ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԱՊԱՀՈՎՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

«ԸՆՏԱՆԻՔՆԵՐԻ ԱՆԱՊԱՀՈՎՈՒԹՅԱՆ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ԿԱՐԳԻ» ՄԱՍԻՆ

Ի կատարումն 1998 թ. օգոստոսի 26-ի ՀՀ վարչապետի թիվ 040-4691 հանձնարարականի`

ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՆՔ

1. Հաստատել «Ընտանիքների անապահովության աստիճանի գնահատման կարգը»:

2. Հանձնարարել ՀՀ սոցիալական ապահովության նախարարության սոցիալական աջակցության վարչությանը սահմանված կարգով «Ընտանիքների անապահովության աստիճանի գնահատման կարգը» ուղարկել ՀՀ արդարադատության նախարարություն պետական գրանցման:

3. Հաստատել «Ընտանիքների անապահովության աստիճանի գնահատման կարգի» կատարելագործման նպատակով մշտական գործող միջգերատեսչական աշխատանքային խմբի կազմը.

Կ Ա Ր Գ

ԸՆՏԱՆԻՔՆԵՐԻ ԱՆԱՊԱՀՈՎՈՒԹՅԱՆ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ

Սույն կարգը մշակվել է ՀՀ վարչապետի 1998 թ. օգոստոսի 26-ի թիվ 040-4691 հանձնարարականի համաձայն և սահմանում է ընտանիքի անապահովության աստիճանի գնահատման մեթոդաբանական հիմքերը:

1. ԿԱՐԳՈՒՄ ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՂ ՀԻՄՆԱԿԱՆ ՀԱՍԿԱՑՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

● ընտանիքի անապահովության աստիճանի գնահատման ուղղակի եղանակ - ընտանիքի անապահովության աստիճանի որոշումը հիմնված միայն ընտանիքի ստացած եկամուտների վրա.

● ընտանիքի անապահովության աստիճանի գնահատման անուղղակի եղանակ - ընտանիքի անապահովության աստիճանի որոշումը, հիմնված եկամուտներից բացի այլ ցուցանիշների օգտագործման վրա.

● ընտանիքի անապահովության գնահատման ժամանակ օգտագործվող ցուցանիշ - ընտանիքի անապահովության (բարեկեցության) առաջացման հետ որոշակի կապվածություն ունեցող գործոն.

● ընտանիքի անապահովության գնահատման միավոր - ընտանիքի անապահովության աստիճանի գնահատման անուղղակի եղանակի միջոցով որոշված ընտանիքի անապահովության աստիճանը գնահատող թվային մեծություն.

● ընտանիքի անապահովության աստիճանի գնահատման բանաձև - ընտանիքի անապահովության աստիճանի գնահատման անուղղակի եղանակով օգտագործվող ցուցանիշների փոխկապակցությունը բնութագրող մաթեմատիկական արտահայտություն.

● ընտանիքի սոցիալական անձնագիր - յուրաքանչյուր ընտանիքին վերաբերող սոցիալական տվյալների ամրագրման համար սահմանված ձևի փաստաթուղթ:

2. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

2.1. Սույն կարգի համաձայն ընտանիքների անապահովության աստիճանը որոշվում է ընտանիքների անապահովության աստիճանի գնահատման անուղղակի եղանակի միջոցով:

2.2. Սույն կարգով սահմանվում են ընտանիքների անապահովության աստիճանի գնահատման ժամանակ օգտագործվող ցուցանիշները, դրանցից յուրաքանչյուրին համապատասխանող թվային արժեքների և գործակիցների մեծությունները և ընտանիքների անապահովության աստիճանի գնահատման բանաձևը:

2.3. Յուրաքանչյուր ընտանիքի անապահովության աստիճանը գնահատելիս հիմք են հանդիսանում ընտանիքի սոցիալ-տնտեսական պայմանների մասին նրա սոցիալական անձնագրում ամրագրված տվյալները: Սոցիալական անձնագրի ձևը, լրացման ու վարման կանոնները, անհրաժեշտ փաստաթղթերի ցանկը սահմանում է ՀՀ սոցիալական ապահովության նախարարությունը:

3. ԸՆՏԱՆԻՔՆԵՐԻ ԱՆԱՊԱՀՈՎՈՒԹՅԱՆ ԱՍՏԻՃԱՆԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ ՕԳՏԱԳՈՐԾՎՈՂ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԸ, ԴՐԱՆՑ ԹՎԱՅԻՆ ԱՐԺԵՔՆԵՐԸ ԵՎ ԳՈՐԾԱԿԻՑՆԵՐԻ ՄԵԾՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

3.1. Ընտանիքի անապահովության աստիճանի գնահատման ժամանակ օգտագործվում են հետևյալ ցուցանիշները.

● ընտանիքի անդամների պատկանելությունը որոշակի սոցիալական խմբերի,

● ընտանիքի անաշխատունակ տարիքի անդամների և առաջին, երկրորդ խմբի հաշմանդամների թիվը,

● բնակավայրը,

● ընտանիքի բնակարանային պայմանները,

● անձնական օգտագործման ավտոմեքենայի առկայությունը,

● ընտանեկան ձեռնարկության առկայությունը և անհատ ձեռներեցությամբ զբաղվելը,

● ընտանիքի սոցիալ-տնտեսական պայմանների վերաբերյալ սոցիալական ծառայությունների տարածքային կենտրոնների կամ համայնքի ավագանու եզրակացությունը,

● ընտանիքի ամբողջական եկամուտը:

3.2. Ընտանիքի անդամների պատկանելությունը որոշակի սոցիալական խմբերի և դրանց թվային արժեքների մեծությունները:

3.2.1. Սոցիալական խմբերի անվանումները, դրանց համապատասխան ծածկագրերը և անապահովության աստիճանը բնութագրող միավորները (P1_i, i=17) բերված են աղյուսակ 1-ում:

Աղյուսակ 1

Երրորդ խմբի հաշմանդամների կենսաթոշակային տարիքը լրանալիս նրանց անապահովության աստիճանը բնութագրող միավորը հաշվարկվում է կենսաթոշակառուների համար սահմանված միավորով:

3.2.2. Միաժամանակ մի քանի սոցիալական խմբերի պատկանելու դեպքում ընտանիքի անդամի անապահովության միավորը հաշվարկվում է յուրաքանչյուր սոցիալական խմբին համապատասխանող անապահովության միավորների գումարման միջոցով` օգտագործելով ճշգրտման գործակիցներ: Այս դեպքում սոցիալական տարբեր խմբերին համապատասխանող անապահովության միավորները դիտարկվում են նվազող հաջորդականությամբ` առաջին միավորը վերցվում է ամբողջությամբ, երկրորդը` 0,3 իսկ երրորդը և չորրորդը` 0,1 ճշգրտման գործակիցներով կամ P_i =P₁+ 0,3P₂+0,1 (P₃+P₄), որտեղ P_i-ն ընտանիքի i-րդ անդամի անապահովության ամբողջական միավորն է, իսկ P₁>P₂>P₃>P₄-ը ընտանիքի i-րդ անդամի սոցիալական խմբերի միավորներն են:

Ընդ որում, կենսաթոշակային տարիքի հասած և հաշմանդամության առաջին և երկրորդ խումբ ունեցող անձանց անապահովության միավորը հաշվելիս կենսաթոշակառու և տարեց կենսաթոշակառու (Կ 86, Կ 88) սոցիալական խմբերը որպես 2-րդ սոցիալական խումբ նկատի չեն առնվում:

Օրինակ 1. 14 տարեկան երկկողմանի ծնողազուրկ երեխան միաժամանակ պատկանում է երկու սոցիալական խմբերի` Ե 56 և Ա 66: Նրա անապահովության ամբողջական միավորը կկազմի`

P = 50 + 0,3 x 33 = 50 + 9,9 = 59,9:

Օրինակ 2. 17 տարեկան միակողմանի ծնողազուրկ, III ԽՄԲԻ ՀԱՇՄԱՆԴԱՄ (Մ 23, Ա 66, Հ 33 սոցիալական խմբեր)

P = 43 + 0,3 x 33 + 0,1 x 28 = 55,7:

Օրինակ 3. 68 տարեկան II խմբի հաշմանդամ (Հ 22 և Կ 88 սոցիալական խմբեր): Այս դեպքում չի դիտարկվում Կ 88 սոցիալական խումբը և տվյալ անձի անապահովության միավորը` P = 39

3.2.3. Այնուհետև որոշվում է ընտանիքի անապահովության միջին միավորը (P^միջ.), որի համար ընտանիքի բոլոր անդամների անապահովության միավորների գումարը բաժանվում է ընտանիքի սոցիալական անձնագրի լրացման պահին ներկա անդամների թվի վրա`

P^միջ= (1/n) x (P₁+ P₂.....+ P_n), որտեղ n-ը ընտանիքի սոցիալական անձնագրի լրացման պահին ներկա անդամների թիվն է:

Օրինակ 1. Ընտանիքը բաղկացած է 6 անդամից, որոնցից որևէ սոցիալական խմբի չպատկանող անձ (P = 20), երկրորդ խմբի մեկ հաշմանդամ (Հ 22 = 39), 8-10 տարեկան երկու երեխաներ (Ա 66 = 33, Ա 66. = 33) և երկու կենսաթոշակառուներ, որոնցից մեկը 81 տարեկան է` (Կ 88 =34, Կ 86 = 39):

Այս ընտանիքի անապահովության միջին միավորը P^միջ = (20 + 39 + 33 + 33 + 34 + 39) /6 = 33:

Օրինակ 2. Ընտանիքը բաղկացած է 3 անդամից, որոնցից որևէ սոցիալական խմբի չպատկանող անձ (P₁= 20), 17 տարեկան միակողմանի ծնողազուրկ III ԽՄԲԻ հաշմանդամ (Մ23, Ա 66, Հ33 - P₂= 43 + 0,3 x 33 + 0,1 x 29 = 55,8) և 13 տարեկան միակողմանի ծնողազուրկ երեխա.

(Մ23, Ա66 - P₃= 43 + 0,3 x 33 = 52,9)

Այս ընտանիքի անապահովության միջին միավորը`

P^միջ. = (20 + 55,8 + 52,9)/3 = 42,9:

3.3. Ընտանիքի անաշխատունակ անդամների թիվը

3.3.1. Ընտանիքի անաշխատունակ անդամների թիվը ընտանիքի անապահովության աստիճանի վրա ազդեցություն է գործում Kընտ գործակցով`

K^ընտ = 1,00 + 0,02 m,

որտեղ m-ն ընտանիքի սոցիալական անձնագրի լրացման պահին ներկա անաշխատունակ անդամների թիվն է:

3.3.2. Անաշխատունակ են համարվում մինչև 16 տարեկան երեխաները, 63-ից բարձր տարիքի կանայք, 65-ից բարձր տարիքի տղամարդիկ, I և II խմբերի հաշմանդամները:

Օրինակ 1. Ընտանիքը բաղկացած է 1 անաշխատունակ անդամից:

Այս դեպքում K^ընտ= 1,00+ 0,02 x 1 = 1,02

Օրինակ 2. Ընտանիքը բաղկացած է 11 անդամից, որից 3-ը անաշխատունակ են: Այս դեպքում K^ընտ= 1,00 + 0,2 x 3 = 1,06:

3.4. Բնակավայրը

3.4.1. Բնակավայրը ընտանիքի անապահովության աստիճանը գնահատելիս հաշվի է առնվում Kտ գործակցով: Բնակավայրերի ցանկը ըստ Kտ գործակցի արժեքների բերված է աղյուսակ 2-ում:

3.5. Ընտանիքի բնակարանային պայմանները

3.5.1. Բնակարանային պայմանների ազդեցությունը ընտանիքի անապահովության աստիճանի վրա որոշվում է Kբն գործակցով, որի արժեքները բերված են աղյուսակ 3-ում:

Աղյուսակ 3

Փակագծում նշված մեծությունները առաջարկվել են ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության կողմից և պահանջվում է լրացուցիչ քննարկում:

3.6. Անձնական օգտագործման ավտոմեքենայի առկայություն

3.6.1. Անձնական օգտագործման ավտոմեքենայի առկայությունը ընտանիքի անապահովության միավորի վրա ազդեցություն է գործում K^ավ գործակցի, որը հավասարվում է «0»-ի հետևյալ դեպքերում:

Աղյուսակ 4

3.6.2. K^ավ գործակցի 0-ական արժեքը պահպանվում է ավտոմեքենա ունենալու ամբողջ ժամանակահատվածի համար:

3.7. Ընտանեկան ձեռնարկություն ունենալը և անհատ ձեռներեցությամբ զբաղվելը

3.7.1. Ընտանեկան ձեռնարկություն ունենալը կամ ընտանիքի որևէ անդամի անհատ ձեռներեցությամբ զբաղվելու հանգամանքը ընտանիքի անապահովության միավորի վրա ազդեցություն է գործում K^ձ գործակցի միջոցով, որն ունի 0-ական արժեք:

3.7.2. Ընտանեկան ձեռնարկության կամ անհատ ձեռնարկության գործունեության դադարեցման դեպքում ընտանիքի անապահովության միավորը վերականգնվում է ՀՀ ձեռնարկությունների պետական ռեգիստրի կողմից տրված տեղեկանքի հիման վրա: Այս դեպքում K^ձ =1:

3.8. Համայնքների ավագանու և սոցիալական ծառայությունների տարածքային կենտրոնի եզրակացությունը ընտանիքի սոցիալ-տնտեսական պայմանների վերաբերյալ

3.8.1. Համայնքների ավագանիները և սոցիալական ծառայությունների տարածքային կենտրոններն առավել բարեկեցիկ ընտանիքների համար կարող են սահմանել Kհ գործակից, որն ունի 0-ական արժեք:

3.8.2. Նույն մարմինների եզրակացության փոփոխման դեպքում ընտանիքների անապահովության միավորը վերականգնվում է (K^հ=1):

3.9. Ընտանիքի եկամուտը

3.9.1. Ընտանիքի եկամուտը անապահովության միավորի վրա ազդեցություն է գործում Kեկ գործակցի միջոցով, որի արժեքը որոշվում է հետևյալ բանաձևի օգնությամբ`

որտեղ` M-ը սոցիալական անձնագրի լրացման պահին ՀՀ-ում սահմանված նվազագույն աշխատավարձն է,

d-ն - ընտանիքի սոցիալական անձնագրի լրացման պահին բոլոր անդամների թիվն է,

Sj-ն - ընտանիքի i-րդ անդամի եկամուտն է սոցիալական անձնագրի լրացման պահին (առանց ընտանեկան նպաստի գումարը),

n-ը - ընտանիքի սոցիալական անձնագրի լրացման պահին ներկա անդամների թիվն է:

3.9.2. Ընտանիքի ամբողջական եկամտի կազմի մեջ մտնում են ընտանիքի անդամների ստացած աշխատավարձերը և դրանց հավասարեցված եկամուտները` համաձայն ՀՀ կառավարության 1998 թ. հունիսի 8-ի թիվ 352 որոշմամբ հաստատված ցանկի, անհատ ձեռնարկությունից, գիտական և ստեղծագործական աշխատանքից ստացված եկամուտները, կենսաթոշակները, կրթաթոշակները և գործազրկության նպաստը:

Օրինակ. Ընտանիքը բաղկացած է 5 անդամից, որից 3-ը անչափահաս երեխաներ են:

Հոր աշխատավարձը կազմում է 12.000 դրամ, մոր աշխատավարձը` 8.000 դրամ: Այս ընտանիքի համար եկամտի գործակիցը`

K^եկ  =1,2 - 0,04 x (12000+8000) / (5x1000)=1,04:

3.9.3 Գյուղացիական տնտեսությամբ զբաղվող ընտանիքների եկամուտները հողագործությունից հաշվարկվում են ելնելով նրանց սեփականություն համարվող հողատարածքների կադաստրային զուտ եկամուտից նվազեցված այդ հողատարածքների նկատմամբ հաշվարկված օրենսդրությամբ սահմանված հարկերի և պարտադիր վճարների չափով:

Նույն տնտեսությունների անասնապահությունից ստացվող եկամտի հաշվարկման համար հիմք է ընդունվում անասնատեսականին պայմանական գլխի վերածելու համար ՀՀ կառավարության 1995 թվականի հուլիսի 6-ի թիվ 508 որոշմամբ սահմանված գործակիցները և մեկ պայմանական գլխի հաշվով (կով) ՀՀ գյուղատնտեսության նախարարության կողմից հաշվարկված զուտ եկամուտի չափը:

4. Ընտանիքի անապահովության աստիճանի գնահատման բանաձԵՎը

4.1.Ընտանիքի անապահովության աստիճանի գնահատման բանաձևը իրենից ներկայացնում է սույն կարգի 3.2.-3.9 կետերում նշված ցուցանիշների թվային արժեքների և գործակիցների արտադրյալը, այսինքն`

P = P^միջ x K^ընտx K^տ x K^բնx K^հx K^ավx K^ձ x K^եկ

որտեղ P-ն ընտանիքի անապահովության աստիճանը գնահատող միավորն է:

Ընտանիքի անապահովության աստիճանի գնահատման բանաձևի օգնությամբ հաշվարկվում է յուրաքանչյուր ընտանիքի անապահովության միավորը մեկ հարյուրերորդականի ճշտությամբ: Ընդ որում, որքան բարձր է այդ միավորը, այնքան տվյալ ընտանիքը համարվում է անապահով:

Աղյուսակ 2

Ց Ա Ն Կ

ՀՀ ԲՆԱԿԱՎԱՅՐԵՐԻ ԸՍՏ K^տ ԳՈՐԾԱԿԻՑՆԵՐԻ ԱՐԺԵՔՆԵՐԻ

ԳՐԱՆՑՎԱԾ Է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ
2 նոյեմբերի 1998 Թ.
ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ ԹԻՎ 16980197