«Գրանցված է»
ՀՀ արդարադատության
նախարարության կողմից
27 հունվարի 2005 թ.
Պետական գրանցման թիվ 11205059

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
 
ՈՍՏԻԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏ

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՈՍՏԻԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՁԵՐԲԱԿԱԼՎԱԾ ԱՆՁԱՆՑ ՊԱՀԵԼՈՒ ՎԱՅՐԵՐՈՒՄ ՀԱՍԱՐԱԿԱԿԱՆ ԴԻՏՈՐԴՆԵՐԻ ԽՄԲԻ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Ղեկավարվելով «Ձերբակալված և կալանավորված անձանց պահելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 47 հոդվածով՝

Հաստատել «Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության համակարգի ձերբակալված անձանց պահելու վայրերում հասարակական դիտորդների խմբի գործունեության» կարգը՝ համաձայն հավելվածի:

Կ Ա Ր Գ

1. Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության համակարգի ձերբակալված անձանց պահելու վայրերում (այսուհետ՝ ՁՊՎ) հասարակական դիտորդների խումբը (այսուհետև՝ խումբ) ոստիկանությունում ձերբակալվածներին պահելու վայրերում պահվող անձանց իրավունքների և ազատությունների պահպանման խնդիրներով զբաղվող վերահսկող մարմին է:

2. Խմբի գործունեության նպատակներն են՝

ա) ՁՊՎ-ներում պահվող անձանց իրավունքների պաշտպանության նկատմամբ հասարակական վերահսկողությունը, նրանց կենցաղային պայմանների բարելավումը, հասարակությանը ՁՊՎ-ների հիմնախնդիրների մասին իրազեկելը,

բ) ՁՊՎ-ներում մարդու իրավունքների խախտման դեպքերի նախականխումը և բացահայտումը,

գ) ՁՊՎ-ներում իրավիճակի վերլուծության հիման վրա եզրակացությունների և առաջարկությունների ներկայացումը Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանությանը և հասարակությանը,

դ) ՁՊՎ-ների գործունեությունը կանոնակարգող օրենսդրության և այլ իրավական ակտերի ուսումնասիրումը, անհրաժեշտության դեպքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու, նոր իրավական ակտեր նախապատրաստելու վերաբերյալ առաջարկությունների ներկայացումը:

3. Խմբի կազմը հաստատվում է Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պետի հրամանով:

Հավակնորդը ներկայացնում է դիմում, անձնագրի պատճենը, ինքնակենսագրություն, առողջության մասին տեղեկանք, իրեն ներկայացնող կազմակերպության երաշխավորագիրը, կազմակերպության կանոնադրության պատճենը: Նախապատվությունը տրվում է այն կազմակերպություններին, որոնց գործունեությունը վերջին մեկ տարվա ընթացքում առնչվում է սույն կարգի 2-րդ կետով սահմանված նպատակների իրականացմանը:

Խումբն իր կազմից ընտրում է նախագահ՝ մեկ տարի ժամկետով, անհրաժեշտության դեպքում նաև տեղակալ: Խմբի նախագահը (նրա բացակայությամբ՝ տեղակալը) ղեկավարում է խմբի գործունեությունը:

4. Խումբը բաղկացած է ոչ պակաս, քան յոթ և ոչ ավել, քան քսանմեկ հոգուց: Ընդ որում, յուրաքանչյուր հասարակական կազմակերպություն խմբում կարող է ունենալ մեկ ներկայացուցիչ:

5. Խմբի կազմում նոր անդամի ընդգրկման մասին որոշումն ընդունվում է խմբի անդամների մեծամասնության համաձայնությամբ, որից հետո ներկայացվում է Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պետի հաստատմանը:

6. Խմբի անդամ կարող է լինել 18 տարին լրացած, հայերենին տիրապետող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին՝ անկախ ազգությունից, ռասայից, սեռից, դավանանքից, քաղաքական կամ այլ հայացքներից, սոցիալական ծագումից, գույքային կամ այլ դրությունից:

7. Նախապատվությունը տրվում է իրավաբանի, մանկավարժի, բժշկի, հոգեբանի մասնագիտություն ունեցող անձանց:

8. Խմբի անդամը պետք է դրսևորի իրեն որպես բարձր բարոյականություն ունեցող անձնավորություն:

9. Խմբի անդամ չի կարող լինել այն անձը, ով՝

ա) դատական կարգով ճանաչվել է անգործունակ կամ սահմանափակ գործունակ.

բ) դատապարտվել է հանցագործություն կատարելու համար, և դատվածությունը սահմանված կարգով հանված կամ մարված չէ.

գ) տառապում է այնպիսի հիվանդությամբ, որը կարող է խոչընդոտել իր լիազորությունների իրականացմանը.

դ) հանդիսանում է պետական ծառայող.

ե) հանդիսանում է փաստաբան.

զ) ընդգրկված է այլ դիտորդական խմբում:

(9-րդ կետը լրաց. 16.01.07 N 1-Ն)

10. Խումբը գործում է հասարակական հիմունքներով:

11. Խումբն իր գործունեության ընթացքում առաջնորդվում է Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությամբ, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ, սույն կարգով և խմբի գործունեության էթիկայի կանոններով:

Խումբը համագործակցում է ՁՊՎ-ի վարչակազմի հետ: 

12. Խմբին առաջադրված խնդիրները լուծելու նպատակով խմբի անդամներն իրավունք ունեն անարգել այցելել ՁՊՎ-ներ, հանդիպել ՁՊՎ-ում պահվող անձանց, ծանոթանալ ՁՊՎ-ների գործունեությունը կանոնակարգող ներքին իրավական ակտերին, ՁՊՎ-ում պահվող անձի համաձայնությամբ՝ նրա անձնական գործին և գրագրությանը, բացառությամբ պետական և ծառայողական գաղտնիք հանդիսացող փաստաթղթերի:

13. Խմբի անդամն ընդգրկվում է խմբի կազմում 3 տարի ժամկետով:

Խմբի անդամին Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության կողմից տրվում է անդամությունը հաստատող փաստաթուղթ:

ՁՊՎ-ներում պետք է լինի խմբի անդամների ցուցակը:

14. Խմբի կողմից վերահսկողությունն իրականացվում է ՁՊՎ-ներ այցելություններ կատարելու հիման վրա Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պետին և հասարակությանը հաշվետվություններ ներկայացնելու միջոցով:

Խումբը ներկայացնում է երկու տեսակի հաշվետվություններ՝ ընթացիկ և տարեկան, որոնց կապակցությամբ Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանությունը տալիս է իր մեկնաբանությունները:

Ընթացիկ հաշվետվություններում կարող են ներկայացվել ՁՊՎ-ներում պահվող անձանց իրավունքների խախտման, ինչպես նաև խմբի լիազորությունների իրականացմանը խոչընդոտելու կոնկրետ դեպքեր: Ընթացիկ հաշվետվությունների կապակցությամբ մեկնաբանությունները տրվում են մեկ ամսվա ընթացքում:

Տարեկան հաշվետվություններում կարող են ներկայացվել ՁՊՎ-ներում տիրող ընդհանուր իրավիճակը, հիմնական խնդիրները և դրանց լուծման վերաբերյալ առաջարկությունները, խմբի կողմից կատարված աշխատանքների արդյունքները և այլն: Տարեկան հաշվետվությունների կապակցությամբ մեկնաբանությունները տրվում են 3 ամսվա ընթացքում:

ՁՊՎ-ներ կատարված այցելությունների հիման վրա կազմված հաշվետվությունները կամ դրանց հատվածները հրապարակվում են Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության մեկնաբանությունների հետ միասին:

15. Լիարժեք վերահսկողություն իրականացնելու նպատակով խմբի անդամները տարվա ընթացքում առնվազն մեկ անգամ պետք է այցելեն Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության համակարգի բոլոր ՁՊՎ-ների ոչ պակաս, քան կեսը:

16. Խմբի անդամը ՁՊՎ կարող է այցելել ցանկացած օր (այդ թվում՝ ոչ աշխատանքային օր): Այցելությունը կատարվում է խմբի առնվազն երեք անդամների մասնակցությամբ:

Խմբի անդամը ՁՊՎ-ում պահվող անձի հետ, որպես կանոն, կարող է հանդիպել մեկուսի, իսկ խմբի անդամի ցանկությամբ՝ ՁՊՎ-ի վարչակազմի ներկայացուցչի մասնակցությամբ:

17. Խումբն առնվազն ամիսը մեկ անգամ հրավիրում է նիստեր, որոնց ընթացքում կայացվում են որոշումներ: Խմբի նիստերը, որպես կանոն, անցկացվում են դռնփակ, իսկ խմբի որոշմամբ՝ նաև դռնբաց, որոնց կարող են ներկա գտնվել նաև զանգվածային լրատվության միջոցների ներկայացուցիչներ: Խմբի անդամները նախապես տեղեկացվում են նիստի օրակարգին:

18. Խմբի արտահերթ նիստ կարող է հրավիրել՝

ա) Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պետը

բ) խմբի նախագահը

գ) խմբի յուրաքանչյուր անդամը:

19. Խմբի նիստը համարվում է կայացած, եթե ներկա է անդամների կեսից ավելին:

Որոշման ընդունման համար անհրաժեշտ է խմբի անդամների ձայների կեսից ավելին (բացառությամբ՝ խմբի կազմում նոր անդամի ընդգրկման մասին որոշման կայացման, խմբի գործունեության էթիկայի կանոնների հաստատման և խմբի անդամի լիազորությունների դադարեցման համար ներկայացված միջնորդության դեպքերում):

20. Խմբի ցանկացած անդամ կարող է արտահայտել իր անձնական դիրքորոշումը՝ հրապարակելով կամ արձանագրելով այն:

Խմբի գործունեության էթիկայի կանոնները հաստատվում են խմբի նիստի կողմից՝ խմբի անդամների երկու երրորդի հավանությամբ:

21. Խմբի անդամի լիազորությունները կասեցվում են Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պետի հրամանով, եթե.

ա) խմբի անդամի նկատմամբ հարուցվել է քրեական հետապնդում.

բ) առկա է խմբի անդամների երկու երրորդի կողմից ներկայացված միջնորդությունը՝ խմբի անդամի լիազորությունները կասեցնելու վերաբերյալ:

Խմբի անդամի լիազորությունները վերականգնվում են Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պետի հրամանով, եթե վերացել են սույն կետի ա) ենթակետով նշված հանգամանքը, կամ առկա է խմբի անդամների երկու երրորդի կողմից ներկայացված միջնորդությունը՝ խմբի անդամի լիազորությունները վերականգնելու մասին:

22. Խմբի անդամի լիազորությունները դադարեցվում են Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պետի հրամանով, եթե.

ա) լրացել է խմբի անդամի լիազորությունների ժամկետը.

բ) առկա է խմբի անդամի դիմումն իր լիազորությունները դադարեցնելու մասին.

գ) առկա է խմբի անդամի թեկնածությունն առաջադրած կազմակերպության դիմումը խմբի անդամի լիազորությունները դադարեցնելու կամ մեկ այլ թեկնածուով փոխարինելու մասին.

դ) առկա են սույն կարգի 9-րդ կետով նախատեսված հիմքերը.

ե) խախտել է սույն կարգով, կամ խմբի գործունեության էթիկայի կանոններով, կամ ՁՊՎ-ի գործունեությունը կանոնակարգող իրավական ակտերով սահմանված դրույթները.

զ) առկա է Խմբի անդամների երկու երրորդի կողմից ներկայացված միջնորդությունը՝ անդամի լիազորությունները դադարեցնելու մասին: