ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քրեական պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան),

2018 թվականի դեկտեմբերի 24-ին                                                           ք.Երևանում

դռնբաց դատական նիստում, քննության առնելով ամբաստանյալներ Սեդրակ Սամվելի Նասոյանի և Արտյոմ Սոսի Ասրյանի վերաբերյալ ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանի` 2017 թվականի նոյեմբերի 24-ի որոշման դեմ ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալի վճռաբեկ բողոքը,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

Գործի դատավարական նախապատմությունը.

1. 2015 թվականի օգոստոսի 28-ին ՀՀ քննչական կոմիտեի Երևան քաղաքի քննչական վարչության Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի քննչական բաժնում ՀՀ քրեական օրենսգրքի 138-րդ հոդվածի 1-ին մասի հատկանիշներով հարուցվել է թիվ 16138715 քրեական գործը:

2015 թվականի սեպտեմբերի 3-ին ՀՀ քննչական կոմիտեի Երևան քաղաքի քննչական վարչության Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի քննչական բաժնում ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետի հատկանիշներով  հարուցվել է թիվ 16140415 քրեական գործը։ Նույն օրը թիվ 16140415 քրեական գործը միացվել է թիվ 16138715 քրեական գործին, և նախաքննությունը շարունակվել է 16138715 համարով:

Նախաքննության մարմնի` 2015 թվականի հոկտեմբերի 14-ի որոշմամբ Արտյոմ Սոսի Ասրյանը ներգրավվել է որպես մեղադրյալ, և նրան մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով:

Նախաքննության մարմնի` 2015 թվականի հոկտեմբերի 23-ի որոշմամբ Սեդրակ Սամվելի Նասոյանը ներգրավվել է որպես մեղադրյալ, և նրան մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով և 138-րդ հոդվածի 1-ին մասով:

2016 թվականի փետրվարի 10-ին քրեական գործը մեղադրական եզրակացությամբ ուղարկվել է Երևան քաղաքի Մալաթիա-Սեբաստիա վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարան: 2016 թվականի փետրվարի 18-ին քրեական գործն ըստ ընդդատության ուղարկվել է Երևան քաղաքի Շենգավիթ վարչական շրջանի ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարան (այսուհետ` նաև Առաջին ատյանի դատարան):

2. Առաջին ատյանի դատարանի` 2017 թվականի ապրիլի 19-ի դատավճռով ճանաչվել և հռչակվել է Ս.Նասոյանի անմեղությունը` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով, 138-րդ հոդվածի 1-ին մասով առաջադրված մեղադրանքում, և նա արդարացվել է՝ հանցակազմի բացակայության պատճառաբանությամբ։ Նույն դատավճռով ճանաչվել և հռչակվել է նաև Ա.Ասրյանի անմեղությունը` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով առաջադրված մեղադրանքում, և նա արդարացվել է՝ հանցակազմի բացակայության պատճառաբանությամբ։

3.  ՀՀ վերաքննիչ քրեական դատարանը (այսուհետ` նաև Վերաքննիչ դատարան) 2017 թվականի նոյեմբերի 24-ի որոշմամբ վերաքննիչ բողոքը մերժել է` անփոփոխ թողնելով Առաջին ատյանի դատարանի` 2017 թվականի ապրիլի 19-ի դատավճիռը:

4.  Վերաքննիչ դատարանի հիշյալ որոշման դեմ վճռաբեկ բողոք է բերել ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալ Դ.Մելքոնյանը, որը Վճռաբեկ դատարանի` 2018 թվականի մայիսի 15-ի որոշմամբ ընդունվել է վարույթ:

Դատավարության մասնակիցների կողմից վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեցող փաստերը.

5. Ա.Ասրյանին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով մեղադրանք է առաջադրվել այն բանի համար, որ նա «(…) 2015 թվականի օգոստոսի 22-ի՝ լույս 23-ի գիշերը, Լուսինե Սամվելի Սարդարյանին առևանգելու շուրջ նախնական համաձայնության գալով ընկերոջ` Ս.Նասոյանի հետ, 2015 թվականի օգոստոսի 23-ին՝ ժամը 02:30-ի սահմաններում, Ս.Նասոյանի հետ գնացել է Լ.Սարդարյանի բնակության վայր` Երևան քաղաքի Անդրանիկի փողոցի թիվ 21 շենք: Այնուհետև, Ս.Նասոյանը զանգահարել է Լ.Սարդարյանին և նրան դուրս կանչել: Լ.Սարդարյանի դուրս գալուց հետո Ս.Նասոյանը սկսել է վիճաբանել վերջինիս հետ, ապա պարզաբանումներ կատարելու պատրվակով պահանջել գնալ իր հետ, սակայն մերժում ստանալով, բռունցքով երկու անգամ հարվածել է Լ.Սարդարյանի գլխին ու սպառնացել իր առաջարկը չընդունելու դեպքում՝ վնասել նրա ընտանիքի անդամներին:

Դրանից հետո, Ա.Ասրյանը, բռնելով Լուսինե Սարդարյանի ձեռքերից, Ս.Նասոյանի հետ միասին Լ.Սարդարյանի կամքին հակառակ նրան իջեցրել է շենքի բակ, ապա շուրջ 200 մետր քայլելով հասել են Անդրանիկի փողոց, որտեղ նստեցրել են քննությամբ չպարզված տաքսի ավտոմեքենա, և Լ.Սարդարյանի կամքին հակառակ, նրան տեղափոխել Երևան քաղաքի Չեխովի փողոցի թիվ 30 հասցեում գործող «Գոռ և էդիկ» ՍՊԸ-ին պատկանող հյուրանոցային համալիր: (…)»1:

5.1. Ս.Նասոյանին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 131-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով, 138-րդ հոդվածի 1-ին մասով մեղադրանք է առաջադրվել այն բանի համար, որ նա «(…) 2015 թվականի օգոստոսի 22-ի՝ լույս 23-ի գիշերը, Լուսինե Սամվելի Սարդարյանին առևանգելու շուրջ նախնական համաձայնության գալով ընկերոջ՝ Ա.Ասրյանի հետ, 2015 թվականի օգոստոսի 23-ին, ժամը 02:30-ի սահմաններում, Ա.Ասրյանի հետ գնացել է Լ.Սարդարյանի բնակության վայր` Երևան քաղաքի Անդրանիկի փողոցի թիվ 21 շենք: Այնուհետև, Ս.Նասոյանը զանգահարել է Լ.Սարդարյանին և նրան դուրս կանչել: Լ.Սարդարյանի դուրս գալուց հետո Ս.Նասոյանն սկսել է վիճաբանել վերջինիս հետ, ապա պարզաբանումներ կատարելու պատրվակով պահանջել գնալ իր հետ, սակայն մերժում ստանալով, բռունցքով երկու անգամ հարվածել է Լ.Սարդարյանի գլխին ու սպառնացել իր առաջարկը չընդունելու դեպքում՝ վնասել նրա ընտանիքի անդամներին:

Դրանից հետո, Ս.Նասոյանը, Ա.Ասրյանի հետ միասին բռնելով Լ.Սարդարյանի ձեռքերից, վերջինիս կամքին հակառակ նրան իջեցրել է շենքի բակ, ապա շուրջ 200 մետր քայլելով հասել են Անդրանիկի փողոց, որտեղ նստեցրել են քննությամբ չպարզված տաքսի ավտոմեքենա և Լուսինե Սարդարյանի կամքին հակառակ նրան տեղափոխել Երևան քաղաքի Չեխովի փողոցի թիվ 30 հասցեում գործող «Գոռ և Էդիկ» ՍՊԸ-ին պատկանող հյուրանոցային համալիր, որտեղ բռնություն գործադրելով Լուսինե Սարդարյանի նկատմամբ, վերջինիս կամքին հակառակ, սեռական հարաբերություն է ունեցել նրա հետ: (…)»2:

6. Առաջին ատյանի դատարանը դատավճռում արձանագրել է. «(…) Դատարանը, յուրաքանչյուր ապացույց գնահատելով վերաբերելիության, թույլատրելիության, իսկ ամբողջ ապացույցներն իրենց համակցության մեջ` դրանց բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ քննության վրա հիմնված ներքին համոզմամբ, գտնում է, որ ամբաստանյալներ Ս.Նասոյանին և Ա.Ասրյանին առաջադրված մեղադրանքներն ապացուցված չեն, առկա չէ նրանց կողմից հանցանքի կատարումը վկայող բավարար ապացույցների համակցություն:

Այսպես, տուժող Լ.Սարդարյանի կողմից նախաքննության և դատաքննության ժամանակ տված ցուցմունքների բովանդակային վերլուծությունը, այդպիսիք գործով ձեռք բերված այլ փաստական տվյալների հետ համադրելը վկայում է այն մասին, որ վերջինիս կողմից ամբաստանյալների ուղեկցությամբ հյուրանոցային համալիր գնալը պայմանավորված չի եղել իր նկատմամբ գործադրված բռնությամբ, այն էլ մի խումբ անձանց կողմից նախնական համաձայնությամբ, իր կամքին հակառակ չի եղել, իսկ Ս.Նասոյանի հետ սեռական հարաբերություն ունենալու հանգամանքն ընդհանրապես ապացուցված չէ:

(…)

Դատաքննության ընթացքում տված ցուցմունքներում տուժողը մասնավորապես նշել է, որ հյուրանոցային համալիր գնացել է իր կամքով, տաքսու վարորդից ճանապարհին օգնություն չի խնդրել, որևէ օգնություն չի փորձել ստանալ նաև հյուրանոցային համարում գտնվելու ժամանակահատվածում:

Ուշագրավ է, որ թեև տուժողի տրամադրության տակ գտնվել է բջջային հեռախոսը, սակայն որևէ տեղ օգնության դիմելու նպատակով, նա չի զանգահարել: Ըստ տուժողի, միայն զանգել է իր ծանոթ ոմն Դավիթին, այն էլ իբր չի հաջողվել կապ հաստատել: Տուժողի կողմից շահագործված հեռախոսահամարների վերծանումների զննությամբ ոմն Դավիթին պատկանող հեռախոսահամարին որևէ ելքային զանգ չի կատարվել:

Դատարանը հարկ է համարում փաստել, որ տուժողի դատաքննական ցուցմունքի համաձայն` Լ.Սարդարյանն օգնության չի դիմել նաև հյուրանոցի աշխատակիցներ Է.Խաչատրյանին և Հ Դեմուրչյանին, երբ վերջիններս ներս են մտել համար:

Ինչ վերաբերում է առևանգման ենթադրյալ դրվագին` այն էլ «մի խումբ անձանց կողմից նախնական համաձայնությամբ», ապա տուժող Լ.Սարդարյանը դատարանում ցուցմունք է տվել, որ չի հիշում անգամ, թե Արտյոմ Ասրյանը շքամուտքից իջեցնելիս իր ձեռքից բռնել է, թե ոչ:

(…)

Դժվար է պատկերացնել մի իրավիճակ, երբ առևանգվող անձը, ինչ-ինչ հանգամանքներից ելնելով, չփորձի բղավել, աղմկել և օգնություն կանչել` այն էլ շքամուտքում և ուշ գիշերով, երբ ցանկացած բարձր ձայն լսելի կլիներ հարևանների, ինչպես նաև տուժողի մոր համար, ով գտնվել է տանը:

Դեռ ավելին, իրեն «առևանգողների» հետ տուժողը քայլել է փողոցով, տաքսի կանգնեցրել, իսկ մինչև հյուրանոց հասնելը, բազմաթիվ հնարավորություններ ունենալով դիմել թե´ վարորդին, թե´ մյուսներին «գրավատան և բենզալցակայանի աշխատակիցներին» որևէ գործողություն այդ ուղղությամբ չի ձեռնարկել:

Նույնանման վարքագիծ տուժողը դրսևորել է նաև հյուրանոցում, մինչդեռ, շատ հանգիստ օգնություն կարող էր խնդրել տեղի աշխատակիցներից և, ի վերջո, իր մոտ եղած բջջային հեռախոսով զանգել 1-02 ծառայություն կամ որևէ հարազատի կամ բարեկամի, այլ ոչ թե ոմն Դավիթի, ում ինքնությունը այդպես էլ հնարավոր չեղավ պարզել:

Թվարկված փաստարկների համատեքստում, տուժողի այն պատճառաբանությունները, թե իբր առևանգվելիս չի բղավել, օգնության չի դիմել, իսկ ապա Ս. Նասոյանի պահանջով կենակցել է հետը` վախենալով վերջինիս կողմից իր ընտանիքի անդամների հասցեին տված սպառնալիքներից, որևէ քննադատության չի դիմանում, առավել ևս այն պարագայում, որ հնչեցված ենթադրյալ սպառնալիքները կոնկրետ հանգամանքներում իրական դիտվել չէին կարող, այդպիսիք ռեալ վտանգ չեն ներկայացրել տուժողի և նրա ընտանիքի անդամների կյանքի և առողջության համար:

Դատարանն անհրաժեշտ է համարում արձանագրել նաև, որ տուժող Լուսինե Սարդարյանն իր նկատմամբ կատարված ոտնձգությունից հետո ոստիկանություն չի դիմել, տևական ժամանակ անց` ժամը 16:40-ին, դիմել է «Էրեբունի» ԲԿ (շտապօգնության միջոցով), որտեղից ստացված ահազանգի հիման վրա հիվանդանոց է մեկնել ոստիկանության Մալաթիայի բաժնի հետաքննիչ Յու. Գասպարյանը և Լուսինե Սարդարյանից ընդունել հաղորդում:

