«Վավերացնում եմ»
Հայաստանի Հանրապետության
Նախագահ Ռ. Քոչարյան
 17 դեկտեմբերի 2005 թ.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

15 նոյեմբերի 2005 թվականի N 2121-Ն

ՄԱՐԴՈՒ ՀԱՄԱՐ ԱԽՏԱԾՆՈՒԹՅԱՆ 1-4-ՐԴ ԽՄԲԵՐԻ ՄԻԿՐՈՕՐԳԱՆԻԶՄՆԵՐԻ ՑԱՆԿԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել մարդու և կենդանիների համար ախտածնության 1-4-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմների ցանկը` համաձայն  հավելվածի:

2. Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության նախարարին՝ որոշումն ուժի մեջ մտնելուց հետո մեկամյա ժամկետում մշակել և սահմանված կարգով հաստատել`

ա) մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ  խմբերի միկրոօրգանիզմների հետ աշխատանքի կազմակերպման կարգը.

բ) մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմների միջոցով հարուցված հիվանդությունների օջախների տարածքում ծավալվող հոսպիտալների, մեկուսարանների և օբսերվատորների աշխատանքին ներկայացվող պահանջների սանիտարահամաճարակային նորմերը և կանոնները.

գ) մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ  խմբերի  միկրոօրգանիզմների միջոցով հարուցված հիվանդությունների օջախներում իրականացվող ախտաբանաանատոմիական աշխատանքին ներկայացվող պահանջների սանիտարահամաճարակային նորմերը և կանոնները.

դ) մարդու համար ախտածին կենսաբանական ազդակների հետ աշխատող կազմակերպությունների աշխատողների մեկնելու կարգին ներկայացվող պահանջների սանիտարահամաճարակային նորմերը և կանոնները.

ե) մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմներով հարուցված հիվանդությունների համաճարակաբանական հսկողության կազմակերպման սանիտարահամաճարակային նորմերը և կանոնները.

զ) մարդու համար ախտածնության 1-2-րդ խմբերի միկրոօրգանիզմների հաշվառման, պահպանման, հանձնման և տեղափոխման կարգը.

է) մարդու համար ախտածին միկրոօրգանիզմներով վարակված օբյեկտների վարակազերծման ռեժիմների մեթոդական ցուցումները:

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ	Ա. Մարգարյան
2005 թ. դեկտեմբերի 14 Երևան

Հավելված ՀՀ կառավարության 2005 թվականի նոյեմբերի 15-ի N 2121-Ն որոշման

Ց Ա Ն Կ

ՄԱՐԴՈՒ ԵՎ ԿԵՆԴԱՆԻՆԵՐԻ ՀԱՄԱՐ ԱԽՏԱԾՆՈՒԹՅԱՆ 1-4-ՐԴ ԽՄԲԵՐԻ
ՄԻԿՐՈՕՐԳԱՆԻԶՄՆԵՐԻ

Միկրոօրգանիզմի անվանում		Հարուցվող հիվանդության անվանում
Մանրէներ
I խումբ
1. Յերսինիա պեստիս		- ժանտախտ
II խումբ
1. Բացիլուս անտրացիս		- սիբիրախտ
2. Բրուցելա աբորտուս Բրուցելա մելիտենսիս Բրուցելա սուիս Բրուցելա կանիս		- բրուցելյոզ
3. Ֆրանցիսելա տուլստենսիս		- տուլարեմիա
4. Լեգիոնելա պնևմոֆիլա		- լեգիոնելյոզ
5. Պսևդոմոնաս մալեի		- խլնախտ
6. Պսևդոմոնաս պսևդոմալեի		- միլոիդոզ
7. Խոլերայի վիբրիոն 01 տոքսիգեն Խոլերայի վիբրիոն 0139 Խոլերայի վիբրիոն ոչ 01		- խոլերա
III խումբ
1. Բորդետելա պերտուսիս		- կապույտ հազ
2. Բորելիա ռեկուրենտիս		- հետադարձ տիֆ
3. Կամպիլոբակտեր ֆետուս		- աբսցեսներ, սեպտիցեմիա
4. Կամպիլոբակտերյեյունի		- Էնտերիտ, խոլեցիստիտ սեպտիցեմիա
5.Կլոստրիդիում բոտիլինում		- բոտուլիզմ
6. Կլոստրիդիում տետանի		- փայտացում
7. Կորինեբակտերիում դիֆթերի		- դիֆթերիա
8. Էրիզիպրոտրիքս ռուզիոպաթի		- էրիզիպելոիդ
9. Հելիկոբակտեր պիլորի		- գաստրիտ, ստամոքսի և տասներկու- մատնյա աղու խոցային հիվանդություն
10. Լեպտսպիրա ինտեռոգանս		- լեպտոսպիրոզ
11. Լիստերիա մոնոցիտոգենես		- լիստերիոգ
12. Միկոբակտերիում լեպրե		- բոր
13. Միկրոբակտերիում տուբերկուլոզիս Միկորոբակտերիում բովիս Միկոբակտերիում ավիում		- տուբերկուլյոզ
14. Նեյսերիա գոնորեէ		- սուսանակ
15. Նեյսերիա մենինգիտիդիս		- մենինգիտ
16. Նոկարդիա աստերոիդես կոմպլեքս		- նոկարդիոզ
17. Պրոակտինսմիցես իստրաելլի		- ակտինոմիկոզ
18. Սալմոնելա պարատիֆի Ա		- պարատիֆ Ա
19. Սալմոնելա պարատիֆի Բ		- պարատիֆ Բ
20. Սալմոնելա տիֆի		- որովայնային տիֆ
21. Շիգելա		- դիզենտերիա
22. Տրեպոնեմա պալիդում		- սիֆիլիս
23. Յերսինիա պսևդոտուբերկուլոզիս		- պսևդոտուբերկուլյոզ
24. Խոլերայի վիբրիոն 01 ոչ տոքսիգեն		- դիարեա
25. Խոլերայի վիբրիոն ոչ 01 ոչ տոքսիգեն		- դիարեա, վերքային ինֆեկցիաներ, սեպտիցեմիա և այլն
IV խումբ
1. Աէրոբակտեր աէրոգենես		- էնտերիտ
2. Բացիլուս ցերեուս		- սննդային տոքսիկոինֆեկցիաներ
3. Բակտերոիդես		- թոքերի աբսցեսներ, բակտերեմիա
4. Բորելիա		- տզային սպիրոխետոզ
5. Բորդետելա բրոնխիսեպտիկա		- բրոնխոսեպտիկոզ
Բորդետելա պարապերտուսիս		- հարկապույտ հազ
6. Կամպիլոբակտեր		- գաստրոէնտերիտ, գինգիվիտ,  պերիոդոնտիտ
7. Ցիտրոբակտեր		- տեղային բորբոքային պրոցեսներ,   սննդային տոքսիկոինֆեկցիաներ
8. Կլոստրիդիում պերֆրինգենս Կլոստրիդիում նոյի Կլոստրիդիում սեպտիկամ Կլոստրիդիում հիստոլիտիկում Կլոստրիդիում բիֆերմենտանս		- գազային գանգրենա
9. էշերիխիա կոլի		- էնտերիտ
10. էուբակտերիում էնդոկարդիտիդիս		- սեպտիկ էնդոկարդիտ
11. էուբակտերիում լենտում		- երկրորդային էուբակտերիում   վենտրիկոսամսեպտիցեմիա, աբսցեսներ
12. Ֆլավոբակտերիում մենինգոսեպտիկում		- մենինգիտ, սեպտիցեմիա
13. Հեմոֆիլուս ինֆլուենցիա		- մենինգիտ, թոքաբորբ, լարինգիտ
14. Հաֆնիա ալվեի		- խոլեցիստիտ, ցիստիտ
15. Կլեբսիելա օզենե		- օզենա
16. Կլեբսիելա պնևմոնիա		- թոքաբորբեր
17. Կլեբսիելա ռինոսկլեռոմատիս		- ռինոսկլերոմա
18. Միկոբակտերիա Ֆոտոխրոմոգեն Սկոտոխրոմոգենս Նոնֆոտխրոմոգեն Ռաբիտգրովերս		- միկոբակտերիաներ
19. Միկրոպլազմա հոմինիս 1 Միկրոպլազմա հոմինիս 2 Միկոպլազմա պնևմոնիե		- տեղային բորբոքային պրոցեսներ, թոքաբորբեր
20. Պրոպիոնիբակտերիում ավիդում		- աբսցեսներ, սեպսիս
21. Պրոտեուս		- սննդային տոքսիկոինֆեկցիաներ, սեպսիս, տեղային բորբոքային պրոցեսներ
22. Պսևդոմոնաս աէրագինոզա		- տեղային բորբոքային պրոցեսներ
23. Սալմոնելա		- սալմոնելոզներ
24. Սերատիա մարցեսցենս		- տեղային բորբոքային պրոցեսներ, սեպսիս
25. Ստաֆիլոկոկուս		- սննդային տոքսիկոինֆեկցիաներ,   սեպտիցեմիաներ, թոքաբորբեր
26. Ստրեպտոկոկուս		- թոքաբորբեր, տոնզիլիտ
27. Վիբրիո Վիբրիո պարահեմոլիտիկուս Վիբրիո միմիկու Վիբրիո ֆլավիալես Վիբորիովուլնի ֆիկուս Վիբրիո ալգինոիտիկուս		- դիարեաներ, սննդային տոքսիկոինֆեկցիաներ, վերքային, ինֆեկցիաներ, սեպտիցեմիաներ
28. Յեոսինիա Էնտերոկոլիտիկա		- էնտերիտ, կոլիտ
29. Ակտինոմիցես ալբուս		- ակտինոմիկոզ
ՌԻԿԵՏՍԻԱՆԵՐ
II խումբ
1. Ռիկետսիա պրովաչեկի		- համաճարակային բծավոր տիֆ և Բրիլի հիվանդություն
2. Ռիկետսիա տիֆի		- առնետների բծավոր տիֆ
3. Ռիկետսիա ռիկետսի		- ապառաժների բծավոր տենդ
4. Ռիկետսիա ցուցուգամուշի		- ցուցուգամուշի տենդ
5. Կոքիելա բուրնետի		- կոկսիելոզ (Կուտենդ)
III խումբ
1. Ռիկետսիա սիբիրիկա		- Հյուսիսային Ասիայի տզային բծավոր տիֆ
2. Ռիկետսիա կոնորիի		- միջերկրածովյան բծավոր տենդ
3. Ռիկետսիա շարոնի		- իսրայելյան տենդ
4. Ռիկետսիա		- Աստրախանի տենդ
5. Ռիկետսիա ակարի		- վեզիկուլյոզ ռիկետսիոզ
6. Ռիկետսիա ավստրալիս		- Հյուսիսային Կվինսլենդի տզային բծավոր  տիֆ
7. Ռիկետսիա յապոնիկա		- ճապոնական բծավոր տիֆ
8. Ռիկետսիա		- աֆրիկյան տենդ
9. «TTT» շտամ		- Թայլանդի տզային ռիկետսիոզ
ԷՐԼԻԽԻԱՆԵՐ (Ehrlichiae ենթաընտանիք, Rickettsiaceae ընտանիք)
III խումբ
Էրլիխիա սենետսու		- սեննետսու հիվանդություն
Էրլիխիա կանիս		- էրիլիխիոզ
Էրլիխիա չաֆենսիս		- էրիլիխիոզ
Էրլիխիա ֆագոցիտոբիլա		- էրիլիխիոզ
Էրլիխիա էքուի		- էրիլիխիոզ
ՍՆԿԵՐ
II խումբ
1.  Բլաստոմիցես բրազիլիենսիս
Բլաստոմիցես դերմատիտիդիս		- բլաստոմիկոզ
2. Կոկցիդիոիդես իմիտիս		- կոկցիդիմիկոզ
3. Հիստոպլազմա կապսուլատում		- հիստոպլազմոզ
III խումբ
1. Ասպերգիլուս ֆլավուս
Ասպերգիլուս ֆամիգատուս		- ասպերգիլոզ
2. Կանդիդա ալբիկանս		- կանդիդոզ
3. Կրիպտոկոկոա նեոֆորմանս		- կրիպտոկոկոզ
IV խումբ
1. Աբսիդիա կորիմբիֆերա		- մուկորոզ
2. Ասպերգիլուս նիգեր
Ասպերգիլուս նիդելանս		- ասպերգիլոզ
3. Կանդիդա բրումթիի Կանդիդա կրուզեի Կանդիդա ինտերմեդիա Կանդիդա պսևդոտրոպիկալիս Կանդիդա տրոպիկալիս Կանդիդա գիլերմոնդիի		- կանդիդոզ
4. Ցեֆալոսպորիում ակրեմոմիում Ցեֆալոսպորիում ցիտեարիում		- ցեֆալոսպորիզ
5. էպիդերմոֆիտոն ֆլոկոսում		- էպիդերմոֆիտիա
6. Գեոտրիխում կանդիդում		- գեոտրիխոզ
7.Միկոսպորիում		- միկոսպորիա
8. Մուկոր մուսեդո		- մուկորոզ
9. Պենիցիլիում կրուստոսում Պենիցիլիում լուտեո-վիրիդե Պենիցիլիում նոտատում		- պենիցիլիոզ
10. Պիտիրոսպորիում օրբիկուլարե		- գույնզգույն որքին
11. Ռիզոպուս նիգրիկանս		- մուկորոգ
12. Տրիխոֆիտոն		- կղմինդրյա միկոզ
13 Տրիխոսպորոն ցերեբրիֆորմե		- հանգուցային տրիխոսպորիա
ՄԻԱԲՋԻՋՆԵՐ
1. Լեյշմանիա դոնովանի		- ընդերային լեյշմանիոզ
Լեյշմանիա մայոր Լեյշմանիա տրոպիկա		- մաշկային լեյշմանիոզ
2. Պլազմոդիամ վիվաքս		- մալարիա
Պլազմոդիում մալարիե		- մալարիա
Պլազմոդիամ ֆալցիպարում		- մալարիա
Պլազմոդիում օվալե		- մալարիա
3. Տրիխոմոնաս վագինալիս		- միզասեռային տրիխիմոնադոզ
IV խումբ
1. Ականտամեոբա կուլբերտսոնի
Ականտամեոբա		- մինինդոէնցեֆալիտ
2. Բաբեզիա կովկասյան		- բաբեզիոզ
3. Բալանտիդիամ կոլի		- բալանտիդիազ
4. էնտամեոբա հիստոլիտիկա		- ամեոբիազ
5. Իզոսպորա բելի Լյամբլիա ինտեստինալիս		- էնտերիտ
6. Նեգլարիա		- մենինգոէնցեֆալիտ
7. Պանտատրիխոմոնազ հոմինիս		- կոլիտ
8. Տոքսոպլազմա գոնդի		- տոկսոպլազմոզ
ՎԻՐՈՒՍՆԵՐ
I խումբ
1. Մարբուրգ և էբոլա վիրուսներ		- հեմոռագիկ տենդեր
2. Լասսա, Խունին և Մաչուպո վիրուսներ		- հեմոռագիկ տենդեր
3. Բնական ծաղկի վիրուս		- մարդու բնական ծաղիկ
4. Կապիկների վիրուս B		- խրոնիկ էնցեֆալիտ և էնցեֆալոպաթիաներ
II խումբ
I. Ձիերի էնցեֆալոմիելիտների		- մոծակային էնցեֆալիտներ վիրուսներ, էնցեֆալոմիելիտներ, էնցեֆալոմենինգիտներ
Մամելիկի, Չիկունգունյա, Օնյոնգ-Նյունգ		- տենդային հիվանդություններ
Կարելիայի, Սինդբիս, Ռոսս գետի, Մայարո Մուկամբո տենդերի վիրուսներ
2. Տզային Էնցեֆալիտի կոմպլեքսի վիրուսներ		- Էնցեֆալիտներ, Էնցեֆալոմիելիտներ
Տզային էնցեֆալիտ, Ալմա-Արասան, Ապոն, լանգատ, Նեգիշի, Պովասան, ոչխարների շոտլանդական էնցեֆալոմիելիտ Կիասանուր անտառի, Օմսկի հեմոռագիկ		- հեմոռագիկ տենդեր
կենդի վիրուսներ ճապոնական էնցեֆալիտի կոմպլեքսի վիրուսներ		- էնցեֆալիտներ, մենինգոէնցեֆալիտներ
Արևմտյան Նեղոսի, Իլեուս, Ռոսիո, Սենտ-Լուիս, Ոսուտու էնցեֆալիտ, Մուրուա հովտի էնցեֆալիտի վիրուսներ Կարշի, Կունժին, Սեպիկ, Վեսսելսբորն		- տենդային հիվանդություններ
Դեղին տենդի վիրուս		- հեմոռազիկ տենդեր
հեպատիտ Cվիրուս		- պարէնտերալ հեպատիտ, լյարդի հեպատոցելյուլյար կարցինոմա
3. Կալիֆորնիայի կոմպլեքսի էնցեֆալիտ, Լա-Կրոսս Ջեյմստաուն-կանյոն Զայցեվ-Բելյակով, Ինկո, Տյագինյա		- էնցեֆալիտներ, էնցեֆալոմիելիտներ, մենինգոէնցեֆալիտներ, մենինգիալ համախտանիշով և արտրիտներով ուղեկցվող տենդային հիվանդություններ
կոմպլեքս C-Ապեու, Մադրիդ, օրիբոնի, Օսսի, Ռեստան վիրուսներ և այլն		- տենդային հիվանդություններ, որոնք ուղեկցվում են միոզիտներով և առիթմիաներով
Սիցիլիայի, Նեապոլի, Ռիֆթ-վալլի, Տոսկանի մոծակային տենդերի վիրուսներ և այլն		- առիթմիաներով և միոզիտներով ուղեկցվող էնցեֆալիտներ և տենդային հիվանդություններ
Ղրիմի հեմոռագիկ տենդի վիրուս Կոնգո		- հեմոռագիկ տենդեր
Նեյրոբի ոչխարների հիվանդություն		-մենինգիտ համախտանիշով տենդ
վիրուս, Գանջամ վիրուս, Դունգե Խանտաան, Սեուլ, Պուումալա վիրուսներ և այլն		- էնցեֆալիտ - երիկամային համախտանիշով հեմոռագիկ տենդեր
4. Կեմերովի Կոլորադյան տզային տենդի, Ոչխարների կապույտ լեզվի, Չանգվինոլա Օրունգո վիրուսներ և այլն		- մենինգիտ համախտանիշով և հոդաբորբերով ուղեկցվող տենդեր
5. Փողոցային կատաղության վիրուս		- կատաղություն
Դիկովանիա, Լագոս-բատ		- պսևդոկատաղություն էնցեֆալոպաթիաներ
6. Դաբաղի վիրուս		- դաբաղ
7. Լիմֆոցիտար խորիոմենին գիտի Կոկարիբե, Պիչինդե վիրուսներ		- ասթենիկ մենինգիտներ և մենինգոէնցեֆալիտներ
8. B և դելտա հեպատիտներ վիրուսներ		- պարէնտերալ ռեպատիտներ
9. Մարդու իմանային անբավարարության վիուսներ (HIV-1, HIV-2)		-ՁԻԱՀ
մարդու T-բջջային լեյլոզ(HT LV)		- մարդու T-բջջային լեյլոզ
10. Դանդաղ նեյրոինֆեկցիաներ հարուցիչներ		- Կրեյցֆելդ - Յակոբի հիվանդություն, Կուրու,  Սկրեպի, ամիոտրոֆիկ լեյկոսպոնգիոզ, օլիվո-պոնտոցրեբրալ ատրոֆիա, Գերստման-Ստրաուսլեր Շեյնկեր համախտանիշ
III խումբ
1 A, B, C խմբերի վիրուսներ		- գրիպ
2. Պոլիոմիելիտի վիրուսներ-վայրի շտամեր		- պոլիոմիելիտ
A, E հեպատիտների վիրուսներ		- էնտերալ հեպատիտներ
խուր հեմոռագիկ վիրուս		- հեմոռագիկ կոնյուկտիվիտ
3. I և II տեսակի հասարակ հերպեսի վիրուսներ		- հասարակ հերպես
հերպես վիրուս զոստոր-ջրծաղիկ		- ջրծաղիկ, գոտևորող հերպետիկ որքին .
C տիպի հերպես վիրուս		- մարդու B-լիմֆոցիտների
(HB-HH6)		ախտահարում, ցեղային էկզանթեմա
LV V		լիմֆոպրոլիֆերատիվ հիվանդություններ
ցիտոմեգալովիրուս		- ցիտոմեգալիա
Էպշտեյն-Բարրի վիրուս		- ինֆեկցիոն մոնոնուկլեոզ, Բերկիտի լիմֆոմա, նազոֆարինգիալ կարցինոմա
IV խումբ
1. Բոլոր տեսակի ադենովիրուսներ		- ՍՌՎՎ, թոքաբորբեր, կոնյուկտիվիտներ
2. Մարդու ռեովիրուսներ		- ռինիտներ, գաստրոէնտերիտներ
Մարդու ռոտավիրուսներ, Նեբրասկայի Հորթերի դիարեայի վիրուս (NCDV)		- գաստրոէնտերիտներ և էնտերիտներ
3. A և B խմբի Կոկսակի վիրուսներ		- էնցեֆալոմիոկարդիտներ ՍՇՎՎ, Բորնհոլմի հիվանդություն, հերպանգին. պոլինևրիտներ
ECHO վիրուսներ		- շճային մենինգիտներ, դիարեա, ՍՇՎՎ. պոլիներիտներ, ուվեիտներ
68-71 տեսակի էնտերովիրուսներ		- շճային մենինգիտներ, կոնյուկտիվիտներ ՍՇՎՎ
Մարդու ռինովիրուսներ 120 տեսակի		- ՍՇՎՎ, պոլինևրիտներ, հերպանգին. կոնյուկտիվիտներ
էնցեֆալոմիոկարդիտի–վիրուս և Մենգովիրուս		- ՍՇՎՎ, պոլինևրիտներ, էնցեֆալոմիոկարդիտներ, միոկարդիտներ, պերիկարդիտներ
4. Մարդու կորոնավիրուսներ, էնտերիտներ հարբուխ/		- ՍՇՎՎ,/ առանց ջերմության պրոֆուզ
5. Նորֆոլկ վիրուս		- սուր գաստրոէնտերիտներ
6. Մարդու պարագրիպի վիրուսներ		- ՍՇՎՎ, բրոնխոպնևմոնիաներ
1-4 տեսակի
Ռեսպիրատոր սինցիտիալ վիրուս		- թոքաբորբեր բրոնխիտներ, բրոնխոլիտներ
Համաճարակային պարոտիտի վիրուս		- համաճարակային պարոտիտ
կարմրուկի վիրուս		- կարմրուկ
Նյուքասլի հիվանդության վիրուս		- կոնյուկտիվիտներ
7. Կարմրախտի վիրուս		- կարմրախտ
8. Վեզիկուլյար ստոմատիտի վիրուս		- վեզիկուլյար ստոմատ
9. Կովերի ծաղիկի վիրուս		- կովերի ծաղիկ
էկտրոմելիայի վիրուս		- մկների էկտրոմիելիա
Կթվորուհիների հանգույցների վիրուս		- կթվորուհիների ձեռքերի խրոնիկ հիվանդություն
Օրֆվիրուս		- հպավարակիչ պուստուլյար դերմատիտ
Հպավարակիչ կակղամորթի վիրուս		- մաշկի և լորձաթաղանթների հպավարակիչ կակղամորթ
Տանա և Յաբա վիրուսներ		- Յաբա հիվանդություն
ԽԼԱՄԻԴՆԵՐ
II խումբ
1. Խլամիդիա պսիտացի		- օրնիտոզ-պսիտակոզ
III խումբ
1. Խլամիդիա տրախոմատիս		- տրախոմա, միզասեռային խլամիդիոզ
2. Խլամիդիա պարատրախոմատիս		- տրախոմանման կոնյուկտիվիտ
3. Խլամիդիա վեներալ լիմֆագրանուլեմա		- վեներական լիմֆոգրանելեմա աճուկային ավշահանգույցների ախտահարում
ԿԵՆՍԱԲԱՆԱԿԱՆ ԾԱԳՄԱՆ ԹՈՒՅՆԵՐ
II խումբ
1..Բոլոր տեսակի բոտուլոտոքսիններ
2. Փայտացման տոքսին
3. Կարակուրտ սարդի թույն
III խումբ
1. Միկոտոքսիններ		- միկոտոքսիկոզներ
2. Դիֆթերային տոքսին
3. A խմբի ստրեպտոկոկային տոքսին
4. Ստաֆիլոկոկային տոքսիններ
5. Օձերի թույներ (կոբրա, գյուրզա և այլն)

1-11 խմբի հարուցիչների թուլացված (ատենուացված) շտամերը պատկանում են III խմբի պաթոգենության միկրոօրգանիզմների խմբին։ III - IV խմբերի հարուցիչների թուլացված շտամերը պատկանում են պաթոգենության IV խմբին։   I խումբ (բարձր անհատական և հասարակական ռիսկ) Ախտածին ագենտը սովորաբար ծանր հիվանդություն է հարուցում մարդկանց կամ կենդանիների մոտ և հեշտ փոխանցվում է հիվանդից առողջին ուղղակի կամ անուղղակի ճանապարհով։ Արդյունավետ բուժական և կանխարգելիչ միջոցներ գոյություն չունեն։ II խումբ (բարձր անհատական և ցածր հասարակական ռիսկ) Ախտածին ագենտը սովորաբար ծանր հիվանդություն Է հարուցում մարդկանց կամ կենդանիների մոտ, որպես կանոն, չի փոխանցվում հիվանդից առողջին։ Գոյություն ունեն բուժական և կանխարգելիչ արդյունավետ միջոցներ։ III խումբ (չափավոր անհատական և ցածր հասարակական ռիսկ) Ախտածին միկրոօրգանիզմներ, որոնք ընդունակ են մարդու և կենդանիների մոտ հիվանդություն հարուցել, բայց լաբորատոր անձնակազմի, բնակչության, ընտանի անասունների կամ արտաքին միջավայրի համար լուրջ վտանգ չեն ներկայացնում։ Լաբորատորիաներում անվտանգության պայմանների խախտման դեպքում կարող են լուրջ վարակի պատճառ հանդիսանալ, բայց գոյություն ունեն բուժական և կանխարգելիչ մատչելի միջոցներ և նրանց հարուցած վարակների տարածման ռիսկը փոքր է։ IV խումբ (ցածր անհատական և ցածր հասարակական ռիսկ) Միկրոօրգանիզմներ, որոնք ներուժորեն չեն հանդիսանում մարդու և կենդանիների հիվանդությունների հարուցիչներ։

Ա խմբի հիվանդություններ

	Հիվանդության անվանումը	Հարուցիչը
1.	Դաբաղ	Picorna virus aphtae
շ.	Բշտային բերանաբորբ	Rhabdovirus
3.	Խոզերի բշտային հիվանդություն	Picornavirus
4.	Խոշոր եղջերավոր անասունների ժանտախտ	Paramyxovirus
5.	Խ.ե.ա. տարափոխիկ պլեվրոպնևմոնիա	Mycoplasma mucoidcs var. mycoivfe
6.	Խ.ե.ա. վարակիչ հանգուցային մաշկաբորբ	Carpinoxvirus
7.	Ռիֆա հովտի ջերմախտ	Buniavirus
8.	Ոչխարների լորձային ջերմախտ (բլյուտանգ կամ կապույտ լեզու)	Orbivirus
9.	Ոչխարների և այծերի ծաղիկ	Carpi poxvirus
10.	Ձիերի աֆրիկական ժանտախտ	Orbivirus
11.	Խոզերի աֆրիկական ժանտախտ	Iridovirus
12.	Խոզերի դասական ժանտախտ	Pestivirus
13.	Թռչունների բարձրախտածին գրիպ (թռչունների ժանտախտ)	Orthomyxovirus
14.	Նյութասլի հիվանդություն	Paramyxovirus
Բ խմբի հիվանդություններ
Տարբեր տեսակի կենդանիների ընդհանուր հիվանդություններ
1.	Սիբիրախտ	Bac. Antracis
2.	Աուեսկի հիվանդություն	Herpesvirus
3.	էխինոկոկոզ	Echinococcus granulosus
4.	Լեպտոսպիրոզ	լեպտոսպիրաներ սպիրոխետաների ընտանիքի
5.	Կատաղություն	Rabdovirus
6.	Պարատուբերկուլոզ	Mycobacterium paratuberculosis
7.	Հիդրոպերիկարդիտ	Cowdria (Cowdria ruminantum)
8.	Cochliomya hominivorax և Chrysomya bezziana Մսային ճանճերի թրթուրներով ախտահարում
Խոշոր եղջերավոր անասունների հիվանդություններ
1.	Բրուցելյոզ	Brucella ovis, brucella abortus bovis, Br.Melitensis, Br. abortus suis, Br.canis
2.	Բազմացման օրգանների կամիլոբակտերիոզ	Campylobacter fetus
3.	Տուբերկուլյոզ	Mycobacterium tuberculosis
4.	էնզոոտիկ լեյկոզ	Oncovirus
5.	Վարակիչ ռինոտրախեիտ (վարակիչ վուլվովագինիտ)	Bovines-herpesvirus
6.	Տրիխոմոնոզ	Մտրակավոր
7.	Անապլագմոզ	Anaplasma marginale
8.	Բաբեզիոզ	Babesia bovis
9.	Ցիստիցերկոզ	Cyslicercus tenuicollis
10.	Թեյլերիոզ	Theileria annulata
11.	Հեմոռագիկ սեպտիցեմիա	Pasteurella multocida, P. haemolitica
12.	Սպունգանման էնցեֆալոպատիա	պրիոն
Ոչխարների և այծերի հիվանդություններ
1.	Ոչխարների էպիդիդիմիտ	B.ovis
2.	Ոչխարների և այծերի բրուցելյոզ	բացի B.ovis
3.	Վարակիչ ագալակտիա	Mycoplasma agalactiae
4.	Այծերի վարակիչ պլեվրոպնևմոնիա	Mycoplasma mucoides var. capri
5.	Ոչխարների էնզոոտիկ վիժում	Chlamydiae psittaci var. ovis
Ձիերի հիվանդություններ
1.	Զուգավորման հիվանդություն	Trypanosoma equiperdum
2.	Վարակիչ Էնցեֆալոմիելիտ (արևմտյան, արևելյան)	չդասակարգված վիրուս
3.	Վարակիչ անեմիա	Retrovirus
4.	Գրիպ	Influcnzavirus A equi
5.	Պիրոպլազմոզ	Piroplazma cabali
6.	Ռինոպնևմոնիա	Herpesvirus
7.	Խլնախտ	B.mallei
8.	Ծաղիկ	Orthopoxvirus
9.	Քոս	Psoroptes equi
10.	Վենեսուելյան էնցեֆալոմիելիտ	չդասակարգված վիրուս
11.	Էպիզոոտիկ լիմֆանգիտ	Cryptococcus farciminosus
Խոզերի հիվանդություններ
1.	Ատրոֆիկ ռինիտ	Bordetclla bronchiseptica
2.	Բրուցելյոզ	Br.suis
3.	Տրիխինելլոզ	Trichinella spiralis
4.	Էնտերովիրուսային էնցեֆալոմիելիտ (Տեշենի հիվանդություն)	Enterovirus
5.	Տրանսմիսիվ գաստրոէնտերիտ	Coronavirus
Թռչունների հիվանդություններ
1.	Վարակիչ բարսիա (Գամբորոյի հիվանդություն)	Avireovirus
2.	Մարեկի հիվանդություն	Herpesvirus galli 2
3.	Միկոպլազմոզ	Mycoplasma galiiseptica
4.	Պուլլորոզ	Salmonella gallinarum և S. pullorum
5.	Թռչունների վարակիչ բրոնխիտ	Coronavirus avian
6.	Վարակիչ լարինգոտրախեիտ	Herpesvirus galli I
7.	Տուբերկուլյոզ	Mycobacterium tuberculosis
8.	Բադերի վիրուսային հեպատիտ	Enterovirus
9.	Պաստերելազ	Pasteurella multocida
10.	Թռչունների	Solmonella enteritidis և Solmonella typhimui-rum
ճագարների հիվանդություններ
1.	Միքսոմատոզ	Ieporipoxvirus
2.	Տուլյարեմիա	Francisella tularensis
3.	Վիրուսային արյունազեղային հիվանդություն	Coronavirus
Մեղուների հիվանդություններ
1.	Ակարիոզ	Acarapis Woodi
2.	Ամերիկյան փտախտ՝	Bacillus larvae
3.	Եվրոպական փտախտ՝	Streptococcus pluton
4.	Նոզեկատոզ	Nosema apis
5.	Վարրոատոզ	Varroa jacobsoni

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության աշխատակազմի ղեկավար-նախարար

Մ. Թոփուզյան