«Վավերացնում եմ»
Հայաստանի Հանրապետության
Նախագահ Ռ. Քոչարյան
14 փետրվարի 2005 թ.

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

25 հունվարի 2005 թվականի N 92-Ն^ուղղ.       

ՀՈՂԱՅԻՆ ՌԵՍՈՒՐՍՆԵՐԻ ՎՐԱ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՀԵՏԵՎԱՆՔՈՎ ԱՌԱՋԱՑԱԾ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Ի կատարումն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2004 թվականի հունվարի 22-ի «Աղքատության հաղթահարման ռազմավարական ծրագրի կատարումն ապահովող 2004-2006 թվականների միջոցառումների ցանկը հաստատելու մասին» N 100-Ն որոշմամբ հաստատված ցանկի 290-րդ կետի` Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը որոշում է.

1. Հաստատել հողային ռեսուրսների վրա տնտեսական գործունեության հետևանքով առաջացած ազդեցության գնահատման կարգը՝ համաձայն հավելվածի:

2. Սույն որոշումն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակման օրվան հաջորդող տասներորդ օրը:

Հայաստանի Հանրապետության վարչապետ	Ա. Մարգարյան
2005 թ. փետրվարի 4 Երևան

	Հավելված ՀՀ կառավարության 2005 թվականի հունվարի 25-ի N 92-Ն որոշման
Կ Ա Ր Գ ՀՈՂԱՅԻՆ ՌԵՍՈՒՐՍՆԵՐԻ ՎՐԱ ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ ԳՈՐԾՈՒՆԵՈՒԹՅԱՆ ՀԵՏԵՎԱՆՔՈՎ ԱՌԱՋԱՑԱԾ ԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույն կարգով կանոնակարգվում են հողային ռեսուրսների վրա տնտեսական գործունեության հետևանքով առաջացած ազդեցության գնահատման բնութագիրն ու ընթացակարգը:

2. Սույն կարգում օգտագործվող հասկացություններն են`

հողային ռեսուրսների վրա տնտեսական գործունեության հետևանքով առաջացած ազդեցություն (այսուհետ` ազդեցություն)` իրավաբանական և ֆիզիկական անձանց գործողությունների և (կամ) անգործության, Հայաստանի Հանրապետության հողային և այլ օրենսդրության պահանջների խախտման հետևանքով հողային ռեսուրսների վրա բացասական ներգործություն.

բացասական ներգործություն` հողային ռեսուրսների մասով բնական միջավայրի աղտոտմանը, բնական ռեսուրսների աղքատացմանը, էկոհամակարգերի քայքայմանը կամ վնասմանը հանգեցնող շրջակա միջավայրի բացասական փոփոխությունը:

Բացասական փոփոխություններ`

գյուղատնտեսական և այլ տնտեսական շրջանառությունից հողերի անհիմն բացառում (հանում),

հողերի բերրիության, ինչպես նաև այլ օգտակար հատկությունների նվազում,

հողերի ջրային և հողմնային հողատարում, ճահճացում, ողողում, աղակալում (կրկնակի աղակալում), կարծրացում, անապատացում, սողանքների առաջացում,

արտադրական և կենցաղային թափոններով, քիմիական և ռադիոակտիվ նյութերով աղտոտում, աղբոտում,

գյուղատնտեսական և այլ հողերի մանրէամակաբուծային ու կարանտինային վնասատուներով վարակում, մոլախոտերով և թփուտներով ծածկում,

հողն աղտոտող վնասաբեր նյութերի, մանրէների և այլ կենսաբանական նյութերի, մոլախոտերի, բույսերի վնասատուների ու հիվանդությունների սահմանային թույլատրելի նորմերի գերազանցում.

ազդեցության գնահատում` բացասական ներգործության արժեքային (Հայաստանի Հանրապետության դրամով) գնահատում: Ազդեցության գնահատումը ներառում է վնասակար ներգործության արդյունքում հողային ռեսուրսների նվազման հետևանքով արտադրանքի քանակական և որակական կորուստների փոխհատուցման, վնասակար ներգործության արդյունքում հողային ռեսուրսների վերականգնման համար պահանջվող լրացուցիչ ծառայությունների, ինչպես նաև աղտոտման ազդեցության հետևանքով գյուղատնտեսական և այլ արտադրանքի կորստի փոխհատուցման ծախսերը.

հողի բերրի շերտ` կիրառվում է այն իմաստով, որը սահմանված է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2002 թվականի սեպտեմբերի 19-ի N 1622-Ն որոշմամբ հաստատված հողի բերրի շերտի օգտագործման կարգով.

հողի աղտոտում (քիմիական)` անթրոպոգեն գործունեության հետևանքով հողի քիմիական կազմի փոփոխություն, որը հանգեցնում է դրա որակի վատթարացման.

հողի աղբոտում` կենցաղային և արտադրական թափոնների, շինանյութերի, սարքավորումների և այլնի կուտակում (տեղադրում) հողամասերի վրա` ոչ այդ նպատակների համար հատուկ հատկացված տեղերում (վայրերում).

հողի դեգրադացիա (հողի բերրի շերտի վնասում և ոչնչացում)` հողի վերին (բերրի) շերտի մասնակի և (կամ) ամբողջովին խախտում (վերացում, քանդում, էրոզիայի օջախների առաջացում), որը բնորոշվում է հողի ֆիզիկաքիմիական և կենսաբանական վատթարացմամբ, ինչպես նաև հողի բերրիության նվազմամբ (կորստով), որի հետևանքով հողամասի հետագա օգտագործումը դառնում է անհնար և (կամ) պահանջվում է հատուկ սահմանափակումների կիրառում, ներառյալ հողամասերի կոնսերվացիան՝ հողի բերրի շերտի վերականգնման (ռեկուլտիվացիայի) նպատակով միջոցառումների իրականացման համար:

3. Սույն կարգի համաձայն ազդեցության գնահատումն իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսդրության հետևյալ խախտումների դեպքում`

ա) հողի բերրի շերտի խախտում, աղտոտում և աղբոտում,

բ) հողերի աղտոտում` ռադիոակտիվ ու քիմիական նյութերով, արտադրական թափոններով, կեղտաջրերով, պեստիցիդների և հանքային պարարտանյութերի նորմատիվները գերազանցող քանակություններով, թունավորում` մանրէապարազիտային ու կարանտինային օրգանիզմներով, մոլախոտով և թփուտներով ծածկում,

գ) այդ նպատակի համար չնախատեսված վայրերում հողային մակերեսի վրա արդյունաբերական թափոնների, շինարարական և կենցաղային աղբի և այլ բերվածքների կուտակում և (կամ) տեղադրում,

դ) ընդերքի մեխանիկական խախտման հետևանքով առաջացած հողային մակերեսի իջվածք,

ե) հողի մակերեսը խախտող էկզոգեն երկրաբանական պրոցեսների արագացում առաջացնող գործողությունների իրականացում,

զ) հողերի ջրային և հողմնային հողատարում, ճահճացում, ողողում, աղակալում (կրկնակի աղակալում), կարծրացում, անապատացում (լիովին չորացում) առաջացնող գործողությունների իրականացում,

է) հողի բարելավման, հողի` հողմնային և ջրային հողատարումից պահպանման, հողի վիճակը վատթարացնող այլ գործընթացների կանխմանն ուղղված պարտադիր միջոցառումների չիրականացման, ինչպես նաև հողի, դրա բերրի շերտի, բնական պաշարների, հնէաբանական և պատմամշակութային ժառանգության օբյեկտների փչացումն ու ոչնչացումը կանխարգելող միջոցառումների չձեռնարկման դեպքում,

ը) գյուղատնտեսական աշխատանքների վարման նորմաների խախտման հետևանքով էրոզիայի զարգացում, հողում օրգանական միացությունների պարունակության նվազեցում, գյուղատնտեսական հանդակների դեգրադացման, հողի պահպանության և բարելավման պարտադիր միջոցառումներ, ինչպես նաև ագրոտեխնիկական միջոցառումներ չկատարելու հետևանքով գյուղատնտեսական հանդակների վնասում, բերքատվության և կադաստրային արժեքի նվազեցում, արոտավայրերի գերարածեցում,

թ) հողն այլ բնական պաշարների ոչնչացմանը կամ պարբերաբար վնաս պատճառելուն հանգեցնող եղանակներով օգտագործում,

ժ) օգտագործված հողերը նախկին տեսքի բերելու պարտականությունների և խախտված հողերի ռեկուլտիվացիան սահմանված ժամկետներում չկատարելը,

ժա) առանց համապատասխան թույլտվության հողաշինարարության հաստատված նախագծերից շեղումներ,

ժբ) բնապահպանական, բնական արգելոցային, առողջարարական, հանգստի համար նախատեսված և օգտագործման հատուկ պայմաններ ունեցող այլ հողերի, ինչպես նաև ռադիոակտիվ ու քիմիական ախտահարման ենթարկվող հողերի օգտագործման սահմանված ռեժիմի և այլ հատուկ պահանջների (նորմերի, կանոնների, նորմատիվների) խախտում,

ժգ) հողերի օգտագործում` մարդկանց առողջությանը վնաս պատճառելուն հանգեցնող կամ նման վնաս պատճառելու իրական վտանգ ստեղծող եղանակներով:

4. Սույն կարգը կարող է կիրառվել`

ա) Հայաստանի Հանրապետության հողային օրենսդրության խախտումների հետևանքով հողային ռեսուրսներին պատճառված վնասը հաշվարկելու համար.

բ) շրջակա միջավայրի վրա ազդեցության (բնապահպանական) փորձաքննության գործընթացում.

գ) շրջակա միջավայրի պահպանության գծով ծրագրերի և (կամ) նախագծերի տեխնիկատնտեսական հաշվարկներում:

II. ԱԶԴԵՑՈՒԹՅԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔԸ ԵՎ ՄԵԹՈԴԻԿԱՆ

5. Սույն կարգով ազդեցության գնահատման հիմքում դրված են Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիական օրենսգրքի 17-րդ հոդվածի դրույթները:

6. Սույն կարգով ազդեցությունը հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`

Ա = Ծ_ՀՎ  + Ա_ՎՀ  + Ծ_ՈՒՎ  ,

որտեղ`

Ա-ն ազդեցությունն է,

Ծ_ՀՎ -ն վնասված հողամասը նախնական (նորմատիվային) տեսքի բերելու (պահանջների վերականգնման) համար անհրաժեշտ ծախսերն են,

Ա_ՎՀ -ն վնասված հողամասի (գույքի) արժեքն է,

Ծ_ՈՒՎ -ն ազդեցության հետևանքների ուսումնասիրության և վերլուծության հետ կապված ծախսերն են:

7. Ծ_ՀՎ -ն հաշվարկվում են` որպես ներքոհիշյալ միջոցառումների կատարման համար ծախսերի հանրագումար`

ա) վնասված (աղբոտված) տարածքի մաքրման աշխատանքներ,

բ) կորսված կամ խախտված հողի բերրի շերտի վերականգնման (փոխարինման) աշխատանքներ,

գ) հողի վերականգնված շերտը մինչև նախնական (նորմատիվային) վիճակի բերելու գծով հողի առողջացման (սանացիոն) միջոցառումներ (աշխատանքներ),

դ) անհրաժեշտության դեպքում խախտված (վնասված) շերտի օգտահանման միջոցառումներ:

8. Վնասված հողի (գույքի) արժեքը որոշվում է կապիտալացման մեթոդով հողամասի (տարածքի) վարձակալության բազիսային սակագների և (կամ) հողի կադաստրային գնի հիման վրա` խախտման (վնասման) պահից մինչև հողամասը (տարածքը) նախնական (նորմատիվային) տեսքի բերելու (պահանջների վերականգնման) պահն ընկած ամբողջ ժամանակահատվածի կտրվածքով:

9. Ծ_ՈՒՎ -ն հաշվարկվում են ազդեցության հետևանքների ուսումնասիրության և վերլուծության համար անհրաժեշտ աշխատանքների նախահաշվային արժեքներով և (կամ) փաստացի ծախսերի հիման վրա:

10. Աղբոտման համար Ծ_ՀՎ -ն հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`

Ծ_ԱԲՀՎ = Զ_Թ  x Ս_Տ  + Զ_Թ x Ս_Թ  + Զ_Թ  (կամ Ծ_Թ ) x Բ_Վ  ,

որտեղ`

Ծ_ԱԲՀՎ  -ն աղբոտման հետևանքով վնասված հողամասը նախնական (նորմատիվային) տեսքի բերելու (պահանջների վերականգնման) համար անհրաժեշտ ծախսերն են,

Զ_Թ -ն աղբոտման ենթարկված հողամասում (տարածքում) կուտակված թափոնների զանգվածն է` տոննայով, որը որոշվում է փաստացի ուսումնասիրությունների (չափագրումների) հիման վրա,

Ծ_Թ -ն աղբոտման ենթարկված հողամասում (տարածքում) կուտակված թափոնների ծավալն է` մ³-ով, որը որոշվում է փաստացի ուսումնասիրությունների (չափագրումների) հիման վրա,

Ս_Տ -ն թափոնների տրանսպորտային փոխադրման (բարձում, տեղափոխում, բեռնաթափում) սակագինն է` դրամ/տոննայով կամ դրամ/ մ³-ով,

Ս_Թ -ն թափոնների թաղման և (կամ) օգտահանման սակագինն է (կամ փաստացի ծախսն է) դրամ/տոննայով կամ դրամ/ մ³-ով,

Բ_Վ  -ն թափոնների տեղադրման համար բնապահպանական վճարն է:

11. Աղբոտման համար Ա_ՎՀ -ն հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`

Ա_ՎՀԱԲ  = Մ_ԱԲ  x Վ_Բ  x Ժ/365 x Գ_Բ  x Գ_Թ  ,

որտեղ`

Ա_ՎՀԱԲ -ն աղբոտման հետևանքով խախտված (վնասված) հողամասի (տարածքի) արժեքն է` խախտման (վնասման) պահից մինչև հողամասը (տարածքը) նախնական (նորմատիվային) տեսքի բերելու (պահանջների վերականգնման) պահն ընկած ժամանակահատվածի համար,

Մ_ԱԲ -ն աղբոտման ենթարկված հողամասի (տարածքի) մակերեսն է` մ²-ով, որը որոշվում է փաստացի ուսումնասիրությունների (չափագրումների) հիման վրա,

Վ_Բ -ն հողամասի (տարածքի) վարձակալության բազիսային սակագինն է, որը հաշվարկվում է`

գյուղատնտեսական հողերի համար` որպես Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1997 թվականի հուլիսի 3-ի N 237 որոշմամբ սահմանված` Հայաստանի Հանրապետությունում գյուղատնտեսական հողատեսքերի կադաստրային միջին զուտ եկամուտ,

ոչ գյուղատնտեսական (այլ նպատակային նշանակության) հողերի համար` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 2003 թվականի դեկտեմբերի 24-ի N 1746-Ն որոշմամբ հաստատված` Հայաստանի Հանրապետության բնակավայրերի հողերի կադաստրային գնահատման կարգի համաձայն` որպես տվյալ հողամասի կադաստրային գին,

Ժ-ն աղբոտման հետևանքով խախտված (վնասված) հողամասի (տարածքի) խախտման (վնասման) պահից մինչև հողամասը (տարածքը) նախնական (նորմատիվային) տեսքի բերելու (պահանջների վերականգնման) պահն ընկած ժամանակահատվածն է` օրերով,

365-ը օրերը տարի դարձնելու գործակիցն է,

Գ_Բ -ն հողամասի (տարածքի) բնապահպանական արժեքը հաշվի առնող գործակիցն է, որը հաշվարկվում է համաձայն սույն կարգի 21-րդ կետի,

Թ-ն աղբոտված հողամասում (տարածքում) տեղադրված (կուտակված, թափված) թափոնների վտանգավորության (թունունակության) գործակիցն է, որը հաշվարկվում է համաձայն սույն կարգի 22-րդ կետի:

12. Տարբեր տեսակի թափոններով հողամասերի (տարածքների) աղբոտման դեպքում ազդեցության գնահատման համար միաժամանակ կիրառվում է հետևյալ կարգը`

ա) տարբեր տեսակի թափոններով հողամասերի (տարածքների) աղբոտման դեպքում դրանց վերականգնման ծախսերը հաշվարկվում են որպես թափոնների յուրաքանչյուր տեսակի համար հաշվարկված ծախսերի հանրագումար,

բ) տարբեր տեսակի թափոններով հողամասերի (տարածքների) աղբոտման դեպքում կապիտալացված արժեքի հաշվարկման համար առանձնացվում են երկու հնարավոր դեպքեր`

1-ին տարբերակ` հողամասերի (տարածքների) աղբոտում` իրար ծածկող մակերեսներով,

2-րդ տարբերակ` հողամասերի (տարածքների) աղբոտում` իրար չծածկող մակերեսներով.

գ) 2-րդ տարբերակի դեպքում հողամասերի (տարածքների) կապիտալացված արժեքը հաշվարկվում է որպես գոտիականության յուրաքանչյուր տեսակի գծով հաշվարկված արժեքների հանրագումար.

դ) 1-ին տարբերակի դեպքում իրար ծածկող մակերեսների համար հողամասերի (տարածքների) կապիտալացված արժեքը հաշվարկվում է առավել բարձր վտանգավորություն (թունունակություն) ունեցող թափոնի համար:

13. Աղտոտման համար Ծ_ՀՎ -ն հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`

ԾԱՂՀՎ  = ԾՓ  + ԾՊ  + ԾՕԳ ,

որտեղ`

Ծ_ԱՂՀՎ -ն աղտոտման հետևանքով վնասված հողամասի նախնական (նորմատիվային) տեսքի բերելու (պահանջների վերականգնման) համար անհրաժեշտ ծախսերն են,

Ծ_Փ -ն աղտոտման ենթարկված հողամասի (տարածքի) հողի աղտոտված (վնասված) վերին շերտի ամբողջությամբ փոխարինման համար անհրաժեշտ ծախսերն են,

Ծ_Պ -ն աղտոտման ենթարկված հողամասի (տարածքի) բուսածածկույթի վերականգնման համար անհրաժեշտ ծախսերն են,

Ծ_ՕԳ -ն աղտոտման ենթարկված հողամասի (տարածքի) հողի աղտոտված (վնասված) վերին շերտի օգտահանման համար անհրաժեշտ ծախսերն են:

14. ԾՓ-ն հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`

Ծ_Փ  = Ծ _Շ  + Ծ_Բ  + Ծ_Տ + Ծ_ՓՌ ,

որտեղ`

Ծ_Փ -ն աղտոտման ենթարկված հողամասի (տարածքի) հողի աղտոտված (վնասված) վերին շերտի ամբողջությամբ փոխարինման համար անհրաժեշտ ծախսերն են,

Ծ_Շ -ն աղտոտման ենթարկված հողամասի (տարածքի) հողի աղտոտված (վնասված) վերին շերտի շերտահանման համար անհրաժեշտ ծախսերն են,

Ծ_Բ -ն աղտոտման ենթարկված հողամասի (տարածքի) հողի աղտոտված (վնասված) վերին շերտի բարձման համար անհրաժեշտ ծախսերն են,

Ծ_Տ -ն աղտոտման ենթարկված հողամասի (տարածքի) հողի աղտոտված (վնասված) վերին շերտի տեղափոխման համար անհրաժեշտ ծախսերն են,

Ծ_ՓՌ -ն աղտոտման ենթարկված հողամասում (տարածքում) հողի նոր շերտի փռման համար անհրաժեշտ ծախսերն են:

15. Ծ_Պ -ն հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`

Ծ_Պ  = Ս_ԲՎ  x Մ,

որտեղ`

Ծ_Պ -ն աղտոտման ենթարկված հողամասի (տարածքի) բուսածածկույթի վերականգնման համար անհրաժեշտ ծախսերն են,

Ս_ԲՎ -ն բուսածածկույթի վերականգնման սակագինն է` դրամ/մ²  -ով,

Մ-ն վերականգնման ենթակա հողամասի (տարածքի) մակերեսն է` մ² -ով:

16. Ծ_ՕԳ -ն հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`

Ծ_ՕԳ  = Ս_ՕԳ x Մ x Բ x Ծ_Կ ,

որտեղ`

Ծ_ՕԳ -ն աղտոտման ենթարկված հողամասի (տարածքի) հողի աղտոտված (վնասված) վերին շերտի օգտահանման համար անհրաժեշտ ծախսերն են,

Ս_ՕԳ -ն հողի աղտոտված (վնասված) վերին շերտի օգտահանման սակագինն է` դրամ/տ -ով,

Մ-ն աղտոտման ենթարկված հողամասի (տարածքի) մակերեսն է` մ²-ով,

Բ-ն հողի աղտոտված (վնասված) վերին շերտի խորությունն է` մ-ով,

Ծ_Կ -ն հողի վերին շերտի ծավալային կշիռն է` տ/մ³-ով:

17. Աղտոտման համար Ա_ՎՀ -ն հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`

Ա_ՎՀԱՂ = Մ_ԱՂ  x Վ_Բ  x Ժ/365 x Գ_ԱՂ  x Գ_ԱԽ ,

որտեղ`

Ա_ՎՀԱՂ-ն աղտոտման հետևանքով խախտված (վնասված) հողամասի (տարածքի) արժեքն է` աղտոտման պահից մինչև հողամասը (տարածքը) նախնական (նորմատիվային) տեսքի բերելու (պահանջների վերականգնման) պահն ընկած ժամանակահատվածի համար,

Մ_ԱՂ-ն աղտոտման ենթարկված հողամասի (տարածքի) մակերեսն է` մ² -ով, որը որոշվում է փաստացի ուսումնասիրությունների (չափագրումների) հիման վրա,

Վ_Բ-ն հողամասի (տարածքի) վարձակալության բազիսային սակագինն է, որը հաշվարկվում է սույն կարգի 11-րդ կետում նշված կարգով,

Ժ-ն աղտոտման հետևանքով խախտված (վնասված) հողամասի (տարածքի) խախտման (վնասման) պահից մինչև հողամասը (տարածքը) նախնական (նորմատիվային) տեսքի բերելու (պահանջների վերականգնման) պահն ընկած ժամանակահատվածն է` օրերով,

365-ը օրերը տարի դարձնելու գործակիցն է,

Գ_ԱՂ-ն հողամասի (տարածքի) աղտոտվածության մակարդակը հաշվի առնող գործակիցն է, որը հաշվարկվում է համաձայն սույն կարգի 23-րդ կետի,

Գ_ԱԽ-ն հողամասի (տարածքի) աղտոտվածության խորությունը հաշվի առնող գործակիցն է, որը հաշվարկվում է համաձայն սույն կարգի 24-րդ կետի,

Գ_ԱԽ-ի մեծությունը հաշվարկվում է` ելնելով հողի աղտոտման աստիճանից, որը որոշվում է` ելնելով քիմիական յուրաքանչյուր էլեմենտի գծով հողում թույլատրելի քանակության նորմատիվային չափերը գերազանցող փաստացի ծավալներից:

18. Տարբեր տեսակի աղտոտող նյութերով հողամասերի (տարածքների) աղտոտման դեպքում ազդեցության գնահատման համար միաժամանակ կիրառվում է հետևյալ կարգը`

ա) տարբեր տեսակի աղտոտող նյութերով հողամասերի (տարածքների) աղտոտման դեպքում դրանց վերականգնման ծախսերը հաշվարկվում են որպես աղտոտող նյութերի յուրաքանչյուր տեսակի համար հաշվարկված ծախսերի հանրագումար.

բ) տարբեր տեսակի աղտոտող նյութերով հողամասերի (տարածքների) աղտոտման դեպքում կապիտալացված արժեքի հաշվարկման համար առանձնացվում են 2 հնարավոր դեպք`

1-ին տարբերակ` հողամասերի (տարածքների) աղտոտում` իրար ծածկող մակերեսներով,

2-րդ տարբերակ` հողամասերի (տարածքների) աղտոտում` իրար չծածկող մակերեսներով.

գ) 2-րդ տարբերակի դեպքում հողամասերի (տարածքների) կապիտալացված արժեքը հաշվարկվում է որպես գոտիականության յուրաքանչյուր տեսակի գծով հաշվարկված արժեքների հանրագումար.

դ) 1-ին տարբերակի դեպքում իրար ծածկող մակերեսների համար հողամասերի (տարածքների) կապիտալացված արժեքը հաշվարկվում է առավել բարձր գոտիական գործակից ունեցող հողամասի կտրվածքով:

19. Հողի դեգրադացիայի (հողի բերրի շերտի վնասման և ոչնչացման) դեպքում Ծ_ԴՀՎ -ն հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`

Ծ_ԴՀՎ  = Գ_Վ  x Ս_Վ  x Մ,

որտեղ`

Ծ_ԴՀՎ -ն հողի դեգրադացիայի (հողի բերրի շերտի վնասման և ոչնչացման) հետևանքով վնասված հողամասը նախնական (նորմատիվային) տեսքի բերելու (պահանջների վերականգնման) համար անհրաժեշտ ծախսերն են.

Ս_Վ -ն հողի (վնասված) վերին շերտի վերականգնման աշխատանքների սակագինն է` դրամ/մ² -ով,

Մ-ն` վերականգնման ենթակա հողամասի (տարածքի) մակերեսն է` մ² -ով,

Գ_Վ -ն հողի վնասման աստիճանը հաշվի առնող գործակիցն է, որը հաշվարկվում է համաձայն սույն կարգի 25-րդ կետի:

20. Հողի դեգրադացիայի (հողի բերրի շերտի վնասման և ոչնչացման) դեպքում Ա_ՎՀԴ -ն հաշվարկվում է հետևյալ բանաձևով`

Ա_ՎՀԴ  = Մ_Դ  x Վ_Բ  x Գ_Գ  x Ժ/365 x Գ_Բ  x Գ_Թ ,

որտեղ`

Ա_ՎՀԴ -ն հողի դեգրադացիայի (հողի բերրի շերտի վնասման և ոչնչացման) հետևանքով խախտված (վնասված) հողամասի (տարածքի) արժեքն է` խախտման (վնասման) պահից մինչև հողամասը (տարածքը) նախնական (նորմատիվային) տեսքի բերելու (պահանջների վերականգնման) պահն ընկած ժամանակահատվածի համար,

Մ_Դ -ն հողի դեգրադացիայի (հողի բերրի շերտի վնասման և ոչնչացման) ենթարկված հողամասի (տարածքի) մակերեսն է` մ² -ով, որը որոշվում է փաստացի ուսումնասիրությունների (չափագրումների) հիման վրա,

Վ_Բ -ն հողամասի (տարածքի) վարձակալության բազիսային սակագինն է, որը հաշվարկվում է սույն կարգի 11-րդ կետում նշված կարգով,

Ժ-ն հողի դեգրադացիայի (հողի բերրի շերտի վնասման և ոչնչացման) հետևանքով խախտված (վնասված) հողամասի (տարածքի) խախտման (վնասման) պահից մինչև հողամասը (տարածքը) նախնական (նորմատիվային) տեսքի բերելու (պահանջների վերականգնման) պահն ընկած ժամանակահատվածն է` օրերով,

365-ը օրերը տարի դարձնելու գործակիցն է,

Գ_Վ -ն հողամասի (տարածքի) բնապահպանական արժեքը հաշվի առնող գործակիցն է, որը հաշվարկվում է համաձայն սույն կարգի 21-րդ կետի,

Գ_Դ -ն շրջակա միջավայրի վրա դեգրադացված հողերի ազդեցությունը հաշվի առնող գործակիցն է, որը հաշվարկվում է համաձայն սույն կարգի 26-րդ կետի.

21. Հողամասի (տարածքի) բնապահպանական արժեքը հաշվի առնող գործակիցները

22. Վտանգավորության (թունունակության) աստիճանը հաշվի առնող գործակիցները

23. Հողամասի (տարածքի) աղտոտվածության մակարդակը հաշվի առնող գործակիցները

 

*/ծծմբի հաշվարկով

**/ այդ թվում` քլոր պարունակող թունաքիմիկատները ԴԴՏ, 2.4-Դ և այլն:

24. Հողամասի (տարածքի) աղտոտվածության խորությունը հաշվի առնող գործակիցները

25. Հողի վնասման աստիճանը հաշվի առնող գործակիցները

 26. Շրջակա միջավայրի վրա դեգրադացված հողերի ազդեցությունը հաշվի առնող գործակիցները

Հայաստանի Հանրապետության կառավարության աշխատակազմի ղեկավար-նախարար

Մ. Թոփուզյան