2024 թվականի օգոստոսի 02-ին

գրավոր ընթացակարգով քննելով «Բար» ՍՊԸ-ի (այսուհետ՝ Ընկերություն) վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 29.06.2023 թվականի որոշման դեմ՝ վարչական գործով ըստ Ընկերության հայցի ընդդեմ ՀՀ պետական եկամուտների կոմիտեի (այսուհետ՝ Կոմիտե)՝ Կոմիտեի իրավաբանական վարչության պետի 09.09.2021 թվականի թիվ 51621-9Ա որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.

Դիմելով դատարան` Ընկերությունը պահանջել է անվավեր ճանաչել Կոմիտեի իրավաբանական վարչության պետի 09.09.2021 թվականի թիվ 51621-9Ա որոշումը:

ՀՀ վարչական դատարանի (դատավոր` Ա. Դարբինյան) (այսուհետ` Դատարան) 07.06.2022 թվականի որոշմամբ վարչական գործի վարույթը կարճվել է։

ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի (այսուհետ` Վերաքննիչ դատարան) 29.06.2023 թվականի որոշմամբ Ընկերության վերաքննիչ բողոքը մերժվել է, և Դատարանի 07.06.2022 թվականի «Վարչական գործի վարույթը կարճելու մասին» որոշումը թողնվել է անփոփոխ։

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Ընկերությունը (ներկայացուցիչ՝ Լուսինե Գրիգորյան)։

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան է ներկայացրել Կոմիտեն (ներկայացուցիչ՝ Արման Մնացականյան):

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքը, հիմնավորումները և պահանջը.

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում՝ ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը խախտել է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 27-րդ հոդվածը, 72-րդ հոդվածի 1-ին մասը, 145-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետը, ՀՀ հարկային օրենսգրքի 2-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 2-րդ կետը, 330-րդ հոդվածը, 398-րդ հոդվածի 5-րդ և 5.1-րդ մասերը:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով․

Վերաքննիչ դատարանը, ուսումնասիրելով «Taxpayer 3.68.0» ծրագրի քաղվածքը, եկել է սխալ եզրահանգման՝ նշելով, որ 10.09.2021 թվականին` ժամը 14:34 րոպե 43 վայրկյանին, հայցվորը մուտք է գործել համակարգ, ուստի ծանուցվել է վիճարկվող որոշման մասին, քանի որ «Taxpayer 3.68.0» ծրագրի քաղվածքի ուսումնասիրությունից չի հետևում, որ Ընկերությունը 10.09.2021 թվականին ժամը՝ 14:34 րոպե 43 վայրկյանին մուտք է գործել համակարգ: Այս փաստաթղթի վրա նշված է «ՀՆԷՀ» համակարգում հարկ վճարողի ծանուցման վերաբերյալ տեղեկատվություն՝ երբ՝ 10.09.2021 թվական` ժամը 14:34:43:

Բացի այդ, նույն քաղվածքի «ծանուցված փաստաթուղթ» դաշտում նշված չէ ո՛չ որևէ որոշման ամսաթիվ և ո՛չ էլ որևէ որոշման համար, ինչպես նաև վարչական գործի նյութերում և Հայաստանի Հանրապետության իրավական տեղեկատվական համակարգում առկա չէ որևէ իրավական ակտ՝ «Taxpayer 3.68.0» ծրագրի կիրարկման կանոնների մասին, որով հնարավոր կլինի հասկանալ, թե «Taxpayer 3.68.0» ծրագրի որ բաժինը ե՞րբ և ում կողմից է լրացվում, լրացվում է ավտոմատ եղանակով, թե անձի կողմից: Ավելին, վարչական մարմնի կողմից ներկայացված փաստաթղթերից որևէ մեկով չի հաստատվում այն փաստը, որ հարկ վճարողը որոշումն անձնական էջում տեղադրվելուց հետո 5 աշխատանքային օրվա ընթացքում մուտք է գործել անձնական էջ, հետևաբար անհիմն են Կոմիտեի կողմից ներկայացված փաստարկները:

Բացի այդ, Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել այն հանգամանքը, որ անձնական էջ մուտք գործելու պահը հավաստվում է էլեկտրոնային համակարգի կողմից ինքնաշխատ եղանակով հարկ վճարողին ուղարկվող հաղորդագրությամբ, մինչդեռ, սույն պարագայում համակարգը հարկ վճարողին նման հաղորդագրություն չի ուղարկել, իսկ Կոմիտեի կողմից նման փաստը հավաստող ապացույց չի ներկայացվել դատարանին։

Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել նաև այն հանգամանքը, որ Ընկերությունը վիճարկվող վարչական ակտին ծանոթանալու հնարավորություն է ունեցել 03.11.2021 թվականին և Կոմիտեի՝ 03.11.2021 թվականի թիվ 11/11-4/69970-2021 գրությամբ վիճարկվող ակտն ստանալուց հետո սահմանված երկամսյա ժամկետում ներկայացրել է հայցադիմումը, հետևաբար Ընկերությունը Կոմիտեի՝ 09.09.2021 թվականի թիվ 51621-9Ա վարչական ակտն անվավեր ճանաչելու պահանջով հայցադիմումը ներկայացրել է սահմանված ժամկետում, իսկ «Taxpayer 3.68.0» ծրագրի քաղվածքը չի կարող համարվել պատշաճ ապացույց հիմնավորելու համար, որ Ընկերությունն ստացել է վիճարկվող վարչական ակտը։

Վերոգրյալի հիման վրա՝ բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 29.06.2023 թվականի որոշումը և գործն ուղարկել ՀՀ վարչական դատարան նոր քննության՝ ամբողջ ծավալով:

2.1. Վճռաբեկ բողոքի պատասխանի հիմնավորումները.

Թիվ 51621-9Ա որոշումը տեղադրվել է հարկային մարմնի հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային կառավարման համակարգի՝ հայցվորի՝ Ընկերության անձնական էջում, և վերջինս իր անձնական էջ մուտք է գործել 10.09.2021 թվականին, ժամը՝ 14:34:43-ին, այսինքն՝ հայցվորը 10.09.2021 թվականից տեղեկացված է եղել վիճարկվող վարչական ակտի գոյության մասին:

Սույն գործով վիճարկվող որոշումը և որոշման ընդունման նպատակով հարուցված վարչական վարույթի ծանուցագիրը ՀՀ հարկային օրենսգրքի իմաստով՝ որպես պարտադիր ծանուցման ենթակա փաստաթղթեր, գեներացվում են «ՀՆԷՀ» համակարգում՝ «Անձնական գրասենյակ» բաժնի «Ծանուցումների» «Ծանուցագրեր և Որոշումներ» ենթաբաժնում, որի արդյունքում բոլոր ծանուցագրերն ու որոշումներն ավտոմատ եղանակով ծանուցվում (տրամադրվում) են հարկ վճարողին, երբ վերջինս փաստաթղթերի տեղադրումից հետո մուտք է գործում համակարգ:

Վերոնշյալը հիմք է տալիս արձանագրելու, որ Կոմիտեի գործողությունները բխել են «Հայաստանի Հանրապետության հարկային օրենսգրքում փոփոխություն և լրացումներ կատարելու մասին» թիվ ՀՕ-80-Ն որոշմամբ սահմանված դրույթներից, ինչի արդյունքներից է հանդիսանում Կոմիտեի կողմից «Թիմ Սոլյուշնս» ՓԲԸ-ի հետ «Պետության կարիքների համար ՀՀ ՊԵԿ-ում ներդրված էլեկտրոնային համակարգերի և համալրող միջոցների («Հարկատու 3» համակարգի և նրա ենթահամակարգերի) սպասարկման ծառայությունների մատուցման» վերաբերյալ թիվ ՊԵԿ-ԲՄԾՁԲ-20/4 պայմանագրի կքնումը:

Միաժամանակ, տնտեսվարող սուբյեկտը պարբերաբար մուտք է գործել «Հարկատու 3» տեղեկատվական բազայի իր անձնական էջ և ներկայացրել իր հաշվետվությունները: Օրինակ՝ 21.09.2021 թվականին հայցվոր Ընկերությունը, մուտք գործելով «Հարկատու 3» համակարգի իր անձնական էջ, ներկայացրել է E19Lm220921011049 գրանցման համարի փաստաթուղթը, որով ներկայացրել է ԱԱՀ-ի և ակցիզային հարկի միասնական հաշվարկ: Իսկ, հաշվի առնելով այն հանգամանքը, որ վերևում առկա ծանուցման պատկերը հայտնվում է համակարգ մուտք գործելուն պես, ապա կարելի է բացառել Ընկերության կողմից ծանուցումը և որոշումը չնկատելու, չստանալու տարբերակը, մինչդեռ Ընկերությունը 09.09.2021 թվականի թիվ 51621-9Ա որոշումը վիճարկել է 03.01.2022 թվականին:

Բացի այդ, եթե անգամ հիմնավոր դիտվի Ընկերության փաստարկն առ այն, որ վարչական վարույթի հարուցման վերաբերյալ պատշաճ ծանուցում չի իրականացվել և խախտվել է վարույթի մասնակցի լսված լինելու իրավունքը, ապա տվյալ փաստը չի բացառում այն հանգամանքը, որ Ընկերությունն ունի չկատարված հարկային պարտավորություններ: Հարկ է նշել նաև, որ թիվ ՎԴ/0007/05/22 վարչական գործով Ընկերության կողմից բերված վճռաբեկ բողոքի բավարարման պարագայում հարկային մարմինն ակնհայտորեն կզրկվի օրենքով նախատեսված ծանուցման եղանակով ծանուցումներ իրականացնելու հնարավորությունից, ինչը գործնականում կարող է հանգեցնել անբարենպաստ հետևանքների՝ ընդհուպ մինչև հարկային հսկողության արդյունավետության խաթարման:

Այսպիսով, թե՛ Դատարանը, թե Վերաքննիչ դատարանը, իրականացնելով գործում առկա ապացույցների պատշաճ հետազոտում և գնահատում, կայացրել են միանգամայն իրավաչափ դատական ակտեր:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը.

1) 24.08.2021 թվականի ծանուցագրի համաձայն՝ Ընկերությանը հայտնվել է, որ ըստ հարկային մարմնում առկա անձնական հաշվի քարտի տվյալների չկատարված ընդհանուր հարկային պարտավորություններից 1․052․932 դրամ գումար գանձելու նպատակով Կոմիտեի իրավաբանական վարչությունում հարուցվել է վարչական վարույթ՝ ՀՀ հարկային օրենսգրքի 398-րդ հոդվածի 5-րդ մասով նախատեսված վարչական ակտ ընդունելու նպատակով: Ի կատարումն «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 35-րդ և 38-րդ հոդվածներով վարչական մարմնին վերապահված պարտականությունների՝ առաջարկվել է ծանուցումը ուժի մեջ մտնելուն հաջորդող 3-րդ աշխատանքային օրը, ժամը՝ 11.00-ին, ներկայանալ վարչական վարույթին, կամ մինչև նույն ժամկետը ներկայացնել վերը նշվածի վերաբերյալ գրավոր բացատրություններ և (կամ) առարկություն: Ծանուցագրում նաև նշվել է, որ չներկայանալու դեպքում գործը կարող է քննվել Ընկերության բացակայությամբ (հատոր 1-ին, գ.թ. 50-51)։

2) Հիմք ընդունելով ՀՀ հարկային օրենսգրքի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասի 66-րդ կետը՝ վարչական ակտի հասցեատերը վարչական վարույթի հարուցման լսումների մասին ծանուցվել է 25.08.2021 թվականին: Ծանուցումը տեղադրվել է հարկային մարմնի հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային կառավարման համակարգի՝ հարկ վճարողի անձնական էջում տեղադրելու եղանակով (հատոր 1-ին, գ.թ. 52)։

3) 09.09.2021 թվականին ընդունվել է «Չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» թիվ 51621-9-Ա որոշումը, որով որոշվել է Ընկերությունից գանձել 1054615 դրամ պարտավորության գումար (հատոր 1-ին, գ.թ. 55-57)։

4) 09.09.2021 թվականի «Չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» թիվ 51621-9Ա որոշումն Ընկերությանն է ներկայացվել հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային կառավարման համակարգի անձնական էջի միջոցով (հատոր 1-ին, գ.թ. 58-59)։

5) «Taxpayer 3.68.0» ծրագրի քաղվածքի համաձայն՝ Ընկերության անձնական էջի «ՀՆԷՀ համակարգում հարկ վճարողի ծանուցման վերաբերյալ տեղեկատվություն» դաշտում նշված է հետևյալը․ «երբ՝ 10․09․2021 թվականի 14։34 րոպե, 43 վայրկանին, ծանուցման փաստաթուղթ Դուք համարվում եք ծանուցված ՀՀ հարկային օրենսգրքի 4-րդ հոդվածի 64-րդ կետով սահմանված՝ հարկային մարմնի կողմից պարտադիր ծանուցման ենթակա փաստաթղթի մասին/ ՈՐՈՇՈՒՄ ՉԿԱՏԱՐՎԱԾ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԳԱՆՁԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ/»։ «Գանձման որոշում» դաշտում նշված է հետևյալը․ «Գանձման որոշում հ․հ․՝ 51621-9Ա, Գանձման որոշման ա/թ 09․09․2021, գանձման որոշման ծանուցման ա/թ 10․09․2021» (հատոր 1-ին, գ.թ. 52-53)։

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները.

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 161-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ, նույն հոդվածի 2-րդ մասի 3-րդ կետի իմաստով, այն է` բողոքում բարձրացված հարցի վերաբերյալ վճռաբեկ դատարանի որոշումը կարող է էական նշանակություն ունենալ օրենքի և այլ նորմատիվ իրավական ակտերի միատեսակ կիրառության համար, քանի որ իրավահարաբերության ծագման պահին գործող ՀՀ հարկային օրենսգրքի 398-րդ հոդվածի 5․1-րդ մասի կիրառման կապակցությամբ առկա է իրավունքի զարգացման խնդիր․

Սույն վճռաբեկ բողոքի քննության շրջանակներում Վճռաբեկ դատարանն անհրաժեշտ է համարում անդրադառնալ չվճարված հարկային պարտավորությունների գանձման վերաբերյալ որոշման՝ հարկ վճարողներին էլեկտրոնային եղանակով պատշաճ ծանուցման, ինչպես նաև տվյալ որոշման իրավաչափությունը վիճարկելու վերաբերյալ հայցադիմումով ՀՀ վարչական դատարան դիմելու ժամկետների հաշվարկման առանձնահատկություններին:

ՀՀ Սահմանադրության 61-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի իր իրավունքների և ազատությունների արդյունավետ դատական պաշտպանության իրավունք:

ՀՀ Սահմանադրության 63-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի անկախ և անաչառ դատարանի կողմից իր գործի արդարացի, հրապարակային և ողջամիտ ժամկետում քննության իրավունք:

«Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք, երբ որոշվում է նրա քաղաքացիական իրավունքները և պարտականությունները կամ նրան ներկայացրած ցանկացած քրեական մեղադրանքի առնչությամբ, ունի օրենքի հիման վրա ստեղծված անկախ ու անաչառ դատարանի կողմից ողջամիտ ժամկետում արդարացի և հրապարակային դատաքննության իրավունք:

Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի (այսուհետ՝ Եվրոպական դատարան) նախադեպային իրավունքի համաձայն` դատարանի մատչելիության իրավունքն արդար դատաքննության իրավունքի բաղկացուցիչ մասն է: Այնուամենայնիվ, այդ իրավունքը բացարձակ չէ և կարող է ենթարկվել սահմանափակումների: Այդ սահմանափակումները թույլատրվում են, քանի որ մատչելիության իրավունքն իր բնույթով պահանջում է պետության կողմից որոշակի կարգավորումներ: Այս առումով պետությունը որոշակի հայեցողական լիազորություն ունի: Դատարանի մատչելիության իրավունքի սահմանափակումը պետք է իրականացվի այնպես, որ այն չխախտի կամ զրկի անձին մատչելիության իրավունքից այնպես կամ այն աստիճան, որ խախտվի այդ իրավունքի բուն էությունը: Դատարանի մատչելիության իրավունքի սահմանափակումը չի կարող համատեղելի լինել Կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի հետ, եթե այն իրավաչափ նպատակ չհետապնդի, և եթե չլինի ողջամիտ հարաբերակցություն ձեռնարկվող միջոցների և հետապնդվող նպատակների միջև համաչափության առումով (տե՛ս, Ashingdane v. The United Kingdom, թիվ 8225/78 գանգատով Եվրոպական դատարանի 28.05.1985 թվականի վճիռը, կետ 57):

Ժամկետային սահմանափակումները, որոնք սահմանվում են պետության կողմից, հետապնդում են որոշակի կարևոր նպատակներ, մասնավորապես` իրավական որոշակիության երաշխավորումը, հավանական պատասխանողի պաշտպանությունը ժամկետանց հայցերից, որի դեպքում դժվար կլինի կանխել անարդարությունը, որը կարող է առաջանալ, եթե դատարաններից պահանջվի քննել այնպիսի դեպքեր, որոնք տեղի են ունեցել հեռավոր անցյալում այն ապացույցների հիման վրա, որոնք կարող են լինել ոչ արժանահավատ և ոչ ամբողջական` բավականաչափ ժամանակահատված անցած լինելու պատճառով: Ժամկետային սահմանափակումների առումով պետությունները նույնպես հայեցողական լիազորություն ունեն որոշելու, թե դատարանի մատչելիությունն ինչպես պետք է սահմանափակվի (տե՛ս, Stubbings and others v. The United Kingdom գործով Եվրոպական դատարանի 22.10.1996 թվականի վճիռը, կետեր 51, 55):

Մեկ այլ վճռով Եվրոպական դատարանը նշել է, որ դատարանի մատչելիությունն օրենսդրական կարգավորումների առարկա է, և դատարանները պարտավոր են կիրառել դատավարական համապատասխան կանոնները` խուսափելով ինչպես գործի արդարացի քննությանը խոչընդոտող ավելորդ ձևականություններից (ֆորմալիզմից), այնպես էլ չափազանց ճկուն մոտեցումից, որի դեպքում օրենքով սահմանված դատավարական պահանջները կկորցնեն իրենց նշանակությունը: Ըստ Եվրոպական դատարանի` դատարանի մատչելիության իրավունքը խաթարվում է այն դեպքում, երբ օրենսդրական նորմերը դադարում են ծառայել իրավական որոշակիության ու արդարադատության պատշաճ իրականացման նպատակներին և խոչընդոտում են անձին հասնել իրավասու դատարանի կողմից իր գործի ըստ էության քննությանը (տե՛ս, Dumitru Gheorghe v. Romania գործով Եվրոպական դատարանի 12.04.2016 թվականի վճիռը, 28-րդ կետ):

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքով ՀՀ վարչական դատարան հայց ներկայացնելու, դատական պաշտպանություն հայցելու համար համապատասխան ժամկետների սահմանումը նպատակ է հետապնդում ապահովել իրավական որոշակիությունն ու անվտանգությունը: ՀՀ վարչական դատարանի մատչելիության իրավունքի իրավաչափ սահմանափակումներն օրենսդիրը սահմանել է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքում հայցադիմում ներկայացնելու համար որոշակի իրավական պահանջներ ու պայմաններ ամրագրելու միջոցով, որոնք վերաբերում են նաև հայցադիմումի ներկայացման ժամկետներին: Միաժամանակ սահմանված են հայցադիմումի ներկայացման ժամկետները չպահպանելու իրավական հետևանքները, որոնք դրսևորվում են դատարանի կողմից հայցադիմումը վերադարձնելու և հայցադիմումի ընդունումը մերժելու միջոցով:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանը նախկինում կայացրած որոշումներից մեկով արձանագրել է, որ անձինք իրենց դատական պաշտպանության իրավունքից կարող են օգտվել օրենքով սահմանված ժամկետներում, և որպեսզի վարչական դատարանն իրավասու լինի գործադրելու օրենքով սահմանված իր լիազորությունները կոնկրետ իրավական վեճն ըստ էության լուծելու համար, անհրաժեշտ է երկու պայմանների միաժամանակյա առկայություն, առաջին` համապատասխան հայցի առկայություն, երկրորդ` հայցի ներկայացում վարչական դատարան` ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքով սահմանված ժամկետներում: Դատավարական ժամկետները բաց թողնելու դեպքում երկրորդ պայմանն ապահովված կարող է համարվել միայն կոնկրետ վարչական գործում բաց թողնված դատավարական ժամկետների վերականգնման բավարարված միջնորդության առկայության դեպքում, իսկ մնացած դեպքերում անձը չի կարող օգտվել դատական պաշտպանության իրավունքից, իսկ ՀՀ վարչական դատարանն իրավասու չէ գործադրելու օրենքով վարչական դատարանի համար նախատեսված լիազորությունները (տե՛ս, Քնարիկ Սարգսյանն ընդդեմ ՀՀ արդարադատության նախարարության դատական ակտերի հարկադիր կատարումն ապահովող ծառայության թիվ ՎԴ/2242/05/15 վարչական գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի 09.09.2015 թվականի որոշումը):

Այսպես, ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ վիճարկման հայցով հայցվորը կարող է պահանջել ամբողջությամբ կամ մասնակիորեն վերացնել միջամտող վարչական ակտը (ներառյալ՝ զուգորդվող վարչական ակտի միջամտող դրույթները):

Նույն օրենսգրքի 72-րդ հոդվածը սահմանում է ՀՀ վարչական դատարան դիմելու ժամկետները՝ ըստ հայցատեսակների։ Վիճարկման հայցի համար նույն հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետը սահմանում է երկամսյա ժամկետ, որը հաշվարկվում է վարչական ակտի ուժի մեջ մտնելու պահից։

«Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 2-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ առանձին տեսակի վարչական վարույթների առանձնահատկությունները սահմանվում են օրենքներով և Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերով։

Հարկային մարմնի կողմից հարկային պարտավորությունների գանձման վարչական վարույթի շրջանակներում ինչպես թղթային եղանակով, այնպես էլ էլեկտրոնային համակարգի միջոցով ընդունվող՝ ՀՀ հարկային oրենսգրքով և օրենքով նախատեսված պարտադիր ծանուցման ենթակա փաստաթղթերի, այդ թվում՝ որոշումների ծանուցման կարգը, ինչպես նաև այդ փաստաթղթերի ուժի մեջ մտնելու կարգը նախատեսվում են ՀՀ հարկային օրենսգրքով։

Իրավահարաբերության ծագման պահին գործող ՀՀ հարկային օրենսգրքի (այսուհետ՝ Օրենսգիրք) 4-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ հարկային հարաբերությունները կարգավորող իրավական ակտերի կիրառության իմաստով՝ ստորև նշված հասկացություններն ունեն հետևյալ իմաստն ու նշանակությունը. (...)

64) պարտադիր ծանուցման ենթակա փաստաթղթեր՝ հարկային մարմնի կողմից Օրենսգրքի 398-րդ հոդվածի 5-րդ մասով նախատեսված՝ չվճարված հարկային պարտավորությունների գանձման կամ հարկ վճարողի գույքի արգելանքի վարչական վարույթների շրջանակներում ինչպես թղթային եղանակով, այնպես էլ էլեկտրոնային համակարգի միջոցով ընդունվող՝ Օրենսգրքով և օրենքով նախատեսված փաստաթղթեր (արձանագրություններ, արգելանքի հանձնարարագրեր, որոշումներ, ծանուցագրեր)։

66) հարկ վճարողներին էլեկտրոնային ծանուցում՝ պարտադիր ծանուցման ենթակա փաստաթղթերի՝ հարկ վճարողներին էլեկտրոնային եղանակով ծանուցում, որն իրականացվում է հարկային մարմնի հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային կառավարման համակարգի՝ հարկ վճարողի անձնական էջում տեղադրելու եղանակով, իսկ դրա անհնարինության կամ տեղադրելու օրվանից հետո՝ 5 աշխատանքային օրվա ընթացքում, հարկ վճարողի կողմից սույն կետով նախատեսված անձնական էջ մուտք չգործելու դեպքում՝ Հայաստանի Հանրապետության հրապարակային ծանուցումների պաշտոնական ինտերնետային կայքում տեղադրելու միջոցով, որի մասին հարկ վճարողը ծանուցվում է հարկային մարմնում առկա իր էլեկտրոնային փոստով:

Օրենսգրքի 330-րդ հոդվածի համաձայն՝ հարկային և լիազոր մարմինների հսկողության շրջանակներում իրականացվող վարչական վարույթի նկատմամբ կիրառվում են «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի դրույթները, եթե հարկային մարմնին հսկողության լիազորություններ վերապահող իրավական ակտերով սահմանված չեն վարչական վարույթի առանձնահատկություններ:

Օրենսգրքի 398-րդ հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն՝ հարկային մարմնում վարվող՝ հարկ վճարողի անձնական հաշվի քարտերում Օրենսգրքով կամ վճարների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենքներով սահմանված կարգով չվճարված հարկային պարտավորությունների առաջացման դեպքում, բացառությամբ ստուգման կամ այլ վարչական ակտերով հարկային պարտավորություններ առաջադրված լինելու դեպքերի, հարկային մարմնի նախաձեռնությամբ «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով սահմանված կարգով հարուցվում է չվճարված հարկային պարտավորությունների գանձման վարչական վարույթ, եթե չվճարված հարկային պարտավորության չափը գերազանցում է 200 հազար դրամը կամ հարկային պարտավորության առաջացման օրվանից հետո անցել է երկու ամսից ավելի ժամանակ:

Նույն հոդվածի 5.1-րդ մասի համաձայն՝ Օրենսգրքով սահմանված պարտադիր ծանուցման ենթակա փաստաթղթերը հարկ վճարողներին կարող են ծանուցվել էլեկտրոնային եղանակով:

Հարկ վճարողներին էլեկտրոնային եղանակով ծանուցումն իրականացվում է պարտադիր ծանուցման ենթակա փաստաթղթերը հարկային մարմնի հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային կառավարման համակարգի՝ հարկ վճարողի անձնական էջում տեղադրելու եղանակով, իսկ դրա անհնարինության կամ տեղադրելու օրվանից հետո՝ 5 աշխատանքային օրվա ընթացքում, հարկ վճարողի կողմից սույն մասով նախատեսված անձնական էջ մուտք չգործելու դեպքում՝ Հայաստանի Հանրապետության հրապարակային ծանուցումների պաշտոնական ինտերնետային կայքում տեղադրելու միջոցով, որի մասին հարկ վճարողը ծանուցվում է հարկային մարմնում առկա իր էլեկտրոնային փոստով:

(…)

Պարտադիր ծանուցման ենթակա փաստաթղթերն ուժի մեջ են մտնում հարկ վճարողի կողմից նշված փաստաթղթերի մասին պատշաճ ծանուցվելու հաջորդ օրվանից:

ՀՀ սահմանադրական դատարանը 27․01․2015 թվականի թիվ ՍԴՈ-1189 որոշմամբ ընդգծել է, որ՝ «(…) շահագրգիռ սուբյեկտների կողմից (…) պատշաճ ծանուցված լինելը՝ վերջիններիս իրավունքների պաշտպանության cօոditiօ siոe qսa ոօո (պայման, առանց որի հնարավոր չէ) կարևոր պայման է, առանց որի հնարավոր չէ երաշխավորել նրանց իրավունքների արդյունավետ պաշտպանությունը: Ուստիև ծանուցման ինստիտուտի իրավական կանոնակարգումները պետք է կրեն ոչ թե ձևական բնույթ, այլ պետք է ուղղված լինեն (…) սուբյեկտի (…)` Սահմանադրությամբ և օրենքներով երաշխավորված իրավունքների պաշտպանությանը: Նշված նպատակն իրագործելու համար օրենսդիրը պետք է նախատեսի (…) արդյունավետ ծանուցման (…) ընթացակարգ, որը գործնականում կբացառի (…) շահագրգիռ անձանց օբյեկտիվորեն ոչ իրազեկված լինելու իրավիճակները»:

ՀՀ սահմանադրական դատարանը 12․05․2020 թվականի թիվ ՍԴՈ-1529 որոշման մեջ նշել է, որ «Ծանուցման հանձնումը պետք է կատարվի այնպիսի եղանակով, որը թույլ կտա հաստատել հասցեատիրոջ կողմից ակտն ստանալու կամ օրենքով սահմանված դեպքերում պատշաճ ծանուցված լինելու փաստը, որը արդյունավետ կառուցակարգ է պատշաճ ծանուցման իրականացման համար, այսինքն՝ էական նշանակություն ունի ծանուցումն ստանալու հանգամանքը, այլ ոչ միայն այն ուղարկելու փաստի առկայությունը։ Ընդ որում, հարկ վճարողը պետք է հնարավորություն ունենա «բացելու և ծանոթանալու» ծանուցման բովանդակությանը, և որևէ նշանակություն չունի, թե վերջինս օգտվե՞լ է այդ հնարավորությունից, թե ոչ (…)»:

Վերոնշյալ նորմերի, ՀՀ սահմանադրական դատարանի և ՀՀ վճռաբեկ դատարանի դիրքորոշումների վերլուծության արդյունքում Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ բացառությամբ ստուգման կամ այլ վարչական ակտերով հարկային պարտավորություններ առաջադրված լինելու դեպքերի, 200.000 ՀՀ դրամը գերազանցող հարկային պարտավորության կամ հարկային պարտավորության առաջացման օրվանից երկու ամսից ավելի ժամանակ անցած լինելու դեպքերում օրենսդիրը հարկային մարմնին լիազորել է իր նախաձեռնությամբ հարուցել չվճարված հարկային պարտավորությունների գանձման վարույթ, որի շրջանակներում ընդունվող՝ օրենքով և Օրենսգրքի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասի 64-րդ կետով նախատեսված պարտադիր ծանուցման ենթակա փաստաթղթերը (արձանագրություններ, արգելանքի հանձնարարագրեր, որոշումներ, ծանուցագրեր) հարկ վճարողներին կարող են ծանուցել էլեկտրոնային եղանակով։ Պարտադիր ծանուցման ենթակա փաստաթղթերի՝ հարկ վճարողներին էլեկտրոնային եղանակով իրազեկումը կարող է հաստատված լինել միայն այն ժամանակ, երբ անձը հնարավորություն է ունեցել «բացելու և ծանոթանալու» ծանուցման բովանդակությանը, և որևէ նշանակություն չունի, թե վերջինս օգտվել է այդ հնարավորությունից, թե ոչ։ Հարկ վճարողներին էլեկտրոնային եղանակով ծանուցումն իրականացվում է, ի թիվս այլնի, պարտադիր ծանուցման ենթակա փաստաթղթերը հարկային մարմնի հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային կառավարման համակարգի՝ հարկ վճարողի անձնական էջում տեղադրելու եղանակով։ Արդյունքում կայացված չվճարված հարկային պարտավորությունների գանձման վերաբերյալ որոշման մասին հարկ վճարողը համարվում է պատշաճ ծանուցված, եթե այն տեղադրվել է հարկային մարմնի հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային կառավարման համակարգի՝ հարկ վճարողի անձնական էջում և, միաժամանակ, առկա է որոշումն այդ էջում տեղադրելուց հետո 5 աշխատանքային օրվա ընթացքում հարկ վճարողի կողմից իր անձնական էջ մուտք գործելու վերաբերյալ ապացույց: Տվյալ որոշումը համարվում է ուժի մեջ մտած հարկ վճարողի՝ որոշման մասին պատշաճ ծանուցվելու հաջորդ օրվանից, այն է՝ անձնական էջ մուտք գործելու հաջորդ օրվանից, ինչն էլ համարվում է վիճարկման հայց ներկայացնելու ժամկետի հաշվարկի ելակետ:

Այսինքն, այն պարագայում, երբ հարկ վճարողը հնարավորություն է ունեցել «բացելու և ծանոթանալու» ծանուցման բովանդակությանը, որն Օրենսգրքի տրամաբանությամբ կարող է հավաստվել չվճարված հարկային պարտավորությունների գանձման վերաբերյալ որոշման հարկային մարմնի հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային կառավարման համակարգի՝ հարկ վճարողի անձնական էջում տեղադրելու և, միաժամանակ, որոշումն այդ էջում տեղադրելուց հետո 5 աշխատանքային օրվա ընթացքում հարկ վճարողի կողմից իր անձնական էջ մուտք գործելու վերաբերյալ ապացույցի առկայությամբ, հարկ վճարողը համարվում է որոշման մասին պատշաճ ծանուցված, ինչի արդյունքում տվյալ որոշումը համարվում է ուժի մեջ մտած հարկ վճարողի կողմից իր անձնական էջ մուտք գործելու օրվան հաջորդող օրվանից։

Վերոգրյալի հիման վրա՝ անդրադառնալով դատարան վիճարկման հայց ներկայացնելու ժամկետներին՝ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ վիճարկման հայց ներկայացնելու ժամկետի հաշվարկման ելակետը տվյալ գործերով համարվում է վարչական ակտի մասին իրազեկվելու, այն է՝ հարկ վճարողի կողմից իր անձնական էջ մուտք գործելուն հաջորդող օրը, որից էլ հաշվարկվում է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 72-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով նախատեսված ժամկետի հոսքը։

Վճռաբեկ դատարանի իրավական դիրքորոշումների կիրառումը սույն գործի փաստերի նկատմամբ.

Սույն գործը հարուցվել է Ընկերության կողմից ներկայացված վիճարկման հայցի հիման վրա, որով վերջինս պահանջել է անվավեր ճանաչել Կոմիտեի իրավաբանական վարչության պետի 09.09.2021 թվականի թիվ 51621-9Ա որոշումը:

Դատարանը 07.06.2022 թվականի որոշմամբ վարչական գործի վարույթը կարճել է՝ պատճառաբանելով, որ «(...) Գործում առկա փաստաթղթերի, մասնավորապես` պատասխանողի ներկայացուցիչների կողմից Դատարան ներկայացված «Taxpayer 3.680» ծրագրից հանված քաղվածքի և հարկային մարմնի կողմից իրականացված ծանուցման կարգի մանրամասն նկարագրությունը ցույց տվող քաղվածքի ուսումնասիրությունից պարզվել է, որ վիճարկվող 09.09.2021 թվականի թիվ 51621-9Ա որոշումը հարկային մարմնի հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային կառավարման համակարգի՝ հայցվորի անձնական էջում տեղադրվել է 10.09.2021 թվականին և հայցվորն իր անձնական էջ մուտք է գործել նույն օրը, ժամը՝ 14:34 րոպե 43 վայրկյանին, այսինքն` հայցվորը 10.09.2021 թվականից տեղեկացված է եղել վիճարկվող վարչական ակտի մասին, սակայն հայցադիմումը Դատարան ներկայացնելու համար փոստին է հանձնել միայն 29.12.2021 թվականին, ուստի, Դատարանի գնահատմամբ, հայցվորը բաց է թողել վիճարկման հայց ներկայացնելու համար օրենքով սահմանված երկամսյա ժամկետը, սակայն չի ներկայացրել բաց թողնված ժամկետը հարգելի համարելու և այն վերականգնելու միջնորդություն, իսկ հայցադիմումին կից ներկայացված՝ բաց թողնված դատավարական ժամկետը վերականգնելու մասին միջնորդությունը չի պարունակում որևէ հիմնավորում՝ 10.09.2021 թվականից հետո (թիվ 51621-9Ա որոշման մասին ծանուցվելուց հետո) վիճարկման հայց ներկայացնելու համար սահմանված երկամսյա ժամկետը բաց թողնելու պատճառները հարգելի լինելու մասին: (...) Ուստի Դատարանը գտնում է, որ հայցադիմումը Դատարան ներկայացնելու համար փոստին հանձնելու պահին լրացած է եղել վիճարկման հայց ներկայացնելու համար օրենքով նախատեսված ժամկետը, հետևաբար` գործի վարույթը ենթակա է կարճման»:

Վերաքննիչ դատարանը 29.06.2023 թվականի որոշմամբ Ընկերության վերաքննիչ բողոքը մերժել է և Դատարանի 07.06.2022 թվականի «Վարչական գործի վարույթը կարճելու մասին» որոշումը թողել է անփոփոխ՝ այն պատճառաբանությամբ, որ «(...) Վարչական գործի նյութերում առկա «Taxpayer 3.680» ծրագրի քաղվածքի և հարկային մարմնի կողմից իրականացված ծանուցման կարգի մանրամասն նկարագրությունը ցույց տվող քաղվածքի ուսումնասիրությունից ակնհայտ է, որ 09.09.2021 թվականի թիվ 51621-9Ա որոշումը հարկային մարմնի հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային կառավարման համակարգի՝ հայցվորի անձնական էջում տեղադրվել է 10.09.2021 թվականին, իսկ վերջինս իր անձնական էջ մուտք է գործել նույն օրը, ժամը՝ 14:34 րոպե 43 վայրկյանին, այսինքն` 10.09.2021 թվականից տեղեկացված է եղել վիճարկվող վարչական ակտի մասին, սակայն հայցադիմումը Դատարան ներկայացնելու համար այն փոստին է հանձնել միայն 29.12.2021 թվականին: Հատկանշական է, որ սույն դեպքում հայցվորը չի ներկայացրել բաց թողնված դատավարական ժամկետը հարգելի համարելու և այն վերականգնելու վերաբերյալ միջնորդություն, չնայած այն հանգամանքին, որ հայցվորին (ներկայացուցչին) ուղղված 30.03.2022 թվականի թիվ ԴԴ-9Ե11852 գրությամբ Դատարանը նշել է, որ անհրաժեշտ է գրությունը ստանալուց հետո 10-օրյա ժամկետում Դատարանին ներկայացնել դիրքորոշում գործի վարույթը կարճելու վերաբերյալ պատասխանողի միջնորդության մասին կամ ներկայացնել պատճառաբանված միջնորդություն՝ 11.09.2021 թվականից հետո վիճարկման հայց ներկայացնելու համար սահմանված երկամսյա ժամկետը բաց թողնելը հարգելի համարելու և այն վերականգնելու մասին: Ինչ վերաբերում է հայցադիմումին կից ներկայացված միջնորդությանը, ապա Վերաքննիչ դատարանն արձանագրում է, որ այն չի պարունակում որևէ հիմնավորում՝ 10.09.2021 թվականից հետո վիճարկման հայց ներկայացնելու համար սահմանված երկամսյա ժամկետը բաց թողնելու պատճառների վերաբերյալ։ (...) Ամբողջ վերոգրյալի արդյունքում Վերաքննիչ դատարանը գտնում է, որ Դատարանն իրավաչափորեն է կարճել սույն գործի վարույթը, քանզի տվյալ պարագայում լրացել է վիճարկման հայց ներկայացնելու համար օրենքով նախատեսված ժամկետը»:

Վճռաբեկ դատարանը, վերոգրյալ իրավական դիրքորոշումների լույսի ներքո, անդրադառնալով Վերաքննիչ դատարանի հետևությունների հիմնավորվածությանը, արձանագրում է հետևյալը.

Սույն գործի փաստերի համաձայն՝ Կոմիտեն 09.09.2021 թվականին կայացրել է «Չկատարված հարկային պարտավորությունները գանձելու մասին» թիվ 51621-9Ա որոշում, որով որոշվել է Ընկերությունից գանձել 1․054․615 ՀՀ դրամ պարտավորության գումար։ Որոշումն Ընկերությանն է ներկայացվել հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային կառավարման համակարգի անձնական էջի միջոցով։ «Taxpayer 3.68.0» ծրագրից հանված քաղվածքի ուսումնասիրությունից պարզվել է, որ վիճարկվող 09.09.2021 թվականի թիվ 51621-9Ա որոշումը հարկային մարմնի հաշվետվությունների ներկայացման էլեկտրոնային կառավարման համակարգի՝ հայցվորի անձնական էջում տեղադրվել է 10.09.2021 թվականին, և հայցվորն իր անձնական էջ մուտք է գործել նույն օրը՝ ժամը 14:34 րոպե 43 վայրկյանին, որի արդյունքում ըստ «Taxpayer 3.68.0» ծրագրից հանված քաղվածքի՝ «ՀՆԷՀ համակարգում հարկ վճարողի ծանուցման վերաբերյալ տեղեկատվություն» և «Գանձման որոշում» դաշտերում լրացված տեղեկատվության՝ Ընկերությունը ծանուցվել է սույն գործով վիճարկվող որոշման մասին։ Ըստ այդմ, վարչական ակտը հասցեատիրոջը հանձնվել է այնպես, որ վերջինս օբյեկտիվորեն ունեցել է հնարավորություն՝ ծանոթանալու վիճարկվող վարչական ակտին:

Վերոգրյալի հիման վրա՝ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով վիճարկվող վարչական ակտն ուժի մեջ է մտել 11.09.2021 թվականին, որպիսի պայմաններում վարչական ակտի ուժի մեջ մտնելու պահից սկսած մինչև 12.11.2021 թվականը՝ երկամսյա ժամկետի պահպանմամբ, Ընկերությունը կարող էր դիմել ՀՀ վարչական դատարան Կոմիտեի իրավաբանական վարչության պետի 09.09.2021 թվականի թիվ 51621-9Ա որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջով, այնինչ Ընկերությունը հայցը ներկայացրել է ՀՀ վարչական դատարան 29.12.2021 թվականին։ Դատարանն Ընկերությանն ուղղված 30․03․2022 թվականի թիվ ԴԴ-9 Ե11852 գրությամբ նշել է, որ անհրաժեշտ է տվյալ գրությունն ստանալուց հետո 10-օրյա ժամկետում ներկայացնել 11․09․2021 թվականից հետո վիճարկման հայց ներկայացնելու համար սահմանված երկամսյա ժամկետը բաց թողնելու և այն վերականգնելու մասին միջնորդություն (հատոր 1-ին, գ․թ․ 67-68), որն Ընկերության կողմից չի ներկայացվել, ինչի հիման վրա Դատարանը 07.06.2022 թվականի որոշմամբ կարճել է վարչական գործի վարույթը՝ ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 96-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետի հիմքով։ Վերջինիս համաձայն՝ դատարանը գործի քննության ցանկացած փուլում կարճում է գործի վարույթը, եթե՝ լրացել է հայց ներկայացնելու համար օրենքով նախատեսված ժամկետը։

Վերոհիշյալի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ Դատարանը և Վերաքննիչ դատարանը եկել են ճիշտ եզրահանգման գործի վարույթը կարճելու՝ ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 96-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով նախատեսված հիմքի առկայության վերաբերյալ։

Ամփոփելով վերոգրյալ իրավական և փաստական վերլուծությունները՝ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը բավարար չէ Վերաքննիչ դատարանի դատական ակտը բեկանելու համար, քանի որ Դատարանը, ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 96-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետի հիման վրա կարճելով վարչական գործի վարույթը, իսկ Վերաքննիչ դատարանը, անփոփոխ թողնելով Դատարանի դատական ակտը, կայացրել են ճիշտ դատական ակտեր: Հետևաբար, սույն գործով անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով սահմանված` ստորադաս դատարանի դատական ակտն անփոփոխ թողնելու Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունը:

5․ Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները դատական ծախսերի բաշխման վերաբերյալ.

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 56-րդ հոդվածի համաձայն` դատական ծախuերը կազմված են պետական տուրքից և գործի քննության հետ կապված այլ ծախuերից:

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` կողմը, որի դեմ կայացվել է վճիռ, կամ որի բողոքը մերժվել է, կրում է Հայաստանի Հանրապետության դատական դեպարտամենտի` վկաներին և փորձագետներին վճարած գումարների հատուցման պարտականությունը, ինչպես նաև մյուս կողմի կրած դատական ծախսերի հատուցման պարտականությունը այն ծավալով, ինչ ծավալով դրանք անհրաժեշտ են եղել դատական պաշտպանության իրավունքի արդյունավետ իրականացման համար: Դատական պաշտպանության այն միջոցի հետ կապված ծախսերը, որ իր նպատակին չի ծառայել, դրվում են այդ միջոցն օգտագործած կողմի վրա, անգամ եթե վճիռը կայացվել է այդ կողմի օգտին:

Վճռաբեկ դատարանի գնահատմամբ, Ընկերության կողմից վճռաբեկ բողոքի համար պետական տուրքը վճարված լինելու պարագայում պետական տուրքի հարցը պետք է համարել լուծված` նկատի ունենալով, որ վերջինիս բողոքը ենթակա է մերժման:

Միևնույն ժամանակ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ պետական տուրքից բացի, այլ դատական ծախս կատարված լինելու վերաբերյալ որևէ ապացույց գործում առկա չէ։

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-171-րդ հոդվածներով, 172-րդ հոդվածի 1-ին մասով` Վճռաբեկ դատարանը

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

1. Վճռաբեկ բողոքը մերժել: ՀՀ վերաքննիչ վարչական դատարանի 29.06.2023 թվականի որոշումը թողնել անփոփոխ:

2. Դատական ծախսերի հարցը համարել լուծված:

3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում կայացման պահից, վերջնական է և բողոքարկման ենթակա չէ:

Պաշտոնական հրապարակման օրը՝ 19 օգոստոսի 2024 թվական: