ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

Վարչական դատարանի վճիռ Վարչական գործ թիվ ՎԴ/0213/05/08	Վարչական գործ թիվ ՎԴ/0213/05/08 2008 թ.
Նախագահող դատավոր՝ Լ. Սոսյան

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանը (այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան)

	նախագահությամբ	Ա. Մկրտումյանի
	մասնակցությամբ դատավորներ	Ս. Սարգսյանի
		Վ. Աբելյանի
		Ե. Խունդկարյանի
		Դ. Ավետիսյանի
		Հ. Ղուկասյանի
		Ս. Օհանյանի

2008 թվականի նոյեմբերի 28-ին

դռնբաց դատական նիստում, քննելով «Դիասերվ» ՍՊԸ-ի վճռաբեկ բողոքը Վարչական դատարանի 25.04.2008 թվականի վճռի դեմ՝ ըստ հայցի «Դիասերվ» ՍՊԸ-ի (այսուհետ` Ընկերություն) ընդդեմ ՀՀ կառավարությանն առընթեր հարկային պետական ծառայության Արաբկիրի հարկային տեսչության (այսուհետ` Ծառայություն)` ստուգման ակտը մասնակիորեն անվավեր ճանաչելու պահանջի մասին,

ՊԱՐԶԵՑ

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Դիմելով դատարան՝ Ընկերությունը պահանջել է անվավեր ճանաչել Ծառայության 08.05.2007 թվականի թիվ 1021078 ստուգման ակտի 4-րդ կետի 2-րդ ենթակետը և 4-րդ կետի 4-րդ ենթակետի` 2-րդ ենթակետից բխող տույժերի և տուգանքների կիրառման մասը:

Վարչական դատարանի (այսուհետ՝ Դատարան) 25.04.2008 թվականի վճռով հայցը մերժվել է:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Ընկերությունը:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքերի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

1) Դատարանը կիրառել է ՀՀ հարկային տեսչության պետի 27.08.1997 թվականի թիվ 767 հրամանով հաստատված ««Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 19-րդ կետի դրույթների վերաբերյալ» հրահանգի 2-րդ և 4-րդ կետերը, որոնք չպետք է կիրառեր, չի կիրառել «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 19-րդ հոդվածի 6-րդ մասը, որը պետք է կիրառեր, որի արդյունքում սխալ է մեկնաբանել «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 19-րդ կետը:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանում է հետևյալ փաստարկներով.

««Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 19-րդ կետի դրույթների վերաբերյալ» հրահանգի 2-րդ կետով սահմանվում է, որ բժշկական այն պարագաների իրացումը, որոնք կարող են օգտագործվել ոչ բժշկական նպատակներով, ազատվում են ավելացված արժեքի հարկից, եթե այդ պարագաներն իրացվում են բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայություններ մատուցող անձանց:

Մինչդեռ «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 19-րդ մասով որևէ պայման սահմանված չէ բժշկական պարագաների և տեխնիկայի իրացումն ավելացված արժեքի հարկից ազատելու արտոնության կիրառման համար, այդ արտոնությունը սահմանված է առանց սահմանափակումների:

2) Դատարանը խախտել է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 24-րդ հոդվածը:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանում է հետևյալ փաստարկներով.

Դատարանը հայցի մերժման հիմքում դրել է այն հանգամանքը, որ հայցադիմումին կից 14.10.2005 թվականի թիվ 181 և 03.04.2006 թվականի թիվ 62 հաշիվ ապրանքագրերում նշված չէ, որ վաճառվող ապրանքները նախատեսված են բժշկական օգնության և սպասարկման համար, և դատաքննությամբ հաստատված է համարել, որ ապրանքներն իրացվել են ոչ բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայություններ մատուցող անձին:

Ապրանքները բժշկական օգնության և սպասարկման համար նախատեսված լինելու հանգամանքն ապացուցելու պարտականություն Ընկերության վրա դրված չէ, նշված արտոնությունից օգտվելու համար Ընկերությունը կարող է կրել ընդամենը ապրանքները բժշկական տեխնիկա և պարագաներ լինելու փաստն ապացուցելու պարտականություն, ինչը սույն գործով ապացուցման կարիք չունի, քանի որ չի հանդիսանում վեճի առարկա:

Բացի այդ, ստուգողները հարկային արտոնությունը կիրառելի չեն համարել ոչ թե իրացված ապրանքները բժշկական տեխնիկա և պարագաներ չհամարվելու հիմքով, այլ բժշկական ծառայություն մատուցող անձանց իրացված չլինելու հիմքով, դրանով իսկ հաստատելով, որ վիճարկվող մասով իրացված ապրանքներն իսկապես եղել են բժշկական տեխնիկա և պարագաներ:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վարչական դատարանի 25.04.2008 թվականի վճիռը:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը.

1) Ծառայության 08.05.2007 թվականի թիվ 1021078 ստուգման ակտի 4-րդ կետի համաձայն` Ընկերությունը ներմուծել է ապրանքներ, որոնք դիտել է ավելացված արժեքի հարկից ազատված, սակայն այդ ապրանքներն ընդգրկված չեն ՀՀ հարկային տեսչության պետի 27.08.1997 թվականի թիվ 767 հրամանով հաստատված ««Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 19-րդ կետի դրույթների վերաբերյալ» հրահանգում:

2) Ծառայության գանգատարկման հանձնաժողովի 15.06.2007 թվականի թիվ 166/2 որոշմամբ թիվ 1021078 ստուգման ակտը թողնվել է անփոփոխ այն հիմքով, որ չի հիմնավորվել Ընկերության կողմից իրացված ապրանքները բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայություններ մատուցող անձանց իրացվելու հանգամանքը:

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը

Քննելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքերի սահմաններում՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ՝

1) վճռաբեկ բողոքն առաջին հիմքով հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

«Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 19-րդ կետի համաձայն` ավելացված արժեքի հարկից ազատելը` հարկվող շրջանառության նկատմամբ այն չհաշվարկելն է: Ավելացված արժեքի հարկից ազատվում են նույն օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին, 2-րդ և 3-րդ կետերում նշված հետևյալ գործարքները և գործառնությունները` դոնորային արյան, մայրական կաթի, պրոթեզաօրթոպեդիկ պարագաների, բժշկական տեխնիկայի և պարագաների, բուժօգնության, բուժսպասարկման (այդ թվում՝ կանխարգելիչ և ախտորոշման) ծառայությունների, բուժկանխարգելիչ ձեռնարկություններում ու կազմակերպություններում բուժման հետ կապված և այդ բուժօգնության շրջանակներում հիվանդների կողմից պատրաստված ապրանքների և կատարված ծառայությունների իրացումը:

ՀՀ հարկային տեսչության պետի 27.08.1997 թվականի թիվ 767 հրամանով հաստատված՝ ««Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 19-րդ կետի դրույթների վերաբերյալ» հրահանգի 4-րդ կետի համաձայն` նույն կետում նշված բժշկական այն տեխնիկայի իրացումը, որը կարող է օգտագործվել ոչ բժշկական նպատակներով, ազատվում է ավելացված արժեքի հարկից, եթե այդ տեխնիկան իրացվում է բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայություններ մատուցող անձանց:

Սույն գործով Դատարանն Ընկերության հայցի մերժման հիմքում դրել է նաև այն հանգամանքը, որ հայցադիմումին կից թիվ 181 և թիվ 62 հաշիվ-ապրանքագրերում նշված չէ, որ վաճառվող ապրանքները նախատեսված են բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայություններ մատուցող անձին իրացնելու համար, հետևաբար օրենքի հիման վրա հաստատված հրահանգով նախատեսված ավելացված արժեքի հարկից ազատվելու հիմքերը բացակայում են:

Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ «Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 19-րդ կետը հստակորեն սահմանում է, որ բժշկական տեխնիկայի և պարագաների իրացումն ազատվում է ավելացված արժեքի հարկից: Հետևաբար այդ նորմի կիրառումը կարող է սահմանափակվել միայն օրենքով:

Մինչդեռ Ծառայության պետի 27.08.1997 թվականի թիվ 767 հրամանով բժշկական տեխնիկայի իրացումն ավելացված արժեքի հարկից ազատելու համար սահմանվել է որոշակի պայման, այն է` դրանք բժշկական օգնության և սպասարկման ծառայություններ մատուցող անձանց իրացնելը, որն «Իրավական ակտերի մասին» ՀՀ օրենքի 19-րդ հոդվածի ուժով կիրառման ենթակա չէ:

2) վճռաբեկ բողոքը երկրորդ հիմքով անհիմն է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 24-րդ հոդվածի համաձայն` դատարանը, անմիջականորեն գնահատելով գործում եղած բոլոր ապացույցները, որոշում է փաստի հաստատված լինելու հարցը` բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա հիմնված ներքին համոզմամբ:

«Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 28-րդ կետի համաձայն` ՀՀ օրենսդրությամբ (այդ թվում` ՀՀ միջազգային պայմանագրերով) ուղղակիորեն նշված չլինելու դեպքում ծրագրի (գործունեության) տարբերակումն ըստ մարդասիրական օգնության և բարեգործական բնույթի, ինչպես նաև սույն հոդվածի դրույթների համաձայն` ավելացված արժեքի հարկից ազատվող ապրանքների և ծառայությունների շրջանակները որոշում է ՀՀ կառավարության լիազորած պետական կառավարման մարմինը:

«Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 46-րդ հոդվածի համաձայն` նույն օրենքի դրույթների վերաբերյալ հրահանգները, ինչպես նաև դրանց վերաբերյալ պարզաբանումները հաստատում է ՀՀ հարկային տեսչությունը` համաձայնեցնելով ՀՀ ֆինանսների նախարարության, ինչպես նաև օրենքի 15-րդ հոդվածի 19-րդ կետի դրույթների վերաբերյալ պարզաբանումները` ՀՀ առողջապահության նախարարության հետ:

«Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի վերոնշյալ հոդվածներից հետևում է, որ օրենսդիրն ավելացված արժեքի հարկից ազատվող ապրանքների շրջանակի որոշման իրավասությունը թողել է ՀՀ կառավարության լիազորված մարմնին, եթե դրանք ուղղակիորեն օրենքով կամ միջազգային պայմանագրերով սահմանված չեն:

ՀՀ հարկային տեսչության պետի 27.08.1997 թվականի թիվ 767 հրամանով հաստատված՝ ««Ավելացված արժեքի հարկի մասին» ՀՀ օրենքի 15-րդ հոդվածի 19-րդ կետի դրույթների վերաբերյալ» հրահանգով սահմանվել են ավելացված արժեքի հարկից ազատվող բժշկական պարագաների և տեխնիկայի ցանկը` ըստ դասակարգիչների:

Սույն գործով կազմված ստուգման ակտում նշվել է, որ Ընկերությունը 2005 թվականի ընթացքում ՀՀ տարածք է ներմուծել «ԱՊՀ արտաքին տնտեսական գործունեության ապրանքների անվանացանկ» դասակարգչի 84716040 ապրանքախմբին դասվող ապրանքներ, որոնք ընդգրկված չեն վերոնշյալ հրամանով սահմանված ցանկում:

Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործի լուծման համար էական նշանակություն ունի ոչ միայն ներմուծված ապրանքների բժշկական տեխնիկա հանդիսանալու փաստի ապացուցման հանգամանքը, այլ այդ ապրանքների` Ծառայության հրամանով հաստատված ցանկում ընդգրկված լինելու փաստը:

Հետևաբար հիմնավոր չեն վճռաբեկ բողոքում բերված այն փաստարկները, որ ստուգման ակտը կազմվել է միայն այդ ապրանքները բժշկական ծառայություններ չմատուցող անձին իրացնելու հիմքով, քանի որ ակտի կազմման հիմքում դրվել է նաև Ընկերության կողմից ներմուծված ապրանքները ՀՀ հարկային տեսչության պետի 27.08.1997 թվականի թիվ 767 հրամանով հաստատված հրահանգով սահմանված ցանկում ընդգրկված չլինելու հանգամանքը:

Այսպիսով, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ բողոքում նշված նյութական իրավունքի նորմերի խախտումները հիմք չեն դատական ակտը բեկանելու համար, քանի որ ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 227-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` նյութական իրավունքի նորմի խախտումը կամ սխալ կիրառումը վճռի բեկանման հիմք է, եթե հանգեցրել է գործի սխալ լուծման: Մինչդեռ սույն գործով Դատարանը, սխալ պատճառաբանելով դատական ակտը, ըստ էության ճիշտ է լուծել վեճը:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-241²-րդ հոդվածներով՝ Վճռաբեկ դատարանը

ՈՐՈՇԵՑ

1. Վճռաբեկ բողոքը մերժել: Վարչական դատարանի 25.04.2008 թվականի վճիռը թողնել օրինական ուժի մեջ:

2. Սույն որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման:

Նախագահող`	Ա. Մկրտումյան
Դատավորներ`	Ս. Սարգսյան
	Վ. Աբելյան
	Ե. Խունդկարյան
	Դ. Ավետիսյան
	Հ. Ղուկասյան
	Ս. Օհանյան