Հաստատված է ՀՀ կառավարության 2001 թվականի սեպտեմբերի 17-ի N 864 որոշմամբ

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՍՅՈՒՆԻՔԻ ՄԱՐԶԻ

ԱՌՈՂՋԱՊԱՀՈՒԹՅԱՆ ՀԱՄԱԿԱՐԳԻ ՕՊՏԻՄԱԼԱՑՄԱՆ ԾՐԱԳԻՐ

Ներածություն

Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության համակարգում կուտակվել են մի շարք լուրջ հիմնախնդիրներ: Անհրաժեշտություն է առաջացել վարչական ապակենտրոնացման գործընթացը զուգակցել համակարգի կառավարման և բուժօգնության որակի վերահսկման մեխանիզմների համարժեք ուժեղացմամբ, ինչպես նաև առողջապահական ծառայությունների թերի և անկանոն ֆինանսավորման վերացմամբ: Հստակեցման և վերահսկման կարիք ունեն հանրապետության առողջապահական համակարգի կառուցվածքը (ամբուլատոր-պոլիկլինիկական և հիվանդանոցային բուժհաստատությունների ֆունկցիոնալ սահմանազատման մոտեցումները) առողջապահության հաստատությունների քանակը, ենթակայությունն ու կարգավիճակը: Հիվանդանոցային մահճակալների առկա թվաքանակն ուռճացված է, չի համապատասխանում բուժօգնություն ստացողների ու համակարգի իրական կարիքներին և ֆինանսավորման հնարավորություններին: Որոշ բուժման մեթոդներ, որոնք նախկինում միայն հիվանդանոցներում էին կատարվում, ներկայումս իրականացվում են ամբուլատոր-պոլիկլինիկական պայմաններում: Առողջապահական ծառայությունների կազմակերպման և իրականացման տիրույթում առկա է առաջարկի ու պահանջարկի ձևավորման խորացված անհամաչափություն, չի գործում բուժօգնության ստանդարտների և որակի վերահսկման համակարգ: Ներկա առողջապահության համակարգում գործող բուժհաստատություններն իրենց թվաքանակով, հզորություններով, կադրային ներուժով էականորեն գերազանցում են բուժօգնության, այդ թվում` պետության կողմից երաշխավորված ծրագրերով ձևավորված պահանջարկը, արդյունքում` պետական բյուջեից հատկացվող միջոցները նպատակաուղղվում են ոչ թե որակյալ բժշկական օգնության ապահովմանը, այլ ամբողջ համակարգի պահպանմանը: Այս գործոններն ստեղծում են լուրջ խոչընդոտներ համակարգի զարգացման, առկա սուղ ֆինանսական միջոցների արդյունավետ օգտագործման և որակյալ բուժական ծառայությունների ծավալման համար, որոնք իրենց հերթին նպաստում են հիվանդանոցային ծառայությունների գների բարձրացմանը, մատչելիության և որակի անկմանը:

Ստեղծված իրավիճակը թելադրում է առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ռազմավարության անհրաժեշտությունը, որի հիմնական նպատակներն են`

● համակարգի արդյունավետության բարձրացումը,

● երկրի իրական պահանջներին և միջազգայնորեն ընդունված չափանիշներին համապատասխանեցումը,

● բժշկական սպասարկման տեսակետից ավելի որակյալ և իրական պահանջարկին համապատասխան թվով բժշկական հաստատությունների ցանցի ստեղծումը:

Վերոհիշյալ նպատակներին հասնելու համար հարկավոր է լուծել հետևյալ խնդիրները`

ա) առաջնային առողջապահական ծառայությունների կատարելագործման միջոցով հիվանդանոցային օղակի բեռի թեթևացումը և արդյունավետության բարձրացումը,

բ) բուն հիվանդանոցային համակարգի ներուժի կատարելագործումը,

գ) առողջապահությունում ընդհանուր համակարգային նշանակության միջոցառումների իրականացումը, որոնք կնպաստեն հիվանդանոցային օղակի օպտիմալացմանը:

Անհրաժեշտ է համակարգի օպտիմալացումն իրագործել այն հաշվարկով, որ պետությունը հնարավորություն ունենա կատարելու քաղաքացիների առողջությունը պահպանելու իր սահմանադրական պարտավորությունները:

Հիմք ընդունելով Հայաստանի Հանրապետության օպտիմալացման ծրագրի հիմնահարցերը` հարկավոր է ուսումնասիրել առկա առողջապահական համակարգի հնարավորությունները և իրականացնել բուժհաստատությունների կամ ներհիվանդանոցային բաժանմունքների միացում, մահճակալների թվի և բնակչության առողջության վերաբերյալ ցուցանիշների ստանդարտների ճշտում:

Ի կատարումն ՀՀ Նախագահի կողմից ներկայացված (25.12.2000 թ. N ՆՕ-1814) ՀՀ մարզերի և Երևան քաղաքի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ծրագրերի ներկայացման ժամանակացույցը` կից ներկայացվում է Սյունիքի մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման ծրագրի նախագիծը:

Ներկա իրավիճակը

Սյունիքի մարզն զբաղեցնում է 4505 ք.կմ, բնակչության թիվը կազմում է 163285 մարդ, որից քաղաքային` 115100 մարդ, գյուղական` 47900 մարդ:

Համայնքների թիվը` 109 է:

Իր մեջ ներառում է նախկին հետևյալ վարչատարածքները`

Կապանի տարածաշրջան` 62971 մարդ,

Գորիսի տարածաշրջան` 49967 մարդ,

Սիսիանի տարածաշրջան` 36929 մարդ,

Մեղրու տարածաշրջան` 13418 մարդ:

Սահմանի երկարությունը Իրանի Իսլամական Հանրապետության հետ կազմում է 42 կմ, Ադրբեջանի Հանրապետության հետ` 382 կմ, այդ թվում` Նախիջևանի հետ` 110 կմ:

Սյունիքի մարզային ենթակայության առողջապահության համակարգն ընդգրկում է 39 ՓԲԸ-ներ` 101 ստորաբաժանումներով (բուժակամանկաբարձական կետեր), այդ թվում`

● հիվանդանոց` 6 (Կապան, Գորիս, Սիսիան, Քաջարան, Մեղրի, Ագարակ),

● մեծահասակների պոլիկլինիկա` 3 (Կապան, Գորիս, Սիսիան),

● մանկական պոլիկլինիկա` 3 (Կապան, Գորիս, Սիսիան),

● խառը տիպի պոլիկլինիկա` 2 (Քաջարան, Մեղրի),

● ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկա` 4 (Կապան, Գորիս, Սիսիան, Քաջարան),

● մարզային դիսպանսեր` 3 (Կապան` նյարդահոգեբուժական, հակատուբերկուլյոզային, մաշկավեներաբանական),

● առողջության կենտրոն` 7,

● գյուղական բժշկական ամբուլատորիա` 10,

● արյան փոխներարկման կայան` 1 (Գորիս):

Ընդհանուր մահճակալային ֆոնդը կազմում է 1045, որի ծանրաբեռնվածությունը 1999-2000 թթ. տվյալներով կազմում էր մոտ 30 %:

Վերը նշված հիմնարկներում աշխատում է 1914 բուժաշխատող, որից հիվանդանոցային օղակում` 1027, ամբուլատոր-պոլիկլինիկաներում` 887:

10 000 բնակչին սպասարկում է 19 բժիշկ:

10 000 բնակչին սպասարկում է 85 բուժաշխատող:

Ներկայումս համակարգում գործող բուժհաստատություններն իրենց թվաքանակով, հզորություններով, կադրային ներուժով էականորեն գերազանցում են բուժօգնության պահանջարկը:

Արդյունքում, ՀՀ պետական բյուջեից հատկացվող ֆինանսական միջոցները նպատակաուղղվում են ոչ թե որակյալ բժշկական օգնության ապահովմանը, այլ ամբողջ համակարգի մի կերպ պահպանմանը, այդ թվում` համապատասխան ծանրաբեռնվածությամբ չապահովված կադրերի ցածր ու անկանոն վճարվող աշխատավարձերի վճարմանը:

Այդ իսկ պատճառով անհրաժեշտություն է առաջացել հստակեցնելու ներկա պայմաններում բուժօգնություն և սպասարկում իրականացնողների առկա և փաստացի օգտագործվող հզորությունները:

Ինքնուրույն տնտեսավարող սուբյեկտների կարգավիճակ ստացած որոշ բուժհիմնարկներ, որոնք պետական պատվերի շրջանակներում ֆինանսավորվում են ըստ բնակչության թվաքանակի, ի վիճակի չեն ծածկելու ընթացիկ ծախսերը, ինչպես նաև վճարելու աշխատավարձ:

Կից ներկայացվող տեղեկատվական աղյուսակները բնորոշում են բուժհիմնարկների փաստացի իրավիճակը:

Համակարգի ամբուլատոր-պոլիկլինիկական ծառայություն (2000 թ. տվյալներով)

	Հիմնարկի անվանումը	Սպասարկվող բնակչության թիվը	Հզորություն /տարվա ընթացքում կատարված հաճախումները/	Բժիշկ	Բուժ- քույր	Այլ աշխա- տող	Տարածքը
	Կապանի տարածաշրջան
1.	Մեծահասակների պոլիկլինիկա	37681	125000	33	64	15	2676
2.	Մանկական պոլիկլինիկա	10127	30000	27	52	5	410
3.	Ստոմ. պոլիկլինիկա		7000	11	11	21	864
4.	Արծվանիկի ԳԲԱ	1821		1	10	2	180
5.	Նորաշենիկի ԳԲԱ	1883		1	12	2	100
6.	Գեղիի ԳԲԱ	410		1	3	2	240
7.	Եղվարդի ԳԲԱ	789		1	4	1	165
8.	Շիկահողի ԳԲԱ	1154		1	5	2	244
9.	Քաջարանի պոլիկլինիկա	9476	19000	10	28	9	2749
10.	Քաջարանի ստոմ. պոլիկլ.		1000	1	2	2	65
	Գորիսի  տարածաշրջան
11.	Մեծահասակների պոլիկլինիկա	23325	64300	26	44	16	2325
12.	Մանկական պոլիկլինիկա	7687	30000	13	21	7	580
13.	Ստոմ. պոլիկլինիկա		6000	4	4	9	150
14.	Տաթևի ԱԿ	1468		1	11	3	420
15.	Շինուհայրի ԱԿ	4873		3	20	6	1729
16.	Տեղի ԱԿ	4156		2	18	17	644
17.	Խնածախի ԱԿ	1924		1	4	3	240
18.	Խնձորեսկի ԳԲԱ	2792		3	11	2	890
19.	Վերիշենի ԳԲԱ	3742		1	10	2	240
	Սիսիանի տարածաշրջան
20.	Մեծահասակների պոլիկլինիկա	14742	36000	15	21	10	624
21.	Մանկական պոլիկլինիկա	6400	25200	13	15	9	180
22.	Ստոմ. պոլիկլինիկա		2300	5	3	8	257
23.	Դարբասի ԱԿ	2398		2	7	3	360
24.	Դաստակերտի ԱԿ	2066		2	7	2	995
25.	Գորայքի ԱԿ	2043		1	12	2	653
26.	Բռնակոթի ԳԲԱ	4014		1	6	5	472
27.	Վաղատնի ԳԲԱ	1779		1	7	2	150
28.	Անգեղակոթի ԳԲԱ	3487		2	6	5	547
	Մեղրու տարածաշրջան
29.	Պոլիկլինիկա	7734	18000	13	27	13	3400
30.	Ագարակի հիվանդանոցի պոլիկլինիկա	5556	14000	7	30	20	650
	ընդամենը			203	475	205

Հիվանդանոցային ծառայություն

N/N ը/կ	Բուժհիմնարկի անվանումը	Մահճակալ- ների թիվը	Ծանրաբեռն- վածությունը (%)	Բժիշկ	Բուժքույր	Այլ աշխատող	Տարածքը
1.	Կապանի հիվանդանոց	340	30.2	50	184	109	12500
	թերապևտիկ բաժանմունք	25
	վիրաբուժական  բաժանմունք	40
	մանկական բաժանմունք	35
	մանկաբարձագինեկոլոգիական բաժանմունք	85
	ինֆեկցիոն բաժանմունք	20
	վերակենդանացման բաժանմունք	5
	սրտաբանական բաժանմունք	20
	քիթ- կոկորդ-աչքի  բաժանմունք	15
	ուրոլոգիական բաժանմունք	30
	վնասվածքաբանական բաժանմունք	35
	նյարդաբանական բաժանմունք	35
2.	Քաջարանի հիվանդանոց	125	31.0	9	51	22	3850
	թերապևտիկ բաժանմունք	35
	վիրաբուժական բաժանմունք	30
	մանկական բաժանմունք	20
	մանկաբարձագինեկոլոգիական բաժանմունք	25
	ինֆեկցիոն բաժանմունք	15
3.	Գորիսի հիվանդանոց	175	58.8	45	150	81	8900
	թերապևտիկ բաժանմունք	15
	սրտաբանական բաժանմունք	15
	վիրաբուժական բաժանմունք	15
	քիթ-կոկորդ-աչքի բաժանմունք	10
	ուրոլոգիական բաժանմունք	5
	վնասվածքաբանական բաժանմունք	10
	մանկական բաժանմունք	20
	նյարդաբանական բաժանմունք	10
	մանկաբարձագինեկոլոգիական բաժանմունք	40
	ինֆեկցիոն բաժանմունք	20
	վերակենդանացման բաժանմունք	5
	այրվածքաբանական բաժանմունք	10
	անոթային վիրաբուժության բաժանմունք	5
4.	Սիսիանի հիվանդանոց	105	39.0	29	65	53	5864
	թերապևտիկ բաժանմունք	15
	վիրաբուժական բաժանմունք	25
	սրտաբանական բաժանմունք	15
	մանկական բաժանմունք	15
	մանկաբարձագինեկոլոգիական բաժանմունք	25
	ինֆեկցիոն բաժանմունք	10
	վերակենդանացման բաժանմունք	5
5.	Մեղրու հիվանդանոց	100	15.0	10	27	30	3618
	թերապևտիկ բաժանմունք	25
	վիրաբուժական բաժանմունք	20
	մանկական բաժանմունք	20
	մանկաբարձագինեկոլոգիական բաժանմունք	20
	ինֆեկցիոն բաժանմունք	15
6.	Ագարակի հիվանդանոց	60	8.4	7	7	7	3650
	թերապևտիկ բաժանմունք	15
	վիրաբուժական բաժանմունք	10
	մանկական բաժանմունք	15
	մանկաբարձագինեկոլոգիական բաժանմունք	20
7.	Սյունիքի մարզային մաշկավեներոլոգիական դիսպանսեր	30	15.0	5	13	10	818
	սեռական ճանապարհով փոխանցվող հիվանդությունների բաժանմունք	12
	մաշկային բաժանմունք	18
8.	Սյունիքի մարզային հակատուբերկուլյոզային դիսպանսեր	30	40.7	5	10	14	787
9.	Սյունիքի մարզային նյարդահոգեբուժական դիսպանսեր	80	83.4	3	12	30	946
	Ընդամենը	1045		163	519	356	40933

Սպասվելիք իրավիճակը

Ամբուլատոր-պոլիկլինիկական (առաջնային) ծառայություն

Ծրագրի իրականացման համար ուսումնասիրվել են ամբուլատոր-պոլիկլինիկական ծառայությանը վերաբերող բազային տվյալները և հստակեցվել են մարզում գործող ամբուլատոր-պոլիկլինիկական բուժհաստատությունների առկա և փաստացի օգտագործվող հզորությունները: Ծրագրի նպատակն է ապահովել`

● կադրային ներուժի նպատակային և արդյունավետ տեղաբաշխում,

● ֆինանսական ծախսերի կրճատում և ռացիոնալ օգտագործում,

● բժշկական օգնության և սպասարկման որակ և մատչելիություն,

● վարչական կառավարման մեխանիզմների պարզեցում:

Ծրագրի ընթացքում նախատեսվում է մանկական և մեծահասակների պոլիկլինիկաների միացում: Թե' մեծահասակների, թե' մանկական պոլիկլինիկաներից շատերը գտնվում են ոչ բարվոք վիճակում, կարիք ունեն վերանորոգման: Մանկական պոլիկլինիկաներն ապահովված չեն լաբորատոր և ճառագայթային ախտորոշման սարքավորումներով ու մեծ մասամբ օգտվում են մեծահասակների պոլիկլինիկաներից (պայմանագրային սկզբունքներով), որը նշանակում է, որ միավորման արդյունքում ավելի արդյունավետ կօգտագործվեն առկա հզորություններն ու համապատասխան կադրերը:

Ծրագրի իրականացման ժամանակ անհրաժեշտ է սահմանել, թե որ ամբուլատորիան է շարունակելու իր աշխատանքը որպես ընտանեկան բժշկության գրասենյակ: Այն խիստ կարևոր է ոչ միայն որպես օպտիմալացման գործընթացի սկիզբ, այլև հանդիսանում է առաջին` կարևորագույն քայլն ընտանեկան բժշկության կայացման գործում: Առաջնային օղակի ամրապնդումը և ներկա ամբուլատոր-պոլիկլինիկական ծառայության աստիճանական փոխարինումն ընտանեկան բժշկության համակարգով (մինչև 2005 թ.), կնպաստի հիվանդությունների կանխարգելմանը և վաղ հայտնաբերմանը: Մինչև ընտանեկան բժշկի ինստիտուտի լիովին ձևավորումը, մարզում գործող պոլիկլինիկաները կաշխատեն նույն կարգավիճակով: Հետագայում յուրաքանչյուր պոլիկլինիկայի բազայի վրա կծավալվեն ընտանեկան բժշկի գրասենյակներ: Բուժօգնության կազմակերպումը կիրականացվի թիմային սկզբունքով` մեկ ընդհանուր պրակտիկայի թերապևտ, մեկ մանկաբույժ և երեք թիմին` մեկ մանկաբարձ-գինեկոլոգ: Անցումային շրջանում ամբուլատոր-պոլիկլինիկական օղակի նեղ մասնագիտական ծառայությունը դեռևս կպահպանվի: Ընտանեկան բժշկի գրասենյակի լիարժեք ձևավորումից և անհրաժեշտ թվով ընտանեկան բժիշկներով համալրվելուց հետո նեղ մասնագիտական ծառայությունները կտեղափոխվեն հիվանդանոցային օղակ:

Մարզի ամբուլատոր-պոլիկլինիկական օղակում ծրագրի իրականացման ընթացքում նախատեսվում է պահպանել գյուղական բժշկական ամբուլատորիաները: Մարզպետարանի հայեցողությամբ որոշ գյուղական ամբուլատորիաների վարչական, ֆինանսական և մեթոդական ենթակայությունը թողնելով տարածքային պոլիկլինիկաների վրա, իսկ Համաշխարհային բանկի վարկային ծրագրերի շրջանակներում ստեղծված ընտանեկան բժշկի գրասենյակները կգործեն թե' ինքնուրույն և թե' պոլիկլինիկաների կազմում:

Հաշվի առնելով Կապան և Գորիս քաղաքների աշխարհագրական առանձնահատկությունները, և այն հանգամանքը, որ բնակչության առաջնային բուժօգնությունն ապահովվում է մեկ պոլիկլինիկայի ուժերով, ապա առաջարկվում է քաղաքների տարբեր թաղամասերում կառուցել ու բժշկական անհրաժեշտ սարքավորումներով հագեցնել ընտանեկան բժշկի գրասենյակներ:

Նախատեսվում է Սիսիան քաղաքի պոլիկլինիկայի շենքում վերանորոգումից հետո բացել ընտանեկան բժշկի մեկ գրասենյակ:

● Մարզի ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկաները կներկայացվեն մասնավորեցման:

Ծրագրի իրականացման արդյունքում ամբուլատոր-պոլիկլինիկական (առաջնային) ծառայությունը կներկայացվի հետևյալ բուժհաստատություններով`

Բուժհաստատության անվանումը	Տարածքը (քմ)	Բնակչության թիվը	Կառուցվածքային փոփոխություններ	Սպասվելիք արդյունքը
Կապանի տարածաշրջան
Կապանի  մեծահասակների պոլիկլինիկա	2676	37681	թողնել նույն կարգավիճակով	18 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Կապանի մանկական պոլիկլինիկա	410	10127	միացնել մեծահասակների պոլիկլինիկային	-
Կապանի  ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկա	864	-	ներկայացնել մասնավորեցման	-
Արծվանիկի բժշկական ամբուլատորիա	180	1821	միացնել տարածքային պոլիկլինիկային	1 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Նորաշենիկի բժշկական ամբուլատորիա	100	1883	միացնել տարածքային պոլիկլինիկային	1 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Եղվարդի բժշկական ամբուլատորիա	165	789	միացնել տարածքային պոլիկլինիկային	1 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Գեղիի բժշկական ամբուլատորիա	240	410	միացնել տարածքային պոլիկլինիկային	1 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Շիկահողի բժշկական ամբուլատորիա	244	1154	միացնել տարածքային պոլիկլինիկային	1 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Քաջարանի պոլիկլինիկա	2749	9476	թողնել նույն կարգավիճակով	4 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Քաջարանի ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկա	65	-	ներկայացնել մասնավորեցման	-
Գորիսի տարածաշրջան
Գորիսի մեծահասակների պոլիկլինիկա	2325	23325	թողնել նույն կարգավիճակով	12 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Գորիսի մանկական  պոլիկլինիկա	580	7120	միացնել մեծահասակների պոլիկլինիկային	-
Գորիսի ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկա	150	-	ներկայացնել մասնավորեցման	-
Տաթևի առողջության կենտրոն	420	1468	թողնել նույն կարգավիճակով	1 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Շինուհայրի առողջության կենտրոն	1729	4873	միացնել Տաթևի ԱԿ-ին	2 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Տեղի առողջության կենտրոն	644	4156	թողնել նույն կարգավիճակով	2 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Խնածախի առողջության կենտրոն	240	1924	միացնել Տեղի ԱԿ-ին	1 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Խնձորեսկի բժշկական ամբուլատորիա	890	2792	միացնել Տեղի ԱԿ-ին	1 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Վերիշենի բժշկական ամբուլատորիա	240	3742	թողնել նույն կարգավիճակով	2 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Սիսիանի տարածաշրջան
Սիսիանի մեծահասակների պոլիկլինիկա	624	14742	թողնել նույն կարգավիճակով	7 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Սիսիանի մանկական պոլիկլինիկա	180	6400	միացնել մեծահասակների պոլիկլինիկային	-
Սիսիանի ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկա	257	-	ներկայացնել մասնավորեցման	-
Դարբասի առողջության կենտրոն	360	2398	թողնել նույն կարգավիճակով	1 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Վաղատնի բժշկական ամբուլատորիա	150	1779	միացնել Դարբասի ԱԿ-ին	1 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Գորայքի առողջության կենտրոն	653	2043	միացնել տարածքային պոլիկլինիկային	1 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Բռնակոթի բժշկական ամբուլատորիա	472	4014	միացնել տարածքային պոլիկլինիկային	2 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Դաստակերտի առողջության կենտրոն	995	2066	միացնել տարածքային պոլիկլինիկային	1 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Անգեղակոթի բժշկական ամբուլատորիա	574	3487	թողնել նույն կարգավիճակով	2 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Մեղրու տարածաշրջան
Մեղրու պոլիկլինիկա	3400	7734	թողնել նույն կարգավիճակով	3 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Ագարակի հիվանդանոցի ամբուլատոր մաս	--	5684	թողնել նույն կարգավիճակով	2 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ
Ընդամենը		163120		68 ընտանեկան բժշկի գրասենյակ

Հիվանդանոցային (մասնագիտական) ծառայություն

Հիմք ընդունելով ՀՀ կառավարության 2001 թ. փետրվարի 5-ի «Հայաստանի Հանրապետության առողջապահության համակարգի օպտիմալացման աշխատանքներն իրականացնելու մասին» N 80 որոշումը` Սյունիքի մարզի առողջապահության համակարգի օպտիմալացման նպատակով առաջարկվում է կատարել հետևյալ կառուցվածքային փոփոխությունները:

Կապանի վարչատարածք

1. Կապան քաղաքի հիվանդանոցում /հաշվի առնելով 1999-2000 թթ. ծանրաբեռնվածությունը/ նախատեսվում է կրճատել մահճակալների թիվը` 340-ից 200, բարելավելով ներհիվանդասենյակային պայմանները ու կատարել հետևյալ կառուցվածքային փոփոխությունները`

լուծել հսկայական պահպանման, տրանսպորտային և այլ բազմաթիվ ծախսեր պահանջող ինֆեկցիոն բաժանմունքի հարցը, որը գտնվում է Սյունիք գյուղում, հիվանդանոցից մոտ 8-9 կմ հեռավորության վրա, տեղափոխելով հիվանդանոցի տարածք:

Արդյունքում կունենանք մեկ բազմապրոֆիլային հիվանդանոց` 200 մահճակալ հզորությամբ, որն իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքները`

● ընդհանուր վիրաբուժական /ուրոլոգիական, վնասվածքաբանական, քիթ-կոկորդ և աչքի բաժիններով/,

● ընդհանուր թերապևտիկ,

● մանկական,

● ինֆեկցիոն,

● մանկաբարձագինեկոլոգիական,

● ախտորոշիչ-կոնսուլտացիոն կենտրոն,

● շտապ օգնության ծառայություն, 

● արյան փոխներարկման կետ:

2. Կանանց կոնսուլտացիան թողնել հիվանդանոցի մանկաբարձագինեկոլոգիական բաժանմունքի կազմում /ժամանակավորապես/:

3. Արծվանիկ գյուղում տեղակայված Սյունիքի մարզային նյարդահոգեբուժական (80 մահճակալ հզորությամբ) և մարզային հակատուբերկուլյոզային (30 մահճակալ հզորությամբ) դիսպանսերները թողնել նույն կարգավիճակով:

4. Սյունիքի մարզային մաշկավեներոլոգիական դիսպանսերի մահճակալների թիվը կրճատել մինչև 10 մահճակալ (ներկայիս 30-ի փոխարեն):

5. Կապանի մանկական պոլիկլինիկան միացնել մեծահասակների պոլիկլինիկային:

6. Կապանի ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկան ներկայացնել մասնավորեցման:

Արդյունքում ազատվում է`

● մանկական պոլիկլինիկայի շենքը` 410 քմ տարածք

● հիվանդանոցի ինֆեկցիոն բաժանմունքի շենքը` 1000 քմ տարածք:

Գորիսի վարչատարածք

1. Գորիս քաղաքում նախատեսվում է ունենալ մեկ բազմապրոֆիլային հիվանդանոց` 170 մահճակալ հզորությամբ (ներկայիս 175-ի փոխարեն), որը իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքները`

● ընդհանուր վիրաբուժական,

● ընդհանուր թերապևտիկ,

● մանկական,

● ինֆեկցիոն,

● մանկաբարձագինեկոլոգիական, 

● շտապ օգնության ծառայություն,

● ախտորոշիչ-կոնսուլտացիոն կենտրոն, որը կտեղակայվի նախկին պոլիկլինիկայի շենքում (ներկայիս կլինիկաախտորոշիչ լաբորատորիա),

● արյան փոխներարկման կետ:

2. Կանանց կոնսուլտացիան թողնել հիվանդանոցի մանկաբարձագինեկոլոգիական բաժանմունքի կազմում (ժամանակավորապես):

3. Գորիսի մանկական պոլիկլինիկան միացնել մեծահասակների պոլիկլինիկային (թողնելով առանձին շենքերում):

4. Տաթևի ԱԿ-ը թողնել նույն կարգավիճակով:

5. Շինուհայրի ԱԿ-ը միացնել Տաթևի ԱԿ-ին:

6. Տեղի ԱԿ-ը թողնել նույն կարգավիճակով:

7. Խնածախի ԱԿ-ը միացնել Տեղի ԱԿ-ին:

8. Խնձորեսկի գյուղական ամբուլատորիան միացնել Տեղի ԱԿ-ին:

9. Վերիշենի գյուղական ամբուլատորիան թողնել նույն կարգավիճակով:

10. Ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկան ներկայացնել մասնավորեցման:

11. Գորիսի հակատուբերկուլյոզային դիսպանսերը (որը չունի ստացիոնար) ներառել պոլիկլինիկայի կազմի մեջ (հակատուբերկուլյոզային կաբինետի կարգավիճակով):

12. Սյունիքի (Գորիսի) մարզային արյան փոխներարկման կայանը թողնել նույն կարգավիճակով:

Սիսիանի վարչատարածք

1. Սիսիանի հիվանդանոցի մահճակալների թիվը կրճատել մինչև 90 (ներկայիս 105 մահճակալի փոխարեն), որն իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքները`

● ընդհանուր վիրաբուժական,

● ընդհանուր թերապևտիկ,

● մանկական,

● մանկաբարձագինեկոլոգիական,

● ինֆեկցիոն,

● շտապ օգնության ծառայություն,

● ախտորոշիչ-կոնսուլտացիոն կենտրոն,

● արյան փոխներարկման կետ:

2. Կանանց կոնսուլտացիան միացնել հիվանդանոցի մանկաբարձագինեկոլոգիական բաժանմունքին:

3. Սիսիանի մանկական պոլիկլինիկան միացնել մեծահասակների պոլիկլինիկային:

4. Դարբասի ԱԿ-ը թողնել նույն կարգավիճակով:

5. Վաղատնի գյուղական ամբուլատորիան միացնել Դարբասի ԱԿ-ին:

6. Դաստակերտի ԱԿ-ը միացնել տարածքային պոլիկլինիկային:

7. Գորայքի ԱԿ-ը միացնել տարածքային պոլիկլինիկային:

8. Բռնակոթի գյուղական ամբուլատորիան միացնել տարածքային պոլիկլինիկային:

9. Անգեղակոթի բժշկական ամբուլատորիան թողնել նույն կարգավիճակով:

10. Սիսիանի ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկան ներկայացնել մասնավորեցման:

● Սիսիան քաղաքում գործում է նաև ՀՀ պաշտպանության նախարարության զինվորական հոսպիտալը, որն առանց սահմանափակման ընդունում է տեղի բնակչությանը:

Քաջարանի վարչատարածք

1. Հիվանդանոցի տարածքում, առանձին շենքում գործող ինֆեկցիոն բաժանմունքը տեղափոխել հիվանդանոցի հիմնական մասնաշենք (առանձին մուտքի և ելքի պայմանով): Արդյունքում ունենալ մեկ բազմապրոֆիլային հիվանդանոց` 50 մահճակալ հզորությամբ (ներկայումս 125 մահճակալ), որն իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքները`

● թերապևտիկ,

● վիրաբուժական, 

● մանկական,

● մանկաբարձագինեկոլոգիական,

● ինֆեկցիոն,

● ախտորոշիչ-կոնսուլտացիոն կենտրոն,

● արյան փոխներարկման կետ,

● շտապ օգնության ծառայություն:

Արդյունքում կազատվի ինֆեկցիոն բաժանմունքի շենքը` 400 քմ տարածքով:

2. Քաջարանի ստոմատոլոգիական պոլիկլինիկան ներկայացնել մասնավորեցման:

Մեղրու վարչատարածքում նախատեսվում է ունենալ`

1. Մեկ բազմապրոֆիլային հիվանդանոց` 40 մահճակալ հզորությամբ (ներկայիս 100-ի փոխարեն), որն իր մեջ կներառի հետևյալ բաժանմունքները`

● թերապևտիկ,

● վիրաբուժական,

● մանկական,

● մանկաբարձագինեկոլոգիական,

● ինֆեկցիոն,

● ախտորոշիչ-կոնսուլտացիոն կենտրոն,

● արյան փոխներարկման կետ,

● շտապ օգնության ծառայություն:

2. Մահճակալների առումով հարկավոր է հաշվի առնել, որ Մեղրի քաղաքում գործում է «Մինասյան կենտրոն» մասնավոր հիվանդանոցը, որը նույնպես իրականացնում է տեղի բնակչության բուժսպասարկումը:

3. Մեղրի քաղաքի պոլիկլինիկան տեղակայված է 6 հարկանի (մոտ 4000 քմ) շենքում, բայց իրականում զբաղեցնում է 2 հարկը: Քանի որ քաղաքում չկա հարմար շենք` պոլիկլինիկան տեղափոխելու համար, առաջարկվում է վերջին 3 հարկերը կոնսերվացնել (կամ օգտագործել այլ, ոչ առողջապահական նպատակներով):

Ք. Ագարակում նախատեսվում է ունենալ` մեկ բազմապրոֆիլային հիվանդանոց` 30 մահճակալ հզորությամբ (ներկայիս 60-ի փոխարեն), որն իր մեջ կներառի ստացիոնար և ամբուլատոր բաժանմունքներ:

N/N ը/կ	Բուժհիմնարկի անվանումը	Մահճա- կալների թիվը	Ծանրաբեռն- վածությունը (%)	Օպտիմալացման արդյունքում նախատեսվող մահճակալների թիվը
1.	Կապանի հիվանդանոց/ բաժանմունքներ/	340	30.2	200
	թերապևտիկ	25
	վիրաբուժական	40
	մանկական	35
	մանկաբարձագինեկոլոգիական	85
	ինֆեկցիոն	20
	վերակենդանացման	5
	սրտաբանական	20
	քիթ, կոկորդ, աչք	15
	ուրոլոգիական	30
	վնասվածքաբանական	35
	նյարդաբանական	35
2.	Քաջարանի հիվանդանոց/ բաժանմունքներ/	125	31.0	50
	թերապևտիկ	35
	վիրաբուժական	30
	մանկական	20
	մանկաբարձագինեկոլոգիական	25
	ինֆեկցիոն	15
3.	Գորիսի հիվանդանոց/ բաժանմունքներ/	175	58.8	170
	թերապևտիկ	15
	սրտաբանական	15
	վիրաբուժական	15
	քիթ, կոկորդ, աչք	10
	ուրոլոգիական	5
	վնասվածքաբանական	10
	մանկական	20
	նյարդաբանական	10
	մանկաբարձագինեկոլոգիական	40
	ինֆեկցիոն	20
	վերակենդանացման	5
	այրվածքաբանական	10
	անոթային վիրաբուժություն	5
4.	Սիսիանի հիվանդանոց /բաժանմունքներ/	105	39.0	90
	թերապևտիկ	15
	վիրաբուժական	25
	սրտաբանական	15
	մանկական	15
	մանկաբարձագինեկոլոգիական	25
	ինֆեկցիոն	10
	վերակենդանացման	5
5.	Մեղրու հիվանդանոց/ բաժանմունքներ/	100	15.0	40
	թերապևտիկ	25
	վիրաբուժական	20
	մանկական	20
	մանկաբարձագինեկոլոգիական	20
	ինֆեկցիոն	15
6.	Ագարակի հիվանդանոց /բաժանմունքներ/	60	8.4	30
	թերապևտիկ	15
	վիրաբուժական	10
	մանկական	15
	մանկաբարձագինեկոլոգիական	20
7.	Սյունիքի մարզային մաշկավեներոլոգիական դիսպանսեր (բաժանմունքներ)	30	15.0	10
	սեռական ճանապարհով փոխանցվող հիվանդությունների	12
	մաշկային	18
8.	Սյունիքի մարզային հակատուբերկուլյոզային դիսպանսեր	30	40.7	30
9.	Սյունիքի մարզային նյարդահոգեբուժական դիսպանսեր	80	83.4	80
	Ընդամենը	1045		700

Օպտիմալացման ծրագրի իրականացման արդյունքում մահճակալային ֆոնդը կկազմի 700 մահճակալ և կազատվի 3430 քմ տարածք: