ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի դատավճիռ

ՎԲ-118/07

Քրեական գործ 449/05
կայացրած դատարանի կազմը
նախագահող դատավոր` Ս. Համբարձումյան
դատավորներ` Մ. Պետրոսյան, Հ. Տեր-Ադամյան

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

1 հունիսի 2007 թվական

ք. Երևան

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քրեական պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)

	նախագահությամբ	Տ. Սահակյանի
	մասնակցությամբ դատավորներ	Դ. Ավետիսյանի
		Հ. Ասատրյանի
		Հ. Ղուկասյանի
		Մ. Սիմոնյանի
	քարտուղար	Ք. Մարտիրոսյանի
	մասնակցությամբ դատախազ	Գ. Ջհանգիրյանի

դռնբաց դատական նիստում, քննության առնելով ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալ Գ. Ջհանգիրյանի վճռաբեկ բողոքը Ալբերտ Արիստակեսի Ստեփանյանի վերաբերյալ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով, 258-րդ հոդվածի 1-ին մասով և 235-րդ հոդվածի 1-ին մասով Հայաստանի Հանրապետության քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի 2005 թվականի հոկտեմբերի 13-ի դատավճռի դեմ,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.

Ալբերտ Արիստակեսի Ստեփանյանին 2005 թվականի մարտի 9-ին նախաքննության մարմնի կողմից մեղադրանք է առաջադրվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով, 258-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 3-րդ կետով և 235-րդ հոդվածի 1-ին մասով:

Երևանի Արաբկիր և Քանաքեռ-Զեյթուն համայնքների առաջին ատյանի դատարանը 2005 թվականի հունիսի 21-ին կայացրած դատավճռով Ա. Ստեփանյանին մեղավոր է ճանաչել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով, 258-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 3-րդ կետով, 235-րդ հոդվածի 1-ին մասով և դատապարտել` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով ազատազրկման 10 (տասը) տարի ժամկետով, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 3-րդ կետով ազատազրկման` 2 (երկու) տարի ժամկետով, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 235-րդ հոդվածի 1-ին մասով ազատազրկման` 1 (մեկ) տարի 6 (վեց) ամիս ժամկետով` առանց տուգանքի:

Առաջին ատյանի դատարանը 1961 թվականի մարտի 7-ին ընդունված ՀՀ քրեական օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի կարգով հանցագործությունների համակցությամբ պատիժները մասնակիորեն գումարելու սկզբունքով վերջնական պատիժ է նշանակել ազատազրկում 11 (տասնմեկ) տարի ժամկետով` առանց տուգանքի:

Պատժի կրման սկիզբը հաշվարկվել է 2004 թվականի հոկտեմբերի 8-ից:

Ամբաստանյալ Ա. Ստեփանյանի պաշտպան Լ. Բադալյանը բերել է վերաքննիչ բողոք:

ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանը 2005 թվականի հոկտեմբերի 13-ի դատավճռով վերաքննիչ բողոքը թողել է առանց բավարարման, իսկ Երևանի Արաբկիր և Քանաքեռ-Զեյթուն համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 2005 թվականի հունիսի 21-ի դատավճիռը` փոփոխել:

Վերաքննիչ դատարանը Ա. Ստեփանյանին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 3-րդ մասի 3-րդ կետով առաջադրված մեղադրանքը վերաորակել է նույն հոդվածի 1-ին մասով` նկատի ունենալով խուլիգանություն կատարելու համար նրա նախկինում ունեցած դատվածությունը մարվելու հանգամանքը:

Ա. Ստեփանյանը մեղավոր է ճանաչվել ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով, 258-րդ հոդվածի 1-ին մասով, 235-րդ հոդվածի 1-ին մասով և դատապարտվել` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով` ՀՀ քրեական օրենսգրքի 12-րդ և 13-րդ հոդվածների կիրառմամբ 1961 թվականին ընդունված ՀՀ քրեական օրենսգրքի 100-րդ հոդվածի սանկցիայի սահմաններում ազատազրկման 8 (ութ) տարի ժամկետով, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 1-ին մասով ազատազրկման` 1 (մեկ) տարի ժամկետով, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 235-րդ հոդվածի 1-ին մասով ազատազրկման` 1 (մեկ) տարի 6 (վեց) ամիս ժամկետով` առանց տուգանքի:

ՀՀ քրեական օրենսգրքի 12-րդ և 13-րդ հոդվածների հիման վրա 1961 թվականին ընդունված ՀՀ քրեական օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի կիրառմամբ նվազ պատիժն ավելի խիստ պատժով կլանելու սկզբունքով Ա. Ստեփանյանի նկատմամբ վերջնական պատիժ է նշանակել ազատազրկում 8 (ութ) տարի ժամկետով` առանց տուգանքի:

Պատիժը նշանակվել է կրելու ՀՀ ԱՆ համապատասխան քրեակատարողական հիմնարկում` պատժի սկիզբը հաշվելով 2004 թվականի հոկտեմբերի 8-ից:

ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալ Գ. Ջհանգիրյանը ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի 2005 թվականի հոկտեմբերի 13-ի դատավճռի դեմ բերել է վճռաբեկ բողոք:

Վճռաբեկ դատարանը 2007 թվականի մայիսի 23-ի որոշմամբ բողոքն ընդունել է վարույթ` ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 414. 2-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի հիմքով:

2. Գործի փաստական հանգամանքները.

Ա. Ստեփանյանը և գործով տուժող Ա. Խաչատրյանը մանկությունից ճանաչել են միմյանց և գտնվել նորմալ հարաբերությունների մեջ: 1991 թվականի մայիսի 25-ին Ա. Խաչատրյանը, «Պրագա» ռեստորանի մոտ նկատելով, որ Ա. Ստեփանյանը ոգելից խմիչքի ազդեցության տակ հայհոյանքներ է տալիս քաղաքացիներին, նրան կարգի է հրավիրել: Դրանից վրդովված Ա. Ստեփանյանը սկսել է վիճաբանել Ա. Խաչատրյանի հետ, որը կանխվել է շրջապատի բնակիչների միջամտությամբ: Այդ միջադեպից հետո` 1991 թվականի մայիսի 28-ին` ժամը 23.30-ի սահմաններում, Ա. Ստեփանյանը «Պրագա» ռեստորանում հանդիպել է Ա. Խաչատրյանին և, հիշելով 3 օր առաջ տեղի ունեցած անախորժ զրույցը, նորից սկսել է վիճաբանել նրա հետ, որը վերածվել է խուլիգանության: Քաղաքացիների միջամտությամբ Ա. Ստեփանյանը դադարեցրել է իր խուլիգանական գործողությունները և հեռացել: Սակայն որոշ ժամանակ անց իր հետ նախօրոք վերցված, ապօրինաբար ձեռք բերված հրազենով վերադարձել է և մոտ տարածությունից դիմահար կրակել Ա. Խաչատրյանի սրտի շրջանին: Վերջինս ստացած վնասվածքից հիվանդանոց տեղափոխվելու ճանապարհին մահացել է: Հանցագործությունը կատարելուց հետո Ա. Ստեփանյանը մինչև 2004 թվականի հոկտեմբերի 8-ը գտնվել է փախուստի մեջ, իսկ այնուհետև հայտնաբերվել և ձերբակալվել է:

3. Վճռաբեկ բողոքի պահանջը, փաստարկները և հիմքերը.

Վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքերի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Վճռաբեկ բողոք բերած անձը գտնում է, որ ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի 2005 թվականի հոկտեմբերի 13-ի դատավճիռը պատիժը մեղմացնելու առումով ենթակա է փոփոխման` նկատի ունենալով, որ դատապարտյալ Ա. Ստեփանյանը տառապում է «տրանզիտոր զարկերակային հիպերտենզիա» հիվանդությամբ և առողջական վիճակի վատթարացման կապակցությամբ շուրջ մեկ տարի գտնվում է «Դատապարտյալների հիվանդանոց» ՔԿՀ-ում: Բացի այդ, պետք է հաշվի առնել Ա. Ստեփանյանի դրական բնութագրվելը, կատարածի համար անկեղծորեն զղջալը: Հաշվի պետք է առնել տուժողի իրավահաջորդի` հանգուցյալ Ա. Խաչատրյանի կնոջ` Ն. Բաղդասարյանի դիրքորոշումը պատիժ նշանակելու հարցում և որևէ պահանջ չունենալու հանգամանքը:

Վճռաբեկ բողոքի հեղինակի կարծիքով, պետք է նկատի ունենալ նաև, որ 1961 թվականին ընդունված ՀՀ քրեական օրենսգրքի 44-րդ հոդվածի 3-րդ մասով քրեական պատասխանատվության ենթարկելու վաղեմության սահմանված 15 (տասնհինգ) տարվա պայմաններում Ա. Ստեփանյանը հանցագործություն կատարելուց հետո շուրջ 13 (տասներեք) տարի 6 (վեց) ամիս գտնվել է ազատության մեջ և որևէ հանցագործություն չի կատարել:

Ելնելով վերոգրյալից` վճռաբեկ բողոք բերած անձը խնդրել է Ալբերտ Արիստակեսի Ստեփանյանի վերաբերյալ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով, 258-րդ հոդվածի 1-ին մասով և 235-րդ հոդվածի 1-ին մասով ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի 2005 թվականի հոկտեմբերի 13-ի դատավճիռը փոփոխել` Ա. Ստեփանյանին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով դատապարտել ազատազրկման 6 (վեց) տարի ժամկետով, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 1-ին մասով` ազատազրկման 1 (մեկ) տարի ժամկետով, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 235-րդ հոդվածի 1-ին մասով` ազատազրկման 1 (մեկ) տարի 6 (վեց) ամիս ժամկետով: ՀՀ քրեական օրենսգրքի 12-րդ և 13-րդ հոդվածների հիման վրա 1961 թվականին ընդունված ՀՀ քրեական օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի կիրառմամբ նվազ խիստ պատիժն ավելի խիստ պատժով կլանելու սկզբունքով նրա նկատմամբ վերջնական պատիժ նշանակել ազատազրկում 6 (վեց) տարի ժամկետով: Դատավճռի մնացած մասը թողնել անփոփոխ:

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

Բողոքում նշված հիմքերի սահմաններում վերլուծելով գործի նյութերը` Վճռաբեկ դատարանը գտավ, որ բողոքը պետք է բավարարել հետևյալ պատճառաբանություններով.

ՀՀ քրեական օրենսգրքի 12-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` արարքի հանցավորությունը և պատժելիությունը որոշվում են դա կատարելու պահին գործող քրեական օրենքով: Ըստ նույն օրենսգրքի 13-րդ հոդվածի 2-րդ մասի` արարքի հանցավորությունը սահմանող, պատիժը խստացնող կամ հանցանք կատարած անձի վիճակն այլ կերպ վատթարացնող օրենքը հետադարձ ուժ չունի:

Ա. Ստեփանյանի նկատմամբ հանցանքների համակցությամբ պատիժ նշանակելիս ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանը ճիշտ է կիրառել 1961 թվականին ընդունված քրեական օրենսգրքի դրույթները, քանի որ Ա. Ստեփանյանի կողմից հանցանքները կատարելու պահին գործել է 1961 թվականին ընդունված ՀՀ քրեական օրենսգիրքը, որի 37-րդ հոդվածով նախատեսված` նվազ խիստ պատիժն ավելի խիստ պատժով կլանելու սկզբունքն ավելի մեղմ է, քան ներկայումս գործող քրեական օրենսգրքի 66-րդ հոդվածի 4-րդ մասով սահմանվածը:

Միաժամանակ պետք է նկատի ունենալ, որ դատապարտյալ Ա. Ստեփանյանը տառապում է «տրանզիտոր զարկերակային հիպերտենզիա» հիվանդությամբ և առողջական վիճակի վատթարացման կապակցությամբ շուրջ մեկ տարի գտնվում է «Դատապարտյալների հիվանդանոց» ՔԿՀ-ում: Ա. Ստեփանյանը բնութագրվում է դրական և անկեղծորեն զղջում կատարածի համար: Հաշվի պետք է առնել նաև տուժողի իրավահաջորդ Ն. Բաղդասարյանի դիրքորոշումը պատիժ նշանակելու հարցում և որևէ պահանջ չունենալու հանգամանքը:

Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Ա. Ստեփանյանի պատասխանատվությունը ծանրացնող հանգամանքների բացակայության պայմաններում վերաքննիչ դատարանը բավարար չափով հաշվի չի առել նրա պատասխանատվությունը մեղմացնող հանգամանքները, ինչի արդյունքում թույլ է տվել նյութական օրենքի խախտում:

Վերոգրյալի հիման վրա ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի դատավճիռը ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի 419-րդ հոդվածի 4-րդ կետի հիման վրա պետք է բեկանել և փոփոխել, քանի որ ստորադաս դատարանի կողմից հաստատված փաստական հանգամանքները հնարավորություն են տալիս նման փոփոխության, և դա բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից:

Հաշվի առնելով վերը շարադրված հիմնավորումները և ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 92-րդ հոդվածով, Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսգրքի 403-406-րդ, 419-րդ, 422-424-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

Վճռաբեկ բողոքը բավարարել:

Ալբերտ Արիստակեսի Ստեփանյանի վերաբերյալ ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով, 258-րդ հոդվածի 1-ին մասով և 235-րդ հոդվածի 1-ին մասով ՀՀ քրեական և զինվորական գործերով վերաքննիչ դատարանի 2005 թվականի հոկտեմբերի 13-ի դատավճիռը բեկանել և փոփոխել:

Ալբերտ Արիստակեսի Ստեփանյանին ՀՀ քրեական օրենսգրքի 104-րդ հոդվածի 1-ին մասով դատապարտել ազատազրկման 6 (վեց) տարի ժամկետով, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 258-րդ հոդվածի 1-ին մասով` ազատազրկման 1 (մեկ) տարի ժամկետով, ՀՀ քրեական օրենսգրքի 235-րդ հոդվածի 1-ին մասով` ազատազրկման 1 (մեկ) տարի 6 (վեց) ամիս ժամկետով:

ՀՀ քրեական օրենսգրքի 12-րդ և 13-րդ հոդվածների հիման վրա 1961 թվականին ընդունված ՀՀ քրեական օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի կիրառմամբ նվազ խիստ պատիժը ավելի խիստ պատժով կլանելու սկզբունքով նրա նկատմամբ վերջնական պատիժ նշանակել ազատազրկում 6 (վեց) տարի ժամկետով:

Դատավճռի մնացած մասը թողնել անփոփոխ:

Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:

Նախագահող՝	Տ. Սահակյան
Դատավորներ՝	Դ. Ավետիսյան
	Հ. Ասատրյան
	Հ. Ղուկասյան
	Մ. Սիմոնյան