ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՍԱՀՄԱՆԱԴՐԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆԻ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ Ը

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ՏԱՋԻԿՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋԵՎ ՆԵՐԴՐՈՒՄՆԵՐԻ ԽՐԱԽՈՒՍՄԱՆ ԵՎ ՓՈԽԱԴԱՐՁԱԲԱՐ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀԱՄԱՁԱՅՆԱԳՐՈՒՄ ԱՄՐԱԳՐՎԱԾ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ` ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՍԱՀՄԱՆԱԴՐՈՒԹՅԱՆԸ ՀԱՄԱՊԱՏԱՍԽԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՑԸ ՈՐՈՇԵԼՈՒ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ԳՈՐԾՈՎ

Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանը, նախագահությամբ` սահմանադրական դատարանի նախագահ Գ. Հարությունյանի, կազմով` սահմանադրական դատարանի նախագահի տեղակալ Վ. Հովհաննիսյանի, սահմանադրական դատարանի անդամներ Ա. Գյուլումյանի, Ֆ. Թոխյանի, Հ. Նազարյանի, Ռ. Պապայանի, Վ. Պողոսյանի, Վ. Սահակյանի, Մ. Սևյանի,

մասնակցությամբ` Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի պաշտոնական ներկայացուցիչ` Հայաստանի Հանրապետության առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարար Կ. Ճշմարիտյանի,

համաձայն Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 100 հոդվածի 2 կետի, 101 հոդվածի 1 կետի, «Սահմանադրական դատարանի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 5 հոդվածի 2 կետի, 25 հոդվածի 1 կետի և 56 հոդվածի,

դռնբաց նիստում քննեց «Հայաստանի Հանրապետության կառավարության և Տաջիկստանի Հանրապետության կառավարության միջև ներդրումների խրախուսման և փոխադարձաբար պաշտպանության մասին համաձայնագրում ամրագրված պարտավորությունների` Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցը որոշելու վերաբերյալ» գործը:

Գործի քննության առիթը Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի դիմումն է սահմանադրական դատարան:

Լսելով սույն գործով զեկուցող` Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանի անդամ Հ. Նազարյանի հաղորդումը, Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի ներկայացուցիչ Կ. Ճշմարիտյանի բացատրությունը, հետազոտելով համաձայնագիրը և գործում առկա մյուս փաստաթղթերը, Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանը ՊԱՐԶԵՑ.

1. Համաձայնագիրն ստորագրվել է 2002 թ. ապրիլի 22-ին Դուշանբեում` Կողմերի միջև առևտրատնտեսական և գիտատեխնիկական համագործակցության զարգացմանը նպաստելու և միմյանց տարածքներում ներդրումների համար բարենպաստ պայմաններ ստեղծելու նպատակով:

Համաձայնագրի առարկա հանդիսացող ներդրումներն ընդգրկում են տնտեսական գործունեություն իրականացնելու համար անհրաժեշտ գույքային և մտավոր բոլոր արժեքները, որոնք համաձայնագրի 2 և 3 հոդվածներին համապատասխան կգտնվեն Կողմերի լիակատար պաշտպանության ներքո` այնպիսի ռեժիմով, որը կլինի ոչ պակաս բարենպաստ, քան այն ռեժիմն է, որը տրամադրվում է Կողմի սեփական ներդրողներին կամ ցանկացած երրորդ պետության ներդրողներին և այդպիսի ներդրումների հետ կապված գործողություններին, բացառությամբ այն դեպքերի, որոնք նախատեսված են համաձայնագրի 3 հոդվածի 3-րդ կետում:

2. Համաձայնագրով Կողմերը պարտավորվել են.

- խրախուսել միմյանց տարածքներում ներդրումների իրականացումը` ազգային օրենսդրությանը համապատասխան,

- ապահովել ներդրումների հետ կապված գործունեության նկատմամբ անխտրական և իրավահավասար ռեժիմ,

- համաձայնագրում նախատեսված պայմաններով երաշխավորել ներդրողների կողմից բոլոր հարկային և պարտադիր այլ վճարումների կատարումից հետո ներդրումների հետ կապված վճարումների անարգել փոխանցում,

- ձգտել համագործակցության ոգով հասնելու փոխադարձ ներդրումներին վերաբերող ցանկացած վիճելի հարցի արագ և արդար լուծմանը:

Կողմերը նախատեսել են նաև համաձայնագրով ստանձնած պարտավորությունների և ներդրումների խրախուսման ու պաշտպանության բնագավառում միջազգային իրավունքին համապատասխան ստանձնած այլ պարտավորությունների հարաբերակցության կարգը` գերակայություն տալով ներդրումային առավել բարենպաստ կանոններ պարունակող նորմերին:

3. Համաձայնագրով Կողմերը նախատեսել են ներդրումների հնարավոր օտարման, արտակարգ և նման այլ իրավիճակներում հասցված վնասների փոխհատուցման կարգն ու պայմանները, համաձայն որոնց` ներդրումը կարող է օտարվել բացառիկ դեպքերում, երբ իրականացվում է պետական և հասարակական շահերից ելնելով, ազգային օրենսդրությամբ նախատեսված կարգով` նախնական և համարժեք փոխհատուցմամբ:

4. Համաձայնագրով նախատեսված են նաև դրույթներ ներդրողների իրավունքների պաշտպանության լրացուցիչ երաշխիքների, ներդրումային և համաձայնագրի մեկնաբանման կամ կիրառման կապակցությամբ առաջացած վեճերի կարգավորման, Կողմերի միջև խորհրդակցությունների անցկացման, համաձայնագրի կիրառման, դրանում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու, համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելու, գործողության ժամկետի և դադարման վերաբերյալ:

5. Համաձայնագրում ամրագրված պարտավորություններն իրենց բնույթով համահունչ են Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 8, 9 և 28 հոդվածներին, քանի որ, նախ` նպաստում են տնտեսական գործունեության ազատությանը և` միջազգային իրավունքի նորմերին համապատասխան ապահովում պետությունների հետ բարիդրացիական ու փոխշահավետ համագործակցություն, բացի դրանից, երաշխավորում են տնտեսավարող անձանց ներդրումների անձեռնմխելիությունը` համաձայնագրով և ազգային օրենսդրությամբ նախատեսված կարգին ու բացառություններին համապատասխան: Այդ պարտավորությունները չեն հակասում Հայաստանի Հանրապետության միջազգային այլ, մասնավորապես` Տնտեսական, սոցիալական և մշակութային իրավունքների մասին միջազգային դաշնագրով (1966թ.) ստանձնած պարտավորություններին, քանի որ տնտեսավարող անձանց համար ապահովում են իրենց իրավունքների իրականացման հավասար հնարավորություն և իրավունք` օրենքով սահմանված այնպիսի սահմանափակումներով, որոնք պայմանավորված են ժողովրդավարական հասարակությունում ընդհանուր բարեկեցությանը նպաստելու անհրաժեշտությամբ:

Ելնելով գործի քննության արդյունքներից և ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 100 հոդվածի 2 կետով, 102 հոդվածի առաջին և երրորդ մասերով, «Սահմանադրական դատարանի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 5 հոդվածի 2 կետով, 67 և 68 հոդվածներով, Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանը ՈՐՈՇԵՑ.

1. Հայաստանի Հանրապետության կառավարության և Տաջիկստանի Հանրապետության կառավարության միջև ներդրումների խրախուսման և փոխադարձաբար պաշտպանության մասին համաձայնագրում ամրագրված պարտավորությունները համապատասխանում են Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը:

2. Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 102 հոդվածի երկրորդ մասի համաձայն սույն որոշումը վերջնական է, վերանայման ենթակա չէ, ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից: