040.0432.16.05.01

«ՎԱՎԵՐԱՑՆՈՒՄ ԵՄ»
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՆԱԽԱԳԱՀ Ռ. ՔՈՉԱՐՅԱՆ

16 մայիսի 2001 թ.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

16 մայիսի 2001 թվականի N 432
քաղ. Երևան

 ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԼՈՌՈՒ ՄԱՐԶԻ ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՕՊՏԻՄԱԼԱՑՄԱՆ ԾՐԱԳԻՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության Լոռու մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ծրագիրը (կցվում է):

2. Հայաստանի Հանրապետության Լոռու մարզպետին`

ա) 2001 թվականի ընթացքում ավարտել Լոռու մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ծրագրից բխող` առողջապահական կազմակերպությունների վերակազմակերպումը և լուծարումը.

բ) մեկամսյա ժամկետում Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն ներկայացնել առաջարկություններ ազատված շենքերի հետագա օգտագործման և (կամ) տնօրինման վերաբերյալ.

գ) մինչև յուրաքանչյուր ամսվա երրորդ օրը Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն և Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարություն ներկայացնել հաշվետվություն Լոռու մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ծրագրի իրականացման գործընթացի մասին:

3. Հայաստանի Հանրապետության շահագրգիռ նախարարություններին` համակողմանիորեն օժանդակել Լոռու մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ծրագրի իրականացման գործընթացին:

4. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման պահից:

Հայաստանի Հանրապետության Լոռու մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ծրագիր

Ներածություն

Ներկայումս, ապրելով կայացման դժվարին ժամանակաշրջան, Հայաստանի Հանրապետությունն ընտրել է քաղաքական և սոցիալ-տնտեսական զարգացման նոր ուղի: Բարեփոխումների այդ ճանապարհն ընտրել է նաև Հայաստանի առողջապահության համակարգը:

Մինչև 90-ական թվականները Հայաստանում գործում էր խորհրդային առողջապահության համակարգը, որի հիմնական սկզբունքները համարվում էին աշխարհում լավագույններից մեկը, իսկ ոլորտում գործում էին բավական հստակ կազմակերպված և արդյունավետ մեխանիզմներ:

Հայաստանի անկախացումից հետո սկիզբ առած տնտեսական ճգնաժամն իր ազդեցությունը թողեց առողջապահության համակարգի վրա: Համակարգը, անցնելով բուժօգնության վճարովի սկզբունքին, իր ֆինանսատնտեսական կնիքը դրեց բուժօգնությունից օգտվելու մատչելիության վրա, ինչն իր հերթին ազդեց բժշկական օգնության իրականացման ինչպես քանակի, այնպես էլ որակի վրա:

Ստեղծված դժվար իրավիճակից դուրս գալու նպատակով ՀՀ առողջապահության նախարարությունը մշակել և իրագործում է մի նոր ծրագիր` նախատեսելով գործող համակարգի կառուցվածքային, ֆունկցիոնալ բարեփոխումների իրականացում, առկա ռեսուրսների ռացիոնալ ու արդյունավետ օգտագործում (մասնավորապես, հանրապետության մահճակալային ֆոնդի վերաբաշխում և վերապրոֆիլավորում, համակարգի քիչ արդյունավետ կառուցվածքային միավորների վերակազմավորում, վերամասնագիտացում` իրական պահանջարկներին համապատասխան): Ընդ որում, նշված գործընթացն իրականացվում է` պահպանելով բնակչությանը ցույց տրվող բուժօգնության ծավալները և մակարդակը:

Օպտիմալացման ծրագրի իրականացման ընթացքում անհրաժեշտ է հստակեցնել և կանոնակարգել ամբուլատոր-պոլիկլինիկական ու հիվանդանոցային բուժհաստատությունների ֆունկցիոնալ սահմանազատման մոտեցումները, ամբուլատոր-պոլիկլինիկական օղակին վերադարձնել լիարժեք բուժօգնություն կազմակերպելու իր իրավունքը: Առաջնային օղակի ամրապնդումը և ներկա ամբուլատոր-պոլիկլինիկական ծառայության աստիճանական փոխարինումը ընտանեկան բժշկության համակարգով (մինչև 2005 թ.) կնպաստի հիվանդությունների կանխարգելմանն ու վաղ հայտնաբերմանը, որն արդյունավետ բուժման հիմնական երաշխիքներից մեկն է: Արդյունքում առաջնային օղակի զարգացումն ուղղակիորեն կնպաստի մասնագիտացված ծառայությունների օպտիմալացմանը: Վերոհիշյալը բխում է նաև ՀՀ առողջապահության զարգացման քաղաքականության հիմնական դրույթներից, ըստ որի առողջության առաջնային պահպանման օղակի առաջանցիկ զարգացումը մոտակա տարիների կարևորագույն գերակայություններից է:

Առողջապահության համակարգի հզորությունների օպտիմալացումը պետությանը հնարավորություն կտա իրականացնելու հանրապետության քաղաքացիների առողջությունը պահպանելու իր սահմանադրական պարտավորությունները: Առաջին հերթին դա վերաբերում է ամբուլատոր-պոլիկլինիկական բժշկական օգնության պահանջարկին, համապատասխան ամբուլատորիաների, պոլիկլինիկաների կառուցվածքային փոփոխություններին, վերջիններիս թվի կրճատմանը և դրա հիման վրա համապատասխան անձնակազմի թվի կրճատմանը:

Ինչպես նշեցինք Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության համակարգում լուրջ հիմնախնդիրներ են կուտակվել, որից անմասն չի մնացել նաև Լոռու մարզային առողջապահությունը:

Լոռու մարզը տեղակայված է Հայաստանի Հանրապետության հյուսիսում, ամենամեծ մարզն է` զբաղեցնում է 3789 քկմ տարածք, 384745 բնակչությամբ: Իր մեջ ներառում է հետևյալ նախկին վարչատարածքները`

ք. Վանաձոր` 172700 բնակչությամբ

Ալավերդու վարչատարածք` 58.097 բնակչությամբ

ք. Ալավերդի` 25.400 բնակչությամբ

Ստեփանավանի վարչատարածք` 41490 բնակչությամբ

ք. Ստեփանավան` 26.200 բնակչությամբ

Տաշիրի վարչատարածք` 35599 բնակչությամբ

ք. Տաշիր` 14391 բնակչությամբ

Սպիտակի վարչատարածք` 48704 բնակչությամբ

ք. Սպիտակ` 21.500 բնակչությամբ

Գուգարքի վարչատարածք` 28155 բնակչությամբ:

Դեռ խորհրդային ժամանակներից Վանաձոր (Կիրովական) քաղաքը համարվում է հանրապետության քիմիական արդյունաբերության կենտրոն, որի պատճառով անընդհատ մարդկային հոսք է եղել դեպի մարզկենտրոն: Այդ է պատճառը, որ ներկայումս մարզի առողջապահության համակարգում գործում են մեծ քանակությամբ բուժհաստատություններ`

հիվանդանոց` 9,

● ծննդատուն` 2,

● ամբուլատոր-պոլիկլինիկական հիմնարկ` 46,

● առողջապահության կենտրոն` 4,

● դիսպանսեր` 5:

Այսօր հիվանդանոցային ծառայությունում (մահճակալային ֆոնդը կազմում է 1660) առկա են չօգտագործված կարողություններ, առանձին մասնագիտությունների գծով մահճակալների անհամաչափ բաշխում, հիվանդանոցների թվի, չափերի, զբաղվածության և իրականացվող ծառայությունների անհամարժեքություն:

1988 թվականի ավերիչ երկրաշարժից տուժեց նաև մարզի առողջապահության համակարգը: Բուժհաստատությունների մեծ մասը գործում է ժամանակավոր, հարմարեցված կառույցներում, որոնք չեն համապատասխանում սանիտարահիգիենիկ նորմերին և հագեցված չեն ժամանակակից բժշկական սարքավորումներով: Չնայած մարզում աշխատում է 545 բժիշկ, 1648 միջին բուժաշխատող, այնուամենայնիվ, նեղ մասնագետների զգալի պահանջ է զգացվում:

Խոր ճեղքվածք է առաջացել մարզի առողջապահական տարբեր օղակների, տարածաշրջանային առողջապահական բուժհաստատությունների միջև:

Ամբուլատոր-պոլիկլինիկական (արտահիվանդանոցային) ծառայություն

Մարզի բնակչության տեղաբաշխումն ըստ սպասարկման տարածքների (2000 թ. տվյալներով)

Հիվանդանոցային (ստացիոնար) ծառայություն

Սպասվելիք իրավիճակ

Օպտիմալացման գործընթացն իրականացնելու համար անհրաժեշտ է`

● հստակեցնել մարզի բուժհաստատությունների ռեալ հզորությունները և ծավալված մահճակալային ֆոնդը,

● կրճատել բուժհաստատությունների չծանրաբեռնված կարողությունները,

● վերակազմակերպել, հարկ եղած դեպքում` լուծարել այն բուժհաստատությունները, որոնք գործում են ոչ արդյունավետ և առողջապահական նորմերին անհամապատասխան,

● տարածքների արդյունավետ օգտագործման նպատակով միավորել բուժհաստատությունների շենքային տարածքները,

● արդյունավետ օգտագործել կադրային ներուժը,

● իրականացնել բուժհաստատությունների մասնավորեցումը,

● վերականգնել բուժհաստատությունների ֆունկցիոնալ և կառուցվածքային կապերը:

Օպտիմալացման հիմնախնդիրներն են`

● առաջնային և երկրորդային բուժօգնության հստակ սահմանազատումը,

● առավելագույն հնարավորությունների ստեղծումը ստացիոնար բուժօգնությունն ամբուլատոր-պոլիկլինիկականով փոխարինելու համար` ընդլայնելով ստացիոնար և ամբուլատոր-պոլիկլինիկական հաստատությունների շփման եզրերը,

● առաջնային օղակի զարգացում և գործող ամբուլատոր-պոլիկլինիկական օղակի աստիճանական փոխարինում ընտանեկան բժշկության ինստիտուտով (2001- 2005 թթ.),

● ստացիոնար ծառայությունների վերակազմակերպումը բուժօգնության ինտենսիվության մակարդակին համապատասխան,

● մանկական և մեծահասակների պոլիկլինիկաների միացումը,

● առկա հնարավորությունների ուսումնասիրումը և ներհիվանդանոցային բաժանմունքների ու բուժհաստատությունների միացումը,

● բժշկական կադրերի վերամասնագիտացումը, վերադասավորումը:

Հիմք ընդունելով Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից հավանության արժանացած առողջապահության նախարարության օպտիմալացման ծրագրի հիմնադրույթները, Լոռու մարզի առողջապահական համակարգում կատարել հետևյալ վերակազմակերպումները`

ք. Վանաձոր

1. Հաշվի առնելով, որ Վանաձորի N 2 պոլիկլինիկան (խառը) և «Գուգարք» կենտրոնական պոլիկլինիկան գործում են վթարային, ժամանակավոր կառույցներում, առաջարկվում է դրանք միավորել, վերջինիս համար կառուցվող տիպային շենքում` մեկ իրավաբանական անձի կարգավիճակով:

● «Գուգարք» կենտրոնական պոլիկլինիկայի կազմում գործող շտապ օգնության ծառայությունը միացնել Վանաձորի շտապ օգնության կայանին:

2. Առաջարկվում է N 3 մանկական պոլիկլինիկան միացնել N 3 մեծահասակների պոլիկլինիկային` մեկ իրավաբանական անձի կարգավիճակով: Նույն շենքում գործող մաշկավեներաբանական դիսպանսերի ստացիոնար բաժանմունքը (30 մահճակալ) փակել` թողնելով դիսպանսերի ամբուլատոր մասը:

3. N 4 մեծահասակների պոլիկլինիկային միացնել N 4 մանկական պոլիկլինիկան և N 2 կանանց կոնսուլտացիան` մեկ իրավաբանական անձի կարգավիճակով, և նորաստեղծ բուժհաստատությունը տեղափոխել ներկայումս վերակառուցման մեջ գտնվող, մարզի առողջապահական հաշվեկշռում նստած Գուգարքի նախկին զինվորական կոմիսարիատի շենք:

4. Վանաձորի N 1 կանանց կոնսուլտացիան միացնել N 1 պոլիկլինիկային` մեկ իրավաբանական անձի կարգավիճակով:

5. Վանաձորի N 2 կանանց կոնսուլտացիան` թողնելով առանձին շենքում` մեթոդական հսկողությունը դնել N 4 պոլիկլինիկայի վրա:

6. Վանաձորի մանկական ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկայի շենքն ազատել, ծառայությունը տեղափոխել մանկական Կարագյոզյան ֆոնդի պոլիկլինիկա:

7. Վանաձորի N 1 և N 2 ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկաները ներկայացնել մասնավորեցման:

8. Վանաձորի ազատված մանկական ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկայի շենքը տրամադրել Վանաձորի ուռուցքաբանական դիսպանսերին:

Այսպիսով Վանաձոր քաղաքում ծրագրի իրականացման արդյունքում կազատվեն հետևյալ շենքերը և շինությունները (2938 քմ տարածք)

● «Վանաձորի N 2 պոլիկլինիկա» ՓԲԸ-ի մասնաշենքը` 658.4 քմ տարածքով և 560 քմ տնակային շինություն

● «Վանաձորի ուռուցքաբանական դիսպանսեր» ՓԲԸ-ի 64 քմ տնակային շինություն

● «Վանաձորի N 4 պոլիկլինիկա» ՓԲԸ-ի 560 քմ տնակային շինություն

● «Վանաձորի N 4 մանկական պոլիկլինիկա» ՓԲԸ-ի 352 քմ տնակային շինություն շենքը

● Վանաձորի N 1 կանանց կոնսուլտացիայի տարածքը` 250 քմ

● «Գուգարք» կենտրոնական պոլիկլինիկա ՓԲԸ-ի 494 քմ տնակային շինություն

Լոռու մարզում գործող գյուղական բժշկական ամբուլատորիաների մեթոդական և վարչական հսկողությունը դնել տարածքային պոլիկլինիկաների վրա, բացառությամբ այն ամբուլատորիաների, որոնք Համաշխարհային բանկի վարկային ծրագրի շրջանակներում վերակառուցվել ու վերանորոգվել են և ունեն վերապատրաստված աշխատող ընտանեկան բժիշկներ:

Վանաձոր քաղաքի հիվանդանոցային ծառայությունում առաջարկվում է կատարել հետևյալ կառուցվածքային փոփոխությունները`

1. վերակազմակերպել N 1 հիվանդանոցի համալիրում գտնվող N 1 մանկական և N 2 մանկական հիվանդանոցները, ծննդատունը, շտապ օգնության կայանը, արյան փոխներարկման կայանը` մեկ իրավաբանական անձի կարգավիճակով,

2. Վանաձորի N 2 հիվանդանոցի թերապևտիկ ծառայությունը ժամանակավոր թողնել նույն շենքում` հետագայում ավելի հարմար պայմաններ ունեցող շենք տեղափոխելու հեռանկարով, իսկ քիթ-կոկորդ-ականջ ու ակնաբուժական ծառայությունը տեղափոխել N 1 հիվանդանոց` ազատելով վթարային շինությունը:

Արդյունքում Վանաձոր քաղաքում կունենանք հետևյալ հիվանդանոցային բուժհաստատությունները`

1. N 1 բազմապրոֆիլային հիվանդանոց` 290 մահճակալ հզորությամբ, որն իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքները`

● վիրաբուժական` 100 մահճակալ,

● մանկական թերապևտիկ` 50 մահճակալ,

● մանկական վիրաբուժական` 60 մահճակալ,

● ծննդատուն` 80 մահճակալ,

● շտապ օգնության կայան,

● արյան փոխներարկման կայան,

2. N 2 (թերապևտիկ պրոֆիլի) հիվանդանոց` 60 մահճակալ,

3. Ինֆեկցիոն հիվանդանոց` 40 մահճակալ,

4. Լոռու մարզային հոգենյարդաբանական դիսպանսեր` 35 մահճակալ,

5. Լոռու մարզային հակատուբերկուլյոզային դիսպանսեր` 15 մահճակալ,

6. Լոռու մարզային մաշկավեներաբանական դիսպանսեր` 15 մահճակալ, (ցերեկային ստացիոնար):

Արդյունքում կազատվի 720 քմ տարածք:

Ալավերդու վարչատարածքում առաջարկվում է կատարել հետևյալ փոփոխությունները

1. մանկական պոլիկլինիկան միացնել մեծահասակների պոլիկլինիկային` մեկ իրավաբանական անձի կարգավիճակով,

2. ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկան ներկայացնել մասնավորեցման,

3. հակատուբերկուլյոզային դիսպանսերը միացնել պոլիկլինիկային` մեկ իրավաբանական անձի կարգավիճակով,

4. Ալավերդու հիվանդանոցը, որը տեղակայված է 9 հարկանի վթարային շենքում, տեղափոխել պոլիկլինիկայի վերակառուցվող թևը, թողնելով ինքնուրույն կարգավիճակով` 50 մահճակալ:

Ծրագրի իրականացման արդյունքում Ալավերդի քաղաքում կունենանք`

1. մեկ բազմապրոֆիլային հիվանդանոց (50 մահճակալ հզորությամբ), որն իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքները`

● թերապևտիկ,

● վիրաբուժական,

● մանկական,

● ինֆեկցիոն,

● շտապ օգնության ծառայությունը,

● արյան փոխներարկման կետը:

2. ծննդատուն` 40 մահճակալ հզորությամբ,

3. պոլիկլինիկա (խառը)

4. Դսեղի առողջության կենտրոնը թողնել նույն կարգավիճակով` 10 մահճակալ հզորությամբ,

5. Ախթալայի առողջության կենտրոն` 20 մահճակալ:

Ալավերդու տարածաշրջանում ազատվում է հիվանդանոցի շենքը` 5572 քմ:

Ստեփանավանի վարչատարածքում առաջարկվում է կատարել հետևյալ փոփոխությունները`

1. մանկական պոլիկլինիկան և կանանց կոնսուլտացիան միացնել մեծահասակների պոլիկլինիկային` մեկ իրավաբանական անձի կարգավիճակով,

2. պոլիկլինիկայի շենքում գործող ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկան ներկայացնել մասնավորեցման,

3. Ստեփանավանի հիվանդանոցը կառուցվել է երկրաշարժից հետո, հագեցված է ժամանակակից սարքավորումներով, մարզի լավագույն հիվանդանոցներից մեկն է, ուստի առաջարկվում է հիվանդանոցը թողնել նույն կարգավիճակով, կատարել ներհիվանդանոցային փոփոխություններ` մահճակալների թիվը կրճատելով մինչև 100 (ներկայիս 140-ի փոխարեն): Հիվանդանոցն իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքները`

● թերապևտիկ,

● վիրաբուժական,

● մանկաբուժական,

● մանկաբարձական,

● գինեկոլոգիական,

● ինֆեկցիոն,

● շտապ օգնության ծառայությունը,

● ախտորոշիչ-կոնսուլտացիոն կենտրոնը,

● արյան փոխներարկման կետը:

Սպիտակի վարչատարածք`

Սպիտակ քաղաքի հիվանդանոցի, պոլիկլինիկայի և մոր ու մանկան կենտրոնի շենքերը կառուցվել են երկրաշարժից հետո, տեղակայված են քաղաքի նոր թաղամասում: Հագեցված են ժամանակակից սարքավորումներով:

Սպիտակի վարչատարածքում նախատեսվում է կատարել հետևյալ փոփոխությունները`

1. առաջարկվում է Սպիտակի հիվանդանոցում կատարել ներհիվանդանոցային փոփոխություններ` մահճակալների թիվը կրճատելով մինչև 100: Հիվանդանոցն իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքները`

● թերապևտիկ,

● վիրաբուժական,

● մանկաբուժական,

● ինֆեկցիոն,

● գինեկոլոգիական,

● ախտորոշիչ-կոնսուլտացիոն կենտրոնը,

● շտապ օգնության ծառայությունը,

● արյան փոխներարկման կետը:

2. Սպիտակի պոլիկլինիկան ու մոր և մանկան կենտրոնը թողնել նույն կարգավիճակով,

3. Մեծ Պառնիի առողջության կենտրոնը կգործի նույն կարգավիճակով` 10 մահճակալ հզորությամբ:

Տաշիրի վարչատարածք`

1. Հաշվի առնելով Տաշիրի հիվանդանոցի շենքի վթարային վիճակը (զբաղեցնում է մոտ 4000 քմ տարածք), առաջարկվում է այն ամբողջությամբ ազատել: Ստացիոնար հիվանդների բուժօգնությունը ժամանակավորապես իրականացնել Ստեփանավանի հիվանդանոցում: Հիվանդանոցի բուժանձնակազմի կենսաթոշակառու տարիքի անձանց ազատել աշխատանքից, սահմանված կարգով, մյուսներին առաջարկել համապատասխան աշխատանք տարածաշրջանի բուժհաստատություններում` մինչև հիվանդանոցի հարցի վերջնական լուծումը:

● Առաջարկել մարզպետարանին ընտրել համապատասխան շենք` հետագայում 50 մահճակալ հզորությամբ հիվանդանոց բացելու համար:

2. Մանկական պոլիկլինիկան միացնելով մեծահասակների պոլիկլինիկային` մեկ իրավաբանական անձի կարգավիճակով, թողնել առանձին շենքերում:

3. Մեծավանի առողջապահության կենտրոնը թողնել նույն կարգավիճակով` 30 մահճակալ հզորությամբ:

Տաշիրում ազատվում է 3871 քմ տարածք:

Այսպիսով Լոռու մարզում օպտիմալացման ծրագրի իրականացման արդյունքում կունենանք հետևյալ պատկերը