ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական

և վարչական պալատը (այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան)

2015 թվականի հուլիսի 17-ին

դռնբաց դատական նիստում, քննելով ՀՀ ոստիկանության «Ճանապարհային ոստիկանություն» ծառայության (այսուհետ` Ծառայություն) վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի 24.03.2015 թվականի որոշման դեմ, ըստ Սամվել Ղուկեյանի հայցի ընդդեմ Ծառայության, երրորդ անձ «Երևանի էլեկտրատրանսպորտ» ՓԲԸ-ի (այսուհետ` Ընկերություն)` Ծառայության 06.05.2014 թվականի թիվ ԱԷ 637662 որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին,

ՊԱՐԶԵՑ

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Դիմելով դատարան՝ Սամվել Ղուկեյանը պահանջել է անվավեր ճանաչել Ծառայության 06.05.2014 թվականի թիվ ԱԷ 637662 որոշումը։

ՀՀ վարչական դատարանի (դատավոր` Հ. Այվազյան) (այսուհետ` Դատարան) 31.10.2014 թվականի վճռով հայցը մերժվել է։

ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի (այսուհետ`Վերաքննիչ դատարան) 24.03.2015 թվականի որոշմամբ Սամվել Ղուկեյանի և Ընկերության վերաքննիչ բողոքները բավարարվել են` Դատարանի 31.10.2014 թվականի վճիռը բեկանվել է և փոփոխվել` հայցը բավարարվել է։

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Ծառայությունը։

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան է ներկայացրել Ընկերությունը։

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վերաքննիչ դատարանը սխալ է մեկնաբանել Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129²-րդ հոդվածի 2-րդ մասը։

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանը հաշվի չի առել այն հանգամանքը, որ օրենսդիրը հստակ տարանջատել է տրանսպորտային միջոցի համար գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր չունենալու համար պատասխանատվությունն առանց գործող ԱՊՊԱ պայմանագրի տրանսպորտային միջոցը վարելու համար նախատեսված պատասխանատվությունից: ՀՀ օրենսդրությունը հստակ սահմանում է, որ անկախ այն հանգամանքից` վարորդը տրանսպորտային միջոցի սեփականատեր է, կատարում է իր աշխատանքային պարտականությունները, թե` ոչ, տրանսպորտային միջոցը վարելու համար գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր չունենալը հանգեցնում է վարչական պատասխանատվության, հետևաբար Սամվել Ղուկեյանը բոլոր դեպքերում պետք է գիտակցեր, որ իր գործողությունների արդյունքում ենթարկվելու է վարչական պատասխանատվության:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 24.03.2015 թվականի որոշումը և օրինական ուժ տալ Դատարանի 31.10.2014 թվականի վճռին։

2.1 Վճռաբեկ բողոքի պատասխանի հիմնավորումները

Վճռաբեկ բողոքը ենթակա է մերժման, քանի որ Ծառայությունն իրավասու չէր կազմել թիվ ԱԷ 637662 որոշումը, քանի որ Ընկերությունը վարչական ակտը կայացնելու պահին կատարել է ակտիվ գործողություններ իրավախախտում թույլ չտալու համար, սակայն ապահովագրական ընկերության անգործության պատճառով պայմանագիր չի կնքվել: Ինչ վերաբերում է Սամվել Ղուկեյանի գործողություններին, ապա վերջինս պարտավոր չէր ինքնուրույն ԱՊՊԱ պայմանագիր կնքելու, հետևաբար և բացակայում է նրա մեղքը կատարված իրավախախտման մեջ:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը`

1. Ընկերության` 30.01.2014 թվականին «Ռոսգոսստրախ Արմենիա» ԱՓԲԸ-ին ուղղված թիվ 041 գրության համաձայն` վերջինս խնդրել է ապահովագրել Ընկերությունում առկա 68 տրոլեյբուսների օգտագործումից բխող պատասխանատվությունը` բոլոր 62 վարորդներին բոլոր տրոլեյբուսների վրա կցելով որպես լիազորված տիրապետողներ (գ.թ. 14):

2. Ընկերության` 10.02.2014 թվականին ՀՀ «ԻԱՄ» ՀՀ ավտոապահովագրողների բյուրո գործադիր տնօրենին ուղղված թիվ 057 գրության համաձայն` «Ռոսգոսստրախ Արմենիա» ԱՓԲԸ-ն Ընկերությանն անհայտ պատճառներով չի կատարել տրոլեյբուսների օգտագործումից բխող պատասխանատվության ապահովագրություն (գ.թ. 13)։

3. Վարչական իրավախախտման վերաբերյալ Ծառայության` 06.05.2014 թվականի թիվ ԱԷ 637662 որոշման համաձայն` Ընկերության տրոլեյբուսի վարորդ Սամվել Ղուկեյանը տրանսպորտային միջոցը վարելու համար գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր չունենալու համար Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129²-րդ հոդվածի 2-րդ մասի հիմքով ենթարկվել է 100.000 ՀՀ դրամի չափով վարչական տույժի (գ.թ. 7-8):

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն վճռաբեկ բողոքը վարույթ ընդունելը պայմանավորված է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 161-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով նախատեսված հիմքի առկայությամբ, այն է` բողոքում բարձրացված հարցի վերաբերյալ վճռաբեկ դատարանի որոշումը կարող է էական նշանակություն ունենալ օրենքի միատեսակ կիրառության համար և գտնում է, որ տվյալ դեպքում Վճռաբեկ դատարանի արտահայտած իրավական դիրքորոշումը` առանց տրանսպորտային միջոցի համար կնքված ավտոտրանսպորտային միջոցի օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության գործող պայմանագիր ունենալու Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներով տրանսպորտային միջոց վարելու համար նախատեսված պատասխանատվության վերաբերյալ, կարևոր նշանակություն կունենա նմանատիպ գործերով միասնական և կանխատեսելի դատական պրակտիկա ձևավորելու համար:

Վերոգրյալով պայմանավորված` Վճռաբեկ դատարանն անհրաժեշտ է համարում անդրադառնալ հետևյալ իրավական հարցադրմանը. արդյո՞ք իր աշխատանքային պարտականությունները կատարող սուբյեկտը ենթակա է վարչական պատասխանատվության, երբ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներով տրանսպորտային միջոցը վարում է առանց տվյալ տրանսպորտային միջոցի համար կնքված ավտոտրանսպորտային միջոցի օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության գործող պայմանագիր ունենալու:

Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129²-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ Հայաստանի Հանրապետության տարածքում հաշվառված տրանսպորտային միջոցի սեփականատիրոջ (վարձակալի) կողմից սեփականության իրավունքով իրեն պատկանող (ֆինանսական վարձակալության (լիզինգի) պայմանագրով իրեն տրամադրված) յուրաքանչյուր տրանսպորտային միջոցի համար կնքված ավտոտրանսպորտային միջոցի օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության գործող պայմանագիր չունենալը, որը տևել է ավելի քան տասն օր, առաջացնում է տուգանքի նշանակում յուրաքանչյուր տասն օրվա համար` սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հնգապատիկի չափով, սակայն յուրաքանչյուր տարվա համար` ոչ ավելի, քան սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկի չափով: Նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` առանց տվյալ տրանսպորտային միջոցի համար կնքված ավտոտրանսպորտային միջոցի օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության գործող պայմանագիր ունենալու` Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներով տրանսպորտային միջոցը վարելը՝ առաջացնում է տուգանքի նշանակում՝ սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկի չափով:

«Ավտոտրանսպորտային միջոցների օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության մասին» ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածի 4-րդ մասի համաձայն՝ յուրաքանչյուր անձ պետք է մշտապես ունենա սեփականության իրավունքով իրեն պատկանող (ֆինանսական վարձակալության (լիզինգի) պայմանագրով իրեն տրամադրված) և Հայաստանի Հանրապետությունում հաշվառված յուրաքանչյուր ավտոտրանսպորտային միջոցի (բացառությամբ նույն օրենքի 25-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին, 2-րդ և 3-րդ կետերով սահմանված ավտոտրանսպորտային միջոցների) համար կնքված և գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր: Բացառությամբ նույն օրենքի 25-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին կետով սահմանված դեպքի` արգելվում է ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներով ավտոտրանսպորտային միջոցի վարումը, եթե դրա համար առկա չէ այն վարելու պահին գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր:

«Ավտոտրանսպորտային միջոցների օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության մասին» ՀՀ օրենքում օրենսդիրը հստակ և ոչ երկիմաստ ձևով սահմանել է, որ բացի օրենքով սահմանված բացառություններից՝ յուրաքանչյուր ոք սեփականության իրավունքով իրեն պատկանող կամ ֆինանսական վարձակալության (լիզինգի) պայմանագրով իրեն տրամադրված, Հայաստանի Հանրապետությունում հաշվառված յուրաքանչյուր ավտոտրանսպորտային միջոցի համար պարտավոր է մշտապես ունենալ ավտոտրանսպորտային միջոցի համար կնքված և գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր: Այսպիսով, օրենսդիրը Հայաստանի Հանրապետությունում հաշվառված յուրաքանչյուր ավտոտրանսպորտային միջոցների սեփականատերերի և վարձակալների համար սահմանել է պարտականություն` մշտապես ունենալ ավտոտրանսպորտային միջոցի համար կնքված և գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր, միաժամանակ օրենսդիրը վերը նշված պարտականությունը չկատարելու համար ավտոտրանսպորտային միջոցների սեփականատերերի և վարձակալների համար նախատեսել է անբարենպաստ իրավական հետևանքներ, մասնավորապես` Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքում սահմանելով, որ ավտոտրանսպորտային միջոցի օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության գործող պայմանագիր չունենալը, որը տևել է ավելի քան տասն օր` առաջացնում է տուգանքի նշանակում յուրաքանչյուր տասն օրվա համար` սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հնգապատիկի չափով, սակայն յուրաքանչյուր տարվա համար` ոչ ավելի, քան սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկի չափով:

«Ավտոտրանսպորտային միջոցների օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության մասին» ՀՀ օրենքում օրենսդիրը նախատեսել է նաև արգելող նորմ՝ սահմանելով, որ Հայաստանի Հանրապետության ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներով արգելվում է ավտոտրանսպորտային միջոցի վարումը, եթե առկա չէ այն վարելու պահին գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր: Այսպիսով, օրենսդիրն արգելել է Հայաստանի Հանրապետությունում ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներով վարել ավտոտրանսպորտային միջոցներ, եթե առկա չէ դրանք վարելու պահին գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր, միաժամանակ օրենսդիրը վերը նշված արգելքը չպահպանելու համար նախատեսել է անբարենպաստ իրավական հետևանքներ, մասնավորապես` Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքում սահմանելով, որ առանց տվյալ տրանսպորտային միջոցի համար կնքված ավտոտրանսպորտային միջոցի օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության գործող պայմանագիր ունենալու` Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներով տրանսպորտային միջոցը վարելը՝ առաջացնում է տուգանքի նշանակում՝ սահմանված նվազագույն աշխատավարձի հարյուրապատիկի չափով:

Վերոնշյալ իրավակարգավորումների համադրված վերլուծությունից հետևում է, որ օրենսդիրը Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129²-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասերում նախատեսել է տարբեր զանցակազմեր: Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129²-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասում նախատեսված զանցակազմերի օբյեկտը և սուբյեկտիվ կողմը նույնական են: Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129²-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասում նախատեսված զանցակազմերի օբյեկտը` հասարակական հարաբերությունները, որոնք ոտնահարվում են իրավախախտի կողմից` ճանապարհային երթևեկության ոլորտում առաջացող հասարակական հարաբերություններն են, իսկ զանցակազմերի սուբյեկտիվ կողմը` իրավախախտի հոգեբանական վերաբերմունքը հակաիրավական արարքի նկատմամբ, կարող է արտահայտվել մեղքի երկու ձևով էլ, ինչպես դիտավորության, այնպես էլ անզգուշության ձևերով: Սակայն միաժամանակ Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129<sup>2</sup>-րդ հոդվածի 1-ին և 2-րդ մասում ամրագրված զանցակազմերի օբյեկտիվ կողմը և սուբյեկտները տարբեր են: Եթե Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129<sup>2</sup>-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված զանցակազմի օբյեկտիվ կողմը` ոչ իրավաչափ արարքի արտաքին կողմը տրանսպորտային միջոցի սեփականատիրոջ կամ վարձակալի ավելի քան տասն օր տրանսպորտային միջոցի համար կնքված ավտոտրանսպորտային միջոցի օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության գործող պայմանագիր չունենալն է, ապա Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129²-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված զանցակազմի օբյեկտիվ կողմը` Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներով տրանսպորտային միջոցը վարելն է` առանց տվյալ տրանսպորտային միջոցի համար կնքված գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր ունենալու: Ինչ վերաբերում է վերը նշված զանցակազմերի սուբյեկտներին, ապա եթե Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129²-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված զանցակազմի սուբյեկտը` հակաիրավական, մեղավոր արարքը կատարած անձը տրանսպորտային միջոցի սեփականատերը կամ վարձակալն է, ապա Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129<sup>2</sup>-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված զանցակազմի սուբյեկտը` առանց տվյալ տրանսպորտային միջոցի համար կնքված գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր ունենալու տրանսպորտային միջոցը վարող անձն է:

Վերոնշյալ վերլուծությունից հետևում է, որ առանց տվյալ տրանսպորտային միջոցի համար կնքված գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր ունենալու Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներով տրանսպորտային միջոցը վարելն արգելվում է և տվյալ արգելքը խախտած սուբյեկտի համար նախատեսված է վարչական պատասխանատվություն: Ընդ որում, պատասխանատվությունը վրա է հասնում տրանսպորտային միջոցը վարելու համար, հետևաբար, ԱՊՊԱ պայմանագիրը կնքված չլինելու պատճառները, վարորդի` տվյալ տրանսպորտային միջոցի սեփականատերը չլինելու հանգամանքը, ինչպես նաև վարորդի կողմից աշխատանքային պարտականությունների կատարումը չեն կարող դիտվել պատասխանատվությունը բացառող հանգամանքներ:

Սույն գործի փաստերի համաձայն` Ընկերությունը 30.01.2014 թվականին «Ռոսգոսստրախ Արմենիա» ԱՓԲԸ-ին ուղղված թիվ 041 գրությունով խնդրել է ապահովագրել Ընկերությունում առկա 68 տրոլեյբուսների օգտագործումից բխող պատասխանատվությունը` բոլոր 62 վարորդներին բոլոր տրոլեյբուսների վրա կցելով որպես լիազորված տիրապետողներ: Այնուհետև Ընկերությունը 10.02.2014 թվականին ՀՀ «ԻԱՄ» ՀՀ ավտոապահովագրողների բյուրոյի գործադիր տնօրենին ուղղված թիվ 057 գրությունով հայտնել է, որ «Ռոսգոսստրախ Արմենիա» ԱՓԲԸ-ն իրեն անհայտ պատճառներով չի կատարել տրոլեյբուսների օգտագործումից բխող պատասխանատվության ապահովագրություն։ Վարչական իրավախախտման վերաբերյալ Ծառայության 06.05.2014 թվականի թիվ ԱԷ 637662 որոշման համաձայն` Ընկերության տրոլեյբուսի վարորդ Սամվել Ղուկեյանը տրանսպորտային միջոցը վարելու համար առանց գործող ԱՊՊԱ պայմանագրի Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129²-րդ հոդվածի 2-րդ մասի հիմքով ենթարկվել է 100.000 ՀՀ դրամի չափով վարչական տույժի։

Դատարանը, հայցը մերժելով, պատճառաբանել է, որ Սամվել Ղուկեյանի կողմից առանց տրանսպորտային միջոցի համար կնքված ավտոտրանսպորտային միջոցի օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության պայմանագիր ունենալու տրանսպորտային միջոցը վարելու փաստը չվիճարկելու պայմաններում ապացուցված է համարվում վերջինիս կողմից Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 129²-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված իրավախախտման կատարումը: Միաժամանակ Դատարանն արձանագրել է, որ Սամվել Ղուկեյանը պատասխանատվության է ենթարկվել առանց գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր ունենալու տրանսպորտային միջոցը վարելու համար, որի վարումն արգելված է «Ավտոտրանսպորտային միջոցների օգտագործումից բխող պատասխանատվության պարտադիր ապահովագրության մասին» ՀՀ օրենքի 5-րդ հոդվածի 4-րդ մասով, որպիսի հանգամանքը հաստատվել է հայցվորի կողմից հայցադիմումին կից ներկայացված, Ընկերության կողմից « Ռոսգոսստրախ Արմենիա» ԱՓԲԸ-ին ուղղված թիվ 041 և ՀՀ «ԻԱՄ» ՀՀ ավտոապահովագրողների բյուրոյի գործադիր տնօրենին ուղղված թիվ 057 գրություններով:

Վերաքննիչ դատարանը, բեկանելով և փոփոխելով Դատարանի վճիռը, հայցը բավարարել է` պատճառաբանելով, որ «հայցվորի կողմից տրանսպորտային միջոց վարելը հանդիսանում է վերջինիս աշխատանքային պարտականությունը, ով, պարզապես հանդիսանալով Ընկերությանը սեփականության իրավունքով պատկանող տրանսպորտային միջոցի վարորդ, չէր կարող հրաժարվել իր աշխատանքային պարտականությունները կատարելուց»:

Մինչդեռ սույն գործի փաստերը հաշվի առնելով ՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Սամվել Ղուկեյանը, կանխատեսելով իր գործողությունների վնասակար հետևանքների առաջացման հնարավորությունը, ցուցաբերելով անգործություն և առանց տվյալ տրանսպորտային միջոցի համար կնքված գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր ունենալու, վարել է տրանսպորտային միջոցը, այդ կերպ ոտնձգություն է կատարել ճանապարհային երթևեկության ոլորտում առաջացող հարաբերությունների նկատմամբ, այսինքն` կատարել է արարք, որի համար սուբյեկտը ենթակա է վարչական պատասխանատվության:

Վճռաբեկ դատարանը Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի129²-րդ հոդվածի 2-րդ մասի վերլուծության արդյունքում արդեն իսկ արձանագրել է, որ նշված հոդվածի զանցակազմի օբյեկտիվ կողմը Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ընդհանուր օգտագործման ավտոմոբիլային ճանապարհներով տրանսպորտային միջոցը վարելն է` առանց տվյալ տրանսպորտային միջոցի համար կնքված գործող ԱՊՊԱ պայմանագիր ունենալու, այսինքն` պատասխանատվությունը վրա է հասնում տրանսպորտային միջոցը վարելու համար, հետևաբար ԱՊՊԱ պայմանագիրը կնքված չլինելու պատճառները, ինչպես նաև աշխատանքային պարտականությունների կատարումը չեն կարող դիտվել պատասխանատվությունը բացառող հանգամանք:

Այսպիսով, սույն վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար` ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 150-րդ, 151-րդ և 163-րդ հոդվածների ուժով Վերաքննիչ դատարանի որոշումը բեկանելու համար:

Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-րդ հոդվածի 1-ին մասի 5-րդ կետով սահմանված` ստորադաս դատարանի դատական ակտին օրինական ուժ տալու Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունը հետևյալ հիմնավորմամբ.

«Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի (այսուհետ` Կոնվենցիա) 6-րդ հոդվածի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի ողջամիտ ժամկետում իր գործի քննության իրավունք: Սույն գործով վեճի լուծումն էական նշանակություն ունի գործին մասնակցող անձանց համար: Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործը ողջամիտ ժամկետում քննելը հանդիսանում է Կոնվենցիայի նույն հոդվածով ամրագրված անձի արդար դատաքննության իրավունքի տարր, հետևաբար գործի անհարկի ձգձգումները վտանգ են պարունակում նշված իրավունքի խախտման տեսանկյունից: Տվյալ դեպքում Վճռաբեկ դատարանի կողմից ստորադաս դատարանի դատական ակտին օրինական ուժ տալը բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից, քանի որ սույն գործով վերջնական դատական ակտ կայացնելու համար նոր հանգամանք հաստատելու անհրաժեշտությունը բացակայում է:

Դատական ակտին օրինական ուժ տալիս Վճռաբեկ դատարանը հիմք է ընդունում սույն որոշման պատճառաբանությունները, ինչպես նաև գործի նոր քննության անհրաժեշտության բացակայությունը։

5. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները դատական ծախսերի բաշխման վերաբերյալ

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 56-րդ հոդվածի համաձայն` դատական ծախսերը կազմված են պետական տուրքից և գործի քննության հետ կապված այլ ծախսերից:

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` կողմը, որի դեմ կայացվել է վճիռ, կամ որի բողոքը մերժվել է, կրում է Հայաստանի Հանրապետության դատական դեպարտամենտի` վկաներին և փորձագետներին վճարած գումարների հատուցման պարտականությունը, ինչպես նաև մյուս կողմի կրած դատական ծախսերի հատուցման պարտականությունը այն ծավալով, ինչ ծավալով դրանք անհրաժեշտ են եղել դատական պաշտպանության իրավունքի արդյունավետ իրականացման համար: Դատական պաշտպանության այն միջոցի հետ կապված ծախսերը, որ իր նպատակին չի ծառայել, դրվում են այդ միջոցն օգտագործած կողմի վրա, անգամ եթե վճիռը կայացվել է այդ կողմի օգտին:

Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ Ծառայությունը վճռաբեկ բողոքի համար վճարել է 20.000 ՀՀ դրամ և քանի որ վճռաբեկ բողոքը ենթակա է բավարարման, այսինքն` վճարված պետական տուրքն անհրաժեշտ է եղել վճռաբեկ բողոք բերող անձի դատական պաշտպանության իրավունքի արդյունավետ իրականացման համար, ուստի Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Ծառայության կողմից նախապես վճարված պետական տուրքի գումարը ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 60-րդ հոդվածի հիմքով ենթակա է հատուցման Սամվել Ղուկեյանի կողմից:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 169-171-րդ հոդվածներով, 172-րդ հոդվածի 1-ին մասով` Վճռաբեկ դատարանը

ՈՐՈՇԵՑ

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել։ Բեկանել ՀՀ վարչական վերաքննիչ դատարանի 24.03.2015 թվականի որոշումը և օրինական ուժ տալ ՀՀ վարչական դատարանի 31.10.2014 թվականի վճռին։

2. Սամվել Ղուկեյանից հօգուտ ՀՀ ոստիկանության «Ճանապարհային ոստիկանություն» ծառայության բռնագանձել 20.000 ՀՀ դրամ` որպես վճռաբեկ բողոքի համար նախապես վճարված պետական տուրքի գումար:

3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման։