«ՎԱՎԵՐԱՑՆՈՒՄ ԵՄ»

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՆԱԽԱԳԱՀ Լ.ՏԵՐ-ՊԵՏՐՈՍՅԱՆ

15 մայիսի 1996 թ.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

15 մայիսի 1996 թվականի N 150

քաղ. Երևան

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ ՕՐԻՆԱԿԵԼԻ ԿԱՆՈՆԱԴՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության պետական հանրակրթական հաստատության օրինակելի կանոնադրությունը (կցվում է):

2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում 1996 թվականի մայիսի 15-ից:

Օ Ր Ի Ն Ա Կ Ե Լ Ի  Կ Ա Ն Ո Ն Ա Դ Ր ՈՒ Թ Յ ՈՒ Ն

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ՀԱՆՐԱԿՐԹԱԿԱՆ ՀԱՍՏԱՏՈՒԹՅԱՆ

I. Ընդհանուր դրույթներ

1. Հայաստանի Հանրապետության պետական հանրակրթական հաստատությունը (այսուհետև` հաստատություն) անընդհատ կրթության համակարգի հիմնական օղակն է, որը Հայաստանի Հանրապետության բոլոր քաղաքացիներին հնարավորություն է ընձեռում իրականացնելու Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրությամբ երաշխավորված իրենց կրթության իրավունքը:

Հաստատությունն իրականացնում է տարրական, հիմնական և միջնակարգ կրթության պետական հանրակրթական ծրագրեր (այսուհետև` հանրակրթական ծրագրեր):

2. Հաստատության հիմնական նպատակներն են հանրակրթական ծրագրերի բովանդակության պարտադիր նվազագույնի յուրացման հման վրա սովորողների անհատականության ձևավորումը, նրանց նախապատրաստումն ինքնուրույն կյանքի և աշխատանքի, հասարակական համակեցության, մասնագիտական կրթական ծրագրերի գիտակցական ընտրության և դրանց հետագա յուրացման հիմքերի ստեղծումը, քաղաքացիության և հայրենասիրության դաստիարակումը:

3. Հաստատությունն ուսուցումն ու դաստիարակությունն իրականացնում է ի շահ անհատի, հասարակության և պետության, ապահովում անհատի բազմակողմանի զարգացումը, նրա առողջության պահպանումը, պայմաններ ստեղծում ինքնակրթության և լրացուցիչ (նախասիրական, նախամասնագիտական) կրթության պահանջմունքների բավարարման համար:

4. Հաստատության գործունեությունը հիմնվում է ժողովրդավարության և մարդասիրության, հանրամատչելիության, համամարդկային և ազգային արժեքների զուգորդման, անհատի ազատ զարգացման, ինքնավարության և կրթության աշխարհիկ բնույթի սկզբունքների վրա:

5. Հաստատությունում չի թույլատրվում հասարակական-քաղաքական և կրոնական կազմակերպությունների, դրանց կազմակերպական կառույցների ստեղծումն ու գործունեությունը:

6. Հաստատությունը պատասխանատու է պետական չափորոշիչներին համապատասխան հանրակրթական պետական ծրագրերի իրագործման, սովորողների տարիքային-ֆիզիոլոգիական և սոցիալ-հոգեբանական զարգացման առանձնահատկություններին, հակումներին, ընդունակություններին, նրանց կյանքի և առողջության պահպանմանը, գիտական պահանջներին համապատասխան կրթական մեթոդների և ձևերի ընտրության համար:

Հաստատությունում երկու սեռի սովորողների ուսուցումը, որպես կանոն, տարվում է համատեղ:

7. Հաստատությունն իր գործունեության ընթացքում ղեկավարվում է Հայաստանի Հանրապետության գործող օրենսդրությամբ և սահմանված կարգով հաստատված իր կանոնադրությամբ:

Հաստատության կանոնադրությունը կազմվում է սույն օրինակելի կանոնադրության հիման վրա` հաշվի առնելով տվյալ հաստատության առանձնահատկությունները:

8. Հաստատությունը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով համագործակցում է օտարերկրյա կրթական հաստատությունների, ձեռնարկությունների, հիմնարկների և կազմակերպությունների հետ:

9. Հաստատությունն իրավաբանական անձ է, ունի իր անվամբ կնիք ու դրոշմակնիք:

10. Հաստատությունը վկայագրվում և հավատարմագրվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

11. Հաստատության ստեղծումը, վերակառուցումը, լուծարումը կատարվում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

Հաստատության լուծարումը կամ վերակառուցումն իրականացվում է բացառապես ուսումնական տարվա վերջում: Այդ դեպքում համապատասխան վերադաս պետական կառավարման մարմինը պարտավոր է սովորողներին տեղավորել այլ հաստատություններում` ծնողների համաձայնությամբ:

II. Հաստատության կառավարումը

(բաժինը խմբ. 11.07.97 N 263)

12. Հաստատության կառավարման բարձրագույն մարմինը հաստատության խորհուրդն է (այսուհետև` խորհուրդ): Խորհրդի քանակական կազմը, որը չի կարող լինել երեք անդամից պակաս և ինն անդամից ավելի, սահմանում է պետական կառավարման վերադաս մարմինը, համապատասխանաբար, ըստ ենթակայության` մարզպետը (Երևանի քաղաքապետը) կամ Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարությունը (այսուհետև` վերադաս մարմին):

Խորհրդի լիազորությունների ժամկետը երեք տարի է:

13. Խորհրդի կազմում թեկնածուներ են առաջադրում`

ա) հաստատության մանկավարժական խորհուրդը.

բ) հաստատության ծնողական խորհուրդը.

գ) վերադաս մարմինը:

14. Սահմանված կարգով ներկայացված թեկնածուներից խորհրդի անհատական կազմը նշանակում և դրանում փոփոխություններ է կատարում վերադաս մարմինը` ապահովելով հաստատության մանկավարժական և ծնողական խորհուրդների առնվազն մեկական թեկնածուների ընդգրկումը խորհրդի կազմում:

15. Խորհուրդը`

ա) համաձայն նախարարության հաստատած չափորոշիչների և մրցութային կարգի` ընտրում է հաստատության գործադիր տնօրեն (այսուհետև` տնօրեն) ու սահմանված կարգով նրա հետ կնքում կոնտրակտ, որով սահմանվում է տնօրենի վարձատրության, փոխհատուցումների վճարման կարգը, ինչպես նաև այլ պայմաններ.

բ) որոշում է կայացնում հաստատության աուդիտն անցկացնելու մասին և հաստատում աուդիտն իրականացնողի վարձատրության չափը.

գ) տնօրենի ներկայացմամբ`

հաստատում է հաստատության աշխատանքային ներքին կարգապահական կանոններն ու կառուցվածքը.

հաստատում է հաստատության ամենամյա ծախսերի նախահաշիվը.

մինչև ընթացիկ տարվա օգոստոսի 15-ը հաստատում և տնօրենի միջոցով սահմանված կարգով ներկայացնում է հաջորդ տարվա բյուջետային ֆինանսավորման հայտը.

հաստատում է հաստատության ամենամյա ֆինանսատնտեսական և ուսումնադաստիարակչական գործունեության հաշվետվությունները.

դ) իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և սույն կանոնադրությամբ սահմանված այլ լիազորություններ:

16. Սահմանված կարգի խախտմամբ տնօրեն ընտրելու և նրա հետ կոնտրակտ կնքելու, հաստատության ֆինանսատնտեսական և ուսումնադաստիարակչական գործունեության ընթացքում խախտումների կապակցությամբ տնօրենի հետ կնքված կոնտրակտի չդադարեցման դեպքերում վերադաս մարմինը կարող է վաղաժամկետ դադարեցնել խորհրդի լիազորությունները: Այդ դեպքում նշանակվում է տնօրենի պաշտոնակատար և մեկամսյա ժամկետում սահմանված կարգով նշանակվում խորհրդի նոր կազմ:

17. Խորհրդի նախագահն ընտրվում է խորհրդի անդամների կողմից` խորհրդի անդամների ընդհանուր թվի ձայների մեծամասնությամբ:

Խորհրդի նախագահը`

ա) կազմակերպում է խորհրդի աշխատանքները.

բ) գումարում է խորհրդի նիստերը.

գ) կազմակերպում է նիստերի արձանագրությունների վարումը:

Խորհրդի նախագահի բացակայության դեպքում խորհրդի որոշմամբ նրա պարտականությունները կատարում է խորհրդի անդամներից որևէ մեկը:

18. Խորհրդի նիտստերը գումարվում են առնվազն եռամսյակը մեկ անգամ` խորհրդի նախագահի կողմից: Խորհրդի արտահերթ նիստ կարող է հրավիրվել խորհրդի նախագահի, ինչպես նաև տնօրենի և խորհրդի անդամի նախաձեռնությամբ:

19. Խորհրդի նիստն իրավազոր է, եթե դրան մասնակցում է խորհրդի անդամների առնվազն կեսը:

Խորհրդի որոշումներն ընդունվում են նիստին ներկա խորհրդի անդամների ձայների մեծամասնությամբ: Քվեարկության ժամանակ խորհրդի անդամն ունի մեկ ձայն: Ձայների հավասարության դեպքում խորհրդի նախագահի ձայնը վճռորոշ է:

20. Խորհրդի նիստերն արձանագրվում են: Նիստի արձանագրությունը կազմվում է նիստի ավարտից հետո եռօրյա ժամկետում:

Խորհրդի նիստի արձանագրությունն ստորագրվում է նիստը նախագահողի կողմից:

21. Հաստատության ընթացիկ գործունեության ղեկավարումն իրականացնում է տնօրենը:

22. Տնօրենը`

ա) կազմակերպում է խորհրդի որոշումների կատարումը, հաստատության բնականոն գործունեությունը.

բ) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով տնօրինում է հաստատության գույքը, այդ թվում ֆինանսական միջոցները, հանդիսանում է վարկի կարգադրիչ.

գ) տնօրենը հաստատության գույքի օտարման, վարձակալության պայմանագրերը կնքում է նախապես համաձայնեցնելով խորհրդի և վերադաս մարմնի հետ.

դ) ներկայացնում է հաստատությունը պետական մարմիններում, Հայաստանի Հանրապետության և օտարերկրյա կրթական հաստատություններում, ձեռնարկություններում, հիմնարկներում, կազմակերպություններում.

ե) առանց լիազորագրի գործում է հաստատության անունից.

զ) սահմանված կարգով կնքում է պայմանագրեր, այդ թվում` աշխատանքային.

է) խորհրդի հաստատմանն է ներկայացնում հաստատության աշխատանքային ներքին կարգապահական կանոնները և կառուցվածքը.

ը) իր իրավասության սահմաններում արձակում է հրամաններ, հրահանգներ, տալիս կատարման համար պարտադիր ցուցումներ և վերահսկում դրանց կատարումը.

թ) սահմանված կարգով աշխատանքի է ընդունում և աշխատանքից ազատում հաստատության աշխատողներին.

ժ) աշխատողների նկատմամբ կիրառում է խրախուսման և կարգապահական ներգործության միջոցներ.

ժա) հաստատում է հաստատության ուսումնական պլանը` Հայաստանի Հանրապետության կրթության և գիտության նախարարության (այսուհետև` նախարարություն) սահմանած օրինակելի ուսումնական պլանին համապատասխան.

ժբ) ապահովում է մանկավարժական կադրերի ճիշտ ընտրությունն ու տեղաբաշխումը, անհրաժեշտ պայմաններ ստեղծում նրանց մասնագիտական մակարդակի բարձրացման համար.

ժգ) վերահսկողություն է իրականացնում դասավանդման բովանդակության, սովորողների գիտելիքների յուրացման որակի, նրանց վարքի, արտադասարանական և արտադպրոցական աշխատանքների կազմակերպման նկատմամբ.

ժդ) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան սահմանում է հաստատության աշխատողների պարտականությունները, ապահովում աշխատանքային ներքին կարգապահական կանոնների, սանիտարաառողջապահական ռեժիմի, աշխատանքի պաշտպանության և անվտանգության տեխնիկայի պահպանումը.

ժե) իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և սույն կանոնադրությամբ սահմանված այլ լիազորություններ:

23. Տնօրենը չի կարող զբաղեցնել այլ պաշտոն կամ կատարել վճարովի այլ աշխատանք առանց խորհրդի համաձայնության:

24. Տնօրենը կարող է ունենալ տեղակալ (տեղակալներ): Տնօրենի տեղակալին (տեղակալներին) պաշտոնի է նշանակում և պաշտոնից ազատում տնօրենը` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան:

Տնօրենի բացակայության ժամանակ նրա պարտականությունները կատարում է տնօրենի տեղակալը` տնօրենի հրամանով:

25. Հաստատության ուսումնական աշխատանքի գծով տնօրենի տեղակալը`

ա) պատասխանատու է հաստատությունում ուսումնադաստիարակչական գործընթացի կազմակերպման, ուսումնական ծրագրերի կատարման, դասավանդման որակի և սովորողների գիտելիքների համար.

բ) վերահսկողություն է իրականացնում ուսումնադաստիարակչական աշխատանքի ընթացքում սովորողների առաջադիմության և վարքի նկատմամբ, կանոնավորում սովորողների ուսումնական ծանրաբեռնվածությունը.

գ) հրահանգավորում է հաստատության մանկավարժական անձնակազմին, դասղեկներին, հաստատությունում կազմակերպում մեթոդական աշխատանք, կազմում ուսումնական պարապմունքների դասացուցակ և ուսումնադաստիարակչական աշխատանքի վիճակի մասին հաշվետվություններ.

դ) ղեկավարում է առարկայական մեթոդական միավորումների աշխատանքը, ընդհանրացնում և տարածում լավագույն ուսուցիչների և դաստիարակների աշխատանքի դրական փորձը, ուսուցիչներին հաղորդակից դարձնում գիտության և մանկավարժության նորագույն նվաճումներին:

26. Հաստատության դաստիարակչական աշխատանքի գծով տնօրենի տեղակալը`

ա) կազմակերպում և ղեկավարում է սովորողների արտադասարանական, արտադպրոցական աշխատանքները.

բ) ապահովում է հաստատության և ընտանիքի սերտ կապն ու համագործակցությունը.

գ) կազմակերպում է սովորողների հանգիստը և ժամանցը, միջոցներ ձեռնարկում սոցիալապես անապահով երեխաներին օգնություն ցույց տալու ուղղությամբ:

27. Հաստատության տնտեսական աշխատանքի գծով տնօրենի տեղակալը`

ա) պատասխանատու է հաստատության շենքի և գույքի պահպանման, ուսումնական գործընթացի նյութատեխնիկական ապահովման, հաստատության սանիտարահիգիենիկ ու բարեկարգ վիճակի, հաստատության ուսումնական պարապմունքներին ժամանակին նախապատրաստման, հակահրդեհային պաշտպանության և սպասարկող անձնակազմի աշխատանքի կազմակերպման համար.

բ) միջոցներ է ձեռնարկում հաստատության ուսումնանյութական բազան հարստացնելու և ամրապնդելու համար:

28. Հաստատության դասղեկը`

ա) դաստիարակչական աշխատանք է տանում իրեն հանձնված դասարանի սովորողների շրջանում` սերտորեն համագործակցելով մյուս ուսուցիչների հետ.

բ) ապահովում է սովորողների նկատմամբ դպրոցի և ընտանիքի մանկավարժական պահանջների միասնությունը.

գ) անհրաժեշտության դեպքում սովորողների համար կազմակերպում է ուսումնական օգնություն.

դ) իրականացնում է դասարանի համար սահմանված գործավարությունը, հաստատության ղեկավարությանը ներկայացնում սովորողների առաջադիմության, հաճախումների և վարքի վերաբերյալ տեղեկություններ.

ե) կազմակերպում է սովորողների առողջության ամրապնդմանը և ֆիզիկական զարգացմանը նպաստող միջոցառումներ, մրցույթներ, նպատակային շրջագայություններ, կանոնավորում օրվա ռեժիմը, հետևում տնային հանձնարարությունների կատարմանը, ուսման և հանգստի նպատակային կազմակերպմանը.

զ) հաստատության մանկավարժական խորհրդի քննարկմանն է ներկայացնում վարքի կանոնները կոպտորեն խախտած սովորողի հարցը.

է) արգելում է սովորողների, ուսուցիչների և ծնողների այն ձեռնարկումները, որոնք կարող են սովորողի առողջության, կյանքի համար վտանգ պարունակել կամ խաթարել ուսումնադաստիարակչական աշխատանքների կենսագործումը:

29. Համայնքի, ծնողների հետ հաստատության արդյունավետ համագործակցության, դրա գործունեությանն աջակցելու նպատակով հաստատությանը կից կարող են ստեղծվել հոգաբարձուների, ծնողական և այլ խորհուրդներ:

Նշված խորհուրդների իրավասության շրջանակները սահմանվում են նախարարության հաստատած օրինակելի կանոնադրություններով:

30. Հաստատության ուսումնադաստիարակչական աշխատանքի արդյունավետ կազմակերպման նպատակով ստեղծվում են հաստատության մանկավարժական խորհուրդ, առարկայական մեթոդական միավորումներ, որոնց օրինակելի կանոնադրությունները հաստատում է նախարարությունը:

31. Հաստատության ղեկավարը (տնօրենը, տնօրենի տեղակալը), ինչպես նաև մանկավարժական աշխատողներն ատեստավորվում են նախարարության սահմանած կարգով:

III. Հաստատության կառուցվածքը և տեսակները

22. Հաստատությունը հանրակրթական ծրագիրն իրականացնում է անընդհատ կրթության հարաբերականորեն ինքնուրույն 3 աստիճանով`

տարրական կրթության (յուրացման նորմատիվ ժամկետը` 4 տարի).

հիմնական կրթության (յուրացման նորմատիվ ժամկետը` 4 տարի).

միջնակարգ կրթության (յուրացման նորմատիվ ժամկետը` 2 տարի):

Առանձին սովորողների համար հանրակրթական ծրագրի յուրացման նորմատիվ ժամկետները կարող են փոփոխվել նախարարության սահմանած կարգով` պետական կրթական չափորոշիչներին համապատասխան գիտելիքների ստուգմամբ:

32. Հաստատությունը հանրակրթական ծրագրին համապատասխան ստորաբաժանվում է կրտսեր, միջին և ավագ դպրոցների, որոնք կարող են ունենալ ինքնուրույն կարգավիճակ կամ երկուսը-երեքը միասին` ընդգրկվել մեկ հաստատության մեջ:

(32-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

33. Հաստատությունը կարող է ունենալ մասնաճյուղեր, այլ կառուցվածքային ստորաբաժանումներ, որոնք ստեղծվում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

(33-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

34. Հաստատությունը կարող է գործել որպես կրթահամալիր` ներառելով տարբեր կրթական ծրագրեր իրականացնող լուսհաստատություններ: Կրթահամալիրի կանոնադրությունը հաստատում է նախարարությունը:

(34-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

35. Կրթության և դաստիարակության, ինչպես նաև առողջության պահպանման առանձնահատուկ պայմանների կարիք ունեցող, ծնողազուրկ և ծնողական խնամքից զուրկ երեխաների համար ստեղծվում է հատուկ հտաստատություն (դասարան, խումբ), այդ թվում` երկարօրյա և գիշերօթիկ, որի կանոնադրությունը հաստատում է նախարարությունը` համաձայնեցնելով պետական կառավարման համապատասխան մարմնի հետ:

(35-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

36. Կրտսեր դպրոցը տարրական կրթության ծրագրին համապատասխան երեխայի գործունեության ձևերի ընդլայնման միջոցով ապահովում է նրա ընդհանուր զարգացումը, կարդալու, գրելու, հաշվելու հմտությունների և կարողությունների, բարեկիրթ խոսքի և վարվելաձևի, ինքնավերահսկման պարզագույն հմտությունների, անձնական հիգիենայի և առողջ կենցաղի հիմունքների տիրապետումը:

(36-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

37. Միջին դպրոցը տարրական կրթության հիման վրա ապահովում է հիմնական կրթության ծրագրերի յուրացումը, սովորողների անձի ձևավորումն ու կայացումը, բարենպաստ միջավայր ստեղծում սոցիալական ինքնահաստատմանը և ինքնադրսևորմանը նպաստող ընդունակությունների, նախասիրությունների և հակումների զարգացման համար:

Հիմնական կրթությունը պարտադիր է և ավարտվում է որակավորմամբ:

(37-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

38. Ավագ դպրոցը հիմնական կրթության հիմքի վրա ապահովում է սովորողների միջնակարգ կրթության ծրագրերի յուրացումը, ճանաչողական հետաքրքրությունների զարգացումն ու ստեղծագործական ունակությունների ձևավորումը, տարբերակված ուսուցման հիման վրա` նախամասնագիտական ծրագրի յուրացումը:

Ավագ դպրոցն ավարտվում է պետական քննություններով:

Ավագ դպրոցի տեսակները սահմանում է նախարարությունը:

(38-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

39. Նախասիրական կրթական ծրագրերն իրականացվում են ինչպես տարբեր աստիճանների հանրակրթական դպրոցներում, այնպես էլ նախասիրական կրթական հաստատություններում:

(39-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

40. Տեղական ինքնակառավարման մարմնի կողմից հաստատությանը կարող է ամրակցվել համայնքի որոշակի բնակելի տեղամաս: Հաստատությունը միջոցներ է ձեռնարկում այդ տեղամասում ապրող` պարտադիր ուսուցման ենթակա բոլոր երեխաներին ուսման մեջ ընդգրկելու համար:

(40-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

IV. Հաստատության ուսումնադաստիարակչական գործունեության կազմակերպումը

41. Հաստատության ուսուցման լեզուն գրական հայերենն է:

Ազգային փոքրամասնությունների համար բացված դպրոցներում (դասարաններում) ուսուցումն իրականացվում է մայրենի լեզվով` հայերենի պարտադիր ուսուցմամբ:

(41-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

42. Հաստատության ընդունելության կարգը, ինչպես նաև դպրոցական արձակուրդների ժամկետները սահմանում է նախարարությունը:

(42-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

43. Հաստատության բուժսպասարկումն ապահովում է առողջապահական մարմինների կողմից ամրակցված բուժանձնակազմը, որը տնօրինության և մանկավարժական անձնակազմի հետ միասին պատասխանատվություն է կրում բուժկանխարգելիչ միջոցառումների անցկացման, սանիտարահիգիենիկ նորմերի պահպանման համար:

(43-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

44. Հաստատության դասարանի միջին խտությունը սահմանվում է 25-30 սովորող` կրտսեր և միջին դպրոցի համար 20-25 սովորող` ավագ դպրոցի համար` սանիտարական նորմերի պահպանմամբ: Ավելի պակաս խտությամբ դասարան կարող է բացվել նախարարության թույլտվությամբ:

(44-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

45. Առանձին առարկաների պարապմունքների անցկացման ընթացքում դասարանը կարող է կիսվել երկու խմբի` նախարարության սահմանած կարգով, համաձայնեցված Հայաստանի հանրապետության ֆինանսների նախարարության հետ:

(45-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

46. Հաստատությունում ուսումնական տարին, որպես կանոն, սկսվում է սեպտեմբերի 1-ին: Ուսումնական տարվա տևողությունը պետք է լինի ոչ պակաս, քան 34 շաբաթ, իսկ կրտսեր դպրոցի 1-ին դասարանում` 30 շաբաթ:

Հաստատությունում ուսումնական տարին բաժանվում է կիսամյակների կամ քառորդների:

(46-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

47. Հաստատությունում ուսումնադաստիարակչական աշխատանքի կազմակերպման հիմնական ձևը դասն է: Դասի տևողությունը 45 րոպե է, բացառիկ դեպքերում այն կարող է փոփոխվել նախարարության կողմից:

(47-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

48. Հաստատության տարեկան ուսումնական օրացուցային ժամկետացանկը (գրաֆիկը), սովորողների գիտելիքների գնահատման համակարգը, առաջադիմության և հաճախումների գրանցման, դասարանից դասարան փոխադրման և պետական ավարտական քննությունների անցկացման կարգը սահմանում է նախարարությունը:

(48-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

49. Ուսուցման կազմակերպման ձևերն են`

ցերեկային

երեկոյան

հեռակա (անհատական, ընտանեկան և այլն):

(49-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

50. Հաստատությունում ուսումնադաստիարակչական աշխատանքները կազմակերպվում են նախարարության հաստատած օրինակելի ուսումնական պլանների և ուսումնական ծրագրերի հիման վրա:

(50-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

51. Հաստատության ուսումնական պլաններում առանձին առարկաներին հատկացվող ժամերի քանակը չպետք է պակաս լինի պետական օրինակելի ուսումնական պլանով նախատեսված ժամերի քանակից:

(51-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

52. Ավագ դպրոցում ուսումնառության մեջ բացառիկ հաջողությունների հասած շրջանավարտները պարգևատրվում են ոսկե կամ արծաթե մեդալներով` նախարարության սահմանած կարգով:

Տարեկան գերազանց առաջադիմություն և օրինակելի վարք, ինչպես նաև առանձին ուսումնական առարկաներից գերազանց առաջադիմություն ունեցող սովորողները նախարարության սահմանած կարգով պարգևատրվում են գովասանագրերով:

(52-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

53. Հաստատության ուսումնադաստիարակչական աշխատանքի տեսչավորումն իրականացնում է նախարարության տարածքային տեսչությունը` նախարարության սահմանած կարգով:

(53-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

54. Հաստատությունում գործավարությունը տարվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության պահանջների և նախարարության հաստատած հրահանգի համաձայն:

(54-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

V. Հաստատության սովորողը, մանկավարժը և ծնողը

55. Սովորողն իրավունք ունի`

անվճար ստանալու տարրական, հիմնական և միջնակարգ կրթություն.

անկախ բնակության վայրից, սահմանված կարգով ընտրելու հաստատությունը և ուսուցման ձևը.

անվճար օգտվելու հաստատության գրադարանից.

հաստատությունում յուրացնելու նախասիրական, այդ թվում` վճարովի կրթական ծրագրեր, ստանալու վճարովի ծառայություններ.

ազատ արտահայտելու սեփական հայացքներն ու համոզմունքները:

(55-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

56. Հաստատությանն արգելվում է առանց ծնողների և սովորողների համաձայնության սովորողներին ընդգրկել այնպիսի աշխատանքներում, որոնք նախատեսված չեն հանրակրթական ծրագրերով և հաստատության կանոնադրությամբ:

(56-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

57. Հաստատությունում արգելվում է սովորողների նկատմամբ հոգեկան և ֆիզիկական բռնության գործադրումը:

(57-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

58. Սովորողը պարտավոր է`

բարեխղճորեն սովորել.

խնամքով վերաբերվել հաստատության գույքին.

հարգել հաստատության սովորողների և աշխատողների իրավունքներն ու արժանապատվությունը.

պահպանել հաստատության ներքին կարգապահական կանոնները:

(58-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

59. Հաստատության ներքին կարգապահական կանոնները խախտելու համար թույլատրվում է, որպես ծայրահեղ միջոց, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով սովորողին հեռացնել հաստատությունից:

(59-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

60. Ծնողն իրավունք ունի`

պաշտպանելու երեխայի օրինական շահերն ու իրավունքները.

մասնակցելու հաստատության կառավարմանը:

(60-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

61. Ծնողը պարտավոր է`

կատարել հաստատության կանոնադրությամբ` սահմանված իր պարտականությունները.

ապահովել երեխայի կրթության համար անհրաժեշտ պայմաններ:

(61-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

62. Հաստատությունում մանկավարժական աշխատանքի կարող է ընդունվել մանկավարժի որակավորում ունեցող մասնագետը: Ոչ մանկավարժական կրթությամբ մասնագետի` հաստատությունում աշխատելու կարգը և պայմանները սահմանում է նախարարությունը:

(62-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

63. Հաստատության մանկավարժական և մյուս աշխատողների իրավունքներն ու պարտականությունները սահմանվում են Հայաստանի Հանրապետության գործող օրենսդրությանը համապատասխան:

(63-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

64. Հաստատության մանկավարժական աշխատողները կարող են ընտրել և կիրառել նախարարության երաշխավորած ուսուցման և դաստիարակության ձևերից ու մեթոդներից, ուսումնական նյութերից ու ձեռնարկներից որևէ մեկը:

(64-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

65. Հաստատության մանկավարժական աշխատողները պարտավոր են ապահովել կրթական ծրագրերի կատարումը, հանրակրթական պետական չափորոշիչներով որոշվող ծրագրերի նվազագույնի յուրացումը սովորողների կողմից:

(65-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

66. Հաստատության աշխատողները պետք է համապատասխանեն սահմանված տարիֆաորակավորման բնութագրին և անընդհատ բարձրացնեն իրենց որակավորումը:

(66-րդ կետը փոփ. 11.07.97 N 263)

VI. Հաստատության ֆինանսատնտեսական գործունեությունը և գույքը

(վերնագիրը խմբ. 11.07.97 N 263)

(բաժինը խմբ. 11.07.97 N 263)

68. Հաստատության ֆինանսական միջոցները գոյանում են բյուջետային և արտաբյուջետային միջոցներից:

Հաստատության բյուջետային միջոցները գոյանում են մեկ աշակերտի հաշվարկով պետական պատվերի կատարումից և դրանք օգտագործվում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

69. Հաստատության բյուջետային ֆինանսավորման նորմացույցները սահմանում է նախարարությունը` համաձայնեցնելով Հայաստանի Հանրապետության ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության հետ:

70. Հաստատության արտաբյուջետային միջոցները գոյանում են`

ա) հաստատության գույքի (տարածքի) սահմանված կարգով օտարումից, վարձակալությունից ստացված միջոցներից.

բ) բարեգործական, նպատակային ներդրումներից, Հայաստանի Հանրապետության և օտարերկրյա ձեռնարկությունների, հիմնարկների, կազմակերպությունների ու քաղաքացիների նվիրատվություններից.

գ) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ չարգելված և հաստատության կանոնադրական խնդիրներին չհակասող գործունեությունից ստացված այլ միջոցներից:

Նշված աղբյուրներից ստացված ֆինանսական միջոցները չեն կարող հիմք հանդիսանալ բյուջետային միջոցներից հատկացումների նվազեցման համար:

71. Հաստատության բյուջետային միջոցներն սպասարկվում են հաստատության համար Հայաստանի Հանրապետության գանձապետարանի տեղական գանձապետական բաժանմունքներում բացվող հաշվով, իսկ արտաբյուջետային դրամական միջոցները` բանկերում բացվող հաշվարկային, դեպոզիտային (այդ թվում` տարադրամային) հաշիվներով:

72. Նպատակային գիտափորձ և մանկավարժական ծրագիր իրականացնող հաստատությանը նախարարության կամ համայնքի բյուջեից կարող են հատկացվել լրացուցիչ միջոցներ:

73. Հաստատությունն ինքնուրույնաբար տնօրինում է իր ֆինանսական միջոցները:

74. Հաստատության կողմից մատուցվող վճարովի ծառայությունները չպետք է իրականացվեն բյուջեից ֆինանսավորվող գործունեության փոխարեն և դրա որակի հաշվին:

75. Հաստատությունում, խորհրդի որոշմամբ, արտաբյուջետային միջոցների հաշվին աշխատողների դրույքաչափերի ու աշխատավարձի նկատմամբ կարող են կիրառվել տարբերակված հավելումներ` մասնագիտական վարպետության, որակյալ աշխատանքի, մասնագիտությունների համատեղման և այլնի համար:

76. Հաստատությունը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով վարում է հաշվապահական հաշվառում, ֆինանսական և վիճակագրական հաշվետվություն է ներկայացնում համապատասխան պետական, այդ թվում` վերադաս մարմին:

Հաստատության գործունեությանը վերաբերող և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված վիճակագրական ու ֆինանսական հաշվետվությամբ չնախատեսված տեղեկությունները պետական մարմիններին տրամադրվում են հաստատության հայեցողությամբ:

77. Հաստատությունն իրավունք չունի իրականացնել վարկային գործառնություններ:

(կանոնադրությունը խմբ. 30.04.97 N 106, խմբ., փոփ. 11.07.97 N 263)