27 մայիս 2024 թ.

N 175-Ն

Պարտականությունները կատարող`

27.05.2024

Լ. Նանուշյան

ՀՀ առողջապահության նախարարի

«27» մայիս 2024 թվականի

N 175-Ն հրամանի

Հ/Հ

Կոդը

Անվանում

1)

K70.3

Լյարդի ալկոհոլային ցիռոզ

1)

Տարիքային խումբ (նորածին, երեխա, դեռահաս, մեծահասակ)

Մեծահասակ

2)

Սեռ (արական, իգական)

Արական, իգական

3)

Բարդություններ (առանց բարդությունների (ԱԲ), բարդություններով (Բ))

ԱԲ, Բ, այդ թվում՝ դրունքային գերճնշում, ասցիտ, լյարդային անբավարարություն, լյարդային էնցեֆալոպաթիա՝ առանց կոմայի կամ կոմայով, հեպատոցելյուլյար կարցինոմա, հեպատոռենալ համախտանիշ, հեպատոպուլմոնալ համախտանիշ, սպոնտան բակտերիալ պերիտոնիտ, կերակրափողի կամ ստամոքսի վարիկոզ երակներից արյունահոսություն, երկրորդային վարակային բարդություններ

4)

Հիվանդության փուլը (նկարագրել)

Դասակարգում` ըստ Չայլդ-Պյուի, համապատասխան սանդղակով հաշվարկված միավորների գումարով (5 պարամետրերի գնահատումով՝ արյան մեջ ալբումինի, բիլիռուբինի, պրոթրոմբինի, ինչպես նաև ասցիտի և էնցեֆալոպաթիայի աստիճան).

ա. A դաս - թեթև աստիճանի ցիռոզ (5-6 միավոր),

բ. B դաս - միջին ծանրության ցիռոզ (7-9 միավոր),

գ. C դաս - ծանր աստիճանի ցիռոզ (10-15 միավոր):

Դասակարգում` ըստ ֆունկցիայի խանգարման փուլի` կոմպենսացված ցիռոզի փուլ (ըստ Չայլդի A դաս) և դեկոմպենսացված ցիռոզի փուլ (ըստ Չայլդի B և C դասերը):

5)

Բժշկական օգնության և սպասարկման պայմանները (բժշկական կազմակերպությունից դուրս, արտահիվանդանոցային պայմաններում, ցերեկային ստացիոնարի պայմաններում, հիվանդանոցային պայմաններում)

Արտահիվանդանոցային պայմաններում, հիվանդանոցային պայմաններում

6)

Բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայությունների մատուցման ձևը (շտապ, անհետաձգելի, պլանային)

Պլանային, շտապ

7)

Կիրառման շրջանակը (նշել մասնագետների շրջանակը)

Աղեստամոքսաբան (գաստրոէնտերոլոգ), ինտենսիվ թերապիայի մասնագետ (անեսթեզիոլոգ-ռեանիմատոլոգ)

8)

Գանգատներ

Կոմպենսացիայի փուլում ցիռոզի դեպքերի մեծ մասը ասիմպտոմ է։ Կարող են առկա լինել ոչ սպեցիֆիկ նշաններ՝ հոգնածություն, աջ թուլակողի դիսկոմֆորտ։ Դեկոմպենսացիայի փուլում կարող են ի հայտ գալ արյունահոսության նշաններ, որովայնի չափերի մեծացում, ոտքերի այտուց, վերջույթների մկանների հյուծում։

9)

Անամնեզ

Բնորոշ է ալկոհոլի չարաշահումը։ Շատ դեպքերում ցիռոզի նշաններին զուգահեռ նկատվում է ալկոհոլիզմի տարբեր փուլերի, այդ թվում՝ հանման համախտանիշի նշանները կամ լյարդային էնցեֆալոպաթիայի նշաններ, որոնք դժվարացնում են անամնեզի լիարժեք հավաքումը։

10)

Զննման արդյունք/Ցուցում

Քթի կարմրություն, հարականջային գեղձերի մեծացում: Որովայնի պալպացիան հնարավորություն է ընձեռում հայտնաբերել լյարդի եզրի պնդացում, փայծաղի չափերի մեծացում, ասցիտին բնորոշ ֆիզիկալ նշաններ՝ ֆլուկտուացիա կամ փոփոխվող պերկուտոր բթության նշան։ Դիտվում են նաև լյարդի ախտահարման քրոնիկ ընթացքին բնորոշ նշաններ՝ ափային էրիթեմա, տելեանգիէկտազիաներ մարմնի վերին հատվածում, Դյուպուիտրենի կոնտրակտուրա։

11)

Հոսպիտալացման Ցուցում

 Բարդությունների դեպքում (արյունահոսություն, կոմայով կամ պրեկոմայով էնցեֆալոպաթիա, հեպատոռենալ համախտանիշ, սպոնտան բակտերիալ պերիտոնիտ) ցուցված է շտապ հոսպիտալացում:

Հ/հ

Խորհրդատվության տեսակը

Տրամադրման քանակը

ԱԲ

Բ

Գաստրոէնտերոլոգ/աղեստամոքսաբան

1

1

Էնդոսկոպիստ (ներզննական բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող մասնագետ)

1

1

Ինտենսիվ թերապիայի մասնագետ (անեսթեզիոլոգ-ռեանիմատոլոգ) /էնդոսկոպիայի համար/

1

1

4)

Ճառագայթային ախտորոշման մասնագետ

1

1

5)

Ախտաբանական անատոմիայի և կլինիկական մորֆոլոգիայի մասնագետ

0,3

0,3

6)

Հոգեբույժ

0,5

0,5

7)

Թմրաբան (նարկոլոգ)

1

1

8)

Նյարդաբան

0,2

0,5

9)

Վիրաբույժ

0,05

0,5

Լաբորատոր հետազոտություններ

Հ/Հ

Կոդը

Անվանումը

Տրամադրման քանակը

Արդյունք

ԱԲ

Բ

1)

Առկա չէ

Արյան ընդհանուր հետազոտություն

1

1

Մակրոցիտար անեմիա, թրոմբոցիտոպենիա: Լեյկոցիտոզ` ինֆեկցիոն բարդության կամ ալկոհոլային հեպատիտի դեպքում

2)

Առկա չէ

Գլյուկոզի մակարդակի որոշում

1

1

Ցիռոզի ուշ փուլերում կարող է զարգանալ հիպոգլիկեմիա

3)

Առկա չէ

Կրեատինինի մակարդակի որոշում

1

1

Բարձր մակարդակը կարող է վկայել հեպատոռենալ համախտանիշի կամ ուղեկցող երիկամային ախտահարման մասին

4)

Առկա չէ

Ասպարտատամինատրանսֆերազի (ԱՍՏ), Ալանինամինատրանսֆերազի (ԱԼՏ), Հիմնային ֆոսֆատազի (ՀՖ),

Գամմագլյուտամատ տրանսֆերազի (ԳԳՏ),

Բիլիռուբինի մակարդակի որոշում

1

1

Բոլոր ցուցանիշները կարող են լինել բարձր, ինչպես նաև նորմայի սահմաններում։ Կարևոր է ԱՍՏ / ԱԼՏ հարաբերակցությունը, որը հատկապես ալկոհոլային ֆիբրոզի փուլում դառնում է >1, ինչպես նաև ԳԳՏ անհամաչափ բարձրացումը նույնպես բնորոշ է լյարդի ալկոհոլային ախտահարմանը

5)

Առկա չէ

Արյան մեջ նատրիումի, կալիումի և մագնեզիումի իոնների մակարդակի որոշում

1

1

Էլեկտրոլիտային հաշվեկշռի խանգարումները նպաստում են լյարդային էնցեֆալոպաթիայի զարգացմանը։

6)

Առկա չէ

Արյան մեջ ֆերիտինի մակարդակի որոշում

0,5

0,5

Անեմիայի դեպքում հարկ է պարզել, թե որ նյութի պակասից է, կարող է լինել երկաթի պակաս, որի դեպքում դիտվում է ֆերիտինի ցածր մակարդակ, իսկ բարձր մակարդակը կարող է վկայել լյարդի երկրորդային հեմոքրոմատոզի մասին

7)

Առկա չէ

Արյան մեջ տրանսֆերինի հագեցման մակարդակի որոշում

0,1

0,1

Ֆերիտինի բարձր կամ ցածր մակարդակի դեպքում երկաթի պակասը կամ ավելցուկը հստակեցնելու համար

8)

Առկա չէ

Արյան մեջ ցիանոկոբալամինի (վիտամին B12) մակարդակի որոշում

1

1

Ալկոհոլի չարաշահման դեպքում բնորոշ է այս վիտամինի մակարդակի իջեցում

9)

Առկա չէ

Արյան մեջ հոմոցիստեինի մակարդակի որոշում

0,5

0,5

Հստակեցնում է վիտամին B12 պակասը, եթե մակարդակը բարձր է

10)

Առկա չէ

Արյան մեջ ֆոլաթթվի (վիտամին B9) մակարդակի որոշում մակարդակի որոշում

1

1

Ալկոհոլի չարաշահման դեպքում բնորոշ է այս վիտամինի մակարդակի իջեցում

11)

Առկա չէ

Արյան պրոթրոմբինային ժամանակի, պրոթրոմբինային ինդեքսի և միջազգային նորմալացված հարաբերության (INR, ՄՆՀ) որոշում

1

1

Անհրաժեշտ է ցիռոզի փուլը հաշվարկելու համար

12)

Առկա չէ

Արյան մեջ ընդհանուր սպիտակուցի և ալբումինի մակարդակի որոշում

1

1

Լյարդի ցանկացած ախտահարման դեպքում իջած մակարդակը վկայում է լյարդի սինթետիկ ֆունկցիայի իջեցման մասին։ Անհրաժեշտ է ցիռոզի փուլը հաշվարկելու համար

13)

Առկա չէ

Արյան մեջ C-ռեակտիվ սպիտակուցի որոշում

1

1

Բարձր մակարդակը վկայում է հնարավոր ինֆեկցիոն բարդությունների կամ ալկոհոլային ծանր ստեատոհեպատիտի մասին

14)

Առկա չէ

Արյան մեջ հեպատիտ Բ վիրուսի մակերեսային հակածնի (HbsAg), հեպատիտ Բ վիրուսի կորիզային հակածնի հանդեպ (հակա-HBc) հակամարմինների որոշում

1

1

 Լյարդի ցանկացած ախտահարման դեպքում, բացառելու համար հեպատիտների վիրուսային ծագումը

15)

Առկա չէ

Արյան մեջ հեպատիտ Ց վիրուսի հանդեպ (հակա-HCV) հակամարմինների և/կամ հեպատիտ Ց վիրուսի (HCV) ռիբոնուկլեինաթթվի (ՌՆԹ) որոշում

1

1

Լյարդի ցանկացած ախտահարման դեպքում, բացառելու համար հեպատիտների վիրուսային ծագումը

16)

Առկա չէ

Արյան մեջ ցերուլոպլազմինի մակարդակի որոշում

0,1

0,1

Լյարդի ցիռոզի այլ ուղեկցող պատճառներից՝ Ուիլսոնի հիվանդության հայտնաբերման նպատակով

17)

Առկա չէ

Արյան մեջ ալֆա-ֆետոպրոտեինի մակարդակի որոշում

1

1

Անհրաժեշտ է կատարել հեպատոցելյուլյար կարցինոմայի սկրինինգ՝ այս օնկոմարկերի որոշման միջոցով

18)

Առկա չէ

Արյան մեջ ընդհանուր խոլեստերինի և բարձր խտության լիպոպրոտեինների (HDL) և ցածր խտության լիպոպրոտեինների (ԼDL) ֆրակցիաների մակարդակի որոշում

0,5

0,3

Ուղեկցող մետաբոլիկ համախատանիշը գնահատելու նպատակով, ցիռոզի ուշ փուլերում հնարավոր է խոլեստերինի մակարդակի իջեցում

19)

Առկա չէ

Արյան մեջ տրիգլիցերիդների մակարդակի որոշում

0,5

0,3

Ուղեկցող մետաբոլիկ համախտանիշի գնահատում, որին բնորոշ է տրիգլիցերիդների մակարդակի բարձրացում

20)

Առկա չէ

Մեզում էթիլգլյուկուրոնիդի (uEtG) կամ էթիլոսւլֆատի (EtS) որոշում

0,1

0,1

Գնահատում է վերջին 3 օրերի ընթացքում ալկոհոլից ժուժկալությունը (uEtG<500 ng/ml, EtS<75 ng/ml)

21)

Առկա չէ

Մազերում էթիլգլյուկուրոնիդի (hEtG) որոշում

0,05

0,05

Գնահատում է վերջին 6 ամսում ալկոհոլից ժուժկալությունը, <30 pg/mg

22)

Առկա չէ

Արյան մեջ ամոնիակի քանակի որոշում

0,5

0,7

Լյարդային էնցեֆալոպաթիայի առկայությունը հայտնաբերելու համար

23)

Առկա չէ

Ասցիտիկ հեղուկում ալբումինի քանակի որոշում

-

0,4

Ասցիտի բնույթը պարզելու, հնարավոր բարդություններից սպոնտան բակտերիալ պերիտոնիտը կամ չարորակ նորագոյացությունը հայտնաբերելու նպատակով

24)

Առկա չէ

Ասցիտիկ հեղուկում ընդհանուր սպիտակուցի քանակի որոշում

-

0,4

Ասցիտի բնույթը պարզելու, հնարավոր բարդություններից սպոնտան բակտերիալ պերիտոնիտը կամ չարորակ նորագոյացությունը հայտնաբերելու նպատակով

25)

Առկա չէ

Ասցիտիկ հեղուկում լակտատդեհիդրոգենազի (ԼԴՀ) որոշում

-

0,4

Ասցիտի բնույթը պարզելու, հնարավոր բարդություններից սպոնտան բակտերիալ պերիտոնիտը կամ չարորակ նորագոյացությունը հայտնաբերելու նպատակով

26)

Առկա չէ

Ասցիտիկ հեղուկում ամիլազի որոշում

-

0,4

Ասցիտի բնույթը պարզելու, հնարավոր այլ պատճառներից պանկրեատիտը հայտնաբերելու նպատակով

27)

Առկա չէ

Ասցիտիկ հեղուկի մանրէաբանական քննություն

-

0,4

Ասցիտի հնարավոր բարդություններից սպոնտան բակտերիալ պերիտոնիտը հայտնաբերելու նպատակով

28)

Առկա չէ

Ասցիտիկ հեղուկի բջջաբանական հետազոտություն

-

0,4

Ասցիտի բնույթը պարզելու, հնարավոր բարդություններից չարորակ նորագոյացությունը հայտնաբերելու նպատակով

29)

Առկա չէ

Մեզի ընդհանուր հետազոտություն

1

1

Հնարավոր ինֆեկցիոն բարդությունների, հեպատոռենալ համախտանիշի կամ երիկամի ուղեկցող ախտահարման հայտնաբերում

30)

Առկա չէ

Մեզի մանրէաբանական քննություն

0,2

0,6

Հնարավոր ինֆեկցիոն բարդությունների հայտնաբերում

31)

Առկա չէ

Արյան մեջ լակտատի որոշում

0,05

0,5

Հնարավոր ինֆեկցիոն / սեպտիկ բարդությունների հայտնաբերում

32)

Առկա չէ

Արյան մեջ պրոկալցիտոնինի որոշում

0,05

0,5

Հնարավոր ինֆեկցիոն / սեպտիկ բարդությունների հայտնաբերում

Գործիքային հետազոտություններ

33)

Առկա չէ

Որովայնի գերձայնային հետազոտություն

1

1

Լյարդի ցիռոզի և դրա որոշ բարդությունների՝ ասցիտ, պորտալ հիպերտենզիա, սպլենոմեգալիա, հայտնաբերման համար, նաև հեպատոցելյուլյար կարցինոմայի սկրինինգ

34)

Առկա չէ

Էզոֆագոգաստրոդուոդենոսկոպիա (ԷԳԴՍ)

1

1

Ֆիբրոզի բարձր փուլերում՝ F3, պորտալ գերճնշման նշանների՝ կերակրափողի կամ ստամոքսի վարիկոզ լայնացած երակների հայտնաբերման նպատակով

35)

Առկա չէ

ԷԳԴՍ ժամանակ կերակրափողից, ստամոքսից կամ 12-մատնյա աղիքից վերցված բիոպտատի հյուսվածքաբանական քննություն

0,2

0,2

Անհրաժեշտության դեպքում, եթե ԷԳԴՍ հայտնաբերում է որևէ ախտաբանական փոփոխություն, դրա բնույթը պարզելու նպատակով

36)

Առկա չէ

Որովայնի/կոնքի և կրծքավանդակի կոնտրաստով համակարգչային տոմոգրաֆիա

0,8

1

Լյարդում օջախային ախտահարման դեպքում հեպատոցելյուլյար կարցինոմայի ախտորոշման և տարածման աստիճանը գնահատելու նպատակով, նաև հնարավոր ինֆեկցիոն բարդությունների գնահատման նպատակով /թոքաբորբ, բակտերիալ պերիտոնիտ/

37)

Առկա չէ

Լյարդի բիոպսիա

0,05

-

Եթե առկա է լյարդի ախտահարման այլ պատճառի կասկած, ապա այս մեթոդով հնարավոր է գնահատել դրանք և հայտնաբերել այլ հիվանդություններին բնորոշ հիստոլոգիական փոփոխություններ

38)

Առկա չէ

Լյարդի բիոպտատի հյուսվածքաբանական հետազոտություն

0,05

-

Լյարդի այլ հիվանդություններին բնորոշ հիստոլոգիական նշաններ հայտնաբերելու համար

 Հ/հ

Անվանում, դեղաչափ, դեղաձև, փաթեթավորում

Անվանում /ջեներիկ/

Չ/Մ

Միջինաց-ված ցուցանիշ՝ տրամա-դրման հաճախա-կանություն

Միջին օրա-կան չափա-քա-նակ

Բուժ-ման կուր-սի միջին չափա-քա-նակ

Օրե-րի քա-նակ

1)

Ալբումին մարդու լուծույթ ն/ե կաթիլաներարկման 50մգ/մլ, 200մգ/մլ

Ալբումին մարդու լուծույթ ն/ե կաթիլաներարկման 50մգ/մլ, 200մգ/մլ

ապակե շշիկ

0,7

1

10

10

2)

Ֆոլաթթու 1մգ, 5մգ

Ֆոլաթթու 1մգ,5մգ

դեղահատեր

0,9

1

60

60

3)

Ցիանոկոբալամին լուծույթ ե/մ և մ/մ ներարկման 0,2մգ/մլ 0,5մգ/մլ

Ցիանոկոբալամին լուծույթ ե/մ և մ/մ ներարկման 0,2մգ/մլ 0,5մգ/մլ

ամպուլներ

0,8

1

10

10

4)

Թիամին (թիամինի քլորիդ) լուծույթ մ/մ ներարկման 50մգ/մլ

Թիամին (թիամինի քլորիդ) լուծույթ մ/մ ներարկման 50մգ/մլ

ամպուլներ

1

4

20

5

5)

Պիրիդօքսին (պիրիդօքսինի հիդրոքլորիդ) լուծույթ ե/մ, մ/մ և ն/ե ներարկման 50մգ/մլ

Պիրիդօքսին (պիրիդօքսինի հիդրոքլորիդ) լուծույթ ե/մ, մ/մ և ն/ե ներարկման 50մգ/մլ

ամպուլներ

1

1

20

20

6)

Ֆուրոսեմիդ 40 մգ

Ֆուրոսեմիդ

դեղահատ

0,8

2

120

60

7)

Սպիրոնոլակտոն 25 մգ, 50մգ

Սպիրոնոլակտոն 25 մգ, 50մգ

Հատ

0,9

6

360

60

8)

Կարվեդիլոլ, 6,25 մգ, 12,5մգ, 25մգ

Կարվեդիլոլ, 6,25 մգ, 12,5մգ, 25մգ

Հատ

0,6

2

730

365***

9)

Պրոպրանոլոլ (պրոպրանոլոլի հիդրոքլորիդ) 40մգ

Պրոպրանոլոլ (պրոպրանոլոլի հիդրոքլորիդ) 40մգ

դեղահատեր

0,3

3

1095

365***

10)

Սիմվաստատին 20մգ, 40մգ

Սիմվաստատին 20մգ, 40մգ

դեղահատեր

0,8

1,5

547,5

365***

11)

Մեթիլպրեդնիզոլոն 4 մգ,16 մգ

Մեթիլպրեդնիզոլոն 4 մգ,16 մգ

դեղահատեր

0,1

48

480

10

12)

Օրնիթին (օրնիթինի ասպարտատ) 5մգ/10մլ կոնցենտրատ լուծույթր համար

Օրնիթին (օրնիթինի ասպարտատ) 5մգ/10մլ կոնցենտրատ լուծույթր համար

սրվակ

0,2

3

15

5

13)

Ռիֆաքսիմին200մգ

Ռիֆաքսիմին 200մգ

դեղահատեր

0,3

6

60

10

14)

Լակտուլոզ 667մգ/մլ

Լակտուլոզ 667մգ/մլ

օշարակ

0,9

60

120

20

15)

Նորֆլօքսացին 400մգ

Նորֆլօքսացին 400մգ

դեղահատեր

0,5

2

20

10

16)

Ցեֆտրիաքսոն (ցեֆտրիաքսոն նատրիում) դեղափոշի մ/մ և ն/ե ներարկման լուծույթի 1000մգ

Ցեֆտրիաքսոն (ցեֆտրիաքսոն նատրիում) դեղափոշի մ/մ և ն/ե ներարկման լուծույթի 1000մգ

սրվակ

0,5

2

20

10

17)

Մերոպենեմ (մերոպենեմ և նատրիումի կարբոնատ) դեղափոշի ն/ե ներարկման լուծույթի 500մգ

Մերոպենեմ (մերոպենեմ և նատրիումի կարբոնատ) դեղափոշի ն/ե ներարկման լուծույթի 500մգ

սրվակներ

0,05

6

30

5

18)

Ադեմեթիոնինդեղափոշի լիոֆիլացված ներարկման լուծույթի 400մգ

Ադեմեթիոնինդեղափոշի լիոֆիլացված ներարկման լուծույթի 400մգ

սրվակ

0,7

2

20

10

Հ/հ

Բժշկական ծառայության տեսակը

Տրամադրման քանակը

ԱԲ

Բ

Կերակրափողի վարիկոզ լայնացած երակների լիգավորում

-

0,8

2)

Ստամոքսի վարիկոզ լայնացած երակների սկլերոթերապիա

-

0,4

3)

Ախտորոշիչ լապարացենտեզ

-

0,4

4)

Բուժական լապարացենտեզ

-

0,2