագրվել է, որ չեն պահպանվել միջազգային համաձայնագրի նպատակային դրույթները, դրանք բազմիցս ենթարկվել են փոփոխության՝ ինչպես ծավալային, անվանացանկային, այնպես էլ՝ ժամանակագրական և ծախսային կառուցվածքի առումով։

06.11.92 թ. Պեկինում, ՀՀ պարենի և մթերումների նախարարության և հացահատիկի, յուղի ու սննդամթերքի արտահանման և ներմուծման չինական ընկերության Շանդունի մասնաճյուղի ներկայացուցիչների միջև համաձայնագրի շրջանակում, կնքվել էր թիվ 92 CA-001 պայմանագիրը և ստորագրվել էր արձանագրություն (այդ մասին 12.11.92 թ. թիվ 07-24/2260 ա գրությամբ ՀՀ կառավարությանը տեղեկացրել էր ՀՀ պարենի և մթերումների նախարարի պաշտոնակատարը)։ Ըստ այդ պայմանագրի, Չինաստանը Հայաստանի Հանրապետություն պետք է առաքեր 30.0 մլն յուանին համարժեք գումարի հացահատիկ՝ 30021 տոննա ծավալով։ Չինաստանից ստացվելիք հացահատիկի փոխարեն Հայաստանը պետք է Չինաստան առաքեր տարբեր տեսակի մետաղի թափոն (ռելսեր, պղնձյա և ալյումինե թափոն, գլանվածք, արմատուրա, պղնձի կոնցենտրատ և այլն)։ Արձանագրության մեջ կողմերը հաստատել էին շվեյցարական ֆրանկի նկատմամբ չինական յուանի փոխարժեքը (0.251 յուան), որը և հիմք էր ընդունվել վարկի և դրա մարման հաշվարկները կատարելու և փոխմատակարարվող ապրանքները գնահատելու համար։

Սակայն 7 ամիս անց, ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարությունում 04.06.93 թ. կայացած խորհրդակցությունում, առանց համապատասխան հիմնավորման (որոշման արձանագրության մեջ փաստարկները բացակայում են), որոշվել է հրաժարվել Հայաստան հացահատիկ ներկրելուց և առաջարկվել է ՀՀ առևտրի, արդյունաբերության և թեթև արդյունաբերության նախարարություններին` ներկայացնել իրենց առաջարկությունները՝ վարկային միջոցների հաշվին Չինաստանից Հայաստան արդյունաբերական և ժողսպառման ապրանքներ ներկրելու ուղղությամբ։

ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության 18.06.95 թ. խորհրդակցությունում, ՀՀ արդյունաբերության նախարարությունը հրաժարվել է Վարկից, սակայն այն մարելու և սպասարկելու նպատակով առաջարկել է իր ճյուղի արտադրանքը, իսկ ՀՀ առևտրի նախարարությունն առաջարկել է Վարկի միջոցների հաշվին Հայաստան ներկրել պարենային և ոչ պարենային ապրանքներ (պահածո, սննդամթերք, էլեկտրասարքեր), ՀՀ թեթև արդյունաբերության նախարարությունը` Վարկի միջոցների հաշվին իր ճյուղի ձեռնարկությունների համար ձեռք բերել կտոր, մանվածք և կաշի։

Այդ առաջարկությունների հիման վրա, ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության 22.07.93 թ. խորհրդակցությունում (արձանագրություն թիվ 50) որոշվել է Չինաստան գործուղել նախարարության ներկայացուցիչներին (սեփական միջոցների հաշվին)՝ պատվիրակության կազմում ընդգրկելով ՀՀ առևտրի նախարարության և Արմենինտորգ միավորման մեկական ներկայացուցիչ։ ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարի 04.02.94 թ. թիվ 26/3 և 14.02.94 թ. թիվ 3-2-72 ա գրություններով հայտնվել է Հայաստանում չժհ դեսպանին և Չինաստանում չժհ առևտրական ներկայացուցչությանը այն մասին, որ Չինաստանի կողմից Հայաստանի Հանրապետությանը տրամադրված Վարկը ՀՀ կառավարությունը տրամադրել է Նախարարությանը՝ ճյուղի ձեռնարկությունների համար համապատասխան հումք և նյութեր ձեռքբերելու նպատակով։

2.7.4.2. Արձանագրվել է, որ չեն ապահովվել միջազգային համաձայնագրով ստանձնած պարտավորությունների կատարումը՝

 ● ըստ համաձայնագրի 2 և 3 հոդվածների պահանջների՝ Վարկի մարումը և տոկոսների սպասարկումը պետք է իրականացվեր ապրանքի տեսքով։ Սակայն արձանագրվել է, որ մարումն ու սպասարկումն իրականացվում է ամն դոլարով.

● չի պահպանվել փոխադրման ծախսերի գնահատման համար համաձայնագրի 1 հոդվածով սահմանված հաշվարկային արտարժութային միավորը՝ շվեյցարական ֆրանկը։ Դրա փոխարեն կիրառվել է ամն դոլարը.

● խախտվել են համաձայնագրի 1 և 2 հոդվածներով սահմանված Վարկի տրամադրման ժամկետները, որի հետևանքով տրամադրված 30.0 մլն յուանի ապրանքային Վարկը հաշվարկվել է ամն դոլարի նկատմամբ չինական յուանի երկու տարբեր փոխարժեքով՝ 1 ամն դոլարը` 5.7723 յուան (13.09.93 թ.) և 1 ամն դոլարը` 8.7217 յուան (29.01.94 թ, 16.03.94 թ.)։

Համաձայնագրով սահմանված ժամկետների պահպանման դեպքում, 30.0 մլն յուան Վարկի դիմաց հայկական կողմը կարող էր ակնկալել 5,197.2 հազ. ԱՄՆ դոլարին (1 ամն դոլարը՝ 5.7723 յուան) համարժեք ապրանքանյութական արժեքներ։Սակայն, ըստ 03.02.94 թ. թիվ 1 պայմանագրին կից թիվ 1 և 3 հավելվածների, վերոհիշյալը հաշվարկվել է որպես  4,134.7 հազ. ամն դոլարի ապրանքանյութական արժեքներ։ Արդյունքում, վարկի հաշվին տեղի է ունեցել 1,062.5 հազ. ամն դոլարի չափով, ապրանքանյութական արժեքներ ձեռքբերելու հնարավորության կորուստ, այն դեպքում, երբ ՀՀ արտաքին գործերի նախարարության (ԱԳՆ) Ասիայի բաժինը կանխատեսել էր Չինաստանի արժութային շուկայում արժեզրկման և գների սղաճի միջև անհամամասնության հնարավորությունը և այդ մասին դեռևս 09.09.93 թ. տեղեկացրել էր ՀՀ վարչապետին, ՀՀ էկոնոմիկայի և ՀՀ ֆինանսների նախարարություններին (հիմք՝ «Չինաստանի վարկային քաղաքականությունը և դրամային բարեփոխումների առանձնահատկությունները» տեղեկանքը, ըստ ՀՀ ագն Ասիայի բաժնի երկրորդ քարտուղարի` չժհ գործուղման արդյունքների հաշվետվության)։ Վերոհիշյալով պայմանավորված, նշված գումարի մասով` ներառյալ Դավիթ փբը վերադիրը, միայն ավելացված արժեքի հարկի գծով պետական բյուջե 242.25 հազ. ամն դոլարի մուտքերի հնարավորության կորուստ է տեղի ունեցել.

● հակառակ համաձայնագրի 4 հոդվածով սահմանված պայմանների, որպես ապրանքների որակի գնահատման չափանիշներ են ընդունվել Չինաստանում գործող պետական ստանդարտները (հիմք` լրացում 03.02.94 թ. թիվ 1 պայմանագրին, ստորագրված 23.03.94 թ.)։ Համաձայնագրի գործողության ողջ ընթացքում հայկական կողմը հնարավորություն չի ունեցել ծանոթանալու չինական ստանդարտներին։ Այդ մասին է վկայում Դավիթ փբը և Լիդա կազմակերպության միջև կնքված 05.03.96 թ. թիվ 3 արձանագրությունը, համապատասխան որի, քանակի և որակի որոշման ու հսկման ստանդարտներում առկա տարբերություններով պայմանավորված՝ չինական կողմը 3 առաքումների արդյունքներով փոխհատուցում է հայկական կողմին 130,393.75 ամն դոլար։

2.7.4.3. Արձանագրվել է, որ համաձայնագրի իրագործումն ապահովող պայմանագիրը ստորագրվել է իրավական նորմերով սահմանված պահանջների անտեսումով՝

● ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարության 22.07.93 թ., թիվ 50 արձանագրությամբ որոշվել է՝ Վարկի միջոցների հաշվին ներմուծվող ապրանքների ցանկը, գները, առևտրական պայմանները ճշտելու նպատակով, Չինաստան գործուղել ՀՀ թեթև արդյունաբերության նախարարության ներկայացուցիչների, պատվիրակության կազմում ընդգրկելով ՀՀ առևտրի նախարարության և Արմենինտորգ միավորման մեկական ներկայացուցչի։ Սակայն, ՀՀ թեթև արդյունաբերության նախարարի 27.08.93 թ., թիվ 59 հրամանով գործուղման նպատակը ձևակերպվել է որպես՝ «Ճյուղի ձեռնարկությունների համար հումքի ներմուծում, առևտրական պայմանագրերի նախապատրաստում և կնքում», որի արդյունքում, պեկինյան գործուղման ընթացքում Լիդա կազմակերպության և ՀՀ թեթև արդյունաբերության նախարարության «հայք» կարի ա/մ միջև 18.09.93 թ. կնքվել է sad-c-AAЗ պայմանագիրը 13.9 մլն յուանի (2,416,004. 1 ամն դոլարի համարժեքով) ընդհանուր ծավալով, որը կազմել է Վարկի 46.5 տոկոսը.

● 18.09.93 թ. կնքված sad-c-aa3 պայմանագիրը հայկական կողմից ստորագրվել է պատվիրակության կազմում ընդգրկված «ՀԱՅՔ» կարի ա/մ տնօրենի կողմից, որը, սակայն, այդպիսի լիազորություններով օժտված չէր։ Նման լիազորություններով, թերևս, օժտված էր պատվիրակության ղեկավարը՝ ՀՀ թեթև արդյունաբերության փոխնախարարը. 

● 03.02.94 թ. Լիդա կազմակերպությունը և Նախարարությունը ստորագրել են արձանագրություն, որում «ՀՀ թեթև արդյունաբերության նախարարության խնդրանքով» ձևակերպմամբ չեղյալ է համարվել 18.09.93 թ. կնքված թիվ sad-c-AAЗ պայմանագիրը, և, հիմնվելով «ելնելով ստեղծված իրավիճակից» փաստարկին (առանց պարզաբանելու, թե ինչ իրավիճակի մասին է խոսքը), փոխվել է հայկական կողմը ներկայացնող իրավաբանական անձը, որի անունից (Դավիթ փբը) կնքվել է նոր, թիվ 1 պայմանագիրը (կից հավելվածներով)՝ նույն գումարով:

2.7.4.4. Արձանագրվել է, որ 03.02.94 թ. թիվ 1 պայմանագրով փոփոխության են ենթարկվել 18.09.93 թ. կնքված թիվ sad-c-AAЗ պայմանագրով սահմանված պայմանները, ինչը հանգեցրել է ծախսային անհամամասնությունների՝

 ● ըստ sad-c-AAЗ պայմանագրին կից թիվ 1 հավելվածի զուտ ապրանքների արժեքը սահմանվել էր 2,265.130.0 ամն դոլար, փոխադրման (այդ թվում՝ ապահովագրության) ծախսերը՝ 150,874.1 ամն դոլար (մինչև Կրասնոդար փոխադրվող 43 հատ 20 ֆուտանոց կոնտեյների հաշվով)։ Ընդամենը՝ 2,416,004.1 ամն դոլար.

● 03.02.94 թ. թիվ 1 պայմանագրի թիվ 1 հավելվածով, նույն 2,416,004.1 ամն դոլար գումարի սահմաններում, տեղի է ունեցել ապրանքաքանակի նվազեցում 209,904.4 ամն դոլարի չափով, որն ամբողջությամբ ուղղվել է փոխադրման ծախսերի ավելացմանը.

● 03.02.94 թ. թիվ 1 պայմանագրում փոփոխության են ենթարկվել նաև տրանսպորտային և ապահովագրական ծախսերի գնահատման հաշվարկային միավորները, ըստ որի ապրանքային գումարը հաշվարկվել է 13.09.93 թ. փոխարժեքով (1 ամն դոլարը = 5.7723 յուան), իսկ տրանսպորտային և ապահովագրական ծախսերը հաշվարկվել են 29.01.94 թ. փոխարժեքով (1 ամն դոլարը=8.7217 յուան)։

Արդյունքում 2,416,004.1 ամն դոլարի համարժեքը 13.9 մլն յուանի փոխարեն կազմել է 15.0 մլն յուան՝ (2,055,225.6x5.7723=11,863,378.7 յուան)+(360,778.5x8.7217=3,146,601.8 յուան)։

Երկու տարբեր փոխարժեք կիրառելու պայմաններում տրամադրվող Վարկի առաջին մասը փաստորեն կազմել է ամբողջի 50%-ը։

Սակայն ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարի 04.02.94 թ. թիվ 23/6 գրությամբ, Հայաստանում չժհ դեսպանին հայտնվել է, որ «Հայաստանի կառավարությունը լիազորում է ՀՀ թեթև արդյունաբերության նախարարությանը տնօրինելու և բաշխելու Չինաստանի կողմից տրամադրված Վարկի մի մասը՝ 13.9 մլն յուան (2,416,004.1 մլն ամն դոլարին համարժեք) գումարով».

● ըստ 04.02.94 թ. Լիդա կազմակերպության և Դավիթ փբը կողմից ստորագրված արձանագրության և հաշվի առնելով, որ Վարկի մնացած մասը նույնպես հանձնվել է Նախարարության տնօրինությանը, կողմերը եկել են համաձայնության, որով 03.02.94 թ. կնքված թիվ 1 պայմանագրի պայմանները մնում են անփոփոխ, և ամբողջ Վարկի գումարը՝ 30.0 մլն յուանի դոլարային համարժեքը սահմանվել է մոտ 4,830,000.0 ամն դոլար (ըստ վպ հաշվարկների՝ 4,828,795.3 ամն դոլար)։

Այս պարագայում Վարկի երկրորդ մասի (15.0 մլն յուանի) դոլարային համարժեքը կազմել է 2,412,791.2 ամն դոլար, սակայն ՀՀ էկոնոմիկայի նախարարի 14.02.94 թ. թիվ 3-2-72ա գրությամբ հայտնվել է Չինաստանում չժհ առևտրական ներկայացուցչությանն այն մասին, որ Չինաստանի կողմից Հայաստանի Հանրապետությանը տրամադրված Վարկի մնացած մասը` 16.1 մլն յուանը, հհ կառավարությունը տրամադրել է Նախարարությանը` ճյուղի ձեռնարկությունների համար համապատասխան հումք և նյութեր ձեռքբերելու նպատակով։

23.03.94 թ. Դավիթ փբը և Լիդա կազմակերպության միջև ստորագրված արձանագրությունով և ի լրումն 03.02.94 թ. թիվ 1 պայմանագրի, 23.01.94 թ. կնքված թիվ 3 հավելվածով անտեսվել են թիվ 1 պայմանագրի պահանջները, որով ամն դոլարով ապրանքների գնահատման փոխարժեք է կիրառվել 8.7217 յուանը, և Վարկի երկրորդ մասի ընդհանուր գումարը սահմանվել է 1,718,704.0 ամն դոլար՝ ապրանքների արժեքը 1,418,704.0 ամն դոլար, փոխադրման և ապահովագրական ծախսերը՝ 300,000.0 ամն դոլար։

Արդյունքում, Վարկի ամբողջ գումարի (30.0 մլն յուան) դոլարային համարժեքը կազմել է 4,134,708.1 ամն դոլար։

2.7.4.5. Արձանագրվել է, որ պայմանագրով սահմանված փոխադրման և ապահովագրական ծախսերի գումարը 84,056.5 ամն դոլարով գերազանցում է նույն պայմանագրով սահմանված ապրանքաքանակի միավորի փոխադրման և ապահովագրության համար հիմք ընդունված սակագներով հաշվարկված ծախսերին՝

● թիվ 1 պայմանագրի 03.02.94 թ. կնքված թիվ 1 հավելվածով փոխադրման և ապահովագրական ծախսերը սահմանվել են 360,778.5 ամն դոլար և 23.03.94 թ. կնքված թիվ 3 հավելվածով՝ 300,000.0 ամն դոլար (ընդհանուր առմամբ՝ 660,778.5 ամն դոլար)։

Ըստ MM շվեյցարական տրանսպորտային ընկերության (հետայսու` MM ընկերություն, որը կազմակերպել է Վարկի ամբողջ ծավալով ապրանքների փոխադրման և ապահովագրական ծառայությունների մատուցումը) կողմից 23.03.94 թ. և 04.05.94 թ. ՀՀ թեթև արդյունաբերության նախարարին հղված գրությունների՝ ապրանքների փոխադրման և ապահովագրման ծախսերը հետևյալն են՝

— Չինաստանից (ք. Ջինան) մինչև Հայաստան (ք. Երևան) 1 տոննա բեռի փոխադրման արժեքը՝ 1,200.0 ամն դոլար.

— ապահովագրման արժեքը` փոխադրվող բեռի արժեքի 0,8%.

— ապահովագրական ծառայությունների վճար՝ ապահովագրման արժեքի (0,8%- ի) 12,0%.

Ըստ պայմանագրով սահմանված ապրանքների բրուտտո քաշի՝ 454663 կգ (230649+224014) և դրանց ընդհանուր արժեքի՝ 3,473,929.6 ամն դոլար (2,055,225.6+1,418,704.0), տրանսպորտային ծախսերը կազմել են 545,595.6 ԱՄՆ դոլար, ապահովագրական ծախսերը՝ 31,126.4 ԱՄՆ դոլար այդ թվում՝ (0,8% մասով՝ 27,791.4 ԱՄՆ դոլար): Ընդամենը՝ 576,722.0 ԱՄՆ դոլար։

2.7.4.6. Արձանագրվել են գոյություն չունեցող ապրանքանյութական արժեքների հաշվապահական ձևակերպման փաստեր:

 ● Լիդա կազմակերպությունից երեք առաքումներով Դավիթ ՓԲԸ ստացել է 3,471,645.4 ԱՄՆ դոլարին համարժեք ապրանք, այդ թվում՝ 2274899 մետր գործվածք՝ կտոր, գումարով՝ 2,772,5 հազ. ԱՄՆ դոլար և 129767,14 կգ տրիկոտաժե գործվածք, գումարով՝ 699.1 հազ. ԱՄՆ դոլար։

Ապրանքների երեք խմբաքանակները Լիդա կազմակերպությունից Հայաստան փոխադրելու համար ընդունել է mm ընկերության Չինաստանի ներկայացուցչությունը։ Չինաստանի Խինգանգ նավահանգստից մինչև Իրանի Բանդարաբաս նավահանգիստ բեռի ծովով տեղափոխումն իրականացրել է american president lines ընկերությունը (հետայսու՝ apl ընկերություն)։ Բանդարաբաս նավահանգստում բեռներն ընդունվել են Իրանի «Պերս» կազմակերպության կողմից։ Ապրանքների առաջին խմբաքանակը Բանդարաբասից Երևան փոխադրել է «Պերս» կազմակերպությունը, իսկ երկրորդ և երրորդ խմբաքանակները, ըստ բեռնագրերի՝ MM ընկերության Հայաստանի «Սատուրն» ներկայացուցչությունը։ Սակայն համաձայն ընդունման ակտի, ապրանքների բոլոր երեք խմբաքանակները Դավիթ փբը են հանձնել «Տաթև» տուրիստական տրանսպորտային կազմակերպության աշխատակիցները.

●  Լիդա կազմակերպության կողմից գործվածքների և տրիկոտաժի առաջին խմբաքանակն առաքվել է Դավիթ փբը հասցեով՝ 12.05.94 թ.: Բեռը ներմուծվել է ՀՀ տարածք 09.08.94 թ., 19 ավտոմեքենաներով։

Ըստ mm ընկերության 12.05.94 թ. թիվ 16775E0159 տարանցիկ բեռնագրի, aplu 023305176 համարի տակ գրանցված ապրանքների առաջին խմբաքանակը Լիդա կազմակերպությունը հանձնել է MM ընկերությանը Հայաստան փոխադրելու համար։ Ապրանքների տեղերի քանակը եղել է 1859, բրուտտո քաշը՝ 159284 կգ, ծավալը՝ 419 խմ։

Համաձայն շվեյցարական «swiss national insurance company» ընկերության (հետայսու` ապահովագրական ընկերություն) 11.05.94 թ. թիվ 3 ապահովագրական հավաստագրի (սերտիֆիկատի), ապրանքների առաջին խմբաքանակի փոխադրման համար վարձվել է 7 հատ 40 ֆուտանոց (հետայսու՝ 40) կոնտեյներ և ապահովագրվել է 1,390,230,75 ԱՄՆ դոլար արժեքով ապրանք։

Ըստ apl ընկերության 12.05.94 թ. թիվ aplu 023305176 ծովային բեռնագրի (հետայսու՝ կոնոսամենտ) նավ է բարձվել 7*40' կոնտեյներ, սակայն կոնոսամենտի վատ պատճենի (բնագիրը բացակայում է) պատճառով ապրանքների տեղերի քանակը, բրուտտո քաշը և ծավալը որոշել հնարավոր չէ։

Ըստ Լիդա կազմակերպության 05.05.94 թ. թիվ Sld-066 քանակային բեռնագրի, առաքված ապրանքների տեղերի քանակը նշվել է 1859, բրուտտո քաշը՝ 159284 կգ, ծավալը՝ 419 խմ։ Իսկ առաջին խմբաքանակի ապրանքային արժեքը, համաձայն 05.05.94 թ. թիվ Sld-066 ապրանքագրի (հետայսու` ինվոյս), 205,044.0 ԱՄՆ դոլար տրանսպորտային և ապահովագրական ծախսերը ներառյալ կազմել է 1,604,882.6 ԱՄՆ դոլար, որը և ընդունվել է որպես ՀՀ տարածք ներմուծվող ապրանքների մաքսային արժեք։ Ապրանքները մուտքագրվել են ըստ ինվոյսում արտացոլված չափի միավորների և քանակի, հաշվի առնելով 127 գծմ գործվածքի պակասորդը, գումարով 686.8 ԱՄՆ դոլար։

Մյուս կողմից, 19 ավտոմեքենաների բեռնատրանսպորտային փաստաթղթերով ապրանքները զբաղեցրել են 1842 տեղ (հակ), սակայն, ըստ ընդունման ակտի «էրեբունի» ա/մ-ում Դավիթ փբը կողմից մուտքագրվել է 1859 տեղ, 17 տեղով ավելի։

● Ապրանքների երկրորդ խմբաքանակը Չինաստանից առաքվել է 23.06.94 թ. և ներմուծվել ՀՀ տարածք՝ 20 ավտոմեքենաներով։ Ըստ mm ընկերության 23.06.94 թ. թիվ 16775f0020 տարանցիկ բեռնագրի, aplu 023305236 համարի տակ գրանցված ապրանքների երկրորդ խմբաքանակը Լիդա կազմակերպությունը հանձնել է mm ընկերությանը՝ Հայաստան փոխադրելու համար։ Հանձնված ապրանքատեղերի քանակը եղել է 4097, բրուտտո քաշը՝ 177396 կգ, ծավալը՝ 620,6 խմ։

Համաձայն ապահովագրական ընկերության 18.06.94 թ. թիվ 5 ապահովագրական հավաստագրի, ապրանքների երկրորդ խմբաքանակի փոխադրման համար վարձվել է 11*40' կոնտեյներ և ապահովագրվել է 1,249,380.18 ԱՄՆ դոլար արժեքով ապրանք։

Սակայն, համաձայն apl ընկերության 23.06.94 թ. թիվ aplu 0233052636 կոնոսամենտի, նավ է բարձվել 10*40՝ կոնտեյներ, 3952 տեղ (հակ), ինչը կնիքներով հաստատել են չինական մաքսատունը և apl ընկերությունը։

Ըստ Լիդա կազմակերպության 21.06.94 թ. թիվ SLD-067 քանակային բեռնագրի, առաքված ապրանքների տեղերի քանակը եղել է 4097, բրուտտո քաշը՝ 177396 կգ, ծավալը՝ 620,6 խմ։ Մյուս կողմից, Լիդա կազմակերպությունն իր 15.06.94 թ, հեռաֆաքսով տեղեկացրել է Դավիթ ՓԲը, որ Հայաստան առաքելու համար նախապատրաստվել է և 23.06.94 թ. կառաքվի ապրանքների երկրորդ խմբաքանակը՝ 3966 տեղ (հակ), 173861 կգ բրուտտո քաշով, 619,6 խմ ծավալով։

Երկրորդ խմբաքանակի ապրանքային արժեքը, համաձայն 21.06.94 թ. թիվ SLD-067 ինվոյսի՝ կազմել է 1,249,380.18 ԱՄՆ դոլար, որը և հիմք է ընդունվել որպես ՀՀ տարածք ներմուծվող ապրանքների մաքսային արժեք։ Ապրանքները մուտքագրվել են՝ ըստ ինվոյսում արտացոլված չափի միավորների և քանակի, հաշվի առնելով 1 տեղի պակասորդը, գումարով 677.95 ԱՄՆ դոլար:

● Ապրանքների երրորդ խմբաքանակը Չինաստանից Հայաստան է առաքվել 11.08.94 թ. և ներմուծվել է ՀՀ տարածք 25.10.94 թ., 8 ավտոմեքենաներով։

Ըստ mm ընկերության 11.08.94 թ. թիվ 5/7118g550003 տարանցիկ բեռնագրի, apլս 023305361 համարի տակ գրանցված ապրանքների երրորդ խմբաքանակը Լիդա կազմակերպությանը հանձնել է mm ընկերությանը՝ Հայաստան փոխադրելու համար:

Հանձնված ապրանքատեղերի քանակն ըստ այդ բեռնագրի և apl ընկերության թիվ aplu 023305361 կոնոսամենտի, կազմել է 2384 տեղ, 126610 կգ բրուտտո քաշով և 424 խմ ծավալով։ Նավ է բարձվել 1*20 և 8*40 կոնտեյներ։ Սակայն, ըստ ապահովագրական ընկերության 03.08.94 թ. թիվ 13 ապահովագրական հավաստագրի, ապրանքների երրորդ խմբաքանակի համար վարձվել է 9*40' կոնտեյներ, 1289504 կգ քաշով և ապահովագրվել է 853,825.0 ԱՄՆ դոլարին համարժեք ապրանք։

Երրորդ խմբաքանակի ապրանքային արժեքը՝ համաձայն 01.08.94 թ. թիվ տld-068 ինվոյսի, կազմել է 825,649.58 ԱՄՆ դոլար, որը և հիմք է ընդունվել՝ որպես ՀՀ տարածք ներմուծվող ապրանքների մաքսային արժեք։ Ապրանքները մուտքագրվել են ըստ ինվոյսում արտացոլված չափի միավորների և քանակի, հաշվի առնելով 2 տեղ (հակ) պակասորդը, գումարով 1,858.38 ԱՄՆ դոլար։

Արդյունքում, հաշվի առնելով վերը նշված բոլոր հանգամանքները, երեք խմբաքանակներով Երևան է փոխադրվել՝

— ըստ ավտոբեռնագրերի և Լիդա կազմակերպության նախնական տվյալների՝ 8192 տեղ (1842+3966+2384).

— ըստ ընդունման ակտերով գրանցված տեղերի քանակի (ներառյալ պակաս տեղերի քանակը և apl ընկերության կոնոսամենտի տվյալները)` 8192 տեղ (1859+3951+2382).

— ըստ ընդունման ակտերով գրանցված տեղերի քանակի (ներառյալ պակաս տեղերի քանակը, Լիդա կազմակերպության sld-066, sld-067, sld-68 քանակային բեռնագրերի և mm կազմակերպության տարանցիկ բեռնագրերի տվյալները) 8337 տեղ (1859+4096+2382)։

Ստացվում է, որ ընդունման ակտով ավելի է ձևակերպվել mm տրանսպորտային ընկերության կողմից ապրանքների երկրորդ խմբաքանակից նավ չբարձված 1*40' կոնտեյներ, 145 տեղ (4097-3952 կամ 8337-8192)։

Համադրելով 15.06.94 թ. հեռաֆաքսային քանակային բեռնագրի տվյալներն առաջին և երկրորդ խմբաքանակների sld-066 և sld-067 քանակային բեռնագրերի և ինվոյսների տվյալներին, կարելի է եզրակացնել, որ mm ընկերության կողմից չուղարկված, սակայն Դավիթ փբը ընդունման ակտով ձևակերպված ապրանքային արժեքը կազմել է մոտ 33,257.6 ԱՄՆ դոլար։ Ըստ ապրանքատեսակների դա կազմել է`

b1-6 հակ x218 մ.=1308 մ.x2.34 ԱՄՆ դոլար=3,060.72 ԱՄՆ դոլար

p/c 3-6 80 հակ x92 մ. = 7360 մ.x 2.378 ԱՄՆ դոլար=17,502.08 ԱՄՆ դոլար

p/c 7-15 16 հակ x111.5 մ.=784 մ.x 2.595 ԱՄՆ դոլար = 4,629.48 ԱՄՆ դոլար

w 5,6 43 հակ x35 կգ=1505 կգ x 5.3459 ԱՄՆ դոլար = 8,065.3 ԱՄՆ դոլար

________________________________________________
Ընդամենը՝ 145 հակ	33,257.58 ԱՄՆ դոլար

 

 

2.7.4.7. Արձանագրվել են հավելագրման այլ փաստեր՝

● ըստ առաջին խմբաքանակի փաստաթղթերի և ՀՀ մաքսային հայտարարագրի, դրա ապրանքային արժեքը կազմել է 1 ,604,882.6 ԱՄՆ դոլար։ Նշված գումարում, որպես այդ խմբաքանակի փոխադրման և ապահովագրական ծախսեր, ներառված է 205,044.0 ԱՄՆ դոլար։

Ապահովագրական ընկերության 11.05.94 թ. թիվ 3 հավաստագրում նշված է, որ առաջին խմբաքանակով ապահովագրվել է 1,390,230.75 ԱՄՆ դոլարին համարժեք ապրանք։ Սակայն, mm ընկերությունը 16.06.94 թ. իր կողմից ներկայացված վճարման պահանջագրում փոխել է առաջին խմբաքանակի տարանցիկ բեռնագրի 16775e0159 համարը, փոխարենը նշելով նոր համար` 5/7118e550001։ Ըստ այդ պահանջագրի, որպես ապահովագրված ապրանքային արժեք է ընդունվել 1,604,882.6 ԱՄՆ դոլարը և հաշվարկվել է դրան համապատասխան ապահովագրական վճար՝ 12,839.05 ԱՄՆ դոլար.

● համաձայն երկրորդ խմբաքանակի փաստաթղթերի և ՀՀ մաքսային հայտարարագրի, դրա ապրանքային արժեքը կազմել է 1,249,380.18 ԱՄՆ դոլար։ Ըստ ապահովագրական ընկերության 18.06.94 թ. թիվ 5 ապահովագրական հավաստագրի, երկրորդ խմբաքանակով ապահովագրվել է հենց այդ՝ 1,249,380.18 ԱՄՆ դոլարին համարժեք ապրանքը: mm ընկերությունը 28.06.94 թ. իր կողմից ներկայացված վճարման պահանջագրում նորից փոխել է երկրորդ խմբաքանակի տարանցիկ բեռնագրի՝ 16775f0020 համարը, փոխարենը նշելով նոր համար՝ 5/7118f550002։ Ըստ այդ պահանջագրի տրանսպորտային ծախսերը կազմել են 212,872.2 ԱՄՆ դոլար, իսկ ապահովագրական ծախսերը՝ 9,995.04 ԱՄՆ դոլար։ Ընդամենը՝ 222,870.24 ԱՄՆ դոլար.

● համաձայն երրորդ խմբաքանակի 01.08.94 թ. թիվ SLD-068 ինվոյսի և ՀՀ մաքսային հայտարարագրի, դրա ապրանքային արժեքը կազմել է 825,649.58 ԱՄՆ դոլար։ Սակայն, ըստ ապահովագրական ընկերության 03.08.94 թ. թիվ 13 հավաստագրի, երրորդ խմբաքանակով ապահովագրվել է 853,825.0 ամն դոլարի ապրանք։ Մյուս կողմից, ըստ mm ընկերության 17.08.94 թ. թիվ 5/7118G550003 վճարման պահանջագրի տրանսպորտային ծախսերը կազմել են 151,932.0 ԱՄՆ դոլար, իսկ ապահովագրական ծախսերը՝ 6,830.0 ԱՄՆ դոլար։ Ընդամենը` 158,762.0 ԱՄՆ դոլար։

Երրորդ խմբաքանակի վերջնական փաստաթղթերում 01.08.94 թ. թիվ SLD-068 ինվոյսի փոխարեն ներկայացվել է նոր՝ 12.08.94 թ. ամսաթվով, սակայն նույն համարով` տլd-068 ինվոյս։ Ընդ որում, նոր ինվոյսում, որպես ապրանքային արժեք է ընդունվել 984,411.58 ԱՄՆ դոլարը, որտեղ, բացի զուտ ապրանքային արժեքից, որպես տրանսպորտային և ապահովագրական ծախսեր ներառվել է նաև 158,762.0 ԱՄՆ դոլարը։

Ըստ Դավիթ փբը կողմից ներկայացված փաստաթղթերի և համաձայն ՀՀ ֆինանսների նախարարության վերահսկողության-վերստուգման վարչության ակտի ու ՀՀ կառավարությանն ուղղված ՀՀ ֆինանսների նախարարի 23.10.95 թ. թիվ 7-03 գրության, փաստացի տրանսպորտային ծախսերը կազմել են 558,658.24 ԱՄՆ դոլար, իսկ ապահովագրական ծախսերը՝ 28,018.0 ԱՄՆ դոլար։ Ընդամենը՝ 586,676.24 ԱՄՆ դոլար։

Սակայն, ըստ միջազգային պրակտիկայում ընդունված կարգի, բեռնափոխադրման կոնտեյներային եղանակի դեպքում, բեռնափոխադրման արժեքը հաշվարկվում և առաջարկվում է՝ հիմք ընդունելով կոնտեյներների քանակը և տեսակը։ Բեռների ապահովագրման ծախսը հաշվարկվում է բեռի արժեքի նկատմամբ տարբեր տոկոսադրույքի կիրառմամբ (փոխադրման ռիսկից կախված)։

Հենց այդպես էլ ձևակերպված են շվեյցարական ապահովագրական ընկերության հավաստագրերը։

Բեռները տրանսպորտային կազմակերպության կողմից փոխադրման են ընդունվում միայն այն դեպքում, երբ առկա են տրանսպորտային և ապահովագրական վճարումները հաստատող անդորրագրերը։ Այդ են վկայում նաև թիվ 16775e0159, թիվ 16775f0020, թիվ 5711G550003 տարանցիկ բեռնագրերում և թիվ aplu 023305176, թիվ aplu 023305236, թիվ aplu 023305361 կոնոսամենտներում վճարման մասին նշումները, համապատասխանաբար՝ «freight prepaid» (տեղափոխումը վճարված է) և «freight collect» (տեղափոխումը վճարվել է ոչ մեր կողմից):

Համաձայն iran dena s.a. իրանական տրանսպորտային կազմակերպության կողմից Վերահսկիչ պալատին տրամադրված 01.07.97 թ. թիվ 97893/am գրության, 1997 թ. գներով (նախորդ տարիների գների չնչին տատանման պայմաններում) Չինաստանի Խինգանգ նավահանգստից Իրանի Բանդարաբասով մինչև Երևան 1*20՝ կոնտեյների փոխադրման արժեքը կազմում է 4,350.0 ԱՄՆ դոլար, իսկ 1*40՝ կոնտեյներինը՝ 5,900.0 ԱՄՆ դոլար։

Հիմք ընդունելով շվեյցարական ապահովագրական ընկերության թիվ 3,5 և 13 հավաստագրերում նշված ապահովագրված ապրանքների արժեքը՝ 3,493,436.2 ԱՄՆ դոլար և հաշվի առնելով ապահովագրման պայմանները, ապրանքների երեք խմբաքանակների ապահովագրական ծախսերը կազմել են 31,301.13 ԱՄՆ դոլար:

Հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ միայն ապրանքների երկրորդ խմբաքանակի տրանսպորտային և ապահովագրական ծախսերը չեն ներառվել ապրանքարժեքի մեջ և, որ միայն այդ ծախսերն են ներկայացվել mm տրանսպորտային ընկերության պաշտոնական փաստաթղթերով, կարելի է եզրակացնել, որ այդ փաստաթղթով ներկայացված 222,870.84 ԱՄՆ դոլարի գումարն արտացոլում է բոլոր երեք առաքումներով ստացված ապրանքների տրանսպորտային և ապահովագրական ծախսերը։

Միաժամանակ, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ տրանսպորտային վճարները կատարվել են նախապես պատվիրված 27*40՝ (7+11+9) կոնտեյներների փոխադրման համար, ստացվում է, որ Չինաստանի Ջինանից մինչև Երևան 1*40՝ կոնտեյներ բեռի փոխադրման ծախսերը կազմել են 7,095.15 ԱՄՆ դոլար՝ (222,870.24-31,301.19)/27։ Մինչդեռ, ըստ Դավիթ փբը կողմից ներկայացված փաստաթղթերի 1*40՝ կոնտեյներ բեռի փոխադրման արժեքը ստացվում է 20,691.05 ԱՄՆ դոլար (558,658.24 ԱՄՆ դոլար/27)՝ մոտ 2.9 անգամ բարձր։

Արդյունքում, առաջին և երրորդ խմբաքանակների ապրանք-արժեքի մեջ, որպես տրանսպորտային և ապահովագրական ծախսեր համապատասխանաբար՝ 205,044.0 ԱՄՆ դոլար և 158,762.0 ԱՄՆ դոլար ներառելու միջոցով հավելագրվել է 363,806.0 ԱՄՆ դոլար (586,676.24—222,870.24)։

Այսպիսով, ապրանքների ամբողջ խմբաքանակի փոխադրման ընթացքում հավելագրվել է ապրանքային Վարկի մոտ 10%՝ 409,902.63 ԱՄՆ դոլար, (33,257.58+12,839.05+363,806.0)։

2.7.4.8. Արձանագրվել են միջնորդ կազմակերպության կողմից ներկայացված բեռնափոխադրման ծախսերի վճարման պահանջագրերում ուղղումների փաստեր։

Չնայած պայմանագրով նախատեսված չէր միջնորդ կազմակերպության ծառայություններից օգտվելու պայման, սակայն արձանագրվել է, որ այդպիսիք առկա են եղել։

Դավիթ փբը կողմից ներկայացված փաստաթղթերի փաթեթում առկա են չինական ապրանքների փոխադրման վերաբերյալ mm ընկերության երկու հեռաֆաքսային գրություններ՝ հասցեագրված Մյունխենում գտնվող arewdur (առևդուր) կազմակերպությանը, որն այնուհետև հեռաֆաքսով հասցեագրված է հհ թեթև արդյունաբերության նախարարին։

Ապրանքների առաջին, երկրորդ և երրորդ խմբաքանակների 12.05.94 թ. թիվ 16775E0159, 23.06.94 թ. թիվ 16775f0020 և 11.08.94 թ. թիվ 5/7118G550003 տարանցիկ բեռնագրերը ձևակերպված են Շվեյցարիայի Հալլենում գտնվող «mm, militzer & munch AG internationale spedition» ընկերության ձևաթղթի վրա։ Ապրանքների առաջին, երկրորդ և երրորդ խմբաքանակների փոխադրման ծախսերը փոխհատուցելու վերաբերյալ 16.06.94 թ. թիվ 5/7118F550001, 28.06.94 թ. թիվ 5/7118f550002 և 17.08.94 թ. թիվ 5/7118g550003 վճարման պահանջագրերը ձևակերպված են Գերմանիայի Մյունխենում գտնվող «mm, militzer & munch gmbh internationale Forwardes» ընկերության ձևաթղթի վրա։ Ընդ որում, առաջին և երկրորդ խմբաքանակների փոխադրման վճարման պահանջագրերում տարանցիկ բեռնագրերի 16775E0159 և 16775F0020 համարները սևացվել են և փոխարենը տպվել են նոր՝ 5/7118E550001 և 5/7118F550002 համարները։ Այդ պահանջագրերը Դավիթ ՓԲԸ է ուղարկել Մյունխենի «Arewdur» կազմակերպությունը։

Արձանագրվել է, որ Շվեյցարիայի Հալլենի MM Militzer & Munch AG Internationale Spedition ընկերությունից ստացված փաստաթղթերի և Գերմանիայի Մյունխենի MM Militzer & Munch GMB Internationale Forwardwes ընկերությունից ստացված փաստաթղթերի վրա միևնույն ստորագրությունն է և միևնույն կնիքը:

2.7.4.9. Արձանագրվել Է, որ Դավիթ ՓԲԸ կողմից ապրանքների ընդունման և բաշխման նկատմամբ պատշաճ հաշվառում և վերահսկողություն չի իրականացվել։

Համաձայն Դավիթ ՓԲԸ տվյալների, առ 01.01.95 թ. ճյուղի ձեռնարկություններին առաքվել է բաշխման* գներով հաշվարկված 4,426,233.59 ԱՄՆ դոլարի գործվածք և տրիկոտաժ, պահեստում մնացորդը կազմել է 459,774.63 ԱՄՆ դոլար (հավելված 4.4)։

Սակայն 01.01.95 թ. դրությամբ մուտքագրված և պահեստում մնացորդ ու առաքված ապրանքների շարժի ուսումնասիրության արդյունքում արձանագրվել է, որ առանձին արտադրատեսակների գծով «առաքում» և «մնացորդ» ձևակերպված ապրանքների հանրագումարային քանակներում` մուտքագրման (Չինաստանից ստացածի) նկատմամբ, առկա են ինչպես ավելցուկի, այնպես էլ պակասորդի փաստեր։

Այսպես, օրինակ՝ 7231, B, SLF-6 և P/C 3-6 արտիկուլի գործվածքների ավելցուկը կազմել է 2657,8 մ.՝ բաշխման գներով հաշվարկված 4,581.56 ԱՄՆ դոլար և CKF1+1, W 5,6 արտիկուլի տրիկոտաժինը՝ 111,08 կգ, գումարով՝ 838.13 ԱՄՆ դոլար։ Ընդամենը՝ ավել ձևակերպված ապրանքների գումարը բաշխման գներով կազմել է 5,419.69 ԱՄՆ դոլար:

Մյուս կողմից, առ 01.01.95 թ., բաշխման գներով հաշվարկված ընդհանուր պակասորդը կազմել է 1,211.16 ԱՄՆ դոլար, որից՝ AC-1, Տ, P/C 7-15 արտիկուլի 302,7 մ գործվածք, գումարով` 539.73 ԱՄՆ դոլար և CKF, W 2, 3, 10 արտիկուլի 90,33 կգ տրիկոտաժ, գումարով՝ 671.43 ԱՄՆ դոլար։

2.7.4.10. Արձանագրվել է, որ Դավիթ ՓԲԸ կողմից ապրանքների իրացման գնի հաշվարկման հիմքում իր կողմից չկատարված տրանսպորտային ծախսերի չհիմնավորված ավելացում է կատարվել։

Դավիթ ՓԲԸ Լիդա կազմակերպությունից ստացել է 3,471,645.4 ԱՄՆ դոլարի գործվածք և տրիկոտաժ (ՉԺՀ-ի գներով), որոնց փոխադրման փաստացի տրանսպորտային ծախսերը մինչև Դավիթ ՓԲԸ կազմել են 555,948.0 ԱՄՆ դոլար։

Սակայն Դավիթ ՓԲԸ կողմից իրացման գների ձևավորման հաշվարկում փոխադրման ծախսերի գծով հիմք է ընդունվել 780,741.1 ԱՄՆ դոլարը։ Այսինքն՝ 224,793.1 ԱՄՆ դոլարով ավելի։ Դրա արդյունքում արհեստականորեն աճել են ինչպես Դավիթ ՓԲԸ, որպես փոխհատուցում և եկամուտ ապահովող, նորմա­տիվային (14.8% չափով որոշված) վերադիրի գումարը, այնպես էլ իրացման գնի բաղկացուցիչը կազմող՝ ավելացված արժեքի հարկը։ Արդյունքում, արհեստական (չհիմնավորված) գնաճը կազմել է 300,000.0 ԱՄՆ դոլարից ավելի։ Վերջինս չէր կարող չազդել Դավիթ ՓԲԸ-ից այդ ապրանքները ապառիկ և տարաժամկետ վճարման պայմաններով ձեռքբերողների եկամտաբերության, հետևաբար և` վճարունակության (այդ թվում՝ վարկունակության) վրա։ Արդյունքում, Դավիթ ՓԲԸ կողմից առաքված ապրանքների դիմաց առ 01.05.97 թ. վճարվել, հաշվանցվել և ապրանքանյութական արժեքներով փոխհատուցվել է առաքված ապրանքների արժեքի ընդամենը 23%։

2.7.4.11. Արձանագրվել են գանձված գումարների ոչ նպատակային ծախսումների փաստեր։

Համաձայն Դավիթ ՓԲԸ 01.05.97 թ. տեղեկանքի՝ 5,557,912.5 ԱՄՆ դոլար արժողությամբ առաքված ապրանքի դիմաց փոխհատուցվել է 1,348,311.8 ԱՄՆ դոլար, որից՝ 451,329.0 ԱՄՆ դոլարը փոխանցվել, կամ կանխիկ մուծվել է դրամարկղ, փոխհատուցվել է՝ պատրաստի արտադրանքի տեսքով 584,167.65 ԱՄՆ դոլար, հաշվանցումների միջոցով՝ 312,022.1 ԱՄՆ դոլար, ստացված ծառայությունների դիմաց հաշվանցվել է՝ 2,190.0 ԱՄՆ դոլար (հավելված 4.5)։

Պատրաստի արտադրանքի տեսքով փոխհատուցված 584,167.65 ԱՄՆ դոլարի ապրանքանյութական արժեքներից, առաքման դիմաց Դավիթ ՓԲԸ վճարվել է 9,087.9 ԱՄՆ դոլար, 264,086.7 ԱՄՆ դոլարը ձևակերպվել է որպես դեբիտորական պարտք (հավելված 4.6)։

Կանխիկ և փոխանցումով ստացված 460,416.9 ԱՄՆ դոլարից (451,329.0 +9,087.9) նպատակային է ծախսվել 292,441.45 ԱՄՆ դոլարը (կամ 63.5%), այդ թվում ուղղված՝

Վարկի մարմանը	— 150.0 հազ. ԱՄՆ դոլար.
Վարկի տոկոսների սպասարկմանը	— 140.0 հազ.ԱՄՆ դոլար.
Բանկային ծառայությունների դիմաց	—1,175.15 ԱՄՆ դոլար.
ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ ՀՀ դրամի փոխարժեքի տարբերության փոխհատուցմանը	—1,266.3 ԱՄՆ դոլար։

 2.7.4.12. Արձանագրվել է, որ միայն տուրքերի մասով պետական բյուջե չի մուտքագրվել 74,133.1 ԱՄՆ դոլարի չափով գումար։

● 1995 թ. օգոստոս-նոյեմբեր ամիսներին և 1996 թ. հունվար ու մայիս ամիսներին համապատասխանաբար՝ 37 և 2 (ընդամենը՝ 39) կազմակերպությունների, ՀՀ դատախազության միջոցով, Դավիթ ՓԲԸ կողմից հայց է ներկայացվել ՀՀ պետարբիտրաժ` առաքված ապրանքների դիմաց բռնագանձումներ կատարելու համար։

ՀՀ պետարբիտրաժի կողմից առ 01.07.96 թ. որոշումներ են կայացվել թվով 38 կազմակերպությունների նկատմամբ, պարտքագումարների բռնագանձման վերաբերյալ, մեկ գործ 23.04.96 թ. կարճվել է՝ Դավիթ ՓԲԸ համաձայնությամբ։

Ըստ ՀՀ պետարբիտրաժի վճիռների, որոշվել է պարտապան կազմակերպություններից, հօգուտ Դավիթ ՓԲԸ, բռնագանձել 1,893,605.7 հազ. դրամ, որից «մայր» գումարը` 1,636,842.0 հազ. դրամ, տույժը՝ 256,763.2 հազ. դրամ, առանց հաշվի առնելու Դավիթ ՓԲԸ կողմից ՀՀ դատախազությանը և ՀՀ պետարբիտրաժին պարտքերի մասին ԱՄՆ դոլարով ներկայացված հիմք-տեղեկանքները։ ՀՀ պետարբիտրաժի կողմից հայցադիմումները բավարարելու վերաբերյալ որոշումներն ընդունվել են դրանց ընդունման օրվա փոխարժեքներով, կազմելով 4,713,142.1 ԱՄՆ դոլար։ Ըստ այդ որոշումների (դրամի և ԱՄՆ դոլարի միջև ուսումնասիրության ավարտի պահի փոխարժեքի պայմաններում), փաստացի բավարարումը կարող է ներառել 3,787,241.4 ԱՄՆ դոլարի չափով գումար, որը 925,930.7 ԱՍՆ դոլարով պակաս է հայցի իրական ծավալից։

Ընդ որում, 17 կազմակերպության նկատմամբ վճիռ է կայացվել միայն հիմնական պարտքի մասով, իսկ տույժերի մասով պահանջը մերժվել է, գումարով 298,719.4 հազ. դրամ, կամ վճիռների կայացման օրվա փոխարժեքով՝ 741,330.9 ԱՄՆ դոլար.

● Վճիռներ կայացնելիս միևնույն արբիտրները տարբեր մոտեցումներ են ցուցաբերել նիստին ներկա և բացակա կազմակերպությունների նկատմամբ։ Առաջինների նկատմամբ վճիռ կայացնելիս, որպես պայմանագիրը չկատարելու օբյեկտիվ պատճառ է ընդունվել հանրապետությունում տիրող տնտեսական և էներգետիկ ճգնաժամը։ Իսկ երկրորդների նկատմամբ վճիռ կայացնելիս, հանրապետությունում տիրող տնտեսական և էներգետիկ ճգնաժամն ընդունվել է որպես չարդարացնող, սուբյեկտիվ պատճառ և շեշտը դրվել է այն հանգամանքի վրա, որ գործվածքները ձեռք են բերվել միջազգային համաձայնագրի շրջանակում, և որ ապրանքային վարկը պետք է մարվի արտարժույթով։

2.7.4.13. Փաստվել է, որ առկա ռեսուրսներով հնարավոր չէ մարել Վարկը և դրա տոկոսները։

05.03.96 թ. Դավիթ ՓԲԸ և Լիդա կազմակերպության ներկայացուցիչների միջև ստորագրվել է արձանագրություն, ըստ որի առաքված ապրանքների արժեքը նվազեցվել է 130,393.75 ԱՄՆ դոլարով, որը պետք է հաշվի առնվի Վարկի մարման վերջին տարվա վճարումը կատարելիս։

Հաշվի առնելով առ 01.05.97 թ. չինական կողմին կատարված վճարումները՝

Վարկի մարում Վարկի տոկոսավճար

— 150,000.0 ԱՄՆ դոլար — 140,000.0 ԱՄՆ դոլար

և ելնելով ապրանքի արժեքի վերը նշված նվազեցման պայմանից, ինչպես նաև այն հանգամանքից, որ համաձայն 03.02.94 թ. թիվ 1 պայմանագրին կից 23.03.94 թ. ստորագրված լրացման, ապահովագրական ծախսերը փոխհատուցում է չինական կողմը, ստացվում է, որ Դավիթ ՓԲԸ տրամադրված Վարկի դիմաց դեռևս պետք է վճարի 4,073,295.2 ԱՄՆ դոլար, որից «մայր» գումարը՝ 3,747,199.7 ԱՄՆ դոլար և տոկոսի սպասարկումը՝ 326,095.5 ԱՄՆ դոլար։

Առաքված ապրանքների դիմաց, ըստ արբիտրաժի որոշումների` բռնագանձման ենթակա գումարը, հաշվարկված ԱՄՆ դոլարի նկատմամբ ՀՀ դրամի 01.07.97 թ. փոխարժեքով, կազմում է 3,787,211.4 ԱՄՆ դոլար, որը 286,083.8 ԱՄՆ դոլարով պակաս է պարտքի գումարից։

Արդյունքում, եթե անգամ տեղի չունենա արժեզրկում, Դավիթ ՓԲԸ խնդրո առարկա գործառնությունների մասով՝ արդեն իսկ հայտնվել է ապրանքային վարկը մարելու և դրա տոկոսները սպասարկելու գծով անվճարունակ վիճակում։ Ներառյալ նաև ավելացված արժեքի հարկի գծով Դավիթ ՓԲԸ պարտքը Պետբյուջեին (առանց տույժերի), պարտքերը փոխհատուցելու համար անհրաժեշտ կլինի լրացուցիչ մոտ 1.1 մլն ԱՄՆ դոլար։

2.7.5. Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

ՉԺՀ կառավարության կողմից ՀՀ կառավարությանը տրամադրված ապրանքային Վարկի ստացման, օգտագործման և մարման գործընթացները, բոլոր էական տեսակետներից՝ անարդյունավետ են եղել։

__________________________
* Մուտքագրման գին+Դավիթ ՓԲԸ վերադիր;

 

2.8. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 03.10.97 թ. թիվ 19 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ 97-8 եզրակացությունը՝ ՀՀ կենտրոնական բանկի 1996 թ. տարեկան հաշվետվության վերաբերյալ

 

2.8.1. Ուսումնասիրվել է ՀՀ Ազգային ժողով ներկայացված «ՀՀ կենտրոնական բանկի (հետայսու՝ Բանկ) 1996 թ. տարեկան հաշվետվությունը (հետայսու՝ Հաշվետվություն)»։

Ուսումնասիրվել են Բանկի, ՀՀ կառավարության և ՀՀ վիճակագրության, պետական ռեգիստրի և վերլուծության վարչության (հետայսու՝ Վիճվարչություն) փաստաթղթերը:

 2.8.2. Հաշվետվության ուսումնասիրության ընթացքում հետազոտվել են այդ փաստաթղթում արտացոլված մակրոտնտեսական, Բանկի և բանկային համակարգի ցուցանիշները։

2.8.3. Հաշվետվության ուսումնասիրության ընթացքում կատարված աշխատանքը չի նշանակում Բանկի գործունեության լրիվ և ընդգրկուն ուսումնասիրություն, քանի որ այն չի ներառել ելակետային փաստաթղթերի ուսումնասիրությունը Բանկում։

Համաձայն «Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի մասին» ՀՀ օրենքի «Արտաքին աուդիտը» 16 հոդվածի՝ «Կենտրոնական բանկի ֆինանսական հաշվետվությունը յուրաքանչյուր տարի վերստուգվում է միջազգային ճանաչում ունեցող անկախ աուդիտորական կազմակերպությունների կողմից։ Արտաքին աուդիտորական կազմակերպությունը կամ կազմակերպությունները յուրաքանչյուր տարի ընտրվում են Կենտրոնական բանկի խորհրդի կողմից»։ Իսկ «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովի վերահսկիչ պալատի մասին» ՀՀ օրենքի 2 հոդվածի բ) կետի համաձայն` Վերահսկիչ պալատը պարտավոր է «Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողով ներկայացնել եզրակացություններ`

...

 

Կենտրոնական բանկի հաշվետվության վերաբերյալ.»։

Վերոհիշյալով պայմանավորված, Վերահսկիչ պալատի կողմից իրականացվել է Հաշվետվության՝ զուտ որպես փաստաթղթի ուսումնասիրություն։

2.8.4. Ներկայացված Հաշվետվության բովանդակությունը հնարավորություն չի ընձեռում գնահատել հատկապես վարչական և կապիտալ ծախսերի արդյունավետությունը։

2.8.5. Իրականացված ուսումնասիրությունները բավարար հիմքեր են տվել կարծիք արտահայտելու Հաշվետվության՝ զուտ որպես փաստաթղթի վերաբերյալ («Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի մասին» ՀՀ օրենքի «Տարեկան և եռամսյակային հաշվետվություններ» 17 հոդվածի 1 կետի համաձայն՝ «Կենտրոնական բանկը մինչև յուրաքանչյուր տարվա հունիսի 1-ը Ազգային ժողով ներկայացնում և հրապարակում է Կենտրոնական բանկի խորհրդի կողմից հաստատված նախորդ ֆինանսական տարվա տարեկան հաշվետվությունը, որը ներառում է`

ա) աուդիտորական կազմակերպության կողմից հաստատված ֆինանսական հաշվետվությունը.

բ) նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջանում մակրոտնտեսական իրավիճակի վերլուծությունը.

գ) Կենտրոնական բանկի խորհրդի կողմից սահմանված այլ դրույթներ»)։

2.8.5.1. 1996 թ. մակրոտնտեսական (այդ թվում՝ Պետական բյուջեի) ցուցանիշների գծով`

● Հաշվետվության հավելվածի 1 աղյուսակում (էջ 114) 1996 թ. III եռամսյակի համախառն ներքին արդյունքը (հետայսու` ՀՆԱ) ամրագրված է 204,172.0 մլն դրամի չափով։ Նույն էջում, Պետական բյուջեի եկամուտները և գրանտները՝ 19,492.0 մլն դրամի, իսկ ծախսերը` 34,480.0 մլն դրամի չափով։ Վերջիններս համապատասխանաբար կազմում են Հաշվետվությունում ամրագրված ՀՆԱ-ի 9,5 և 16,9 տոկոսը։ Սակայն 7 աղյուսակում (էջ 121) նույն բացարձակ արժեքների պայմաններում, ամրագրված են տոկոսային այլ (համապատասխանաբար`) 13,6 և 24,1) ցուցանիշներ։

7 աղյուսակում (էջ 121) ամրագրված ՀՆԱ-ի մեջ Պետական բյուջեի եկամուտների, ծախսերի և պակասուրդի (դեֆիցիտի) տոկոսային ցուցանիշներից ստացվում է, որ 1996 թ. III եռամսյակի ՀՆԱ-ն կազմում է ոչ թե 204,172.0 (ինչպես ամրագրված է 114 էջում), այլ մոտ 143,000.0 մլն դրամ, այսինքն՝ ամրագրվածի 70,2 տոկոսը։ Վերջին ցուցանիշի հաշվառմամբ ստացվում է, որ 1996 թ. 9 ամիսների արդյունքով ՀՆԱ-ն կազմել է 359,5 մլրդ դրամ և ոչ թե 420,7 մլրդ դրամ՝ ըստ Հաշվետվությունում ամրագրված ցուցանիշների։

Շեղումներ առկա են նաև I և II եռամսյակների Պետական բյուջեի ծախսային մասում։

● Հաշվետվության 24 էջում նշված է, որ 1996 թ. հանրապետական բյուջեի եկամուտների միջին օրական մուտքերն ըստ եռամսյակների կազմել են համապատասխանաբար՝ 243.0, 362.0, 304.0 և 643.0 մլն դրամ։ Իսկ ըստ «Հայաստանի Հանրապետության դրամավարկային քաղաքականության 1997 թվականի ծրագրի» 9 էջի տվյալների՝ դրանք կազմել են համապատասխանաբար՝ 225.0, 240.0, 287.0 և 622.0 մլն դրամ։ Վերջինների նկատմամբ Հաշվետվությունում ամրագրված ցուցանիշները պարունակում են շեղումներ համապատասխանաբար՝ 8,0, 50,8, 5,9 և 3,4 տոկոսային կետերի չափով։

● Հաշվետվության հավելվածի 7 աղյուսակում (էջ 121) 1996 թ. I կիսամյակի ՀՆԱ-ի մեջ Պետական բյուջեի պակասուրդի ցուցանիշն ամրագրված է 4,7 տոկոսի չափով։ Սակայն ՀՀ Ազգային ժողով ներկայացված «ՀՀ պետական բյուջեի 1996 թվականի առաջին կիսամյակի կատարման մասին» ՀՀ կառավարության տեղեկանքի 4-րդ էջում այդ ցուցանիշն ամրագրված է 8,0 տոկոսի չափով։

● 1996 թ. առաջին կիսամյակի ՀՀ պետական բյուջեի հարկային եկամուտների գծով Հաշվետվությունում ամրագրված ցուցանիշների (էջ 121) և «ՀՀ պետական բյուջեի 1996 թվականի առաջին կիսամյակի կատարման մասին» ՀՀ կառավարության տեղեկանքում ամրագրված նույն ցուցանիշների (էջ՝ 51 և 52) միջև առկա են էական տարբերություններ (Հայաստանի Հանրապետության 1996 թ. պետական բյուջեի կատարման մասին տարեկան հաշվետվությունը առ 30.09.97 թ. Վերահսկիչ պալատին չէր տրամադրվել)`

 

1996 թ. առաջին կիսամյակի ՀՀ պետական բյուջեի

հարկային եկամուտների գծով համեմատական ցուցանիշներ

 

(մլն դրամ)

Ցուցանիշներ	Ըստ Հաշվետվության	Ըստ ՀՀ կառավարության տեղեկանքի	Տարբերությունը (+, -)
Եկամուտներ, այդ թվում`	33,597.09	35,766.688	-2,169.598
Հարկային եկամուտներ, որից`	24,556.15	26,270.112	-1,713.962
ավելացված արժեքի հարկ	7,515.365	7,903.038	-387.673
ակցիզային հարկ	3,594.374	3,812.4	-218.026
շահութահարկ	6,539.368	6,724.59	-185.222
եկամտահարկ	3,287.495	3,370.267	-82.772
գույքահարկ	247.256	248.609	-1.353
մաքսեր և տուրքեր	3,036.346	3,301.308	-264.962

 

Նմանատիպ անհամապատասխանություններ կան նաև Պետական բյուջեի ծախսերի և պակասուրդի գծով։ Ըստ Հաշվետվության (էջ 121) 1996 թվականի առաջին կիսամյակում Պետական բյուջեի ծախսերը կազմել են 50,048.4, պակասուրդը՝ 12,177.5 մլն դրամ, իսկ ըստ Կառավարության տեղեկանքի, դրանք կազմել են համապատասխանաբար՝ 52,611.2 (էջ 52) և 16,844.512 մլն դրամ (էջ 55)։

● Ըստ Հաշվետվության (էջ 121) 1996 թվականի առաջին կիսամյակում Պետական բյուջեի պակասուրդի ֆինանսավորմանն ուղղվել է 12,177.9 մլն դրամ, իսկ ըստ Կառավարության տեղեկանքի (էջ 55)՝ 15,393.2 մլն դրամ։ Էական տարբերություններ կան նաև պակասուրդի ֆինանսավորման աղբյուրներն արտացոլող ցուցանիշներում։ Մասնավորապես, ըստ Հաշվետվության՝ ներքին ֆինանսավորումը կազմել է 4,461.7 մլն դրամ, որից՝ Բանկի վարկերը 2,027.9 մլն դրամ։ Ըստ կառավարության տեղեկանքի, ներքին ֆինանսավորումը կազմել է 7,792.1 մլն դրամ, իսկ Բանկի կողմից վարկավորում չի իրականացվել:

● Հաշվետվության հավելվածի 7 աղյուսակում (էջ 121) ամրագրված է, որ 1996 թ. Պետական բյուջեի հարկային և ոչ հարկային եկամուտները կազմել են 88,569.2 մլն դրամ, իսկ «Ըստ ՀՀ հարկային տեսչության տվյալների, պետական եկամուտները հարկային և ոչ հարկային եկամուտների գծով 1997 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ կազմել են 71801,3 մլն դրամ...» («Հայաստանի Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական վիճակը 1996 թվականի հունվար-դեկտեմբերին», ՀՀ վիճակագրության, պետական ռեգիստրի և վերլուծության վարչություն, Երևան — 1997 թ., էջ 44)։ Տարբերությունը կազմում է 16,767.9 մլն դրամ, կամ 1,23 անգամ ավելի։

2.8.5.2. Բանկի ցուցանիշների գծով՝

● «Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի մասին» ՀՀ օրենքի «Կենտրոնական բանկի հիմնական խնդիրը» 4 հոդվածի 1-ին կետով սահմանված է, որ «Կենտրոնական բանկի հիմնական խնդիրը Հայաստանի Հանրապետությունում գների կայունության ապահովումն է», որն, ըստ օրենքի, իրականացվում է Բանկի կողմից մշակված դրամավարկային քաղաքականության ծրագրով։

Ըստ Հաշվետվության «Դրամավարկային քաղաքականությունը» 2-րդ բաժնի՝ այդ խնդրի կատարումը Բանկի կողմից ապահովվել է։

● «Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքի 5 հոդվածում նշված է՝ «Սահմանել Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականին կենտրոնական բանկի կողմից Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի վարկավորման տարեկան չափաքանակի գումարը, ներառյալ նախկինում տրամադրված վարկերը, ըստ վարկային գծի 1996 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ 12519,0 միլիոն դրամ, իսկ 1997 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ՝ 7944,0 միլիոն դրամ», սակայն, ըստ Հաշվետվության 92 էջի տվյալների, 31.12.95 թ. դրությամբ Կառավարությանը տրված վարկերի ծավալը կազմել է 13,439.975 մլն դրամ, իսկ 31.12.96 թ. դրությամբ՝ 26,16.645 մլն դրամ։ Փաստորեն տեղի է ունեցել «Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքի 5 հոդվածով սահմանված Պետական բյուջեի վարկավորման տարեկան չափաքանակների գերազանցում։

● Բանկի 31.12.96 թ. հաշվեկշռում (Հաշվետվության 92 էջ) թղթադրամների և մետաղադրամների գծով Բանկի պարտավորությունների հանրագումարն ամրագրված է 37,144,805.0 հազ. դրամի չափով։ Սակայն, ինչպես վերոհիշյալի և Հաշվետվության 75, 103 և 163 էջերում շրջանառության մեջ գտնվող կանխիկ դրամի զանգվածի գծով ամրագրված ցուցանիշների, այնպես էլ վերջիններիս միջև, առկա են շեղումներ։ Այսպես, ըստ Հաշվետվության 75 էջի տվյալների` այն կազմել է 37,144,550.0 հազ. դրամ, ըստ 103 էջի տվյալների՝ 37,144,802.0 հազ. դրամ, իսկ ըստ 163 էջի տվյալների՝ 37,398,046.0 հազ. դրամ։ Շեղումները հաշվեկշռում ամրագրված ցուցանիշից կազմում են համապատասխանաբար՝ —255.0 հազ. դրամ, —3.0 հազ. դրամ, +253,241.0 հազ. դրամ։

Շեղումների հիմնական մասը բաժին է ընկնում շրջանառության մեջ գտնվող 500 և ավելի անվանական արժեքով թղթադրամներին։ Այսպես, 500 դրամ անվանական արժեքով թղթադրամների 163 էջում ամրագրված գումարային արժեքը 41.0 մլն դրամով գերազանցում է 75 էջում ամրագրված նույն ցուցանիշը, 1000 և 5000 դրամ անվանական արժեքով թղթադրամների գումարները, համապատասխանաբար՝ 80.0 և 119.47 մլն դրամով:

● Հաշվետվության 7 հավելվածում («Այլ ծախսեր», էջ 98) ամրագրված է, որ 1996 թ. աշխատակիցների վարձատրությանն ուղղված ծախսերը կազմել են 346,012.0 հազ. դրամ։ Բանկի Նախագահի 05.08.97 թ. թիվ 08-03/674 Վերահսկիչ պալատին հղված գրությանը կից պաշտոնական տեղեկատվության համաձայն, Բանկի աշխատակիցների աշխատանքի վարձատրությանն ուղղված ծախսերի 1996 թ. կատարողականը կազմել է 368,251.0 հազ. դրամ։ Վերջինս 22,239.0 հազ. դրամով գերազանցում է Հաշվետվությունում ամրագրված ցուցանիշը։

2.8.5.3. Առևտրային բանկերի ցուցանիշների գծով`

● Հաշվետվության 61 էջում նշված է, որ «1997 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ շահույթով է աշխատել 26 բանկ, որոնց շահույթը կազմել է 810.5 մլն դրամ։ Տարին վնասով է եզրափակել 9 բանկ, որոնց վնասը կազմել է 1.9 մլրդ դրամ»։ Իսկ Վիճվարչության տեղեկագրում («Հայաստանի Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական վիճակը 1996 թվականի հունվար-դեկտեմբերին», ՀՀ վիճակագրության, պետական ռեգիստրի և վերլուծության վարչություն, Երևան—1997 թ., էջ 47) նշված է, որ «ՀՀ կենտրոնական բանկի հաշվարկներով, հանրապետության տարածքում գործող բանկերի վնասը 1997 թ. հունվարի 1-ի դրությամբ կազմել է 3,420 մլն դրամ, շահույթը՝ 538 մլն դրամ...»։

Անհամապատասխանությունը վնասի գծով կազմել է 1.52 մլրդ դրամ, իսկ շահույթի գծով՝ 272.5 մլն դրամ։

● Հաշվետվության հավելվածի 27 աղյուսակում (էջ 161) ամրագրված է, որ 01.01.97 թ. դրությամբ առևտրային բանկերի եկամուտները կազմել են 20,324.0 մլն դրամ, իսկ ծախսերը՝ 20,302.0 մլն դրամ։ Այսինքն՝ եկամուտները գերազանցել են ծախսերը 22.0 մլն դրամով։ Սակայն ըստ 61 էջի տվյալների, առևտրային բանկերի գործունեության տարեկան արդյունքներով վնասի գումարը՝ 1.09 մլրդ դրամով գերազանցել է շահույթի գումարը։

● Հաշվետվության 54 էջում նշված է, որ «Կանոնադրական հիմնադրամի ավելացումն ուղեկցվել է ընդհանուր կապիտալի 47% աճով, որը տարվա ընթացքում հատելով 10.0 մլրդ դրամի սահմանագիծը` 01.01.97 թ. դրությամբ կազմել է 10,673.8 մլն դրամ, ընդ որում, ընդհանուր կապիտալի մեջ կանոնադրական հիմնադրամի տեսակարար կշիռը նվազել է 8.5 տոկոսային կետով (ընդգծված է ՎՊ կողմից) և կազմել է 80.2%»։ Սակայն, ըստ Հաշվետվության հավելվածի 25 աղյուսակի տվյալների (էջ 158-159) 01.01.97 թ. դրությամբ ընդհանուր կապիտալի մեջ կանոնադրական հիմնադրամի տեսակարար կշիռը 01.01.96 թ. նկատմամբ աճել է 15,8 տոկոսային կետով։ Ինչ վերաբերում է նշված ցուցանիշի 8,5 տոկոսային կետով նվազմանը, ապա, ըստ Հաշվետվության 159 էջի տվյալների` 01.01.97 թ. դրությամբ դա տեղի է ունեցել 1996 թ. դեկտեմբեր ամսին միայն, քանի որ 01.12.96 թ. դրությամբ ընդհանուր կապիտալի մեջ կանոնադրական հիմնադրամի տեսակարար կշիռը կազմել է 88.7%։

2.8.5.4. Հաշվետվությունում տեղ են գտել խմբագրական և տեխնիկական բնույթի բացթողումներ և անճշտություններ` 21, 24, 25, 35, 37, 99, 100, 114, 120, 138, 158, 159, 160, 164 և 165 էջերում:

2.8.6. Փաստաթղթում արտացոլված նույնանուն մակրոտնտեսական, Բանկի և բանկային համակարգի ցուցանիշների ուսումնասիրության ընթացքում արձանագրվել են տարբերություններ։

 

2.9. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 20.11.97 թ. թիվ 23 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-9 եզրակացությունը՝ Հայաստանի սոցիալական ներդրումների հիմնադրամի գործունեության համապատասխանության վերաբերյալ

 

2.9.1. Ուսումնասիրվել է Հայաստանի սոցիալական ներդրումների հիմնադրամի (հետայսու՝ ՀՍՆՀ) հիմնադրման պահից առ 01.07.97 թ. ժամանակահատվածում գործունեության հիմնական ուղղությունների համապատասխանությունը Միջազգային համաձայնագրերի, ՀՀ օրենքների և նորմատիվ ակտերի պայմաններին։

Ընտրանքային ուսումնասիրությունները կատարվել են ՀՍՆՀ-ում։

2.9.2. «Հայաստանի սոցիալական ներդրումների հիմնադրամի ծրագրի» վարկի (12.0 մլն ԱՄՆ դոլար), գրանտի (3.5 մլն ԱՄՆ դոլար), ՀՀ կառավարության ներդրումների (1.0 մլն ԱՄՆ դոլար), մասնավոր անձանց ու ձեռնարկությունների ներդրումների (2.0 մլն ԱՄՆ դոլար) և շահառու համայնքների ներդրումների (1.5 մլն ԱՄՆ դոլար) միջոցների հաշվին ՀՍՆՀ-ի գործունեության համապատասխանության աուդիտի ընթացքում ուսումնասիրվել է այդ միջոցների նպատակային օգտագործման նկատմամբ ՀՍՆՀ- ի խորհրդի և Գործադիր գրասենյակի կողմից ներքին հսկողության իրականացումը: Ներքին հսկողության կազմակերպման և այդ ուղղությամբ գործերի վիճակի համար պատասխանատու են ՀՍՆՀ-ի խորհուրդը և Գործադիր գրասենյակը։

2.9.3. Ուսումնասիրվել են Զարգացման Միջազգային Ընկերակցության (հետայսու՝ ԶՄԸ) և Հայաստանի Հանրապետության, ի դեմս ՀՀ ֆինանսների նախարարության (որպես փոխառու), միջև 15.11.95 և 19.12.95 թթ. կնքված համաձայնագրերը, ՀՀ վարչապետի 12.09.95 թ. թիվ 165 որոշումը և ՀՍՆՀ-ի փաստաթղթերը։

2.9.4. Իրականացված ուսումնասիրությունները բավարար հիմքեր են տվել կարծիք արտահայտելու ուսումնասիրության առարկայի համապատասխանության վերաբերյալ`

2.9.4.1. 1996 թ. ընթացքում ՀՍՆՀ-ի Խորհուրդը հաստատել է 50,000.0 ԱՄՆ դոլարից ավելի արժողությամբ 32 ծրագրեր, որոնցից երկուսի գծով չի ստացվել Համաշխարհային բանկի համաձայնությունը։

2.9.4.2. 1996 թվականի ընթացքում գործողության մեջ դրված 58 ծրագրերից ընտրանքային եղանակով ուսումնասիրված 8 ծրագրերի իրացման ընթացքում մրցույթի արդյունքներով հաղթող ճանաչված կապալառուների կողմից ներկայացված հայտային նախահաշիվների և պայմանագրով ու դրանց փոփոխություններով նախատեսված գումարների միջև արձանագրվել են էական շեղումներ (հավելված 4.7)։

2.9.4.3. Արձանագրվել են կապալառուների հետ կնքված պայմանագրերով սահմանված աշխատանքների կատարման (ծրագրերի իրացման) ժամկետային գրաֆիկների խախտումներ: Ընդհանուր առմամբ, այդ պայմանագրերի գործունեության ժամկետները երկարաձգվել են մինչև 2,3 անգամ։

2.9.4.4. Ուսումնասիրված 8 ծրագրերից 4-ի գծով (Երևանի թիվ 20, 83 և 170 դպրոցների վերանորոգում և Կոտայքի շրջանի Կոտայք գյուղի խմելու ջրագծի կառուցում) համայնքների կողմից ընտրված Իրականացնող Գործակալությունների կողմից կապալառուների հետ կնքված պայմանագրային գումարները մինչև 1,3 անգամ գերազանցում են ՀՍՆՀ-ի և Իրականացնող Գործակալությունների միջև կնքված Համաձայնագրերով սահմանված գումարների չափերը։

2.9.4.5. ՀՍՆՀ-ի 1996 թվականի տարեկան հաշվետվության 2 հավելվածի (Form RA-04), «DYnamics» համակարգչային համակարգի տվյալների և աուդիտի ընթացքում ստացված փաստացի ծախսերի վերաբերյալ տեղեկատվության (հիմք՝ ՀՍՆՀ-ի ֆինանսավարչական տնօրենի տեղեկանքը) միջև արձանագրվել են էական անհամապատասխանություններ։ Արձանագրվել են 338,809.38 ԱՍՆ դոլար փաստացի ծախսեր, որոնք սակայն ՀՍՆՀ-ի 1996 թ. տարեկան հաշվետվության տվյալների նկատմամբ 5,741.63 ԱՄՆ դոլարով պակաս են արտացոլված, իսկ «Dynamics» համակարգչային տվյալների նկատմամբ ավել են արտացոլված 5,914.72 ԱՄՆ դոլարով։

2.9.4.6. 1996 թվականի ընթացքում ՀՍՆՀ-ի կողմից տարբեր բնույթի ծառայություններ ստանալու և ապրանքանյութական արժեքներ ձեռքբերելու նպատակով ծախսված 14.671.9 ԱՄՆ դոլարի (այդ թվում՝ տրանսպորտային միջոցների և գեներատորի վառելիքի ձեռքբերման համար՝ 14,116.9 ԱՄՆ դոլարի) օգտագործումը հիմնավորող փաստաթղթերի փաթեթը թերի Է։ Իսկ նույն ժամանակահատվածում 1,446,048.6 դրամի ապրանքանյութական արժեքների ձեռքբերումը կատարվել Է միակողմանի գնման ակտերով, որով չի ապահովվել ՀՍՆՀ-ի կանոնադրության III բաժնի 12-րդ կետով սահմանված պահանջների կատարումը։

2.9.4.7. Արտարժույթի փոխարկումը 1996 թվականի ընթացքում Կենտրոնական բանկի կողմից սահմանած հաշվարկայինից ցածր փոխարժեքով կատարելու հետևանքով ՀՍՆՀ-ի հաշվետվությունում, «աշխատանքային ծախսեր» հոդվածով, գրանցվել Է «կորուստ» մոտ 8,000.0 ԱՄՆ դոլարի չափով։

2.9.4.8. Հիմնադրման պահից առ 01.07.97 թ. ՀՀ հարկային տեսչության մարմիններին չեն տրամադրվել ՀՍՆՀ-ի կողմից հարկերի հաշվարկման ու վճարման վերաբերյալ օրենսդրությամբ նախատեսված փաստաթղթերը և տեղեկությունները, որով ՀՍՆՀ-ի կողմից չի ապահովվել «Հայաստանի Հանրապետությունում հարկերի և տուրքերի մասին» ՀՀ օրենքի 15 հոդվածով սահմանված պահանջների կատարումը:

2.9.4.9. Արձանագրվել Է, որ ՀՍՆՀ-ի կողմից 1996 թ. և 1997 թ. I կիսամյակի ընթացքում վճարված աշխատավարձի դիմաց եկամտահարկի փոխանցումները Պետական բյուջե կատարվել են ուշացումներով, որի հետևանքով Պետական բյուջեի հանդեպ պարտքը տույժերի մասով 01.07.97 թ. դրությամբ կազմել Է 5,183,281.6 դրամ։

Տեղական ուղևորությունների (գործուղումների) համար կիրառվել են 22.02.95 թ. ՀՍՆՀ-ի խորհրդի նախագահի կողմից սահմանված նորմաները, որոնք գերազանցում են ՀՀ ֆինանսների նախարարության կողմից սահմանված գործուղման նորմաները, որով և, գերազանցող մասով, դրանք հանդիսանում են որպես փոխհատուցման վճար։ Համաձայն «Եկամտահարկի մասին» ՀՀ օրենքի, փոխհատուցման վճարների գումարները ներառվում են հարկման ենթակա եկամուտների կազմի մեջ։ Հետևաբար, առ 01.07.97 թ. Պետական բյուջե չի վճարվել սահմանված նորմաները գերազանցող գումարից գանձման ենթակա եկամտահարկը՝ 988,823.1 դրամի չափով, և ուշացման օրերի տույժերը՝ 533,985.6 դրամի չափով (ընդհանուր առմամբ՝ 1,522,808.7 դրամ):

Այսպիսով, Պետական բյուջեի նկատմամբ գոյացած պարտքի ընդհանուր գումարը կազմել է 6,706,090.3 դրամ։

2.9.5. Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

ՀՍՆՀ-ի 1996 թ. և 1997 թ. I կիսամյակի գործունեությունն իրագործվել է ԶՄԸ-ի հետ կնքված Համաձայնագրով և ՀՀ մի շարք օրենքներով ու նորմատիվ ակտերով սահմանված պահանջների անտեսմամբ։

 

2.10. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 20.11.97 թ. թիվ 23 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-10 եզրակացությունը՝ «Հայաստանի ոռոգման համակարգի վերականգնման» վարկային ծրագրի իրացման նպատակով մրցույթների կազմակերպման և պայմանագրերի կնքման համապատասխանության վերաբերյալ

 

2.10.1. Ուսումնասիրվել է Համաշխարհային բանկի կողմից ՀՀ կառավարությանը տրամադրված «Ոռոգման համակարգի վերականգնման» վարկային ծրագրի (հետայսու՝ Վարկ) իրացման նպատակով մրցույթների կազմակերպման և պայմանագրերի կնքման համապատասխանությունը Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 15.12.94 թ. թիվ 577՝ «Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանը տրամադրված արտասահմանյան վարկային միջոցների օգտագործման մասին» որոշմանը (հետայսու՝ Կարգ)։

Ուսումնասիրություններ են կատարվել ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարությանը կից Հայաստանի ոռոգման համակարգի վերականգնման ծրագրի իրականացման գրասենյակում (հետայսու՝ ԾԻԳ)։

2.10.2. Ուսումնասիրվել են ԾԻԳ-ի և Կենտրոնական խորհրդի փաստաթղթերը։

2.10.3. Իրականացված ուսումնասիրությունները բավարար հիմքեր են տվել կարծիք արտահայտելու ուսումնասիրության առարկայի համապատասխանության վերաբերյալ՝

2.10.3.1. 01.03.95-01.07.97 թթ. ժամանակահատվածում ԾԻԳ-ն անցկացրել է 54 մրցույթ՝

● վեց մրցույթին մասնակցել է ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության մեկ ձեռնարկություն իր «դուստր» ձեռնարկության հետ միասին։ Այդ մրցույթները կազմակերպվել են՝

AIRP—95/001	— Արզնի-Շամիրամի ոռոգման համակարգի II հերթի ծրագրի իրականացման համար.
AIRP—95/007	— Որոտանի ոռոգման համակարգի համար.
AIRP—95/018	— Էջմիածնի, Կոտայքի, Մասիսի շրջանների խորքային հորերի վերականգնման համար.
AIRP—95/020	— Արմավիրի շրջանում խորքային հորերի հորատման համար.
AIRP—95/021	— էջմիածնի շրջանում խորքային հորերի հորատման համար.
AIRP—95/022	— Մասիսի շրջանում և Երևանի քաղաքի խորքային հորերի հորատման համար.
AIRP— 95/023	— Արտաշատի շրջանում խորքային հորերի հորատման համար։

 Վերոհիշյալ մրցույթների արդյունքներով դրանցից չորսում հաղթող է ճանաչվել ձեռնարկությունը, սակայն շինարարական աշխատանքները կատարվել են իր դուստր ձեռնարկության կողմից, որն այդ պայմանագրի շրջանակում հանդես է եկել որպես ենթակապալառու։ Նշված վեց մրցույթների արդյունքում ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարի կողմից ստորագրվել են 1,270,609.0 ԱՄՆ դոլարի պայմանագրեր։

● Հինգ մրցույթում բացակայել է ընտրության հնարավորությունը։

Դրանց մասնակցել է մեկ կազմակերպություն կամ ձեռնարկություն՝

AIRP—95/011	— Մխչյանի պոմպակայանի I աստիճանի ջրահավաք հանգույցի համար.
AIRP—95/017	— Արմավիրի և Բաղրամյանի շրջանների ստորգետնյա ջրհորների վերականգնման համար.
AIRP—95/019	— Արտաշատի և Արարատի շրջանում խորքային հորերի վերականգնման համար.
AIRP—95/025	— Բաղրամյանի շրջանում խորքային հորերի հորատման համար.
AIRP—95/026	— Կոտայքի շրջանում խորքային հորերի հորատման համար։

Այդ հինգ մրցույթի արդյունքում ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարի կողմից ստորագրվել է պայմանագրեր՝ 905,821.0 ԱՄՆ դոլարի չափով։

● Արձանագրվել է, որ պետական պատվերի տեղադրման բնույթով 1995 թ. կազմակերպված 27 մրցույթի արդյունքները Կենտրոնական խորհրդի կողմից հաստատվել են առանց գումարի չափը նշելու։ Այդ 27 մրցույթի արդյունքում ստորագրվել են 5,185,480.0 ԱՄՆ դոլարի չափով պայմանագրեր։

2.10.3.2. Արձանագրվել է, որ պետական պատվերի տեղադրման գործընթացներում չի ապահովվել Կարգով սահմանված պահանջների կատարումը`

● ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության ծրագրի ղեկավարման խորհրդի (հետայսու՝ ԾՂԽ) և Կենտրոնական խորհրդի արձանագրություններում բացակայում է քվեարկության փաստի արձանագրումը, որով չի ապահովվել Կարգի 17-րդ կետով սահմանված պահանջների կատարումը.

● Չի ապահովվել նաև Կարգի 11-րդ կետով սահմանված պահանջի՝ կնքված ծրարների բացման արարողակարգի կատարումը։ Ըստ 11-րդ կետի պահանջների՝ «Տվյալ ծրագրի համար Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված նախարարությունների, գերատեսչությունների ղեկավարները և համապատասխան ԾԻԳ-ի տնօրենը մրցույթի արդյունքների գնահատման նպատակով բացում են կնքված ծրարները, կազմելով արձանագրություն՝ ներկայացված առաջարկությունների վերաբերյալ»։ Ծրարները, փաստորեն, բացվել են ԾԻԳ-ի աշխատակիցների կողմից՝ առանց վերոհիշյալների ներկայության.

● Մրցույթին մասնակցելու համար անհրաժեշտ փաստաթղթերի փաթեթները (մրցութային առաջարկները) չեն հաստատվել ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարի կողմից, որով չի ապահովվել Կարգի 8-րդ կետով սահմանված պահանջի կատարումը.

● Չի ապահովվել նաև Կարգի 14-րդ կետով սահմանված պահանջների կատարումը։ AIRP 95/029A—Մխչյանի պոմպակայանի սնուցող ջրանցքի աշխատանքների կատարման համար մրցույթի վերաբերյալ ԾՂԽ-ի որոշումը չի հաստատվել Կենտրոնական խորհրդի կողմից, սակայն ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարի կողմից վարկային միջոցների հաշվին ստորագրվել է 210,440.0 ԱՄՆ դոլարի պայմանագիր.

● ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարը ֆրանսիական BCEOM/BRLIGERSAR Ֆիրմաների հետ 20.09.95 թ. ստորագրել է 1,094,000.0 ԱՄՆ դոլարի պայմանագիր։ Պայմանագիրը ստորագրվել է առանց ՀՀ կառավարության կողմից մրցույթի հաղթողի վերաբերյալ Կենտրոնական խորհրդի ընդունած որոշման հաստատման, որով չի ապահովվել Կարգի 15-րդ կետով սահմանված պահանջի կատարումը։

2.10.3.3. Արձանագրվել է, որ չեն պահպանվել մրցույթի անցկացման մասին օրաթերթերում տրված պաշտոնական հայտարարություններով մրցույթի սահմանված պայմանները։ Ըստ հայտարարության, մրցույթին կարող էին մասնակցել այն կազմակերպություններն ու ձեռնարկությունները, որոնք վերջին հինգ տարվա ընթացքում կատարել են տարեկան առնվազն 300,000.0 ԱՄՆ դոլարի ծավալի աշխատանք։ Սակայն մրցույթի ժամանակ այդ պայմանը՝ փաստորեն, չի պահպանվել։

2.10.3.4. Արձանագրվել է, որ ԾՂԽ-ի նիստի երեք որոշում ընդունված՝ 25.09.96 թ., 18.12.96 թ. և 17.01.97 թ., Կենտրոնական խորհուրդը հաստատել է հարցման կարգով, որը, սակայն, նախատեսված չէ Կարգով։ Դրանց արդյունքում ստորագրվել են պայմանագրեր 842.669.0 ԱՄՆ դոլարի գումարի չափով։

2.10.3.5. Արձանագրվել է, որ պայմանագրերի կնքումից հետո դրանցով սահմանված գումարների չափերը փոփոխվել են։ Մասնավորապես, պայմանագրային գումարները մեծացվել են՝

● AIRP—95/006— Արտաշատի ոռոգման համակարգի մայր ջրանցքի Գետազատի հատվածի աշխատանքների կատարման համար 229,742.0 ԱՄՆ դոլար գումարի պայմանագիր է ստորագրվել, սակայն աշխատանքների կատարման ընթացքում գումարն ավելացվել է 95,400.0 ԱՄՆ դոլարով, կամ՝ 41,5 տոկոսով.

● AIRP—95/018—էջմիածնի, Կոտայքի և Մասիսի շրջաններում հորերի վերականգնման աշխատանքների համար 302,820.0 ԱՄՆ դոլար գումարի պայմանագիր է ստորագրվել, սակայն աշխատանքների կատարման ընթացքում գումարն ավելացվել է 58,633.0 ԱՄՆ դոլարով, կամ՝ 19,4 տոկոսով.

● AIRP—95/008—Գետիկի ոռոգման համակարգի Նալբանդի մայր ջրանցքի աշխատանքների կատարման համար 274,517.0 ԱՄՆ դոլար գումարի պայմանագիր է ստորագրվել, սակայն աշխատանքների կատարման ընթացքում գումարն ավելացվել է 57,163.0 ԱՄՆ դոլարով, կամ՝ 20,8 տոկոսով.

● AIRP— 95/013—Արզնի-Շամիրամի ոռոգման համակարգի մայր ջրանցքի հատվածի աշխատանքների կատարման համար 217,947.0 ԱՄՆ դոլար գումարի պայմանագիր է ստորագրվել, սակայն աշխատանքների կատարման ընթացքում գումարն ավելացվել է 83,548.0 ԱՄՆ դոլարով, կամ՝ 38,3 տոկոսով։

2.10.3.6. Հայաստանում ոռոգման համակարգի վերականգնման վարկային ծրագրի պայմանների համաձայն Արարատյան դաշտում պետք է վերականգնվի և հորատվի 650 խորքային հոր։ Սակայն AIRP-95/026 և AIRP—95/018 պայմանագրերի մրցույթները հայտարարվել են Կոտայքի մարզում` չորս նոր խորքային հորեր հորատելու և երկուսը վերականգնելու նպատակով։ Արդյունքում, չորս նոր հորերի հորատման աշխատանքների կատարման համար ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարի կողմից ստորագրվել է 257,942.0 ԱՄՆ դոլարի չափով պայմանագիր (AIRP-95/026)։ Իսկ AIRP-95/018 պայմանագրի շրջանակում երկու խորքային հորերի վերականգնման համար նախատեսվել է 36,145.0 ԱՄՆ դոլար։ Արձանագրվել է, որ չորս խորքային հորերը հորատվել և երկուսը վերականգնվել են՝ Կոտայքի մարզի ամառանոցներին ջուր մատակարարելու համար: Փաստորեն, 294,087.0 ԱՄՆ դոլարի պայմանագրային գումարը չի ծառայել Հայաստանում ոռոգման համակարգի վերականգնման վարկային ծրագրով սահմանված նպատակներին։

2.10.4. Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

Համաշխարհային բանկի կողմից ՀՀ կառավարությանը տրամադրված «Հայաստանի ոռոգման համակարգի վերականգնման» վարկային ծրագրի իրացման նպատակով մրցույթների կազմակերպման և պայմանագրերի կնքման գործընթացներում չի ապահովվել Կարգի 8, 11, 14, 15 և 17 կետերով սահմանված պահանջների կատարումը։

 

2.11. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 28.11.97 թ. թիվ 24 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-11 եզրակացությունը՝ «Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի պետական բյուջեի տարեկան հաշվետվության» վերաբերյալ

 

2.11.1. Ուսումնասիրվել է «Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի պետական բյուջեի տարեկան հաշվետվությունը» (հետայսու՝ Հաշվետվություն), դրանում արտացոլված ցուցանիշները և պետական բյուջեի կատարման համապատասխանությունը «Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքին (հետայսու՝ Օրենք) և դրանից բխող նորմատիվ ակտերին։

2.11.2. Ուսումնասիրվել են հետևյալ փաստաթղթերը՝

● Հայաստանի Հանրապետության կառավարության «Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի պետական բյուջեի տարեկան հաշվետվությունը», 94 էջ.

● «Հայաստանի Հանրապետության սոցիալ-տնտեսական վիճակը 1996 թվականի հունվար-դեկտեմբերին», Հայաստանի Հանրապետության վիճակագրության, պետական ռեգիստրի և վերլուծության վարչության (հետայսու՝ Վիճվարչության տեղեկագիր), Երևան, 1997 թ., 82 էջ.

● «Հայաստանի Հանրապետության Կենտրոնական բանկի 1996 թվականի տարեկան հաշվետվությունը» (հետայսու՝ ԿԲ հաշվետվություն), 165 էջ.

● «Հայաստանի Հանրապետության հանրապետական բյուջեից մարզերի տարածքներում տեղաբաշխված հիմնարկների, կազմակերպությունների ֆինանսավորման և հանրապետական բյուջեից տեղական բյուջեներին սուբսիդիաների հատկացման ժամանակավոր կարգի մասին» ՀՀ ֆինանսների նախարարության կոլեգիայի 12.07.96 թ. թիվ 9 որոշումը, 20 էջ.

● «Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի 1996 թվականի առաջին կիսամյակի կատարման ընթացքի մասին» ՀՀ կառավարության տեղեկանքը, 65 էջ.

● Հայաստանի Հանրապետության հարկային տեսչության «1996 թ. հանրապետական բյուջեի եկամուտների վերաբերյալ» 25.11.97 թ. Վերահսկիչ պալատին տրամադրված տեղեկանքը, 1 էջ։

2.11.3. Ուսումնասիրված փաստաթղթերի բովանդակությունները բավարար հիմք են տվել կարծիք արտահայտելու Հաշվետվությունում ամրագրված ցուցանիշների և պետական բյուջեի կատարման համապատասխանության վերաբերյալ՝

2.11.3.1. Ըստ Հաշվետվությունում ամրագրված ցուցանիշների՝

● 1996 թվականի պետական բյուջեի եկամուտների, ծախսերի և պակասուրդի գծով տարբերություններ են արձանագրվել ՀՀ կառավարության, ՀՀ Կենտրոնական բանկի և Վիճվարչության ցուցանիշների միջև։

—Ըստ Հաշվետվության՝ պետական բյուջեի հարկային և ոչ հարկային եկամուտները կազմել են 88,543,774.1 հազ. դրամ։ «Ըստ ՀՀ հարկային տեսչության տվյալների, պետական եկամուտները հարկային և ոչ հարկային մուտքերի ձևով 1997 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ կազմել են 71,801.3 մլն դրամ...» (Վիճվարչության տեղեկագիր, էջ 44)։ Տարբերությունը կազմում է 16,742,474.0 հազ. դրամ։

—Ըստ Հաշվետվության՝ Կենտրոնական բանկի շահույթից մուտքերը կազմել են 10,914,600.0 հազ. դրամ, իսկ ըստ ԿԲ հաշվետվության տվյալների՝ Կենտրոնական բանկի շահույթից կառավարությանը տրամադրվել է 12,663,552.0 հազ. դրամ (էջ 93)։ Տարբերությունը կազմում է 1,748,952.0 հազ. դրամ։

—Հաշվետվության 59-60 էջերում նշված է, որ «... Կենտրոնական բանկի կողմից 1996 թվականի ընթացքում տրամադրված վարկային միջոցների կեսից ավելին՝ 56 տոկոսը, տրվել է տարվա վերջին օրերի ընթացքում, որոնք, ըստ էության, բյուջետային հաշիվների մնացորդների և ճանապարհին միջոցների տեսքով համալրել են առևտրային բանկերում կառավարության դեպոզիտները։ Այդ իսկ պատճառով դեֆիցիտի ֆինանսավորման աղբյուրներում բացասական նշանով է արտացոլվել 5,794.0 հազ. դրամը»։

Սակայն առևտրային բանկերում կառավարության դեպոզիտները տարեվերջին, ըստ ԿԲ հաշվետվության տվյալների, կազմել են ոչ թե 5,794.0 հազ. դրամ, այլ ընդամենը 2,311.0 հազ. դրամ (էջ 133)։

—Հաշվետվության 2(2) և 4(6) հավելվածներում ամրագրված է, որ ՀՀ կառավարության պահուստային հիմնադրամի Օրենքով սահմանված չափաքանակը (պլանը) կազմում է 1,806,423.0 հազ. դրամ, սակայն դրա փաստացի կատարողականը երկու տեղում էլ ամրագրված է 0,0 տոկոսի մակարդակով։

Չնայած դրան, առանձին հավելվածով ՀՀ կառավարության պահուստային հիմնադրամի վերաբերյալ Հաշվետվությունում ներկայացված 11 էջանոց տեղեկանքում նշված է, որ 1996 թվականին ՀՀ կառավարության պահուստային հիմնադրամից փաստացի ծախսերը կազմել են 8,297,447.7 հազ. դրամ։ Ստացվում է, որ ՀՀ կառավարության պահուստային հիմնադրամի միջոցների օգտագործման կատարողականը 1996 թվականին կազմել է ոչ թե 0,0 տոկոս, այլ 459.33 տոկոս։

2.11.3.2. Ըստ 1996 թվականի պետական բյուջեի կատարման համապատասխանության`

● 1996 թվականի պետական բյուջեի կատարման գծով արձանագրվել են Օրենքով սահմանված պահանջների չապահովման փաստեր։

—Չի ապահովվել Օրենքի 3 հոդվածով սահմանված հանրապետական բյուջեի պակասուրդի ֆինանսավորման գծով աղբյուրների հոդվածային կազմը։ Հաշվետվության 6(6) հավելվածում բյուջեի պակասուրդի ֆինանսավորման ներքին աղբյուրների կազմում ավելացված է Օրենքով չնախատեսված՝ «բանկերում պահվող պետական միջոցների դեպոզիտների ծավալների ավելացում» հոդվածը՝ փաստացի 5,793,957.5 հազ. դրամի չափով։

—Չի ապահովվել Օրենքի 5 հոդվածով սահմանված պահանջի կատարումը՝ «Սահմանել Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականին կենտրոնական բանկի կողմից Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի վարկավորման տարեկան չափաքանակի գումարը, ներառյալ նախկինում տրամադրված վարկերը, ըստ վարկային գծի 1996 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ 12519,0 միլիոն դրամ, իսկ 1997 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ՝ 7944,0 միլիոն դրամ»։ 01.01.97 թ. դրությամբ ՀՀ պետական բյուջեի վարկավորման գումարն ըստ վարկային գծի կազմել է ոչ թե 7,944.0 մլն դրամ, այլ` 21,928.0 մլն դրամ։ Այդ իսկ պատճառով, ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից 18.02.97 թ. ընդունված և ՀՀ Նախագահի կողմից 14.03.97 թ. վավերացված «Հայաստանի Հանրապետության 1997 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքի 4 հոդվածով սահմանված է, որ «... պետական բյուջեի վարկավորման տարեկան չափաքանակի գումարը, ըստ վարկային գծի, 1997 թվականի հունվարի 1-ի դրությամբ ի փոփոխումն «Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի պետական բյուջեի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 5 հոդվածի սահմանել 21928,0 մլն դրամ...»։

—Չի ապահովվել Օրենքի 17 հոդվածով սահմանված պահանջի կատարումը` «Տեղական բյուջեները նախատեսվում և հաստատվում են միայն սեփական եկամուտների և հանրապետական բյուջեից հատկացվող միջոցների սահմաններում, և այդ բյուջեների ծախսերի ֆինանսավորման համար չեն կարող ներգրավվել փոխառու միջոցներ, բանկի վարկ կամ արժեթղթերի թողարկման հաշվին հավաքագրվող գումարներ»։ Սակայն, ըստ Հաշվետվության հավելված 2(2) տվյալների, հանրապետական բյուջեից տեղական բյուջեներին 1996 թվականին տրամադրվել են կարճատև վարկեր և փոխատվություններ 213.349.0 հազ. դրամի չափով:

—Չի ապահովվել Օրենքի 21 հոդվածով սահմանված պահանջի կատարումը՝ «1996 թվականի հանրապետական բյուջեից ծախսերի ֆինանսավորումը կատարվում է ստացված փաստացի եկամուտների սահմաններում՝ պահպանելով սույն օրենքի 10 և 13 հոդվածներում նախատեսված համամասնությունները»։ Հանրապետական բյուջեի եկամուտների կատարողականն ըստ Հաշվետվության 2(6) հավելվածի կազմել է 102,3 տոկոս, իսկ ծախսերինը՝ 96,5 տոկոս (հավելված 5(6)։ Հանրապետական բյուջեի ծախսային համամասնությունների չպահպանման բազմաթիվ փաստեր են արձանագրված ըստ առանձին հոդվածների՝ ՀՀ կառավարության քարտուղարության ծախսեր՝ 151,7 տոկոս, ՀՀ ֆինանսների նախարարության ծախսեր՝ 122,7 տոկոս, ՀՀ Սահմանադրական դատարանի ծախսեր՝ 147,7 տոկոս, արտաքին և ներքին պարտքային պարտավորությունների սպասարկում (տոկոսների վճարում)՝ 173,0 տոկոս, նախորդ տարվա պարտքի հատուցում՝ 577,3 տոկոս, ՀՀ Ազգային ժողովի ծախսեր՝ 68,8 տոկոս, դատական և դատախազական մարմինների ծախսեր՝ 68,3 տոկոս, կրթության ծախսեր՝ 82,2 տոկոս, առողջապահության ծախսեր` 69,0 տոկոս, մշակույթի և սպորտի ծախսեր` 67,1 տոկոս, պլանավորման և վիճակագրության ծառայության ծախսեր՝ 53,9 տոկոս և այլն։

—Չի ապահովվել Օրենքի 23 հոդվածի բ) կետով սահմանված պահանջների կատարումը` «Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը՝

 

***

 

բ) հանրապետական բյուջեով նախատեսված ծախսերի ֆինանսավորումն իրականացվում է փաստացի՝ ստացված եկամուտների սահմաններում։ Ընդ որում, 1996 թվականի բյուջեի կատարման ընթացքում պաշտպանվածության են ենթակա և հանրապետական բյուջեից ամբողջ ծավալով ֆինանսավորվում են հետևյալ ծախսերը՝

— բնակչությանը տրվող նպաստները, սոցիալական և փոխհատուցման վճարները, աշխատավարձը (դրամական բավարարումը)` հաշվի առած կենսաթոշակային և զբաղվածության ֆոնդին և սոցիալական ապահովագրության ֆոնդին կատարվող մասհանումները,

— պետական ներքին և արտաքին պարտքի սպասարկման և մարման ծախսերը,

— պաշտպանության ծախսերը,

— սննդի և դեղորայքի ձեռքբերումը»։

Սակայն, հանրապետական բյուջեի եկամուտների գծով 102.3 տոկոս կատարողականի պայմաններում բնակչությանը տրվող նպաստների, սոցիալական և փոխհատուցման վճարների գծով ծախսերի փաստացի կատարողականը կազմել է 75,0 տոկոս (հավելված 1(2), սննդի ձեռքբերմանն ուղղված ծախսերի կատարողականը՝ 79,4 տոկոս, դեղորայքի և վիրակապային նյութերի ձեռքբերմանն ուղղված ծախսերի կատարողականը՝ 48,5 տոկոս։

—Չի ապահովվել նաև Օրենքի 23 հոդվածի գ) և դ) կետերով սահմանված պահանջների կատարումը։

Օրենքի 23 հոդվածի գ) և դ) կետերով սահմանված է, որ ՀՀ կառավարությունը`

«գ) մինչև 1996 թվականի հունվարի 1-ը սահմանում և հաստատում է սույն օրենքի 8 հոդվածով նախատեսված հարկերի, տուրքերի և այլ վճարների հաշվարկման և տեղական բյուջեներ հաշվանցման և 12 հոդվածով այդ բյուջեներին հանրապետական բյուջեից նախատեսված սուբսիդիաների հատկացման ընթացակարգերը.

դ) մինչև 1996 թվականի հունվարի 1-ը սահմանում է սույն օրենքի 19 հոդվածով նախատեսված բյուջետային հատկացումների հաշվին՝ մարզերի տարածքներում տեղաբաշխված հիմնարկների և կազմակերպությունների ֆինանսավորման կարգը.»։

Սակայն, վերոհիշյալ պարտավորության կատարմանը ՀՀ կառավարությունն անդրադարձել է միայն 15.06.96 թ., ընդունելով թիվ 171 որոշումը, որի հիման վրա էլ ՀՀ ֆինանսների նախարարության կոլեգիան 12.07.96 թ. թիվ 9 որոշմամբ հաստատել է «Հայաստանի Հանրապետության հանրապետական բյուջեից մարզերի տարածքներում տեղաբաշխված հիմնարկների, կազմակերպությունների ֆինանսավորման և հանրապետական բյուջեից տեղական բյուջեներին սուբսիդիաների հատկացման» ժամանակավոր կարգը։

● Արձանագրվել է, որ 1996 թվականի բյուջետային ծախսերի կատարման գծով չի ապահովվել ՀՀ կառավարության 15.06.96 թ. «Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի պետական բյուջեն կատարելու մասին» թիվ 171 որոշման 6 կետի ձ) ենթակետով սահմանված պահանջների կատարումը։

Ըստ վերոհիշյալ որոշման սահմանվել է. «ձ) անթույլատրելի համարել Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի հանրապետական բյուջեով նյութական ծախսերի ֆինանսավորման գծով նախատեսված ծավալների գերակատարումը»: Սակայն, ըստ Հաշվետվության 1(2) հավելվածի տվյալների` գույքի, սարքավորման և նյութերի ձեռքբերման գծով հանրապետական բյուջեով նախատեսված ծախսերի կատարողականը կազմել է 206,4 տոկոս։

2.11.3 Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

ՀՀ 1996 թվականի պետական բյուջեի կատարումն իրականացվել է առանց Օրենքի և դրանից բխող ՀՀ կառավարության որոշմամբ սահմանված ծախսային համամասնությունների պահպանման։

 

2.12. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 28.11.97 թ. թիվ 24 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-12 եզրակացությունը՝ ՀՀ պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագրի կատարման ընթացքի մասին ՀՀ կառավարության հաշվետվության վերաբերյալ

 

2.12.1. Ուսումնասիրվել է ՀՀ Ազգային ժողովի 27.09.95 թ. Ն-027-1 որոշմամբ հաստատված՝ «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագրի» (հետայսու` Ծրագիր) շրջանակում իրականացված սեփականաշնորհման և ապապետականացման գործընթացների համապատասխանությունը Ծրագրին և ՀՀ այլ օրենքներին ու նորմատիվ ակտերին:

2.12.2. Ուսումնասիրվել են հետևյալ փաստաթղթերը՝ 

● ՀՀ սեփականաշնորհման նախարարի 27.10.97 թ. թիվ 01-275/1 գրությունը, 1 էջ և գրությանը կից՝ «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագրի կատարման վերաբերյալ հաշվետվության մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը, 19 էջ.

● ՀՀ Ազգային ժողովի 1995 թվականի սեպտեմբերի 27-ի Ն-027-1 որոշմամբ հաստատված «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագիրը», 51 էջ։

2.12.3. ՀՀ սեփականաշնորհման նախարարի 27.10.97 թ. թիվ 01-275/1 դրությամբ Վերահսկիչ պալատին ներկայացված՝ «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագրի կատարման վերաբերյալ հաշվետվության մասին» (հետայսու` Հաշվետվություն) ՀՀ օրենքի նախագծի բովանդակությունը դիտարկվել է որպես ծրագրի կատարման մասին հաշվետվության բովանդակություն` հիմք ընդունելով ՀՀ Ազգային ժողովի ֆինանսավարկային, բյուջետային և տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի 04.11.97 թ. թիվ ՖԲՏ-Ե-113 գրությունը, և ենթարկվել է Ծրագրի հետ համեմատական ուսումնասիրության։

2.12.4. Ըստ ուղղակի հղման, Հաշվետվությունն ընդգրկում է 09.03.96-25.08.97 թթ. ժամանակահատվածը, չնայած դրանում արտացոլված քանակական ցուցանիշներն ընդգրկել են սեփականաշնորհման գործընթացի ողջ ժամանակաշրջանը։

2.12.5. Ուսումնասիրված փաստաթղթերի բովանդակությունը բավարար հիմք է տվել կարծիք արտահայտելու իրականացված սեփականաշնորհման և ապապետականացման գործընթացների համապատասխանության վերաբերյալ՝

2.12.5.1. Ըստ Ծրագրում ընդգրկված պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման քանակական (օբյեկտուալ) ցուցանիշների գծով սահմանված առաջադրանքների՝

● Հաշվետվությունում ձեռնարկությունների և օբյեկտների քանակական կատարողականն ամրագրված է 57,3 տոկոսի մակարդակով (աղյուսակ 9)։ Ուսումնասիրության արդյունքում պարզվել է, որ այդ ցուցանիշը չի համապատասխանում իրականությանը։

Նախ՝ 9 աղյուսակի 3-րդ սյունակի հանրագումարում թույլ է տրվել թվաբանական սխալ, որի արդյունքում 25.08.97 թ. դրությամբ սեփականաշնորհման ենթակա ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների քանակը 6295 փոխարեն ներկայացված է որպես 6895։

Երկրորդ՝ սեփականաշնորհված ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների հանրագումարի (3950) ճյուղային կառուցվածքը (աղյուսակ 9) քանակական առումով 265 խոշոր և միջին ձեռնարկությունների քանակով գերազանցում է դրանց անալիտիկ հաշվետվական քանակների հանրագումարը (910՝ աղյուսակ 2 և 4,+15` աղյուսակ 9 ,+2760՝ աղյուսակ 8)՝ 3685-ը։

Երրորդ՝ աղյուսակ 9-ը վերնագրված է որպես «Պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագրի առաջադրանքները (ընդգծված է ՎՊ կողմից) և դրանց կատարողականը 1997 թվականի օգոստոսի 25-ի դրությամբ»։ Նման ձևակերպումից հետևում է, որ 9 աղյուսակի երրորդ սյունակի հանրագումարը Ծրագրով հաստատված ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների քանակն է, ինչը մեկ անգամ ևս հավաստված է 9 աղյուսակի 3,4 և 5 սյունակների ընդհանրական վերնագրում։ Սակայն Հաշվետվության 3.1. կետի նախավերջին պարբերությամբ պարզաբանված է, որ «Սեփականաշնորհված «փոքր» օբյեկտների (2760, լրացումը կատարված է ՎՊ-ի կողմից) կազմում զգալի բաժին (37,2 տոկոս) ունեն վարձակալական ձեռնարկությունները (1026, լրացումը կատարված է ՎՊ-ի կողմից), որոնք սեփականաշնորհված են սեփականաշնորհման օրենքի 33 հոդվածի համաձայն»։ Այդ հոդվածի մեկնաբանումը տրված է «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագրի կատարման հաշվետվության մասին» ՀՀ օրենքի (հետայսու՝ Հաստատված Հաշվետվություն) 4.1 կետի 3-րդ պարբերությամբ, ըստ որի դրանք, «... 33 հոդվածի համաձայն սեփականաշնորհվում են առանց ծրագրի մեջ ընդգրկվելու»։

Արդյունքում ստացվում է, որ զուտ Ծրագրով սեփականաշնորհման ենթակա պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման քանակական կատարողականը ձեռք է բերել հետևյալ տեսքը՝

 

Ծրագրով սեփականաշնորհման ենթակա պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման քանակական կատարողականը 25.08.97 թ. դրությամբ

 

Հ.Հ.	Սեփականաշնորհվող ձեռնարկությունների և օբյեկտների տեսակները	Սեփականաշնորհման ենթակա ձեռնարկությունների և օբյեկտների քանակը	Սեփականաշնորհված ձեռնարկությունների և օբյեկտների քանակը	Քանակական կատարողականը (%)
1	Միջին և խոշոր ձեռնարկություններ	12361	910	73,62
2	Անավարտ շինարարության օբյեկտներ	695	15	2,16
3	«Փոքր» օբյեկտներ	30862	17343	56,19
4	Ընդամենը	5017	2659	53,0

 

____

¹(516+195+66+4+189+115+56+95)՝ հաշվարկված է ըստ Հաշվետվության 9 աղյուսակի 3-րդ սյունակի։

²Հաշվարկված է ըստ Ծրագրի (Առևտուր+Հասարակական սնունդ+Կենցաղ սպասարկում)։ Առևտուր 1436 (694՝ Ծրագրի աղյուսակ 4, 4-րդ սյունակի 7-րդ կետ + 542 այդ թվում՝ 264 Ծրագրի ցանկ թ. 1 «Առևտուր 1995 թ.», 275՝ Ծրագրի ցանկ թ. 2 «Մանրածախ առևտուր» և 3՝ Ծրագրի ցանկ թ. 2, «Մեծածախ և մանրամեծածախ առևտուր» +200՝ ըստ Հաշվետվության աղյուսակ 8-ի տողատակի «Տնտեսության մյուս ոլորտների օբյեկտներ»։ Հասարակական սնունդ 546՝ (230՝ Ծրագրի աղյուսակ 4, 4-րդ սյունակի 8-րդ կետ+366 այդ թվում՝ 259 Ծրագրի ցանկ թ. 1 «Հասարակական սնունդ 1995 թ.», 107՝ Ծրագրի ցանկ թ. 2 «Հասարակական սնունդ»։ Կենցաղսպասարկում 1104 (686՝ Ծրագրի աղյուսակ 4, 4-րդ սյունակի 9-րդ կետ+418 այդ թվում՝ 252 Ծրագրի ցանկ թ. 1 «Կենցաղսպասարկում 1995 թ.», 166՝ Ծրագրի ցանկ թ. 2, «Կենցաղսպասարկում»։

³ 2760-2760*37,2%/100%, հաշվարկված է ըստ Հաշվետվության 3.1 կետի պարզաբանման։

 

Իսկ Ծրագրի իրագործման ողջ ժամանակահատվածում Ծրագրով և արտածրագրային միջոցառումների արդյունքներով սեփականաշնորհման ենթակա պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման քանակական կատարողականը ձեռք է բերել հետևյալ տեսքը՝

 

Ծրագրի շրջանակում (Ծրագրային և արտածրագրային) սեփականաշնորհման ենթակա պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման քանակական կատարողականները 25.08.97թ. դրությամբ, ըստ Հաշվետվության և ըստ Ծրագրի ու Հաշվետվության տվյալների՝ Վերահսկիչ պալատի կողմից կատարված հաշվարկների

 

Հ.Հ	Սեփականա- շնորհվող ձեռնարկու- թյունների և օբյեկտների տեսակները	Սեփականաշնորհման ենթակա ձեռնարկությունների և օբյեկտների քանակը			Սեփականաշնորհված ձեռնարկությունների և օբյեկտների քանակը			Քանակական կատարողականը (%)
		Ըստ Հաշվե- տվու- թյան (Աղյու- սակ 9)	Ըստ Ծրագրի և Հաշվե- տվության տվյալների` ՎՊ կողմից հաշվարկ- ված	Տար- բերու- թյունը	Ըստ Հաշվե- տվու- թյան (Աղյու- սակ 9)	Ըստ Ծրագրի և Հաշվե- տվության տվյալների` ՎՊ կողմից հաշվարկ- ված	Տար- բերու- թյունը	Ըստ Հաշվե- տվու- թյան (Աղյու- սակ 9)	Ըստ Ծրագրի և Հաշվե- տվության տվյալների` ՎՊ կողմից հաշվարկ- ված	Տար- բերու- թյունը
1	Միջին և խոշոր ձեռնարկություններ	1236	1236	-	11751	910	265	95,06	73,62	21,44
2	Անավարտ շինարարության օբյեկտներ	695	695	-	15	15	-	2,16	2,16	-
3	«Փոքր» օբյեկտներ	4364	4364	-	2760	2760	-	63,24	63,24	-
4	Ընդամենը	6895	6295	600	3950	3685	265	57,28	58,53	-1,25

 

_____

¹(497+194-66+3+170+115+56+74), հաշվարկված Է ըստ Հաշվետվության 9 աղյուսակի 4-րդ սյունակի։

 

Այսպիսով, կարելի է եզրակացնել, որ Հաշվետվությունում արտացոլված Ծրագրի քանակական կատարողականը՝ 57,3 տոկոսը, չի արտացոլում իրական պատկերը: Միաժամանակ հարկ է նշել, որ Ծրագրի պլանավորման գործընթացում հիմք ընդունված իրավիճակային մոտեցումը, ՎՊ կարծիքով, մեթոդաբանական առումով նսեմացնում է դրա կատարողականի ցուցանիշի նշանակությունը, քանզի, եթե հաջորդող ժամանակաշրջանում Ծրագրում լրացումների աճի տեմպը գերազանցի փաստացի սեփականաշնորհման աճի տեմպին, ապա Ծրագրի կատարողականի մակարդակը կարող է նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջանի նկատմամբ անկում ապրել։

2.12.5.2. Ըստ Ծրագրում ընդգրկված պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման արժեքային ցուցանիշների գծով սահմանված առաջադրանքների`

● Ծրագրով սահմանված արժեքային ցուցանիշների կազմը հիմնականում ներառում է՝

— սեփականաշնորհման հավաստագրերի (սերտիֆիկատների) ծավալն ու դրանց տեսակարար կշիռը Ծրագրով նախատեսված սեփականաշնորհվող գույքի արժեքի նկատմամբ (ըստ Ծրագրի 6 կետի).

 —սեփականաշնորհումից և ապապետականացումից ստացվելիք միջոցների բաշխման գործակիցներն ըստ դրանց օգտագործման բնագավառների (ըստ Ծրագրի 12 և 13 կետերի).

—սեփականաշնորհման ենթակա պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների հիմնական ֆոնդերի հաշվեկշռային արժեքը՝ 2,231.93 մլն դրամ (ըստ Ծրագրի 14 կետի)։

Հաշվետվության մեջ վերոհիշյալ ցուցանիշներից վերջին երկուսի մասին տեղեկատվությունն ու պարզաբանումները բացակայում են, հաշվի չառած 6-րդ կետի վերջին պարբերությամբ ներկայացված միակ «ոչ ներկայացուցչական» որակումով ցուցանիշը՝ 51,240.2 մլն դրամը, որի արժանահավատության գնահատականը ՎՊ կողմից տրվում Է 1996-1997 թթ. Ծրագրի կատարման Հաշվետվության վերաբերյալ եզրակացության մեջ։

● Բաժնետիրացված ընկերությունների բաժնետոմսերի փաստացի բաժանորդագրութան աստիճանը բնութագրող աղյուսակային տեսքով մատուցված տեղեկատվության մեջ առկա են դրանց խմբավորման ոչ կոռեկտ չափանիշներ։ Այսպես. Հաշվետվության 5 աղյուսակում մեկ տողով ներկայացված է ընկերությունների խմբավորում (2-րդ տող), որում ներառված են ինչպես թեր, այնպես էլ գերբաժանորդագրությամբ ցուցանիշներ։ Այդ տողով ստացված ամփոփ ցուցանիշը, ՎՊ կարծիքով, իմաստաբանական առումով չի կարող արժեք ներկայացնել, իսկ Ծրագրի կատարողականը գնահատելու տեսանկյունով այն կոռեկտ չէ:

2.12.5.3. Ծրագրի «Սեփականաշնորհման սերտիֆիկատներ» 6-րդ կետի առաջին պարբերությամբ սահմանված է, որ «Թողարկվող սեփականաշնորհման սերտիֆիկատների ծավալը կազմում է 1995 թ. ծրագրով նախատեսված սեփականաշնորհվող գույքի արժեքի 30 տոկոսը»։ Նույն կետի երկրորդ պարբերության 2-րդ նախադասությունով սահմանված է, որ «Յուրաքանչյուր քաղաքացու տրվում է սեփականաշնորհման 1 սերտիֆիկատ, բացառությամբ ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերի»։

ՀՀ կառավարության 28.09.94 թ. թիվ 467 որոշմամբ սեփականաշնորհման հավաստագրերի անվանական արժեքը հայտարարվել էր 10000 դրամ, իսկ 01.03.95 թ-ից՝ 20000 դրամ։ 10000 դրամ անվանական արժեքով որպես վճարման միջոց ընդունվել է 74958 սեփականաշնորհման հավաստագիր, որը կազմում է 749.58 մլն դրամ¹։ Հիմք ընդունելով բաշխված հավաստագրերի վերաբերյալ Հաստատված Հաշվետվության ցուցանիշը՝ 3151045-ը (որը կազմում է 1995 թ. տարեսկզբի դրությամբ ՀՀ բնակչության թվաքանակի 84 տոկոսը)², ստացվում է, որ մնացած՝ 3076087 սեփականաշնորհման հավաստագրերի ընդհանուր անվանական արժեքը կազմել է 61,521.74 մլն դրամ (3076087X20000 դրամ)։ Այսինքն՝ հանրապետության բնակչությանը փաստացի բաշխված հավաստագրերի ընդհանուր անվանական արժեքը կազմել է 62,271.32 մլն դրամ (749.58 մլն դրամ+61,521.74 մլն դրամ), որն, ըստ Ծրագրով սահմանված դրույթի, պետք է կազմեր «սեփականաշնորհվող գույքի արժեքի 30 տոկոսը»։ Ստացվում է, որ Ծրագրով սեփականաշնորհվող գույքի արժեքը պետք է կազմեր ոչ պակաս, քան 207,571.07 մլն դրամ (հաշվի չառած սեփականաշնորհման հավաստագրեր չստացած բնակչության թվաքանակը):

Սեփականաշնորհման հավաստագրերի «ծավալի» պլանավորման ժամանակ, փաստորեն, հիմք է ընդունվել 2 փոփոխական` սեփականաշնորհման ենթակա գույքի արժեքը և բնակչության թվաքանակը, իսկ պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման առաջադրանքների պլանավորման ժամանակ՝ դրանց քանակը և հիմնական ֆոնդերի հաշվեկշռային արժեքը։

Ըստ Հաշվետվության 6-րդ կետի 25.08.97 թ. դրությամբ սեփականաշնորհված ձեռնարկությունների և «փոքր» օբյեկտների համար վճարվել է 51,240.2 մլն դրամ, որը կազմում է 207,571.07 մլն դրամի 24.68 տոկոսը։

Սույնով կարելի է եզրակացնել, որ ծրագրավորման և դրա հետագա փոփոխությունների փուլերում օբյեկտուալ ու արժեքային առաջադրանքների ցուցանիշների միջև հստակեցված և չափակցվող կապի բացակայությամբ պայմանավորված, Ծրագրի ամփոփ քանակական կատարողականի մասին եզրակացություն կազմելը հնարավոր չէ։

2.12.5.4. Ըստ պետական ձեռնարկությունների սեփականաշնորհման ձևերի (բաց բաժնետիրական ընկերությունների կամ բաժնետոմսերը վաճառելու ձևի մասով) սեփականաշնորհման գործընթացի համապատասխանության ուսումնասիրության ընթացքում արձանագրվել է, որ ՀՀ կառավարության «Պետական ձեռնարկությունների՝ բաց բաժնետիրական ընկերությունների ձևով սեփականաշնորհման գործընթացը կանոնակարգելու մասին» 31.01.95 թ. թիվ 47 որոշմամբ հաստատված «Պետական ձեռնարկությունների՝ բաց բաժնետիրական ընկերությունների ձևով սեփականաշնորհման կանոնակարգը» հնարավորություն չի ընձեռել կիրառելու «Պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման մասին» ՀՀ օրենքի 32 հոդվածի 2-րդ կետով և 4-րդ կետի չորրորդ մասով սահմանված դրույթները։

_____

¹ 52,338.28 մլն դրամ-(2654393*20,000-52,338,28 մլն դրամ)՝ հաշվարկված է ըստ Հաշվետվության 5-րդ կետի տվյալների

² 1995 թ. տարեսկզբի դրությամբ ՀՀ բնակչության թվաքանակը կազմել է 3,753.5 հազ. մարդ

(«Հայաստանի վիճակագրական տեղեկագիրք 1993-94», ՀՀ վիճակագրության, պետական ռեգիստրի և վերլուծության վարչություն, էջ 10)

 

2.12.6. Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

Օբյեկտուալ և արժեքային ցուցանիշների միջև հստակեցված և չափակցվող կապի բացակայությունը թույլ չի տալիս Ծրագրի ամփոփ կատարողականի մասին եզրակացություն կազմել։

Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողովին ՀՀ օրենքի նախագծի տեսքով ներկայացված Հաշվետվությունում ամրագրված քանակական ցուցանիշների հաշվարկներում թույլ տրված անճշտությունների և արտածրագրային սեփականաշնորհումը Ծրագրային ցուցանիշների մեջ ընդգրկելու հետևանքով Ծրագրի կատարողականի պատկերն աղավաղված է։

Ծրագրային նպատակների և հիմնական խնդիրների առումով Հաշվետվության բովանդակությունն ու կառուցվածքը թերի են։ Փաստաթղթում արտա­ցոլված նույնանուն ցուցանիշների միջև արձանագրվել են տարբերություններ։

 

2.13. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 28.11.97 թ. թիվ 24 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-13 եզրակացությունը՝ ՀՀ պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1996-1997 թվականների ծրագրի կատարման ընթացքի մասին ՀՀ կառավարության հաշվետվության վերաբերյալ

 

2.13.1. Ուսումնասիրվել է «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1996-1997 թվականների ծրագրի մասին» ՀՀ օրենքի (հետայսու՝ Ծրագիր) շրջանակում իրականացված սեփականաշնորհման և ապապետականացման գործընթացների համապատասխանությունը Ծրագրին և ՀՀ այլ օրենքներին ու նորմատիվ ակտերին։

2.13.2. Ուսումնասիրվել են ՀՀ սեփականաշնորհման նախարարության (հետայսու՝ Նախարարություն) հետևյալ փաստաթղթերը՝

● ՀՀ սեփականաշնորհման նախարարի 27.10.97 թ. թիվ 01-275/1 գրությունը, 1 էջ և գրությանը կից՝ «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1996-1997 թվականների ծրագրի կատարման վերաբերյալ հաշվետվության մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը, 18 էջ.

● ՀՀ սեփականաշնորհման նախարարի 27.10.97 թ. թիվ 01-275/1 գրությանը կից՝ «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագրի կատարման վերաբերյալ հաշվետվության մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը, 19 էջ։

2.13.3. ՀՀ սեփականաշնորհման նախարարի 27.10.97 թ. թիվ 01-275/1 գրությամբ Վերահսկիչ պալատին ներկայացված՝ «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1996-1997 թվականների ծրագրի կատարման վերաբերյալ հաշվետվության մասին» (հետայսու Հաշվետվություն) ՀՀ օրենքի նախագծի բովանդակությունը դիտարկվել է որպես ծրագրի կատարման մասին հաշվետվության բովանդակություն` հիմք ընդունելով ՀՀ Ազգային ժողովի ֆինանսավարկային, բյուջետային և տնտեսական հարցերի մշտական հանձնաժողովի նախագահի 04.11.97 թ. թիվ ՖԲՏ-Ե-113 գրությունը, և ենթարկվել Ծրագրի հետ համեմատական ուսումնասիրության։

2.13.4. Ուսումնասիրված փաստաթղթերի բովանդակությունները բավարար հիմք են տվել կարծիք արտահայտելու իրականացված սեփականաշնորհման և ապապետականացման գործընթացների համապատասխանության վերաբերյալ`

2.13.4.1. Ըստ Ծրագրում ընդգրկված պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման քանակական (օբյեկտուալ) ցուցանիշների գծով սահմանված առաջադրանքների՝

● Հաշվետվությունում ձեռնարկությունների և օբյեկտների քանակական կատարողականն ամրագրված է 18,4 տոկոսի մակարդակով (աղյուսակ 10)։ Ուսումնասիրության արդյունքում պարզվել է, որ այդ ցուցանիշը չի համապատասխանում իրականությանը։

Նախ՝ 10 աղյուսակի 3-րդ սյունակում սեփականաշնորհման ենթակա «Պետական առևտրի և Հասարակական սննդի» օբյեկտների քանակն ամրագրվել է 1509, կամ Ծրագրով հաստատված քանակից 254-ով պակաս, իսկ «Կենցաղսպասարկման օբյեկտների» քանակը 41-ով գերազանցում է Ծրագրով սահմանվածին (760 օբյեկտ)։ Արդյունքում, սեփականաշնորհման ենթակա պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների հանրագումարն ըստ Հաշվետվության կազմել է 3611, այն դեպքում, երբ Ծրագրով և դրանում կատարված լրացումներով սահմանված քանակը կազմել է 3824 (3809+15):

Երկրորդ՝ սեփականաշնորհված ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների հանրագումարի (665) ճյուղային կառուցվածքը (աղյուսակ 10) քանակական առումով 77 խոշոր և միջին ձեռնարկությունների քանակով պակաս է դրանց անալիտիկ հաշվետվական քանակների հանրագումարից (243՝ աղյուսակներ 2 և 4,+499՝ աղյուսակ 9, սյունակ 5)՝ 742-ից։

Ստացվում է, որ Ծրագրով սեփականաշնորհման ենթակա պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման քանակական կատարողականը ձեռք է բերել հետևյալ տեսքը`

 

Ծրագրով սեփականաշնորհման ենթակա պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման քանակական կատարողականները 25.08.97 թ. դրությամբ, ըստ Հաշվետվության և ըստ Ծրագրի ու Հաշվետվության տվյալների՝ Վերահսկիչ պալատի կողմից կատարված հաշվարկների

 

Հ.Հ	Սեփականա- շնորհվող ձեռնարկու- թյունների և օբյեկտների տեսակները	Սեփականաշնորհման ենթակա ձեռնարկությունների և օբյեկտների քանակը			Սեփականաշնորհված ձեռնարկությունների և օբյեկտների քանակը			Քանակական կատարողականը (%)
		Ըստ Հաշվե- տվու- թյան (Աղյու- սակ 9)	Ըստ Ծրագրի և Հաշվե- տվության տվյալների` ՎՊ կողմից հաշվարկ- ված	Տար- բերու- թյունը	Ըստ Հաշվե- տվու- թյան (Աղյու- սակ 9)	Ըստ Ծրագրի և Հաշվե- տվության տվյալների` ՎՊ կողմից հաշվարկ- ված	Տար- բերու- թյունը	Ըստ Հաշվե- տվու- թյան (Աղյու- սակ 9)	Ըստ Ծրագրի և Հաշվե- տվության տվյալների` ՎՊ կողմից հաշվարկ- ված	Տար- բերու- թյունը
1	Միջին և խոշոր ձեռնարկություններ	906	906	-	166	243	-77	18,3	26,8	-8,5
2	Անավարտ շինարարության օբյեկտներ	395	395	-	-	-	-	-	-	-
3	«Փոքր» օբյեկտներ	2310	2523	-213	499	499	-	21,6	19,8	1,8
4	Ընդամենը	3611	3824	-213	665	742	-77	18,4	19,4	-1,0

 

Վերոհիշյալի հիման վրա կարելի է եզրակացնել, որ Հաշվետվությունում արտացոլված Ծրագրի քանակական կատարողականը (18,4 տոկոս) չի արտացոլում իրական պատկերը։

2.13.4.2. Ըստ Ծրագրում ընդգրկված պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման արժեքային ցուցանիշների գծով սահմանված առաջադրանքների`

● Ծրագրով սահմանված արժեքային ցուցանիշների կազմը հիմնականում ներառում է`

—սեփականաշնորհման ենթակա պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների հիմնական ֆոնդերի հաշվեկշռային արժեքը՝ 59,690.57 մլն դրամ (ըստ Ծրագրի 11 հոդվածի).

—սեփականաշնորհման հավաստագրերի (սերտիֆիկատների) ծավալն ու դրանց տեսակարար կշիռը Ծրագրով նախատեսված սեփականաշնորհվող գույքի հաշվեկշռային արժեքի նկատմամբ՝ 48 տոկոս (ըստ Ծրագրի 5 հոդվածի):

Հաշվետվության մեջ վերոհիշյալ ցուցանիշներից առաջինի վերաբերյալ միակ տեղեկատվությունն ու պարզաբանումը բերված են 6-րդ կետի վերջին պարբերությամբ՝ «Ծրագրի կատարման գնահատականն արժեքային արտահայտությամբ, հաշվետվության ներկայացման վերջին օրվա դրությամբ, կարելի է տալ միայն նախորդ ծրագրերի հետ (ընդգծված է ՎՊ կողմից) բացարձակ մեծությամբ, որը կազմել է 52721,2 մլն դրամ»։

Հաշվի առնելով 1995 թ. Հաշվետվության 6-րդ կետի վերջին պարբերությամբ ներկայացված նմանատիպ պարզաբանումը՝ «Ծրագրի կատարման գնահատականն արժեքային արտահայտությամբ, հաշվետվության ներկայացման վերջին օրվա դրությամբ, կարելի է տալ միայն բացարձակ մեծությամբ, որը կազմել է 51240,2 մլն դրամ» և հիմք ընդունելով այն հանգամանքը, որ երկու Հաշվետվություններն էլ ներառում են 25.08.97 թ. դրությամբ ցուցանիշները, ստացվում է, որ 1996-1997 թթ. Ծրագրով սեփականաշնորհված 243 միջին և խոշոր ձեռնարկությունների ու 499 «փոքր» օբյեկտների համար վճարվել է 1,481.0 մլն դրամ (52,721.2 մլն դրամ-51,240.2 մլն դրամ)։ Ըստ Հաշվետվության 4 և 5 աղյուսակների տեղեկատվության՝ Ծրագրում ընդգրկված միջին և խոշոր ձեռնարկությունների միայն «ազատ բաժանորդագրության արդյունքում ձևավորված ընդհանուր արժեքը» կազմել է 4,375.16 մլն դրամ, որից ուղղակիորեն հետևում է, որ արժեքային արտահայտությամբ Ծրագրի կատարողականը չէր կարող կազմել 1,481.0 մլն դրամ։

● Հաշվետվության 5 աղյուսակի 3-րդ տողում ներկայացված է գերբաժանորդագրությամբ ընկերությունների խմբավորում, որոնց բաժանորդագրության կատարման միջին չափը կազմել է 178,7 տոկոս։ Սակայն, նույն տողի 5 և 6 սյունակներում ամրագրված արժեքային ցուցանիշներից ստացվում է, որ դրանց բաժանորդագրության կատարման միջին չափը կազմում է 20,08 տոկոս (17,28 մլն դրամ/ 86,05 մլն դրամ* 100 տոկոս)։

Ավելին, բաժնետիրացված ընկերությունների բաժնետոմսերի փաստացի բաժանորդագրության աստիճանը բնութագրող աղյուսակային տեսքով մատուցված տեղեկատվության մեջ առկա են դրանց խմբավորման ոչ կոռեկտ չափանիշներ։ Այսպես՝ Հաշվետվության 5 աղյուսակի 2-րդ տողում ներկայացված է ընկերությունների խմբավորում, որում ընդգրկված են ինչպես թեր, այնպես էլ գերբաժանորդագրությամբ ցուցանիշներ։ Այդ տողով ստացված ամփոփ ցուցանիշը, ՎՊ կարծիքով, իմաստաբանական առումով չի կարող արժեք ներկայացնել, իսկ Ծրագրի կատարողականը գնահատելու տեսանկյունով այն կոռեկտ չէ։

2.13.4.3. Ըստ Հաշվետվության 5-րդ կետի, 25.08.97 թ. դրությամբ Հայաստանի Հանրապետությունում սեփականաշնորհման ողջ ընթացքում (այդ թվում՝ 1995 թ. և 1996-1997 թթ. Ծրագրերով) սեփականաշնորհված գույքի դիմաց վճարվել է 52,721,173.8 հազ. դրամ, որից «Սեփականաշնորհված սերտիֆիկատներով վճարվել է 52338280 հազ. դրամ (ընդհանուր վճարումների 99,3 տոկոսը), իսկ դրամով` 382893 հազ. դրամ (0,7 տոկոս)»։

1994, 1995 և 1996 թթ. բյուջետային օրենսդրությամբ սեփականաշնորհման բնագավառին վերագրվող արժեքային ցուցանիշների կատարումը չի ապահովվել (4,825.0 մլն դրամի դիմաց՝ 364.183 մլն դրամ, կամ 7,55 տոկոսը)։ Ըստ «Հայաստանի Հանրապետության 1994 թվականի հանրապետական բյուջեի կատարման տարեկան հաշվետվության մասին» ՀՀ օրենքի հավելվածի՝ 1994 թվականի համար պետական ունեցվածքի սեփականաշնորհումից պլանավորված է եղել հանրապետական բյուջեի մուտքեր 205.0 մլն դրամի չափով, փաստացի մուտքը կազմել է 86,939 մլն դրամ (կատարողականը՝ 42,4 տոկոս)։ «Հայաստանի Հանրապետության 1995 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ Գերագույն խորհրդի որոշման 4-րդ կետի Բ ենթակետով սահմանված էր, որ պետական ունեցվածքի սեփականաշնորհումից եկամուտը 1995 թ. պետք է կազմեր 1,120.0 մլն դրամ։ Ըստ «Հայաստանի Հանրապետության 1995 թվականի պետական բյուջեի կատարման տարեկան հաշվետվության մասին» ՀՀ օրենքի հավելվածի՝ պետական ունեցվածքի սեփականաշնորհումից փաստացի մուտքերը կազմել են 49,544 մլն դրամ (կատարողականը՝ 4,4 տոկոս)։ «Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի պետական բյուջեի մասին» ՀՀ օրենքի 3 հոդվածով պետական գույքի սեփականաշնորհումից և ապապետականացումից եկամուտները սահմանված էր 3,5 մլրդ դրամի չափով։ Ըստ «Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի պետական բյուջեի տարեկան հաշվետվության» տվյալների (էջ 60)՝ պետական գույքի սեփականաշնորհումից և ապապետականացումից 1996 թվականին պետական բյուջեի եկամուտները կազմել են 227.7 մլն դրամ (կատարողականը` 6,5 տոկոս):

2.13.5. Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

Օբյեկտուալ և արժեքային ցուցանիշների միջև հստակեցված և չափակցվող կապի բացակայությունը թույլ չի տալիս Ծրագրի ամփոփ կատարողականի մասին եզրակացություն կազմել։

Հայաստանի Հանրապետության Ազգային ժողով ՀՀ օրենքի նախագծի տեսքով ներկայացված Հաշվետվությունում ամրագրված քանակական ցուցանիշների հաշվարկներում թույլ տրված անճշտությունների հետևանքով Ծրագրի կատարողականի պատկերն աղավաղված է։

Ծրագրային նպատակների և հիմնական խնդիրների առումով Հաշվետվության բովանդակությունն ու կառուցվածքը թերի են։ Փաստաթղթում արտացոլված նույնանուն ցուցանիշների միջև արձանագրվել են տարբերություններ։

 

2.14. Վերահսկիչ պալատի խորհրդի 27.02.98 թ. թիվ 5 որոշմամբ հաստատված թիվ ՎՊ/97-14 եզրակացությունը՝ «ՀՀ պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման մասին» ՀՀ օրենքի 32 հոդվածով սահմանված պահանջներին «Պետական ձեռնարկությունների՝ բաց բաժնետիրական ընկերությունների ձևով սեփականաշնորհման կանոնակարգի» համապատասխանության վերաբերյալ

 

2.14.1. ՀՀ սեփականաշնորհման նախարարի 27.10.97 թ. թիվ 01-275/1 գրությանը կից՝ «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագրի կատարման վերաբերյալ հաշվետվության մասին» և «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1996—1997 թվականների ծրագրի կատարման վերաբերյալ հաշվետվության մասին» ՀՀ օրենքների նախագծերի բովանդակու­թյան, որպես այդ ծրագրերի կատարման մասին հաշվետվությունների ուսումնասիրության շրջանակում (տես՝ ՎՊ/97-12 և ՎՊ/97-13 եզրակացությունները), ուսումնասիրվել է ՀՀ կառավարության «Պետական ձեռնարկությունների՝ բաց բաժնետիրական ընկերությունների ձևով սեփականաշնորհման գործընթացը կանոնակարգելու մասին» 31.01.95 թ. թիվ 47 որոշմամբ հաստատված՝ «Պետական ձեռնարկությունների՝ բաց բաժնետիրական ընկերությունների ձևով սեփականաշնորհման կանոնակարգի» (հետայսու՝ Կանոնակարգ) համապատասխանությունը «Պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման մասին» ՀՀ օրենքի (հետայսու՝ Օրենք) 32 հոդվածով սահմանված պահանջներին, ՀՀ Ազգային ժողովի 27.09.95 թ. Ն—027-1 որոշմամբ հաստատված՝ «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագրով» նախատեսված սեփականաշնորհման հավաստագրերի (սերտիֆիկատների) բաշխման և ոչնչացման, ինչպես նաև սեփականաշնորհումից բյուջետային մուտքերի վերաբերյալ Վերահսկիչ պալատին տրամադրված պաշտոնական տեղեկատվությունը։

2.14.2. Ուսումնասիրվել են ՀՀ սեփականաշնորհման, ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարությունների, «Հայխնայբանկի» և պետական ունեցվածքի հաշվառման և ապապետականացման վարչության փաստաթղթերը։

2.14.3. Ուսումնասիրված փաստաթղթերի բովանդակությունը բավարար հիմք է տվել կարծիք արտահայտելու Օրենքին՝ Կանոնակարգի համապատասխանության, ինչպես նաև բաշխված և ոչնչացված սեփականաշնորհման հավաստագրերի ու սեփականաշնորհումից բյուջետային մուտքերի գծով պաշտոնական ցուցանիշների վերաբերյալ։

2.14.3.1. Օրենքին Կանոնակարգի համապատասխանության վերաբերյալ՝

Օրենքի 32՝ «Պետական ձեռնարկությունների սեփականաշնորհումը բաց բաժնետիրական ընկերությունների ձևով», հոդվածի 2-րդ կետով սահմանված է՝ «Պետական ձեռնարկությունների հիման վրա ստեղծվող բաց բաժնետիրական ընկերությունների հիմնադիր հանդես է գալիս Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված մարմինը, որը սահմանում է ընկերության կանոնադրական հիմնադրամի մեծությունը, ելնելով Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից հաստատված կարգից մշակում է դրա կանոնադրությունը և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով գրանցում է բաց բաժնետիրական ընկերությունը՝ առանց սահմանված կանխավճարը մուծելու։

Բաց բաժնետիրական ընկերությունը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով գրանցվելուց հետո Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից լիազորված մարմինը իր` հիմնադրի իրավունքները և բաժնետոմսերի փաթեթը փոխանցում է Հայաստանի Հանրապետության պետական ունեցվածքի հաշվառման և ապապետականացման վարչությանը (ընդգծված է ՎՊ կողմից)»։ Նույն հոդվածի 4-րդ կետի առաջին երեք մասերով սահմանված է՝ «4. Հայաստանի Հանրապետության պետական ունեցվածքի հաշվառման և ապապետականացման վարչությունը սեփականաշնորհվող ձեռնարկության աշխատավորական կոլեկտիվի անդամներին բաժնետոմսերին բաժանորդագրում է սույն օրենքի 9 հոդվածով սահմանված կարգով` բաց բաժնետիրական ընկերության գրանցման պահից մեկ ամսվա ընթացքում։

Ազատ բաժանորդագրության համար նախատեսված բաժնետոմսերը վաճառվում են մինչև վեց ամսվա, սակայն ոչ պակաս, քան մեկ ամսվա ընթացքում՝ ըստ Հայաստանի Հանրապետության կառավարության տվյալ ձեռնարկության սեփականաշնորհման մասին որոշման։

Ձեռնարկության աշխատավորական կոլեկտիվի անդամների ձեռք չբերած բաժնետոմսերը ենթակա են ազատ բաժանորդագրման»։ Իսկ նույն կետի չորրորդ մասով սահմանված է, որ «Չվաճառված բաժնետոմսերը մնում են պետական սեփականություն և գտնվում են Հայաստանի Հանրապետության պետական ունեցվածքի հաշվառման և ապապետականացման վարչության տնօրինության տակ (ընդգծված է ՎՊ կողմից)»։

Վերոհիշյալից հետևում է, որ պետական ձեռնարկությունը նախ՝ ՀՀ կառավարության լիազորված մարմնի կողմից պետք է վերակազմավորվեր բաց բաժնետիրական ընկերության, այնուհետև, ընկերության գրանցված կանոնադրությունը և բաժնետոմսերի փաթեթը հանձնվեր ՀՀ պետական ունեցվածքի հաշվառման և ապապետականացման վարչությանը (հետայսու Վարչություն)։ Փաստորեն նախատեսվել է սեփականության օբյեկտի փոփոխություն, պետական ձեռնարկության գույքից՝ բաժնետիրական ընկերության բաժնետոմսերի։ Բաժնետոմսերի՝ որպես բաժնետերերի համար սեփականության օբյեկտի թեզն ամրագրված է նաև «Բաժնետիրական ընկերությունների մասին» ՀՀ օրենքում (հոդվածներ 14, 34, 35, 39, 40, 41, 42 և այլն):

Վերոհիշյալով Օրենքը Վարչության համար սահմանել էր պարտականություններ՝ բաժանորդագրման եղանակով կազմակերպելու իրեն փոխանցված բաժնետոմսերի վաճառքը, ինչպես ձեռնարկության աշխատավորական կոլեկտիվի անդամներին, այնպես էլ` Օրենքով սահմանված կարգով, այլ ցանկացողներին։ Չվաճառված բաժնետոմսերը Վարչությունը պետք է պահեր իր տնօրինության տակ՝ որպես պետության սեփականություն։

Բաժնետոմսերի բաժանորդագրության արդյունքով (չվաճառված բաժնետոմսերի մասով) պետական ձեռնարկության վերակազմավորման ճանապարհով ստեղծված բաց բաժնետիրական ընկերության կանոնադրական հիմնադրամի նվազեցում նախատեսված չէ Օրենքով։

Սակայն, ըստ Կանոնակարգով սահմանված դրույթների (VI և VII բաժիններ), մինչ 02.08.96 թ., սեփականաշնորհման նպատակով պետական ձեռնարկությունների վերակազմավորման եղանակով ստեղծված բաց բաժնետիրական ընկերությունների բաժնետոմսերի բաժանորդագրության արդյունքով հնարավորություն էր ընձեռվել դրանց կանոնադրական հիմնադրամը նվազեցնել մինչև հայտարարվածի 25%-ը։ Այդ պահից (Կանոնակարգի փոփոխմանն ուղղված ՀՀ կառավարության 02.08.96 թ. թիվ 238 որոշմամբ) մինչ 06.05.97 թ., հայտարարված կանոնադրական հիմնադրամը նվազեցնելու հնարավորությունը՝ հայտարարվածի 25%-ից փոքր-ինչ բարձրացվել է։ ՀՀ կառավարության 06.05.97 թ. թիվ 123 որոշմամբ կանոնադրական հիմնադրամը նվազեցնելու հնարավորությունը սահմանափակվել է հայտարարվածի 50%-ի չափով։

Սեփականաշնորհման գործընթացի սկզբից առ 25.08.97 թ. բաց բաժնետիրական ընկերությունների ձևով սեփականաշնորհվել է 763 ձեռնարկություն, որոնցից 510 ձեռնարկությունների սեփականաշնորհումն իրականացվել է թերբաժանորդագրությամբ, այսինքն՝ 66,84% (հաշվարկված է ըստ Վարչության «Ձեռնարկությունների բաժնետոմսերի բաժանորդագրության արդյունքների մասին» տեղեկանքների)։ Օրենքի 4-րդ կետով սահմանված դրույթների չկիրառման հետևանքով Վարչությանը՝ 25.08.97 թ. դրությամբ հնարավորություն չի ընձեռվել որպես պետական սեփականություն տնօրինելու այդ ` 510 բաց բաժնետիրական ընկերությունների, բաժնետոմսերը։

2.14.3.2. Պետական ունեցվածքի սեփականաշնորհումից բյուջետային մուտքերի գծով ցուցանիշների վերաբերյալ՝

Ըստ «Հայաստանի Հանրապետության 1994 թվականի հանրապետական բյուջեի կատարման տարեկան հաշվետվության մասին» ՀՀ օրենքի հավելվածի՝ 1994 թվականին պետական ունեցվածքի սեփականաշնորհումից հանրապետական բյուջեի փաստացի մուտքը կազմել է 86.939 մլն դրամ։ Ըստ «Հայաստանի Հանրապետության 1995 թվականի պետական բյուջեի կատարման տարեկան հաշվետվության մասին» ՀՀ օրենքի հավելվածի՝ պետական ունեցվածքի սեփականաշնորհումից հանրապետական բյուջեի փաստացի մուտքերը կազմել են 49.544 մլն դրամ։ Ըստ «Հայաստանի Հանրապետության 1996 թվականի պետական բյուջեի տարեկան հաշվետվության» տվյալների (էջ 60) պետական գույքի սեփականաշնորհումից և ապապետականացումից 1996 թվականին հանրապետական բյուջեի եկամուտները կազմել են 227.7 մլն դրամ։ Այսպիսով՝ 1994, 1995 և 1996 թթ. սեփականաշնորհումից հանրապետական բյուջեի մուտքերը կազմել են 364.189 մլն դրամ։

Սակայն, ըստ ՀՀ ֆինանսների նախարարի առաջին տեղակալի 10.02.97 թ. թիվ 21-5-01 գրության տվյալների՝ 1994, 1995 և 1996 թթ. սեփականաշնորհումից հանրապետական բյուջեի մուտքերը կազմել են 423.244 մլն դրամ, սեփականաշնորհման գործընթացի սկզբից (ներառյալ նաև 1993 թ. մուտքերը)՝ 423, 953.17 հազ. դրամ։ Իսկ ըստ ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարի առաջին տեղակալ-գլխավոր գանձապետի 23.09.97 թ. 21-4-01 գրության տվյալների` առ 01.01.97 թ. սեփականաշնորհումից հանրապետական բյուջեի մուտքերը կազմել են 277,244.0 հազ. դրամ (տարբերությունը վերջին ցուցանիշից կազմում է 146,709.17 հազ. դրամ)։

2.14.3.3. Սեփականաշնորհման հավաստագրերի բաշխման և ոչնչացման գծով ցուցանիշների վերաբերյալ՝

Ըստ «Հայաստանի Հանրապետության պետական ձեռնարկությունների և անավարտ շինարարության օբյեկտների սեփականաշնորհման և ապապետականացման 1995 թվականի ծրագրի կատարման հաշվետվության մասին» ՀՀ օրենքի (հետայսու՝ Հաստատված Հաշվետվություն) 5.1.1. կետի տվյալների՝ հանրապետության քաղաքացիներին սեփականաշնորհման հավաստագրերի բաշխումը սկսվել է 01.10.94 թ. և պաշտոնապես ավարտվել 01.10.95 թ.։ Այդ ընթացքում բաշխվել է 3151045 սեփականաշնորհման հավաստագիր։

Իսկ ըստ Հայխնայբանկի տվյալների (Հայխնայբանկի վարչության նախագահի 30.05.97 թ. թիվ 12/2-26 գրություն)՝ փաստացի բաշխված սեփականաշնորհման հավաստագրերի քանակը կազմել է 3187099, որը հավաստվել է ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարի առաջին տեղակալ-գլխավոր գանձապետի՝ Վերահսկիչ պալատին հղած 23.09.97 թ. թիվ 21-4-01 գրությամբ։ Հայխնայբանկի և Հաստատված Հաշվետվության տվյալներում փաստացի բաշխված սեփականաշնորհման հավաստագրերի քանակների միջև առկա է տարբերություն, որը կազմում է 36054 սեփականաշնորհման հավաստագիր՝ 721.08 մլն դրամ ընդհանուր անվանական արժեքով։

Էական տարբերություններ են արձանագրվել նաև հաշվետու ժամանակաշրջանին վերաբերող հատվածում՝ ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության ու Հայխնայբանկի կողմից սեփականաշնորհման հավաստագրերի ոչնչացման վերաբերյալ Վերահսկիչ պալատին տրամադրված տեղեկատվության մեջ։ Այսպես` ըստ ՀՀ ֆինանսների նախարարի առաջին տեղակալի 10.02.97 թ. թիվ 21-5-01 գրության տվյալների, առ 31.01.97 թ. ոչնչացվել է թվով 505568 սեփականաշնորհման հավաստագիր, իսկ ըստ Հայխնայբանկի Վարչության նախագահի 06.03.97 թ. թիվ 12/2-26 գրության՝ 01.02.97 թ. դրությամբ ոչնչացված սեփականաշնորհման հավաստագրերի ընդհանուր քանակը կազմել է 470620 հատ։ Տարբերությունը կազմում է 34948 սեփականաշնորհման հավաստագիր՝ 698.96 մլն դրամ ընդհանուր անվանական արժեքով։ Ընդ որում, այդ քանակի հավաստագրերի ոչնչացման մասին տեղեկատվությունը ներկայացվել է ՀՀ ֆինանսների նախարարի առաջին տեղակալի կողմից (10.02.97 թ. թիվ 21-5-01 գրությամբ), որպես հավաստագրերի 26.06.96 թ. իրականացված ոչնչացում։ Սակայն ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարի առաջին տեղակալ—գլխավոր գանձապետի՝ 23.09.97 թ. թիվ 21-4-01 գրությամբ Վերահսկիչ պալատին ներկայացված ոչնչացման միջոցառումների հերթական խմբերի և դրանց ամսաթվերի ցանկում նշված է, որ ոչնչացման առաջին միջոցառումը տեղի է ունեցել 11.04.96 թ., երկրորդը՝ 29.08.96 թ.։

2.14.4. Նշված հանգամանքներից ելնելով՝

Կանոնակարգը հնարավորություն չի ընձեռել սեփականաշնորհման գործընթացում կիրառելու Օրենքի 32 հոդվածի 2-րդ կետով և 4-րդ կետի չորրորդ մասով սահմանված դրույթները։

Սեփականաշնորհման գործընթացի արդյունքներն ամփոփելու լիազորություններով օժտված համապատասխան պետական մարմինների կողմից ամփոփվող նույնանուն պաշտոնական տեղեկատվությունը կոորդինացված չէ։

 

3. ՎԵՐԱՀՍԿԻՉ ՊԱԼԱՏԻ ՏԵՂԵԿԱՆՔՆԵՐԸ

 

3.1  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

 

Միջազգային ֆինանսական կազմակերպությունների եվ օտարերկրյա պետությունների կողմից ՀՀ կառավարությանը եվ ՀՀ ԿԲ-ին տրամադրված վարկերի եվ ՀՀ կառավարության երաշխիքներով ՀՀ այլ վարկառուների կողմից ստացված վարկերի մասին

 

հհ ը/կ	ՎԱՐԿԱՏՈՒՆԵՐ	Ստորագրման տարեթիվը	Տրամադրվող վարկի գումարը ըստ համաձայնագրի		Մարման ժամա- նակա-շրջանը (տարի)	Արտոն-յալ ժամա- նակա-շրջանը (տարի)	Արտո- նյալ ժամ- կետը (թվա- կան)	Մար- ման ժամ- կետը (թվա- կան)	Առ 01.01.98թ. օգտա- գործվել է (մլն ԱՄՆ դոլար)	Առ 01.01.98թ. մարվել է (մլն ԱՄՆ դոլար)	Պայմանագրի վավերացման օրը		Այլ նշում- ներ
			մլն ԱՄՆ դոլար	մլն SDR							ՀՀ Նախագահի կողմից	ՀՀ Ազգային ժողովի կողմից
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
I	ՀՀ կառավարությանը տրամադրված վարկեր Միջազգային Զարգացման Գործակալություն
1	Աղետի գոտու վերականգնման վարկ	1994	30.8	20.1	35	10	2004	2029	30.35			16.03.95
2	Ոռոգման համակարգի վերականգնման վարկ	1994	43	29.4	35	10	2004	2029	15.1		30.01.95	17.01.95
3	Էներգահամա- կարգի վերականգնման վարկ	1994	13.7	9.4	35	10	2004	2029	10.2		30.01.95	17.01.95
4	Վերականգնո- ղական վարկ	1995	63	41.5	35	10	2005	2030	63			1.03.95
5	Ճանապարհների վերանորոգման վարկ	1995	16	10.3	35	10	2005	2030	11.782		26.12.95	13.12.95
6	Ճանապարհների վերանորոգման վարկ	1997	15	11								04.02.98
7	Սոցիալական ներդրումների վարկ	1995	12	8.1	35	10	2005	2030	3.95			13.12.95
8	Կառուցվածքային բարեփոխումների վարկ (I)	1996	60	40.4	35	10	2006	2031	60		22.03.96	19.03.96
9	Կառուցվածքային բարեփոխումների տեխնիկական օգնության վարկ (I)	1996	3.9	2.6	35	10	2006	2031	0.905		22.03.96	19.03.96
10	Ձեռնարկությունների զարգացման վարկ	1996	16.7	11.6	35	10	2006	2031	0.305		11.04.97	1.04.97
11	Կառուցվածքային բարեփոխումների վարկ (II)	1997	62.06	43.1	35	10	2007	2032	62.06		15.09.97	9.09.97
12	Կառուցվածքային բարեփոխումների տեխնիկական օգնության վարկ (II)	1997	5.18	3.6	35	10	2007	2032	0.005		15.09.97	9.09.97
13	Կառուցվածքային բարեփոխումների վարկ (III)	1998	20		35	10	2008	2033	-
14	Մունիցիպալ զարգացման ծրագիր	1998	25		35	10	2008	2033	0.696
15	Էլեկտրաէներգիայի հաղորդման և բաշխման համակարգերի վարկ	1998	18.7		35	10	2008	2033	0.034
16	Կրթության ֆինանսավորման և կառավարման բարեփոխումների ծրագիր	1998	15.1	11.1	35	10	2008	2033	0.717
17	Առողջապահության ֆին. և առողջության պահպանման ծրագիր	1997	10	7.2	35	10	2007	2032	-			02.03.98
18	Գյուղատնտեսության բարեփոխումների աջակցման ծրագիր	1997	14.5	10.7	35	10	2007	2032	0.697
II	Զարգացման և Վերակառուցման Միջազգային Բանկ
19	Կառավարման համակարգի բարեփոխումների վարկ	1993	12		10	5	1998	2003	10.734			11.05.93
III	Զարգացման և Վերակառուցման Եվրոպական բանկ
20	Հրազդանի ՊՇԷԿ-ի 5-րդ բլոկի կառուցման վարկ	1993	57.4		15	3	1996	2008	45.796	3.944		11.05.93
21	Մեծածախ շուկայի կառուցման վարկ	1995	15		15	3	1998	2010	0.755		6.03.96	19.02.96
IV	Գյուղատնտ. Զարգացման Միջազգ. գործակալություն
22	Ոռոգման համակարգի վերականգնման վարկ	1995	8	5.4	40	10	2005	2035	1.028			26.09.95
23	Հայաստանի հյուսիս-արևմտյան շրջանների գյուղատնտեսական ծրագիր	1997	13	9.55	40	10	2007	2037
V	Ճապոնական OESF հիմնադրամ
24	Էլեկտրաէներգիայի տեղափոխման սարքավորումների վերականգնում	1998	48						0.035
VI	Գերմանիայի Զարգացման վարկերի Բանկ
25	Քանաքեռի հէկ-ի վերականգնման անհետաձգելի օգնության ծրագիր (25 մլն DM)	1997	14		40	10	2007	2037
VII	Եվրամիություն
26	Առևտրային վարկ (38 մլն էքյու)	1992	41.5		3			1995				5.11.92
27	Առևտրային վարկ (20 մլն էքյու)	1993	21.9		3			1996				23.06.93
	Ընդամենը առևտրային վարկ (58 մլն էքյու)	1992-1993	63.4		3				63.4	11.321
VIII	Ռուսաստանի Դաշնություն
28	400 մլն ՌԴ ռուբլի	1991	0.071		10	5	1996	2001	0.071	0.026
29	500 մլն ՌԴ ռուբլի	1992	0.09						0.09	0.9		20.07.93
30	2 մլրդ ՌԴ ռուբլի	1993	0.346		10	3	1996	2003	0.346	0.098		20.07.93
31	73.7 մլն ԱՄՆ դոլար (պարտքի վերաձևակերպում)	1997	73.7		10.5	2.5	01.07.99	01.07.2007	73.7			24.09.97
32	98.3 մլրդ ՌԴ ռուբլի	1996	17.23		6	2	1998	2002	17.23			29.04.97
33	249 մլրդ ՌԴ ռուբլի	1997	42.9		12	7	2004	2009	17.8
IX	Թուրքմենստան
34	Պարտքի վերաձևակերպում	1996	34		6				34	8.505	23.10.96
X	Ֆրանսիա
35	Առևտրային վարկ (24.5 մլն ֆրանսիական ֆրանկ)	1995	4.2		40	10.5	01.07.2005	2035	2.76			6.02.96
XI	ԱՄՆ
36	Ապրանքային վարկ (հացահատիկի առաքում)	1995	15		30	6	2001	2025	13.9			6.02.96
37	Ապրանքային վարկ (հացահատիկի առաքում)	1996	15		30	6	2002	2026	14.5				ՀՀ Նախա-գահի աշխատա-կազմում վավե-րացման ընթացքի մեջ է
38	Ապրանքային վարկ (հացահատիկի առաքում)	1997	15		30	5	2002	2027
XII	Հունաստան
39	Սևծովյան Բանկի անդամավճարի համար	1997	3										ՀՀ Ազգային ժողովում վավերաց-ման ընթացքի մեջ է
	Ընդամենը հհ կառավարությանը տրամադրված վարկեր		959.377	275.05					555.946	24.794
	ՀՀ ԿԲ-ի վարկեր
XIII	Միջազգային արժութային հիմնադրամ
40	STF Համակարգային փոխակերպումների վարկ (33.75 մլն SDR)	1994	45.9	33.75	10	5	1999	2004	45.9				Համաձայ-նագրերը չեն վավե-րացվել ՀՀ արտաքին գործերի նախարա- րության բնօրի- նակների բացակա- յության պատճառով
41	SBA «Սթենդ-բայ» տիպի (43,88 մլն SDR)	1995	59.23	43.88	10	3	1998	2005	18.2
42	ESAF Կառուցվածքային փոփոխությունների ընդհանուր ֆին. վարկ (101.25 մլն SDR)	1996	136.7	101.25	10	5	2001	2006	68.4
43	Վարկատու` Deutsche Bank, Luxemburg	1996	5		3	2	1998	1999	5
	Ընդամենը հհ ԿԲ-ի վարկեր		246.83	178.88					137.5	0
	Ընդամենը ՀՀ կառավարության և ԿԲ-ի վարկեր		1206.207	453.93					693.446	24.794
	ՀՀ կառավարության երաշխիքներով վարկեր
XIV	ՉԺՀ
44	Ապրանքային վարկ	1992	4.13		3				4.13	0.15		6.10.92
XV	Եվրոբանկ
45	Կարգո տերմինալ	1994	22.8		10	23	2017	2004	16.707			17.01.95
	Ընդամենը երաշխիքներով վարկեր		26.93						20837	0.15
	ԸՆԴԱՄԵՆԸ		1233.137	453.93					714.283	24.944

 

3.2  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

 

Աղետի գոտու վերականգնման վարկի միջոցների օգտագործման մասին
(առ 01.01.98 թ.)

 

ՀՀ Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների		Ըստ համաձայնագրի		Փաստացի գումարը
		SDR	ԱՄՆ դոլար	ԱՄՆ դոլար
1	Սարքավորումներ	130,000	199,203	235,633
2	Քաղաքաշինություն
	(I փուլ)	5,060,000	7,753,631	6,742,333
	(II փուլ)	8,250,000	12,641,791	22,854,974
3	Տեխնիկական օժանդակություն	1,700,000	2,604,975	263,226
4	Չբաշխված գումար	4,960,000	7,600,400	---
5	Ծրագրի իրականացման գրասենյակի պահպանման ծախսեր	---	---	255,550
	Ընդամենը`	20,100,000	30,800,000	30,351,716

 

3.3  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

 

Ոռոգման համակարգի վերականգնման ՄԶԸ-ի վարկի միջոցների օգտագործման մասին (առ 01.01.98 թ.)

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ համաձայնագրի 20.10.94 թ.	Վերաբաշխումից հետո 18.06.97 թ.		Փաստացի գումարը
	SDR	SDR	ԱՄՆ դոլար	ԱՄՆ դոլար
1. Սարքավորումներ	16,000,000	520,000	760,500	225,022
2. Շինարարական աշխատանքներ	6,470,000	18,650,000	27,300,000	7,026,983
3. Տեխնիկական օգնություն	680,000	3,390,000	4,960,000	2,659,350
4. Սպասարկման ծախսեր	3,400,000	3,560,000	5,200,000	5,197,900
5. Ծրագրի նախապատրաստման կանխավճար	1,030,000	1,030,000	1,506,000	---
6. Չբաշխված գումար	1,820,000	2,250,000	3,290,000	---
Ընդամենը`	29,400,000	29,400,000	43,016,500	15,109,255

 

3.4  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

 

«Օժանդակություն Հայաստանի էներգահամակարգին» վարկի միջոցների օգտագործման մասին (առ 01.01.98 թ.)

 

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ համաձայնագրի 20.10.94 թ.	Գյումուշ հէկ-ի վթարից հետո (11.09.95 թ.)	Վերաբաշխումից հետո (15.01.97 թ.)		Փաստացի գումարը
	SDR	SDR	SDR	ԱՄՆ դոլար	ԱՄՆ դոլար
1. Նյութեր և սարքավորումներ	6,000,000	6,000,000	6,000,000	8,745,000	7,586,099
2. Տեխնիկական օժանդակություն	700,000	700,000	700,000	1,020,000	541,394
3. Գործառնական ծախսեր	200,000	200,000	300,000	437,400	163,301
4. Ծրագրի նախապատրաստման վերաֆինանսավորում	830,000	830,000	830,000	1,209,600	3,666
5. Շինարարական աշխատանքներ	---	1,300,000	1,300,000	1,894,400	1,905,905
6. Չբաշխված գումար	1,670,000	370,000	270,000	393,600	---
Ընդամենը`	9,400,000	9,400,000	9,400,000	13,700,000	10,200,365

 

3.5  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

 

Մայրուղիների վերականգնման վարկի միջոցների օգտագործման մասին
(առ 01.01.98 թ.)

  

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ համաձայնագրի		Փաստացի գումարը
	SDR	ԱՄՆ դոլար	ԱՄՆ դոլար
1. Շինարարական աշխատանքներ	4,150,000	6,433,000	5,758,877
2. Սարքավորումներ, շինանյութեր, վառելիք և պահեստամասեր	4,300,000	6,665,000	4,707,784
3. Տեխնիկական օգնություն, ուսուցում, վերահսկում, նախագծում	800,000	1,240,000	846,272
4. Ծրագրի նախապատրաստման, շահագործման, գրասենյակի ընթացիկ ծախսեր	550,000	852,000	469,257
5. Չբաշխված գումար	500,000	775,000	---
Ընդամենը`	10,300,000	15,965,000	11,782,190

 

3.6  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

 

Սոցիալական ներդրումների վարկի միջոցների օգտագործման մասին (առ 01.01.98 թ.)

 

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ համաձայնագրի		Փաստացի գումարը
	SDR	ԱՄՆ դոլար	ԱՄՆ դոլար
1. Միկրոծրագրերին վերաբերող ապրանքներ, աշխատանքներ և ծառայություններ	5,260,000	7,793,000	2,873,403
2. Կազմակերպչական օժանդակություն ՀՍՆՀ-ին, կապալառուների, իրականացնող գործակալությունների ու համայնքների ունակությունների մեծացում	340,000	503,600	665,507
3. Տեխնիկական օժանդակություն և ուսուցում	740,000	1,096,000
4. ՀՍՆՀ-ի և ՊՎՎ-ի գործունեության ընթացիկ ծախսեր	810,000	1,200,000	221,510
5. Ծրագրի նախապատրաստման կանխավճար	270,000	400,000	190,689
6. Չբաշխված գումար	680,000	1,007,400	---
Ընդամենը`	8,100,000	12,000,000	3,951,109

 

3.7  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

 

Կառուցվածքային բարեփոխումների տեխնիկական օգնության առաջին վարկի (SATAC I) միջոցների օգտագործման մասին (առ 01.01.98 թ.)

 

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ համաձայնագրի		Փաստացի գումարը
	SDR	ԱՄՆ դոլար	ԱՄՆ դոլար
1. Ապրանքներ	500,000	750,000	29,700
2. Խորհրդատվական ծառայություն	2,050,000	3,075,000	853,121
3. Ընթացիկ ծախսեր	50,000	75,000	22,621
Ընդամենը`	2,600,000	3,900,000	905,442

 

3.8  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

 

Ձեռնարկությունների զարգացման վարկի միջոցների օգտագործման մասին
(առ 01.01.98 թ.)

 

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ համաձայնագրի		Փաստացի գումարը
	SDR	ԱՄՆ դոլար	ԱՄՆ դոլար
1. Վարկային գիծ (բանկեր, Հայաստանում մասնավոր ներդրումների ֆինանսական համագործակցություն)	7,618,200	11,000,000	---
2. Ձեռնարկությունների աջակցման հիմնադրամ, բիզնես-խորհրդատու	2,624,800	3,790,000	304,794
3. Բանկերի ֆոնդային բորսա	1,170,100	1,690,000	---
4. Ծրագրերի կառավարման գրասենյակ	186,900	270,000	---
Ընդամենը`	11,600,000	16,750,000	304,794

 

3.9  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

 

Մունիցիպալ զարգացման վարկի միջոցների օգտագործման մասին
(առ 01.01.98 թ.)

 

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ կանխավճարային պայմանագրի (ԱՄՆ դոլար)	Փաստացի գումարը (ԱՄՆ դոլար)
1. Քաղաքացիական աշխատանքներ	1,300,000	569,794.85
2. Սարքավորումներ, մեքենաներ և մետաղապատում	70,000	39,235
3. Խորհրդատվություն	490,000
4. ԾԻԳ-ի պահպանման ծախսեր	140,000	71,529
Ընդամենը`	2,000,000	680,558.85

3.10  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

Էլեկտրահաղորդման գծերի եվ բաշխիչ ցանցերի վերականգՆման եվ արդիականացման վարկի միջոցների օգտագործման մասին (առ 01.01.98 թ.)

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ կանխավճարային պայմանագրի (ԱՄՆ դոլար)	Փաստացի գումարը (ԱՄՆ դոլար)
1. Խորհրդատվական ծառայություններ և վերապատրաստում	1,290,000	4,874
2. Սարքավորումներ	620,000	3,993
3. Շահագործման ծախսեր	90,000	25,752
Ընդամենը`	2,000,000	34,619

3.11  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

Կրթության ֆինանսավորման եվ կառավարման բարեփոխումների վարկի միջոցների օգտագործման մասին (առ 01.01.98 թ.)

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ կանխավճարային պայմանագրի (ԱՄՆ դոլար)	Փաստացի գումարը (ԱՄՆ դոլար)
1. Ապրանքներ և ծառայություններ	600,000	400,063
2. Խորհրդատվական ծառայություն	325,000	296,747
3. Ընթացիկ ծախսեր	33,000	20,272
Ընդամենը`	958,000	717,082

3.12  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

Գյուղատնտեսական բարեփոխումների աջակցման վարկի միջոցների օգտագործման մասին (առ 01.01.98 թ.)

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ կանխավճարային պայմանագրի (ԱՄՆ դոլար)	Փաստացի գումարը (ԱՄՆ դոլար)
1. Ապրանքներ, փոխադրամիջոցներ, մատակարարումներ	380,000	---
2. Տեխնիկական ծառայություններ	65,000	29,920
3. Խորհրդատվական ծառայություն	195,000	---
4. Վարկավորում	650,000	650,000
5. ԾՆՄ-ի գործարկման ծախսեր	210,000	17,329
Ընդամենը`	1,500,000	697,249

3.13  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

Կառավարման համակարգի բարեփոխումների վարկի միջոցների օգտագործման մասին (առ 01.01.98 թ.)

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ համաձայնագրի (ԱՄՆ դոլար)	Փաստացի գումարը (ԱՄՆ դոլար)
1. Խորհրդատվական ծառայությունների վերապատրաստման ծրագրերի ֆինանսավորում	5,800,000	5,736,682
2. Համակարգիչների, սարքավորումների և այլ նյութերի ձեռքբերման ծախսեր	6,000,000	4,798,558
3. Ծրագրի իրականացման գրասենյակ	200,000	199,359
Ընդամենը`	12,000,000	10,734,599

 

3.14  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

Հրազդանի ՊՇԷԿ-ի 5-րդ էներգաբլոկի շինարարության վարկի միջոցների օգտագործման մասին (առ 01.01.98 թ.)

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ կանխավճարային պայմանագրի (ԱՄՆ դոլար)	Փաստացի գումարը (ԱՄՆ դոլար)
1. Շինմոնտաժային աշխատանքներ, ծառայություններ, սարքավորումներ, նախագիծ	45,600,000	39,147,408
2. Սարքավորումների պահպանման ծախսեր	2,400,000	---
3. Խորհրդատվական ծառայություն	3,800,000	2,998,048
4. Չբաշխված գումար (չնախատեսված ծախսերի համար)	5,026,000	3,076,869
5. Բանկային գանձում	574,000	574,000
Ընդամենը`	57,400,000	45,796,325

3.15 Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

Գյուղատնտեսական մեծածախ շուկայի վարկի միջոցների օգտագործման մասին (առ 01.01.98 թ.)

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ համաձայնագրի (ԱՄՆ դոլար)	Փաստացի գումարը (ԱՄՆ դոլար)
1. Մեծածախ շուկայի շինարարական աշխատանքներ	6,246,000	---
2. Խորհրդատվական ծառայություն	1,261,000	160,000
3. Սարքավորումներ	1,742,000	169,000
4.Ժամանակավոր շուկայի շին.	170,000	170,000
5. Վարկի տոկոսներ	1,889,000	---
6. Կոմիսիոն վճար	150,000	150,000
7. Չբաշխված գումար	947,000	106,250
8. Վարկավորման միջոցներ	2,595,000	---
Ընդամենը`	15,000,000	755,250

3.16  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

Ոռոգման համակարգի վերականգՆման ԳԶՄԳ-ի վարկի միջոցների օգտագործման մասին (առ 01.01.98 թ.)

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ համաձայնագրի 20.10.94 թ.	Փաստացի գումարը
	ԱՄՆ դոլար	ԱՄՆ դոլար
1. Սարքավորումներ	300,000	---
2. Շինարարական աշխատանքներ	5,600,000	436,298
3. Տեխնիկական օգնություն	660,000	592,038
4. Սպասարկման ծախսեր	258,000	---
5. Ծրագրի նախապատրաստման կանխավճար	---	---
6. Չբաշխված գումար	1,204,000	---
Ընդամենը`	8,022,000	1,028,336

3.17  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

«Զվարթնոց» օդանավակայանի բեռնային համալիրի (կարգո տերմինալ) կառուցման վարկի միջոցների օգտագործման մասին (առ 01.01.98 թ.)

Վարկի օգտագործումը ըստ ուղղությունների	Նախատեսված գումարը ըստ համաձայնագրի (ԱՄՆ դոլար)	Փաստացի գումարը (ԱՄՆ դոլար)
1. Պահեստ, կառամատույց, ղեկուղիներ (պայմանագրի արժեքի 97%-ը ֆինանսավորվում է վարկային միջոցների հաշվին)	14,957,400	14,695,919
2. Տենդերի և վերահսկման խորհրդատու	799,889	799,889
3. Ղեկավարման խորհրդատու	56,025	53,971
4. Կառավարման պայմանագիր	1,262,850	595,727
5. Սարքավորումներ	2,750,000	334,279
6. Կոմիսիոն վճար (վարկի գումարի 1%)	228,000	228,000
7. Շահագործման խորհրդատու	50,000	---
8. Չբաշխված գումար (չնախատեսված ծախսերի համար)	2,695,836	---
Ընդամենը`	22,800,000	16,707,785

3.18  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

ՀՀ արտաքին պարտքի սպասարկման մասին

3.19  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

1997 թ. սեփականաշնորհման ընթացքի մասին

Հ/Հ	Սեփականաշնորհման ձևը	Գնահատ- ված է	Կառա- վարության որոշմամբ հաստատ- ված է	Սեփակա- նաշնոր- հումը չի կայա- ցել	Սեփակա- նաշնոր- հումը ավարտ- ված է	Ըստ նախարարությունների
						Արդյու- նաբեր. և առևտրի	Գյուղա- տնտես.	Քաղա- քաշին- յան	Մշա- կույթի	Տրանս- պորտի	Կա- պի	Առող- ջապահ- յան	Այլ ճյուղեր
1	Բաց բ/ը-ընդամենը այդ թվում`		820	192	319	114	65	105	9	2	9		15
ա.	Բաժանորդագրություն		810	192	318	113	65	105	9	2	9		15
բ.	Լոտային աճուրդ		10	-	1	1
2.	Փակ բ/ը		53	25	35	12	3		4	10	1	3	2
3.	Գույքի վաճառք վարձակալին		49	2	31
4.	Աճուրդ		7	1	2	2
5.	Մրցույթ		9	6	10	1	1	1					7
6.	Լուծարված է		4
	Ընդամենը	844	942	226	397	129	69	106	13	12	10	3	24
	Ամբողջը*	1961	1942	303	1250	437	383	166	34	32	13	5	41

	Անավարտ շին. օբյեկտներ	15	5	57	27
	Ամբողջը*	175	474	57	28

Հ/Հ		Գնահատված է	Սեփականաշնորհված է		Ենթակա է վաճառքի աճուրդով
			1994-97 թթ	այդ թվում` աճուրդով	Ընդամենը	այդ թվում կառ. որոշում. հաստատված է
1.	«Փոքր» օբյեկտներ	3000	2058	109	106	126
	Ամբողջը*	7720	6021	204	603	229

Հ/Հ		Վճարվել է (հազար դրամ)			Վճարված հավաստագրերի քանակը (հատ)
		Ընդամենը	այդ թվում
			հավաստագրով	դրամով
1.	Ձեռնարկություններ	10,946,602,1	10,944.020.0	2,582.1	547201
2.	Անավարտ շին. օբյեկտներ	103,727.6	98,100.0	5,627.6	4905
3.	«Փոքր» օբյեկտներ	8,266,402.6	8,224,200.0	42,202.6	411210
	Ընդամենը	19,316,732.3	19,266,320.0	50,412.3	963316
	Ամբողջը*	59,519,705.6	59,116,220.0	403,485.6	2993290

*- Սեփականաշնորհման գործընթացի սկզբից:

3.20  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

Հայաստանի Հանրապետության 1997 թվականի առաջին կիսամյակի պետական բյուջեի կատարման մասին

Անվանումը	Պլան	Փաստ	%
1	2	3	4
Ընդամենը եկամուտներ	49,008,292.10	42,286,097.20	86.28
Ա Հարկեր և տուրքեր	34,384,440.10	35,555,852.20	103.4
1 Ավելացված արժեքի հարկ	10,999,520.00	10,635,105.60	96.69
2 Ակցիզային հարկ	4,975,772.50	6,797,609.00	136.6
3 Շահութահարկ	6,777,740.00	6,947,252.90	102.5
4 Եկամտահարկ	5,443,725.00	5,408,408.10	99.35
5 Պետական տուրք	726,952.00	368,214.70	50.65
6 Մաքսային տուրք	4,638,590.60	4,422,098.00	95.33
7 Այլ հարկային եկամուտներ	822,140.00	977,163.80	118.9
Բ Ոչ հարկային եկամուտներ	5,883,852.00	2,650,187.00	45.04
1 Ձեռնարկություններին տրամադրված վարկերի դիմաց տոկոսավճարներ	145,400.00	72,216.00	49.67
2 Եկամուտներ պետ. գույքի վարձակալությունից	103,000.00	20,424.00	19.83
3 Մուտքեր հհ ԿԲ շահույթից	4,547,000.00	1,357,509.00	29.86
4 Եկամուտներ բաժնետիրական ընկերություններում ՀՀ կառավարության բաժնեմասերից ստացվող շահաբաժիններից	394,393.00	349	0.088
5 Վրաստանի Հանրապետությանը տրամադրված վարկերի օգտագործման դիմաց տոկոսավճարներ	183,675.00	0	0
6 Եկամուտ սեփականաշնորհման սերտիֆիկատների թողարկումից	10,000.00	0	0
7 Այլ ոչ հարկային եկամուտներ	500,384.00	1,199,689.00	239.8
Գ Գրանտներ	8,740,000.00	4,080,058.00	46.68

Գործառնական դասակարգում

Ընդամենը ծախսեր	53,208,292.10	47,669,802.50	89.59
01 Ընդհանուր բնույթի պետական ծառայություններ	5,398,129.80	5,463,043.70	101.2
02 Պաշտպանություն	12,511,754.90	12,802,649.50	102.3
03 Հասարակական կարգի պահպանություն և անվտանգություն	4,334,155.20	3,908,434.90	90.18
04 Կրթություն և գիտություն	6,964,928.10	5,419,671.80	77.81
05 Առողջապահություն	3,640,950.60	3,132,476.50	86.03
06 Սոցիալական ապահովագրություն և սոցիալական ապահովություն	5,170,275.50	3,941,782.70	76.24
07 Բնակարանային կոմունալ տնտեսություն	498,000.00	972,920.30	195.4
08 Մշակույթ, կրոն և սպորտ	1,116,992.20	934,417.70	83.65
09 Վառելիքային և էներգետիկ համալիր	1,193,790.10	1,100,969.50	92.22
10 Գյուղատնտեսություն, ջրային և անտառային տնտեսություն, ձկնաբուծություն	774,260.20	630,030.30	81.37
11 Լեռնահանքային արդյունաբերություն և հանքային հանածոներ, վերամշ. արդ., շին., բնապահ.	290,173.30	391,020.40	134.8
12 Տրանսպորտ և կապ	861,323.30	1,125,858.70	130.7
13 Այլ տնտեսական ծառայություններ	-254,330.40	-90,625.90	35.63
14 Հիմնական խմբերին չդասվող ծախսեր	10,707,889.30	7,937,152.40	74.12
Պակասուրդ (դեֆիցիտ)	-4,200,000.00	-5,383,705.30	128.2
Ընդամենը ֆինանսավորման աղբյուրներ	4,200,000.00	5,383,705.30	128.2
I Ֆինանսավորման արտաքին աղբյուրներ	-6,414,200.00	-4,529,560.00	70.62
1 վարկերի ստացում	3,022,500.00	0	0
2 վարկերի մարում	-9,436,700.00	-4,529,560.00	48
II Ֆինանսավորման ներքին աղբյուրներ	10,614,200.00	9,913,265.30	93.4
1 ՀՀ ԿԲ վարկի ստացում	9,607,000.00	8,671,411.30	90.26
2 Եկամուտներ գանձապետական պարտատոմսերից	909,200.00	1,216,245.00	133.8
3 Եկամուտներ պետական գույքի սեփականաշնորհումից և ապապետականացումից	100,000.00	25,609.00	25.61
4 Ներքին շահող փոխառության պարտատոմսերի հետգնման գծով ծախսերի և դրանց վաճառքից ստացվող հասույթի տարբերություն	-2,000.00	0	0

Տնտեսագիտական դասակարգում

Ընդամենը ծախսեր	53,208,292.10	47,669,802.50	89.59
Ա Ընթացիկ ծախսեր	47,676,852.40	40,400,641.70	84.74
1 Աշխատավարձ և դրան հավասարեցված վճարումներ	10,271,931.00	10,441,911.80	101.7
2 Աշխատավարձի վրաեկ	2,221,781.80	1,874,091.80	84.35
3 Ապրանքների և ծառայությունների ձեռքբերում	18,568,648.30	16,019,344.20	86.27
4 Տոկոսների վճարում ներքին և արտաքին փոխառությունների դիմաց	7,693,183.30	4,043,055.00	52.55
5 Տրանսֆերտային վճար	8,921,308.00	8,022,238.90	89.92
Բ Կապիտալ ծախսեր	3,282,000.00	2,885,798.10	87.93
1 Կապիտալ ներդրումներ	2,437,000.00	2,258,097.80	92.66
2 Կապիտալ նորոգում	365,500.00	352,035.90	96.32
3 Տիպային նախագծման, երկրաբանահետախուզական, գեոդեզիական և քարտեզագրման ծախսեր	290,000.00	250.664.40	86.44
4 Նյութական ռեսուրսների պետական ռեզերվի ձևավորում	189,500.00	25,000.00	13.19
Գ 1996 թ. տարեվերջին բյուջետային հիմնարկներին մատուցված ծառայությունների, ինչպես նաև կապիտալ շինարարության և վերանորոգման գծով կատարողականի վճարում	1,000,000.00	1,621,765.80	162.2
Դ Վարկավորում` հանած մարում	1,249,439.70	2,761,596.90	221
1 Միջպետական վարկի տրամադրում ԼՂՀ-ին	1,800,000.00	2,250,000.00	125
2 Բյուջետային վարկերի տրամադրում	300,000.00	800,000.00	266.7
3 Մուտքեր տրամադրված բյուջետային վարկերի վերադարձից	-850,560.30	-288,403.10	33.91

3.21  Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

ՀՀ 1995, 1996 ԵՎ 1997 թթ. պետական բյուջեների եկամուտների, ծախսերի ԵՎ պակասուրդի ցուցանիշների կատարման մասին

մլն դրամ

	1995			1996			1997
	ՀՀ ԳԽ որոշմամբ սահմանված	Կատարողականը ըստ ՀՀ կառավա- րության հաշվե- տվության	Կատարո- ղականը %	ՀՀ օրենքով սահմանված	Կատարողականը ըստ ՀՀ կառավա- րության հաշվե- տվության	Կատարո- ղականը %	ՀՀ օրենքով սահմանված	Կատարողականը ըստ ՀՀ ֆին. և էկ. նախ. տվյալ- ների*	Կատարո- ղականը %
1. Եկամուտներ	101,164.005,9	94,458.1	93,37	98,091.836	98,214.874,1	100,12	117,937.709,8	123,186.618,5	104,45
2. Ծախսեր	130,120.740,6	125,551.1	96,49	133,599.836	127,097.846,7	95,13	151,912.718,7	137,936.75	90,80
3. Պակասուրդ	28,956.734,7	31,093.0	107,38	35,508.0	28,882.972,6	81,34	33,975.008,9	14,750.131,5	43,41

 

*Ըստ ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարի առաջին տեղակալի 25.03.98 թ. թիվ 15-1/1-077 գրության նախնական տեղեկանքի

 

4.  ՀԱՎԵԼՎԱԾՆԵՐ

ՀԱՎԵԼՎԱԾ 4.1

 

 

Արտասահմանյան վարկային միջոցների օգտագործման նոր կարգի մշակման համար վերահսկիչ պալատի ընթացիկ առաջարկություններ

 

Վերահսկիչ պալատի կողմից 01.07.97 թ. դրությամբ ուսումնասիրվել են ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարությանը կից Հայաստանի ոռոգման համակարգի վերականգնման ծրագրի իրականացման գրասենյակում (հետայսու` ԾԻԳ) մրցույթների կազմակերպման, անցկացման և պայմանագրերի կնքման համապատասխանությունը ՀՀ կառավարության 15.12.94 թ. N 577 որոշմանը (հետայսու՝ Կարգ)։

Ուսումնասիրությունների արդյունքներով մեզ հնարավորություն է ընձեռվել արձանագրել այդ բնագավառում տեղ գտած թերությունները և դրանց հետագա կրկնության հնարավորությունը բացառելու նպատակով կատարել մի շարք առաջարկություններ, որոնք, մեր կարծիքով, կարող են օժանդակել արտասահմանյան վարկային միջոցների օգտագործման նոր Կարգի մշակմանը:

Վերահսկիչ պալատի ուսումնասիրությունների ընթացքում խնդրո առարկայի գծով արձանագրվել են հետևյալ հիմնական թերությունները`

1) խախտվել են հիմնականում Կարգի 8, 11, 14 և 17 կետերը.

2) մրցույթին մասնակցելու համար տրամադրվող անհրաժեշտ փաստաթղթերի փաթեթի դիմաց գանձված վճարների չափերի հիմնավորումները բացակայում են.

3) ՀՀ կառավարությանը տրամադրված արտասահմանյան վարկային միջոցների օգտագործման կենտրոնական մրցութային խորհրդի (հետայսու` Կենտրոնական Խորհուրդ) կողմից որոշումներ են ընդունվել հարցման եղանակով.

4) պայմանագրերի գործողության ընթացքում տեղի են ունեցել պայմանագրերով սահմանված գումարների աճ և դրանց կառուցվածքային փոփոխություններ.

5) մրցույթներին մասնակցել են հիմնականում վարկային համաձայնագրի շրջանակում ՀՀ կառավարության կողմից լիազորված նախարարության կազմակերպությունները, ձեռնարկություններն ու դրանց դուստր ձեռնարկությունները.

6) տեղի են ունեցել Համաշխարհային բանկի կողմից սահմանված նորմերի խախտումներ։

Այդ կապակցությամբ, նոր Կարգի մշակման ժամանակ առաջարկում ենք`

1) Կարգում հնարավորին հստակ և միանշանակ ձևակերպել 8, 11, 14 և 17 կետերի դրույթները.

2) Կարգում մրցույթին մասնակցելու համար տրամադրվող փաստաթղթերի փաթեթների դիմաց գանձվող վճարների չափերը սահմանել դրանց վրա կատարված ծախսի չափով (Համաշխարհային բանկի պահանջների համաձայն) և պահանջել, որպեսզի այն հաստատվի ԾԻԳ-ի տնօրենի կողմից, վերջինս էլ պատասխանատու լինի այդ վճարների գանձումն ապահովելու համար.

3) բացառել Կենտրոնական Խորհրդի կողմից հարցման եղանակով որոշումների ընդունման հնարավորությունը.

4) Պայմանագրի կնքումից հետո պայմանագրային գումարների աճը և կառուցվածքային փոփոխությունները պարտադիր իրականացնել Կենտրոնական Խորհրդի հաստատմամբ, իսկ դրանցից` հնարավորին զերծ մնալու ակնկալիքով, բարձրացնել մրցույթին ներկայացվող առաջարկների արժանահավատ ու իրատեսական ծրագրավորումն ապահովող պահանջները, թերևս մինչ տեխնիկական առաջադրանքների աստիճանը.

5) Վարկային ծրագրի նպատակային շահերից շեղման հնարավորությունները բացառելու համար սահմանափակումներ նախատեսել վարկի օգտագործման լիազոր նախարարության կազմակերպությունների, ձեռնարկությունների և դրանց դուստր ձեռնարկությունների մրցույթին մասնակցելու պայմաններում.

6) Համաշխարհային բանկի կողմից սահմանված նորմերի խախտումների համար նշանակել պատասխանատու։

Միաժամանակ, նպատակահարմար ենք համարում քննարկման առարկա դարձնել վարկային միջոցների օգտագործման լիազոր նախարարությունների և դրանց ԾԻԳ-երի ծառայողների աշխատավարձերի մակարդակների էական խզումների հարցը՝ հօգուտ մեկ կառավարման համակարգում կառավարչական սուբորդինացիայի վերականգնման։

Վերոհիշյալից զատ, խնդրում ենք ԾԻԳ-երի կողմից ներկայացվող բոլոր հաշվետվությունների կրկնօրինակները տրամադրել Վերահսկիչ պալատին և, հնարավորության դեպքում, այդ կետն արտացոլել Կարգում:

 

ՀՀ Ազգային ժողովի վերահսկիչ պալատի նախագահ

Ա. ԹԱՎԱԴյԱՆ

ՀԱՎԵԼՎԱԾ 4.2

1994 թ. հոկտեմբերի 22-ից մինչև 1996 թ. հուլիսի 1-ն ընկած ժամանակահատվածում Սկադենի հետ ստորագրված պայմանագրի շրջանակում կատարված ծախսերի կառուցվածքը

(ԱՄՆ դոլար)

Ծախսերի կառուցվածքն ըստ վճարային պահանջագրերի	ԸՆԴԱՄԵՆԸ
	ըստ հայտերի	փաստացի
1. Խորհրդականների վարձատրություն	337,247.0	334,247.0
2. Այլ ծախսեր, այդ թվում`	87,479.66	19,309.88
Հայաստանից դուրս կատարված պատճենահանման ծախսեր	3,310.42
ՀՀ դուրս կատարված հեռախոսային և ֆաքսային ծախսեր	3,843.99
Քարտուղարության ծախսեր	16,301.0
Շտապ փոստային ծախսեր	2,563.63
Արտերկրյա հետազոտություններ	2,102.0
Ճանապարհորդություններ քաղաքից դուրս	17,250.0
/Միջազգային/ փոխադրումներ	18,330.0
Այլ ծախսեր	2,138.0
Գործնական ճաշկերույթներ	620.67
Արտաժամյա ծախսեր	8,507.95
Խորհրդատվական ծառայություններ	10,683.0
Խորհրդատվական վճարներ	1,568.0
Միջազգային տեղեկատվություն	261.0
ԸՆԴԱՄԵՆԸ	424,726.66	353,556.88

 

«Սկադեն» ընկերությանը փաստացի վճարումներից բացի հայկական կողմից կատարվել են հետևյալ ծախսերը`

 

- ՀՀ ֆինանսների նախարարությանը տրամադրվել է 1,350.0 ԱՄՆ դոլար արժողությամբ հեռաֆաքս` Սկադենի հետ կապ ապահովելու նպատակով, որը պայմանագրով նախատեսված չէ.

-1,501.0 ԱՄՆ դոլար վճարվել է «Արմենտելին»` հեռաֆաքսի տեղադրման և սպասարկման համար (02.11.95 թ.-ին 598.0 ԱՄՆ դոլար և 31.05.96 թ.-ին 903.0 ԱՄՆ դոլար):

  

ՀԱՎԵԼՎԱԾ 4.3

 

Փոքր հէկ-երի մրցույթով սեփականաշնորհման արդյունքների մասին

 

Հ/Հ	Օբյեկտի անվանումը և հասցեն	Մրցույթի անցկացման օրը	Մաս- նակից- ների քան- ակը	Վարչության գնահատված գինը (մեկնարկային գինն ըստ օրենքի)		Մրցույթով վաճառքի նվազագույն գինը (ըստ օրենքի)		ՀՀ կառավարության կողմից սահմանված մեկնարկային գինը (ըստ ՀՀԿ 30.09.96 թիվ 321 որոշման)		Մրցույթով վաճառքի նվազագույն գինը (հաշվարկված ըստ ՀՀԿ 30.09.96 թիվ 321 որոշմամբ սահմանված մեկնարկային գնի)		Փաստացի վաճառքի գինը (հիմք` մրցույթի արձանագրու- թյունները)
				հազ դրամ	կամ ս.հ.*	հազ. դրամ (սն5*50% /100%)	կամ ս.հ. (սն6*50% /100%)	հազ. դրամ	կամ ս.հ.	հազ. դրամ	կամ ս.հ.	հազ. դրամ	կամ ս.հ.
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10	11	12	13	14
1	«Արենի» հէկ, Վայոց ձոր	3/21/97	3	62180.0	3109	31,090.0	1554	9327.0	466	4,663.5	233	15,120.0	756
2	«Ազատեկի» հէկ, Վայք	3/21/97	1	172622.0	8631	86,311.0	4315	25893.0	1294	12,946.5	647	18,105.0	905
3	«Այրումի» հէկ, Թումանյանի շրջան ԽՃԻ գնի բանավան	3/21/97	1	861820.0	43091	430,910.0	21545	129273.0	6463	64,636.5	3231	66,000.0	3300
4	«Իջևանի» հէկ, Տավուշի մարզ, Մայիսյան կամուրջ	3/21/97	2	59873.0	2993	29,936.5	1496	8981.0	449	4,490.5	224	8,981.0	449
5	Մեղրու հէկ	04.04.97	2	132019.0	6600	66,009.5	3300	19803.0	990	9,901.5	495	24,500.0	1225
6	Մարտունու հէկ	04.04.97	2	58638.0	2931	29,319.0	1465	8796.0	439	4,398.0	219	10,800.0	540
7	Գյումրիի հէկ	04.04.97	3	570516.0	28525	285,258.0	14262	85577.0	4278	42,788.5	2139	106,200.0	5310
Ը Ն Դ Ա Մ Ե Ն Ը				1917668.0	95880	958,834.0	47937	287650.0	14379	143,825.0	7188	249,706.0	12485

 

______

*ս.հ. - սեփականաշնորհման հավաստագիր

 

Շ Ե Ղ ՈՒ Մ Ն Ե Ր
Ըստ օրենքի սահմանված մեկնարկային գնի և ՀՀ կառավարության կողմից սահմանված մեկնարկային գների միջև (սյունակ 5 - սյունակ 9 կամ սյունակ 6 - սյունակ 10)			Վարչության գնահատած և ՀՀ կառավարության կողմից սահմանված նվազագույն վաճառքի գների միջև			ՀՀ օրենքով վաճառքի նվազագույն գնի և փաստացի վաճառքի գնի միջև (փաստացի նվազագույն)
հազ. դրամ	կամ ս.հ.	%	հազ. դրամ	կամ ս.հ.	%	հազ. դրամ	կամ ս.հ.	%
15	16	17	18	19	20	21	22	23
-52,853.0 -146,729.0 -732,547.0 -50,892.0 -112,216.0 -49,842.0 -484,939.0	-2642 -7336 -36627 -2544 -5610 -2492 -24246	-85 -85 -85 -85 -85 -85 -85 -85	-57,516.5 -159,675.5 -797,183.5 -55,382.5 -122,117.5 -54,240.0 -527,727.5	-2875 -7983 -39859 -2769 -6105 -2712 -26386	-92,5 -92,5 -92,5 -92,5 -92,5 -92,5 -92,5	-15,970.0 -68,206.0 -364,910.0 -20,955.5 -41,509.5 -18,519.0 -179,058.0	-798 -3410 -18245 -1047 -2075 -925 -8952	-51,4 -79,0 -84,7 -70,0 -62,9 -63,1 -62,8
-1,630,018.0	-81497	-85	-1,773,843.0	-88689	-92,5	-709,128.0	-35452	-73,9

 

ՀԱՎԵԼՎԱԾ 4.4

ՉԺՀ-ից ստացված գործվածքների ԵՎ տրիկոտաժի շարժն ըստ արտադրատեսակների առ.01.01.95 թ.

(ԱՄՆ դոլար)

N	Արտիկուլ	Չափի միավոր	Մուտքա-գրված քանակը	Քանակն ըստ իրացման	Մնա-ցորդը պահես-տում	Ընդա-մենը իրացում և մնացորդ	Տարբերու-թյունը մուտքա-գրվածի նկատ-մամբ	Միա-վորի գինը FOB	Միա-վորի գինը առանց ԱԱՀ	Միա-վորի իրաց-ման գինը	Տարբերության արժեքը
											FOB	առանց ԱԱՀ	ըստ իրացման
1	2	3	4	5	6	7(5+6)	8(7-4)	9	10	11	12(8*9)	13 (8*10)	14(8*11)
1	AC-1	մետր	365600	358929	6400	365329	-271	1.1086	1.559	1.8708	-300.4306	-422.489	-506.9868
2	7231	մետր	615668	556380	61688.9	618068.9	2400.9	1.126	1.583	1.8996	2,703.4134	3,800.6247	4,560.7496
3	T11	մետր	84800	84800		84800	0	0.706	0.993	1.1916	0	0	0
4	TMB	մետր	138960	138960		138960	0	0.706	0.993	1.1916	0	0	0
5	7024	մետր	316500	316500		316500	0	0.811	1.14	1.368	0	0	0
6	S	մետր	19843.4	373.9	19469.1	19843	-0.4	5.408	7.605	9.126	-2.1632	-3.042	-3.6504
7	T10	մետր	193600	193600		193600	0	0.821	1.155	1.386	0	0	0
8	B	մետր	142228.7	142438.8		142438.8	210.1	2.34	3.291	3.9492	491.634	691.4391	829.72692
9	SLF3	մետր	232600.8	230570	2061.4	232631.4	30.6	0.821	1.155	1.386	25.1226	35.343	42.4116
10	FX	մետր	15205	6655.8	8549.2	15205	0	5.86	8.24	9.888	0	0	0
11	P/C-3:6	մետր	40363.1	40379.3		40379.3	16.2	2.378	3.344	4.0128	38.5236	54.1728	65.00736
12	P/C-7:15	մետր	109530	102853.4	6645.3	109498.7	-31.3	2.595	3.649	4.3788	-81.2235	-114.2137	-137.05644
13	CKF	կգ	27100.12	27054.99		27054.99	-45.13	5.069	7.128	8.5536	-228.76397	-321.68664	-386.023968
14	CKF 1+1	կգ	2937.02	2989		2989	51.98	5.373	7.556	9.0672	279.28854	392.76088	471.313056
15	W 2,3,10	կգ	79753.9	65880.3	13828.4	79708.7	-45.2	5.503	7.738	9.2856	-248.7356	-349.7576	-419.70912
16	W 5,6	կգ	19976.1	20035.2		20035.2	59.1	5.359	7.536	9.0432	316.7169	445.3776	534.45312
ԸՆԴԱՄԵՆԸ		մետր	2274899	2172440.2	104813.9	2277254.1	2355.1				2,993.3822	4,208.5291	5,050.2350
		կգ	129767.14	115959.49	13828.4	129787.89	20.75

ՀԱՎԵԼՎԱԾ 4.5

Ձեռնարկություններին բաց թողնված գործվածքի արժեքը ԵՎ դրանց դիմաց վճարումները
առ 01.05.97 թ. (ԱՄՆ ԴՈԼԱՐ)

	Ձեռնարկության անվանումը	Բաց է թողնվել	Ետ է վերա- դարձվել	Բաց թողնվածը հաշվի առած ետվերադարձը	Դրամային վճարումներ	Վճարումներ պատրաստի արտադրանքով	Հաշվան- ցումներ	Գների իջեցում	Ծառայութ- յան տեսքով վճարումներ	Ընդամենը մարվել է	Հիմնական պարտքը	Տույժեր ըստ արբիտրաժի որոշումների	Ընդամենը պարտքը
1	2	3	4	5(3-4)	6	7	8	9	10	11(6+7+8+9+10)	12(5-11)	13	14(12+13)
1	«ՄՈՒՇ» կարի արտադրական միավորում	392,441.2		392.441.2	48,844.2		73,057.0			121,901.2	270,540.0		270,540.0
2	«ՏՈՍՊ» տրիկոտաժի ֆաբրիկա	492,738.2		492,738.2	131.0	26,611.0				26,742.0	465,996.2		465,996.2
3	«ՀԱՅՔ» կարի արտադրական միավ.	440,264.7		440,264.7	49,335.3	36.491.6				85,826.9	354,437.8		354,437.8
4	Քանաքեռի կարի ֆաբրիկա	211,186.7		211,186.7	56,274.1	23,087.7	53,072.1		2,105.1	134,539.0	76,647.7		76,647.7
5	«Անուշ» տրիկոտաժի Ա/Մ	399,249.1		399,249.1	86,041.3	4,181.5				90,222.8	309,026.3		309,026.3
6	Երևանի կարի ֆաբրիկա	159,833.5		159,833.5	496.3	20.0				516.3	159,317.2		159,317.2
7	«ՍՊՈՐՏ» տրիկոտաժի ֆաբրիկա	146,955.3	45457.6	101,497.7	1,672.6	15,720.6				17,393.2	84,104.5		84,104.5
8	Երևանի կարի նորաձևության տուն	9,516.9		9,516.9	3,106.9	5,199.8		1,303.4		9,610.1	-93.15		-93.15
9	«ՀԱՅԱՍ» տրիկոտաժի ֆաբրիկա	100,466.6	37992	62,474.6	11,341.7	40,499.0				51,840.7	10,633.9		10,633.9
10	«ՆԱՐԵԿ» կարի ֆաբրիկա	305,210.3		305,210.3	5,209.9	104,288.2				109,498.1	195,712.2		195,712.2
11	«ՆՈՐՔ» տրիկոտաժի Ա/Մ	580,659.0		580,659.0	10,201.6	146,796.8				156,998.4	423,660.6		423,660.6
12	«Գարուն» կարի արտադրական միավ.	60,966.7	34535.8	26,430.9	22,627.1			3,803.8		26,430.9	0.0
13	Երևանի տրիկոտաժ-ձեռնոցների Ա/Մ	21,813.3		21,813.3	6,118.0					6,118.0	15,695.3	5,650.3	21,345.6
14	Մանկական հագուստի կարի ֆաբրիկա	1,738.0		1,738.0	868.8					868.8	869.2	312.4	1,181.6
15	Երևանի տնագործ. մասնագիտ. կոմբինատ	11,321.4		11,321.4	263.4	11,055.8				11,319.2	2.2		2.2
16	Նուբարաշենի տրիկոտաժի ֆաբրիկա	60,717.0		60,717.0	1,397.0					1,397.0	59,320.0	21,525.2	80,845.2
17	Աբովյանի «Դինամո» տրիկոտաժի ֆաբրիկա	102,124.4		102,124.4	1,348.6	45,309.3				46,657.9	55,466.5	19,967.9	75,434.4
18	Չարենցավանի կարի ֆաբրիկա	96,130.0		96,130.0	27,348.5	12,089.6				39,438.1	56,692.0		56,692.0
19	Էջմիածնի կարի ֆաբրիկա	21,293.2	19598.2	1,695.0	1,695.0					1,695.0	0.0		0.0
20	Մեծամորի կարի ֆաբրիկա	45,883.4		45,883.4	7,398.0	4,289.3		3,768.9		15,456.2	30,427.2	15,194.0	45,621.2
21	Աշտարակի կարի ֆաբրիկա	27,336.9	9594.4	17,742.5	2,334.3	15,408.0				17,742.3	0.0
22	Աշտարակի տրիկոտաժի ֆաբրիկա	281,763.2		281,763.2		11,986.4				11,986.4	269,776.8	123,580.6	393,357.4
23	Արտաշատի տրիկոտաժի գալ. ֆաբրիկա	45,891.3	18140.4	27,750.9	11,328.2				84.9	11,413.1	16,337.8		16,337.8
24	Արտաշատի «ՆՈՅ» կարի ֆաբրիկա	3,713.9	2254.9	1,459.0	1,459.0					1,459.0	0.0
25	Արարատի տրիկոտաժի ֆաբրիկա	97,459.6		97,459.6	26.3	34,750.2				34,776.5	62,683.1	22,565.9	85,249.0
26	Գյումրիի N 1 կարի ֆաբրիկա	47,647.2		47,647.2	4,145.8					4,145.8	43,501.4	15,660.5	59,161.9
27	Գյումրիի N 2 կարի ֆաբրիկա	182,873.5		182,873.5						0.0	182,873.5	65,834.4	248,707.9
28	Սպիտակի կարի Ա/Մ	89,588.0	21965	67,623.0	24,689.9	166.5				24,856.4	42,766.6	23,303.3	66,069.9
29	Սպիտակի Արևաշողի կարի ֆաբրիկա	119,071.8		119,071.8							119,071.8	33,758.0	152,829.8
30	Ախուրյանի կարի ֆաբրիկա	75,412.2		75,412.2	12,944.5	33,127.1				46,071.6	29,340.6		29,340.6
31	Վանաձորի վարձակալական ֆաբրիկա	397,708.4		397,708.4	3,528.6	51.4	185,893.0	19,480.5		208,953.5	188,754.9	74,973.0	263,727.9
32	Վանաձորի N 2 կարի ֆաբրիկա	100,351.8		100,351.8	433.1					433.1	99,918.7	35,970.5	135,889.2
33	Գուգարքի կարի Ա/Մ	211,040.2		211,040.2	28,835.0					28,835.0	182,205.2	57,845.7	240,050.9
34	Ապարանի կարի ֆաբրիկա	34,535.8		34,535.8	1,031.6					1,031.6	33,504.2	12,064.5	45,568.7
35	Այրիվանի կարի ֆաբրիկա	83,694.5	34542	49,152.5		11,172.9				11,172.9	37,979.6		37,979.6
36	Կամոյի կարի ֆաբրիկա	244,945.8		244,945.8	4,602.3					4,602.3	240,343.5	87,195.8	327,539.3
37	Կամոյի միջճյուղային գուլպաների ֆաբրիկա	65,336.5	56381.4	8,955.1	7,090.1	1,865.0				8,955.1	0.0	1,018.8
38	Վարդենիսի կարի ֆաբրիկա	7,763.7	5854.8	1,908.9	998.8					998.8	910.1	327.6	1,237.7
39	Սիսիանի կարի ֆաբրիկա	5,214.9		5,214.9						0.0	5,214.9	1,877.3	7,092.2
40	Ջերմուկի կարի ֆաբրիկա	9,338.3	5936.9	3,401.4	1,466.4					1,466.4	1,935.0		1,935.0
41	Եղեգնաձորի կարի ֆաբրիկա	6,472.4	3658.1	2,814.3						0.0	2,814.3		2,814.3
42	Եղեգնաձորի տրիկոտաժի ձեռնարկություն	51,842.6		51,842.6	1,881.3					1,881.3	49,961.3	18,663.4	68,624.7
43	Հրազդանի «ՄԻՆԳԱ» տրիկոտաժի ֆաբրիկա	1,170.5		1,170.5							1,170.5		1,170.5
44	Խանութ N 49	692.5	537	155.5	155.5					155.5	0.0		0.0
45	«ԱՆՈՒՇ» ՍՊԸ	944.8	492.6	452.2	124.6					124.6	327.6		327.6
46	«ԼՈԼԻՏԱ» ՍՊԸ	1,152.0		1,152.0	1,152.0					1,152.0	0.0
47	Քաջոյան ֆաբրիկա	230.0		230.0	230.0					230.0	0.0
48	ՄՈՒՍԱ-ՄԱՐԻԱ	1,152.4		1,152.4	1,152.4					1,152.4	0.0
	ԸՆԴԱՄԵՆԸ	5,854,856.6	296945.1	5,557,912.5	451,335.0	584,174.7	312,030.1	28,365.6	2,200.0	1,378,065.3	4,179,847.0	637,302.1	4,817,149.1

ՀԱՎԵԼՎԱԾ 4.6

Պատրաստի արտադրանքի իրացումը

N	Ձեռնարկության անվանումը	Առաքված է		Բաց թողնման օրը	Մարված է				Պարտք է
					Ետ է վերադարձվել		Վճարված է
		Դրամ	ԱՄՆ դոլարի համարժեքով		Դրամ	ԱՄՆ դոլարի համարժեքով	Դրամ	ԱՄՆ դոլարի համարժեքով	Դրամ	ԱՄՆ դոլարի համարժեքով
1	ՍՊԸ «Վիստա» (ք. Մոսկվա)	39,999,536.0	94,938.7	07.12.94	16,683,497.0	41,282.5	394,100.0	963.1	22,921,939.0	52,693.1
2	ՍՊԸ «Սաթենիկ»	8,473,500.0	21,000.00	27.03.96	-	-	560,000.0	1,388.4	7,913,500.0	19,611.6
3	ՍՊԸ «Աստորիա»	16,683,497.0	41,282.5	04.04.96	-	-	-	-	16,683,497.0	41,282.5
4	ԱԿ «Նարեկ»	18,501,510.0	44,977.1	01.10.-05.10.96	6,133,038.0	14,965.2	-	-	12,368,472.0	30,011.9
5	ՍՊԸ «Լոլիտա»	2,778,882.0	6,463.0	01.07.-01.11.96	-	-	2,083,879.0	4,844.2	695,003.0	1,618.8
6	ՍՊԸ «Ա և Մ»	71,309,543.0	176,121.0	05.11.-27.11.95	23,105,692.0	56,760.0	200,000.0	492.2	48,003,851.0	118,868.8
7	Անհատ անձանց և այլն	592,830.0	1,400.0	-	-	-	592,830.0	1,400.0
ԸՆԴԱՄԵՆԸ`		158,339,298.0	386,182.3		45,922,227.0	113,007.7	3,830,809.0	9,087.9	108,586,262.0	264,086.7

ՀԱՎԵԼՎԱԾ 4.7

(հազ. դրամ)

Հ/Հ	Ընտրված կապա- լառուի անվանումը և մրցույթում նրա կողմից ներկայաց- ված նախահաշ- վային արժեքը	Մրցույթին մաս- նակցած մյուս կազմակերպու- թյունների ներ- կայացրած նա- խահաշիվները	ՀՍՆՀ-ի և ԻԳ-ի միջև կնքված սկզբնական Համաձայնա- գրի գումարը	ՀՍՆՀ-ի և ԻԳ-ի միջև կնքված վերջնական Համաձայնա- գրի գումարը	Տարբե- րությու- նը % ((5-4)/4* 100%)	ԻԳ-ի և կա- պալառուի միջև կնքված սկզբնական Պայմանա- գրի գումարը	ԻԳ-ի և կա- պալառուի միջև կնքված վերջնական Պայմանա- գրի գումարը	Տարբե- րությու- նը % ((8-7)/7* 100%)	Վերջնական Պայմանագրի և վերջնական Համաձայնագրի միջև շեղումը
1	2	3	4	5	6	7	8	9	10
1	«Սուդեկս» ՍՊԸ (Երևանի թիվ 20 դպրոցի վերանո- րոգում)` 36,975.7	37,037.0 38,729.4 40,611.2 88,890.6	40,267.0	44,100.0	9,5	36,976.5	55,457.5	50,0	11,357.5
2	«Քառլո» ՍՊԸ (Երևանի թիվ 83 դպրոցի վերանո- րոգում)` 9,303.6	10,274.3 11,699.5 14,970.0	10,182.1	11,153.4	9,5	9,303.6	11,156.6	19.9	3.2
3	«ԱՌՄԵ» ֆիրմա (Երևանի թիվ 170 դպրոցի վերանո- րոգում)` 25,000.7	25,962.3 26,249.7 27,332.6 55,081.2	28,855.8	25,349.3	-12,2	24,931.8	29,889.6	19,9	4,540.3
4	«Սերպանտին»  ՍՊԸ (Երևանի թիվ 178 դպրոցի վերանո- րոգում)` 26,779.7	27,724.6 27,930.8 30,394.1 30,543.6 30,983.5 32,104.4 32,401.0 34,025.4 35,215.0 36,229.5 36,547.7 37,982.2 37,996.3 40,124.7 40,759.0 42,703.6 51,690.3 57,130.5	32,583.3	32,583.3	-	26,779.7	31,926.2	19,2	-657.1
5	«Ջավախք» ՎՁ (Երևանի թիվ 195 դպրոցի վերանո- րոգում)` 14,537.0	17,292.0 29,146.1 32,561.6 33,389.2 39,626.2	14,741.3	20,719.0	40,6	16,886.9	20,258.6	20,0	-460.4
6	«Ուրարտու Գ» կոոպերատիվ (Խարբերդի մանկատան տանիքի նո- րոգում)` 13,618.6	14,331.0 15,615.9 17,453.0 17,747.2 18,542.6 18,607.5 18,660.2 23,335.9	18,668.0	16,803.6	-10,0	13,618.6	16,339.9	20,0	-463.7
7	«Ռոս» ՍՊԸ (Կոտայքի շրջանի Զովաշեն գյուղի խմելու ջրի ջրագծի վերանորոգում)` 5,812.4	5,931.4 5,967.7 6,272.7 6,396.0	6,250.1	6,686.9	7,0	5,777.3	6,478.1	12,1	-208.8
8	«Պրոմեթևս» ԲԲԸ (Կոտայքի շրջանի Կոտայք գյուղի խմելու ջրի ջրագծի կառուցում)` 24,953.4	26,255.5 27,065.1 27,241.7 28,412.6 33,162.7	25,347.0	25,347.0	-	24,953.2	25,790.7	3,4	443.7