Հարկ է նշել, որ հիվանդանոցում տուժողը հայտարարել է, որ շենքի բակից անհայտ անձը մեքենայով իրեն տեղափոխել է անծանոթ տարածք և ծեծի ենթարկել:

Առնվազն անհասկանալի և անտրամաբանական է, թե բռնաբարված լինելու դեպքում տուժողը ինչու պետք է այդ մասին ի սկզբանե չհայտներ, այլ ընդամենը նշեր իրեն ծեծելու հանգամանքի մասին: Այդ կապակցությամբ, որևէ հիմնավոր պատճառաբանություն տուժող Լ.Սարդարյանը չներկայացրեց նաև դատարանում:

Թեև տուժողի անձը, նախասիրությունները, հարաբերությունները մոր հետ որևէ նշանակություն չեն կարող ունենալ ենթադրյալ բռնաբարության դրվագով Լուսինե Սարդարյանի` որպես տուժող հանդես գալու հետ, այնուամենայնիվ, դատարանն անհրաժեշտ է համարում անդրադառնալ գործով ձեռք բերված տուժողի անձը բնութագրող հետևյալ փաստական տվյալներին.

Որպես վկա հարցաքննված տուժողի հետ նույն շենքում բնակվող, վերջինիս ընկերուհի Սիրանույշ Մելիքյանը մասնավորապես հայտնել է, որ Սեդրակ Նասոյանն ու Լուսինե Սարդարյանը եղել են սիրեկաններ, վերջինիցս տեղեկացել է, որ նախկինում սեռական հարաբերություն են ունեցել միմյանց հետ` հույս է ունեցել, որ Սեդրակը կհոգա իր և իր երեխայի կարիքները: Վկան հայտնել է նաև, որ Լուսինեն լարված հարաբերությունների մեջ է գտնվել մոր հետ, հաճախ վիճել են միմյանց հետ, հայհոյել, Լուսինեի դեմքը հաճախակի ուռած է եղել: Լուսինեն մշտապես տարբեր երիտասարդների հետ հաճախել է տարբեր «օբյեկտներ», իրեն պատմել, որ այդ շփումները գումար վաստակելու նպատակ են հետապնդում, անգամ նկարագրել է դեպք, երբ տուժողն իր տուն է բերել մի անծանոթ երիտասարդի, որի հետ մերկացել են իր ննջասենյակում:

Չի հավատում, որ Լուսինեին քաշած-տարած լինեն, իսկ Սեդրակը նրան բռնաբարի: Լուսինեն իրեն ասել է, որ Սեդրակից պահանջել է 5000 ԱՄՆ դոլար, Սեդրակը հրաժարվել է տալուց, ինչի համար դիմելու է ոստիկանություն:

Գործով վկա, տուժողի հարևանությամբ բնակվող Դավիթ Շահբազյանն իր տված ցուցմունքներում տուժող Լուսինե Սարդարյանին բնութագրել է որպես զրպարտող անձնավորության, նշել, որ նա մոր հետ գտնվել է լարված փոխհարաբերություններում, անգամ, միմյանց վրա ոստիկանությունում հաղորդումներ են տվել:

Վկան միաժամանակ նշեց, որ ամբաստանյալ Սեդրակ Նասոյանին «շառով են տվել», թե իբր բռնաբարել է: Հայտնեց նաև, որ տուժողը կամ մայրը ոստիկանությունից բողոքը ետ վերցնելու համար ամբաստանյալից պահանջել են 5000 ԱՄՆ դոլար:   

Տուժող Լուսինե Սարդարյանի տված ցուցմունքների ոչ արժանահավատ լինելու մասին են վկայում նաև հյուրանոցային համալիրի աշխատակիցներ Հասմիկ Դեմուրչյանի և Էդգար Խաչատրյանի նույնաբովանդակ ցուցմունքներն այն մասին, որ դեպքի օրը հյուրանոցային համալիրում գտնվելու ժամանակ ամբաստանյալների և տուժողի կողմից զբաղեցրած համարից որևէ աղմուկ, օգնության կանչ, կանացի բղավոց չի եղել` հակառակ դեպքում կլսեին, ընդհանրապես որևէ արտասովոր բան չի արձանագրվել, տուժողը եղել է բազկաթոռին հանգիստ նստած, վերջինս օգնության չի դիմել: Բացի այդ, նշված համարի դուռը գտնվել է կիսաբաց վիճակում: