ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ 

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ 

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ 

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քրեական պալատը (այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան)

դռնբաց դատական նիստում, քննելով Իշխան Հովսեփի Ռուշանյանին պատիժը կրելուց պայմանական վաղաժամկետ ազատելու վերաբերյալ Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 2007 թվականի հունիսի 29-ի որոշման դեմ ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալ Ա.Թամազյանի վճռաբեկ բողոքը, 

Պ Ա Ր Զ Ե Ց 

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը. 

Կոտայքի մարզի առաջին ատյանի դատարանի 2006 թվականի նոյեմբերի 29-ի դատավճռով Իշխան Ռուշանյանը մեղավոր է ճանաչվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 109-րդ հոդվածի 1-ին մասով և 292-րդ հոդվածի

1-ին մասի 2-րդ կետով ու ՀՀ քրեական օրենսգրքի 109-րդ հոդվածի 1-ին մասով դատապարտվել ազատազրկման` 1 /մեկ/ տարի 6 /վեց/ ամիս ժամկետով, 292-րդ հոդվածի 1-ին մասի 2-րդ կետով` տուգանքի` նվազագույն աշխատավարձի երեքհարյուրապատիկի չափով` 300.000 ՀՀ դրամ: ՀՀ քրեական օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի 2-րդ կետի կիրառմամբ պատիժները մասնակի գումարելու միջոցով Ի.Ռուշանյանի նկատմամբ վերջնական պատիժ է սահմանվել ազատազրկում` 1 /մեկ/ տարի 6 /վեց/ ամիս ժամկետով և տուգանք` նվազագույն աշխատավարձի երկուհարյուրապատիկի չափով ` 200.000 ՀՀ դրամ: Պատժի սկիզբը հաշվվել է 30.11.2006թ.

Միաժամանակ վճռվել է Ի.Ռուշանյանից հօգուտ տուժողի իրավահաջորդ Ռ.Գալստյանի բռնագաձել 800.000 /ութ հարյուր հազար/ ՀՀ դրամ` որպես թաղման ծախսերի փոխհատուցում:

Կոտայքի մարզի առաջին ատյանի դատարանի 2006 թվականի նոյեմբերի 29-ի դատավճռի դեմ վերաքննիչ բողոք չի բերվել, և այն մտել է օրինական ուժի մեջ:

«Նուբարաշեն» քրեակատարողական հիմնարկի վարչական հանձնաժողովը 2007 թվականի հունիսի 6-ին միջնորդություն է ներկայացրել Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարան` Իշխան Ռուշանյանին պատիժը կրելուց պայմանական վաղաժամկետ ազատելու մասին:

Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 2007 թվականի հունիսի 29-ի որոշմամբ բավարարվել է «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի վարչական հանձնաժողովի միջնորդությունը, և դատապարտյալ Ի.Ռուշանյանը պայմանական վաղաժամկետ ազատվել է նշանակված պատժի չկրած մասի` 11 /տասնմեկ/ ամիս ժամկետով ազատազրկում կրելուց:

ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալի վճռաբեկ բողոքը Վճռաբեկ դատարանի 2007թ. հոկտեմբերի 3-ի որոշմամբ 414.2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով ընդունվել է վարույթ:  

2. Գործի փաստական հանգամանքները. 

Իշխան Ռուշանյանը 2006 թվականի հունիսի 30-ին Կոտայքի մարզի Հանքավան գյուղի տարածքով հոսող Մարմարիկ գետում զանգվածային ոչնչացման եղանակով` հոսանքալարերի օգնությամբ, բեղլու և այլ տեսակի ձկներ է ապօրինի արդյունահանել, որի ընթացքում` ժամը 13.30-ի սահմաններում, գետի հուն մտած Դավիթ Ռոբերտի Գալստյանը, անզգուշությամբ ձեռք տալով գետի ջրերում գտնվող հոսանքալարերին, էլեկտրահարվել է և մահացել:  

3. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, փաստարկները և պահանջը. 

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքերի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Բողոքաբերը գտնում է, որ Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանը, Ի.Ռուշանյանին պատիժը կրելուց պայմանական վաղաժամկետ ազատելու հարցը քննելիս թույլ է տվել նյութական իրավունքի նորմի խախտում, այն է` չի կիրառել այն օրենքը, որը պետք է կիրառեր:

Համաձայն բողոքի` դատարանը Ի.Ռուշանյանին պատիժը կրելուց պայմանական վաղաժամկետ ազատելիս գնահատել է քրեակատարողական հիմնարկում գտնվելու ընթացքում վերջինիս կողմից խախտումներ թույլ չտալու և դրականորեն բնութագրվելու հանգամանքները` անտեսելով, որ Ի.Ռուշանյանը տուժողի իրավահաջորդին ամբողջ ծավալով չի փոխհատուցել դատավճռով սահմանված գումարը: Մինչդեռ, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 76-րդ հոդվածի համաձայն` պատիժը կրելուց պայմանական վաղաժամկետ ազատում կիրառելիս դատարանը հաշվի է առնում դատապարտվածի կողմից տուժողին պատճառված վնասը հարթելու հանգամանքը, որը դատարանը տվյալ դեպքում հաշվի չի առել և որոշման մեջ չի գնահատել: Բացի այդ, ՀՀ քրեակատարողական օրենսգրքի 114-րդ հոդվածի 1-ին մասը սահմանում է, որ պատժի կրումից պայմանական վաղաժամկետ ազատում չի կիրառվում, երբ հանցագործությունը առաջացրել է մարդու մահ, և դատապարտյալն ամբողջությամբ չի հարթել տուժողին պատճառված վնասը:

Վերը նշված հիմնավորումներով վճռաբեկ բողոքում խնդրվում է բեկանել Իշխան Հովսեփի Ռուշանյանին պատիժը կրելուց պայմանական վաղաժամկետ ազատելու վերաբերյալ Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 2007 թվականի հունիսի 29-ի որոշումը և գործն ուղարկել նույն դատարան` այլ կազմով նոր քննության: 

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

Բողոքում նշված հիմքերի սահմաններում վերլուծելով գործի նյութերը` Վճռաբեկ դատարանը գտավ, որ բողոքը պետք է բավարարել հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ քրեական օրենսգրքի 76-րդ հոդվածը սահմանում է պատիժը կրելուց պայմանական վաղաժամկետ ազատելու հիմքերը, որի 1-ին մասի համաձայն` ազատազրկման կամ կարգապահական գումարտակում պահելու ձևով պատիժ կրող անձը կարող է պայմանական վաղաժամկետ ազատվել, եթե դատարանը գտնի, որ նա ուղղվելու համար նշանակված պատժի մնացած մասը կրելու կարիք չունի: Պատիժը կրելուց պայմանական վաղաժամկետ ազատում կիրառելիս դատարանը հաշվի է առնում նաև դատապարտվածի կողմից տուժողին պատճառված վնասը հարթելու հանգամանքը:

ՀՀ քրեակատարողական օրենսգրքի 114-րդ հոդվածի 1-ին մասը սահմանում է, որ պատիժը կրելուց պայմանական վաղաժամկետ ազատում կարող է կիրառվել կամ պատժի չկրած մասն ավելի մեղմ պատժատեսակով կարող է փոխարինվել, եթե դատապարտյալը փաստացի կրել է պատժի` Հայաստանի Հանրապետության քրեական օրենսգրքով դրա համար սահմանված նվազագույն ժամկետը:

Պատժի կրումից պայմանական վաղաժամկետ ազատում կամ պատժի չկրած մասն ավելի մեղմ պատժատեսակով փոխարինում չի կիրառվում, երբ հանցագործության կատարմամբ մարդու առողջությանը պատճառվել է վնաս կամ առաջացրել է մարդու մահ, և դատապարտյալն ամբողջությամբ չի հարթել տուժողին պատճառված վնասը:

Կոտայքի մարզի առաջին ատյանի դատարանի 2006 թվականի նոյեմբերի 29-ի դատավճռով Ի.Ռուշանյանը դատապարտվել է ազատազրկման` 1 տարի 6 ամիս ժամկետով և տուգանքի` 200.000 ՀՀ դրամի չափով: Միաժամանակ վճռվել է Ի.Ռուշանյանից հօգուտ տուժողի իրավահաջորդի բռնագանձել 800.000 ՀՀ դրամ` որպես թաղման ծախսերի փոխհատուցում:

Ինչպես երևում է Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարան «Նուբարաշեն» ՔԿՀ-ի վարչական հանձնաժողովի ներկայացրած 2007 թվականի հունիսի 20-ի միջնորդությունից` Ի.Ռուշանյանը դատավճռով սահմանված 800.000 ՀՀ դրամ հօգուտ տուժողի իրավահաջորդի փոխհատուցումից մուծել է ընդամենը 15.000 ՀՀ դրամը:

2007 թվականի հունիսի 29-ին Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանը, «Նուբարաշեն» քրեակատարողական հիմնարկի վարչակազմի միջնորդագրի հիման վրա քննարկելով դատապարտյալ Ի.Ռուշանյանին պատժից պայմանական վաղաժամկետ ազատելու հարցը, հանգել է հետևության, որ դատապարտյալ Ի.Ռուշանյանն ապացուցել է իր ուղղված լինելը, նշանակված պատժի մնացած մասը կրելու կարիք չունի և բավարարել է միջնորդությունը: Այդ որոշումը դատարանը հիմնավորել է հետևյալ հանգամանքներով. Ի.Ռուշանյանը դատավճռով նշանակված պատժից կրել է 1/3- ից ավելին, պատիժը կրելու ընթացքում կարգապահական խախտումներ թույլ չի տվել, բնութագրվում է դրական, իր օրինակելի վարքագծով ապացուցել է հաստատապես ուղղման ճանապարհ բռնած լինելը: Սակայն դատարանն անտեսել է ՀՀ քրեական օրենսգրքի 76-րդ հոդվածի 1-ին մասի պահանջը և չի անդրադարձել դատապարտյալի կողմից տուժողին պատճառված վնասի հարթման հարցի քննարկմանը: Մինչդեռ, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 76-րդ հոդվածի 1-ին մասը սահմանում է այդ հանգամանքը հաշվի առնելու անհրաժեշտությունը, իսկ ՀՀ քրեակատարողական օրենսգրքի 114-րդ հոդվածի 1-ին մասն ամրագրում է պատժի կրումից պայմանական վաղաժամկետ ազատումը կամ պատժի չկրած մա սն ավելի մեղմ պատժատե սակով փոխարինումն արգելող ուղղակի նորմ այն դեպքերում, երբ հանցագործության կատարմամբ մարդու առողջությանը պատճառվել է վնա ս կամ առաջացրել է մարդու մահ, և դատապարտյալն ամբողջությամբ չի հարթել տուժողին պատճառված վնա սը:

Ինչպես երևում է Ի.Ռուշանյանի վերաբերյալ Կոտայքի մարզի առաջին ատյանի դատարանի 29.11.2006 թվականի դատավճռից` դատապարտյալի գործողությունների հետևանքով անզգուշությամբ մահ է պատճառվել:

Այսպիսով, Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանը դատապարտյալ Ի.Ռուշանյանին պատժից պայմանական վաղաժամկետ ազատելու հարցը քննելիս թույլ է տվել նյութական իրավունքի նորմի խախտում, այն է` չի կիրառել այն հոդվածը, որը ենթակա էր կիրառման: Այսինքն` առկա է ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 397-րդ հոդվածով նախատեսված քրեական օրենքի ոչ ճիշտ կիրառում: Հետևաբար` դատապարտյալ Ի.Ռուշանյանին պատժից պայմանական վաղաժամկետ ազատելու վերաբերյալ դատարանի 29.06.2007 թվականի որոշումն օրինական և հիմնավորված չէ:

Վերը նշված հիմնավորումները հիմք են Ի.Ռուշանյանի վերաբերյալ Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարան 2007 թվականի հունիսի 29-ի որոշումը բեկանելու համար:

Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ բողոքում քննարկվող հարցերով առկա է օրենքի միատեսակ կիրառության ապահովման խնդիր:

Հաշվի առնելով վերը շարադրված հիմնավորումները և ղեկավարվելով ՀՀ Սահմանադրության 92-րդ հոդվածով, ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 403-406-րդ, 419-րդ, 422-424-րդ հոդվածներով՝ Վճռաբեկ դատարանը 

Ո Ր Ո Շ Ե Ց 

Վճռաբեկ բողոքը բավարարել:

Բեկանել Իշխան Հովսեփի Ռուշանյանին պատիժը կրելուց պայմանական վաղաժամկետ ազատելու վերաբերյալ Երևան քաղաքի Էրեբունի և Նուբարաշեն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 2007 թվականի հունիսի 29-ի որոշումը և գործն ուղարկել նույն դատարան` այլ կազմով նոր քննության:

Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման: