«Վավերացնում եմ»
Հայաստանի Հանրապետության
Նախագահ Ռ. Քոչարյան
 22 փետրվարի 2007 թ.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

11 հունվարի 2007 թվականի N 151-Ն

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆՆ ԱՌԸՆԹԵՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՈՍՏԻԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐԵԿԱՊԱՀԱԿԵՏԱՅԻՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ԿԱՆՈՆԱԳԻՐՔԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պարեկապահակետային ծառայության կանոնագիրքը` համաձայն հավելվածի:

2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ	Ա. Մարգարյան
2007 թ. փետրվարի 15 Երևան

Հավելված ՀՀ կառավարության 2007 թվականի հունվարի 11-ի N 151-Ն որոշման

Կ Ա Ն Ո Ն Ա Գ Ի Ր Ք

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆՆ ԱՌԸՆԹԵՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՈՍՏԻԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՊԱՐԵԿԱՊԱՀԱԿԵՏԱՅԻՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույն կանոնագրքով սահմանվում են Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պարեկապահակետային ծառայության (այսուհետ` պարեկապահակետային ծառայություն) գործունեության կազմակերպման խնդիրները, նպատակը, իրավական հիմքերը, ինչպես նաև պարեկապահակետային ծառայություն իրականացնելու կարգը, տրվում են պարեկապահակետային ծառայություն իրականացնող հատուկ վերակարգերի պարտականությունները:

2. Պարեկապահակետային ծառայություն իրականացվում է հատուկ նշանակված ոստիկանական վերակարգերի միջոցով` հասարակական վայրերում, երթուղային կայարաններում և փողոցներում հասարակական կարգը, ինչպես նաև քաղաքացիների ու պահպանվող օբյեկտների անվտանգությունն ապահովելու նպատակով:

3. Ոստիկանության` օրենքով նախատեսված խնդիրներն իրականացնելիս պարեկապահակետային ծառայությունը`

ա) ապահովում է հասարակական կարգի պահպանությունը և հասարակական անվտանգությունը,

բ) իր իրավասության սահմաններում` հասարակական վայրերում հայտնաբերում, կանխում, խափանում, բացահայտում է հանցագործությունները,

գ) իր իրավասության սահմաններում` հասարակական վայրերում կանխում, հայտնաբերում, խափանում է Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության օրենսգրքով ոստիկանության (բացառությամբ ճանապարհային երթևեկության ոլորտում վարչական իրավախախտումների) քննությանը ենթակա վարչական իրավախախտումները (այսուհետ` վարչական իրավախախտում) և օրենքով նախատեսված պատասխանատվության միջոցներ է կիրառում:

4. Պարեկապահակետային ծառայության գործունեության իրավական հիմքն են «Ոստիկանության մասին» ու «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքները և այլ իրավական ակտեր:

5. Պարեկապահակետային ծառայողը (այսուհետ` ծառայող) պետք է ունենա անհրաժեշտ մասնագիտական պատրաստվածություն, լինի զգոն և կարգապահ, ծառայողական պարտականությունները կատարելիս` գործի վճռականորեն և խիզախաբար, հավատարիմ լինի տված երդմանը:

Ֆիզիկական անձանց դիմելիս` ծառայողը պարտավոր է լինել ուշադիր, կիրթ և քաղաքավարի: Նրա գործողությունները պետք է համապատասխանեն Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը և լինեն հասկանալի:

6. Պարեկապահակետային ծառայության իրականացումը ոստիկանության խնդիրների կատարման ուղիներից մեկն է, որն ապահովվում է`

ա) ոստիկանության ծառայողների կողմից պահակետերում և երթուղիներում օպերատիվ իրավիճակի, իրենց իրավունքների ու պարտականությունների իմացությամբ, ֆիզիկական անձանց իրավունքների և օրինական շահերի պահպանմամբ.

բ) հանցագործությունների և վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ստացված ահազանգերի անմիջական հակազդման, դրանց կանխման ու խափանման ուղղությամբ ոստիկանության վերակարգերի ակտիվ գործողություններով.

գ) ծառայողների արդյունավետ և ճիշտ տեղաբաշխմամբ, վերակարգերի փոխհամագործակցության ու ղեկավարման համակարգի կատարելագործմամբ, ավտոտրանսպորտային և կապի միջոցների ճիշտ և նպատակային օգտագործմամբ.

դ) ծառայության կազմակերպման գործում նոր մարտավարական հնարքների և տեխնիկական միջոցների ներդրմամբ.

ե) ոստիկանության մյուս ծառայությունների հետ անմիջական համագործակցությամբ.

զ) ղեկավարության կողմից իրենց ենթականերին ճանաչելը` նրանց գործնական և բարոյական հատկանիշների նկատմամբ բարձր պահանջկոտության ցուցաբերմամբ, ծառայության նկատմամբ մշտական հսկողության կազմակերպմամբ.

է) երդմանը հավատարիմ մնալու, ծառայողական պարտքը կատարելու, մշտական պատրաստակամությամբ և անձնվիրությամբ հասարակական կարգի ապահովման համար պատասխանատվության բարձրացմամբ, իրավախախտների նկատմամբ անհանդուրժողական վերաբերմունքով, մասնագիտական որակավորման կատարելագործմամբ (բարձրացմամբ):

7. Ոստիկանությունում պարեկապահակետային ծառայություն իրականացնում են`

ա) պարեկապահակետային շարային ստորաբաժանումները,

բ) Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության ճանապարհային ոստիկանության (այսուհետ` ճանապարհային ոստիկանություն) ճանապարհապարեկային ծառայության ստորաբաժանումները,

գ) պետական պահպանության վարչության ստորաբաժանումները:

8. Ճանապարհային ոստիկանության ճանապարհապարեկային ծառայության ստորաբաժանումները պարեկային երթուղիներում հասարակական կարգի ու անվտանգության պահպանություն, իսկ պետական պահպանության ստորաբաժանումներն իրենց կողմից պահպանվող տարածքում հասարակական կարգն ապահովում են սույն կանոնագրքով սահմանված կարգով:

9. Ոստիկանության պարեկապահակետային ծառայությունն իրականացվում է հետևյալ վերակարգերի միջոցով`

ա) պարեկ,

բ) պարեկային խումբ,

գ) պահակետ,

դ) պարեկային տեղամաս,

ե) ուղեկցող վերակարգ,

զ) հսկիչ անցագրային կետ,

է) ոստիկանության հսկիչ կետ,

ը) պահեստային ստորաբաժանում (խումբ),

թ) պատնեշ,

ժ) շարժական խումբ:

10. Պարեկը հասարակական կարգի ապահովման գործընթացում ներգրավված ոստիկանության ծառայող է, որը մտնում է երկու և ավելի ծառայողներից կազմված ոստիկանության շարժական վերակարգի մեջ, կատարում է իր վրա դրված պարտականությունները` սահմանված երթուղում:

Պարեկային ծառայություն իրականացվում է`

ա) ավտոմոբիլով (ավտոպարեկ),

բ) մոտոցիկլետով (մոտոպարեկ),

գ) մոտորանավակով (ջրային պարեկ),

դ) ուղղաթիռով,

ե) հետիոտն (հետիոտն պարեկ),

զ) ծառայողական ձիերով,

է) ծառայողական շներով:

Պարեկային ծառայություն կատարելու համար սահմանվում է երթուղի, որի սահմանները որոշվում են` ելնելով կոնկրետ պայմաններից, տեղանքից և օպերատիվ իրավիճակից:

Պարեկային ծառայության երթուղու երկարությունը սահմանվում է` ավտոպարեկինը` 6-8 կմ, մոտոպարեկինը` 3-4 կմ, հետիոտն պարեկինը` 800-1500 մ:

Ելնելով օպերատիվ իրավիճակից` ստորաբաժանման ղեկավարի հրամանով միջպետական, հանրապետական և տեղական նշանակության ճանապարհներին պարեկային երթուղու երկարությունն ավելացվում կամ պակասեցվում է:

11. Պարեկային խումբը հասարակական կարգի գործընթացում ներգրավված ոստիկանության կարգախումբ է` բաղկացած երկու և ավելի պարեկներից, որոնք սահմանված երթուղիներում (տարածքներում), միասնական ղեկավարման ներքո, իրականացնում են համալիր գործառույթներ:

Հասարակական վայրում կամ որոշակի տարածքներում ծառայություն կատարելու համար պարեկային խմբին հատկացվում են մի քանի երթուղիներ: Պարեկային խմբի հիմք հանդիսանում է ավտոպարեկը, որը ապահովված է ռադիոկապով, լուսաձայնային ազդանշանով, բարձրախոսով և այլ տեխնիկական միջոցներով: Խմբի կազմի մեջ մտնում են դյուրակիր ռադիոկայաններ և հատուկ միջոցներ կրող պարեկային հետիոտն կարգախմբեր` հատկացված տեղամասում ծառայություն կատարելու համար:

Պարեկային խմբի ղեկավար է նշանակվում ծառայության տեսուչը կամ ջոկի հրամանատարը, որն ունի խմբի գործողությունները ղեկավարելու առավել փորձ և ունակություն:

12. Պահակետը վայր կամ տարածքի մաս է, որտեղ ծառայողներն իրականացնում են հասարակական կարգի պահպանությանն ուղղված` իրենց վրա դրված պարտականությունները:

Պահակետը նշանակվում է այն վայրում, որտեղ անհրաժեշտ է ծառայողի մշտական ներկայությունը:

Պահակետի համար սահմանվում են կենտրոն և սահմաններ:

Պահակետի կենտրոնը նշանակվում է այնտեղ, որտեղից ավելի հարմար է կատարել դիտումներ և ժամանակին ձեռնարկել միջոցներ` իրավախախտումների հայտնաբերման համար: Պահակետի սահմանների հեռավորությունը կենտրոնից չպետք է գերազանցի 300 մ:

13. Պարեկային տեղամասը բնակավայրի որոշակի մաս է, որի սահմաններում ծառայողները, համագործակցելով ոստիկանության տարածքային մարմինների, ոստիկանության զորքերի համապատասխան ստորաբաժանումների հետ, իրականացնում են հասարակական կարգի ապահովման գործունեություն, ինչպես նաև կանխում և խափանում են հանցագործությունները, հայտնաբերում վարչական իրավախախտների:

Յուրաքանչյուր պարեկային տեղամաս ներառում է մեկ կամ մի քանի պարեկային երթուղիներ (հիմնական և լրացուցիչ), որոնց թիվը սահմանվում է համաձայն տեղադիրի` հաշվի առնելով սպասարկվող վարչական տարածքի բնակչության թիվը, օպերատիվ իրավիճակը, զանգվածային միջոցառումների անցկացման վայրերի առկայությունը:

14. Պարեկային երթուղին տեղանքի որոշակի հատված է, որտեղ ծառայողը կատարում է իր վրա դրված պարտականությունները` հասարակական կարգի ապահովման համար:

15. Ուժերի և միջոցների տեղաբաշխման միասնական տեղադիրը (այսուհետ` տեղադիր) ոստիկանության ուժերի և միջոցների հաշվարկ է` դրանց տեղաբաշխմամբ: Տեղադիրը ներառում է վարչական տարածքում պարեկային տեղամասերը, համապատասխան` հիմնական և լրացուցիչ երթուղիներով, ճանապարհապարեկային ծառայության իրականացման երթուղիները` հիմնական և լրացուցիչ երթուղիներով, պահպանվող օբյեկտների ու պահակետերի անվանացանկը: Տեղադիրով սահմանվում են երթուղիների երկարությունը, ծառայության իրականացման ժամերը, վերակարգերի ազդականչերը և նրանց հատուկ պարտականությունները:

Տեղադիրը կազմվում է յուրաքանչյուր տարվա համար` ելնելով ոստիկանության ուժերի և միջոցների թվից, հաշվի առնելով կարևորագույն օբյեկտների, հասարակական վայրերի, բնակչության հավաքատեղերի տեղակայումը, տիրող օպերատիվ իրավիճակը, ինչպես նաև տվյալ վարչական տարածքի սեզոնային առանձնահատկությունները:

Տեղադիրը հաստատվում է ոստիկանության տարածքային ստորաբաժանման ղեկավարի կողմից, որի մեկ օրինակն ուղարկվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանություն (այսուհետ` ոստիկանություն), երկրորդ օրինակը` ոստիկանության տարածքային ստորաբաժանման ծառայության կազմակերպման ղեկավարությանը, իսկ երրորդը պահվում է ստորաբաժանման հերթապահ մասում:

16. Ուղեկցող վերակարգը տրանսպորտային միջոցներում ընթացքի ժամանակ հասարակական կարգի և անվտանգության ապահովման, հանցագործությունների ու իրավախախտումների կանխման և խափանման նպատակով իրականացնում է գնացքների, ինքնաթիռների և նավերի ուղեկցում:

17. Հսկիչ անցագրային կետը նշանակվում է անցագրային ռեժիմի ապահովման կամ որոշակի տարածաշրջանում զանգվածային միջոցառումների անցկացման, տարերային աղետների, համաճարակների և այլ արտակարգ իրավիճակների դեպքում` հետիոտնի շարժի և տրանսպորտային միջոցների երթևեկության սահմանափակման համար:

18. Ոստիկանության հսկիչ կետը նշանակվում է միջտարածքային արգելափակման համակարգ ստեղծելու նպատակով, ոստիկանության տարբեր ծառայությունների միջև փոխհամագործակցության միջոցով, հանցագործության մեջ կասկածվող տրանսպորտային միջոցների, ինչպես նաև անձանց հայտնաբերման և ձերբակալման համար:

19. Պահեստային ստորաբաժանումը (խումբը) նախատեսված է օպերատիվ իրավիճակի բարդացման դեպքում, հատուկ առաջադրանքների կատարման, ծառայության մեջ ընդգրկված ուժերին աջակցելու, ինչպես նաև պարեկապահակետային ծառայության վերակարգերին փոխարինելու համար:

Պահեստայինների կազմը, դրա տեղաբաշխման և օգտագործման յուրաքանչյուր դեպք որոշվում են այն ղեկավարի կողմից, որի տրամադրության տակ գտնվում է վերակարգը:

20. Պատնեշը ոստիկանության վերակարգերի խմբեր են, որոնք հսկում են որոշակի տարածք կամ փակում տրանսպորտային միջոցների երթևեկության առանձին ուղղություններ:

21. Շարժական ոստիկանական խումբը միացյալ (տարբեր ոստիկանության ստորաբաժանումների ծառայողներից բաղկացած) ոստիկանության վերակարգ է, որի հիմնական պարտականությունն է իրավախախտումների կանխումը և խափանումը, հանցագործությունների բացահայտումը, հանցագործություն կատարող անձին «տաք հետքերով» բռնելը, հասարակական կարգի ապահովումը միջոցառումների անցկացման վայրերում և հանգստի գոտիներում, որտեղ պարեկապահակետային երթուղիներ նախատեսված չեն կամ դրանք գտնվում են բնակավայրերից հեռու որոշակի տեղանքում:

22. Ծառայողները ծառայությունը կատարում են սահմանված ձևի համազգեստով:

23. Պարեկապահակետային ծառայություն կատարելիս` ծառայության ժամանակը սահմանվում է օպերատիվ հերթապահի կամ այն պաշտոնատար անձանց կողմից, ովքեր ղեկավարում են ծառայությունը: Պարեկապահակետային ծառայությունը համարվում է սկսված` վերակարգերի հրահանգավորման պահից, և ավարտված` ծառայության ավարտի մասին հրամանով:

Ոստիկանության ծառայողների համար աշխատանքային ժամի ընդհանուր տևողությունը շաբաթական չպետք է գերազանցի 40 ժամը:

Անընդմեջ ծառայությունը պահակակետում կամ երթուղում չպետք է շարունակվի
4 ժամից ավելի: Հերթափոխի ընթացքում ոստիկանության ծառայողին տրվում է մեկ ժամ ընդմիջում` հանգստանալու և սնվելու համար:

Ընդհանուր ծառայության ժամանակից ընդմիջման ժամը հանվում է:

Հրահանգավորման, ծառայողական խորհրդակցությունների և պարապմունքների անցկացման ժամերը մտնում են ծառայության ժամանակի մեջ:

Ոստիկանության բաժնի պետը կամ պարեկապահակետային ծառայության շարային ստորաբաժանման հրամանատարն օպերատիվ իրավիճակի բարդացման, ինչպես նաև զանգվածային միջոցառումների ժամանակ իրավասու է երկարացնելու վերակարգերի ծառայողական ժամանակի տևողությունը, որը չպետք է գերազանցի «Ոստիկանությունում ծառայության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 29-րդ հոդվածի 2-րդ մասով նախատեսված ժամանակը:

Հանգստյան օրերը տրվում են ըստ ժամանակացույցի` այն հաշվարկով, որ ամսական երկու անգամ դրանք համընկնեն շաբաթ և կիրակի օրերին:

Պահակակետերում և երթուղիներում ոստիկանության վերակարգերի կողմից անընդմեջ ծառայության կատարման տևողությունը -20⁰C և ցածր, ինչպես նաև +35⁰C և բարձր օդի ջերմաստիճանի դեպքում չպետք է գերազանցի 2 ժամը: Նման դեպքերում կատարվում է վերակարգերի պարբերական փոխարինում:

24. Օպերատիվ իրավիճակի բարդացման և արտակարգ իրավիճակների ժամանակ մեծ թվով քաղաքացիների մասնակցությամբ հասարակական-քաղաքական, մշակութային, ինչպես նաև մարզական միջոցառումների անցկացման ժամանակ կարող է մտցվել պարեկապահակետային ծառայության կատարման ուժեղացված տարբերակ: Օպերատիվ իրավիճակի բարդացման դեպքում ոստիկանության ստորաբաժանման ղեկավարի որոշմամբ իրականացվում է ուժեղացված տարբերակով պարեկապահակետային ծառայություն, իսկ արտակարգ իրավիճակների դեպքում ուժեղացված տարբերակով պարեկապահակետային ծառայությունը մտցվում է անմիջապես` համաձայն` ոստիկանության բաժինների արտակարգ իրավիճակների գործողությունների պլանի:

25. Պարեկապահակետային ծառայության իրականացման ժամանակ օգտագործվում են հետևյալ միջոցները`

ա) ավտոմեքենա, հատուկ ավտոմեքենա, զրահամեքենա, ուղղաթիռ, մոտոցիկլետ, մոտոսայլակ, մոտորանավակ,

բ) ռադիոկապի, հեռախոսակապի միջոցներ, ինչպես նաև հատուկ տեխնիկական այլ միջոցներ (բարձրախոս, տեսախցիկով դիտարկում),

գ) լուսավորող սարքեր և հատուկ սարքավորումներ,

դ) ծառայողական շներ և ձիեր:

Պարեկապահակետային ծառայության իրականացման ժամանակ ծառայողները կրում են հաշվեցուցակային զենք, անհատական պաշտպանության և հատուկ միջոցներ:

Պարեկային ավտոմեքենաները պետք է սարքավորված լինեն կապի և այլ տեխնիկական միջոցներով, ըստ օգտագործման հաշվեցուցակի` օրվա ընթացքում 12-16 ժամից ոչ պակաս ծանրաբեռնվածությամբ:

Յուրաքանչյուր ավտոմեքենային ամրակցվում են 2-3 հերթափոխային ոստիկան-վարորդներ, և դրանք օգտագործվում են միայն պարեկապահակետային ծառայության կազմակերպման նպատակով:

II. ՊԱՐԵԿԱՊԱՀԱԿԵՏԱՅԻՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅԱՆ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒՄԸ

Պարեկապահակետային ծառայության կազմակերպումը ԵՎ ղեկավարումը

26. Պարեկապահակետային ծառայության վերակարգերի ղեկավարումը ներառում է`

ա) օպերատիվ իրադրության վերլուծությունը և դրա հիման վրա պարեկապահակետային ծառայության կազմակերպման մասին որոշման մշակումն ու ընդունումը,

բ) առաջադրված խնդիրների լուծման համար ուժերի և միջոցների նախապատրաստումը, վերակարգերի հրահանգավորումն ու տեղակայումը,

գ) պարեկապահակետային վերակարգերի հետ մշտական կապի և տեղեկատվության փոխանակման ապահովումը,

դ) համագործակցության կազմակերպումը, պարեկապահակետային ծառայության ուժերի և միջոցների նպատակային օգտագործումը, անհրաժեշտության դեպքում արագ տեղաշարժի հնարավորությունը,

ե) պարեկապահակետային ծառայության կազմակերպման և իրականացման վերահսկումը,

զ) պարեկապահակետային ծառայության գործունեության արդյունքների հաշվառումը և գնահատումը:

Պարեկապահակետային ծառայության ստորաբաժանումների ղեկավարները վերակարգերի ղեկավարումն իրականացնում են անձամբ` իրենց տեղակալների, ինչպես նաև վերակարգերի ավագների` պարեկային տարածքի պետի, պարեկային խմբի ավագի միջոցով:

27. Պարեկապահակետային ծառայության կազմակերպման մասին որոշումներն ընդունվում և ձևակերպվում են բանավոր կամ գրավոր հրամանով, ինչպես նաև տեղադիրով:

28. Օպերատիվ իրավիճակի ուսումնասիրման և վերլուծության ժամանակ որպես տեղեկատվության աղբյուրներ են հանդիսանում`

ա) ամփոփիչ հաշվետվությունները, վերլուծական տեղեկանքները, օպերատիվ և աշխատանքային քարտեզները (ուրվագիծը), ինչպես նաև այլ փաստաթղթերի կազմումն ու ապահովումը, որոնք բնութագրում են հանցագործության դեմ պայքարի և հասարակական կարգի պահպանման վիճակը, կատարված հանցագործություններն ու վարչական իրավախախտումները,

բ) ոստիկանության այլ ստորաբաժանումների ու ծառայությունների ծառայողների կողմից տրված օպերատիվ տվյալները և տեղեկատվությունը,

գ) պարեկապահակետային վերակարգերի զեկույցները,

դ) ոստիկանության տարածքային ստորաբաժանումներից, քրեակատարողական հիմնարկներից, ոստիկանության զորքերի ստորաբաժանումներից ստացված տվյալները,

ե) այլ իրավապահ մարմինների տվյալները,

զ) իրավաբանական անձանց, հեռուստատեսության, ռադիոյի և մամուլի հաղորդագրությունները, բնակիչների դիմումները:

29. Պարեկապահակետային ծառայության կազմակերպման մասին ընդունված որոշումը ներառում է`

ա) ոստիկանության ստորաբաժանման ընդհանուր խնդիրները` ելնելով ստեղծված իրավիճակից,

բ) անձնակազմի ծառայության ընդգրկման պարտադիր նորմերը, հատուկ և տեխնիկական միջոցների տրամադրումը,

գ) պարեկապահակետային ծառայության վերակարգերի կազմը, տեղաբաշխումը և խնդիրները, ծառայության առանձնահատկությունները, դրանց համագործակցությունը ոստիկանության այլ ծառայությունների հետ,

դ) իրադրության փոփոխման դեպքում ուժերի և միջոցների տեղաշարժի հնարավորությունը,

ե) վերակարգերի հետ կապի կազմակերպման համակարգը, տեղեկությունները ներկայացնելու ժամկետները և հաղորդակցման ազդանշանները,

զ) պարեկապահակետային ծառայության կատարմանը հետևելու կարգը:

30. Պարեկապահակետային ծառայության իրականացման յուրաքանչյուր երթուղու համար կազմվում է երթուղային քարտ, որի ձևը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պետը: Երթուղային քարտում նշվում են`

ա) պարեկի երթուղին, դրա երկարությունը, սահմանները և երթուղու կենտրոնը,

բ) ծառայության ժամանակահատվածը,

գ) հատուկ կարևորագույն օբյեկտները և տարածքները,

դ) երթուղով շարժվելու կարգը և ծառայության մարտավարական եղանակները,

ե) վերակարգերի հատուկ պարտականությունները հանցագործությունների և վարչական իրավախախտումների նախականխման, կանխման և բացահայտման գործում,

զ) ոստիկանության ստորաբաժանումների, բաժինների այլ վերակարգերի, ինչպես նաև իրավաբանական անձանց հետ կապի և համագործակցության կարգը:

Պահակետերի կենտրոնը և դրանց սահմանները, պարեկների երթուղին ու դրանց կանգ առնելու վայրերը, ծառայության առանձնահատկությունները որոշվում են ըստ օպերատիվ իրադրության և պարբերաբար վերահաստատվում ծառայության ընթացքում:

Երթուղու քարտը կազմվում է երկու օրինակից, որոնցից մեկը պահվում է հերթապահ մասում, իսկ մյուսը տրվում է վերակարգին` ծառայություն իրականացնելու համար:

31. Հերթափոխի ընթացքում ծառայությունն իրականացվում է մեկ կամ մի քանի երթուղիներում, որոնցից յուրաքանչյուրի համար տրվում են համապատասխան քարտեր:

Հրահանգավորման ժամանակ նշվում են մեկ երթուղուց մյուսին անցնելու կարգը և ժամանակահատվածը: Լրացուցիչ պահակետեր կամ պարեկային երթուղի նշելու անհրաժեշտության դեպքում ծառայության առանձնահատկությունները բացատրվում են հրահանգավորման ժամանակ և գրանցվում ծառայողական գրքույկում:

32. Վերակարգերի տեսակները և դրանց կազմը որոշվում են ըստ տարածքի առանձնահատկությունների ու օպերատիվ իրադրության: Պահակետեր նշանակվում են այն վայրերում, ուր անհրաժեշտ է ծառայողների ներկայությունը:

Պարեկային ծառայությունն օգտագործվում է այն դեպքում, երբ վերակարգերի մշտական ներկայությունն անհրաժեշտ է, իսկ պարեկների զույգ վերակարգեր նշանակվում են այն վայրերում, ուր մեկ ոստիկանը չի կարող ապահովել առաջադրված խնդրի լուծումը (մարդկանց մեծ կուտակումներ ունեցող վայրերում, քաղաքների ծայրամասերում, անտառային զանգվածներում, գիշերային ծառայության ժամանակ, գնացքների ուղեկցման ընթացքում):

33. Վերակարգերի նշանակման ժամանակը և ծառայության տևողությունը սահմանվում են այն վայրերում, որտեղ իրավախախտումների ու հանցագործությունների հավանականությունն ավելի շատ է, և` այնպես, որպեսզի օրվա լարված ժամերին ոստիկանության ուժերն ու միջոցները համալրվեն:

34. Հասարակական վայրերում և երթուղիներում պարեկապահակետային ծառայության կազմակերպման համար վերակարգերի ու ավտոտրանսպորտային միջոցների ամենօրյա ծառայության ելքի քանակը որոշվում է այդ ստորաբաժանման կամ բաժնի ուժերի և միջոցների առավելագույն նպատակային օգտագործման եղանակով` ծառայություն իրականացնող անձնակազմի անդամների թվի 1,81-րդ մասի (ծառայության կազմակերպման օգտակարության գործակից)` մեկ հերթափոխի ընթացքում (8-ժամյա տևողությամբ) ծառայության ներգրավմամբ: Եթե, ելնելով ծառայական անհրաժեշտությունից, երթուղիներում (պահակետում) ծառայության ժամանակն օրվա ընթացքում գերազանցում է 8 ժամը, ապա այդ դեպքում ծառայության օգտակարության 1,81 գործակցին յուրաքանչյուր մեկ ժամվա համար ավելացվում է 0,23 միավոր: Ծառայության օգտակարության գործակցի հաշվարկային կիրառումն ապահովում է ծառայող վերակարգերի հերթափոխի ընթացքում ծառայության և հանգստի ռեժիմը:

35. Հատուկ առաջադրանքների կատարման, օպերատիվ իրավիճակի սրման, արտակարգ իրավիճակների ծագման, զանգվածային միջոցառումների անցկացման դեպքում, կախված դրանց նշանակությունից ու ծավալներից, կազմվում են ծառայության կազմակերպման առանձին պլաններ և հաստատվում ստորաբաժանման ղեկավարի կողմից տրվող հրամանով:

36. Հասարակական կարգի և անվտանգության ապահովման, ինչպես նաև օբյեկտների պահպանության ծառայության մեջ ընդգրկված վերակարգերը ծառայության անցնելուց առաջ նախապատրաստվում և հրահանգավորվում են ծառայության հատուկ լսարաններում կամ նշանակված վայրում:

37. Պարեկապահակետային ծառայության վերակարգերում ընդգրկված ծառայողները ոստիկանության տարածքային ստորաբաժանում կամ հատուկ նշանակված վայր ներկայանում են հրահանգավորումից 30 րոպե առաջ` զեկուցելով պատասխանատու հերթապահին և անմիջական ղեկավարին: Օրինակ, «Պարոն կապիտան, սերժանտ Պողոսյանը ներկայացել է ծառայության»:

38. Օպերատիվ հերթապահը հրահանգավորմանը ներկայացած ոստիկանության ծառայողներին գրանցում է վերակարգի ծառայության մատյանում, նրանց հատկացնում հաշվեցուցակային զենք, անհրաժեշտ սպառազինություն, կապի միջոց, հատուկ և անհատական պաշտպանության միջոցներ, ծառայողական փաստաթղթեր և այլ պարագաներ, հայտնում ծառայության կատարման վայրի (երթուղու կամ պահակետի) և ժամանակի մասին:

Վերակարգի ծառայության մատյանի ձևը հաստատում է Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պետը:

39. Վերակարգի անմիջական ղեկավարը, հրամանատարը կամ ղեկավարության կողմից նշանակված պատասխանատու անձը`

ա) վերակարգը շարում է հրահանգավորման.

բ) ստուգում է յուրաքանչյուր ծառայողի արտաքին տեսքը, նրա սպառազինման, ծառայողական փաստաթղթերի և ծառայության համար անհրաժեշտ պարագաների առկայությունը, տեղեկանում հրահանգավորվող վերակարգի առողջական վիճակի մասին.

գ) թերություններ հայտնաբերելու դեպքում ձեռնարկում է համապատասխան միջոցներ` դրանք վերացնելու համար, և անձնակազմի ծառայության կատարման պատրաստականության մասին զեկուցում է հրահանգավորողին:

40. Զենքը լիցքավորվում է հրահանգավորման շարվելուց առաջ` հերթապահի և անմիջական ղեկավարի հսկողության ներքո, զենքի լիցքավորման-լիցքաթափման համար հատուկ հատկացված տեղում: Լիցքավորման ժամանակ փամփուշտը փամփշտակալ չի ուղարկվում:

41. Ծառայության անցնող վերակարգը`

ա) պետք է ունենա կոկիկ արտաքին տեսք և կրի հատուկ համազգեստ, որի տեսակը, ելնելով իրականացվող խնդիրների բնույթից և պայմաններից, սահմանվում է ոստիկանության ստորաբաժանման ղեկավարի կողմից.

բ) պետք է ունենա ծառայողական վկայական, ծառայողական գրքույկ, երթուղու քարտ, պահակետի տեղադիր, ծոցատետր, սուլիչ, գրիչ, կապի միջոց, հաշվեցուցակային զենք` երկու լիցքավորված փամփշտակալներով, ելնելով իրականացվող խնդրի բնույթից` բարձրախոսներ, գրպանի լապտեր (1 և 3 հերթափոխի համար), անհատական և ակտիվ պաշտպանության միջոցներ, ճանապարհային ոստիկանության վերակարգերը` տարբերիչ կրծքանշան:

42. Ծառայության անցնելուց առաջ վերակարգերի ամենօրյա հրահանգավորումներն անցկացնում են ոստիկանության ստորաբաժանումների և բաժինների ղեկավարները կամ նրանց տեղակալները` անմիջական ղեկավարի և օրվա պատասխանատու սպայի մասնակցությամբ` նախապես հաստատված ժամանակացույցի հիման վրա:

Հրահանգավորման ժամանակը չպետք է գերազանցի 30 րոպեն:

43. Հրահանգավորողը պարտավոր է իմանալ սպասարկվող տարածքի օպերատիվ իրավիճակը, երթուղիներում և պահակետերում ծառայության կատարման կարգն ու առանձնահատկությունները, ինչպես նաև` գնահատել նախորդ օրվա վերակարգերի գործողությունները և աշխատանքի արդյունքները, մշակել հարցեր և մտացածին խնդիրներ` անձնակազմի գիտելիքներն ստուգելու և նրանց տարբեր իրավիճակներում ճիշտ գործել սովորեցնելու համար:

Մտացածին խնդիրներն ու հարցերն անհրաժեշտ է պարբերաբար նորացնել և բարդացնել:

44. Հրահանգավորողին մոտենալիս` հերթապահը կամ վերակարգի ղեկավարը տալիս է հրաման` «Վերակարգ, զգաստ, հավասարությունը` դեպի աջ (ձախ, կենտրոն)», և հրահանգավորողին զեկուցում է վերակարգի պատրաստականության մասին: Օրինակ, «Պարոն գնդապետ, վերակարգը, թվով 40 ծառայողներ, հրահանգավորման համար շարված է: Զեկուցող` դասակի հրամանատար, ոստիկանության լեյտենանտ Ավագյան»:

Ընդունելով զեկույցը` հրահանգավորում անցկացնողը դիմում է վերակարգին. «Ողջույն», վերակարգը պատասխանում է. «Ողջույն, պարոն գնդապետ», որից հետո հրահանգավորող ղեկավարը հրամայում է. «Ազատ»:

45. Հրահանգավորողը պարտավոր է`

ա) համոզված լինել անձնակազմի ծառայության անցնելու պատրաստականության մեջ և վերացնել հայտնաբերված թերությունները.

բ) ստուգել պարեկների և պահակետայինների կողմից իրենց իրավունքների ու պարտականությունների, հետախուզվող անձանց և հետախուզվող իրերի ու առարկաների մասին իմացությունը.

գ) հայտնել նախորդ վերակարգերի աշխատանքի արդյունքները, անհրաժեշտության դեպքում պարզաբանել բացթողումները, օրինակ բերել պարեկապահակետային ծառայության օրինակելի գործողությունները, ընթերցել ծառայողների խրախուսման և տույժերի մասին հրամանները.

դ) վերակարգերին իրազեկել սպասարկվող տարածքի, պահպանվող օբյեկտների օպերատիվ իրավիճակի մասին, տալ հատուկ հանձնարարականներ, պարզել կապի և այլ ծառայությունների հետ համագործակցության կարգը.

ե) վերակարգերի հետ մշակել մտացածին խնդիրների կատարումը` ուսումնասիրելով ծառայության կատարման առավել բնորոշ մարտական հնարքները, այդ թվում` հատուկ պայմաններում (աննշան տվյալներով հանցագործի հայտնաբերում, ահաբեկչությունների, հասարակական կարգի խմբակային իրավախախտումների կանխում և խափանում, զինված հանցագործներին բռնելը և այլն).

զ) պատասխանել վերակարգերի մոտ առաջացած ծառայողական բնույթի հարցերին:

46. Ամենօրյա հրահանգավորումն ավարտվում է հրահանգավորումն անցկացնող ղեկավարի կողմից վերակարգերին տրվող ծառայության անցնելու մասին հրամանով: Օրինակ` «Վերակարգ, զգաստ, հրամայում եմ անցնել ծառայության` Երևան քաղաքում հասարակական կարգի ապահովման համար: Ծառայության ընթացքում քաղաքացիների հետ լինել հարգալից` պահպանելով օրինականությունը: Աջ (ձախ) դարձ, դեպի երթուղիներ (պահակետեր) քայլով մարշ»:

47. Առնվազն յուրաքանչյուր ամիսը մեկ անգամ անցկացվում է տեղադիրով նախատեսված հասարակական կարգ և ճանապարհային երթևեկության անվտանգություն ապահովող ոստիկանության ստորաբաժանումների համատեղ հրահանգավորումներ (քաղաքի, համայնքի կամ մարզի տարածաշրջանում):

48. Համատեղ հրահանգավորման նախապատրաստման և անցկացման կազմակերպչական բնույթի հարցերի իրականացումը դրվում է ոստիկանության տարածքային բաժնի, վարչության պետի վրա:

49. Հրահանգավորումից առաջ` ընդհանուր շարքում հրահանգավորում անցկացնող ղեկավարն ստուգում է վերակարգերի արտաքին տեսքը և հանդերձավորումը, իսկ ինժեներներն ու մեխանիկները` ավտոտրանսպորտային և կապի միջոցների տեխնիկական վիճակը:

50. Հրահանգավորված վերակարգերի հրահանգավորումը կարող է փոխվել միայն արտակարգ իրադրության պայմաններում` հրահանգավորող ղեկավարի հրամանով:

51. Ոստիկանության շարային ստորաբաժանման հրամանատարը պարտավոր է կազմակերպել և ապահովել ենթակա ստորաբաժանումների ու վերակարգերի հետ կապը` հետևյալ ձևով`

ա) կապի միջոցների աշխատանքային ռեժիմի ընտրությամբ` ելնելով օպերատիվ իրավիճակից, կապի կազմակերպման սխեմայից.

բ) ռադիոազդանշանների, ծածկագրերի կիրառում` օպերատիվ միջոցառումների անցկացումը գաղտնի պահելու նպատակով.

գ) կապի միջոցների պահպանման ճիշտ կազմակերպման և տրամադրման միջոցով` դրանց ժամանակին տեխնիկական սպասարկմամբ ու վերանորոգմամբ:

52. Ստորաբաժանումների և վերակարգերի ղեկավարման համար օգտագործվում են ռադիոկապի, լարային, բջջային ու ազդանշանային կապի միջոցները, հեռուստատեսությունը և փոստատարի ծառայությունները: Շարժվող վերակարգերի հետ հիմնական կապն ապահովվում է ռադիոկայանների միջոցով:

Լարային միջոցները գործածվում են ռադիոկապ չունեցող վերակարգերի հետ կապ ստեղծելու համար:

Կապի միջոցների բացակայության կամ դրանց գործածման անհնար լինելու դեպքում, ինչպես նաև առանձին հրահանգների կրկնօրինակման և ճշգրտման համար օգտագործվում են տրանսպորտով ապահովված ցրիչների կամ հետիոտն կապավորների ծառայությունները:

Ձայնային և տեսողական ազդանշաններով կապը կազմակերպվում է անմիջապես վերակարգերի միջև` հրահանգների փոխանցման և համագործակցության համար: Հեռուստատեսությունը կիրառվում է ծառայողական տարածքի առավել կարևոր մասերի հասարակական կարգի պահպանման և վերակարգերի գործողությունների ստուգման համար:

53. Բնակավայրերում, ելնելով անհրաժեշտությունից, կատարվում է պարեկապահակետային ծառայության վերակարգերի և ոստիկանության այլ ուժերի արագ տեղաշարժ, որի վերաբերյալ ստորաբաժանման ղեկավարի կողմից ընդունվում է որոշում` դրա մեջ նշելով նպատակը, խնդիրները, տրամադրվող վերակարգերի և լրացուցիչ ուժերի թիվը, նշված տարածքում ծառայության իրականացման ժամանակը: Արագ տեղաշարժի դեպքում վերակարգերի տեղափոխումը գրանցվում է պարեկային ամփոփագրում: Արագ տեղաշարժի միջոցառման ավարտից հետո վերակարգերը տեղափոխվում են իրենց համար նշանակված երթուղիներ: Օպերատիվ իրադրության կտրուկ սրման կամ արտակարգ իրավիճակներում ուժերի արագ տեղաշարժը կատարվում է համաձայն նախօրոք հաստատված հատուկ պլանի:

Օպերատիվ և անհետաձգելի տեղաշարժի դեպքում վերակարգերի տեղակայման վերաբերյալ որոշում ընդունում է օպերատիվ հերթապահը, որի վերաբերյալ անմիջապես զեկուցում է ոստիկանության ստորաբաժանման պետին: Անհրաժեշտության դեպքում պարեկապահակետային ծառայության վերակարգերի դասավորման մեջ փոփոխությունների կատարման իրավունքը վերապահվում է պարեկային խմբերի ղեկավարին կամ պարեկապահակետային ծառայության ստորաբաժանման պետին, ովքեր որոշման վերաբերյալ զեկուցում են ոստիկանության ստորաբաժանման պետին կամ հերթապահին:

Զանգվածային միջոցառումների անցկացման ժամանակ պարեկապահակետային ծառայության ղեկավարումը

54. Զանգվածային միջոցառումների անցկացման ժամանակ ուժերը և միջոցները ղեկավարվում են հատուկ կազմակերպված կետերից, ուր պատրաստվում են աշխատանքային տեղեր` օպերատիվ շտաբի, կառավարման խմբերի և կապի կազմակերպման համար:

Դրանք, սովորաբար, ստեղծվում են զանգվածային միջոցառումների անցկացման վայրերում և տեղակայվում օպերատիվ կառավարման համար հարմար տեղամասերում: Կառավարման կետերը կարող են լինել տեղային (շենքերում, կառույցներում) կամ շարժական (ավտոմեքենաներում): Դրանք ապահովվում են կապի միջոցներով, իսկ անհրաժեշտության դեպքում` կինոնկարահանման, լուսանկարահանման, տեսանկարահանման սարքավորումներով:

55. Զանգվածային միջոցառումների անցկացման ժամանակ հասարակական կարգի պահպանման վերաբերյալ խնդրի հստակեցումից հետո իրականացվում են նախապատրաստական աշխատանքներ, որոնք ընդգրկում են`

ա) ծրագրի, վայրի, ժամանակի, անցկացման կարգի հաստատումը, մասնակիցների կազմը և հնարավոր թիվը, ինչպես նաև անհրաժեշտության դեպքում` տվյալ միջոցառումների իրականացման արգելման հիմքերն ու պատճառները:

Միջոցառման վայրի ուսումնասիրմամբ ճշտվում են տարածքի առանձնահատկությունները, մասնակիցների շարժի և տեղավորման կարգը, տրանսպորտի կանգառի վայրերը, անհրաժեշտության դեպքում` միջոցառման անցկացման վայրից մասնակիցների փոխադրման ուղիները, ինչպես նաև հասարակական կարգի ապահովման ուժերի ու պահեստային միջոցների տեղակայման վայրերը.

բ) զանգվածային միջոցառումը նախաձեռնող կազմակերպությունների ներկայացուցիչների հետ որոշվում է հասարակական կարգի ապահովման գործողությունների կարգը, և միջոցներ են ձեռնարկվում թերությունների վերացման համար:

56. Մինչև զանգվածային միջոցառումների անցկացումը` բոլոր անհրաժեշտ տվյալների և հաշվարկների հիման վրա կազմվում է հասարակական կարգի պահպանման պլան, որում նախատեսվում են`

ա) միջոցառման անցկացման ծրագիրը և բովանդակությունը, վայրը, ժամանակը, մասնակիցների ու հանդիսատեսի մոտավոր թիվը,

բ) ծառայության իրականացման սահմանները, պահակետերը,

գ) հասարակական կարգի ապահովման համար նախատեսվող ուժերի և միջոցների կազմը, քանակը, տեղակայման վայրը, վերակարգերի տեսակները, խնդիրները, ղեկավարման կարգն ու կապի միջոցները,

դ) այլ պետական մարմինների հետ համագործակցելու կարգը,

ե) հասարակական կարգի ապահովումը հանդիսատեսների կուտակման վայրերում, ինչպես նաև ընդհանուր օգտագործման տրանսպորտային միջոցների կանգառներում և ստուգիչ կետերում,

զ) մասնակիցների և հանդիսատեսների շարժը, տրանսպորտային միջոցների և հետիոտների երթուղիները, դրանց կարգավորումը (միջոցառման սկզբում և վերջում), միջոցառման ավարտին` մասնակիցների կազմակերպված ելքը, անհրաժեշտության դեպքում` փոխադրման կարգը,

է) հակահրդեհային, բժշկական օգնություն ցուցաբերելու, ինչպես նաև նյութատեխնիկական ապահովման կազմակերպումը:

Հասարակական կարգի միջոցառումների պլանը պատկերվում է նաև քարտեզ-սխեմայի վրա` դրանց կցելով ուժերի և միջոցների հաշվարկը: Հասարակական կարգի ապահովման միջոցառումների պլանը հաստատում է տարածքային ստորաբաժանման ղեկավարը:

Անհրաժեշտության դեպքում զանգվածային լրատվության միջոցների օգնությամբ նախապես հայտարարվում է տրանսպորտի երթուղիների փոփոխության, զանգվածային միջոցառումների վայր մարդկանց մուտքի սահմանափակումների մասին:

57. Հասարակական կարգի ապահովման գործընթացում ներգրավված ուժերը միջոցառումից 2 ժամ առաջ հրահանգավորվում և տեղակայվում են նախատեսված վայրերում: Հրահանգավորման ժամանակ վերակարգերին տրվում են կոնկրետ առաջադրանքներ և խնդիրներ` ծառայության կազմակերպման նպատակով:

58. Միջոցառման ընթացքում հասարակական կարգի ապահովման բոլոր նախապատրաստական աշխատանքները կատարվում են նախապես` մեկ օր առաջ, ընդ որում, հստակեցվում են վերակարգերի խնդիրները, ճշտվում ուժերի տեղակայման ժամկետները, մշակվում է ոստիկանության վերակարգերի համագործակցության կարգը` արտակարգ իրավիճակների ծագման դեպքում:

59. Զանգվածային միջոցառումների ժամանակ հասարակական կարգը և անվտանգությունն ապահովող վերակարգի անձնակազմին հրազեն չի տրվում: Պահեստայինները կարող են լինել զինված:

60. Զանգվածային միջոցառումների ժամանակ ստեղծվում են պարեկապահակետային ծառայության իրականացման ոստիկանական հետևյալ խմբերը`

ա) շղթաներ` դրանց միջոցով շրջափակվում է միջոցառման անցկացման վայրի տարածքը, և ապահովվում է մասնակիցների ու հանդիսատեսների կազմակերպված տեղաշարժը: Շղթաները լինում են նոսր, երբ անձնակազմը տեղավորվում է 2 մետր հեռավորությամբ, նորմալ` 1-2 մետր հեռավորությամբ, ուժեղացված` մեկ մետր հեռավորությամբ, բազմաշարք` 2 և ավելի շարքերով: Շղթաների ամրացման համար` առավել վտանգավոր վայրերում պատրաստվում են հատուկ պատնեշներ, ինչպես նաև օգտագործվում են ավտոմեքենաներ և ռազմական տեխնիկա.

բ) ուղեկցող խումբ` ապահովում է հասարակական կարգը շարքերում` հանդիսատեսների ուղեկցման և նախատեսված վայրերում տեղավորման նպատակով.

գ) դիտարկման պահակետեր` ապահովում են անհրաժեշտ տեղեկատվությունը միջոցառման ընթացքի և իրավիճակի փոփոխման մասին: Պահակետը տեղակայվում է դիտարկման համար հարմար տարածքում և ապահովվում անհրաժեշտ տեխնիկական սարքավորումներով.

դ) պահեստային խումբ` նախատեսված է զանգվածային միջոցառումների անցկացման ժամանակ իրադրության բարդացման դեպքում առաջադրանքների կատարման նպատակով: Պահեստային խումբը պետք է տեղակայվի այնպիսի վայրում, որտեղից հնարավոր լինի այն արագ օգտագործել:

Հասարակական կարգի ապահովման պատասխանատու անձի ղեկավարման ներքո գտնվող պահեստային խումբը կազմված է հասարակական կարգի պահպանման գործում ներգրավված ուժերի 20 տոկոսից:

Պահեստային խումբ է նախատեսվում նաև տարածքային ոստիկանության պետի տրամադրության ներքո` օգտագործելով անձնակազմի 15 տոկոսը: Պահեստային խմբի ուժերի օգտագործումից անմիջապես հետո այն համալրվում է այլ ստորաբաժանումների ուժերի և միջոցների հաշվին.

ե) պարեկային` կազմվում է ոստիկանության մարմինների, ինչպես նաև ոստիկանության ուսումնական հաստատությունների և ոստիկանության զորքերի անձնակազմից.

զ) տրանսպորտի շարժը սահմանափակող խումբ` կազմվում է ճանապարհապարեկային ծառայության ծառայողներից, որը կազմակերպում է տրանսպորտի, հետիոտների շարժը` շրջափակված տարածքի շրջանցումներով, ինչպես նաև ապահովում է ոստիկանության և ոստիկանության զորքերի տրանսպորտի անարգել շարժը միջոցառման անցկացման վայրում.

է) կապն ապահովող խումբ` կազմվում է ոստիկանության կապի ստորաբաժանումներից, ապահովվում է հատուկ տեխնիկայով և կապի միջոցներով.

ը) շրջափակող խումբ` կազմվում է պարեկապահակետային ծառայության ստորաբաժանումների անձնակազմից, տեղամասային տեսուչներից, քրեական հետախուզության և այլ ծառայողներից: Խումբը շրջափակում է համապատասխան տարածքը` ապահովելով կողմնակի անձանց մուտքի սահմանափակումը, անհրաժեշտության դեպքում` իրավախախտների ձերբակալումը.

թ) հետաքննություն իրականացնող խումբ` կազմվում է ոստիկանության հետաքննության քրեական հետախուզության ծառայողներից:

61. Զանգվածային միջոցառումների անցկացման ժամանակ հասարակական կարգի ապահովման գործում պետք է ներգրավվեն միայն անհրաժեշտ քանակությամբ ուժեր և միջոցներ:

62. Զանգվածային միջոցառման ավարտից հետո իրականացվում է ուժերի և միջոցների դուրսբերում, անձնակազմի անհատական պաշտպանության և այլ տեխնիկական միջոցների առկայության ստուգում, ծառայության կազմակերպման արդյունքների վերլուծություն և ամփոփում:

Պարեկապահակետային ծառայության կազմակերպման ԵՎ կատարման նկատմամբ հսկողությունը

63. Պարեկապահակետային ծառայության կազմակերպման և իրականացման նկատմամբ հսկողությունը հասարակական կարգի պահպանման գործում անձնակազմի ակտիվ մասնակցության, վարչական իրավախախտումների, հանցագործությունների կանխման և խափանման կարևորագույն տարրերից մեկն է:

64. Հսկողությունն իրականացվում է ծառայություն իրականացնող վերակարգերի պարբերական ստուգումների անցկացման միջոցով, որի ընթացքում պարզվում են`

ա) ելնելով ստեղծված օպերատիվ իրավիճակից և համաձայն ընդունված որոշման` անձնակազմի օգտագործման և տեղակայման համապատասխանելիությունը, պահակետերում ու երթուղիներում վերակարգերի առկայությունը,

բ) վերակարգերի կառավարման օպերատիվությունը և ծառայական առանձնահատկություններին համապատասխանելիությունը, իրադրության փոփոխման մասին տեղեկատվության ապահովումը,

գ) վերակարգերի կողմից պահակետի, երթուղու տարածքում, օպերատիվ իրավիճակի, հանձնարարված խնդիրների, մոտակա պահակետերի երթուղիների սահմանների, նրանց հետ կապի ապահովման, ինչպես նաև իրենց ընդհանուր և հատուկ պարտականությունների իմացությունը,

դ) վարչական իրավախախտումների, հանցագործությունների կանխման ու խափանման գործում վերակարգերի ակտիվությունը և կատարվող ծառայության որակը,

ե) փոխհամագործակցությունը հասարակական կարգի պահպանմանը մասնակցող պարեկապահակետային ծառայության վերակարգերի միջև, ինչպես նաև ոստիկանության այլ ստորաբաժանումների և հասարակական կազմակերպությունների հետ,

զ) վերակարգերի կողմից կարգապահության և օրինականության պահպանումը,

է) պահակետի, երթուղու տարածքում վարչական իրավախախտումների և կատարված հանցագործությունների թիվը և ձեռնարկված միջոցները,

ը) ծառայողական փաստաթղթերի ձևակերպման ճշտությունը:

65. Պարեկապահակետային ծառայության վերակարգերն ստուգվում են`

ա) ոստիկանության կենտրոնական ապարատի, ինքնուրույն և մարզային վարչությունների վերադաս ծառայությունների ներկայացուցիչները` ոստիկանության բաժիններում և ստորաբաժանումներում ստուգումներ կատարելու և գործնական-մեթոդական օգնություն ցույց տալու ժամանակ,

բ) ոստիկանության ստորաբաժանման պետերը, իրենց տեղակալները, գնդի և գումարտակի հրամանատարները` ամսական առնվազն 2 անգամ,

գ) գնդի և գումարտակի հրամանատարների տեղակալները` շաբաթական առնվազն մեկ անգամ,

դ) վաշտերի հրամանատարները, նրանց տեղակալները, դասակների հրամանատարները` ամեն օր (հանգստյան օրերին` ըստ ժամանակացույցի),

ե) պահակախմբերի պետերը, նրանց օգնականները և ջոկի հրամանատարները` յուրաքանչյուրը օրվա ընթացքում` առնվազն 3 անգամ, ընդ որում, գիշերային ժամերին` 2 անգամից ոչ պակաս,

զ) ոստիկանության տեղամասային տեսուչները` իրենց տեղամասերում ծառայություն կատարելու ժամանակ:

66. Վերակարգերի ծառայության ստուգումը կարող է լինել բացահայտ և գաղտնի:

Բացահայտ ստուգման նպատակով ժամանած անծանոթ անձանցից պարեկը պահանջում է ծառայողական վկայական, իսկ ուղղակի պետի կողմից լիազորված անձանցից` նաև ստուգման իրավունքի մասին գրավոր կարգադրություն:

67. Պարեկը մոտենում և ներկայանում է ստուգողին, օրինակ, «Պարոն լեյտենանտ, պարեկային ոստիկանության սերժանտ Գևորգյան», և ներկայացնում երթուղում տիրող իրավիճակը:

Այն դեպքում, երբ ստուգումը կատարվում է երկու անձի կողմից, պարեկը ներկայանում է պաշտոնով ավագին, իսկ հավասարազոր պաշտոնների դեպքում` կոչումով ավագին:

Երթուղում վերակարգի բացակայության դեպքում ստուգողը պարտավոր է անմիջապես պարզել պատճառը և ճշտել նրա գտնվելու վայրը:

68. Արգելվում է ծառայության ստուգման ընթացքում վերակարգերից վերցնել զենքը:

69. Պարեկապահակետային ծառայության կատարման և կազմակերպման գործում թերություններ (երթուղին կամ պահակետը լքել, քնել, ոչ սթափ վիճակում լինել, համազգեստը կրելու կանոնների խախտում և այլն) հայտնաբերելու դեպքում ստուգողը պարտավոր է միջոցներ ձեռնարկել դրանց վերացման համար:

Սույն կանոնագրքի պահանջների խախտման դեպքում վերադաս ստուգող անձի կողմից հասարակական կարգի ապահովման ստորաբաժանման պետի անունով զեկուցագիր է ներկայացվում ծառայության ընթացքում հայտնաբերված թերությունների վերաբերյալ, իսկ կարգազանց վերակարգն ստորաբաժանման պետի կամ հերթապահի հրամանով դադարեցնում է հետագա ծառայությունը:

Ստուգողը պարեկապահակետային ծառայության ստուգման արդյունքների վերաբերյալ նշումներ է կատարում ծառայողական գրքում, իսկ այնուհետև` ոստիկանության բաժնի հերթապահ մասում գտնվող վերակարգի ծառայության մատյանում` նշելով վերակարգերի ծառայության բնութագիրը, իր կողմից կատարված դիտողությունները, ստուգման ժամը և իր պաշտոնական տվյալները:

Նշված տվյալներն օգտագործվում են վերակարգերի ծառայության գնահատման և հրահանգներ տալու նպատակով:

70. Գաղտնի ստուգման դեպքում ստուգողը գաղտնի կերպով հետևում է վերակարգի գործողություններին: Վերակարգի կողմից ծառայության կատարման կարգի խախտման կամ նրան օգնություն ցույց տալու անհրաժեշտության դեպքում ստուգողը դադարեցնում է հսկողությունը և միջոցներ ձեռնարկում խախտումների վերացման ու անհրաժեշտ օգնության ցուցաբերման համար: Գաղտնի ստուգման արդյունքների մասին ստուգողը զեկուցում է վերադասության կարգով կամ ստուգումը նշանակող ղեկավարին:

71. Տարածքային ոստիկանության պետը կամ շարային ստորաբաժանման ղեկավարը յուրաքանչյուր ամիսը մեկ անգամ օպերատիվ խորհրդակցության ժամանակ վերլուծում է պարեկապահակետային վերակարգերի ծառայության կատարման արդյունավետությունը:

72. Վերակարգերի աշխատանքի արդյունքները գնահատվում և հաշվառվում են հասարակական կարգի ապահովման, հանցագործությունների դեմ պայքարի, ինչպես նաև անձնակազմի առջև դրված խնդիրների իրականացման արդյունքների վերլուծության միջոցով:

73. Վերակարգերի ծառայության արդյունքները գնահատվում և հաշվառվում են ամենօրյա ամփոփումների ժամանակ, որոնց վերաբերյալ նշումներ են կատարվում յուրաքանչյուր ծառայողի համար նախատեսված աշխատանքների գնահատման ամսական ամփոփագրում:

74. Հասարակական վայրերում, ինչպես նաև վերակարգերի ծառայության երթուղիներում ծառայության ժամանակ կատարված յուրաքանչյուր միջադեպի համար կատարվում է ծառայողական ստուգում, որի արդյունքների վերաբերյալ զեկուցվում է ոստիկանության ստորաբաժանման ղեկավարությանը, վերջինս էլ` իր վերադասին:

75. Պարեկապահակետային ծառայություն իրականացնող ոստիկանի աշխատանքը գնահատվում է`

ա) պահակետում կամ երթուղում հասարակական կարգի պահպանման, հանցագործությունների կանխման և խափանման, վարչական իրավախախտների հայտնաբերման ցուցանիշներով,

բ) հրամանների և կարգադրությունների պահանջների կատարմամբ,

գ) հայտնաբերված ու ձերբակալված հանցագործների և հետախուզվողների թվով,

դ) կարգապահության, ծառայողական կեցվածքի և ստեղծված իրավիճակում կողմնորոշվելու ունակություններով,

ե) հաշվեցուցակային զենք և հատուկ միջոցներ կիրառելու կարգի իմացությամբ:

76. Հանգստի գոտիներում, առողջարաններում և ամառանոցային վայրերում հասարակական կարգի ապահովման նպատակով իրականացվում է պարեկապահակետային ծառայություն` առկա ուժերով կամ վերակարգերի թվի ավելացման հաշվին: Նշված վայրերում ստեղծվում է վերակարգերի տեղավորման և հերթափոխի ժամանակավոր հենակետ: Անհրաժեշտության դեպքում հասարակական կարգի պահպանման գործում ներգրավվում են ոստիկանության ուսումնական հաստատությունների և ոստիկանության զորքերի ուժերը:

Պարեկապահակետային ծառայություն իրականացնող ստորաբաժանման ղեկավարի պարտականությունները

77. Ոստիկանության պարեկապահակետային ծառայություն իրականացնող ստորաբաժանման ղեկավարն սպասարկվող վարչական տարածքում կազմակերպում է հասարակական կարգի ապահովումը: Պարեկապահակետային ծառայություն իրականացնող ստորաբաժանման ղեկավարը պարտավոր է`

ա) պահպանելով ոստիկանության համակարգում հիմնված ժամանակակից տեխնիկական միջոցների և առաջատար փորձի կիրառման դրույթները` կատարելագործել պարեկապահակետային ծառայության կազմակերպման մեթոդներն ու ձևերը հասարակական կարգի ապահովման գործում,

բ) կազմակերպել հասարակական կարգի պահպանումը, հանցագործությունների և վարչական իրավախախտումների կանխումն ու խափանումը, ոստիկանության տարածքային առանձին բաժինների ուժերի և միջոցների արդյունավետ օգտագործումը, այլ ծառայությունների հետ փոխհամագործակցությունը, անհրաժեշտության դեպքում` ոստիկանության ուժերի արագ տեղաշարժման հնարավորությունը,

գ) իրականացնել ամենօրյա հսկողություն ոստիկանության շարային ստորաբաժանումների մասնագիտացման մակարդակի բարձրացման նկատմամբ,

դ) կազմակերպել ստորաբաժանումների կադրերի ընտրությունը, համալրումը, նրանց մասնագիտական պատրաստումն ու վերապատրաստումը, սոցիալական և իրավական պաշտպանության ապահովումը, մշտական ուշադրություն դարձնել պարեկապահակետային ծառայության նյութատեխնիկական մատակարարման ապահովման, ավտոտրանսպորտի և սպառազինության միջոցներով ապահովման հարցերին:

78. Ոստիկանության պարեկապահակետային ծառայության ստորաբաժանման պետը պարտավոր է`

ա) մշտապես վերլուծել սպասարկվող վարչական տարածքում, հասարակական վայրերում և երթուղիներում հանցավորության վիճակը, վարչական իրավախախտումների շարժը, որի վրա հիմնվելով` կազմակերպել պարեկապահակետային ծառայության տեղաբաշխում, երթուղիների վերադասավորում, ծառայության կազմակերպման միասնական տեղադիրի հիմնում,

բ) իրականացնել հսկողություն պարեկապահակետային ծառայության կատարման և կազմակերպման, անձնակազմի կողմից օրինականության ու կարգապահության պահպանման, համազգեստը կրելու կանոնների, պարեկապահակետային ծառայության ուժերի և միջոցների նպատակային օգտագործման նկատմամբ,

գ) անձամբ մասնակցել պարեկապահակետային ծառայության ստորաբաժանումների նյութատեխնիկական մատակարարման, հատուկ զինվորական տեղամասերի և ծառայողական այլ տեղերի կառուցման ու շահագործման վերահսկմանը, ինչպես նաև անձնակազմի սոցիալ-կենցաղային ապահովման հարցերի լուծմանը,

դ) բարձրացնել վերակարգերի հրահանգավորման որակը, արդյունավետ կազմակերպել պարեկապահակետային ծառայությունը,

ե) հասարակական կազմավորումների և բնակչության հետ անցկացնել հասարակական կարգի պահպանման ամենօրյա աշխատանքներ:

79. Ոստիկանության շարային ստորաբաժանման հրամանատարը և նրա տեղակալներն անձնական պատասխանատվություն են կրում ենթակա ստորաբաժանումների ծառայողական գործունեության կազմակերպման, ինչպես նաև հասարակական կարգի պահպանմանը վերաբերող խնդիրների իրականացման, ուժերի և միջոցների ճիշտ օգտագործման, կարգապահության և անձնակազմի բարոյահոգեբանական վիճակի համար:

Ոստիկանության շարային ստորաբաժանման հրամանատարը և նրա տեղակալները պարտավոր են`

ա) կազմակերպել անձնակազմի ծառայողական և ֆիզիկական պատրաստվածությունը, անձնապես ղեկավարել ենթակաների ուսուցումը,

բ) կատարելագործել ստորաբաժանման ղեկավարման մեթոդները, ներդնել գիտատեխնիկական առաջընթացի նվաճումները, ոստիկանության պարեկապահակետային ծառայության կատարման առաջատար ձևերն ու մեթոդները,

գ) օպերատիվ իրավիճակի վերլուծության հիման վրա ներկայացնել առաջարկություններ պարեկապահակետային ծառայության ուժերի և միջոցների միասնական տեղաբաշխման մշակման ժամանակ վերակարգերի դասավորման վերաբերյալ,

դ) ոստիկանության տարբեր ստորաբաժանումների ղեկավարների հետ համատեղ անցկացնել ոստիկանության վերակարգերի հրահանգավորում, մշտապես հսկել դրանց ծառայությունը, հետևել անձնակազմի շարային կեցվածքին, ինչպես նաև հանդերձանքին և համազգեստը կրելու կանոններին,

ե) տեղյակ լինել շարային ստորաբաժանումների գործունեության իրական վիճակի, անձնակազմի, տրանսպորտի, սպառազինության, կապի միջոցների, հատուկ և այլ տեխնիկական միջոցների առկայության ու պիտանիության մասին,

զ) ինչպես ոստիկանության շարային ամբողջ ստորաբաժանման, այնպես էլ յուրաքանչյուր ծառայողի աշխատանքի վերաբերյալ հաշվառում կատարել, վերլուծել վերակարգերի կողմից կատարվող ծառայության արդյունքները և միջոցներ ձեռնարկել դրա արդյունավետության բարձրացման համար,

է) կատարել անձնակազմի ճիշտ ընտրություն և դասավորում, ճանաչել ստորադասների բարոյական և գործնական հատկանիշները, մշակել նրանց գործառութային պարտականությունները,

ը) հսկողություն իրականացնել հաշվեցուցակային զենքի օգտագործման և հատուկ միջոցների գործադրման անվտանգության կանոնների պահպանման նկատմամբ,

թ) ծառայողական շների առկայության դեպքում ապահովել դրանց խնամքը և վարժեցումը,

ժ) ներկայացնել առաջարկություն ոստիկանության վերադաս մարմիններին ծառայողական նպատակներով տարածքներ, սարքավորումներ և այլ անհրաժեշտ պարագաներ հատկացնելու վերաբերյալ, հետևել այդ տարածքների սանիտարական ու հակահրդեհային անվտանգության կանոնների պահպանմանը,

ժա) միջոցներ ձեռնարկել շարային ստորաբաժանման անձնակազմի կողմից ծառայողական բնույթի խախտումների կանխման համար, դրանց հայտնաբերման դեպքում զեկուցել վերադասին:

80. Ոստիկանության շարային ստորաբաժանման, տարածքային բաժնի հերթապահն ապահովում է վերակարգի հրահանգավորման անցկացումն ու նախապատրաստումը, պարեկապահակետային ծառայության ուժերի և միջոցների ղեկավարումը` ոստիկանության բաժնի միասնական տեղադրին համապատասխան: Հերթապահը պարտավոր է`

ա) մշտապես տիրապետել սպասարկվող վարչական տարածքի օպերատիվ իրավիճակին, ոստիկանության պարեկապահակետային ծառայության ուժերի և միջոցների տեղաբաշխմանը, դրանց ծառայության ընթացքին ու իրականացման կարգին, ապահովել վերակարգերի միջև գործող ծառայողական կապը, պարբերաբար նրանցից ընդունել զեկույցներ` ծառայության իրականացման և երթուղում օպերատիվ իրավիճակի վերաբերյալ,

բ) իրականացնել հսկողություն վերակարգերի նշանակման կարգի, անձնակազմերի և պարեկային ավտոտրանսպորտի նպատակային օգտագործման նկատմամբ,

գ) ընդունել վերակարգերի զեկույցները ծառայության կատարման վերաբերյալ, նրանց ժամանակին նոր տեղեկություններ հայտնել կատարված հանցագործությունների, հետախուզվող անձանց և ավտոտրանսպորտի մասին,

դ) միջոցներ ձեռնարկել հանցագործությունների կանխման ու խափանման, իրավախախտների ձերբակալման, բարդ իրավիճակներում վերակարգերի տեղաբաշխման, ուժերի և միջոցների դասավորման համար, կատարվող փոփոխությունների մասին զեկուցել ոստիկանության ստորաբաժանման ղեկավարությանը,

ե) ոստիկանության ստորաբաժանման օրվա պատասխանատուի և հրամանատարական կազմի հետ համատեղ հսկել վերակարգերի ծառայության ստուգումների իրականացման գործընթացը,

զ) ծառայության ավարտից հետո ապահովել վերակարգերի կողմից զենքի ու զինամթերքի, հատուկ և կապի միջոցների, ծառայողական փաստաթղթերի ամբողջական և ճիշտ ժամանակին հանձնումը,

է) ստորաբաժանման պետին զեկուցել նախորդ հերթափոխի (օրվա) պարեկապահակետային վերակարգերի աշխատանքի արդյունքների և ծառայողական կարգապահության մասին:

III. ՊԱՐԵԿԱՊԱՀԱԿԵՏԱՅԻՆ ՎԵՐԱԿԱՐԳԵՐԻ ՊԱՐՏԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԸ

81. Պարեկապահակետային ծառայություն իրականացնող վերակարգերի իրավունքները սահմանվում են «Ոստիկանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 19-28-րդ հոդվածներով:

82. Պարեկապահակետային ծառայություն իրականացնող վերակարգերը պարտավոր են`

ա) տիրապետել հասարակական կարգի ապահովման ոլորտին, ինչպես նաև ոստիկանությունում ծառայությունը կարգավորող Հայաստանի Հանրապետության օրենքներին և իրավական ակտերին,

բ) կանխել և խափանել հանցագործությունները, հայտնաբերել վարչական իրավախախտումները, բացահայտել դրանց կատարմանը նպաստող հանգամանքները, իրենց իրավունքների սահմաններում միջոցներ ձեռնարկել այդ հանգամանքների վերացման համար,

գ) օգնություն ցույց տալ այն անձանց, ովքեր տուժել են հանցագործությունների, վարչական իրավախախտումների և դժբախտ պատահարների հետևանքով և գտնվում են անօգնական վիճակում,

դ) ապահովել հասարակական կարգը փողոցներում, հրապարակներում, զբոսայգիներում, ավտոճանապարհներին, կայարաններում, օդանավակայաններում ու այլ հասարակական վայրերում և օրենքով նախատեսված միջոցներ ձեռնարկել հասարակական կարգը խախտողների նկատմամբ,

ե) իրենց իրավունքների սահմաններում աջակցել պատգամավորներին, պետական կառավարման և տեղական ինքնակառավարման մարմիններին, ինչպես նաև հասարակական կազմակերպություններին` գործունեություն իրականացնելու համար,

զ) արտակարգ իրադրության, դժբախտ պատահարների և վթարների վերաբերյալ անհապաղ զեկուցելով ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին` պահպանել դեպքի վայրը` մինչև օպերատիվ խմբի և համապատասխան ծառայությունների ժամանումը,

է) ֆիզիկական անձանցից ընդունել նրանց կողմից գտնված փաստաթղթերը, իրերը, թանկարժեք և այլ գույքը, համապատասխան զեկուցագրով դրանք ներկայացնել ոստիկանության ստորաժանման հերթապահին` զեկույցում նշելով գտնված փաստաթղթերի, իրերի, թանկարժեք և այլ գույքի նկարագրությունը և դրանք գտած անձանց տվյալները:

Պարեկապահակետային վերակարգերի պարտականությունները` հանցագործությունները ԵՎ իրավախախտումները կանխելիս ու խափանելիս

83. Պարեկապահակետային վերակարգերը պարտավոր են`

ա) հասարակական վայրերում, երթուղու տարածքում և պահակետի սահմաններում տիրապետել ու իրականացնել հսկողություն ընդհանուր իրավիճակի նկատմամբ, ծառայություն կատարելու ընթացքում իմանալ հանցագործություն կատարած անձանց հնարավոր հայտնվելու և թաքնվելու վայրերը,

բ) նախապատրաստվող հանցագործության մասին տեղեկատվություն ստանալու դեպքում անմիջապես զեկուցել ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին, միջոցներ ձեռնարկել դրանց խափանման համար,

գ) հանցագործությունների կատարման վերաբերյալ ֆիզիկական անձանցից հաղորդումներ ստանալու դեպքում կատարել դրանց վերաբերյալ մանրակրկիտ ճշտումներ, պարզել տեղեկացնողի տվյալները, ինչպես նաև ստացված հաղորդման համառոտ բնութագիրը և անմիջապես զեկուցել ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին ու անմիջական ղեկավարին, միջոցներ ձեռնարկել հանցագործություն կատարող անձանց բացահայտման ու ձերբակալման, տուժողներին օգնություն ցույց տալու, վկաներին պարզելու համար, մինչև քննչական օպերատիվ խմբի ժամանումը պահպանել դեպքի վայրը,

դ) կատարել դեպքի վայր ժամանած քննչական-օպերատիվ խմբի ղեկավարի հանձնարարությունները` դրա մասին զեկուցելով հերթապահին,

ե) պարեկության իրականացման տարածքում արտաքին նշանների հիման վրա բացահայտել հետախուզվող, անհայտ կորած անձանց,

զ) քրեական հետախուզության ծառայողներին աջակցել նրանց կողմից հանցագործությունների բացահայտման գործում,

է) կանխել անձանց` հասարակական կարգը խախտող գործողությունները և անմիջապես զեկուցել հերթապահին,

ը) ոստիկանության ստորաբաժանման պետի և նրա տեղակալների, ինչպես նաև անմիջական ղեկավարի հրամանով կատարել հանցագործությունների բացահայտման վերաբերյալ` ոստիկանության քրեական հետախուզության, քննչական մարմինների և տվյալ տարածքի տեղամասային տեսուչի կողմից տրված հանձնարարականները:

84. Մասնակցելով անչափահասների կողմից կատարված իրավախախտումների դեմ ուղղված պայքարին` պարեկապահակետային վերակարգերը պարտավոր են`

ա) նախազգուշացնել և կանխել հասարակական վայրերում անչափահասների կողմից կատարվող հանցագործություններն ու իրավախախտումները,

բ) կորած կամ մոլորված երեխաներին հասցնել բնակության վայր, փոխանցել ծնողներին կամ նրանցով զբաղվող անձանց, իսկ դրա անհնարինության դեպքում` ոստիկանություն,

գ) հայտնաբերել հակահասարակական գործողությունների կատարման գործում ներգրավված անչափահասների կենտրոնացման վայրերը` դրա մասին զեկուցելով ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին,

դ) ճանաչել երթուղու տարածքում ազատազրկման դատապարտված, քրեակատարողական հիմնարկներից վերադարձած անչափահասներին, նրանց վարքագծի, ինչպես նաև նրանց կողմից կատարվող իրավախախտումների մասին տեղեկացնել անչափահասների գծով տեսուչին,

ե) հայտնաբերել այն անձանց, ովքեր անչափահասներին ներգրավում են մոլախաղերի, թմրանյութերի և ոգելից խմիչքների օգտագործման, հակահասարակական գործողությունների կամ իրավախախտումների կատարման մեջ, կատարվածի մասին զեկուցել հերթապահին, ինչպես նաև տեղեկացնել տեղամասային և անչափահասների գծով տեսուչներին ու քրեական հետախուզության աշխատողին:

85. Տրանսպորտի բնագավառում իրավախախտումները կանխելիս` պարեկապահակետային վերակարգերը պարտավոր են`

ա) իմանալ ճանապարհային երթևեկության կանոնները և դրանց խախտման դեպքում` օրենքով սահմանված պատասխանատվության դրույթները,

բ) կանխել հետիոտների կողմից ճանապարհային երթևեկության կանոնների խախտման դեպքերը,

գ) հետիոտների և տրանսպորտի առավել լարված երթևեկության վայրերում ապահովել հասարակական կարգը, հետևել, որպեսզի հետիոտների կողմից ճանապարհը հատվի անցումներով,

դ) երթուղում և տեղամասում կատարված ճանապարհատրանսպորտային պատահարների մասին զեկուցել հերթապահին կամ նույն տեղամասում ծառայություն իրականացնող ճանապարհապարեկային ծառայության վերակարգերին,

ե) մինչև ճանապարհապարեկային ծառայության վերակարգի կամ քննչական օպերատիվ խմբի ժամանումը` միջոցներ ձեռնարկել պատահարի մասնակիցների անձը ճշտելու, պատահարի մասնակից տրանսպորտային միջոցի փաստաթղթերը վերցնելու, տրանսպորտի հետքերը և դեպքի վայրը պահպանելու, տուժածներին օգնություն ցույց տալու, վկաներին հայտնաբերելու համար, ստացված տվյալները և փաստաթղթերը տրամադրել դեպքի վայր ժամանած օպերատիվ քննչական խմբին և ճանապարհային ոստիկանության փորձագետին, կատարվածի մասին անհապաղ զեկուցել ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին:

Եթե վարորդը կամ ուղևորներից որևէ մեկը հնարավորություն չունի ներկա լինելու փաստաթղթերի ձևակերպմանը, ապա պարեկապահակետային վերակարգը պարտավոր է գրի առնել պատահարի մասնակցի մասին անհրաժեշտ տվյալները:

86. Տրանսպորտում ծառայություն կատարող պարեկապահակետային վերակարգերը պետք է իմանան երթուղու, օդանավակայանի, կայարանի տարածքի տեղադիրը, նշված տարածքներում ոստիկանության այլ վերակարգերի տեղաբաշխումը, նրանց հետ կապի սխեման, ուղևորափոխադրումների չվացուցակները, ուղևորության համար անհրաժեշտ փաստաթղթերի տեսակները, տրանսպորտային աշխատողների հիմնական պարտականությունները, տրանսպորտում հանցագործությունների և իրավախախտումների կատարման առանձնահատկությունները:

87. Տրանսպորտում կամ ուղևորափոխադրումների տարածքում պարեկապահակետային ծառայություն իրականացնող վերակարգերը պարտավոր են`

ա) անձամբ կամ տրանսպորտի աշխատողների օգնությամբ միջոցներ ձեռնարկել հասարակական կարգի պահպանման, վարչական իրավախախտումների և հանցագործությունների կանխման ու խափանման համար,

բ) հայտնաբերել և ձերբակալել հանցագործության համար հետախուզման մեջ գտնվող անձանց,

գ) ուղևորներին արգելել չնախատեսված ժամերին դուրս գալ գնացքների երթևեկության գոտի և օդանավերի կայանման վայր, ինչպես նաև մուտք գործել տրանսպորտային հատուկ գոտիներ,

դ) հայտնաբերել կառամատույցներում և սպասասրահներում ուղևորների կողմից թողնված բեռները, ճամպրուկները և այլ իրեր, դրանք տեղափոխել ոստիկանության հենակետ` պարզելու համար դրանք մոռացած անձանց ինքնությունը, իսկ կասկածի դեպքում` չտեղաշարժել, դրա մասին զեկուցել ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին, պահպանել դրանք` մինչև ոստիկանության օպերատիվ խմբի ժամանումը, իսկ հայտնաբերված կորած փաստաթղթերի, առարկաների և այլ արժեքավոր իրերի մասին կազմել արձանագրություն և դրանք համապատասխան զեկուցագրով հանձնել ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահ մաս` մինչև դրանց տերերին հայտնաբերելը,

ե) պարբերաբար շրջել կառամատույցներում և նախասրահներում, թույլ չտալ մարդկանց կուտակումներ այն վայրերում, որտեղ դրանք խոչընդոտներ կառաջացնեն ուղևորների անցումների և տրանսպորտային միջոցների երթևեկության համար,

զ) հայտնաբերել արգելված բեռների փոխադրումները,

է) կայարաններում և սպասասրահներում տեղի ունեցած պատահարների, վթարների ու հրդեհների դեպքում անմիջապես զեկուցել ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին և միջոցներ ձեռնարկել մարդկանց տարահանման, փրկարարական աշխատանքների, դեպքի վայրի պահպանման համար:

Ծառայողի վարքագծի նորմերը

88. Ծառայողը պարտավոր է`

ա) անձին դիմել քաղաքավարի, հասկանալի և համոզիչ կերպով,

բ) անձին դիմելիս` պատիվ առնելով ներկայանալ, հայտնելով պաշտոնը, կոչումը, ազգանունը և նրան դիմելու պատճառն ու նպատակը: Անձի պահանջով ցույց տալ իր ծառայողական վկայականը` այն պահելով իր ձեռքում,

գ) թույլ տրված իրավախախտման դեպքում, վկայակոչելով համապատասխան օրենքը և իրավական ակտերը, պարզաբանել նրա վարքի անճշտությունը, պահանջել դադարեցնել այն և պահպանել օրինականությունը: Ծառայողի օրինական պահանջին չենթարկվելու դեպքում իրավախախտին տեղեկացնել վերջինիս նկատմամբ ֆիզիկական ուժ գործադրելու ծառայողի` օրենքով նախատեսված իրավունքի մասին:

Իրավախախտին ուղղված նկատողություններին վերջինիս կողմից հուզված արձագանքման դեպքում նրան ժամանակ տալ հանգստանալու և հնարավորություն ընձեռել հակաիրավական գործողությունների վերաբերյալ բացատրություններ տալու:

Այն իրավախախտներին, որոնց հետ կան երեխաներ, նրանց կողմից թույլ տրված հակաիրավական գործողությունների վերաբերյալ դիտողություններն արվում են երեխաների բացակայությամբ, նրանցից հեռու,

դ) խուսափել իրավախախտ անձի հետ վիճաբանելուց, համոզելու միջոցով իրավախախտին դուրս բերել մարդաշատ վայրից կամ հրավիրել նրան ոստիկանության հենակետ:

89. Օտարերկրյա քաղաքացիների փաստաթղթերի ստուգման ժամանակ ծառայողն ուշադրություն է դարձնում անձնագրի վավերականության ժամկետին և հաշվառման վայրին:

90. Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գտնվելու և Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս գալու` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված նորմերը խախտած օտարերկրացիների հայտնաբերման դեպքում ծառայողը նրանց հրավիրում է ոստիկանություն:

91. Դիվանագիտական անձեռնմխելիությունից օգտվող անձի կատարած իրավախախտումների դեպքում ծառայողը պարտավոր է իրավախախտից պահանջել դադարեցնել հակաիրավական գործողությունները, օրենքով սահմանված կարգով կազմել արձանագրություն, գրանցել իրավախախտի անունը, ազգանունը, նրա անձեռնմխելիությունը հավաստող փաստաթղթի համարը և կատարվածի մասին զեկուցել ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին կամ անմիջական պետին:

IV. ՊԱՐԵԿԱՊԱՀԱԿԵՏԱՅԻՆ ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՆԵԼՈՒ ԿԱՐԳԸ

92. Ծառայողը ենթարկվում է ոստիկանության տարածքային ստորաբաժանման պետին, նրա տեղակալներին, իր անմիջական ղեկավարին (ոստիկանության բաժնի պետ, գնդի, գումարտակի, վաշտի, դասակի հրամանատարներ), ինչպես նաև ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին, ովքեր իրավունք ունեն ծառայողին ներգրավելու հասարակական կարգի ապահովման միջոցառումների իրականացման գործում, անելու համապատասխան կարգադրություններ, նրանց հանելու երթուղուց կամ փոխելու ծառայության իրականացման վայրը:

93. Ծառայության իրականացման ժամանակ պարեկը կարգապահական տույժի չի ենթարկվում:

94. Երթուղում պարեկային ծառայությունն իրականացվում է 2 և ավելի պարեկների միջոցով (պահակետում` պահակետային միավոր հերթափոխով), անհրաժեշտության դեպքում պարեկներին թույլատրվում է երթուղում ծառայությունը կատարել առանձին` լսելիության կամ տեսանելիության սահմաններում:

95. Վերակարգը պարտավոր է ամբողջ ծառայության ընթացքում կատարել իր պարտականությունները տվյալ երթուղում: Նա կարող է ժամանակավորապես հեռանալ պահակետից (երթուղուց)` ոստիկանության ստորաբաժանման պետի, նրա տեղակալի, հրամանատարի, հերթապահի ցուցումներով կամ թույլտվությամբ` հանցագործության կամ վարչական իրավախախտման դեպքերում, թաքնված հանցագործին հետապնդելու, իրավախախտներին ոստիկանություն հասցնելու, հասարակական վայրերում և փողոցներում գտնվող մարդկանց օգնություն ցույց տալու, հրդեհաշիջման համար միջոցներ ձեռնարկելու, պատահարի վայրը պահպանելու, անհրաժեշտ բժշկական օգնություն, հարևան պարեկներին աջակցություն ցուցաբերելու համար: Վերակարգը երթուղուց իր հեռանալու մասին զեկուցում է ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին:

96. Պարեկապահակետային ծառայության վերակարգերը, ժամանելով ծառայության վայր, ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին զեկուցում են իրենց ժամանման և տարածքում տիրող իրադրության մասին:

97. Պարեկապահակետային ծառայության վերակարգերի հերթափոխը կատարվում է երթուղու (պահակետի) նախապես հաստատված վայրում: Վերակարգ ընդունողը մոտենում է ծառայությունն ավարտած վերակարգին և ներկայանում, օրինակ` «Պարոն սերժանտ, պարեկային խումբը ներկայացել է հերթափոխի, վերակարգի ավագ, ոստիկանության սերժանտ Գևորգյան»: Փոխարինվող վերակարգի ավագը ծառայությունն ստանձնող վերակարգին տեղեկացնում է երթուղում (պահակետում) տիրող իրադրության մասին, միասին շրջագայում են երթուղում և պահակետի տարածքում, ծանոթանում տեղանքի իրադրությանն ու առանձնահատկություններին:

Փոխարինվող վերակարգի ավագը երթուղում ծառայության ավարտի վերաբերյալ զեկուցում է հերթապահին: Պահակետում հերթափոխը կատարվում է պահակետը հանձնող-ընդունող պահակետայինների` հերթապահին զեկույցով` պահակետային ամփոփագրում նշելով պահակետը հանձնելու-ընդունելու վերաբերյալ (ամփոփագրում նշվում են հերթափոխի ժամանակը, պահպանվող օբյեկտի իրավիճակը և ծառայության առանձնահատկությունները):

98. Որոշված ժամանակ, փոխարինող հերթափոխի չժամանման դեպքում, վերակարգը զեկուցում է հերթապահին և կատարում նրա կարգադրությունը:

99. Տեղամասում և երթուղում (պահակետում) հետիոտն պարեկի (պահակետայինի) տեղաշարժման կարգը որոշվում է` հաշվի առնելով երթուղու (պահակետի) օպերատիվ իրավիճակը, հրահանգավորման և ծառայական առանձնահատկությունները, ինչպես նաև առաջադրված խնդիրները:

100. Ծառայության ընթացքում ոստիկանության վերակարգերը պետք է կողմնորոշվեն երթուղում` իրադրությունից ելնելով, և դրա հիման վրա ընտրեն ծառայության կատարման համար առավել նպատակահարմար մարտավարություն:

101. Ծառայության ընթացքում վերակարգերը պետք է ուշադրություն դարձնեն`

ա) երթուղու (պահակետի) տարածքում գտնվող բոլոր օբյեկտների տեղակայման առանձնահատկություններին,

բ) կոնֆլիկտային իրավիճակներ ստեղծող գործողություններին, իրավախախտների հնարավոր հայտնվելու վայրերին, վտանգավոր վայրերում խաղացող երեխաներին, ճանապարհային երթևեկությունը խանգարող անձանց, կասկածելի աղմուկներին, օբյեկտներում և շենքերում կրակի կամ ծխի հայտնվելուն:

102. Ոստիկանության վերակարգերը պետք է զգոն լինեն իրենց ծառայության ընթացքում` հանկարծակի հարձակման հնարավոր դեպքերը բացառելու նպատակով:

Գիշերային ժամերին վերակարգը պետք է շարժվի շինություններից և այլ կառույցներից որոշակի հեռավորության վրա, անհրաժեշտ տարածություն պահպանի անձանցից և ոչ ոքի չթողնի իր հետևում, մարդուն մոտենա լուսավոր կողմից: Մթության պայմաններում, ոչ մարդաշատ վայրերում, եթե մարդը վերակարգին մոտենում է հետևից, ապա անհրաժեշտ է շրջանցել, կանգնել, ճանապարհ տալ նրան կամ փոխել շարժման ուղղությունը:

103. Տեղամասում ծառայություն կատարող հարևան վերակարգերից, ոստիկանության այլ ծառայողներից օգնություն ստանալու կամ համագործակցության համար պարեկայինը (պահակետայինը) օգտագործում է կապի բոլոր միջոցները և ազդանշանում սուլիչով: Այսպես`

ա) «բռնիր»` մեկ երկար ազդանշան.

բ) «օգնություն, ինձ մոտ»` երկու կարճ ազդանշան:

Անհրաժեշտության դեպքում ազդանշանները կրկնվում են: Օրենքով նախատեսված դեպքում ծառայողը, ազդանշան տալու նպատակով, կարող է օգտագործել հաշվեցուցակային զենքը` կրակելով վերև:

Պարեկայինները, լսելով ազդանշանները, պարտավոր են «Բռնիր» ազդանշանի դեպքում ավելի ուշադիր լինել և միջոցներ ձեռնարկել հայտնաբերելու և ձերբակալելու համար այն անձանց, ովքեր փորձում են խույս տալ հետապնդումից, իսկ «Օգնություն, ինձ մոտ» ազդանշանին պարտավոր են պատասխանել մեկ կարճ ազդանշանով և անմիջապես ուղղվել կանչի վայր` օգնության:

Ավտոմեքենաներով (մոտոցիկլետներով) վերակարգերի ծառայության առանձնահատկությունները

104. Պարեկային ավտոմեքենաները (մոտոցիկլետները) նախատեսված են երթուղիներում պարեկության, հանցագործների հետապնդման և վարչական իրավախախտումներ կամ հանցագործություններ կատարողներին ոստիկանություն հասցնելու, հատուկ տրանսպորտի բացակայության դեպքում` թափառաշրջիկներին կամ ինքնությունը չպարզված անձանց, հասարակական վայրերում հարբած վիճակում գտնվող և ինքնուրույն տեղափոխվելու կամ միջավայրում կողմնորոշվելու ունակությունը կորցրած, շրջապատին կամ իրեն վնաս պատճառած անձանց հատուկ ընդունիչ կայաններ կամ բժշկական հաստատություններ տեղափոխելու համար:

Պարեկային ավտոմեքենաները (մոտոցիկլետները) պետք է սարքավորված լինեն ռադիոկայաններով, լուսաձայնային և այլ անհրաժեշտ տեխնիկական միջոցներով, ինչպես նաև պետք է ունենան գունագրաֆիկ ձևավորում:

105. Երթուղու տարածքում ավտոմեքենայով (մոտոցիկլետով) պարեկների տեղաշարժման կարգը սահմանվում է անմիջական պետերի հրամանով` ելնելով առաջադրված խնդիրներից և ստեղծված իրավիճակից, հաշվի առնելով բնակլիմայական պայմանները, օրվա ժամերը: Օպերատիվ բարդ իրավիճակ ունեցող վայրերում նշանակվում են կանգառի տեղեր, որոշվում հատուկ խնդիրներ, ծառայության ժամանակը և տևողությունը, ինչպես նաև մեկ վայրից մյուսը տեղափոխվելու հերթականությունը, հերթապահի հետ կապվելու ժամանակը: Նշված տվյալները գրանցվում են նախապես կազմված պարեկային երթուղու քարտի մեջ:

106. Ավտոմեքենայով ծառայող վերակարգի (ավտոպարեկի) ավագը պատասխանատու է ծառայության ճիշտ կատարման կարգի, տրանսպորտային միջոցների տեխնիկական շահագործման կանոնների, ոստիկանության բաժին տեղափոխվող իրավախախտի նստեցման և իջեցման կարգի պահպանման համար:

Հրահանգավորումից հետո վերակարգի ավագը ճշտում է մեքենայում վերակարգի տեղավորման կարգը և պարտականությունները, ամեն վերակարգի համար նշանակում հսկման հատված, հստակեցնում է ծառայության կատարման վայրի երթուղին, մեկ կետից մյուսը տեղափոխվելու կարգը, ռադիոկապով հերթապահին զեկուցում է երթուղի դուրս գալու մասին:

107. Երթուղիով շարժման ընթացքում ավտոպարեկը կանգ է առնում կամ շեղվում երթուղուց` հանցագործություն, վարչական իրավախախտում հայտնաբերելիս, հասարակական կարգի խախտումների դադարեցման համար միջոցներ ձեռնարկելու և վարչական իրավախախտումները կամ հանցագործությունները կանխելու նպատակով` դրա մասին զեկուցելով հերթապահին:

Կանգառների ժամանակ վերակարգի ավագը կազմակերպում է հետիոտն պարեկություն: Պարեկային ավտոմեքենայի մոտ մնում է ոստիկան վարորդը, որն ապահովում է մեքենայի պահպանությունը և կազմակերպում կապը վերակարգի ավագի և հերթապահի հետ: Անձնակազմի հավաքվելու համար նշանակվում է պայմանական ազդանշան: Ռադիոկապով ապահովված ավտոպարեկները կանգառների ժամանակ հետիոտն պարեկություն են իրականացնում` 30-50 րոպե տևողությամբ: Հետիոտն պարեկները մեքենաներից հեռանում են մինչև 300 մետր, անցնում այն վայրերով, որտեղ հնարավոր են հանցագործությունների և վարչական իրավախախտումների կատարման դեպքեր, միջոցներ է ձեռնարկում դրանց կանխման ու խափանման համար:

108. Ավտոմեքենաներով պարեկները (բացի ճանապարհապարեկային ծառայությունից) պարեկության ընթացքում շարժվում են մինչև 40 կմ/ժամ արագությամբ, որպեսզի հնարավոր լինի մեքենայից հետևել շրջակայքում տիրող իրավիճակին:

109. Ավտոպարեկները համագործակցում են հետիոտն պարեկային վերակարգերի հետ, փոխանակում օպերատիվ տեղեկատվություն, անհրաժեշտության դեպքում ցուցաբերում օգնություն:

110. Իրավախախտներին ավտոմեքենա նստեցնելու ժամանակ պարեկայինները պետք է պահպանեն անվտանգության կանոնները, որը կբացառի հարկադրաբար նստեցման ժամանակ դիմադրություն ցույց տվող անձանց վնասներ պատճառելը, ինչպես նաև պետք է ստուգեն ավտոմեքենայի դռների փականների վիճակը և հուսալիությունը: Բերվածին ավտոմեքենայից հանելուց հետո վերակարգը պետք է ստուգի ավտոմեքենայի ներսը` մոռացված իրերի և փաստաթղթերի հայտնաբերման նպատակով:

111. Ավտոմեքենայով պարեկին ծառայության ժամանակ արգելվում է`

ա) տեղափոխել կողմնակի անձանց և բեռներ, ինչպես նաև պարեկային ավտոմեքենան թողնել առանց հսկողության.

բ) գերազանցել երթևեկության թույլատրելի արագությունը, ինքնակամ շեղվել նշանակված երթուղուց և փոխել ծառայության կարգը, եթե դա չի բխում ծառայողական անհրաժեշտությունից.

գ) մեքենայի վարումը վստահել ուրիշին.

դ) ազատությունից զրկված անձին ավտոմեքենայում թողնել` առանց հսկողության:

112. Պարեկապահակետային ծառայության կազմակերպման գործում օգտագործվում են ծառայողական շներ` հիմնականում երեկոյան և գիշերային ժամերին, զբոսայգիների տարածքներում, բնակավայրերի ծայրամասերում ու դրանցից հեռու այլ վայրերում, չլուսավորվող փողոցներում:

113. Պարեկային ծառայության ժամանակ «Ոստիկանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով նախատեսված դեպքերում կարող են օգտագործվել ծառայողական շները:

114. Արգելվում է ծառայողական շներին այլ անձանց փոխանցելը կամ պարեկության ընթացքում առանց հսկողության թողնելը, ինչպես նաև մարդաշատ վայրերում, հասարակական տրանսպորտում, գնացքներում պարեկություն կատարելը ծառայողական շան հետ` առանց դնչկալի:

Վերակարգերի գործողությունները հանցագործությունների ԵՎ պատահարների դեպքում

115. Վերակարգը կատարված հանցագործության մասին հաղորդում ստանալու դեպքում պարզում է`

ա) հանցագործության կատարման վայրը, ժամանակը և դեպքի հանգամանքները,

բ) տեղեկություններ կասկածյալի մասին (բնութագրող նշանները),

գ) տեղեկություններ վկաների մասին,

դ) տեղեկություններ տուժածների և նրանց վիճակի մասին,

ե) հաղորդում տվողի անունը, հայրանունը, ազգանունը և բնակության վայրը:

Վերակարգի կողմից այդ տվյալները գրանցվում են ծառայողական գրքույկում և զեկուցվում հերթապահին:

Անհետաձգելի դեպքերում, վերակարգն անմիջապես ժամանում է հանցագործության կատարման վայր և դրա մասին զեկուցում հերթապահին:

116. Հանցագործության կատարման վայրում վերակարգը պարտավոր է`

ա) միջոցներ ձեռնարկել հանցագործության կանխման համար,

բ) կազմակերպել հանցագործների հետապնդումը և ձերբակալումը,

գ) օգնություն ցույց տալ տուժածներին, անհրաժեշտության դեպքում` կանչել շտապ օգնություն,

դ) հայտնաբերել վկաների,

ե) պահպանել դեպքի վայրը,

զ) կատարվածի մասին զեկուցել հերթապահին և գործել նրա հրամանների համաձայն:

Գործողությունների հերթականությունը կախված է կատարված հանցագործության բնույթից, վերակարգերի կազմից և ստեղծված իրավիճակի բնույթից:

117. Թարմ հետքերով հանցագործի հետապնդումը և հետախուզումն իրականացվում են մինչև նրա վնասազերծումը և ձերբակալումը: Հետապնդման և հետախուզման ընթացքում վերակարգերը պետք է գործեն` չխախտելով նախազգուշական միջոցները:

118. Հանցագործություն կատարած անձի հետապնդման ընթացքում դեպքի վայրը պահպանվում է ոստիկանության հարևան վերակարգերի կողմից կամ անձանց օգնությամբ:

119. Հետապնդում և հետախուզում կազմակերպելն անհնար լինելու դեպքում պարեկը պարտավոր է գտնվել հանցագործության կատարման վայրում` մինչև օպերատիվ-հետախուզական խմբի ժամանումը կամ հերթապահի կարգադրությունը: Նա պարտավոր է դեպքի վայրից անմիջապես հեռացնել անձանց ու տուժածներին, որպեսզի նրանք չոչնչացնեն կամ վնասեն հետքերը:

Մինչև օպերատիվ-հետախուզական խմբի ժամանումը` վերակարգն իրավունք չունի տեղափոխելու իրերն ու առարկաները կամ դրանց դիրքը փոխելու: Իրերի ու առարկաների տեղափոխումը նախնական դիրքի արձանագրմամբ` թույլատրվում է միայն վտանգի առաջացման, բնական ոչնչացման կամ այլ հանգամանքներում: Վերակարգն անհրաժեշտության դեպքում շրջափակում է դեպքի վայրը` օգտվելով անձանց օգնությունից:

Դեպքի վայրում վերակարգերի կողմից թողնված հետքերը նշվում են պարզ երևացող ցուցիչներով և նշաններով:

120. Հանցագործության դեպքի վայրում պարեկայինն առաջին հերթին պետք է հիշի և հնարավորինս կատարի գրառումներ որոշակի հանգամանքների վերաբերյալ, որոնք ժամանակի ընթացքում կարող են անհետանալ կամ փոխվել (հոտերը, եղանակը, ջերմաստիճանը, քամու ուղղությունը, լուսավորման բնույթը):

Պետք է հատուկ ուշադրություն դարձվի իրադրության պահպանման և հանցագործության գործիքների անփոփոխ դիրքի, մատնահետքերի, ոտնահետքերի, տրանսպորտի, արյան հետքերի, մազերի, հագուստի, ապակու բեկորների, փայտի կտորների, հողի մասնիկների, ծխուկների, լուցկու մնացորդների պահպանմանը:

Ծառայողը հանցագործության դեպքի վայրում պարտավոր է գործել վճռականորեն, հանգիստ, վստահ, թույլ չտալ շտապողականություն կամ այլ գործողություններ, որոնք կարող են առաջ բերել քաղաքացիների հետ փոխհարաբերությունների սրում:

Ոստիկանությունը հանցագործության դեպքի վայրում գտնվող անձանց դիմում է տեղում մնալու և ինքնուրույն որևէ գործողություններ չկատարելու խնդրանքով, փաստաթղթերով պարզում է նրանց ինքնությունը, գրանցում անունը, հայրանունը, ազգանունը, տան հասցեն, աշխատանքի վայրը, պարզում հանցագործություն կատարած անձանց թիվը, նրանց արտաքին տեսքը, ո՜ր ուղղությամբ են հեռացել, եթե օգտագործել են տրանսպորտային միջոց, ճշտում է համարանիշը և հատուկ նշանները, ի՜նչ փոփոխություններ են կատարվել հանցագործության վայրում, ու՜մ կողմից և ի՜նչ նպատակով:

121. Ցույց տալով առաջին բժշկական օգնություն կամ տուժածին բժշկական հաստատություն ուղարկելով` պարեկայինը զննում է նրա հագուստը և մարմնի բաց մասերը` նպատակ ունենալով հայտնաբերելու հանցագործությանը վերաբերող իրեր, հետքեր և նշաններ, հնարավորության դեպքում որոշում է նրա անձը:

Տուժածի գտնվելու վայրը, դիրքը, ձեռքերի, ոտքերի, գլխի դիրքը նշվում են կավիճով, ածխով կամ այլ միջոցներով:

Եթե տուժածը ցույց չի տալիս կյանքի նշաններ, ապա նախ և առաջ ստուգվում է` ողջ է նա, թե ոչ, հնարավորինս չփոխելով նրա դիրքն ու շրջապատող միջավայրը:

Մինչև օպերատիվ-հետախուզական խմբի ժամանումը` դիակները չեն տեղափոխվում հանցագործության վայրից:

122. Տեղումների պատճառով` հետքերի, իրերի և առարկաների ոչնչացման վտանգի դեպքում վերակարգերը միջոցներ են ձեռնարկում դրանց պահպանման համար` օգտագործելով ձեռքի տակ եղած իրերն ու միջոցները (արկղեր, նրբատախտակ, բրեզենտ, ստվարաթուղթ և այլն): Ուղղահայաց դիրքում գտնվող հետքերի պահպանման համար թիթեղյա կամ այլ չթրջվող նյութերից պատրաստվում են հովհարներ: Նշված իրերն ու նյութերը չպետք է ունենան սուր հոտեր` ծառայողական շների օգտագործումը չդժվարացնելու համար:

Վերակարգը, մինչև օպերատիվ-հետախուզական խմբի ժամանումը, «Ոստիկանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով նախատեսված դեպքերում և կարգով կարող է մուտք գործել շինություն, տարածք կամ հողամաս: Օպերատիվ-հետախուզական խմբի կամ համապատասխան մասնագետի ժամանման դեպքում պարեկայինը զեկուցում է հանցագործությանը վերաբերող հանգամանքների, ձեռնարկված միջոցների մասին, որից հետո գործում է ըստ նրանց հրամանի կամ հերթապահի կարգադրության:

123. Հանցագործության մեջ կասկածվող անձանց ձերբակալմանն ուղղված գործողություններում պահանջվում են օրինականություն, լրջախոհություն, վճռականություն, զսպվածություն, իրադրության մեջ արագ կողմնորոշվելու ունակություն և սկզբունքայնություն:

124. Կասկածելի անձանց հայտնաբերման դեպքում պարեկայինը կազմակերպում է նրանց հսկողությունը` առանց ուշադրություն գրավելու: Կասկածելի անձի ձերբակալման վերաբերյալ ընդունելով որոշում` նա պետք է պարզի իր գործողությունների օրինականությունը, հաշվի առնի իր հնարավորությունները, պլանավորի ձերբակալման կարգը և դրա ճիշտ ձևը: Օրենքով սահմանված կարգով ձերբակալում իրականացնելիս` անհրաժեշտ է`

ա) հաշվի առնել ձերբակալվողի անձը, նրա հնարավորությունները (ֆիզիկական ուժը և զինվածությունը).

բ) ձերբակալման ժամանակ հնարավոր բարդությունները, որոնք կարող են առաջանալ, եթե ձերբակալվողը դիմադրություն ցուցաբերի.

գ) զինված հարձակման կամ դիմադրության հնարավորությունը.

դ) զենքի և հատուկ միջոցների կիրառման հիմքերն ու պայմանները:

125. Հանցագործության կատարման մեջ կասկածվողներին ազատությունից զրկելիս` պետք է հատուկ ուշադրություն դարձնել նրանց մոտ հրազենի կամ սառը զենքի առկայությանը և պատրաստ պահել հրազենը` օրենքով նախատեսված հիմքերի առկայության դեպքում անմիջապես գործադրելու նպատակով (պատյանը տեղափոխվում է զենքի օգտագործման համար հարմար դիրքի, ատրճանակը հանվում է ապահովիչից, փամփուշտն իջեցվում է փամփշտակալի մեջ):

Ծառայողը ֆիզիկական ուժ, հատուկ միջոցներ և հրազեն գործադրում է «Ոստիկանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով նախատեսված դեպքերում և կարգով:

126. Հանցագործություն կատարած անձի ձերբակալման վայրը որոշվում է ըստ իրավիճակի և այն գործոնների, որոնք բացառում են փախուստի հնարավորությունը և այլ անձանց վնաս պատճառելը:

Վերակարգը, աննկատ մոտենալով հանցագործություն կատարող անձին, ընտրում է հարմար պահ, երբ նա պատրաստ չէ դիմադրության, տալիս է հրաման` «Կանգնեք, ձեռքերը վեր» և հայտարարում նրա ձերբակալման մասին:

Հանցագործության կատարման համար կասկածվող անձին ազատությունից զրկելիս` դիմադրությունից խուսափելու համար կարող են օգտագործվել շեղող պատճառներ` հասարակական կարգի խախտում, փողոցի անցում չթույլատրված տեղում, փաստաթղթերի ստուգում և այլն: Այդ դեպքերում «Կանգնեք, ձեռքերը վեր» հրամանը չի կիրառվում:

Ազատությունից զրկված անձն օրենքով սահմանված կարգով ենթարկվում է անձնական խուզարկության:

127. Փաստաթղթերի ստուգման և կասկածվող անձի հետ խոսակցության ժամանակ պարեկայինը պետք է կանգնի կիսադարձ դիրքով, ստուգվողից մեկ քայլ հեռավորության վրա և պատրաստ լինի հնարավոր հարձակումը հետ մղելուն:

128. Ազատությունից զրկված անձանց ոստիկանություն են տեղափոխում պարեկային ավտոմեքենայով կամ ձերբակալված և կալանավորված անձանց տեղափոխման համար նախատեսված հատուկ ավտոմեքենայով, իսկ դրա բացակայության դեպքում` իրավաբանական կամ ֆիզիկական անձանց պատկանող ավտոմեքենաներով: Չի թույլատրվում այդ նպատակով օգտագործել հասարակական տրանսպորտը, հատուկ նշանակության տրանսպորտային միջոցներ` հրշեջ, շտապ օգնության մեքենաներ (բացի այն դեպքերից, երբ անհրաժեշտ է բժշկական օգնություն ցույց տալ), ինչպես նաև օտարերկրյա պետությունների դիվանագիտական կամ հյուպատոսական և միջազգային կազմակերպություններին պատկանող տրանսպորտային միջոցներ:

129. Ազատությունից զրկված անձի տեղափոխման ժամանակ պարեկայինը պետք է նախատեսի նախազգուշական միջոցներ` փախուստի դիմելու հնարավորությունը կանխելու նպատակով, հետևի, որպեսզի ազատությունից զրկված անձը չնետի կամ չստանա իրեր և առարկաներ:

130. Ազատությունից զրկված անձին ոտքով ոստիկանություն տարվում է ոստիկանության երկու և ավելի ծառայողների կողմից, որոնցից մեկն ուղեկցում է նրան` բռնելով ձեռքը կամ պարանոցը, իսկ մյուսը` հետևից հետևում է տեղափոխվողի ու շրջապատի պահվածքին:

Եթե տեղափոխումն իրականացվում է մեկ ոստիկանի կողմից, ապա վերջինս պետք է քայլի ազատությունից զրկված անձի աջ կողմից կամ հետևից: Տեղափոխման ժամանակ պետք է խուսափել մարդաշատ վայրերի, բակերի, զբոսայգիների և անտառային վայրերի շրջանցի ճանապարհներից:

131. Ազատությունից զրկված անձին ոստիկանություն հասցրած պարեկայինը գրավոր զեկուցում է ոստիկանության ստորաբաժանման պետին` զեկուցագրում նշելով ազատությունից զրկված անձի անունը, հայրանունը, ազգանունը, ձերբակալման հանգամանքներն ու պատճառները, վկաների, ինչպես նաև աջակցություն ցուցաբերողների մասին տեղեկություններ:

132. Ծառայության կատարման ժամանակ ոստիկանության վերակարգերը պարտավոր են զննել երթուղիներում գտնվող` հանցագործություն կամ իրավախախտում կատարած անձանց հնարավոր թաքնվելու վայրերը:

Հնարավոր թաքստոցները զննվում են առնվազն երկու ծառայողի կողմից, իսկ անհրաժեշտության դեպքում` ծառայողական շների օգնությամբ: Դրան կարող են մասնակցել տարածքի առանձնահատկություններին տեղյակ անձինք, ովքեր պատասխանատու են կամ տեղյակ են տվյալ տարածքի առանձնահատկություններին: Եթե կան տվյալներ, որ զննման ենթակա վայրերում թաքնվում են զինված անձինք, ապա վերակարգի ավագը դրա մասին զեկուցում է հերթապահին և գործում ըստ նրա կարգադրության:

133. Մինչև հանցագործություն կատարած անձանց հնարավոր թաքստոցների զննումը` վերակարգի ավագը պետք է նախապես ճշտի օբյեկտի դիրքը, դրա հատակագիծը, ելքերի և մուտքերի առկայությունը, մոտեցման գաղտնի ուղիները, առաջադրի յուրաքանչյուր պարեկայինի պարտականությունը, իրար հետ կապի և հաղորդակցվելու, ազդանշանային կարգն ու գործողությունների հաջորդականությունը:

134. Հանցագործություն կատարած անձանց հնարավոր թաքնվելու վայրը զննվում է վերակարգի ավագի հրամանով: Զննվող վայրին մոտենում են անաղմուկ: Արգելվում է խոսել և ծխել:

Հրամանները տրվում են ցածր ձայնով կամ հատուկ որոշված ազդանշաններով:

Ստուգվող վայր մուտք գործելու ժամանակ` հնարավոր հարձակումից զերծ մնալու համար անհրաժեշտ է ձեռնարկել նախազգուշական միջոցներ, եթե հնարավոր չէ աննկատ մտնել, ապա նախապես տրվում է հրաման` «Ով է այստեղ, դուրս եկեք»:

Վերակարգի ամբողջ խմբին արգելվում է մեկ մուտքով` միաժամանակ մտնել զննվող տարածք:

Այն անձանց հայտնաբերման դեպքում, որոնց վարքը և գործողությունները հիմք են հանդիսանում նրանց հանցագործության կատարման մեջ կասկածելու, վերակարգը կասկածվող անձին բերման է ենթարկում ոստիկանության բաժին:

Արտակարգ իրավիճակներում պարեկապահակետային ծառայության առանձնահատկությունները

135. Երբ զանգվածային միջոցառումները վերածվում են զանգվածային անկարգությունների, կամ առաջանում է անկանխատեսելի արտակարգ իրավիճակ, ոստիկանության ստորաբաժանումները պարեկապահակետային ծառայությունը կազմակերպում են «Ոստիկանության մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի համաձայն` Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պետի հրամանով:

136. Արտակարգ իրավիճակներն առաջանում են զանգվածային անկարգությունների, բնական աղետների, հրդեհների, արտադրական վթարների, համաճարակների ծագման դեպքում, երբ դրանք սպառնում են մարդկանց կյանքին, առողջությանը և պահանջում վթարափրկարարական ու վերականգնողական աշխատանքների կատարում:

137. Արտակարգ իրավիճակներում մշակվում է գործողությունների կարգավորման օպերատիվ պլան, որը հաստատվում է Հայաստանի Հանրապետության ոստիկանության պետի կողմից:

138. Գործողությունների կարգավորման օպերատիվ պլանով նախատեսվում են`

ա) առաջացած իրավիճակի գնահատումը և բնութագրումը,

բ) ոստիկանության ստորաբաժանումների ուժերի և միջոցների հաշվառումը, կիրառման կարգը, դրանց կենտրոնացումը` թիվ 1 պատրաստականության բերելու միջոցով,

գ) ծառայողական վերակարգերի, հատուկ խմբերի տեսակները, դրանց խնդիրները և պարտականությունները, օգտագործման կարգը,

դ) բնակչության տարահանման, հատուկ նշանակության օբյեկտների պահպանության իրականացման կարգը, սպառազինության, հատուկ միջոցների, թանկարժեք գույքի և ծառայողական փաստաթղթերի դուրսբերման միջոցառումները,

ե) ոստիկանության ստորաբաժանումների համագործակցության կարգը,

զ) կառավարման և կապի կազմակերպման կարգը,

է) ուժերի և միջոցների հաշվարկները, դրանց տեղակայումը:

139. Պարեկապահակետային վերակարգերն արտակարգ իրադրությունների առաջացման դեպքում պարտավոր են`

ա) հրդեհի դեպքում` անմիջապես տեղեկացնել փրկարար ծառայությանը, ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին, կազմակերպել հրդեհաշիջման, մարդկանց և գույքի փրկարարական աշխատանքներ, միջոցներ ձեռնարկել հրդեհի ծագման պատճառների հայտնաբերման, պատահարի վայրի պահպանման և կասկածվող անձանց ձերբակալման համար, տուժածների առկայության դեպքում` կանչել բժշկական օգնություն, արգելել այլ անձանց մուտքը հրդեհի գոտի,

բ) չպայթած ռումբերի, ականների, պայթուցիկ նյութերի, ռադիոակտիվ, քիմիական և այլ վտանգավոր իրերի հայտնաբերման դեպքում` հայտնել ստորաբաժանման հերթապահին, փրկարար ծառայությանը, շրջափակել տարածքը, կազմակերպել մարդկանց տարահանումը,

գ) փլուզումների, աղետների և վթարների առաջացման դեպքում` զեկուցել հերթապահին, միջոցներ ձեռնարկել բնակչության տարահանման, գույքի պահպանման, անհրաժեշտ բժշկական օգնություն ցույց տալու համար, արգելել կողմնակի անձանց մուտքը դեպքի վայր` բացի վթարի հետևանքների վերացմանը մասնակցող անձանցից,

դ) ջրհեղեղի դեպքում` զեկուցել հերթապահին, տեղեկացնել փրկարար ծառայությանը, միջոցներ ձեռնարկել մարդկանց փրկելու և գույքի պահպանության համար, անհրաժեշտության դեպքում` կազմակերպել բնակչության տարահանում (առաջին հերթին` կանանց, երեխաներին, մեծահասակներին և հիվանդներին), օգնել տուժածներին, կազմակերպել մարդկանց տեղափոխումը ջրհեղեղի վայրից,

ե) համաճարակների նշանների հայտնաբերման դեպքում` զեկուցել ոստիկանության ստորաբաժանման հերթապահին, տեղեկացնել բժշկական հաստատությունների ղեկավարներին, պահպանելով անձնական անվտանգության կանոնները` սահմանափակել բնակչության, տրանսպորտի շարժը, կենդանիների տեղափոխումը վարակված գոտի,

զ) երկրաշարժի դեպքում` կապ հաստատել հերթապահի, այլ վերակարգերի և ոստիկանության ծառայողների հետ, փրկել մարդկանց և պահպանել գույքը, օգնել տուժածներին,

է) փոթորիկների և մրրիկների դեպքում` զեկուցել հերթապահին, աջակցել բնակչության տարահանման ու փրկարարական աշխատանքներին, օգնություն ցույց տալ տուժածներին և անօգնական վիճակում գտնվողներին:

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության աշխատակազմի ղեկավար-նախարար

Մ. Թոփուզյան