ՄԵԹՈԴԻԿԱ

«ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆ ՑԱՆՑԵՐ» ՓԱԿ ԲԱԺՆԵՏԻՐԱԿԱՆ ԸՆԿԵՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ ՍՊԱՌՈՂՆԵՐԻՆ ՎԱՃԱՌՎՈՂ ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆ ԷՆԵՐԳԻԱՅԻ ԵՎ ԲԱՇԽՄԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ՄԱՏՈՒՑՄԱՆ ՍԱԿԱԳՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ

1. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույն մեթոդիկան սահմանում է «Հայաստանի էլեկտրական ցանցեր» փակ բաժնետիրական ընկերության կողմից սպառողներին վաճառվող էլեկտրական էներգիայի սակագների և էլեկտրական էներգիայի բաշխման ծառայության մատուցման սակագների հաշվարկման կարգը:

2. Սույն մեթոդիկայում օգտագործված հիմնական հասկացություններն են.

3. Էլեկտրական էներգիայի վաճառքի սակագների և Բաշխման ծառայության մատուցման սակագների հաշվարկման փուլերն են՝

1) Բաշխողի անհրաժեշտ հասույթի որոշում,

2) ծախսերի դասակարգում,

3) սպառողական խմբերի ձևավորում,

4) սպառողական խմբերի միջև դասակարգված ծախսերի բաշխում,

5) սպառողական խմբերի համար Էլեկտրական էներգիայի վաճառքի սակագների հաշվարկ,

6) Բաշխման ծառայության մատուցման սակագների հաշվարկ:

2. ԲԱՇԽՈՂԻ ԱՆՀՐԱԺԵՇՏ ՀԱՍՈՒՅԹԻ ՈՐՈՇՈՒՄ

4. Բաշխողի անհրաժեշտ հասույթը որոշվում է՝ համաձայն Սակագնային մարժայի հաշվարկման մեթոդիկայի:

3. ԾԱԽՍԵՐԻ ԴԱՍԱԿԱՐԳՈՒՄ

5. Ծախսերի վերլուծության և դրանք սպառողական խմբերի միջև բաշխման նպատակով Բաշխողի բոլոր ծախսերը դասակարգում են երեք խմբի՝

1) էլեկտրական էներգիայի (հզորության) գնման ծախսեր (ներառյալ՝ Փոխհատուցման գումարը),

2) էլեկտրական էներգիայի բաշխման ծախսեր,

3) սպառողների սպասարկման ծախսեր:

6. Էլեկտրական էներգիայի (հզորության) գնման ծախսերը (ԳԷ) որոշվում են հետևյալ բանաձևով.

որտեղ՝

Հ_it -ն երկդրույք սակագնային համակարգում աշխատող i-րդ Արտադրողի Պայմանագրային հզորություն է սակագնային տարվա t-րդ ամսվա համար, որը որոշվում է համաձայն Հանձնաժողովի կողմից հաստատված Հայաստանի Հանրապետության էլեկտրաէներգետիկական համակարգի ցանցային կանոնների,

ՍՀ_it -ն երկդրույք սակագնային համակարգում աշխատող i-րդ Արտադրողի համար Հանձնաժողովի կողմից սահմանվող (սահմանված) հզորության դրույքն է սակագնային տարվա t-րդ ամսվա պատրաստական Պայմանագրային հզորության համար,

ԷԵ_it -ն երկդրույք սակագնային համակարգում աշխատող i-րդ Արտադրողի կողմից սակագնային տարվա t-րդ ամսվա ընթացքում Բաշխողին առաքվող էլեկտրական էներգիայի քանակն է,

ՍԵ_it -ն երկդրույք սակագնային համակարգում աշխատող i-րդ Արտադրողի համար Հանձնաժողովի կողմից սահմանվող (սահմանված) առաքվող էլեկտրական էներգիայի դրույքն է սակագնային տարվա t-րդ ամսվա համար,

ԷՄ_it -ն միադրույք սակագնային համակարգում աշխատող i-րդ Արտադրողի կողմից սակագնային տարվա t-րդ ամսվա ընթացքում Բաշխողին առաքվող էլեկտրական էներգիայի քանակն է,

ՍՄ_it -ն միադրույք սակագնային համակարգում աշխատող i-րդ Արտադրողի համար Հանձնաժողովի կողմից սահմանվող (սահմանված) էլեկտրական էներգիայի սակագինն է սակագնային տարվա t-րդ ամսվա համար,

ԷՆ_it -ն i -րդ Ներկրողի կողմից սակագնային տարվա t-րդ ամսվա ընթացքում Բաշխողին առաքվող կամ Բաշխողի կողմից ներկրվող էլեկտրական էներգիայի քանակն է,

ՍՆ_it -ն i-րդ Ներկրողի և Բաշխողի միջև կամ օտարերկրյա անձի և Բաշխողի միջև էլեկտրական էներգիայի առուվաճառքի պայմանագրային գինն է սակագնային տարվա t-րդ ամսվա համար,

Է_Հ -ն Բաշխողի կողմից գնվող և Հաղորդման ցանց մուտք գործող էլեկտրական էներգիայի քանակն է,

Ս_Հ -ն Հանձնաժողովի կողմից սահմանվող Բաշխողին էլեկտրական էներգիայի հաղորդման ծառայության մատուցման սակագինն է,

Վ_ՀՕ -ն Հանձնաժողովի կողմից սահմանվող էլեկտրաէներգետիկական համակարգի օպերատորի ծառայության մատուցման հաստատագրված վճարն է սակագնային տարվա համար,

Վ_ՇՕ -ն Հանձնաժողովի կողմից սահմանվող էլեկտրաէներգետիկական շուկայի օպերատորի ծառայության մատուցման հաստատագրված վճարն է սակագնային տարվա համար,

ՓԳ-ն Փոխհատուցման գումարն է:

7. Էլեկտրական էներգիայի բաշխման ծախսերը հաստատուն ծախսեր են, որոնք ներառում են Բաշխման ցանցի շահագործման և պահպանման ծախսերը (նորոգման, նյութական, աշխատանքի վճարման և այլ ծախսեր), հիմնական միջոցների մաշվածության և ոչ նյութական ակտիվների ամորտիզացիայի գծով ծախսերը, բացառությամբ սույն մեթոդիկայի 8-րդ կետում նշված սպառողների սպասարկման ծախսերի: Ներդրումների հաշվին ստեղծված հիմնական միջոցների ու ոչ նյութական ակտիվների զուտ արժեքի նկատմամբ հաշվարկվող թույլատրելի շահույթը դիտարկվում է որպես ծախս և ներառվում է էլեկտրական էներգիայի բաշխման ծախսերի մեջ:

8. Սպառողների սպասարկման ծախսերը ներառում են էլեկտրական էներգիայի հաշվառման համակարգերի տվյալների գրանցման, հաշիվների վարման, իրացված էլեկտրական էներգիայի դիմաց բաժանորդներից գումարների հավաքագրման, անհուսալի դեբիտորական պարտքերի գծով և սպառողների սպասարկման հետ կապված այլ ծախսերը:

4. ՍՊԱՌՈՂԱԿԱՆ ԽՄԲԵՐԻ ՁԵՎԱՎՈՐՈՒՄ

9. Սպառողական խմբերի ձևավորումն իրականացվում է՝ ելնելով սպառողական յուրաքանչյուր խմբի՝ սպառման միանման բնութագրեր ունենալու, ինչպես նաև էլեկտրաէներգետիկական համակարգի համար համազոր գնային բեռնվածք ստեղծելու սկզբունքից:

10. Էլեկտրական էներգիայի սպառողները դասակարգվում են ըստ հետևյալ խմբերի՝

1) 110 կՎ լարմամբ սնվող սպառողներ,

2) 35 կՎ լարմամբ սնվող սպառողներ,

3) 6(10) կՎ լարմամբ սնվող սպառողներ,

4) 0,38 ու 0,22 կՎ լարմամբ սնվող սպառողներ:

11. Սույն մեթոդիկայի 9-րդ և 10-րդ կետերը չեն սահմանափակում Հանձնաժողովի իրավունքը՝ սեփական նախաձեռնությամբ կամ Բաշխողի առաջարկությամբ էլեկտրական էներգիայի վաճառքի սակագների և Բաշխման ծառայության մատուցման սակագների վերանայման ժամանակ քննարկելու և օրենսդրությամբ նախատեսված դեպքերում սահմանելու այլ սպառողական խմբեր:

5. ՍՊԱՌՈՂԱԿԱՆ ԽՄԲԵՐԻ ՄԻՋԵՎ ԴԱՍԱԿԱՐԳՎԱԾ ԾԱԽՍԵՐԻ ԲԱՇԽՈՒՄ

12. Ծախսերի բաշխումը սպառողական խմբերի միջև իրականացվում է հետևյալ փուլերով.

1) էլեկտրական էներգիայի (հզորության) գնման ծախսերի բաշխում,

2) էլեկտրական էներգիայի բաշխման ծախսերի բաշխում,

3) սպառողների սպասարկման ծախսերի բաշխում:

13. Էլեկտրական էներգիայի (հզորության) գնման ծախսերը սպառողական խմբերի միջև բաշխվում են՝ համաձայն հետևյալ բանաձևի.

որտեղ`

ԳԷ_k -ն էլեկտրական էներգիայի (հզորության) գնման ծախսերն են k-րդ սպառողական խմբի համար,

Է_Բ -ն Բաշխողի կողմից սպառողներին վաճառելու և իր սեփական կարիքների օգտագործման նպատակով Բաշխման ցանց մուտք գործող էլեկտրական էներգիայի տարեկան քանակն է,

Է_k -ն Բաշխողի կողմից k-րդ սպառողական խմբի սպառողներին վաճառվող և նույն սպառողական խմբում իր սեփական կարիքների համար սպառվող էլեկտրական էներգիայի տարեկան քանակն է,

∆Է_k -ն Բաշխման ցանցում էլեկտրական էներգիայի կորուստներն են՝ առաջացած Բաշխողի կողմից k-րդ սպառողական խմբի իր սպառողներին էլեկտրական էներգիայի վաճառքի և իր սեփական կարիքների օգտագործման հետևանքով, որը որոշվում է սույն մեթոդիկայի 14-րդ կետի համաձայն:

14. ∆Է_k  մեծությունը որոշվում է՝ համաձայն հետևյալ սկզբունքի.

1) Բաշխողի կողմից իր սպառողների էլեկտրամատակարարման հետևանքով 110 կՎ լարման գծերում առաջացած էլեկտրական էներգիայի կորուստները բաշխվում են 110 կՎ, 35 կՎ, 6(10) կՎ և 0,38 ու 0,22 կՎ լարման սպառողական խմբերի միջև ըստ նրանց սպառման ծավալների համամասնության,

2) Բաշխողի կողմից իր սպառողների էլեկտրամատակարարման հետևանքով 110 կՎ լարման ենթակայաններում և 35 կՎ լարման գծերում առաջացած էլեկտրական էներգիայի կորուստները բաշխվում են 35 կՎ, 6(10) կՎ և 0,38 ու 0,22 կՎ լարման սպառողական խմբերի միջև ըստ նրանց սպառման ծավալների համամասնության,

3) Բաշխողի կողմից իր սպառողների էլեկտրամատակարարման հետևանքով 35 կՎ լարման ենթակայաններում և 6(10) կՎ լարման գծերում առաջացած էլեկտրական էներգիայի կորուստները բաշխվում են 6(10) կՎ և 0,38 ու 0,22 կՎ լարման սպառողական խմբերի միջև ըստ նրանց սպառման ծավալների համամասնության,

4) Բաշխողի կողմից իր սպառողների էլեկտրամատակարարման հետևանքով 6(10) կՎ լարման ենթակայաններում և 0,38 ու 0,22 կՎ լարման գծերում առաջացած էլեկտրական էներգիայի կորուստները ամբողջությամբ վերագրվում են 0,38 ու 0,22 կՎ լարման սպառողական խմբին։

15. Էլեկտրական էներգիայի բաշխման ծախսերը սպառողական խմբերի միջև բաշխվում են հետևյալ կերպ.

1) Բաշխողն իր հաշվապահական հաշվառումը իրականացնում է այնպես, որ հաշվապահական հաշվառման համակարգում գրանցված ծախսերի վերաբերյալ տեղեկատվությունը հնարավոր լինի դուրս բերել և ամփոփել ըստ Ուղղակի ծախսերի և Անուղղակի ծախսերի, իսկ հիմնական միջոցների և ոչ նյութական ակտիվների արժեքների վերաբերյալ տեղեկատվությունը՝ ըստ Բաշխման ցանցի տեխնոլոգիական տարրերի,

2) սույն կետի 1-ին ենթակետում նշված տեղեկատվության և Սակագնային մարժայի հաշվարկման մեթոդիկայի համաձայն որոշված ծախսերի կառուցվածքի վերլուծության հիման վրա որոշվում է Բաշխողի հաշվարկային անհրաժեշտ հասույթի կազմում ներառվող էլեկտրական էներգիայի բաշխման ծախսերի, Ներդրումների հաշվին ստեղծված հիմնական միջոցների (ոչ նյութական ակտիվների) արժեքի նկատմամբ հաշվարկվող մաշվածության (ամորտիզացիայի) գծով ծախսերի և շահույթի՝ Բաշխման ցանցի յուրաքանչյուր տեխնոլոգիական տարրին ուղղակիորեն վերագրելի մեծությունները,

3) Բաշխողի հաշվարկային անհրաժեշտ հասույթի կազմում ներառվող Անուղղակի ծախսերը Բաշխման ցանցի տեխնոլոգիական տարրերի միջև բաշխվում են ըստ Ուղղակի ծախսերի համամասնության, իսկ Ներդրումների հաշվին ստեղծված հիմնական միջոցների (ոչ նյութական ակտիվների) արժեքի նկատմամբ հաշվարկվող մաշվածության (ամորտիզացիայի) գծով ծախսերի ու շահույթի՝ Բաշխման ցանցի տեխնոլոգիական տարրերին ուղղակիորեն չվերագրված մեծությունները՝ ըստ ուղղակիորեն վերագրված արժեքների համամասնության,

4) Բաշխման ցանցի տեխնոլոգիական տարրերին վերագրված Ուղղակի ծախսերը, Անուղղակի ծախսերը և հիմնական միջոցների (ոչ նյութական ակտիվների) մաշվածության (ամորտիզացիայի) գծով ծախսերի ու թույլատրելի շահույթի մեծությունները սպառողական խմբերի միջև բաշխվում են հետևյալ կերպ.

ա. 110 կՎ լարման Բաշխման ցանցի ծախսերը բաշխվում են 110 կՎ, 35 կՎ, 6(10) կՎ և 0,38 ու 0,22 կՎ լարման սպառողական խմբերի միջև ըստ նրանց սպառման ծավալների համամասնության,

բ. 35 կՎ լարման Բաշխման ցանցի ծախսերը բաշխվում են 35 կՎ, 6(10) կՎ և 0,38 ու 0,22 կՎ լարման սպառողական խմբերի միջև ըստ նրանց սպառման ծավալների համամասնության,

գ. 6(10) կՎ լարման Բաշխման ցանցի ծախսերը բաշխվում են 6(10) կՎ և 0,38 ու 0,22 կՎ լարման սպառողական խմբերի միջև ըստ նրանց սպառման ծավալների համամասնության,

դ. 0,38 ու 0,22 կՎ լարման Բաշխման ցանցի ծախսերը ամբողջությամբ վերագրվում են 0,38 ու 0,22 կՎ լարման սպառողական խմբին:

16. Սպառողների սպասարկման ծախսերը սպառողական խմբերի (նաև Բաշխման ցանցի տեխնոլոգիական տարրերի) միջև բաշխվում են հետևյալ կերպ՝

1) էլեկտրական էներգիայի վաճառքի դիմաց բաժանորդներից գումարների հավաքագրման գծով ծախսերն ամբողջությամբ վերագրվում են 0,38 ու 0,22 կՎ լարման սպառողական խմբին,

2) սպառողների սպասարկման մյուս ծախսերը բաշխվում են ըստ սպառողական խմբերի բաժանորդների թվաքանակի համամասնության:

6. ՍՊԱՌՈՂԱԿԱՆ ԽՄԲԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԷԼԵԿՏՐԱԿԱՆ ԷՆԵՐԳԻԱՅԻ ՎԱՃԱՌՔԻ ՍԱԿԱԳՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿ

17. Սպառողական խմբերի համար էլեկտրական էներգիայի վաճառքի սակագները սահմանվում են միադրույք սակագնային համակարգում: Միադրույք սակագնային համակարգում վճարման ենթակա ծառայությունն է էլեկտրական էներգիայի սպառումը, որի չափման միավորն է դրամ/կՎտժ-ը:

18. k-րդ սպառողական խմբի համար Էլեկտրական էներգիայի վաճառքի սակագինը (ՍԷk) հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով.

որտեղ՝

ՍԾ_k -ն սպառողների սպասարկման ծախսերի մեծությունն է k-րդ սպառողական խմբի համար,

ԲԾk-ն էլեկտրական էներգիայի բաշխման ծախսերի մեծությունն է k-րդ սպառողական խմբի համար,

Է_ՈՍk  -ն k-րդ սպառողական խմբին պատկանող Որակավորված սպառողների կողմից սպառվող էլեկտրական էներգիայի տարեկան քանակն է, որը մատակարարվում է Այլընտրանքային մատակարարի կողմից:

19. Օրվա տարբեր ժամերով տարբերակված սակագների (ցերեկային և գիշերային) կիրառման դեպքում սպառողական խմբերի համար հաշվարկված էլեկտրական էներգիայի վաճառքի սակագները (ՍԷk) հանդիսանում են միջին կշռութային մեծություններ, որոնք պետք է համապատասխանեն

հետևյալ բանաձևին.

որտեղ՝

ՍԷ_Ցk -ն k-րդ սպառողական խմբի համար սահմանվող էլեկտրական էներգիայի վաճառքի ցերեկային սակագինն է,

ՍԷ_Գk -ն k-րդ սպառողական խմբի համար սահմանվող էլեկտրական էներգիայի վաճառքի գիշերային սակագինն է,

Է_Ցk -ն k-րդ սպառողական խմբի կողմից ցերեկային ժամերին էլեկտրական էներգիայի սպառման տարեկան քանակն է սակագնային տարվա համար,

Է_Գk -ն k-րդ սպառողական խմբի կողմից գիշերային ժամերին էլեկտրական էներգիայի սպառման տարեկան քանակն է սակագնային տարվա համար:

7. ԲԱՇԽՄԱՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ՄԱՏՈՒՑՄԱՆ ՍԱԿԱԳՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՐԿ

20. Բաշխման ծառայության մատուցման սակագները սահմանվում են միադրույք սակագնային համակարգում և տարբերակվում են ըստ սույն մեթոդիկայի համաձայն որոշված սպառողական խմբերի՝ հաշվի առնելով նաև Առևտրային կանոնների պահանջները:

21. Բաշխման ծառայության մատուցման սակագները (ՍԲԾ_k) հաշվարկվում են՝ համաձայն հետևյալ բանաձևի՝