ՀՀ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇՈՒՄԸ ՀՀ-ՈՒՄ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԻ ԿԻՐԱՌՄԱՆ, ԴՐԱՆՑ ԱՆՎԱՆՈՒՄՆԵՐԻ ԵՎ ՊԱՅՄԱՆԱՆՇԱՆՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

040.0260.30.04.98

«Վավերացնում եմ»
Հայաստանի Հանրապետության
Նախագահ Ռ. Քոչարյան
30 ապրիլի 1998 թ.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

30 ապրիլի 1998 թվականի N 260
քաղ. Երևան

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆՈՒՄ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԻ ԿԻՐԱՌՄԱՆ, ԴՐԱՆՑ ԱՆՎԱՆՈՒՄՆԵՐԻ ԵՎ ՊԱՅՄԱՆԱՆՇԱՆՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

«Հայաստանի Հանրապետությունում չափումների միասնականության ապահովման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 12 հոդվածին համապատասխան` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Սահմանել, որ Հայաստանի Հանրապետությունում կիրառվում են մեծությունների հետևյալ միավորները` անվանումներով և պայմանանշաններով`

ա) չափի ու կշռի միջազգային գլխավոր համաժողովի ընդունած միավորների միջազգային համակարգի միավորները` համաձայն N 1 հավելվածի.

բ) միավորների միջազգային համակարգի միավորների հետ հավասարապես կիրառելի մեծությունների արտահամակարգային միավորները` համաձայն N 2 հավելվածի.

գ) կիրառման համար ժամանակավորապես թույլատրելի արտահամակարգային միավորները` համաձայն N 3 հավելվածի.

դ) մինչև 2000 թվականի դեկտեմբերի 31-ը կիրառումից հանելու ենթակա արտահամակարգային միավորները` համաձայն N 4 հավելվածի.

ե) պայմանական սանդղակներով գնահատվող մեծությունների պայմանական միավորները:

2. Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր ստանդարտացման, չափագիտության և սերտիֆիկացման վարչությանը` 6-ամսյա ժամկետում Հայաստանի Հանրապետության կառավարություն ներկայացնել առաջարկություն մեծությունների միավորների և չափումների սանդղակների կիրառման կանոնների վերաբերյալ:

Հայաստանի Հանրապետության
վարչապետ

Ա. Դարբինյան

	Հավելված N 1 ՀՀ կառավարության 1998 թվականի ապրիլի 30-ի N 260 որոշման

ՉԱՓԻ ՈՒ ԿՇՌԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԳԼԽԱՎՈՐ ՀԱՄԱԺՈՂՈՎԻ ԸՆԴՈՒՆԱԾ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԸ

ԱՂՅՈՒՍԱԿ 1

ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԸ

Հիմնական մեծությունը		Հիմնական միավորը
Հիմնական մեծությունը		անվանումը	պայմանանշանը
անվանումը	չափայնությունը	անվանումը	միջազգային	հայերեն
Երկարություն	L	մետր	m	մ
Զանգված	M	կիլոգրամ	kg	կգ
Ժամանակ	T	վայրկյան	s	վ
Էլեկտրական հոսանք	I	ամպեր	A	Ա
Թերմոդինամիկական ջերմաստիճան	O	կելվին	K	Կ
Նյութի քանակություն	N	մոլ	mol	մոլ
Լույսի ուժ	J	կանդելա	cd	կդ

Աղյուսակ 2

ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՀԱՏՈՒԿ ԱՆՎԱՆՈՒՄՆԵՐ ՈՒՆԵՑՈՂ ԱԾԱՆՑՅԱԼ ԵՎ ԼՐԱՑՈՒՑԻՉ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԸ

Ածանցյալ մեծությունը

Ածանցյալ միավորը

անվանումը

չափայնությունը

անվանումը

պայմանանշանը

արտահայտումն
ածանցյալ և
հիմնական
միավորներով

միջազգային

հայերեն

1

2

3

4

5

6

Հարթ անկյուն
I

ռադիան

rad

ռադ

-

Մարմնային անկյուն
I

ստեռադիան

sr

սռ

-

Հաճախականություն
T-1

հերց

Hz

Հց

s-1

Ուժ
L M T^-2

նյուտոն

N

Ն

m kg s^-2

Ճնշում
L^-1M T^-2

պասկալ

Pa

Պա

m^-1 kg s^-2

Էներգիա, աշխատանք,
ջերմության քանակ
L² M T^-2

ջոուլ

J

Ջ

m² kg s^-2

Հզորություն
L² M T^-3

վատտ

W

Վտ

m² kg s^-3

Էլեկտրական լիցք,
էլեկտրականության
քանակ
T I

կուլոն

C

Կլ

s A

Էլեկտրական լարում,
էլեկտրական պոտենցիալ,
պոտենցիալների
տարբերություն,
էլեկտրաշարժիչ ուժ
L² M T^-3T^-1

վոլտ

V

Վ

m² kg s^-3 A^-1

էլեկտրական ունակություն
L^-2 M^-1 T^-1 I²

ֆարադ

F

Ֆ

m^-2 kg^-1 s^-1 A²

Էլեկտրական
դիմադրություն
L² M T^-3 I^-2

օմ

Ω

Օմ

m² kg s^-3 A^-2

Էլեկտրական
հաղորդականություն
L^-2 M^-1 T^-3 I²

սիմենս

S

Սմ

m^-2 kg^-1 s^-3 A²

Մագնիսական
ինդուկցիայի հոսք,
մագնիսական հոսք
L² M T^-2 I^-1

վեբեր

Wb

Վբ

m² kg s^-2 A^-1

Մագնիսական հոսքի
խտություն, մագնիսական
ինդուկցիա
M T^-2 I^-1

տեսլա

T

Տլ

kg s^-2 A^-1

Ինդուկտիվություն,
փոխինդուկտիվություն
L² M T^-2 I^-2

հենրի

H

Հն

m² kg s^-2 A^-2

Ցելսիուսի ջերմաստիճան
Q

Ցելսիուսի
աստիճան

⁰C

⁰C (⁰Ց)

K

Լուսային հոսք
J

լյումեն

lm

լմ

cd sr

Լուսավորվածություն
L^-2 J

լյուքս

lx

լք

m^-2 cd sr

Ճառագայթաակտիվ
աղբյուրներում նուկլիդի
ակտիվությունը
T^-1

բեքերել

Bq

Բք

s^-1

Ճառագայթման կլանված
բաժնեչափ, կերմա

L² T^-2

գրեյ

Gy

Գր

m² s^-2

Ճառագայթման համարժեք
բաժնեչափ
L² T^-2

զիվերտ

Sv

Զվ

m² s^-2

Աղյուսակ 3

ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՆԱԽԱԾԱՆՑՆԵՐԸ

Բազմապատկիչը	Նախածանցի անվանումը	Նախածանցի պայմանանշանը
Բազմապատկիչը	Նախածանցի անվանումը	միջազգային	հայերեն
10²⁴	իոտտա	Y	Ի
10²¹	զետտա	Z	Զ
10¹⁸	էթսա	E	Է
10¹⁵	պետա	P	Պ
10¹²	տերա	T	Տ
10⁹	գիգա	G	Գ
10⁶	մեգա	M	Մ
10³	կիլո	k	կ
10²	հեկտո	h	հ
10¹	դեկա	da	դա
10^-1	դեցի	d	դ
10^-2	սանտի	c	ս
10^-3	միլի	m	մ
10^-6	միկրո	μ	մկ
10^-9	նանո	n	ն
10^-12	պիկո	p	պ
10^-15	ֆեմտո	f	ֆ
10^-18	ատտո	a	ա
10^-21	զեպտո	z	զ
10^-24	իոկտո	y	ի

Հայաստանի Հանրապետության
կառավարության աշխատակազմի
ղեկավար, օպերատիվ հարցերի
նախարար

Շ. Կարամանուկյան

Հավելված N 2
ՀՀ կառավարության 1998 թվականի
ապրիլի 30-ի N 260 որոշման

ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԻ ՀԵՏ ՀԱՎԱՍԱՐԱՊԵՍ ԿԻՐԱՌԵԼԻ ՄԵԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԱՐՏԱՀԱՄԱԿԱՐԳԱՅԻՆ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԸ

Մեծության անվանումը	Արտահամակարգային միավորը
	միավորի անվանումը	պայմանանշանը		արտահայտումը` միավորների միջազգային համակարգի միավորներով	կիրառման ոլորտ
	միավորի անվանումը	միջազգային	հայերեն	արտահայտումը` միավորների միջազգային համակարգի միավորներով	կիրառման ոլորտ
1	2	3	4	5	6
Զանգված	տոննա զանգվածի ատոմային միավոր*	t u	տ զ.ա.մ	1^. 10³ kg 1,6605402^. 10^-27 kg (մոտավոր)	Ատոմային ֆիզիկա
Ժամանակ**	րոպե* ժամ* օր*	min h d	րոպե ժ օր	60 s 3600 s 84600 s
Հարթ անկյուն	աստիճան րոպե վայրկյան գոն	....⁰ ....' ....'' gon	....⁰ ....' ....'' գոն	(π /180) rad =1.745329...^. 10^-2rad (π /10800) rad =2,908882...^. 10^-4rad (π /648000) rad =4,848137...^. 10^-6rad (π /200) rad =1,57080...^. 10^-2rad	Երկրաբաշխություն
Ծավալ, տարողություն	լիտր	l	L	1^. 10^-3 m³
Երկարություն	աստղագիտական միավոր* լուսային տարի* պարսեկ	AU ly pc	ա. մ. լտ պս	1,49598 ^. 10¹¹ m (մոտավոր) 9,4605 ^. 10¹⁵ m (մոտավոր) 3,0857 ^. 10¹⁶ m (մոտավոր)	Աստղագիտություն
Օպտիկական ուժ	դիօպտրիա*	-	դպտր	1 ^. m^-1	Օպտիկա
Մակերես	հեկտար	ha	հա	1 ^. 10⁴ m²	Անտառատնտեսություն և գյուղատնտեսություն
Էներգիա	էլեկտրոն վոլտ կիլովատտ-ժամ	eV hw.h	ԷՎ կՎտ.ժ	1,60218 ^. 10^-19 J (մոտավոր) 3,6^. 10⁶ J	Ֆիզիկա էլեկտրաէներգիայի հաշվիչների համար
Լրիվ հզորություն Ռեակտիվ հզորություն	վոլտ-ամպեր վար	V ^. A var	Վ ^. Ա վար		Էլեկտրատեխնիկա
Հարաբերական մեծություն (մեծության չափազուրկ հարաբերությունը ելակետային համանուն մեծությանը)	միավոր (1 թիվ) տոկոս պրոմիլլե միլիոներորդ մաս	1 % %0 ppm	1 % %0 մլն^-1	1 1 ^. 10^-2 1 ^. 10^-3 1 ^. 10^-6	Հարաբերական մեծություններ օ.գ.գ., հարաբերական երկարացում, հարաբերական խտություն, հարաբերական մագնիսական և դիէլեկտրիկ թափանցելիություն, մագնիսական ընկալունակություն, զանգվածային մաս, մոլյար մաս և այլն
Լոգարիթմական մեծություն (համանուն մեծությունների չափազուրկ հարաբերության տասնորդական լոգարիթմը), ձայնային ճնշման մակարդակը, ուժեղացում, թուլացում և այլն	բել դեցիբել	B dB	Բ դԲ	1 B = lg (P₂/P₁ ), եթե P₂=10P₁ 1 B = 2lg (F₂/F₁ ), եթե F₂=√10F₁0,1B	P₂_,P₁ -համանուն էներգիական մեծություններ (հզորություն, էենրգիա, խտություն....) F₁_,F₂ -համանուն ուժային մեծություններ (լարումներ, հոսանքներ, դաշտի լարվածություններ և այլն)

* Զանգվածի ատոմային միավորը, ժամանակի միավորները (րոպե, ժամ, օր) հարթ անկյան միավորները (աստիճան, րոպե, վայրկյան), աստղագիտական միավորը, լուսային տարի և դիօպտրիա միավորները նախածանցների հետ կիրառել չի թույլատրվում:

** Թույլատրվում է կիրառել նաև այլ միավորներ, որոնք լայն տարածում ունեն, օրինակ. շաբաթ, ամիս, տարի, դար, հազարամյակ և այլն:

Հայաստանի Հանրապետության
կառավարության աշխատակազմի
ղեկավար, օպերատիվ հարցերի
նախարար

Շ. Կարամանուկյան

Հավելված N 3
ՀՀ կառավարության 1998 թվականի
ապրիլի 30-ի N 260 որոշման

կիրառման համար ժամանակավորապես թույլատրելի արտահամակարգային միավորները

Մեծության անվանումը	Արտահամակարգային միավորը
	միավորի անվանումը	պայմանանշանը		արտահայտումը` միավորների միջազգային համակարգի միավորներով	կիրառման ոլորտը
	միավորի անվանումը	միջազգային	հայերեն	արտահայտումը` միավորների միջազգային համակարգի միավորներով	կիրառման ոլորտը
1	2	3	4	5	6
Երկարություն Զանգված	ծովային մղոն կարատ	n mile -	մղ կար	1852 m (ճշգրիտ) 2 ^.10^-4kg (ճշգրիտ)	Ծովային նավագնացություն Թանկարժեք քարերի և մարգարիտի համար
Գծային խտություն	տեսք	tex	տեսք	1^.10^-6kg/m (ճշգրիտ)	Մանածագործական արդյունաբերություն
Արագություն	հանգույց	kn	հնգց	0.514(4) m/s	Ծովային նավագնացություն
Արագացում	գալ	Gal	Գալ	0.01 m/s2	Ծանրաչափություն
Պտտման հաճախականություն	պտույտ` վայրկյանում պտույտ` րոպեում	r/s r/min	պտ/վ պտ/րոպ	1 s-1 1/60 s-1=0.016 (6) s^-1
Ճնշում	բար	bar	բար	1 ^.10⁵Pa
Լոգարիթմական մեծություն (համանուն մեծությունների չափազուրկ հարաբերության բնական լոգարիթմը)	նեպեր	Np	Նպ	1 Np=0.868... B=8,686...dB	Կապի գծերում էլեկտրական ազդանշանների մարումը չափելու ժամանակ

Հայաստանի Հանրապետության
կառավարության աշխատակազմի
ղեկավար, օպերատիվ հարցերի
նախարար

Շ. Կարամանուկյան

Հավելված N 4
ՀՀ կառավարության 1998 թվականի
ապրիլի 30-ի N 260 որոշման

ՄԻՆՉԵՎ 2000 ԹՎԱԿԱՆԻ ԴԵԿՏԵՄԲԵՐԻ 31-Ը ԿԻՐԱՌՈՒՄԻՑ ՀԱՆԵԼՈՒ ԵՆԹԱԿԱ ԱՐՏԱՀԱՄԱԿԱՐԳԱՅԻՆ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԸ

Մեծության անվանումը	Արտահամակարգային միավորը
	անվանումը	պայմանանշանը		արտահայտումը` միավորների միջազգային համակարգի միավորներով
	անվանումը	միջազգային	հայերեն	արտահայտումը` միավորների միջազգային համակարգի միավորներով
Երկարություն	անգստրեմ			1^.10^-10^m
	իքս միավոր	x	x	1,00206 ^.10^-13m (մոտավոր)
	միկրոն	μ	մկ	1^.10^-6m
Մակերես	բառն	b	բ	1 ^.10^-28m²
	ար	a	ար	100 m²
Զանգված	ցենտներ	q	ց	100 kg
Մարմնային անկյուն	քառակուսի աստիճան	□⁰	□⁰	3,0462 ^.10^-4sr
Ուժ կշիռ	դին	dyn	դին	1 ^.10^-5N
	կիլոգրամ-ուժ	kgf	կգ.ուժ	9.80665 N (ճշգրիտ)
	կիլոպոնդ	kp	-	9,80665 N (ճշգրիտ)
	գրամ-ուժ	gf	գ.ուժ	9,80665 ^.10^-3N (ճշգրիտ)
	պոնդ	p	-	9,800665 ^.10^-3N
	տոննա-ուժ	tf	տ.ուժ	9806,65 N (ճշգրիտ)
Ճնշում	մեկ քառակուսի սանտիմետրի վրա կիլոգրամ-ուժ մեկ քառակուսի սանտիմետրի վրա կիլոպոնդ	kgf/cm² kp/cm²	կգ.ուժ/սմ² -	98066,5 Pa (ճշգրիտ) 98066,5 Pa (ճշգրիտ)
	ջրային սյան միլիմետր	mm H₂ O	ջր. ս. մմ	9,80665 Pa (ճշգրիտ)
	սնդիկի սյան միլիմետր	mm Hg	սնդ. ս. մմ	133,332 Pa
	տոր	Torr	Տոր	133,332 Pa
Լարում (մեխանիկական)	կիլոգրամ-ուժը մեկ քառակուսի միլիմետրի վրա	kgf/mm²	կգ.ուժ/մմ²	9,80665 ^.10⁶ Pa (ճշգրիտ)
	կիլոպոնդը մեկ քառակուսի միլիմետրի վրա	kp/mm²	-	9,80665 ^.10⁶ Pa (ճշգրիտ)
Աշխատանք, էներգիա	էրգ	erg	էրգ	1 ^.10^-7 J
Հզորություն	ձիաուժ	MP; PS; CV	ձ. ու.	735,499 W
Դինամիկական մածուցիկություն	պուազ	P	Պ	0,1 Pa ^.s
Կինեմատիկական մածուցիկություն	ստոքս	St	Ստ	1 ^.10^-4m² /s
Տեսակարար էլեկտրական դիմադրություն	քառակուսի միլիմետր օմ-մետրի վրա	Ω ^.mm² /m	Օմ ^.մմ²/մ	1 ^.10^-6 Ω ^.m
Մագնիսական հոսք	մաքսվել	Mx	Մքս	1 ^.10^-8Wb
Մագնիսական ինդուկցիա	գաուս	Gs	Գս	1 ^.10^-4T
Մագնիսաշարժիչ ուժ. մագնիսական պոտենցիալների տարբերություն	գիլբերտ ամպերգալար	Gb At	Գբ Ագ	(10/4π)A= =0,795775...A 1A
Մագնիսական դաշտի լարվածություն	էրստեղ	Oe	Էր	(10³ /4π)A/m= =79,5775...A/m
Ջերմության քանակություն, ջերմադինամիկական պոտենցիալ (ներքին էներգիա, էնտրոպիա, իզոքորային-իզոթերմային պոտենցիալ), ֆազային փոխակերպման ջերմություն, քիմիական ռեակցիայի ջերմություն	կալորիա (միջազգային) ջերմաքիմիական կալորիա 15-աստիճանանոց կալորիա	cal cal_th cal₁₅	կալ կալ_ջք կալ₁₅	4,1868 J (ճշգրիտ) 4,1840 J (մոտավոր) 4,1855 J (մոտավոր)
Ճառագայթման կլանված բաժնեչափ	ռադ	rad,rd	ռադ	0,01 Gy
Ճառագայթման համարժեք բաժնեչափ	բեռ	rem	ռկհ	0,01 Sv
Ֆոտոնային ճառագայթման պահաժամային բաժնեչափ (գամմա-ռենտգենային ճառագայթումների պահաժամային բաժնեչափ)	ռենտգեն	R	Ռ	2 ^.58 ^.10^-4 C/kg (ճշգրիտ)
ճառագայթաակտիվ աղբյուրի նուկլիդի ակտիվություն	կյուրի	Ci	Կի	3,7 ^.10¹⁰ Bq (ճշգրիտ)
Պտույտի անկյուն	պտույտ	r	պտ	2π rad=6,28... rad
Պայծառություն	նիտ	nt	նտ	lcd/m²

Հայաստանի Հանրապետության
կառավարության աշխատակազմի
ղեկավար, օպերատիվ հարցերի
նախարար

Շ. Կարամանուկյան

Տեղեկատվություն

Ակտի վավերապայմաններ

ՓՈՓՈԽՈՂՆԵՐ ԵՎ ԻՆԿՈՐՊՈՐԱՑԻԱՆԵՐ

Կապեր

ՀՀ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՈՐՈՇՈՒՄԸ ՀՀ-ՈՒՄ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՄԻԱՎՈՐՆԵՐԻ ԿԻՐԱՌՄԱՆ, ԴՐԱՆՑ ԱՆՎԱՆՈՒՄՆԵՐԻ ԵՎ ՊԱՅՄԱՆԱՆՇԱՆՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

Համար

N 260

Տիպ

Որոշում

Փաստաթղթի տեսակ

Հիմնական ակտ (25.05.1998-20.03.2000)

Կարգավիճակ

Չի գործում

Սկզբնաղբյուր

ՀՀՊՏ 2004.09.15/49(348)

Ընդունող մարմին

ՀՀ կառավարություն

Ընդունման ամսաթիվ

30.04.1998

Ընդունման վայր

Երևան

Ստորագրող մարմին

ՀՀ վարչապետ

Ստորագրման ամսաթիվ

30.04.1998

Վավերացնող մարմին

ՀՀ Նախագահ

Վավերացման ամսաթիվ

30.04.1998

Ուժի մեջ մտնելու ամսաթիվ

25.05.1998

Ուժը կորցրել է

21.02.2005

Հիմնական ակտ 30.04.1998, N 260

Փոփոխման պատմություն

Փոփոխվող ակտ

Փոփոխող ակտ Ինկորպորացիա

09.12.2004, N 1938-Ն

21.02.2005, N 260

20.03.2000, N 127

20.03.2000, N 260

Փոփոխություններ է կատարել հետևյալ ակտերում Յուրաքանչյուր փոփոխվողին համապատասխանող ինկորպորացիան

Ընդհանուր կապեր

Դատական նախադեպեր

Պաշտոնական պարզաբանումներ

Հակասահմանադրական կապեր