ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ
«15» հունվար 2025 թ. |
N 05-Ն |
Հ Ր Ա Մ Ա Ն
ՄԱՆԿԱԿԱՆ ՊԱԼԻԱՏԻՎ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ԱՐՏԱՀԻՎԱՆԴԱՆՈՑԱՅԻՆ ՇԱՐԺԱԿԱՆ (ՄՈԲԻԼ) ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻՆ ԱՌՆՉՎՈՂ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ՁԵՎԵՐԸ ԵՎ ԴՐԱՆՑ ԼՐԱՑՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
Հիմք ընդունելով «Բնակչության բժշկական օգնության և սպասարկման մասին» օրենքի 12-րդ հոդվածի 1-ին մասը`
ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ՝
1. Հաստատել`
1) մանկական պալիատիվ բժշկական օգնության և սպասարկման արտահիվանդանոցային շարժական (մոբիլ) ծառայության գործունեության ընթացքում ավագ բուժաշխատողի կողմից լրացվող երեխայի առաջնային զննման քարտի ձևը` համաձայն հավելված 1-ի.
2) մանկական պալիատիվ բժշկական օգնության և սպասարկման արտահիվանդանոցային շարժական (մոբիլ) ծառայության գործունեության ընթացքում ավագ բուժաշխատողի կողմից լրացվող երեխայի կրկնակի զննման քարտի ձևը` համաձայն հավելված 2-ի.
3) մանկական պալիատիվ բժշկական օգնության և սպասարկման արտահիվանդանոցային շարժական (մոբիլ) ծառայության գործունեության ընթացքում միջին բուժաշխատողի կողմից լրացվող երեխայի զննման քարտի ձևը` համաձայն հավելված 3-ի.
4) մանկական պալիատիվ բժշկական օգնության և սպասարկման արտահիվանդանոցային շարժական (մոբիլ) ծառայության գործունեության կազմակերպման գործընթացին առնչվող բժշկական փաստաթղթերի ձևերի լրացման կարգը` համաձայն հավելված 4-ի:
2. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող օրվանից:
15.01.2025 |
Ա. ԱՎԱՆԵՍՅԱՆ |
Հավելված 1 ՀՀ առողջապահության նախարարի 2025 թվականի հունվար «15»-ի N 05-Ն հրամանի |
ՁԵՎ
ՄԱՆԿԱԿԱՆ ՊԱԼԻԱՏԻՎ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ԱՐՏԱՀԻՎԱՆԴԱՆՈՑԱՅԻՆ ՇԱՐԺԱԿԱՆ (ՄՈԲԻԼ) ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ ԱՎԱԳ ԲՈՒԺԱՇԽԱՏՈՂԻ ԿՈՂՄԻՑ ԼՐԱՑՎՈՂ ԵՐԵԽԱՅԻ ԱՌԱՋՆԱՅԻՆ ԶՆՆՄԱՆ ՔԱՐՏԻ
1.Երեխայի (անուն, ազգանուն, հայրանուն)…………………………………….........................
2.Ծննդյան ամսաթիվ (օր/ամիս/տարի) …….…………...................................……...............
3.Քարտի N.…….….…………...................................……….…………..................................
4. Երեխայի առաջնային զննում |
5. Ամսաթիվ ………..………. |
7. ԳԱՆԳԱՏՆԵՐ ☐ երեխայի ☐ օրինական ներկայացուցչի ☐ բժշկի ☐ խնամակալի ☐ հարազատների խոսքերով ………………………………………………………………………………………….……………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… |
8.ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՀԻՎԱՆԴՈՒԹՅԱՆ ԱՆԱՄՆԵԶ` …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… ………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… …………………………………………………………………………………………………………………… 9. Բժշկական կազմակերպության եզրակացություն` ☐ Ոչ ☐ Այո. 10.Հյուսվածքաբանական քննություն (քաղցկեղով հիվանդների համար) ………………թ. |
11.ԿՅԱՆՔԻ ԱՆԱՄՆԵԶ` երեխան ծնվել է …………………………………….հղիությունից: Հղիությունը ընթացել է ………………………………………………………………………………………………………… Ծննդաբերությունը …………… գեստացիոն ժամկետ ……………………………………………………. Գնահատում ըստ Ապգարի սանդղակի …………………. միավոր: Երեխայի քաշը ծնվելիս`……………., հասակը`…………. : |
17.ՕԲՅԵԿՏԻՎ ՏՎՅԱԼՆԵՐ` Ջերմաստիճան …… С0; քաշ - ; հասակ - սմ |
18. Ֆիզիկական ակտիվություն` ☐ պահպանված ☐ սահմանափակ: Շարժումներ` ☐ դիրքը անկողնում սահմանափակ, ☐ անշարժ պառկած, ☐ սողում ☐ քայլում է ինքնուրույն ☐ քայլում է օգնությամբ ☐տեղափոխվում է հաշմանդամային սայլակով ☐ տեղափոխվում է մանկասայլյակով ☐ օգտագործում է հենակներ |
19. Մաշկ ` ☐ գունատ վարդագույն ☐ գունատ ☐ ցիանոտիկ ☐ հիպերեմիկ ☐…………… Լիմֆատիկ հանգույցներ` ☐ մեծացած չեն ☐ մեծացած են…………………………………………………………………. |
22.Ոսկրմկանային համակարգի գնահատում`` |
24.Շնչառական համակարգի գնահատում` Շնչառության հաճախություն………… /րոպե: Լեցունություն ……%. Շնչառություն☐ ինքնուրույն ☐ բնական ուղիներով ☐ տրախեոստոմիկ խողովակի միջոցով ☐ արհեստական շնչառության սարք ☐ արհեստական շնչառության ինվազիվ սարք |
25.Սիրտանոթային համակարգի գնահատում` Սրտի կծկումների հաճախականություն ………. զարկ/րոպե: Զարկերակային ճնշում……………. մմ սս (նկարագրել) անոթազարկ` ☐ ռիթմիկ ☐ առիթմիկ ☐թույլ լեցունության աուսկուլտացիա ☐ անփոփոխ ☐ խլացած☐աղմուկ ☐ ……………………………………… |
26.Աղեստամոքսային համակարգի գնահատում` |
31.Միզասեռական համակարգի գնահատում`` |
32. Ցնցումներ, ☐ դիստոնիա ☐ միոկլոնիա` ☐ոչ ☐ այո: Նոպաների հաճախականություն ………… /շաբաթ/ամիս/տարի: Նոպաների տևողություն..………../րոպե: Ինչպե՞ս են են կառավարվում նոպաները ……………………………………….............................................................. |
33.Ցավային համախտանիշ` ☐ ոչ ☐ այո |
34. ԱԽՏՈՐՈՇՈՒՄ |
35.Կլինիկական չափանիշներ, որոնք որոշում են պալիատիվ խնամքի անհրաժեշտությունը` |
36.Պալիատիվ խնամքը ցուցված է`☐ տնային ☐ ամբուլատոր պայմաններում ☐ հիվանդանոցային պայմաններում: |
37.Ցուցումներ` |
38. Դեղեր`
Դեղաչափ, դեղաձև, դեղի անվանում |
Դեղի չափաբաժնի թողարկման ձև |
Մեկանգամյա չափաբաժին/օր |
Բուժման կուրս |
1) ☐ դուրս է գրված դեղատոմս N …..……….…..…………………:
2) Դեղեր …………………………………………………………………………………………………
39. Նշումներ և լրացումներ ….……………………………………………………………………….
……………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………..
40. Բժշկական սարքավորումների առկայություն պացիենտի մոտ`
☐ Թոքերի արհեստական շնչառության սարք կամ թոքերի արհեստական շնչառության ինվազիվ սարք) __________________________________
☐ Թթվածնային կոնցենտրատոր _____________________
☐ Ասպիրատոր ներծծող ____________________________
☐ Պերկուսիոներ (վիբրացիոն ժիլետ) ____________________________
☐ Ասպիրատոր _____________________________________________
☐ Նեբուլայզեր __________________________________________________________
☐ Պուլսօքսիմետր ______________________________________________
☐ Ներարկիչ կամ կերակրման պոմպ_____________________________________________________
☐ Գրավիտացիոն հավաքածու` էնտերալ կերակրման ներարկման համար
__________________________________________________________
☐ Այլ`______________________________________________________________________________`
____________________________________________________________________________________
Բժիշկի ստորագրություն _________________________________
Հավելված 2 ՀՀ առողջապահության նախարարի 2025 թվականի հունվար «15»-ի N 05-Ն հրամանի |
ՁԵՎ
ՄԱՆԿԱԿԱՆ ՊԱԼԻԱՏԻՎ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ԱՐՏԱՀԻՎԱՆԴԱՆՈՑԱՅԻՆ ՇԱՐԺԱԿԱՆ (ՄՈԲԻԼ) ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ ԱՎԱԳ ԲՈՒԺԱՇԽԱՏՈՂԻ ԿՈՂՄԻՑ ԼՐԱՑՎՈՂ ԵՐԵԽԱՅԻ ԿՐԿՆԱԿԻ ԶՆՆՄԱՆ ՔԱՐՏԻ
1. Երեխայի (անուն, ազգանուն, հայրանուն)…………………………………….........................
2.Ծննդյան ամսաթիվ (օր/ամիս/տարի) …….…………...................................……...............
3.Քարտի N.…….….…………...................................……….…………...................................……
4.Երեխայի կրկնակի զննում |
5. Ամսաթիվ ………..………. |
7.Գանգատներ ☐ երեխա ☐ օրինական ներկայացուցիչ ☐ բժիշկ ☐ խնամակալ ☐ հարազատ խոսքերով: ………………………………………………………………………………………………….……………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… |
8. ՀՍԿՈՂՈՒԹՅԱՆ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ ԴԻՆԱՄԻԿԱՅԻ ՎԻՃԱԿ` ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… ……………………………………………………………………………………………………………………… 9.Համաճարակաբանական անամնեզ` ☐ծանրաբեռնված չէ ☐ծանրաբեռնված………………........ |
10. ՕԲՅԵԿՏԻՎ ՏՎՅԱԼՆԵՐ` Ջերմաստիճան …… С0; քաշ - ; հասակ - |
11. Ֆիզիկական ակտիվություն`պահպանված ☐ սահմանափակ: Շարժումներ` ☐ դիրքը անկողնում սահմանափակ, ☐ անշարժ պառկած, ☐ սողում ☐ քայլում է ինքնուրույն ☐ քայլում է օգնությամբ ☐տեղափոխվում է հաշմանդամային սայլակով ☐ տեղափոխվում է մանկասայլյակով ☐ օգտագործում է հենակներ |
12. Մաշկային ծածկույթներ` ☐ գունատ վարդագույն ☐ գունատ ☐ ցիանոտիկ ☐ հիպերեմիկ ☐ …………… Խոնավություն` ☐ չոր ☐ չափավոր խոնավ ☐ խոնավ: Ցան` ☐ ոչ ☐ այո (նշել տեղակայումը և բնույթը)
|
15. Ոսկրամկանային համակարգի գնահատում` |
17. Շնչառական համակարգի գնահատում` Շնչառության հաճախություն…………… /րոպե: Լեցունություն ……%. Շնչառություն☐ ինքնուրույն ☐ բնական ուղիներով ☐ տրախեոստոմիկ խողովակի միջոցով ☐ արհեստական շնչառության սարք ☐ արհեստական շնչառության ինվազիվ սարք |
18. Սիրտանոթային համակարգի գնահատում` Սրտի կծկումների հաճախականություն………. զարկ/րոպե: Զարկերակային ճնշում ……………. մմ սս (նկարագրել) անոթազարկ` ☐ ռիթմիկ ☐ առիթմիկ ☐ թույլ լեցունության աուսկուլտացիա ☐ անփոփոխ ☐ խլացած☐աղմուկ ☐ |
19. Աղեստամոքսային համակարգի գնահատում` |
22. Միզասեռական համակարգի գնահատում ` |
23. Ցավային համախտանիշ`☐Ոչ ☐Այո. Ցավի ինտենսիվություն`☐ թեթև (1-3 միավոր) ☐ չափավոր (4-6 միավոր) ☐ ուժեղ (7-10 միավոր). Ցավի գնահատում ըստ ☐FLACC ☐VAS ☐COMFORТ ☐սանդղակի` ….........միավոր |
24. ԱԽՏՈՐՈՇՈՒՄ |
25. Ցուցված է` |
26.Դեղեր
Դեղաչափ, դեղաձև, դեղերի անվանումը |
Դեղերի չափաբաժնի թողարկման ձևը |
Մեկանգամյա չափաբաժին/օր |
Բուժման կուրս |
☐ դուրս է գրված դեղատոմս N …..……….…..………………… ……………………………......................
……………………………………………………………………………………………………………………..
27.Նշումներ և լրացումներ զննման ժամանակ` (նշվում են մանիպուլյացիաներ, ստոմաների, զոնդերի փոխարինում, վերապատրաստման աշխատանքներ, սարքավորումների հետ աշխատանքներ, գործողություններ ծայրահեղ պայմաններում և այլ):
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
……………………………………………………………………………………………………………………..
…………………………………………………………………………………………………………………….
…………………………………………………………………………………………………………………….
Բժշկի ստորագրություն _________________________________
Հավելված 3 ՀՀ առողջապահության նախարարի 2025 թվականի հունվար «15»-ի N 05-Ն հրամանի |
ՁԵՎ
ՄԱՆԿԱԿԱՆ ՊԱԼԻԱՏԻՎ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ԱՐՏԱՀԻՎԱՆԴԱՆՈՑԱՅԻՆ ՇԱՐԺԱԿԱՆ (ՄՈԲԻԼ) ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԸՆԹԱՑՔՈՒՄ ՄԻՋԻՆ ԲՈՒԺԱՇԽԱՏՈՂԻ ԿՈՂՄԻՑ ԼՐԱՑՎՈՂ ԵՐԵԽԱՅԻ ԶՆՆՄԱՆ ՔԱՐՏԻ
1. Երեխայի (անուն, ազգանուն, հայրանուն)____________________________________
2. Ծննդյան ամսաթիվ (օր/ամիս/տարի) _______________________
3. Քարտի N__________
4. Երեխայի զննում բուժքրոջ կամ բուժեղբոր կողմից |
5. Ամսաթիվ ………..………. |
7. ԳԱՆԳԱՏՆԵՐ ☐ երեխայի ☐ օրինական ներկայացուցչի ☐ բժշկի ☐ խնամակալի ☐ հարազատների խոսքերով ………………………………………………………………………………………................…………. ……………………………………………………………………………………………………………… |
8. Դեղորայքը զննման օրը` …………………………………………………………………………………………………………………… 9. Պալիատիվ օգնության բժշկի նշանակումներ` կատարում են ☐ լիարժեք ☐ մասամբ ☐ չի կատարվում ...……………………. |
12. ՕԲՅԵԿՏԻՎ ՏՎՅԱԼՆԵՐ` Ջերմաստիճան …… С0. |
13. Ֆիզիկական ակտիվություն`☐քայլում է ինքնուրույն ☐ քայլում է օգնությամբ/հենակներով ☐դիրքը անկողնում սահմանափակ ☐ անշարժ պառկած ☐ սողում ☐շրջվում ☐ տեղափոխվում է հաշմանդամային սայլակով ☐ տեղափոխվում է մանկասայլյակով |
14. Մաշկային ծածկույթ` ☐ վարդագույն ☐ գունատ ☐ ցիանոտիկ ☐ հիպերեմիկ ☐ ……………… |
17. Ոսկրամկանային համակարգ` |
19. Շնչառական համակարգ` Շնչառության հաճախություն …… /րոպե. Սատուրացիա (SpO2) …………%. Շնչառություն ☐ բնական ճանապարհով ☐տրախեոստոմիկ խողովակի միջոցով ☐Արհեստական շնչառության սարք ☐ Արհեստական շնչառության ինվազիվ սարք: Հազ`☐ ոչ ☐ այո; ☐ չոր ☐ խոնավ: Խորխ` ☐ ոչ ☐ այո ☐լորձային ☐ թարախային ☐լորձա-թարախային ☐ հոտով………............................................... |
20. Սիրտանոթային համակարգ` Սրտի կծկումների հաճախականություն………. զարկ/րոպե: Զարկերակային ճնշում ……………. մմ սս |
21.Աղեստամոքսային համակարգ` |
22. Միզային համակարգ` միզարձակում. ☐ կառավարելի ☐ անկառավարելի ☐ ցավոտ ☐ անցավ……………..... Ուրետրալ կատետեր` ոչ, այո: Անվանումը`…………………… N …… Մեկանգամյա փոխարինում________ |
23. Ցնցումներ ☐ դիստոնիա ☐ միոկլոնիա` ☐ոչ ☐ այո: Նոպաների հաճախականություն ………… շաբաթ/ամիս/տարի: Նոպաների տևողություն`……….. րոպե: Ինչպես են կառավարվում նոպաները …....... |
24. Ցավային համախտանիշ` ☐ ոչ ☐այո: Ցավի ինտենսիվությունը` ☐ թեթև (1-3 միավոր) ☐ չափավոր (4-6 միավոր) ☐ ուժեղ (7-10 միավոր): Ցավի գնահատում ըստ ☐FLACC ☐VAS ☐COMFORТ սանդղակի` ……….. միավոր |
25. Խնդիրներ (նկարագրել)` ………………………………………………………………………….. |
26. ԿԱՏԱՐՎԵԼ Է ԶՆՆՄԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ` ☐ վիրակապություն ☐ պառկելախոցերի մշակում ☐ ստոմաների մշակում ☐հոգնա ☐ դեղորայքային ներարկում ☐ հիգիենայի ընթացակարգ ☐ կաթետերի մշակում ☐ սանիտարական մշակման վերահսկում ☐ վերապատրաստման աշխատանքներ ☐ սննդակարգ ☐ սարքավորումների սանիտարական մշակման վերահսկում ☐ այլ` ………………………………………………… |
27. Ցուցումներ` |
28. Նշումներ և լրացումներ`
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
………………………………………………………………………………………………………………
29. Միջին բուժաշխատող / ստորագրություն …..……….…..…………………………
Հավելված 4 ՀՀ առողջապահության նախարարի 2025 թվականի հունվար «15»-ի N 05-Ն հրամանի |
ԿԱՐԳ
ՄԱՆԿԱԿԱՆ ՊԱԼԻԱՏԻՎ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՕԳՆՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՍՊԱՍԱՐԿՄԱՆ ԱՐՏԱՀԻՎԱՆԴԱՆՈՑԱՅԻՆ ՇԱՐԺԱԿԱՆ (ՄՈԲԻԼ) ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԻՆ ԱՌՆՉՎՈՂ ԲԺՇԿԱԿԱՆ ՓԱՍՏԱԹՂԹԵՐԻ ՁԵՎԵՐԻ ԼՐԱՑՄԱՆ
1. Սույն կարգով կարգավորվում են մանկական պալիատիվ բժշկական և սպասարկման արտահիվանդանոցային շարժական (մոբիլ) ծառայության գործունեության կազմակերպման գործընթացին առնչվող` սույն հրամանի N 1,2,3 հավելվածներով հաստատված բժշկական փաստաթղթերի ձևերի (այսուհետ` բժշկական փաստաթղթերի ձևեր) լրացման առանձնահատկությունների հետ կապված հարաբերությունները:
2. Սույն հրամանի N 1, 2 հավելվածներով հաստատված բժշկական փաստաթղթերի ձևերը շարժական (մոբիլ) ծառայության գործունեության ընթացքում լրացվում են ավագ բուժաշխատողների կողմից, իսկ N 3 հավելվածով հաստատված ձևը` միջին բուժաշխատողի կողմից:
3. Բժշկական փաստաթղթերի ձևերում վերաբերելի տողերի տվյալները լրացնելիս բուժաշխատողները առաջնորդվում են հետևյալ գնահատման մեթոդներով և սանդղակներով.
1) երեխաների քրոնիկ ցավային համախտանիշի գնահատման մեթոդներ (Աղյուսակ 1).
2) երեխաների շրջանում պառկելախոցերի առաջացման ռիսկի գնահատման Նորտոնի սանդղակ (Աղյուսակ 2).
3) կղանքի ձևի գնահատման Բրիստոլի սանդղակ (Աղյուսակ 3).
4) Երեխաների մեծ շարժողական ֆունկցիայի մակարդակների գնահատման մեթոդ (GMFCS սանդղակ) (Աղյուսակ 4).
5) մանկական ուղեղային կաթված ախտորոշումով երեխաների քաշի գնահատման մեթոդներ (Աղյուսակ 5):
Աղյուսակ 1
ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐ
ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ՔՐՈՆԻԿ ՑԱՎԱՅԻՆ ՀԱՄԱԽՏԱՆԻՇԻ
Տարիք |
Վերբալ երեխաներ |
ՈՉ վերբալ երեխաներ հաղորդակցման ունակությունների |
Ոչ վերբալ երեխաներ առանց հաղորդակցման ունակությունների |
0 -12 ամիս |
● Նորածինների և մինչև 1 տարեկան երեխաների համար NIPS – սանդղակ | ||
12 –18 ամիս |
● FLACC Scale – ● TVP Scale – սանդղակ |
● FLACC Scale – ● TVP Scale – սանդղակ | |
18ամս. - 2 տարեկան |
Սկսում են խոսել ցավի մասին` սեփական բառերով կամ օգտագործելով ընտանիքի անդամների բառերը («բո-բո» և այլ), հաճախ չեն օգտագործում «ցավ» (օրինակ. խնդրում են քորել մեջքը). | ||
2 -3 տարեկան |
Կարող են բողոքել ցավից (այո կամ ոչ) և նշել տեղակայումը (որտեղ է ցավում). | ||
3- 4 տարեկան |
ՏԱՍ |
● ՏԱՍ ( տեսողական անալոգական սանդղակ) |
● FLACC Scale – |
4- 5 տարեկան |
ՏԱՍ | ||
5- 7 տարեկան |
ՏԱՍ | ||
7- 8 տարեկան |
● ՏԱՍ | ||
8 տարեկանից |
● ՏԱՍ |
● ՏԱՍ | |
Դերահաս |
● ՏԱՍ, ԹԱՍ | ||
Կոմայի դեպքում անկախ տարիքից |
COMFORТ ցավի սանդղակ` սեդացված, ԱՇԱ-ով, կոմայում գտնվող երեխաների համար |
1. FLACC Scale – Face, Legs, Activity, Cry, Consolability scale – Վարքագծային սանդղակ
2. Արդյունքների մեկնաբանություն` նվազագույն հնարավոր միավոր — 0, առավելագույն հնարավոր միավոր — 10 միավոր: Որքան բարձր է միավորը, այնքան ցավը ավելի ուժեղ է և երեխան ավելի վատ է զգում:
Ցուցանիշ |
0 ՄԻԱՎՈՐ |
1 ՄԻԱՎՈՐ |
2 ՄԻԱՎՈՐ |
F - Դեմք |
Դեմքի արտահայտության կամ ժպիտի բացակայություն |
Ժամանակ առ ժամանակ մռայլ տեսք, փակված, հետաքրքրությունը կորցրած, տխուր կամ անհանգիստ տեսք |
Հաճախակի կամ մշտական խոժոռված հոնքերով, ամուր սեղմում է ծնոտը, ցնցում կզակը, դեմքի տխուր արտահայտություն, վախի և խուճապի արտահայտություններ: Ընտանիքի կողմից նկարագրվում է նմանատիպ վարքագիծ _____________________ |
L - Ոտքեր |
Բնական կամ հանգիստ դիրքում, մկանային տոնուսը, ձեռքերի և ոտքերի շարժումները բնականոն |
Անհանգիստ, լարված, պարբերաբար դող |
Ոտքերով կտրուկ շարժումներ, ձգումներ, սպաստիկայի ուժեղացում, մշտական դող կամ կտրուկ կծկումներ: Ընտանիքի կողմից նկարագրվում է նմանատիպ վարքագիծ: |
A-Ակտիվություն |
Հանգիստ պառկած է բնական դիրքում, շարժվում է հեշտ, կանոնավար ռիթմիկ շնչառություն |
Կրկնվող առաջ և հետ, լարված կամ զգույշ շարժումներ, թեթևակի գրգռված (գլուխը շարժելով առաջ և հետ), ագրեսիվ, մակերեսային շնչառություն, երբեմն հառաչում է |
Թեքվում է կամարաձև, լարվում, կծկվում, խիստ գրգռված, գլխով հարվածում, դող (ոչ սառսուր), պահում է շունչը, դժվար և արագ շնչում, մկանների ռիգիդություն: Ընտանիքի կողմից նկարագրվում է նմանատիպ վարքագիծ |
C - Լաց |
Չի լացում (ակտիվ կամ քնկոտ վիճակում) |
Հառաչանքներ և նվնվոց, պարբերաբար բողոքներ, քրթմնջոց, խոսքի հոսք |
Անընդհատ լացում, բղավում, հեկեկում, հաճախակի բողոքում, տրտնջում, կրկնվում են նոպաներ: Ընտանիքի կողմից նկարագրվում է նմանատիպ վարքագիծ: |
C– Սփոփվելու ունակութուն |
Գոհ, հանգիստ |
Հանգստանում է դիպչելուց, գրկումից կամ իր հետ խոսելուց: Կարող է շեղվել: |
Դժվար է հանգստացնել կամ սփոփել, թաքցնում է դեմքը, դիմադրում է խնամքին կամ հանգստացնող միջոցներին: Ընտանիքի կողմից նկարագրվում է նմանատիպ վարքագիծ: |
3. ՏԱՍ – Տեսողական անալոգային սանդղակ
4. Ցավի գնահատումը ըստ ՏԱՍ սանդղակի կատարվում է միայն այն դեպքում, եթե հիվանդը կարողանում է հասկանալ առաջադրանքը: Սենսոր աֆազիայով կամ անգիտակից հիվանդը չի գնահատվում այս սանդղակով` արտահայտված կոգնիտիվ խանգարումների պատճառով:
5.ԹԱՍ թվաբանական անալոգային սանդղակ
6.Նկարագրել հիվանդին ցավի բնութագրման տարբերակները, ընտրել ամենահարմարը
Ցավի բնութագրում |
Միավոր |
Ցավի իսպառ բացակայություն |
0 |
Ցավը շատ թույլ է, հազիվ նկատելի: Հիվանդը շատ ժամանակ չի մտածում այդ մասին |
1 |
Ցավը շատ թույլ է: Նա կարող է լինել նյարդայնացնող և ժամանակ առ ժամանակ նոպայաձև ուժեղանալ |
2 |
Ցավը նկատելի է, շեղում ուշադրությունը, բայց կարելի է ընտելանալ ու հարմարվել |
3 |
Չափավոր ցավ: Եթե երեխան խորը ընկղմված է ինչ-որ գործողության մեջ, նա կարող է անտեսել այն, բայց միայն որոշ ժամանակով, հետո ցավը անպայման ուշադրությունը կշեղի գործողությունից: |
4 |
Չափավոր ուժեղ ցավ: Մի քանի րոպեից ավել չի կարելի անտեսել, բայց ջանք գործադրելով մարդը կարող է ինչ-որ աշխատանք կատարել կամ մասնակցել ինչ-որ միջոցառման |
5 |
Չափավոր ուժեղ ցավ, որը խանգարում է սովորական ամենօրյա գործունեությանը, քանի որ չափազանց դժվար է դառնում կենտրոնանալը |
6 |
Ուժեղ ցավ, որը գերիշխում է բոլոր զգացողությունների վրա և խիստ սահմանափակում է սովորական գործողություններ կատարելու և ուրիշների հետ շփվելու մարդու կարողությունները: Խանգարված է քունը: |
7 |
Ինտենսիվ ցավ: Ֆիզիկական ակտիվությունը խիստ սահմանափակ է: Բանավոր շփման համար մեջ ջանք է պահանջվում: |
8 |
Տագնապալի ցավ: Մարդը չի կարողանում խոսել: Հնարավոր է անզուսպ հառաչանք և լաց: |
9 |
Անտանելի ցավ: Մարդը գամված է անկողնում և, հնարավոր է, զառացանքի մեջ է: Նման ուժգնության ցավային զգացողություններով տառապում են շատ քիչ երեխաներ: |
10 |
7. PAINAD - Pain Assessment in Advanced Dementia scale
8. Ոչ վերբալ հիվանդների համար ցավի գնահատման սանդղակ
1) Միավորների ընդհանուր քանակը կարող է տատանվել 0-10 ( 0-ից 2 միավոր հինգ կետերի համար),ամենաբարձր միավորը ցույց է տալիս ավելի ուժեղ ցավ
Նշաններ |
Միավոր 0 |
Միավոր 1 |
Միավոր 2 |
Շնչառությունը անկախ հնչող ձայներից |
Նորմայի սահմաններում |
Ժամանակ առ ժամանակ դժվարացած, հիպերվենտիլյացիայի կարճատև հատվածներ |
Աղմկոտ դժվարացած շնչառություն: Հիպերվենտիլյացիայի երկարատև հատվածներ: Չեյն-Ստոքսյան շնչառություն: |
Արձակված հնչյուններ |
Ոչ |
Երբեմն ողբալի հառաչանքներ, անհամաձայնության կամ քննադատության մեղմ հնչյուններ |
Կրկնվող անհանգիստ ճիչ: Բարձրաձայն բողոքներ և հառաչանքներ: Լաց: |
Դեմքի արտահայտություն |
Ժպիտ կամ չեզոք |
Տխուր, վախեցած, խոժոռված |
Ծամածռություն |
Մարմնի դիրքը և ժեստերը |
Թուլացած |
Լարվածություն, անհագստություն, տառապանքի տեսք |
Խստություն: Սեղմված բռունցքներ: Ձգում կամ երկարացնում սեղմված ծնկները: |
Սփոփելու հնարավորություն |
Սփոփանքի կարիք չունի |
Հնարավոր է շեղել, սփոփել ձայնով կամ դիպչելով մարմնին |
Անհնարին է սփոփել, շեղել ուշադրությունը, հանգստացնել |
9. COMFORТ – ցավի գնահատում ԱՇԱ, սեդացիայի տակ գտնվող, անգիտակից երեխաների համար
1) Արդյունքների մեկնաբանություն`յուրաքանչյուր ցուցանիշը գնահատվում է 1-ից 5 միավոր: Ընդհանուր միավորը կարող է տատանվել 9-ից 45. Ցուցանիշները 17-ից 26 ցուցադրում են ադեկվատ սեդացիա և անզգայացում:
Անհանգստություն |
1. Խորը քուն |
Տագնապ |
1. Հանգիստ |
Շնչառության խանգարում |
1. Չի հազում, սպոնտան չի շնչում |
Լաց |
1. Շնչառությունը հանգիստ, չի լացում |
Ֆիզիկական ակտիվություն |
1. Չի շարժվում |
Մկանային տոնուս |
1. Մկանային տոնուսը բացակայում է |
Դեմքի մկանների լարվածության աստիճան |
1. Մկանները լիովին թուլացած |
Միջին զարկերակային ճնշում |
1. Զարկերակային ճնշումը սկզբնական մակարդակից ցածր է |
Սրտի ռիթմ |
1. Սրտի կծկումների հաճախականություն սկզբնական մակարդակից ցածր |
Աղյուսակ 2
ՆՈՐՏՈՆԻ ՍԱՆԴՂԱԿ
ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ՇՐՋԱՆՈՒՄ ՊԱՌԿԵԼԱԽՈՑԵՐԻ ԱՌԱՋԱՑՄԱՆ ՌԻՍԿԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ
1.Երեխաների շրջանում պառկելախոցերի առաջացման ռիսկի գնահատումը ըստ Նորտոնի սանդղակի
1) Արդյունքների մեկնաբանություն` 12 միավոր և ցածր – պառկելախոցերի առաջացման բարձր ռիսկ; 12–14 միավոր – պառկելախոցերի առաջացման միջին ռիսկ; 14 միավորից բարձր – պառկելախոցերի առաջացման ցածր ռիսկ
Նշաններ |
Միավոր 4 |
Միավոր 3 |
Միավոր 2 |
Միավոր 1 |
Ընդհանուր վիճակ |
Բավարար |
Բավարար |
Ծանր |
Ծայրահեղ ծանր |
Հոգեկան վիճակ |
Զգուշավոր |
Ապաթիկ |
Ապակողմնորոշված |
Մտազբաղ |
Ակտիվություն |
Քայլվածք |
Քայլվածք կողմնակի օգնությամբ |
Սայլակ |
Անկողնային ռեժիմ |
Շարժունակություն |
Նորմայի սահմանում |
Որոշ չափով սահմանափակված |
Խիստ սահմանափակված |
Անշարժացած |
Ֆունկցիայի վերահսկում |
Նորմայի սահմաններում |
Թեթև անմիզապահություն |
Անմիզապահություն |
Անկղապահություն Անմիզապահություն |
Աղյուսակ 3
ԲՐԻՍՏՈԼԻ ՍԱՆԴՂԱԿ
ԿՂԱՆՔԻ ՁԵՎԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ
1.Կղանքի ձևի գնահատումը ըստ Բրիստոլի սանդղակի
Տրանզիտի երկար ժամանակահատված (100 ժամ)
Տրանզիտի կարճ ժամանակահատված (10 ժամ) |
Կղանքի տեսակ |
Նկարագրություն |
Արտաքին ձև |
Տեսակ 1 |
Առանձին կոշտ գնդիկներ նման են ընկույզին, ուղիղ աղու միջով անցումը դժվարացած է |
||
Տեսակ 2 |
Երշիկաձև միանվագ կղանք |
||
Տեսակ 3 |
Երշիկաձև կղանք ճաքճքած մակերեսով |
||
Տեսակ 4 |
Երշիկաձև կամ օձաձև կղանք փափուկ և հարթ մակերեսով |
||
Տեսակ 5 |
Կղանք հստակ եզրերով փափուկ գնդիկների տեսքով, ուղիղ աղիքով հեշտ անցնող |
||
Տեսակ 6 |
Ծակոտկեն փափուկ կղանք փափկամազ գնդիկների տեսքով, պատռված եզրերով |
||
Տեսակ 7 |
Ջրիկ կղանք, առանց կոշտ գնդիկների կամ ամբողջությամբ ջրիկ |
Աղյուսակ 4
ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ՄԵԾ ՇԱՐԺՈՂԱԿԱՆ ՖՈՒՆԿՑԻԱՅԻ ՄԱԿԱՐԴԱԿՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՄԵԹՈԴ (GMFCS ՍԱՆԴՂԱԿ)
1.Երեխաների մեծ շարժողական ֆունկցիայի մակարդակների գնահատում (GMFCS սանդղակ).
1) I մակարդակ. Երեխան շարժվում է ինքնուրույն, առանց սահմանափակումների, բայց դժվարանում է ավելի բարդ շարժումների ժամանակ:
2) II մակարդակ – տեղափոխվում է ինքնուրույն սահմանափակումներով:
3) III մակարդակ տեղաշարժվում է շարժումներ հարթ մակերեսով լրացուցիչ հարմարանքների օգնությամբ (ձեռնափայտ, հենակներ և այլ):
4) IV մակարդակ. Երեխան կարողանում է ինքնուրույն նստել, բայց չի կարողանում քայլել: Փողոցում շարժվում է կամ սայլյակով կամ պասիվ տեղափոխվում է: Հնարավոր է էլեկտրական սայլյակի օգտագործում երկար տարածություններում:
5) V մակարդակ շարժողական ֆունկցիաների խանգարումների ամենածանր մակարդակ` երեխաները անկարող են առանց կողմնակի օգնության, հազվադեպ` էլեկտրական սայլակի օգնության:
Աղյուսակ 5
ՄԱՆԿԱԿԱՆ ՈՒՂԵՂԱՅԻՆ ԿԱԹՎԱԾ ԱԽՏՈՐՈՇՈՒՄՈՎ ԵՐԵԽԱՆԵՐԻ ՔԱՇԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՄԵԹՈԴՆԵՐ
1. Մանկական ուղեղային կաթված ախտորոշումով երեխաների քաշի գնահատում.
1) տարբերակ 1. 1-ից 7 տարեկան երեխաների համար նախատեսված պերցենտիլային աղյուսակների համաձայն,
2) տարբերակ 2. Մարմնի զանգվածի ցուցանիշի (ՄԶՑ) հաշվարկ,
3) ՄԶՑ հաշվարկը (Քետլե II) ավելի տեղեկատվական է 7 տարեկանից բարձր երեխաների սննդակարգի գնահատման համար,
4) հաշվարկվում է բանաձևով`
ա. ՄԶՑ = քաշ (կգ)/հասակ (մ)2
5) Արդյունքը գնահատվում է հետևյալ ձևով`
ա. ՄԶՑ = 16 և պակաս – քաշի արտահայտված դեֆիցիտ
բ. ՄԶՑ = 16–18 –մարմնի քաշը ոչ բավարար (դեֆիցիտ)
գ. ՄԶՑ = 18–25 – նորմա
դ. ՄԶՑ = 25–30 – մարմնի քաշի ավելծուկ (նախաճարպակալում)
ե. ՄԶՑ = 30–35 – ճարպակալում առաջին աստիճանի
զ. ՄԶՑ = 35–40 – ճարպակալում երկրորդ աստիճանի
է. ՄԶՑ = 40 և բարձր – ճարպակալում երրորդ աստիճանի
6) (ՄԶՑ) նորմա երեխաների համար GMFCS խմբերի համաձայն`
ա.GMFCS 1: ՄԶՑ = 18–31
բ.GMFCS 2: ՄԶՑ = 16–29
գ.GMFCS 3: ՄԶՑ = 12,2–24,2
դ.GMFCS 4: ՄԶՑ = 12–23
ե.GMFCS 5: ՄԶՑ = 12,7–24
Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 20 հունվարի 2025 թվական: