ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԷՆԵՐԳԵՏԻԿ ԵՆԹԱԿԱՌՈՒՑՎԱԾՔՆԵՐԻ ԵՎ ԲՆԱԿԱՆ ՊԱՇԱՐՆԵՐԻ ՆԱԽԱՐԱՐ

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴԵՐՔԻ ՄԱՍԻՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔԻ 40-ՐԴ ՀՈԴՎԱԾԻ 7-ՐԴ ՄԱՍԻ 6-ՐԴ ԵՎ 51-ՐԴ ՀՈԴՎԱԾԻ 11-ՐԴ ՄԱՍԻ 4-ՐԴ ԿԵՏԵՐՈՎ ԱՄՐԱԳՐՎԱԾ ԴՐՈՒՅԹԻ ԿԻՐԱՌՄԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ՊԱՐԶԱԲԱՆՈՒՄԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Ղեկավարվելով «Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 86-րդ հոդվածի 1-ին մասով, 87-րդ հոդվածի 1-ին մասով, 2-րդ մասի «ա» ենթակետով, 4-րդ մասի 2-րդ պարբերությամբ.

Հրամայում եմ`

1. Հաստատել «Հայաստանի Հանրապետության ընդերքի մասին օրենսգրքի 40-րդ հոդվածի 7-րդ մասի 6-րդ և 51-րդ հոդվածի 11-րդ մասի 4-րդ կետերով ամրագրված դրույթի կիրառման վերաբերյալ պաշտոնական պարզաբանումը»՝ համաձայն հավելվածի։

2. Աշխատակազմի ղեկավար Կարեն Ղահրամանյանին՝ սահմանված կարգով ապահովել հավելվածի ներկայացումը Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարություն՝ հրապարակման նպատակով։

Ա. Մանուկյան

ՊԱՇՏՈՆԱԿԱՆ ՊԱՐԶԱԲԱՆՈՒՄ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԸՆԴԵՐՔԻ ՄԱՍԻՆ ՕՐԵՆՍԳՐՔԻ 40-ՐԴ ՀՈԴՎԱԾԻ 7-ՐԴ ՄԱՍԻ 6-ՐԴ ԵՎ 51-ՐԴ ՀՈԴՎԱԾԻ 11-ՐԴ ՄԱՍԻ 4-ՐԴ ԿԵՏԵՐՈՎ ԱՄՐԱԳՐՎԱԾ ԴՐՈՒՅԹԻ ԿԻՐԱՌՄԱՆ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ

Հայաստանի Հանրապետության ընդերքի մասին օրենսգրքի (այսուհետ՝ օրենսգիրք) 50-րդ հոդվածի 2-րդ և 51-րդ հոդվածի 14-րդ մասերով արգելվում են օգտակար հանածոյի արդյունահանման նպատակով ընդերքօգտագործումն առանց սահմանված կարգով պետական փորձաքննությունների ենթարկված նախագծի: Իսկ «Շրջակա միջավայրի ազդեցության գնահատման և փորձաքննության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի (այսուհետ՝ օրենք) 20-րդ հոդվածի 1-ին մասի 4-րդ կետի համաձայն՝ փորձաքննական եզրակացությունը կարող է լինել դրական կամ բացասական: Այսպիսով, սահմանված կարգով պետական փորձաքննությունների ենթարկված նախագծի փորձաքննական եզրակացությունը կարող է լինել ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական: Այդ իսկ պատճառով, առաջանում է տարաբնույթ ընկալում առ այն, որ օրենսգիրքի 50-րդ հոդվածի 2-րդ մասով և 51-րդ հոդվածի 14-րդ մասով արգելքը չի տարածվում սահմանված կարգով պետական փորձաքննությունների ենթարկված բացասական փորձաքննական եզրակացության դեպքի վրա: Այսպիսի ընկալումը հիմնավորվում է նաև նրանով, որ օրենսգրքի 40-րդ հոդվածի 7-րդ մասով և 51-րդ հոդվածի 11-րդ մասով սահմանված լիազորված մարմնի կողմից համապատասխանաբար օգտակար հանածոների արդյունահանման նպատակով ընդերքի երկրաբանական ուսումնասիրության և օգտակար հանածոյի արդյունահանման իրավունքներ հայցելու դիմումների մերժման հիմքերում բացակայում է սահմանված կարգով պետական փորձաքննությունների ենթարկված նախագծի փորձաքննական եզրակացության բացասական լինելը: Մերժման հիմքերը սպառիչ են, քանի որ օրենսգրքի 40-րդ հոդվածի 9-րդ մասով և 51-րդ հոդվածի 13-րդ մասով արգելվում է այդ հոդվածներով չսահմանված այլ հիմքերով դիմումի մերժումը:

Իրավական խնդիրն է պարզել՝

1) Արդյո՞ք սահմանված կարգով պետական փորձաքննություն անցած նախագծերի փորձաքննական դրական և բացասական եզրակացությունները կարող են նույնանման հետևանքներ ունենալ:

2) Արդյո՞ք փորձաքննական բացասական եզրակացության դեպքում օգտակար հանածոների արդյունահանման նպատակով ընդերքի երկրաբանական ուսումնասիրության և օգտակար հանածոյի արդյունահանման իրավունքների տրամադրումը հակասում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության պահանջներին և մերժման հիմք է օրենսգրքի 40-րդ հոդվածի 7-րդ մասի 6-րդ և 51-րդ հոդվածի 11-րդ մասի 4-րդ կետերի հիմքով:

1. Համաձայն «Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 42-րդ հոդվածի 3-րդ կետի՝ նույն իրավական ակտում միևնույն հասկացության կամ տերմինի բովանդակությունը տարբեր իմաստներով կրկնվելու դեպքում կիրառվում է հասկացության կամ տերմինի այն բովանդակությունը, որը բխում է տվյալ իրավական ակտի էությունից կամ տվյալ իրավահարաբերությունը կարգավորող իրավունքի սկզբունքներից:

Օրենսգիրքը պարունակում է ինչպես դրական, այնպես էլ բացասական փորձաքննական եզրակացություն հասկացություններ: Օրենսգրքի 40-րդ հոդվածի 4-րդ, 51-րդ հոդվածի 8-րդ և 58-րդ հոդվածի 8-րդ մասերով դրական փորձաքննական եզրակացության հիման վրա որոշում է ընդունվում դիմումի վերաբերյալ: Այսինքն, փորձաքննական եզրակացության դրական լինելու դեպքում է կատարվում օրենսգրքով նախատեսված իրավահարաբերության կարգավորման հաջորդ քայլը, որն ուղղված է կոնկրետ իրավունքը տրամադրելուն: Իսկ փորձաքննական եզրակացության բացասական լինելու դեպքում՝

1) ընդերքօգտագործման իրավունք հայցելու մասին դիմումը մերժվում է (օրենսգրքում այն սահմանված է միայն 20.2-րդ հոդվածի 7-րդ մասով. կիրառվում է միայն ռադիոակտիվ հումքի երկրաբանական ուսումնասիրության նպատակով ընդերքօգտագործման իրավունքի մրցութային կարգով ձեռքբերման ժամանակ), կամ էլ.

2) դիմումատուն իրավունք է ստանում վերացնելու թերությունները և կրկին ներկայացնելու հաստատման, այսինքն՝ կատարել մի գործողություն, որի արդյունքը որոշակի պայմաններ ապահովելու դեպքում կհանգեցնի իրավահարաբերության կարգավորման հաջորդ քայլի (սահմանված է 58-րդ հոդվածի 10-րդ մասով ընդերքի տեղամասի կամ դրա մի մասի նկատմամբ օգտակար հանածոյի արդյունահանման իրավունքից հրաժարվելու դեպքի համար):

2. Օրենսգրքի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով ընդերքի օգտագործման և պահպանության հետ կապված հարաբերությունների իրավական կարգավորման հիմնադրույթներն են բնակչության անվտանգության և շրջակա միջավայրի պահպանության ապահովումը: Ակնհայտ է, որ այս հիմնադրույթը չի կարող ապահովվել նախագծի փորձաքննական եզրակացության բացասական լինելու պարագայում:

Բացի այդ, օրենքի 20-րդ հոդվածի 6-րդ մասով արգելվում է առանց փորձաքննական դրական եզրակացության հիմնադրութային փաստաթղթերի ընդունումը կամ նախատեսվող գործունեության իրականացումը:

Հաշվի առնելով, որ օրենքի 4-րդ հոդվածի 1-ին մասի 7-րդ կետերի համաձայն նախատեսվող գործունեություն է համարվում շրջակա միջավայրի վրա հնարավոր ազդեցություն ունեցող ուսումնասիրությունը, արտադրությունը, կառուցումը, շահագործումը, վերակառուցումը, ընդլայնումը, տեխնիկական և տեխնոլոգիական վերազինումը, վերապրոֆիլավորումը, կոնսերվացումը, տեղափոխումը, լուծարումը, փակումը: Այսինքն, ցանկացած այնպիսի գործողություններ, որոնց համար օրենսգրքով նախատեսվում է տրամադրել օգտակար հանածոների արդյունահանման նպատակով ընդերքի երկրաբանական ուսումնասիրության և օգտակար հանածոյի արդյունահանման իրավունքները:

Ելնելով վերոգրյալից, համադրելով և վերլուծելով վերը նշված իրավական նորմերը, գտնում ենք, որ օրենսգրքով կարգավորվող իրավահարաբերությունների էությունից բխում է, որ հայցվող իրավունքների տրամադրման համար դիմումատուն պետք է ունենա սահմանված կարգով պետական փորձաքննություն անցած նախագծի փորձագիտական եզրակացությունը միայն դրական կարգավիճակով: Այդ իսկ պատճառով, արգելվում է առանց փորձաքննական դրական եզրակացության հիմնադրութային փաստաթղթերի ընդունումը կամ նախատեսվող գործունեության իրականացումը: Ուստի, փորձաքննական բացասական եզրակացության հիման վրա օգտակար հանածոների արդյունահանման նպատակով ընդերքի երկրաբանական ուսումնասիրության կամ օգտակար հանածոյի արդյունահանման իրավունքները տրամադրելը հակասում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը: Օրենսգրքի նորմի այն ընկալումը, որ օգտակար հանածոների արդյունահանման նպատակով ընդերքի երկրաբանական ուսումնասիրության և օգտակար հանածոյի արդյունահանման իրավունքները կարող են տրամադրվել նաև նախագծի փորձաքննական եզրակացության բացասական լինելու պարագայում օրինազրկում է օրենսգրքով օգտակար հանածոների արդյունահանման նպատակով ընդերքի երկրաբանական ուսումնասիրության իրավունքի և օգտակար հանածոյի արդյունահանման իրավունքի տրամադրման իրավահարաբերությունների կարգավորումը:

Նկատի ունենալով վերոշարադրվածը և ղեկավարվելով «Իրավական ակտերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 87-րդ հոդվածի դրույթներով` պաշտոնապես պարզաբանում եմ.

1) Սահմանված կարգով պետական փորձաքննություն անցած նախագծերի փորձաքննական դրական և բացասական եզրակացությունները չեն կարող նույնանման հետևանքներ ունենալ:

2) Փորձաքննական բացասական եզրակացության դեպքում օգտակար հանածոների արդյունահանման նպատակով ընդերքի երկրաբանական ուսումնասիրության և օգտակար հանածոյի արդյունահանման իրավունքների տրամադրումը հակասում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության պահանջներին և մերժման հիմք է օրենսգրքի 40-րդ հոդվածի 7-րդ մասի 6-րդ և 51-րդ հոդվածի 11-րդ մասի 4-րդ կետերի հիմքով: