100.0139.06.03.02

«Գրանցված է»
ՀՀ արդարադատության
նախարարության կողմից
16 մարտի 2002 թ.
Պետական գրանցման թիվ 10002054

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

«ԿԵՆՑԱՂԱՅԻՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐՈՒՄ ԺՈՂՈՎՐԴԱԿԱՆ ՍՊԱՌՄԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐԻ ԿԻՐԱՌՄԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐԻ ԹՈՒՅԼԱՏՐԵԼԻ ՄԱԿԱՐԴԱԿՆԵՐԻ» N 2-III-11 (N001-96) ՄԻՋՊԵՏԱԿԱՆ ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ՆՈՐՄԵՐԸ ԵՎ ԿԱՆՈՆՆԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Համաձայն «Հայաստանի Հանրապետության բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի հոդված 4-ի, «Հայաստանի Հանրապետության պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայության մասին» Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 12.10.1993 թ. N 518 որոշմամբ հաստատված ՀՀ պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային ծառայության կանոնադրության ու սանիտարական կանոնների, նորմերի, հիգիենիկ նորմատիվների մշակման, հաստատման, վերանայման կիրարկման կարգի և պայմանների կետ 7-ի, ելնելով բնակչության առողջության պահպանման շահերից՝ կենցաղային պայմաններում ժողովրդական սպառման ապրանքների կիրառման ժամանակ ֆիզիկական գործոնների թույլատրելի մակարդակին ներկայացվող սանիտարահիգիենիկ նորմերը և պահանջները սահմանելու նպատակով,

Հրամայում եմ՝

1. Հաստատել «Կենցաղային պայմաններում ժողովրդական սպառման ապրանքների կիրառման ժամանակ ֆիզիկական գործոնների թույլատրելի մակարդակների» N 2-III-11 (N 001-96) միջպետական սանիտարական նորմերը և կանոնները (կցվում է):

2. Հիգիենիկ և հակահամաճարակային հսկողության Երևան քաղաքի, մարզային, կենտրոնների և ներմարզային կայանների գլխավոր բժիշկներին՝

սահմանել հսկողություն «Կենցաղային պայմաններում ժողովրդական սպառման ապրանքների կիրառման ժամանակ ֆիզիկական գործոնների թույլատրելի մակարդակների» N2-III-11 (N001-96) միջպետական սանիտարական նորմերի և կանոնների պահանջների կատարման նկատմամբ:

ԿԵՆՑԱՂԱՅԻՆ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐՈՒՄ ԼԱՅՆ ՍՊԱՌՄԱՆ ԱՊՐԱՆՔՆԵՐԻ ԿԻՐԱՌՄԱՆ ԺԱՄԱՆԱԿ ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐԻ ԹՈՒՅԼԱՏՐԵԼԻ ՄԱԿԱՐԴԱԿՆԵՐԻ

ՄԻՋՊԵՏԱԿԱՆ ՍԱՆԻՏԱՐԱԿԱՆ ՆՈՐՄԵՐ ԵՎ ԿԱՆՈՆՆԵՐ N2-III-11

(N 001-96)

1. ՕԳՏԱԳՈՐԾՄԱՆ ՈԼՈՐՏ

Սույն սանիտարական կանոնները և նորմերը սահմանում են ֆիզիկական գործոնների թույլատրելի մակարդակները, ապահովելով մարդու առողջության համար լայն սպառման ապրանքների (ԼՍԱ) անվտանգ ու անվնաս կիրառումը կենցաղային պայմաններում:

2. ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐ

Աղմուկ - օդային միջավայրում առաձգական տատանումները և ալիքներն են, մարդու լսողության ու հաճախականության դիապազոնում:

Մշտական աղմուկ - աղմուկ, որի ձայնի մակարդակը փոփոխվում է ժամանակի ընթացքում ոչ ավելի, քան 5 դԲԱ, «դանդաղ» ժամանակային բնութագրի չափումների ժամանակ:

Ոչ մշտական աղմուկ - աղմուկ, որի ձայնի մակարդակը փոփոխվում է ժամանակի ընթացքում ավելի, քան 5դԲԱ, «դանդաղ» ժամանակային բնութագրի չափումների ժամանակ:

Տատանվող աղմուկ - ոչ մշտական աղմուկ, որի ձայնի մակարդակը անընդհատ փոփոխվում է ժամանակի ընթացքում:

Ընդհատվող աղմուկ - ոչ մշտական աղմուկ, որի ձայնի մակարդակն աստիճանաբար փոփոխվում է (5դԲԱ և ավելին), ընդ որում ժամանակահատվածների տևողությունը, որոնց ընթացքում մակարդակը մնում է մշտական, կազմում է 1 վայրկյան և ավելին:

Ազդակային աղմուկ -ոչ մշտական աղմուկ, կազմված մեկ կամ մի քանի ձայնային ազդանշաններից, յուրաքանչյուրը մեկ վրկ. պակաս տևողությամբ, ընդ որում ձայնային մակարդակները չափված դԲԱՈՒ և դԲԱ համապատասխան «ազդակ» և «դանդաղ» ժամանակային բնութագրերով՝ տարբերվում են ոչ պակաս, քան 7 դԲԱ:

Երանգային աղմուկ - աղմուկ, որի սպեկտրում առկա են արտահայտված ընդհատվող բաղադրիչներ: Աղմուկի երանգային բնույթը սահմանվում է չափմամբ՝ 1/3 օկտավային շերտագծերի հաճախականություններում ձայնային ճնշման մակարդակը մեկ շերտագծում, հարևանների հանդեպ գերազանցումով ոչ պակաս, քան 10դԲ:

Համարժեքային (ըստ էներգիայի) ձայնի մակարդակ ԼԱէկվ, տվյալ ոչ մշտական աղմուկի դԲԱ լայնաշերտային աղմուկի անփոփոխ ձայնային մակարդակ, որն ունի նույն միջին քառակուսի ճնշում, ինչպես տվյալ ոչ մշտական աղմուկը որոշակի ժամանակահատվածում:

Ձայնի առավելագույն մակարդակ ԼԱ մակս, դԲա-ձայնի մակարդակ, համապատասխանող տեսողական հաշվարկումով չափված ուղղակի ցուցադրող սարքի (աղմկաչափի) առավելագույն ցուցումին, կամ ձայնի մակարդակի արժեքը, որը գերազանցում է չափման ժամանակի 1%-ը՝ գնահատող ավտոմատիկ սարքով գրանցման դեպքում:

Ինֆրաձայն - օդային միջավայրում առաձգական տատանումներ և ալիքներ, մարդու լսողության դիապազոնից ցածր հաճախականությամբ:

Ուլտրաձայն - օդային միջավայրի առաձգական տատանումներ և ալիքներ, մարդու լսողության դիապազոնից բարձր հաճախականությամբ:

Թրթռում - առաձգական տատանումներ և ալիքներ պինդ մարմիններում:

Ընդհանուր թրթռում - կանգնած կամ նստած մարդու մարմնի վրա հենման մակերեսների միջոցով հաղորդվող թրթռում:

Տեղային թրթռում -թրթռացող մակերեսների հետ շփվող, նստած մարդու ոտքերին կամ նախաբազուկներին ազդող, ձեռքերի միջոցով փոխանցվող թրթռում:

Էլեկտրաստատիկ դաշտ- նյութերի, հումքի, իրերի մակերեսին և ծավալում ազատ էլեկտրական լիցքերի առաջացման, պահպանման և թուլացման հետ կապված երևույթների ամբողջություն:

Էլեկտրամագնիսական դաշտ - ինչպես փոփոխական էլեկտրական, այնպես էլ անբաժան, դրա հետ կապված մագնիսական դաշտի ամբողջություն:

Լազերային ճառագայթում - ստիպողական (խթանված) ճառագայթման վրա հիմնված օպտիկական դիապազոնի էլեկտրամագնիսական ճառագայթում:

Ուլտրամանուշակագույն (ՈւՄ) ճառագայթում - 200նմ-ից մինչև 400նմ ալիքի երկարությամբ էլեկտրամագնիսական ճառագայթում:

Ճառագայթման տեսանելի դիապազոն- 760նմ-ից մինչև 100x10³ նմ ալիքի երկարությամբ էլեկտրամագնիսական ճառագայթում:

Ինֆրակարմիր ճառագայթում (ԻԿ) - 760մն-ից մինչև 100x10³ նմ ալիքի երկարությամբ էլեկտրամագնիսական ճառագայթում:

Ռենտգենյան (իոնացնող) ճառագայթում - էլեկտրամագնիսական ճառագայթում, որի փոխազդեցությունը միջավայրի հետ բերում է տարբեր նշանների լիցքերի առաջացման:

3. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

3.1 Սույն սանիտարական կանոնների և նորմերի պահանջները պարտադիր են ԼՍԱ նորմատիվային փաստաթղթերի (ՆՓ) (ստանդարտներ, տեխնիկական պայմաններ, տեխնոլոգիական հրահանգներ և այլն) մշակման, արտադրության ու շահագործման ժամանակ, ինչպես նաև Պետական հիգիենիկ և հակահամաճարակային հսկողության մարմինների կողմից նորմատիվային փաստաթղթերի համաձայնեցման, ԼՍԱ հիգիենիկ գրանցման ու արտադրանքի համապատասխանության սերտիֆիկացման ժամանակ:

3.2 ԼՍԱ-ի օգտագործման ժամանակ մարդու առողջության վրա անբարենպաստ ազդեցություն ունեցող ֆիզիկական գործոնների շարքին են պատկանում՝ աղմուկ, թրթռում, ուլտրաձայն, ինֆրաձայն, էլեկտրամագնիսական դաշտեր, ստատիկ էլեկտրականություն, ինֆրակարմիր (ջերմային) և տեսանելի, ուլտրամանուշակագույն, լազերային ու ռենտգենյան ճառագայթումները:

3.3 Ֆիզիկական գործոնների հնարավոր աղբյուրներ հանդիսացող ԼՍԱ-ի խմբերի ցանկը և դրանց հիմնական կանոնակարգման պարամետրերը բերված են հավելվածում:

4. ՖԻԶԻԿԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՆՆԵՐԸ ՆՈՐՄԱՎՈՐՈՂ ՊԱՐԱՄԵՏՐԵՐ

Կենցաղային պայմաններում օգտագործվող ԼՍԱ ունեն իրենց գործառական նշանակությունը, տեղը և շահագործման ժամանակը, որոնք ֆիզիկական գործոնների թույլատրելի մակարդակների որոշիչն են:

4.1 Ձայնի թույլատրելի մակարդակներ

4.1.1 Ձայնի թույլատրելի մակարդակները, ձայնային ճնշման մակարդակը, համարժեք և առավելագույն ձայնի մակարդակները բերված են աղյուսակ 1-ում:

4.1.2 Կենցաղային ռադիոէլեկտրոնային սարքերը, օրինակ՝ հեռուստացույցները, ռադիոընդունիչները, ձայնավերարտադրող սարքերը պետք է ապահովեն մարդու առողջության համար անվտանգ ձայնային մակարդակների կարգավորման հնարավորությունը ոչ ավելի՝

օրվա ցերեկային ժամերի համար (6⁰⁰-ից 22⁰⁰) ԼԱ էկվ = 75 դԲԱ, ԼԱ_մաքս=85դԲԱ,

օրվա գիշերային ժամերի համար (22⁰⁰-ից 6⁰⁰) ԼԱէկվ = 65դԲԱ, ԼԱ_մաքս= 75դԲԱ:

Մարդու առողջության համար ձայնի մակարդակների անվտանգության մասին չափանիշները պետք է հաշվի առնվեն տեխնիկական պայմաններում և այլ նորմատիվ ակտերի մշակման փուլում:

Աղյուսակ 1

Ծանոթություն.
Երանգային աղմուկի համար թույլատրելի մակարդակներն ընդունվում են 5 դԲ (դԲԱ) ցածր, 1-ին աղյուսակի տվյալներից

4.2. Թրթռման թույլատրելի մակարդակներ.

4.2.1. Ընդհանուր թրթռում.

4.2.1. 1 Բնակելի շենքերում ԼՍԱ-ի (լվացքի մեքենաներ, փոշեկուլներ) օգտագործման ընթացքում առաջացած թրթռման թույլատրելի մակարդակները չպետք է գերազանցեն աղյուսակ 2-ում բերված նշանակությունները (ցերեկային ժամերին ժամը 6⁰⁰-ից մինչև 22⁰⁰-ը):

Աղյուսակ 2

Թրթռումների թույլատրելի մակարդակները

4.2.1. 2 Բնակելի շենքերում ԼՍԱ-ի (սառնարաններ, սառցախցիկներ) շուրջօրյա, շահագործումից առաջացած թրթռման թույլատրելի մակարդակները չպետք է գերազանցեն աղյուսակ 3-ում բերված նշանակությունները:

Աղյուսակ 3

Թրթռման թույլատրելի մակարդակներ

4.2.1. 3 Բնակելի շենքերից դուրս շահագործվող ԼՍԱ-ից (կերակտրիչներ, վերամշակման հաստոցներ և այլն) առաջացած թրթռման թույլատրելի մակարդակները չպետք է գերազանցեն աղյուսակ 4-ում բերված նշանակությունները:

Աղյուսակ 4

Թրթռման թույլատրելի մակարդակներ

4.2.2. Տեղային թրթռում.

ԼՍԱ-ի շահագործումից առաջացած տեղային թրթռման թույլատրելի մակարդակները չպետք է գերազանցեն աղյուսակ 5-ում բերված նշանակությունները:

Աղյուսակ 5

Տեղային թրթռման թույլատրելի մակարդակներ

4.3. Ուլտրաձայնի թույլատրելի մակարդակներ.

ԼՍԱ-ի շահագործումից առաջացած ուլտրաձայնի թույլատրելի մակարդակները չպետք է գերազանցեն աղյուսակ 6-ում բերված նշանակությունները:

Աղյուսակ 6

Ուլտրաձայնի թույլատրելի մակարդակներ

4.4. Ինֆրաձայնի թույլատրելի մակարդակներ.

4.4.1. ԼՍԱ-ի շահագործումից առաջացած ինֆրաձայնի թույլատրելի մակարդակները չպետք է գերազանցեն աղյուսակ 7-ում բերված նշանակությունները:

Աղյուսակ 7

Ինֆրաձայնի թույլատրելի մակարդակներ

4.4.2. Ձայնային ճնշման ընդհանուր մակարդակը չպետք է գերազանցի 75դԲ ԼԻն:

4.5. Էլեկտրամագնիսական դաշտերի թույլատրելի մակարդակներ.

4.5.1. ԼՍԱ-ից ճառագայթվող էլեկտրամագնիսական դաշտերի լարվածության (հզորության հոսքի խտության) թույլատրելի մակարդակները չպետք է գերազանցեն աղյուսակ 8-ում բերված նշանակությունները:

Աղյուսակ 8

Էլեկտրամագնիսական դաշտերի թույլատրելի մակարդակներ

4.5.2. Բջջային ռադիոկապի համակարգերից առաջացած էլեկտրամագնիսական դաշտերի հզորության հոսքի խտության թույլատրելի մակարդակները չպետք է գերազանցեն աղյուսակ 9-ում բերված նշանակությունները:

Աղյուսակ 9

Էլեկտրամագնիսական դաշտերի թույլատրելի մակարդակներ

4.6. Արդյունաբերական հաճախականության հոսանքի էլեկտրական դաշտի լարվածության թույլատրելի մակարդակներ.

4.6.1. ԼՍԱ առաջացած արդյունաբերական հաճախականության հոսանքի էլեկտրական դաշտի լարվածության թույլատրելի մակարդակները (50Հգ) չպետք է գերազանցեն 0,5կՎ/մ:

4.7. Էլեկտրաստատիկ դաշտի լարվածության թույլատրելի մակարդակներ.

4.7.1. Էլեկտրական դաշտի լարվածության թույլատրելի մակարդակը ԼՍԱ-ի մակերեսների վրա (կենցաղային էլեկտրական սարքեր, ռադիոէլեկտրոնային սարքավորումներ, հեռուստացույցներ, խաղալիքներ, հագուստ, հարդարման շինանյութեր) չպետք է գերազանցի 15կՎտ/մ:

4.8. Ինֆրակարմիր (ջերմային) և տեսանելի դիապազոնով ճառագայթման թույլատրելի մակարդակներ.

4.8.1. ԼՍԱ-ի ինֆրակարմիր ճառագայթման հոսքի ինտեգրալ ուժգնության թույլատրելի մակարդակը չպետք է գերազանցի 100Վտ/մ²:

4.8.2. Հեռուստացույցների, տեսամոնիտորների, օսցիլոգրաֆների, չափիչ և այլ սարքերի, տեսողական հսկմամբ տեղեկատվություն պատկերող միջոցների էկրաններից ճառագայթման ուժգնությունը չպետք է գերազանցի 0,1Վտ/մ² (400-760նմ) տեսանելի դիապազոնում, 0.05Վտ/մ² (760-1050նմ) ԻԿ մոտակա դիապազոնում, 4Վտ/մ² (1050նմ բարձր) հեռավոր ԻԿ դիապազոնում:

4.9. Ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման թույլատրելի մակարդակներ.

4.9.1. Ճառագայթային ազդեցությամբ օժտված կենցաղային նշանակության իրերի ուլտրամանուշակագույն թույլատրելի ճառագայթման ուժգնությունը չպետք է գերազանցի 1,9Վտ/մ² 280-315նմ դիապազոնում և 10Վտ/մ² 315-400նմ դիապազոնում: 200-280նմ դիապազոնի ճառագայթումը չի թույլատրվում:

4.9.2. Ճառագայթման ուժգնությունը հեռուստացույցների, տեսամոնիտորների, օսցիլոգրաֆների, չափիչ և այլ սարքավորումների, տեսողական հսկման ինֆորմացիայի արտացոլման միջոցների էկրաններից չպետք է գերազանցի. 0,0001Վտ/մ²՝ 280-315նմ դիապազոնում և 0,1Վտ/մ²՝ 315-400նմ² դիապազոնում: 200-800նմ դիապազոնում ճառագայթումը չի թույլատրվում:

4.9.3. Լյումինիսցենտ լամպերի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման թույլատրելի ուժգնությունը չպետք է գերազանցի 0.03Վտ/մ² 280-400նմ դիապազոնում: 200-280նմ դիապազոնի ճառագայթումը չի թույլատրվում:

4.9.4. Գեներացնող սարքերի ուլտրամանուշակագույն ճառագայթման թույլատրելի ուժգնությունը չպետք է գերազանցի 0,05Վտ/մ² 280-315նմ դիապազոնում և 1Վտ/մ² 315-400նմ դիապազոնում: 200-280նմ դիապազոնի ճառագայթումը չի թույլատրվում:

4.10. Լազերային ճառագայթման թույլատրելի մակարդակներ.

Լազերային ճառագայթման նորմավորող պարամետրերն են.

H- էներգետիկ էքսպոզիցիան, E- ճառագայթահարումը, W- էներգիան և

P- լազերային ճառագայթման հզորությունը:

Լազերային ճառագայթման սահմանային թույլատրելի մակարդակները (ՍԹՄ) սահմանվում են 3 ալիքի երկարության 3 դիապազոնում՝

առաջին - 180-ից մինչև 380 նմ,

երկրորդ - բարձր 380 մինչև 1400 նմ,

երրորդ - բարձր 1400 մինչև 1.10-5 նմ:

4.11. Ռենտգենյան ճառագայթման թույլատրելի մակարդակներ.

Ռենտգենյան ճառագայթման էքսպոզիցիոն դոզայի հզորությունը տարածության ցանկացած կետում, իրի (հեռուստացույց, տեսամոնիտոր և այլն) արտաքին մակերեսից 10սմ հեռավորության վրա չպետք է գերազանցի 0.03մկՌ/Վ:

Հավելված

Ֆիզիկական գործոնների աղբյուր հանդիսացող ԼՍԱ-ի խմբերի օրինակելի ցանկ