Բնակելի տարածություն ստանալու համար հաշվառման մեջ գտնվելու իրավունքը պահպանվում է այն քաղաքացիների համար, ովքեր

1) ժամանակավորապես բացակայում են` բնակելի տարածությունից օգտվելու` նրանց իրավունքի պահպանման ժամանակաընթացքում, բացի օրենսդրությամբ նախատեսված դեպքերից.

2) անցել են ընտրովի պաշտոնի.

3) անցել են ծերության կամ հաշմանդամության կենսաթոշակի.

4) հաշվառման ընդունվելուց հետո ստացել են պաշտոնեական բնակելի տարածություն կամ հանրակացարան.

5) խսհ Միության և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված մյուս դեպքերում:

Հաշվառման ընդունված քաղաքացու մշտական բնակության ուրիշ վայր փոխադրվելու դեպքում նրա փոխարեն հաշվառման է ընդունվում նրա ընտանիքի անդամներից մեկը, եթե չեն վերացել նրան բնակարանային պայմանների բարելավման կարիք ունեցող համարելու հիմքերը, ընդ որում, ըստ աշխատանքի վայրի կարիքավորների հաշվառման մեջ ընտանիքի անդամը ընդունվում է միայն այն դեպքում, եթե նա աշխատում է տվյալ ձեռնարկությունում, հիմնարկում, կազմակերպությունում:

Հաշվառման ընդունված քաղաքացու մահվան դեպքում, եթե հիմքեր կան նրա ընտանիքը բնակարանային պայմանների բարելավման կարիք ունեցող համարելու, նրա ընտանիքի անդամները պահպանում են հաշվառման մեջ գտնվելու իրավունքը:

(29.08.84 խմբագրությամբ)

Քաղաքացիները հաշվառումից հանվում են`

1) բնակարանային պայմանների բարելավման դեպքում, որի կապակցությամբ վերացել են հաշվառման մեջ գտնվելու հիմքերը.

2) մշտական բնակության համար ուրիշ բնակավայր փոխադրվելու դեպքում.

3) ըստ աշխատանքի վայրի հաշվառման մեջ գտնվող քաղաքացու կողմից ձեռնարկության, հիմնարկի, կազմակերպության հետ աշխատանքային պայմանագիրը լուծելու դեպքում, բացի սույն օրենսգրքի 33 հոդվածի 2-րդ և 3-րդ կետերով նախատեսված դեպքերից.

4) բնակարանային պայմանների բարելավման կարիք ունենալու մասին քաղաքացու կողմից իրականությանը չհամապատասխանող տեղեկություններ ներկայացվելու կամ հաշվառման ընդունելու հարցը լուծելիս պաշտոնատար անձանց կողմից անօրինական գործողություններ թույլ տրվելու դեպքում.

5) վեց ամսից ավելի ժամկետով ազատազրկման, ինչպես նաև աքսորի կամ արտաքսման դատապարտվելու դեպքում:

Հաշվառումից հանում են այն մարմինները, որոնք իրավունք ունեն որոշում կայացնելու հաշվառման ընդունելու մասին (սույն օրենսգրքի 32 հոդվածի առաջին մաս):

Ընդունված որոշման մասին գրավոր հայտնվում է քաղաքացուն:

Բնակարանային պայմանների բարելավման կարիք ունեցողների հաշվառման մեջ գտնվող քաղաքացիներին բնակելի տարածություններ հատկացվում են ցուցակներով սահմանված հերթականության կարգով, ելնելով հաշվառման մեջ ընդունելու ժամանակից և շահագործման հանձնվող ու ազատվող բնակելի տարածության ծավալից:

Հերթականությունը որոշվում է.

ըստ բնակության վայրի հաշվառման ընդունված քաղաքացիների նկատմամբ` պատգամավորների համապատասխան շրջանային, քաղաքային, քաղաքի շրջանային, ավանային, գյուղական խորհրդի գործադիր կոմիտեի կողմից, բնակարանային հարցերի համապատասխան հանձնաժողովի մասնակցությամբ (սույն օրենսգրքի 45 հոդված).

ըստ աշխատանքի վայրի հաշվառման ընդունված քաղաքացիների նկատմամբ` ձեռնարկության, հիմնարկի և կազմակերպության ադմինիստրացիայի կողմից, արհմիութենական կոմիտեի հետ համատեղ, բացառությամբ օրենսդրությամբ նախատեսված դեպքերի:

Բնակելի տարածություններ ստանալու առաջնահերթ և արտահերթ իրավունք ունեցող քաղաքացիները մտցվում են առանձին ցուցակների մեջ:

Բնակելի տարածություն ստանալու հերթականությունը կարող է փոխադրվել ավելի ուշ ժամկետների այն քաղաքացու նկատմամբ, որը

1) չարամտորեն խախտում է աշխատանքային կարգապահությունը.

2) հարբեցողության և խուլիգանության համար մեկ տարվա ընթացքում բազմիցս ենթարկվել է վարչական տույժի կամ հասարակական ներգործության միջոցների.

3) դատապարտվել է հանցագործություն կատարելու համար, եթե նա ենթակա չէ բնակարանային պայմանների բարելավման կարիք ունեցողների հաշվառումից հանվելու` սույն օրենսգրքի 34 հոդվածի 5-րդ կետին համապատասխան.

4) չի զբաղվում հանրօգուտ աշխատանքով.

5) զրկված է ծնողական իրավունքից.

6) վերջին հինգ տարիների ընթացքում արհեստականորեն վատթարացրել է իր բնակարանային պայմանները` բնակարանի փոխանակման, բնակության համար պիտանի անձնական սեփականության իրավունքով նրան պատկանող բնակելի տան (տան մի մասի) օտարման, բնակելի տարածությունը քանդելու կամ փչացնելու հետևանքով.

7) խսհ Միության և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված այլ դեպքերում:

Բնակելի տարածություն ստանալու հերթականությունը կարող է փոխադրվել ավելի ուշ ժամկետների նաև այն քաղաքացիների նկատմամբ, ովքեր հրաժարվել են սույն օրենսգրքի 41-43 հոդվածների պահանջներին համապատասխան հատկացված բնակելի տարածությունը ստանալուց:

ձեռնարկություններում, հիմնարկներում, կազմակերպություններում բնակարանային պայմանների բարելավման կարիք ունեցող քաղաքացիների հաշվառման վիճակի վերահսկողությունն իրականացնում են պատգամավորների տեղական խորհուրդների գործադիր կոմիտեները և արհեստակցական միությունների համապատասխան մարմինները:

Բնակելի տարածությունները առաջին հերթին հատկացվում են բնակարանային պայմանների բարելավման կարիք ունեցող`

Հայրենական մեծ պատերազմի հաշմանդամներին և զոհված կամ անհայտ կորած ռազմիկների (պարտիզանների) ընտանիքներին և սահմանված կարգով նրանց հավասարեցված անձանց.

Խորհրդային Միության հերոսներին, սոցիալիստական աշխատանքի հերոսներին, ինչպես նաև Փառքի, Աշխատանքային փառքի, «ԽՍՀՄ զինված ուժերում հայրենիքին ծառայելու համար» բոլոր երեք աստիճանների շքանշաններով պարգևատրվածներին.

որոշ ծանր խրոնիկական այն հիվանդություններով տառապող անձանց, որպիսիք թվարկված են խսհ Միության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հաստատվող հիվանդությունների ցանկում.

քաղաքացիական կռիվների և հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակաշրջանում և ԽՍՀՄ պաշտպանության համար այլ մարտական գործողությունների ժամանակ գործող բանակի կազմում գտնված անձանց, քաղաքացիական կռիվների և Հայրենական մեծ պատերազմի պարտիզաններին, ինչպես նաև ԽՍՀՄ պաշտպանության համար մարտական գործողություններին մասնակցած մյուս անձանց.

աշխատանքի 1-ին ու 2-րդ խմբերի հաշմանդամներին և զինծառայողների թվին պատկանող 1-ին ու 2-րդ խմբերի հաշմանդամներին.

պետական կամ հասարակական պարտականությունները կատարելիս, մարդու կյանքի փրկության, սոցիալիստական սեփականության և իրավակարգի պահպանության ժամանակ ԽՍՀՄ քաղաքացու պարտքը կատարելիս զոհված կամ արտադրության մեջ դժբախտ պատահարի հետևանքով զոհված անձանց ընտանիքներին. արտադրության ոլորտում երկար ժամանակ բարեխղճորեն աշխատած բանվորներին ու ծառայողներին.

«Հերոսուհի մայր» կոչման արժանացած մայրերին, հինգ և ավելի երեխաներ ունեցող բազմազավակ ընտանիքներին և միայնակ մայրերին.

 հանրակրթական դպրոցների և պրոֆեսիոնալ-տեխնիկական ուսումնական հաստատությունների ուսուցիչներին և մյուս մանկավարժական աշխատողներին. ընտանիքներին` երկվորյակներ ծնվելու դեպքում:

խսհ Միության և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ առաջնահերթ կարգով բնակելի տարածություն ստանալու իրավունք կարող է վերապահվել նաև այլ կատեգորիայի քաղաքացիների:

(12.12.86 խմբագրությամբ)

Բնակելի տարածությունը արտահերթ հատկացվում է այն քաղաքացիներին` որոնց բնակարանը տարերային աղետի հետևանքով դարձել է բնակության համար ոչ պիտանի.

ովքեր վերադարձել են պետական մանկական հիմնարկներից, ազգականների, խնամակալների կամ հոգաբարձուների մոտից, եթե օրենքով նրանց համար պահպանվել է նախկին բնակելի տարածությունը օգտագործելու իրավունքը, սակայն բնակվել այդ տարածությունում հնարավոր չէ.

ովքեր ավարտել են ասպիրանտուրան, կլինիկական օրդինատուրան, բարձրագույն, միջնակարգ մասնագիտական, պրոֆեսիոնալ-տեխնիկական և այլ ուսումնական հաստատություններ և բաշխման կարգով աշխատանքի են ուղարկվել, եթե դա կապված է այլ վայր փոխադրվելու հետ.

ովքեր ապօրինի դատապարտվել և հետագայում արդարացվել են, եթե հնարավոր չէ նրանց կողմից նախկինում զբաղեցված բնակելի տարածությունը վերադարձնել.

խսհ Միության և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված այլ դեպքերում:

Բնակարանային պայմանների բարելավման կարիք ունեցող քաղաքացիների հաշվառման և բնակելի տարածություն հատկացնելու կարգի կանոնադրությունը հաստատում են Հայաստանի Հանրապետության Նախարարների խորհուրդը, Արհեստակցական միությունների հայկական հանրապետական խորհուրդը:

(29.8.84 խմբագրությամբ)

Բնակելի մակերեսի նորման յուրաքանչյուր մարդու համար սահմանվում է ինը քառակուսի մետր:

Քաղաքացիներին բնակելի տարածությունը հատկացվում է բնակելի մակերեսի սահմանված նորմայի շրջանակներում, բացառությամբ խսհ Միության և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված դեպքերի, բայց ոչ պակաս այն չափից, որը որոշել են Հայաստանի Հանրապետության Նախարարների խորհուրդը և Արհեստակցական միությունների հայկական հանրապետական խորհուրդը:

Բնակելի մակերեսի նորմայից ավելի առանձին կատեգորիաների քաղաքացիներին հատկացվում է լրացուցիչ բնակելի մակերես` որպես սենյակ կամ տասը քառակուսի մետրի չափով: Որոշ ծանր խրոնիկական հիվանդություններով տառապող քաղաքացիների, ինչպես նաև այն քաղաքացիների համար, որոնց այդ մակերեսը անհրաժեշտ է նրանց աշխատանքի պայմաններից ու բնույթից ելնելով, լրացուցիչ բնակելի մակերեսի չափը կարող է ավելացվել:

խսհ Միության և միութենական հանրապետությունների բնակարանային օրենսդրության հիմունքներին համապատասխան` լրացուցիչ բնակելի մակերես հատկացնելու կարգն ու պայմանները և այն ստանալու իրավունք ունեցող քաղաքացիների կատեգորիաների ցանկը սահմանվում են խսհ Միության օրենսդրությամբ:

(10.03.90 խմբագրությամբ)

Բնակության համար քաղաքացիներին հատկացվող բնակելի տարածության բարեկարգվածության աստիճանը, ելնելով բնակավայրի պայմաններից, սանիտարական եվ տեխնիկական պահանջներից, սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

Հատկացված բնակելի տարածությունները պետք է գտնվեն տվյալ բնակավայրի սահմաններում:

Չի թույլատրվում 4-րդ կարգի վթարային և խարխուլ տներում, բարաքներում, նկուղներում և բնակության համար չհարմարեցված այլ շինություններում ազատված բնակելի տարածությունների բնակեցում, ինչպես նաև բնակեցում այն տներում, որոնք ենթակա են քանդման կամ ոչ բնակելի տարածության փոխադրման:

(Խմբ. 26.09.95 օրենք)

Կոլտնտեսությունների տներում քաղաքացիներին բնակելի տարածությամբ ապահովելիս կոլտնտեսություններն իրավունք ունեն կոլտնտեսականների, աշխատանքային պայմանագրերով կոլտնտեսություններում աշխատող անձանց և այլ քաղաքացիների համար, որոնց բնակելի տարածություն է հատկացվում կոլտնտեսությունների տներում, սահմանելու նրանց բնակարանային պայմանների բարելավման կարիքավոր ճանաչելու արտոնյալ հիմքեր: Կոլտնտեսության անդամները և մյուս աշխատողները կարող են բնակարանային պայմանների բարելավման կարիքավորների հաշվառման վերցվել և կոլտնտեսությունների տներում ապահովվել բնակելի տարածությամբ` անկախ տվյալ բնակավայրում մշտապես բնակվելուց:

Բարձր որակավորում ունեցող առանձին մասնագետների և այլ աշխատողների, հաշվի առնելով նրանց աշխատանքային ներդրումը, ինչպես նաև կոլտնտեսությունում աշխատանքի հրավիրվող անձանց կոլտնտեսությունների տներում բնակելի տարածություններ կարող են տրամադրվել արտահերթ կարգով:

Կոլտնտեսությունների տներում բնակելի տարածություն կարող է հատկացվել սույն օրենսգրքի 41-րդ հոդվածով սահմանված բնակելի տարածության նորմայից ավելի:

Կոլտնտեսությունների տներում քաղաքացիներին բնակելի տարածություններով ապահովելու` սույն հոդվածով նախատեսված արտոնյալ պայմանները, ինչպես նաև արտահերթ կարգով քաղաքացիներին բնակելի տարածություններով ապահովելու համար առանձնացվող բնակելի տարածության քանակը սահմանելու մասին որոշումներն ընդունվում են կոլտնտեսությունների անդամների ընդհանուր ժողովի կամ լիազորվածների ժողովի կողմից:

Մյուս գյուղատնտեսական կոոպերատիվները քաղաքացիներին այդ կոոպերատիվների տներում բնակելի տարածություններով ապահովելիս ունեն այն նույն իրավունքները, ինչ և կոլտնտեսությունները:

(05.10.95 խմբագրությամբ)

Բնակելի տարածություններ հատկացնելիս չի թույլատրվում մի սենյակում ինը տարեկանից բարձր տարբեր սեռի անձանց բնակեցումը, բացի ամուսիններից:

Բնակելի տարածությունը հատկացվում է` հաշվի առնելով քաղաքացու աշխատանքի վայրը, նրա առողջական վիճակը, ինչպես նաև ուշադրության արժանի այլ հանգամանքներ:

Հաշմանդամներին, զառամյալներին, սրտանոթային և այլ ծանր հիվանդություններով տառապողներին, հաշվի առնելով նրանց ցանկությունները, բնակելի տարածություններ հատկացվում են ներքևի հարկերում կամ վերելակներ ունեցող տներում:

Հատկացվող բնակելի տարածության չափը որոշելիս հաշվի է առնվում ընտանիքում հղի կնոջ առկայությունը:

Եթե բնակարանում, որտեղ ապրում է վարձակալը, ազատվել է սենյակ, որը մեկուսացված չէ նրա զբաղեցրած բնակելի տարածությունից և նրան կից է, այդ սենյակը ենթակա է հանձնելու նրա օգտագործմանը:

Եթե մեկուսացված սենյակը ազատվել է այն բնակարանում, որտեղ բնակվում են մի քանի վարձակալներ, այն հատկացվում է ըստ սահմանված նորմայի բնակելի մակերեսով չապահովված վարձակալին (սույն օրենսգրքի 41 հոդված), ընդ որում ազատվող սենյակը ստանալու իրավունք ունի այն վարձակալը, որի ընտանիքը բնակարանային պայմանների բարելավման առավել կարիք ունի:

Բնակարանային պայմանների բարելավման կարիք ունեցողների բացակայության դեպքում ազատված մեկուսացված սենյակը բնակեցվում է ընդհանուր կարգով: