«Գրանցված է»

ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից

20 հունվարի 2015 թ.

Պետական գրանցման թիվ 10015003

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

«ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԹՈՒՆԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐԻ ԵՎ ՃԱՌԱԳԱՅԹԱՅԻՆ ԱԽՏԱՀԱՐՈՒՄՆԵՐԻ ՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅՈՒՆ» N 3.1.1 - 028 - 2014 ՍԱՆԻՏԱՐԱՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ ԵՎ ՆՈՐՄԵՐ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հիմք ընդունելով «Հայաստանի Հանրապետության բնակչության սանիտարահամաճարակային անվտանգության ապահովման մասին» օրենքի 6-րդ հոդվածի 1-ին մասի 3-րդ կետը՝

(նախաբանը խմբ. 22.09.23 N 41-Ն)

ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ`

1. Հաստատել՝

1) «Քիմիական թունավորումների և ճառագայթային ախտահարումների համաճարակաբանական հսկողություն» N 3.1.1-028-2014 սանիտարահամաճարակաբանական կանոնները և նորմերը` համաձայն հավելված 1-ի:

2) «Քիմիական թունավորումների և ճառագայթային ախտահարումների ցանկը, որոնք ենթակա են Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կենտրոն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության մասնաճյուղեր արտահերթ հաղորդման»՝ համաձայն հավելված 2-ի:

3) «Քիմիական թունավորման դեպքի մասին շտապ հաղորդման քարտ» ձև 1ա, «Ճառագայթային ախտահարման դեպքի մասին շտապ հաղորդման քարտ» ձև 1բ՝ համաձայն հավելված 3-ի:

4) «Քիմիական թունավորման դեպքի հաշվառման մատյանը» ձև 2ա, «Ճառագայթային ախտահարման դեպքի հաշվառման մատյանը» ձև 2բ՝ համաձայն հավելված 4-ի:

5) «Քիմիական թունավորումների ամսական հաշվետվության ձևաչափը» ձև 3ա, «Ճառագայթային ախտահարումների ամսական հաշվետվության ձևաչափը» ձև 3բ՝ համաձայն հավելված 5-ի:

2. Սույն հրամանի հսկողությունը հանձնարարել Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարի տեղակալ Սերգեյ Խաչատրյանին:

«ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԹՈՒՆԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐԻ ԵՎ ՃԱՌԱԳԱՅԹԱՅԻՆ ԱԽՏԱՀԱՐՈՒՄՆԵՐԻ ՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ՀՍԿՈՂՈՒԹՅՈՒՆ» N 3.1.1 - 028 - 2014 ՍԱՆԻՏԱՐԱՀԱՄԱՃԱՐԱԿԱԲԱՆԱԿԱՆ ԿԱՆՈՆՆԵՐ ԵՎ ՆՈՐՄԵՐ

I. ԿԻՐԱՌՄԱՆ ՈԼՈՐՏ

1. Սույն սանիտարահամաճարակաբանական կանոնները և նորմերը (այսուհետ` կանոններ և նորմեր) նախատեսված են բոլոր բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունների (այսուհետ՝ ԲՕևՍԿ)՝ ներառյալ ախտաբանաանատոմիական բաժանմունքների, առանձին լաբորատորիաների, ինչպես նաև նախադպրոցական ուսումնական, հանրակրթական ուսումնական հաստատությունների սպասարկող ավագ և միջին բուժաշխատողների համար՝ անկախ կազմակերպական-իրավական և սեփականության ձևից (բացառությամբ` Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության նախարարությունից, Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր ոստիկանությունից, Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր ազգային անվտանգության ծառայությունից), որոնք իրականացնում են քիմիական թունավորումների և ճառագայթային ախտահարումների դեպքերի հայտնաբերում, վարում, բուժում, հաշվառում և հաշվետվության ներկայացում:

II. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

2. Սույն կանոնների և նորմերի 1-ին կետով ամրագրված կազմակերպություններն արձանագրած քիմիական թունավորումների և ճառագայթային ախտահարումների դեպքերի մասին ընթացիկ կամ արտահերթ համակարգով տեղեկատվություն են ներկայացնում Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կենտրոն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպությանը /այսուհետ` Ազգային կենտրոն/:

3. Քիմիական թունավորումները և ճառագայթային ախտահարումները դասակարգվում են համաձայն Հայաստանի Հանրապետության առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարարի 2013 թվականի հոկտեմբերի 9-ի թիվ 871-Ն հրամանի (Հիվանդությունների միջազգային դասակարգում` ՀՄԴ-10):

4. Քիմիական թունավորումների և ճառագայթային ախտահարումների վերաբերյալ տեղեկատվությունն օգտագործվում է`

1) համաճարակաբանական հսկողության համակարգի աշխատանքն ապահովելու,

2) հակահամաճարակային և կանխարգելիչ միջոցառումներ կազմակերպելու և իրականացնելու,

3) բնակչության առողջության վերաբերյալ տեղեկատվության համակարգում առանձին քիմիական թունավորումների և ճառագայթային ախտահարումների մասին տվյալների առկայությունն ապահովելու,

4) գործնականում քիմիական թունավորումների և ճառագայթային ախտահարումների հսկողության և կանխարգելման նպատակային ծրագրերի մշակման ու գործադրման համար:

III. ԱՌԱՆՁԻՆ ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԹՈՒՆԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐԻ ԵՎ ՃԱՌԱԳԱՅԹԱՅԻՆ ԱԽՏԱՀԱՐՈՒՄՆԵՐԻ ՀԱՇՎԱՌՈՒՄ

5. Առանձին քիմիական թունավորման կամ ճառագայթային ախտահարման դեպքեր հայտնաբերած ավագ և միջին բուժաշխատողները դրանց մասին (հաստատված և/կամ կասկածելի դեպքերի) շտապ հաղորդում են Ազգային կենտրոնի մասնաճյուղեր (այսուհետ՝ Ազգային կենտրոն) անմիջապես էլեկտրոնային ձևաչափով կամ հեռախոսով կամ ֆաքսով, այնուհետև 24 ժամվա ընթացքում ուղարկում են շտապ հաղորդման քարտ՝ համաձայն հավելված 3-ի ձև 1ա-ի և ձև 1բ-ի:

6. Բոլոր բուժաշխատողների կողմից պահպանվում է քիմիական թունավորումների և ճառագայթային ախտահարումների դեպքերին առնչվող տեղեկատվության գաղտնիությունը:

7. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում Ազգային կենտրոնի բոլոր մասնաճյուղերում սույն կանոնների և նորմերի 1-ին կետով ամրագրված բոլոր կազմակերպություններում անհատապես հաշվառման ենթակա են հավելված 2-ում ներկայացված ճառագայթային ախտահարումները, ինչպես նաև քիմիական թունավորումներն` անկախ թունավորման վայրից, հիվանդի քաղաքացիությունից:

8. Նախադպրոցական, հանրակրթական ուսումնական հաստատությունները սպասարկող բուժաշխատողը Ազգային կենտրոնի մասնաճյուղ շտապ հաղորդման քարտ ուղարկում է այն դեպքերում, երբ քիմիական թունավորման կամ ճառագայթային ախտահարման դեպքը հայտնաբերվում (կասկածվում) է առաջին անգամ` ուսումնական հաստատությունների սաների զննման ժամանակ:

9. Շտապ և անհետաձգելի բժշկական օգնության կազմակերպությունների բուժանձնակազմը քիմիական թունավորում կամ ճառագայթային ախտահարում հայտնաբերելու դեպքում հայտնաբերման և հոսպիտալացման անհրաժեշտության և չհոսպիտալացման մասին հայտնում է Ազգային կենտրոնի մասնաճյուղեր, ինչպես նաև չհոսպիտալացված դեպքերում` նաև հիվանդի բնակության վայրի բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություն` անհրաժեշտության դեպքում տանը հիվանդի բուժումը կազմակերպելու համար: Տվյալ դեպքերում շտապ հաղորդման քարտ կազմում է այն բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպության բուժանձնակազմը, որտեղ հոսպիտալացվել է հիվանդը և ամբուլատոր-պոլիկլինիկական կազմակերպության տնային կանչ կատարող բժիշկը:

10. Ախտորոշումը հաստատելու կամ փոխելու մասին բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունը կազմում է նոր շտապ հաղորդման քարտ և նշված ընթացակարգով ուղարկում հիվանդի հայտնաբերման տարածքի Ազգային կենտրոնի մասնաճյուղ` նշելով ախտորոշման հաստատման (ճշտման) մասին, դրա ամսաթիվը, նախնական ախտորոշումը և լաբորատոր հետազոտությունների արդյունքները:

11. Քիմիական թունավորման և ճառագայթային ախտահարումների դեպքերն անհատապես հաշվառվում են «Քիմիական թունավորումների (կամ ճառագայթային ախտահարումներ) հաշվառման մատյան»-ում՝ համաձայն հավելված 4-ի ձև 2ա-ի և «Ճառագայթային ախտահարումներ հաշվառման մատյան»-ում՝ համաձայն հավելված 4-ի ձև 2բ-ի: Մատյանները վարվում են բոլոր բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպություններում (բաժանմունքներում)` անկախ կազմակերպական-իրավական ձևից և գերատեսչական պատկանելիությունից (բացառությամբ` Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության նախարարությունից, Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր ոստիկանությունից, Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր ազգային անվտանգության ծառայությունից), նախադպրոցական և հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում, գիտահետազոտական ինստիտուտներում և առանձին լաբորատորիաներում:

12. Բժշկական օգնություն և սպասարկում իրականացնող կազմակերպությունները Ազգային կենտրոնի (ըստ տեղակայման վայրի) մասնաճյուղեր են ներկայացնում ամսական տեղեկատվություն «Քիմիական թունավորումների վերաբերյալ տեղեկատվության ձևաչափ»-ով ձև 3ա և «Ճառագայթային ախտահարումների վերաբերյալ տեղեկատվության ձևաչափ»-ով ձև 3բ՝ համաձայն հավելված 5-ի:

ՑԱՆԿ

Քիմիական թունավորումների և ճառագայթային ախտահարումների, որոնք ենթակա են Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարության «Հիվանդությունների վերահսկման և կանխարգելման ազգային կենտրոն» պետական ոչ առևտրային կազմակերպության մասնաճյուղեր արտահերթ հաղորդման

(քիմիական թունավորումների և ճառագայթային ախտահարումների կոդերը ներկայացված են համաձայն Հայաստանի Հանրապետության առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարարի 2013 թվականի հոկտեմբերի 9-ի թիվ 871-Ն հրամանի (Հիվանդությունների միջազգային դասակարգում` ՀՄԴ-10)

1. Քիմիական թունավորումներ

1) Ալկոհոլ (Տ 51), այդ թվում՝ էթիլ սպիրտ, էթանոլ (Տ 51.0), մեթանոլ մեթիլ սպիրտ (Տ 51.1), 2-պրոպանոլ, իզոպրոպիլ սպիրտ (Տ 51.2), այլ սպիրտներ (Տ 51.8),

2) Չբացահայտված սպիրտ (Տ 51.9), այդ թվում՝ դենատուրատ, օդեկոլոն և օծանելիք, ապակիների մաքրման միջոցներ, ալկոհոլի փոխարինողներ, տեխնիկական սպիրտ, արգելակային հեղուկ, տոսոլ, էթիլենգլյուկոլ և այլ,

3) Թմրամիջոցներ և պսիխոդիսլեպտիկներ (հալլուցինոգեններ), այդ թվում՝ օպիում (Տ 40.0), հերոին (Տ 40.1), այլ օպիոիդ նյութեր (կոդեին, մորֆին) (Տ 40.2), մեթադոն (Տ 40.3), այլ սինթետիկ թմրամիջոցներ (Տ 40.4), կոկաին (Տ 40.5), այլ չպարզաբանված թմրամիջոցներ (Տ 40.6), կոննաբիս (Տ 40.7), լիզերգիդ (Տ 40.8), այլ չպարզաբանված պսիխոդիսլեպտիկներ (հալլուցինոգեններ) (Տ 40.9),

4) Դեղեր, դրանցից` համակարգային ազդեցության հակաբիոտիկներ (Տ 36), համակարգային ազդեցության այլ հակամանրէային և հակամակաբուծաբանական դեղամիջոցներ (Տ 36), հորմոններ և դրանց սինթետիկ փոխարինողներ և անտագոնիստներ, որոնք դասակարգված չեն այլ հոդվածներով (Տ 38), ոչ օպիոիդ ցավազրկող, ջերմիջեցնող և հակառևմատոիդ միջոցներ (Տ 39), հակացնցումային, սեդատիվ, քնաբեր և հակապարկինսոնիկ միջոցներ (Տ 42), բարբիտուրատներ (Տ 42.3), բենզոդիապեդիններ (Տ 42.4), հոգեմետ միջոցներ, որոնք դասակարգված չեն այլ հոդվածներով (Տ 43), տրիցիկլիկ և տետրացիկլիկ հակադեպրեսանտներ (Տ 43.0), հակապսիխոտիկ և նեյրոլեպտիկ միջոցներ (Տ 43.3), գերազանցապես վեգետատիվ նյարդային համակարգի վրա ազդող միջոցներ (Տ 44), գերազանցապես համակարգային ազդեցության և արյունաբանական գործոններ, որոնք դասակարգված չեն այլ հոդվածներով (Տ 45), գերազանցապես սրտանոթային համակարգի վրա ազդող միջոցներ (Տ 46), միզամուղներ և անհայտ այլ դեղամիջոցներ և կենսաբանական նյութեր (Տ 50), այլ (Տ 41, Տ 47, Տ 48, Տ 49),

5) Օրգանական լուծիչներ (Տ 52), հալոգենացված ալիֆատիկ և արոմատիկ ածխաջրատներ (Տ 53), քայքայիչ նյութեր (Տ 54), քացախաթթու և քացախային էսենցիա (Տ 54.2), մետաղներ (Տ 56), այլ գազեր, ծուխ և գոլորշիներ (Տ 59), թունաքիմիկատներ (Տ 60),

6) Նյութեր, որոնք պարունակվում են սննդի մեջ օգտագործված ծովամթերքներում (Տ 61),

7) Այլ թունավոր նյութեր, որոնք պարունակվում են սննդի մեջ օգտագործված մթերքում (Տ 62) և սնկերում (Տ 62.1),

8) Թունավոր նյութեր, որոնք պարունակվում են սննդում օգտագործված բույսերում (Տ 62.2), սննդում օգտագործված մթերքում պարունակվող աֆլոտոքսինն ու այլ միկոտոքսինները (Տ 62.2),

9) Թունավոր կենդանու հետ շփման հետևանքով առաջացած թունավորում (Տ 63),

10) Այլ և չպարզաբանված նյութերի թունավոր ազդեցության արդյունքում (Տ 65),

11) Այլ (Տ 55)։

2. Ճառագայթային ախտահարման ազդեցության հետևանքներ՝

1) Ճառագայթային հիվանդություն (T66)

2) Այրվածքներ (T20-31)

3) Լեյկեմիա (C91-C95)

4) Ճառագայթային՝

ա. Գաստրոէնտերիտ և կոլիտ (K52.0)

բ. Պնևմոնիտ (J70.0)

գ. Մաշկային և ենթամաշկային հյուսվածքի փոփոխություններ (L55-L59)

5) Ճառագայթային այրվածք (L55)։

Ձև 1ա

ՔԱՐՏ

ՔԻՄԻԱԿԱՆ ԹՈՒՆԱՎՈՐՄԱՆ ԴԵՊՔԻ ՄԱՍԻՆ ՇՏԱՊ ՀԱՂՈՐԴՄԱՆ

1. Հիվանդի անուն, ազգանուն, հայրանուն՝

_____________________________________________

 2. Սեռ՝ ___ Տարիք՝ ___

4. Պատահարի վայր՝ /մարզ/շրջան/ ____________ քաղաք/գյուղ _________ փողոց _____________ տուն/բնակարան __

 6. Դեպքի վայրի անվանումը՝ _____________________________

 8. Ախտորոշումը՝

________________________________________________________________

Թույնի անունը + կոդը ըստ ՀՄԴ-10-ի

 9. Ախտորոշման ամսաթիվ` -------------------------------------------------------

10. Բժշկական օգնությունը և սպասարկումը ցուցաբերվել է՝

 □  շտապ օգնության բրիգադի կողմից,

 □  ամբուլատոր-պոլիկլինիկական բժշկական կազմակերպության կողմից,