● Ափի օրենք

Ամեն անհատի ափի մակերեսը կազմում է նրա մարմնի մակերեսի 1%-ը (J. Yrazer, 1997)

Աղյուսակ 3

Երեխաների մարմնի մակերեսի հաշվարկումը ըստ Լաունդ-Բրոուդերի

1.1 Ախտորոշման հիմքում ընկած են՝ վնասվածքի պատմության հավաքագրումը, արտաքին զննումը և անհրաժեշտության դեպքում գործիքային հետազոտությունների անցկացումը:

1.2 Վնասվածքի պատմությունը հավաքագրելիս հարկավոր է հաշվի առնել ռիսկի գործոնների առկայությունը (տարիքը, վնասվածքի վաղեմությունը, ստերոիդների երկարատև կիրառումը, ուղեկցող հիվանդությունների առկայություն, հակաբիոտիկների կիրառումը) և պացիենտի ֆիզիկական ակտիվության տեսակը:

1.3 Գործիքային հետազոտությունների ընտրությունը պայմանավորված է անհատական դեպքի բնութագրերով և վարող, խորհրդատու (նյարդաբան, նեյրովիրաբույժ, սրտաբան, ակնաբույժ, ՔԿԱ բժիշկ) մասնագետների կամ պացիենտի նախապատվություններով: Կարելի է օգտագործել ռենտգեն, ԷՍԳ, գերձայնային հետազոտություն և համակարգչային շերտագրություն:

Այրվածքային պացիենտների պարագայում պատշաճ առաջնային ֆիզիկական զննումը 90% ախտորոշման արդյունավետություն ունի:

Նախնական ախտորոշման մոդել - պետք է նշվի այրվածք առաջացնող գործոնը, տեղակայումը, խորությունը, մակերեսը, ինհալացիոն վնասվածքի առկայությունը, օրինակ՝ ջերմային այրվածք բոցով II-III0 դեմքի, պարանոցի, վերին վերջույթների, կրծքավանդակի շրջաններում ≈ 22% մ.մ., ՎՇԱ ≈ 5% մ.մ., ԱԸՄ ≈ 27% մ.մ., այրվածքային շոկ ծանր աստիճանի:

2. Բժշկական ծառայությունների հիմնական և լրացուցիչ ցանկեր

2.1 Նախահիվանդանոցային առաջին օգնություն

 2.1.1 հեռացնել այրվածք առաջացնող գործոնը

 2.1.2. այրվածքային մակերեսնշի սառեցում հոսող սառը ջրով 1-3 րոպե

 2.1.3 հնարավորինս մաքրել վերքը այրված կտորներից, բեկորներից

 2.1.4. վերքային մակերեսների մեկուսացում արտաքին միջավայրից, ձեռքի տակ եղած մաքուր գործվածքով

 2.1.5. Հնարավոր այլ վնասվածքների առկայության կասկածի դեպքում (կոտրվածքներ, ԳՈՒՎ) իրականացնել անշարժացում ձեռքի տակ եղած միջոցներով

 2.1.6. շտապ օգնության մեքենայով կամ այլ փոխադրամիջոցով տեղափոխել մոտակա ստացիոնար

2.2. Առաջին բուժ օգնություն շտապ օգնության բուժ անձնակազմի կողմից

 2.2.1. ցավազրկում

 2.2.2. վերջույթների անշարժացում բեկակալներով

 2.2.3 վերքի նախնական մշակում և վիրակապում

 2.2.4. պերիֆերիկ երակների կաթետերիզացիա, ինֆուզիոն թերապիայի ապահովում

 2.2.5. անհրաժեշտության դեպքում թթվածնի ինհալացիա

2.3 Առաջին բժշկական օգնություն ոչ նեղ մասնագիտացված ստացիոնարներում

Այն իրականացվում է վիրաբույժի կամ վնասվածքաբանի, ինտենսիվ թերապիայի մասնագետների կողմից

 2.3.1. ցավազրկում

 2.3.2. վերջույթների անշարժացում բեկակալներով

 2.3.3 վերքի նախնական մշակում և վիրակապում

 2.3.4. պերիֆերիկ երակների կաթեթերիզացիա, ինֆուզիոն թերապիայի ապահովում

 2.3.5. անհրաժեշտության դեպքում թթվածնի ինհալացիա

 2.3.6. նախնական ախտորոշում, պացիենտի ընդհանուր վիճակի գնահատում

 2.3.7. անհրաժեշտության դեպքում կենտրոնական երակի կաթեթերիզացիա, միզապարկի կաթեթերիզացիա, շնչափողի ինտուբացիա

 2.3.8. փայտացման պրոֆիլակտիկա

 2.3.9. պացիենտի տեղափոխում մասնագիտացված կենտրոն

2.4 Մասնագիտացված բժշկական օգնություն

Այն ցուցաբերվում է մասնագիտացված կենտրոններում/բաժիններում

3. Պահանջներ ախտորոշման, բուժման և խորհրդատվությունների նկատմամբ

Աղյուսակ 4

3.1 Պահանջներ ախտորոշման, բուժման և խորհրդատվությունների նկատմամբ

(հիմնական ցանկ)

Աղյուսակ 5

3.2 Պահանջներ ախտորոշման, բուժման և խորհրդատվությունների նկատմամբ

(լրացուցիչ ցանկ)

Գործիքային հետազոտությունները իրականացվում են մեծահասակ պացիենտների մոտ, միայն անհրաժեշտության դեպքում իրականացվում են նաև երեխաների մոտ:

4. Դեղերի հիմնական և լրացուցիչ ցանկեր

Աղյուսակ 6

4.1. Պահանջներ դեղորայքային բուժման նկատմամբ

(հիմնական ցանկ)

Աղյուսակ 7

4.2. Պահանջներ վերքային մակերեսի մշակման և բուժման նկատմամբ

(լրացուցիչ ցանկ)

5. Պացիենտի հոժարակամ տեղեկացված համաձայնության ստացման առանձնահատկությունները Գործելակարգը կատարելիս և պացիենտի, ինչպես նաև ընտանիքի անդամների լրացուցիչ տեղեկատվության տրամադրում

Հարկավոր է պացիենտի և/կամ նրա ներկայացուցիչների հետ համատեղ քննարկել այրվածքների համալիր բուժման խնդիրները ներառյալ վիրահատական և պահպանողական մոտեցումների առավելությունները և թերությունները, ինչպես նաև հավանական ելքերը հնարավորինս շուտ և ոչ ուշ, քան ախտորոշմանը հաջորդող 1 ժամվա ընթացքում:

6. Ըստ բժշկի(ների) որոշման և պացիենտի համաձայնության հետագա բուժման իրականացումը

1) Ամբուլատոր

2) Ստացիոնար

ա) այրվածքային բաժին

բ) վերակենդանացման բաժին

գ) այլ բաժիններ

Գործելակարգի մշակման հենքը

Սույն Գործելակարգը մշակվել է Հայաստանի այրվածքաբանների կողմից հետևյալ արդի գրականական աղբյուրների և UptoDate տեղեկատվական շտեմարանի տվյալների հիման վրա՝

BURNS IN CHILDREN PEDIADTRIC BURN MANAGMENT, HUGO F. CARVAJAL, M.D., DONALD H. PARKS M.D. 2013

http://www.aci.health.nsw.gov.au/networks/burn-injury

www.euroburn.orghttp

www.elsevier.com/locate/burns