«Գրանցված է»
ՀՀ արդարադատության
նախարարության կողմից
8 փետրվարի 2006 թ.
Պետական գրանցման թիվ 60306034

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՎԻՃԱԿԱԳՐՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏԱԿԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴ

«ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ» ՁԵՎ ԹԻՎ 1-ԱՊ (ՏԱՐԵԿԱՆ) ՊԵՏԱԿԱՆ ՎԻՃԱԿԱԳՐԱԿԱՆ ՀԱՇՎԵՏՎՈՒԹՅԱՆ ՁԵՎԸ ԵՎ ԼՐԱՑՄԱՆ ՄԵԹՈԴԱԿԱՆ ՑՈՒՑՈՒՄՆԵՐԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Ղեկավարվելով «Պետական վիճակագրության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի հոդված 10-ի երրորդ մասի ե) կետով` Հայաստանի Հանրապետության վիճակագրության պետական խորհուրդը որոշում է.

Հաստատել «Աշխատանքի պայմանների մասին» Ձև թիվ 1-ԱՊ (տարեկան) պետական վիճակագրական հաշվետվության ձևը և լրացման մեթոդական ցուցումները` համաձայն հավելվածի:

ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԻ ՄԱՍԻՆ

200_թ.-ի դրությամբ

1. Աշխատանքի պայմանները

2. Աշխատանքի վնասակար ԵՎ վտանգավոր պայմանների համար տրվող արտոնությունները ԵՎ հատուցումները

Աշխատողների ցուցակային թվաքանակում ներառվում են աշխատանքային պայմանագրով վարձու աշխատողները` անկախ պայմանագրի ժամկետից (տե'ս «Աշխատանքի վիճակագրության վերաբերյալ մեթոդական ցուցումների» II բաժնի 6 կետը) և չեն ներառվում հղիության և ծննդաբերության, մինչև 3 տարեկան երեխայի խնամքի հետ կապված արձակուրդում գտնվողները, ինչպես նաև Ցուցումների II բաժնի 7 կետում նշված աշխատողները:

1-ին բաժնում 001 տողը լրացվում է Ցուցումների II բաժնի 10.1 կետին համապատասխան:

002 տողում յուրաքանչյուր աշխատող` անկախ նրա վրա ազդող վտանգավոր և թունավոր արտադրական գործոնների քանակի, հաշվառվում է մեկ անգամ:

003-005 տողերում նույն աշխատողը կարող է հաշվառվել մի քանի անգամ` ըստ նրա վրա ազդող արտադրական գործոնների քանակի: 013 - 016 տողերում յուրաքանչյուր աշխատող` անկախ արտոնյալ պայմաններով տրվող կենսաթոշակ ստանալու հիմքերի քանակի, հաշվառվում է մեկ անգամ:

017 տողում յուրաքանչյուր աշխատող` անկախ տրվող արտոնությունների և հատուցումների քանակի, հաշվառվում է մեկ անգամ:

018 տողում լրացվում է այն աշխատողների թվաքանակը, որոնց անվճար տրամադրվել է անհատական պաշտպանության միջոցներից որևէ մեկը:

Սույն մեթոդական ցուցումները նախատեսված են իրավաբանական անձանց կողմից աշխատանքի պայմանների մասին թիվ 1-ԱՊ պետական վիճակագրական հաշվետվությունը լրացնելիս առաջնորդվելու համար:

Տեղեկատվություն ներկայացնում են արդյունաբերական, շինարարական, տրանսպորտի և կապի ոլորտի խոշոր և միջին կազմակերպությունները:

Բ Ա Ժ Ի Ն  I

 ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Հաշվետվությունը ներկայացնում են իրավաբանական անձինք, որոնք այդ մասին իրազեկվում են Հայաստանի Հանրապետության վիճակագրության պետական խորհրդի 2003 թվականի հոկտեմբերի 3-ի «Վիճակագրական տեղեկությունների ներկայացման կարգը հաստատելու մասին» թիվ 11-Ն որոշմամբ հաստատված կարգի դրույթներին համապատասխան:

2. Փաստացի գործունեության հիմնական տեսակ է համարվում գործունեության այն տեսակը, որը հաշվետու ժամանակաշրջանում ավելացված արժեքի ընդհանուր ծավալում փաստացի ունեցել է առավել մեծ տեսակարար կշիռ: Վերջինիս որոշման համար առաջարկվում է կողմնորոշվել ընդհանուր հասույթի, հավելյալ արժեքի կամ աշխատողների ընդհանուր թվաքանակի մեջ ունեցած բաժնով և այլ համանման բնութագրիչ չափանիշներով:

3. Աշխատանքի պայմանների, ոչ նպաստավոր պայմաններում աշխատանքի համար տրվող հատուցումների և արտոնությունների վերաբերյալ պետական վիճակագրական հաշվետվությունը կազմվում է նախատեսված հաշվետու տարվա համար:

Հաշվետվությունը կազմվում է հաշվետու տարվա սկզբից` հունվարի 1-ից մինչև դեկտեմբերի 31-ն ընկած ժամանակաշրջանի կտրվածքով:

4. Վիճակագրական տեղեկությունների ներկայացման հետ կապված այլ հարցերը կարգավորվում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և այլ իրավական ակտերով:

Բ Ա Ժ Ի Ն  II

 ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ

5. Աշխատանքի պայմաններն աշխատանքային գործընթացի և արտադրական միջավայրի գործոնների ամբողջությունն է, որում իրականացվում է մարդու գործունեությունը:

6. Աշխատատեղը վայր է, որտեղ աշխատողը պետք է գտնվի աշխատանքային գործունեություն իրականացնելու համար` գտնվելով գործատուի անմիջական կամ ոչ անմիջական հսկողության տակ:

7. Վնասակար արտադրական գործոնը աշխատանքային գործընթացի և միջավայրի գործոնն է, որի ազդեցությունն աշխատողի վրա որոշակի պայմաններում (ինտենսիվություն, տևականություն) կարող է առաջացնել մասնագիտական հիվանդություններ, աշխատունակության ժամանակավոր կամ կայուն անկում, բարձրացնել սոմատիկ և վարակիչ հիվանդությունների հաճախականությունը, հանգեցնել սերնդի առողջության խանգարման:

8. Վնասակար արտադրական գործոններ են.

1. ֆիզիկական գործոնները, ինչպիսիք են.

ա) ջերմաստիճանը, խոնավությունը և օդի շարժման արագությունը, ջերմային ճառագայթումը,

բ) չիոնացնող էլեկտրամագնիսական դաշտը և ճառագայթումը (էլեկտրաստատիկ դաշտերը, մշտական մագնիսական դաշտերը (այդ թվում` գեոմագնիսական), արտադրական հաճախականության էլեկտրական և մագնիսական դաշտերը, ռադիոհաճախության ընդգրկույթի (դիապազոնի) էլեկտրամագնիսական ճառագայթումը, օպտիկական ընդգրկույթի էլեկտրամագնիսական ճառագայթումը, այդ թվում` լազերային և ուլտրամանուշակագույն),

գ) իոնացնող ճառագայթումը,

դ) արտադրական աղմուկը, ուլտրաձայնը, ինֆրաձայնը,

ե) վիբրացիան (տեղային, ընդհանուր),

զ) աերոզոլները (փոշին)` կապված առավելապես ֆիբրիոգեն գործունեության հետ,

է) լուսավորությունը. բնական լուսավորության բացակայությունը կամ ոչ բավարար լուսավորությունը, անբավարար արհեստական լուսավորությունը կամ կուրացուցիչ փայլը, թարթող  լուսավորությունը,

ը) էլեկտրական լիցքավորված օդի մասնիկները` աերոիոնները.

2. քիմիական գործոնները, այդ թվում նաև կենսաբանական բնույթի մի շարք նյութերի` հակաբորբոքիչների, վիտամինների, հորմոնների, խմորիչների (ֆերմենտների), սպիտակուցային պատրաստուկների ստացումը քիմիական սինթեզի ճանապարհով և/կամ որոնց հսկման համար օգտագործվում է քիմիական անալիզի մեթոդը.

3. կենսաբանական գործոնները, ինչպիսիք են միկրոօրգանիզմները, միկրոօրգանիզմների պատրաստուկներում պարունակվող կենդանի բջիջները և սպորները, պաթոգեն  միկրոօրգանիզմները:

9. Աշխատանքային գործընթացի գործոններ են.

1. աշխատանքի ծանրությունը, որն աշխատանքային գործընթացի բնութագրիչ է և արտահայտում է օրգանիզմի հենաշարժիչ համակարգի և օրգանիզմի գործունեությունն ապահովող ֆունկցիոնալ համակարգի (սրտանոթային, շնչառական և այլն) ծանրաբեռնվածությունը:

Աշխատանքի ծանրությունը բնութագրվում է ֆիզիկական դինամիկ ծանրաբեռնվածությամբ, տեղափոխվող կամ բարձրացվող բեռի զանգվածով, աշխատանքային նմանատիպ շարժումների ընդհանուր քանակով, աշխատանքային դիրքի ձևով, կայուն ծանրաբեռնվածության մեծությամբ, մարմնի թեքվածության աստիճանով, տարածության մեջ տեղափոխումների, տեղաշարժերի քանակով.

2. աշխատանքի լարվածությունը, որն աշխատանքային գործընթացի բնութագրիչ է և արտահայտում է աշխատողի կենտրոնական նյարդային համակարգի, զգայարանների և հուզական համակարգի ծանրաբեռնվածությունը:

Աշխատանքի ծանրաբեռնվածությունը բնութագրող գործոններից են մտավոր, հուզական, զգայական ծանրաբեռնվածությունը, մոնոտոն  ծանրաբեռնվածության աստիճանը, աշխատանքի ռեժիմը:

10. Վտանգավոր արտադրական գործոններն աշխատանքային գործընթացի և միջավայրի այն գործոններն են, որոնք կարող են հարուցել սուր հիվանդություններ կամ հանգեցնել առողջության վատթարացման, ընդհուպ` մահվան:

Քանակական բնութագրերից և գործողության տևականությունից կախված առանձին վնասակար արտադրական գործոններ կարող են դառնալ վտանգավոր:

Բ Ա Ժ Ի Ն  III

  ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ՎՆԱՍԱԿԱՐ ԵՎ ՎՏԱՆԳԱՎՈՐ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐՈՒՄ ԱՇԽԱՏԱՆՔԻ ՀԱՄԱՐ ՏՐՎՈՂ ԱՐՏՈՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ ԵՎ ՀԱՏՈՒՑՈՒՄՆԵՐԸ

Սույն բաժինը լրացվում է միայն վնասակար և վտանգավոր պայմաններում աշխատելու համար արտոնություններ և հատուցումներ ստացող աշխատողների համար:

11. Վնասակար և վտանգավոր պայմաններում աշխատելու համար.

ա) ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 161 հոդվածի 1.1) կետով և ՀՀ կառավարության 11.08.2005 թ. N 1384-Ն որոշմամբ սահմանված է լրացուցիչ արձակուրդ,

բ) ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 140 հոդվածի 1.2) կետով սահմանված է աշխատաժամանակի կրճատ տևողություն,

գ) ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքի 183 հոդվածով սահմանված է աշխատանքի վարձատրություն` ավելի բարձր տարիֆային դրույքով և օրենքով սահմանված կարգով տրվող հավելավճարներ,

դ) «Տարիքային արտոնյալ աշխատանքային կենսաթոշակի իրավունք տվող արտադրությունների, աշխատանքների, մասնագիտությունների և պաշտոնների ցուցանիշների ցուցակների հաստատման մասին» ՀՀ կառավարության 31.03.1993 թ. N 140 որոշման համաձայն՝ սահմանված է արտոնյալ պայմաններով պետական կենսաթոշակ:

12. Վնասակար և վտանգավոր պայմաններում աշխատելու համար մասնագիտական հիվանդությունների կանխարգելման (պրոֆիլակտիկայի) նպատակով աշխատողներին անվճար տրամադրվում է բուժկանխարգելիչ սնունդ, կաթ և այլ համարժեք սննդամթերք: