124.02/456.16.04.01

 

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

 

ՊԵՏԱԿԱՆ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅՈՒՆ

 

16 ապրիլի 2001 թ. ք. Երևան

N 02/456

 

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

 

«ԵԿԱՄՏԱՀԱՐԿԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ԵՎ ԲՅՈՒՋԵ ՎՃԱՐՄԱՆ ԿԱՐԳԻ ՄԱՍԻՆ» ՀՐԱՀԱՆԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

 

Նպատակ ունենալով պարզաբանել «Եկամտահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի դրույթները` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության 1996 թ. հունվարի 15-ի «Գերատեսչական նորմատիվ ակտերի պետական գրանցման կարգի մասին» N 13 որոշմամբ հաստատված կարգի համաձայն

 

ՀՐԱՄԱՅՈՒՄ ԵՄ`

 

1. Հաստատել «Եկամտահարկի հաշվարկման և բյուջե վճարման կարգի մասին» հրահանգը:

2. Ուժը կորցրած ճանաչել`

- ՀՀ հարկային տեսչության պետի 1998 թ. նոյեմբերի 16-ի թիվ 01/56 հրամանով հաստատված «Եկամտահարկի հաշվարկման և վճարման կարգի մասին» հրահանգը (համաձայնեցված ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության հետ, գրանցված ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից 30.12.1998 թ., պետական գրանցման թիվ 43980231),

- ՀՀ հարկային տեսչության պետի 1999 թ. ապրիլի 5-ի թիվ 01/24 հրամանով հաստատված «Եկամտահարկի հաշվարկման և բյուջե վճարման կարգի մասին» հրահանգում փոփոխություններ կատարելու մասին» հրահանգը (համաձայնեցված ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության հետ, գրանցված ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից 14.04.1999 թ., պետական գրանցման թիվ 43990055),

- ՀՀ պետական եկամուտների նախարարի 1999 թ. դեկտեմբերի 13-ի թիվ 01/40 հրամանով հաստատված «Եկամտահարկի հաշվարկման և բյուջե վճարման կարգի մասին» հրահանգում լրացում կատարելու մասին» հրահանգչական նամակը (համաձայնեցված ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության հետ, գրանցված ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից 18.01.2000 թ., պետական գրանցման թիվ 12400003),

- ՀՀ պետական եկամուտների նախարարի 2000 թ. նոյեմբերի 22-ի թիվ 02/1461 հրամանով հաստատված «Եկամտահարկի հաշվարկման և բյուջե վճարման կարգի մասին» հրահանգում փոփոխություն և լրացումներ կատարելու մասին« հրահանգը (համաձայնեցված ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարարության հետ, գրանցված ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից 06.12.2000 թ., պետական գրանցման թիվ 12400148):

 

Նախարար

Ա. Մանուկյան

 

Հաստատված է ՀՀ պետական եկամուտների նախարար` ______________ Ա. Մանուկյան 16 ապրիլի 2001 թ. թիվ 02/456 հրամանով

Համաձայնեցված է ՀՀ ֆինանսների և էկոնոմիկայի նախարար` ________________ Վ. Խաչատրյան 20 ապրիլի 2001 թ.

    

Հ Ր Ա Հ Ա Ն Գ

 

ԵԿԱՄՏԱՀԱՐԿԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ԵՎ ԲՅՈՒՋԵ ՎՃԱՐՄԱՆ ԿԱՐԳԻ ՄԱՍԻՆ

 

Սույն հրահանգը մշակված է հիմք ընդունելով «Եկամտահարկի մասին» 1997 թ. դեկտեմբերի 30-ի ՀՀ օրենքը, «Եկամտահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ կատարելու մասին» 1998 թ. մայիսի 21-ի ՀՀ օրենքը, «Եկամտահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 9 հոդվածում լրացում կատարելու մասին» 1998 թ. հուլիսի 28-ի ՀՀ օրենքը, «Եկամտահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 14 հոդվածում փոփոխություն կատարելու մասին» 1998 թ. նոյեմբերի 4-ի ՀՀ օրենքը, «Հաստատագրված վճարների մասին» և «Եկամտահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքներում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին« 2000 թ. հուլիսի 27-ի ՀՀ օրենքը, «Եկամտահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում կատարելու մասին» 2000 թ. հոկտեմբերի 5-ի ՀՀ օրենքը, «Եկամտահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 9 հոդվածում լրացում կատարելու մասին« 2000 թ. հոկտեմբերի 5-ի ՀՀ օրենքը, «Եկամտահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում լրացում և փոփոխություն կատարելու մասին» 2000 թ. նոյեմբերի 28-ի ՀՀ օրենքը, «Եկամտահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» 2000 թ. դեկտեմբերի 30-ի ՀՀ օրենքը և «Եկամտահարկի մասին» ՀՀ օրենքի 39 հոդվածը ու նպատակ ունի կարգավորել եկամտահարկի հաշվարկման և բյուջե վճարման հարցերը:

 

Գ լ ու խ  1

 

Ընդհանուր դրույթներ

 

Բ ա ժ ի ն  1

 

Եկամտահարկի հասկացությունը ԵՎ եկամտահարկ վճարողները

 

1. Եկամտահարկը հարկ վճարողների կողմից (օրենքով սահմանված դեպքերում` հարկային գործակալների միջոցով) օրենքով սահմանված կարգով և չափով Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե վճարվող ուղղակի հարկ է:

Առանձին վճարողների և (կամ) գործունեության տեսակների համար օրենքով կարող են սահմանվել եկամտահարկին փոխարինող հաստատագրված վճարներ կամ պարզեցված հարկ:

2. Հայաստանի Հանրապետությունում եկամտահարկ (այսուհետ` հարկ) են վճարում (հարկատու են).

ա) Հայաստանի Հանրապետության ռեզիդենտ ֆիզիկական անձինք (այսուհետ` ռեզիդենտ):

Հարկման նպատակով ռեզիդենտ է համարվում այն ֆիզիկական անձը`

- որը հարկային տարում (հունվարի 1-ից մինչև դեկտեմբերի 31-ը (ներառյալ)) սկսվող կամ ավարտվող 12-ամսյա ցանկացած ժամանակահատվածում գտնվել է Հայաստանի Հանրապետությունում ընդհանուր առմամբ 183 օր և ավելի, կամ

- ում կենսական շահերի կենտրոնը գտնվում է Հայաստանի Հանրապետությունում, կամ

- որը գտնվելով Հայաստանի Հանրապետությունում պետական ծառայության մեջ` ժամանակավորապես աշխատում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս:

Կենսական շահերի կենտրոն է համարվում այն վայրը, որտեղ կենտրոնացված են անձի ընտանեկան կամ տնտեսական շահերը: Մասնավորապես, համարվում է, որ ֆիզիկական անձի կենսական շահերի կենտրոնը գտնվում է Հայաստանի Հանրապետությունում, եթե այնտեղ է գտնվում տունը կամ բնակարանը, որտեղ բնակվում է նրա ընտանիքը և գտնվում է նրա անձնական կամ ընտանեկան հիմնական գույքը, կամ հիմնական տնտեսական (պրոֆեսիոնալ) գործունեության իրականացման վայրը.

բ) Հայաստանի Հանրապետության ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձինք (այսուհետ` ոչ ռեզիդենտ):

Հարկման նպատակով ոչ ռեզիդենտ է համարվում այն ֆիզիկական անձը, որը չի բավարարում սույն կետի «ա» ենթակետով սահմանված պայմաններին:

3. (3-րդ կետը հանվել է 30.01.02 N 02/141):

 

Բ ա ժ ի ն  2

 

Եկամտահարկով հարկվող օբյեկտը

 

4. Եկամտահարկով հարկվող օբյեկտ է համարվում.

ա) ռեզիդենտի համար` Հայաստանի Հանրապետության տարածքում և նրա սահմաններից դուրս ստացվող հարկվող եկամուտը.

բ) ոչ ռեզիդենտի համար` հայաստանյան աղբյուրներից ստացվող հարկվող եկամուտը:

5. Հարկվող եկամուտը հարկատուի համախառն եկամտի և սույն հրահանգի դրույթների համաձայն իրականացված նվազեցումների դրական տարբերությունն է:

 

Բ ա ժ ի ն  3

 

Համախառն եկամուտը

 

6. Համախառն եկամուտը հաշվետու ժամանակաշրջանում հարկատուի ստացած բոլոր եկամուտների հանրագումարն է` անկախ դրանց ստացման աղբյուրներից:

Եկամուտ են համարվում, մասնավորապես.

6.1. Աշխատանքի վարձատրությունը և դրան հավասարեցված այլ վճարումները:

Աշխատանքի վարձատրություն և դրան հավասարեցված եկամուտներ են համարվում, մասնավորապես`

- հիմնական և լրացուցիչ աշխատավարձը բոլոր տեսակի հավելումներով (այդ թվում` արտաժամյա, գիշերային, հանգստյան և տոնական օրերին կատարած աշխատանքի համար վճարված աշխատավարձերը),

- պարգևատրումները (անկախ վճարման պարբերականությունից և ֆինանսավորման աղբյուրներից),

- համատեղության կարգով և աշխատողի պարտականությունների մեջ չմտնող աշխատանքների համար տրվող վարձատրությունը,

- ուսումնական հաստատություններում և դասընթացներում սովորելու, վարժական հավաքներին մասնակցելու ընթացքում պահպանվող աշխատավարձը,

- հերթական (ամենամյա) և լրացուցիչ արձակուրդի համար տրվող վարձատրությունը (այդ թվում` չօգտագործված արձակուրդի համար փոխհատուցումը),

- պարապուրդի ժամանակ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության համապատասխան վճարվող գումարները,

- նախկին աշխատանքում վերականգնվելու դեպքում հարկադիր պարապուրդի դիմաց վճարված աշխատավարձը:

Սույն հրահանգի իմաստով`

- աշխատող է համարվում օրենքով աշխատելու իրավունք ունեցող ֆիզիկական անձը, որն աշխատանքային պայմանագրի հիման վրա վարձու աշխատանք է կատարում գործատուի համար,

- գործատու են համարվում կազմակերպությունները և անհատ ձեռնարկատերերը, որոնք օրենքով սահմանված կարգով օգտագործում են վարձու աշխատանք:

6.2. Գրականության, արվեստի կամ գիտական աշխատանքի օգտագործման, կամ օգտվելու իրավունքի համար ցանկացած հեղինակային իրավունքից, ցանկացած արտոնագրից, ապրանքային նշանից, նախագծից կամ մոդելից, պլանից, գաղտնի բանաձևից կամ գործընթացից, էլեկտրոնային հաշվողական մեքենաների և տվյալների բազայի համար ծրագրերի կամ արդյունաբերական, առևտրային, գիտական սարքավորումներն օգտագործելու կամ օգտվելու համար իրավունքի, կամ արդյունաբերական տեխնիկական, կազմակերպական, առևտրային, գիտական փորձի վերաբերյալ տեղեկության տրամադրման համար ստացվող հատուցումը (այսուհետ` ռոյալթի):

Սույն ենթակետի դրույթները տարածվում են նաև հեղինակների ժառանգների վրա:

6.3. Տոկոսները:

Սույն հրահանգի իմաստով տոկոսներ են համարվում ցանկացած տեսակի պարտապահանջների (մասնավորապես, փոխառություն, ավանդ (դեպոզիտ), պարտատոմս, մուրհակ) դիմաց ստացված եկամուտները` անկախ պարտապանի շահույթում մասնակցության իրավունքի առկայությունից:

Փոխառության դեպքում մի կողմը (փոխատուն) մյուս կողմի (փոխառուի) սեփականությանն է հանձնում դրամ կամ տեսակային հատկանիշով որոշվող այլ գույք, իսկ փոխառուն փոխատուին պարտավոր է վերադարձնել միևնույն գումարի դրամ (փոխառության գումարը) կամ փոխատուից ստացված գույքին հավասար քանակի և նույն տեսակի ու որակի գույք` տոկոսներով (օրենսդրությամբ կարող է սահմանափակվել տոկոսների առավելագույն չափը) կամ առանց տոկոսների:

Ավանդի (դեպոզիտի) դեպքում բանկը կամ վարկային կազմակերպությունը, ընդունելով ֆիզիկական անձից (ավանդատուից) ստացված կամ վերջինիս համար ստացված դրամական գումարը (ավանդը), պարտավոր է ավանդատուին վերադարձնել ավանդի գումարը և պայմանագրով նախատեսված պայմաններով ու կարգով դրանից վճարել տոկոսներ:

Պարտատոմսի (արժեթուղթ, որը հավաստում է դրա տիրապետողի իրավունքը` դրանում նախատեսված ժամկետում պարտատոմս թողարկած անձից ստանալ պարտատոմսի անվանական արժեքը կամ գույքային այլ համարժեք, ինչպես նաև պարտատոմսի անվանական արժեքից տոկոս կամ այլ գույքային իրավունքներ) դիմաց ստացված եկամուտներ են համարվում օրենսդրությամբ սահմանված կարգով թողարկված պարտատոմսերի էմիտենտից (կամ վերջինիս լիազորված անձից) ստացված տոկոսները, ներառյալ` այդ պարտատոմսերը մարելիս զեղչի ձևով, ինչպես նաև մասնակցության իրավունքով թողարկված պարտատոմսերից ստացված տոկոսները` մինչև վերջիններիս բաժնետոմսերի փաստացի ձևավորումը:

Մուրհակի (արժեթուղթ, որը հավաստում է մուրհակ տվողի (հասարակ մուրհակ) կամ մուրհակում նշված այլ վճարողի (փոխանցելի մուրհակ` վճարագիր) որևէ բանով չպայմանավորված պարտավորությունը` մուրհակում նախատեսված ժամկետը լրանալիս որոշակի գումար վճարել մուրհակը տիրապետողին (մուրհակի տիրոջը)) դիմաց ստացված եկամուտներ են համարվում օրենսդրությամբ սահմանված կարգով թողարկված մուրհակից ստացված տոկոսները:

Տոկոսների վճարման պահ է համարվում տոկոսներ ստացող ֆիզիկական անձի կողմից դրանց փաստացի տնօրինման պահը` անկախ տոկոսները կանխիկ վճարելու հանգամանքից: Մասնավորապես` բանկերի և այլ ֆինանսավարկային կազմակերպությունների կողմից ֆիզիկական անձանց հետ կնքված բանկային ավանդի պայմանագրերով սահմանված վճարման ժամկետները ավարտվելուց հետո ավանդի դիմաց տոկոսի վճարման պահ է համարվում ոչ միայն կանխիկ վճարումը կամ ֆիզիկական անձանց անձնական բանկային հաշիվներին փոխանցումը, այլև հաշվարկված տոկոսի միացումը նոր պայմանագրի հիման վրա բացվող ավանդին: Ընդ որում, նշված պայմանագրերով սահմանված վճարման ժամկետների ավարտը ինքնին չի դիտվում որպես տոկոսների վճարման պահ:

6.4. Շահաբաժինները:

Սույն հրահանգի իմաստով շահաբաժին է համարվում իրավաբանական անձի կանոնադրական կապիտալում կամ իրավաբանական անձի կարգավիճակ չունեցող ձեռնարկությունում մասնակցությունից (բաժնեմասից, բաժնետոմսից, փայաբաժնից) ստացված եկամուտը:

6.5. Խաղատներում, շահումներով խաղերում ստացած եկամուտները (շահումները):

Խաղատուն է համարվում այն խաղասրահը, որի ներքին կամ արտաքին կողմից ցուցադրվում է «խաղատուն» բառը, դրա ածանցյալը կամ թարգմանությունը, կամ որտեղ անց են կացվում կենդանի խաղեր և (կամ) շահագործվում է քսանից ավելի մեքենայացված խաղ:

Շահումով խաղ է համարվում ցանկացած մեքենայացված կամ կենդանի խաղը, որին խաղացողը մասնակցում է անմիջականորեն` որոշակի շահման ակնկալիքով: Մեքենայացված խաղ է համարվում ծրագրավորված կամ մեխանիկական խաղային ավտոմատի կամ նման այլ սարքավորման միջոցով իրականացվող խաղը, որին մասնակցում է միայն խաղացողը: Կենդանի խաղ է համարվում ցանկացած խաղը, որին բացի խաղացողից մասնակցում է նաև խաղարկողը, կամ որին միաժամանակ մասնակցելու հնարավորություն է ընձեռնված մի քանի խաղացողների` առանց խաղարկողի մասնակցության (բացառությամբ` մեքենայացված խաղերի):

6.6. Մրցույթներից (մրցություններից) իրային և դրամական մրցանակները (պարգևները):

Աշխատանքի լավագույնս կատարման կամ այլ արդյունքների հասնելու համար դրամական վարձատրություն վճարելու կամ այլ պարգև տալու (պարգև վճարելու) մասին հրապարակային հայտարարություն (մրցույթ, մրցություն) արած անձը պետք է պայմանավորված պարգև վճարի (հանձնի) մրցույթ (մրցություն) անցկացնելու կանոններին համապատասխան հաղթող ճանաչված անձին:

6.7. Վիճակախաղերի իրային և դրամական շահումները:

Վիճակախաղ է համարվում հրապարակային միջոցառումը, որի ընթացքում կազմակերպիչը մասնակիցների միջև անցկացնում է վիճակախաղի շահման ֆոնդի խաղարկություն, ընդ որում` շահումները կախված չեն նրա գործողություններից և կամքից, այլ բացառապես արդյունք են պատահականության: Վիճակախաղ է համարվում նաև.

- տոտալիզատորը` խաղ, որի մասնակիցը կանխագուշակում է խաղային, սպորտային, սոցիալապես նշանակալից իրավիճակի հնարավոր տարբերակ, ընդ որում շահումը պայմանավորված է կանխագուշակման մասնակի կամ լրիվ համընկնումից տեղի ունեցած փաստով,

- մեկենասային վիճակախաղը` խաղ, որը կազմակերպվում է ապրանքներ կամ ծառայություններ գովազդելու նպատակով, ընդ որում շահման ֆոնդն ամբողջությամբ ձևավորվում է մեկենասի (հովանավորի) կողմից:

6.8. Նվիրատվության կարգով ստացված գույքը (այդ թվում` դրամական միջոցները):

Նվիրատվության պայմանագրով մի կողմը (նվիրատուն) մյուս կողմի (նվիրառուի) սեփականությանն անհատույց հանձնում է կամ պարտավորվում է հանձնել գույք կամ իրեն, կամ երրորդ անձին ուղղված գույքային իրավունք (պահանջ), կամ ազատում է, կամ պարտավորվում է նրան ազատել իր կամ երրորդ անձի հանդեպ ունեցած գույքային պարտավորությունից: Գույքի կամ իրավունքի հանդիպական հանձնման կամ հանդիպական պարտավորության առկայության դեպքում պայմանագիրը նվիրատվություն չի համարվում:

Նվիրատվության պայմանագիրը կնքվում է գրավոր: Անշարժ գույքի նվիրատվության պայմանագիրը ենթակա է նոտարական վավերացման, իսկ անշարժ գույքի նվիրատվության պայմանագրով սեփականության իրավունքի փոխանցումը ենթակա է պետական գրանցման:

6.9. Օգնության կարգով ստացված գույքը (այդ թվում` դրամական միջոցները):

Այն դեպքերում, երբ ֆիզիկական անձինք կազմակերպությունների կամ անհատ ձեռնարկատերերի միջոցների հաշվին ստանում են կանխիկ գումար կամ կտրոններ (այլ փաստաթղթեր) անվանական արժեքի նշումով, որոնք այդ անձանց իրավունք են տալիս երթևեկելու, հաճախելու կամ օգտվելու սովորական պայմաններում վճարովի այլ ծառայություններից, ապա այդ նպատակին ուղղվող միջոցները հանդիսանում են օգնության կարգով ստացված եկամուտներ:

Ֆիզիկական անձանց օգնության կարգով ստացված եկամուտներին են դասվում նաև կազմակերպությունների կամ անհատ ձեռնարկատերերի (այդ թվում` գործատուների) կողմից այդ անձանց նյութական և սոցիալական վիճակի բարելավման նպատակով կատարվող վճարումները, մասնավորապես`

- կոմունալ կենցաղային ծառայությունների արժեքը,

- տարբեր բնույթի աբոնեմենտների, թերթերի, ամսագրերի և գրքերի բաժանորդագրության արժեքը,

- սննդի արժեքը,

- բուժման արժեքը,

- մանկական նախադպրոցական հիմնարկներում և ուսումնական հաստատություններում երեխաների համար կատարած մուծումների գումարները (բացառությամբ` բաժնային մասնակցությամբ մանկական նախադպրոցական հիմնարկների պահպանման համար կատարած ծախսերի),

- աշխատանքի վայր մեկնելու և վերադարձի ուղերթի արժեքը,

- բուժման և հանգստի ուղեգրերի արժեքը,

- սույն հրահանգի 7-րդ կետով սահմանված կարգով որոշված արժեքից ցածր արժեքով գույքը իրացնելիս` այդ արժեքների տարբերությունը:

6.10. Ժառանգության կարգով ստացված գույքը (այդ թվում` դրամական միջոցները):

Ժառանգության դեպքում մահացածի գույքը (ժառանգությունը) անցնում է այլ անձանց (համապարփակ իրավահաջորդություն): Ժառանգությունը կատարվում է ըստ կտակի և ըստ օրենքի:

6.11. Ապահովագրական հատուցումները:

Ապահովագրությունն իրականացվում է ապահովագրող կազմակերպության (ապահովագրողի) հետ ֆիզիկական անձի (ապահովագրվողի) կնքված գույքային կամ անձնական ապահովագրության պայմանագրի հիման վրա: Գումարը, որի շրջանակներում ապահովագրողը գույքային ապահովագրության պայմանագրով պարտավորվում է ապահովագրական հատուցում վճարել, կամ որը նա պարտավորվում է վճարել անձնական ապահովագրության պայմանագրով (ապահովագրական գումարը), որոշվում է ապահովագրվողի և ապահովագրողի համաձայնությամբ (բացառությամբ` օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերի):

6.12. Ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտը:

6.13. Գույքն օտարելուց ստացված եկամուտը:

6.14. Վարձակալության դիմաց ստացվող վճարը և այլ հատուցումը (այսուհետ` վարձավճար):

Գույքը վարձակալության տալուց ստացված եկամուտ է համարվում վարձատուի կողմից վարձակալին ժամանակավոր տիրապետման և (կամ) օգտագործման հանձնված գույքի դիմաց ստացված վճարները:

Անշարժ գույքի վարձակալության պայմանագիրը ենթակա է նոտարական վավերացման, իսկ անշարժ գույքի վարձակալության պայմանագրից ծագող իրավունքները ենթակա են պետական գրանցման:

Սույն ենթակետի դրույթները չեն վերաբերվում վարձույթի պայմանագրերից (երբ որպես մշտական ձեռնարկատիրական գործունեություն, գույքը վարձակալության հանձնող վարձատուն պարտավորվում է վճարի դիմաց վարձակալի ժամանակավոր (մինչև մեկ տարի ժամկետով) տիրապետմանը և օգտագործմանը հանձնել շարժական գույք) ֆիզիկական անձի ստացած եկամուտներին: Վերջիններս վերաբերվում են ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներին:

6.15. Կազմակերպությունների և անհատ ձեռնարկատերերի կողմից ֆիզիկական անձանց համար կատարված ապահովագրավճարները (բացառությամբ` օրենքով սահմանված պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների):

6.16. Քաղաքացիաիրավական այլ պայմանագրերից ստացվող եկամուտը:

7. Բնամթերային (ոչ դրամական) ձևով ստացված եկամուտները համախառն եկամտում հաշվի են առնվում (այդ թվում` նաև հարկային գործակալի կողմից սույն հրահանգի դրույթներին համաձայն հարկը պահելու (գանձելու) դեպքում) պետական հաստատագրված (կարգավորվող), իսկ դրանց բացակայության դեպքում` ազատ (շուկայական) գներով` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով:

Բնամթերային (ոչ դրամական ձևով) ստացված եկամուտներ են համարվում հետևյալ ձևով ստացված եկամուտները.

ա) գույքով (բացառությամբ` դրամական միջոցների).

բ) աշխատանքներով, ծառայություններով.

գ) մտավոր սեփականության արդյունքներով:

8. Ֆիզիկական անձանց կողմից արտարժույթով ստացված եկամուտները վերահաշվարկվում են Հայաստանի Հանրապետության դրամով` ելնելով դրանց ստացման օրը Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի սահմանած արտարժութային հաշվարկային փոխարժեքից:

9. Հարկման նպատակով եկամուտ չեն համարվում և համախառն եկամտի մեջ չեն ներառվում.

ա) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համաձայն վճարվող պետական նպաստները (բացառությամբ` ժամանակավոր անաշխատունակության և ընտանիքի հիվանդ անդամի խնամքի նպաստների), մասնավորապես`

- երկարամյա ծառայության նպաստները,

- հաշմանդամության նպաստները,

- հղիության և ծննդաբերության նպաստները,

- երեխայի ծննդյան միանվագ նպաստները,

- թաղման նպաստները,

- աղքատության նպաստները.

բ) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համաձայն վճարվող բոլոր տեսակի կենսաթոշակները (այդ թվում` կերակրողին կորցնելու դեպքում զոհվածի (մահացածի) ընտանիքների անդամներին օրենսդրությամբ սահմանված կարգով նշանակված սոցիալական կենսաթոշակը).

գ) զոհված զինծառայողների ընտանիքների անդամներին և հաշմանդամ դարձած զինծառայողներին Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համաձայն տրվող միանվագ վճարները.

դ) Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան վճարվող ալիմենտները (ապրուստավճարները)` ստացողի մոտ.

ե) արյուն ու կրծքի կաթ հանձնելու և դոնորության այլ տեսակների համար ֆիզիկական անձանց ստացված գումարները:

10. Սույն հրահանգի իմաստով` հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ են համարվում.

ա) Հայաստանի Հանրապետությունում աշխատանքի վարձատրությունը և դրան հավասարեցված այլ վճարումները.

բ) Հայաստանի Հանրապետությունում քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի կատարումից ստացված եկամուտը.

գ) Հայաստանի Հանրապետության տարածքում իրականացրած ձեռնարկատիրական գործունեությունից (արտադրանքի, ապրանքների իրացումից և ծառայությունների մատուցումից) ստացված եկամուտները.

դ) պասիվ եկամուտները:

Հարկման նպատակով սույն կետով սահմանված հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտները ճանաչվում են օտարերկրյա քաղաքացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց (այսուհետ` օտարերկրացիներ), ինչպես նաև ոչ ռեզիդենտների համար:

10.1. Պասիվ եկամուտներ են համարվում ֆիզիկական անձի կողմից` իր գույքի կամ այլ ակտիվների ներդրմամբ (տրամադրմամբ), Հայաստանի Հանրապետության տարածքում բացառապես այլ անձանց գործունեությունից ստացված եկամուտները, մասնավորապես`

- շահաբաժինները,

- տոկոսները,

- ռոյալթիները,

- Հայաստանի Հանրապետությունում գտնվող գույքը վարձակալության տալուց ստացված եկամուտը,

- Հայաստանի Հանրապետությունում գտնվող գույքի և այլ ակտիվների օտարումից ստացված գույքի արժեքի և այլ ակտիվների հավելաճը,

- փոխադրման ծառայությունների (ֆրախտի) դիմաց ստացված եկամուտները:

10.2. Հարկման ենթակա չէ օտարերկրացիներին և ոչ ռեզիդենտներին հայաստանյան աղբյուրներից վճարվող եկամուտը` կապված արտաքին տնտեսական գործունեության հետ:

Սույն հրահանգի կիրառման նպատակով արտաքին տնտեսական գործունեություն է համարվում բացառապես ֆիզիկական անձի (օտարերկրացու կամ ոչ ռեզիդենտի) անունից իրականացված, նրան պատկանող ապրանքները Հայաստանի Հանրապետություն ներկրելու հետ կապված (ապրանքների մաքսային փաստաթղթերի առկայության և տվյալ գործառնությունում միջնորդների բացակայության դեպքում) գործունեություն, որի դեպքում Հայաստանի հարկային ռեզիդենտը ապրանքների սեփականատեր է դառնում մինչև Հայաստանի Հանրապետության պետական սահմանը հատելը:

Արտաքին տնտեսական գործունեության շարքին են դասվում, մասնավորապես, մատակարարման պայմանագրերով (երբ ձեռնարկատիրական գործունեություն իրականացնող մատակարար-վաճառողը պարտավորվում է իր արտադրած կամ գնած ապրանքները պայմանավորված ժամկետում (ժամկետներում) հանձնել գնորդին) Հայաստանի Հանրապետություն ապրանքների ներմուծումը և դրա հետ կապված մատակարարող ֆիզիկական անձի կողմից մատուցված ծառայությունների մատուցումը (տրանսպորտային (այդ թվում` օժանդակ) ծառայությունները և այլն), որոնք բխում են ապրանքների մատակարարման պայմաններից:

 

Բ ա ժ ի ն  4

 

Համախառն եկամտի նվազեցումները

 

11. Հարկվող եկամուտը որոշելիս համախառն եկամտից կարող են նվազեցվել սույն հրահանգով նախատեսված նվազեցումները (նվազեցվող եկամուտներ, անձնական նվազեցումներ, ծախսեր):

12. Համախառն եկամտից նվազեցվող եկամուտներն են.

12.1. Զինծառայողների և դրանց հավասարեցված անձանց զինվորական ծառայության հետ կապված եկամուտները:

Զինծառայող են համարվում Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության, ներքին գործերի, ազգային անվտանգության, արտակարգ իրավիճակների հանրապետական գործադիր մարմինների համակարգի հրամանատարական և շարքային անձնակազմի ծառայողները:

Զինծառայողներին հավասարեցված անձինք են`

- վարժական հավաքների կանչված զինապարտները,

- Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության մարտական գործողությունների մասնակիցները (Հայաստանի Հանրապետության պաշտպանության մարտերին մասնակցած անձանց մարտական գործողությունների մասնակցի կարգավիճակ է տրվում Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով):

Զինծառայողների և դրանց հավասարեցված անձանց զինվորական ծառայության հետ կապված եկամուտներին են դասվում պարտադիր ժամկետային զինծառայության, ինչպես նաև սահմանված կարգով պահեստ արձակվելուց հետո մեկ տարվա ընթացքում ստացված հետևյալ եկամուտները, մասնավորապես.

ա) Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի միջոցների հաշվին ստացված դրամական փոխհատուցումը, ինչպես նաև պարենային և հանդերձանքի ապահովության կամ դրա փոխարեն` դրամական փոխհատուցումը (իրենց ցանկությամբ).

բ) օրենքով սահմանված դեպքերում և կարգով անհատույց ստացված հետևյալ եկամուտները`

- զինծառայողներին (դրանց հավասարեցված անձանց) և նրանց ընտանիքների անդամներին անվճար բժշկական օգնության, առողջարանային բուժման ուղեգրի արժեքը, ինչպես նաև բուժման վայր մեկնելու և վերադառնալու հետ կապված ծախսերը,

- մինչև մշտական բնակտարածություն ստանալը զինծառայողների (դրանց հավասարեցված անձանց) և նրանց ընտանիքների անդամներին ծառայողական բնակելի տարածություններով ապահովման արժեքը, իսկ վերջիններիս բացակայության դեպքում` սահմանված կարգով վճարվող դրամական փոխհատուցումը (բնակելի տարածություններ վարձակալելու կամ բնակարաններ ձեռք բերելու համար),

- Հայաստանի Հանրապետության տարածքում քաղաքային ուղևորատար տրանսպորտի բոլոր տեսակներից (բացի ոչ երթուղային տաքսիից) անվճար երթևեկման արժեքը, ինչպես նաև արձակուրդի անցկացման վայր մեկնելիս Հայաստանի Հանրապետության տարածքում մերձքաղաքային և միջքաղաքային ուղևորատար տրանսպորտի բոլոր տեսակներից (բացի ոչ երթուղային տաքսիից) անվճար երթևեկման արժեքը (իսկ նրանց ուղեկցող ընտանիքի անդամների համար` 50%-ի զեղչը):

Նշված անձանց զինվորական ծառայության հետ կապ չունեցող եկամուտներից եկամտահարկը հաշվարկվում է ընդհանուր սահմանված կարգով:

12.2. Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված նորմաների սահմաններում փոխհատուցման վճարները (բացառությամբ` աշխատանքից ազատվելու դեպքում չօգտագործված արձակուրդի փոխհատուցման վճարների):

Սույն հրահանգի իմաստով փոխհատուցման վճարներ են համարվում աշխատանքային պարտականությունները կատարելու համար գործատուների կողմից իրենց աշխատողներին Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում տրվող փոխհատուցումները (մասնավորապես, գործուղման վճարները, դաշտային բավարարման վճարները, հատուկ սնունդը):

Գործուղման վճարներ են համարվում աշխատողներին աշխատանքի մշտական վայրից (քաղաք, գյուղ) դուրս որոշակի ժամկետով այլ վայրում հանձնարարություն կատարելու հետ կապված կատարված ծախսերի (գիշերավարձի, օրապահիկի, աշխատանքի վայրից գործուղման վայր մեկնելու և վերադառնալու, գործուղման վայրում տրանսպորտային միջոցներով երթևեկելու ծախսերը, ժամանակավոր գրանցման, փաստաթղթերի ձեռքբերման և ձևակերպման, արտարժույթի և վճարման միջոց հանդիսացող այլ փաստաթղթերի փոխանակման, հյուրանոցում տեղերի ամրակցման, կապի ծառայության, պարտադիր ապահովագրության ծախսերը և այլն) համար տրվող գումարները: Ընդ որում`

- օրապահիկը վճարվում է աշխատողի գործուղման մեջ գտնվելու օրացուցային օրերի (ներառյալ` գործուղում մեկնելու և վերադառնալու օրերը) համար և համախառն եկամտից նվազեցվում է կազմակերպությունների ու Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի համար Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և իրավական այլ ակտերով սահմանված չափերը չգերազանցող գումարների սահմաններում (այդ չափերը գերազանցող գումարները փաստաթղթերով հիմնավորված լինելու դեպքում գումարվում են աշխատավարձին և հարկվում ընդհանուր սահմանված կարգով),

- բյուջետային հիմնարկների և Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի աշխատողների համախառն եկամտից գիշերավարձը նվազեցվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և իրավական այլ ակտերով սահմանված չափերը չգերազանցող գումարների սահմաններում (այդ չափերը գերազանցող գումարները փաստաթղթերով հիմնավորված լինելու դեպքում գումարվում են աշխատավարձին և հարկվում ընդհանուր սահմանված կարգով),

- գործուղման այն վճարները, որոնց համար Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված չեն նորմաներ, համախառն եկամտից նվազեցվում են միայն փաստաթղթերով հիմնավորված լինելու դեպքում:

Օրինակ 1. Առևտրային կազմակերպության աշխատողը (Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի) 2001 թվականի հունվարի 29-ից մինչև փետրվարի 3-ը գործուղվել է Մոսկվա քաղաք: Մինչև գործուղումը հունվարի 26-ին աշխատողը կազմակերպությունից ստացել է ավանսային գումար` 400,0 հազ. դրամի չափով: Գործուղումից վերադառնալով մարտի 6-ին աշխատողը ներկայացրել է ավանսային հաշվետվություն գործուղման մեջ կատարված հետևյալ ծախսերի վերաբերյալ (արտարժույթով կատարված ծախսերը վերահաշվարկվել են Հայաստանի Հանրապետության դրամով` ելնելով դրանց կատարման օրերին Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի սահմանած արտարժութային հաշվարկային փոխարժեքից).

- ճանապարհածախս (Երևան-Մոսկվա-Երևան)`	100,0 հազ. դրամ,
- օդային ուղևորների ելքի համար պետական տուրք`	10,0 հազ. դրամ,
- գիշերավարձ (5 օր)`	250,0 հազ. դրամ,
- օրապահիկ (6 օր x 30,0 հազ. դրամ)`	180,0 հազ. դրամ,
- գործուղման այլ ծախսեր`	60,0 հազ. դրամ,
ընդամենը`	600,0 հազ. դրամ:

Կատարված ծախսերից փաստաթղթերով հիմնավորված չէ միայն գիշերավարձի մի մասը (100,0 հազ. դրամը), իսկ գործուղման մնացած ծախսերը փաստաթղթերով հիմնավորված են: Կազմակերպության կողմից մարտի 7-ին աշխատողին վճարվել է հաշվետվությամբ ներկայացված ամբողջ գումարի չվճարված մնացորդը (600,0-400,0=200,0 հազ. դրամ):

Տվյալ դեպքում աշխատողի մարտ ամսվա համախառն եկամտից ենթակա է նվազեցման 470,0 հազ. դրամ (100,0+10,0+(250,0-100,0)+6x25,0+60,0), իսկ 130,0 հազ. դրամը (100,0+(30,0-25,0)x6) գումարվում է մարտ ամսվա աշխատավարձին և հարկվում ընդհանուր սահմանված կարգով (անկախ օրապահիկի փաստաթղթերով հիմնավորման հանգամանքից):

Աշխատողներին դաշտային բավարարման վճարումը կատարվում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում և կարգով: Ընդ որում,

- դաշտային բավարարումը վճարվում է դաշտային աշխատանքներում գտնվելու բոլոր օրացուցային օրերի համար և համախառն եկամտից նվազեցվում է կազմակերպությունների համար Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ և իրավական այլ ակտերով սահմանված չափերը չգերազանցող գումարների սահմաններում (այդ չափերը գերազանցող գումարները` օրապահիկի համար սույն հրահանգով սահմանված կարգով),

- դաշտային պայմաններում հավելյալ ծախսերը փոխհատուցելու նպատակով վճարվող դաշտային բավարարումը բացառում է այդ ժամանակահատվածում աշխատողին գործուղման ծախսերի (այդ թվում` գիշերավարձ և օրապահիկ) վճարումը, իսկ գործուղում մեկնելիս աշխատողի դաշտային բավարարման վճարումը դադարեցվում է:

Հատուկ սնունդ է համարվում աշխատանքի առանձնահատկությամբ պայմանավորված հնարավոր հետևանքները կանխարգելելու նպատակով աշխատողներին տրվող սնունդը: Հատուկ սննդի գծով աշխատողներին եկամուտներ վճարելու դեպքում համախառն եկամտից նվազեցվում են միայն բնամթերային (ոչ դրամական) ձևով տրամադրված եկամուտները: Օրինակ, վնասակար պայմաններ ունեցող աշխատանքներում ընդգրկված աշխատողներին սահմանված կարգով անվճար կարող են տրվել կաթ և այլ համանման սննդամթերքներ, իսկ առանձնապես վնասակար պայմաններ ունեցող աշխատանքներում` բուժպրոֆիլակտիկ սնունդ (սահմանված նորմաներով):

Աղտոտման հետ կապված աշխատանքներում ընդգրկված աշխատողներին անվճար կարող է տրվել սահմանված նորմայով օճառ, իսկ այն աշխատանքներում, ուր հնարավոր է վնասակար ներգործող նյութերի ազդեցությունը մաշկի վրա, սահմանված նորմաներով կարող են տրվել լվացող և վնասազերծող միջոցներ: Տաք արտադրամասերում ընդգրկված աշխատողներին կարող է անվճար տրվել սահմանված ջերմաստիճանի գազացված աղի ջուր:

Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ փոխհատուցման վճարների նորմաներ սահմանված չլինելու դեպքում համախառն եկամտից նվազեցվում են կատարված ծախսերի փոխհատուցման այն գումարները, որոնք հիմնավորված են փաստաթղթերով:

12.3. Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան ժառանգության, նվիրատվության և օգնության կարգով ֆիզիկական անձանցից ստացված գույքը (այդ թվում` դրամական միջոցները):

12.4. Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով գրանցված և հարկային մարմիններում հաշվառված ոչ առևտրային կազմակերպությունների միջոցներից կանոնադրական գործունեության շրջանակներում (կանոնադրական նպատակներին համապատասխան) ֆիզիկական անձանց դրամական և բնամթերային ձևով ցույց տրվող օգնության գումարները:

Սույն ենթակետում չնշված դեպքերում ոչ առևտրային կազմակերպությունների կողմից ցույց տրվող օգնության գումարները ենթակա են հարկման ընդհանուր սահմանված կարգով:

12.5. Հայաստանի Հանրապետության պետական և տեղական ինքնակառավարման մարմինների որոշումների հիման վրա, ինչպես նաև օտարերկրյա պետությունների և միջազգային միջպետական (միջկառավարական) կազմակերպությունների կողմից տրվող օգնության գումարները:

Հայաստանի Հանրապետության պետական կառավարման տարածքային մարմիններն են` մարզպետները և Երևանի քաղաքապետը: Հայաստանի Հանրապետության տեղական ինքնակառավարման մարմիններն են` համայնքի ավագանին և համայնքի ղեկավարը (քաղաքապետ, գյուղապետ):

Սույն ենթակետում չնշված դեպքերում ցույց տրվող օգնության գումարները ենթակա են հարկման ընդհանուր սահմանված կարգով:

(12.5 կետը խմբ., փոփ. 30.01.02 N 02/141)

12.6. Պարենային բավարարման արժեքը, ինչպես նաև այդ բավարարման փոխարեն վճարվող գումարները:

12.7. Անհատույց ստացված` օրենքով սահմանված կարգով շնորհ համարվող միջոցները:

12.8. Ֆիզիկական անձանց կողմից սեփականության իրավունքով իրենց պատկանող գույքի վաճառքից հարկային գործակալ չհանդիսացողներից ստացված գումարները (բացառությամբ` ձեռնարկատիրական գործունեության հետևանքով գույքի վաճառքից ստացված գումարների):

Իրացում (վաճառք) չի համարվում առևտրական կազմակերպությունների կանոնադրական կապիտալում ֆիզիկական անձի կողմից սեփականության իրավունքով իրեն պատկանող գույքի ներդրումը:

(12.8 կետը լրաց. 30.01.02 N 02/141)

12.9. Ֆիզիկական անձանց կողմից մասնավորեցման (սեփականաշնորհման) սերտիֆիկատների ձեռքբերման և դրանց` օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ներդրման դեպքում` սեփականաշնորհման սերտիֆիկատների անվանական արժեքի և դրանց ձեռքբերման գնի միջև դրական տարբերությունը:

12.10. Բարձրագույն ուսումնական հաստատությունների ուսանողներին, ասպիրանտներին, միջնակարգ-մասնագիտական ու պրոֆեսիոնալ-տեխնիկական ուսումնական հաստատությունների սովորողներին, հոգևոր ուսումնական հաստատությունների ունկնդիրներին պետության կողմից վճարվող, ինչպես նաև այն կրթաթոշակները, որոնք նրանց համար նշանակում են այդ ուսումնական հաստատությունները կամ սույն հրահանգի 12.4 և 12.5 ենթակետերում նշված կազմակերպությունները:

12.11. Ապահովագրական հատուցումները:

12.12. Այն գումարները, որոնք օրենքով սահմանված կարգով ստացվում են որպես վնասի փոխհատուցում (բացառությամբ` կորցված եկամտի (բաց թողնված օգուտի) փոխհատուցման):

Սույն ենթակետի կիրառման առումով հաշվի է առնվում միայն իրական վնասի փոխհատուցումը, ինչպես նաև աշխատողների աշխատանքային պարտականությունների կատարման հետ կապված խեղման, մասնագիտական հիվանդության և առողջության այլ վնասման հետևանքով պատճառված վնասի` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով և չափով փոխհատուցման գումարները:

12.13. Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության համաձայն աշխատանքից ազատման դեպքում (մասնավորապես, գործատուի վերակազմակերպման կամ լուծարման (գործունեության դադարեցման), աշխատողների թվի կամ հաստիքների կրճատման, աշխատողի կենսաթոշակային տարիքին հասնելու հետևանքով) վճարվող արձակման նպաստի գումարը:

Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում արձակման նպաստների չափերից ավել վճարված գումարներից հարկը հաշվարկվում է ընդհանուր սահմանված կարգով:

12.14. Կենսաթոշակների կամավոր ապահովագրության պայմաններով վճարվող լրացուցիչ կենսաթոշակները:

12.15. Աշխատողի կամ աշխատողի ընտանիքի որևէ անդամի մահվան կապակցությամբ միանվագ կարգով վճարվող օգնության գումարները:

12.16. Հայաստանի Հանրապետության ազգային հավաքականի կազմում միջազգային մրցույթներում և մրցություններում հաղթած մարզիկների և մարզիչների մրցանակները (պարգևները):

12.17. Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով և պայմաններով իրականացվող վիճակախաղերի մասնակիցների դրամական և իրային շահումները:

12.18. Մրցույթներում և մրցություններում ստացված դրամական մրցանակների (պարգևների) արժեքը` յուրաքանչյուր վճարման դեպքում 10,0 հազ. դրամի շրջանակներում:

12.19. Ֆիզիկական անձանց կողմից անհատական բնակարանային շինարարության նպատակով կառուցվող շինությունների գրավադրման դիմաց ստացված նպատակային վարկերի սպասարկման համար վճարվող տոկոսավճարները:

12.20. Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից բարձրագույն ուսումնական հաստատությանը հատկացված վճարովի չափաքանակի շրջանակում սովորող ուսանողական համակազմի 10%-ի ուսման տարեկան վարձի փոխհատուցման գումարները:

12.21. Պետական պարգևները (մրցանակները):

(12.21 կետը լրաց. 30.01.02 N 02/141)

Սույն ենթակետում նշված փոխհատուցման գումարները վերաբերվում են միայն տվյալ բարձրագույն ուսումնական հաստատության կողմից իր մոտ սովորող ուսանողների ուսման տարեկան վարձի փոխհատուցմանը:

13. Համախառն եկամտից նվազեցվող եկամուտներն են նաև.

ա) ստացված շահաբաժինները.

բ) կազմակերպության լուծարման դեպքում ֆիզիկական անձանց բաժնետոմսերի (փայերի) դիմաց ստացված մնացորդային գույքի գումարի և բաժնեմասի անվանական արժեքի դրական տարբերությունը.

գ) անհատ ձեռնարկատիրոջ գործունեության դադարեցման դեպքում մնացորդային գույքի արժեքը.

դ) գանձապետական պարտատոմսերի և պետական այլ արժեթղթերի օտարումից, այլ արժեթղթերով փոխանակումից կամ նման այլ գործարքներից ստացված եկամուտները.

ե) բաժնետոմսերի կամ ներդրում վկայող այլ արժեթղթերի օտարումից, այլ արժեթղթերով փոխանակումից կամ նման այլ գործարքներից ստացված եկամուտները.

զ) գանձապետական պարտատոմսերից և պետական այլ արժեթղթերից տոկոսի կամ մարելիս զեղչի ձևով ստացված եկամտի չափով:

(13-րդ կետը լրաց. 30.01.02 N 02/141)

13.1. Սույն կետի «ա», «դ» և «ե» ենթակետերով նախատեսված եկամուտները համախառն եկամտից չեն նվազեցվում, եթե`

- ստացվում են որպես վճարման միջոց տրված մուրհակի, չեկի կամ վճարային այլ արժեթղթերի օտարումից, կամ

- իրականում ստացվում են որպես ապրանքների, աշխատանքների կամ ծառայությունների դիմաց վարձատրություն կամ փոխարինում են նման վարձատրությունը (անկախ արժեթղթի դիմաց իրական ներդրման կամ փոխատվության փաստի առկայությունից):

13.2. Անկախ ինվեստիցիոն բրոքեր կամ դիլեր համարվող հարկատուն կարող է իր համախառն եկամուտը նվազեցնել սույն կետի «դ» և «ե» ենթակետերով սահմանված եկամուտների չափով, եթե`

- հարկատուի գրանցամատյանում (կամ գործարքների գրանցման այլ տեղում) արժեթուղթը մինչև դրա ձեռքբերման աշխատանքային օրվա ավարտը գրանցվել է որպես ներդրման նպատակով ձեռքբերված արժեթուղթ, և

- վերջինս արժեթուղթը չի օտարում ձեռքբերման օրվանից հետո 24 ամսվա ընթացքում (տվյալ դեպքում օտարում է համարվում նաև արժեթուղթը գրավադրելը, օտարման իրավունքով լիազորագրային կառավարման հանձնելը, օտարման իրավունք նախատեսող լիազորագրով այլ անձին հանձնելը կամ որևէ այլ գործարքը, որը վկայում է դրա կատարման պահին արժեթղթի թողարկված փաստացի օտարումը այլ անձի):

13.3. Եթե հարկատուն սույն կետով նախատեսված նվազեցման իրավունք ունի և սույն հրահանգի որևէ այլ կետի համաձայն իր համախառն եկամտից նվազեցնում է արժեթղթի ձեռքբերման գինը, ապա սույն կետի «դ» և «ե» ենթակետերի համաձայն իր համախառն եկամուտը կարող է նվազեցնել միայն տվյալ արժեթղթի ձեռքբերման գնի և իրացումից ստացված եկամտի (հասույթի) տարբերության չափով:

14. Հարկվող եկամուտը որոշելիս գյուղատնտեսական արտադրությամբ զբաղված հարկատուների մոտ համախառն եկամուտը նվազեցվում է գյուղատնտեսական արտադրանքի իրացումից ստացված եկամտի չափով, ինչպես նաև այլ գործունեությունից ստացված եկամուտների չափով, եթե վերջինիս տեսակարար կշիռը գյուղատնտեսական և այլ գործունեությունից ստացված եկամտի մեջ չի գերազանցում 10%-ը:

Օրինակ 2. Ոսկետափ գյուղի բնակիչ Ա. Հակոբյանը սեփականության իրավունքով իրեն պատկանող հողակտորի վրա 2001 թ. ընթացքում աճեցրել է 300կգ. լոլիկ և 500կգ. վարունգ ու հանձնել է «Լիլիթ» ՍՊԸ-ին, որոնց դիմաց ստացել է 100,0 հազ. դրամի եկամուտ: Նշված քաղաքացին նույն ժամանակահատվածում կատարել է նաև կոշիկի վերանորոգում (վարելով առանձին հաշվառում), որի համար ունի պետական գրանցում և ստացել է 10,0 հազ. դրամի եկամուտ:

Տվյալ դեպքում, քանի որ այլ գործունեությունից ստացված եկամուտը (10,0 հազ. դրամ) չի գերազանցում համախառն եկամտի (100,0+10,0=110,0 հազ. դրամ) 10%-ը, ապա ֆիզիկական անձի ստացած այդ եկամուտը եկամտահարկով հարկման ենթակա չէ:

Օրինակ 3. Ակունք գյուղի բնակիչ Ա. Մարկոսյանը սեփականության իրավունքով իրեն պատկանող հողակտորի վրա 2001 թ. ընթացքում աճեցրել է 10 ցենտներ ցորեն: Ցորենի մի մասը` 5 ցենտները հանձնել է «Բերրիություն» ՍՊԸ-ին (կիլոգրամը` 100 դրամ), որի դիմաց ստացել է 50,0 հազ. դրամ եկամուտ, իսկ մյուս մասը` 5 ցենտները վերամշակելուց հետո ստացել է ալյուր, որից 2 ցենտները վաճառել է (կիլոգրամը` 130 դրամ) և ստացել 26,0 հազ. դրամի եկամուտ:

Տվյալ դեպքում, քանի որ այլ գործունեությունից ստացված եկամուտը (26,0 հազ. դրամ) գերազանցում է համախառն եկամտի (50,0+26,0=76,0 հազ. դրամ) 10%-ը, ապա 2 ցենտներ ալյուրի իրացումից ստացված եկամուտը ամբողջությամբ ենթակա է հարկման եկամտահարկով:

Սույն հրահանգի իմաստով գյուղատնտեսական արտադրանք է համարվում կենդանիների կամ բույսերի կենսաբանական վերափոխման միջոցով վերջնական կամ միջանկյալ սպառման համար ստացվող`

- հացահատիկային և հացահատիկաոլոռային մշակաբույսերը,

- տեխնիկական մշակաբույսերը,

- պալարապտղային, բանջարային, բոստանային մշակաբույսերը և փակ գրունտի արտադրանքը,

- դաշտային մշակման կերային մշակաբույսերը,

- կերարտադրության այլ արտադրանքը,

- պարտեզների, խաղողի այգիների, բազմամյա տնկիների և ծաղկաբուծության արտադրանքը,

- ծառերի և թփերի սերմերը, պտուղներում եղած սերմերը,

- ծառերի և թփերի սածիլները,

- ծառերի և թփերի տնկիները,

- անասնաբուծության արտադրանքը,

- խոզաբուծության արտադրանքը,

- ոչխարաբուծության և այծաբուծության արտադրանքը,

- թռչնաբուծության արտադրանքը,

- ձիաբուծության, էշաբուծության և ջորիաբուծության արտադրանքը,

- եղջերվաբուծության և ուղտաբուծության արտադրանքը,

- ճագարաբուծության, մորթատու գազանաբուծության և որսորդական տնտեսության արտադրանքը,

- ձկնաբուծության, մեղվաբուծության, շերամաբուծության, արհեստական սերմնավորման արտադրանքը:

Գյուղատնտեսական արտադրանքի գծով ստացված եկամտի ճիշտ հաշվարկման անհնարինության դեպքում այն հաշվարկվում է հիմնվելով Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հաստատված կադաստրային զուտ եկամտի տվյալների վրա:

15. Հարկվող եկամուտը որոշելիս համախառն եկամուտը նվազեցվում է հարկատուի հաշվին կատարվող Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կենսաթոշակային, զբաղվածության, սոցիալական ապահովագրության պարտավորության (այդ թվում` պարտադիր սոցիալական ապահովագրության) վճարների գումարի չափով:

16. Հարկվող եկամուտը որոշելիս համախառն եկամուտը նվազեցվում է սույն կետում թվարկված կազմակերպություններին փոխանցված (տրամադրված) միջոցների (ապրանք և (կամ) դրամական միջոցներ), նրանց մատուցված ծառայությունների արժեքի չափով, բայց սույն հրահանգին համապատասխան հաշվարկված հարկվող եկամտի 5%-ից ոչ ավելի.

ա) հասարակական կազմակերպություններին.

բ) կրոնական կազմակերպություններին.

գ) Հայաստանի Հանրապետության քաղաքական կուսակցություններին.

դ) համատիրություններին, շահույթ ստանալու նպատակ չհետապնդող այն կազմակերպություններին, որոնք կազմակերպվել և գործում են բացառապես կրոնական, բարեգործական, գիտական, հասարակական անվտանգության նպատակով փորձարկման, շրջակա միջավայրի պաշտպանության, գրականության, մշակույթի և կրթության զարգացման և քարոզման, սպառողների իրավունքների պաշտպանության, սիրողական սպորտի խթանման և կազմակերպման, տղամարդու, կանանց, երեխաների և ծերերի իրավունքների պաշտպանության նպատակով.

ե) գրադարաններին, թանգարաններին, հանրակրթական դպրոցներին, տուն-գիշերօթիկներին, ծերանոցներին ու մանկատներին.

զ) հոգեբուժական և հակաթոքախտային դիսպանսերներին ու հիվանդանոցներին:

17. Համախառն եկամուտը նվազեցվում է եկամտի ստացման յուրաքանչյուր ամսվա համար անձնական նվազեցման` 20,0 հազ. դրամի չափով:

18. Հարկվող եկամուտը որոշելիս համախառն եկամուտը նվազեցվում է նաև ձեռնարկատիրական գործունեությունից և քաղաքացիաիրավական պայմանագրեր կատարելուց ստացված եկամուտների գծով անհրաժեշտ և փաստաթղթերով հիմնավորված ծախսերի չափով:

Փաստաթղթերով ծախսերի հիմնավորման նկատմամբ ներկայացվող պահանջները սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

 

Բ ա ժ ի ն  5

 

Եկամտահարկի դրույքաչափերը

 

19. Հարկ վճարող ֆիզիկական անձանց եկամտահարկը (սույն հրահանգի 6-րդ բաժնով սահմանված դեպքերում` հարկային գործակալի կողմից) հաշվարկվում է հարկվող եկամտի նկատմամբ հետևյալ դրույքաչափերով.

19.1. Ռոյալթիներից և գույքի վարձակալության դիմաց եկամուտներից` 10% դրույքաչափով:

Տոկոսներից` հետևյալ դրույքաչափերով.

Ժամանակահատվածը	Դրույքաչափը
01.01.2001 թ.-30.06.2001 թ. (ներառյալ)	0%
01.07.2001 թ.-30.06.2002 թ. (ներառյալ)	5%
01.07.2002 թ.-ից սկսած	10%

19.2. Բացառությամբ 19.1 ենթակետում նշված եկամուտների, հարկային գործակալի միջոցով չհարկված եկամուտներից` հետևյալ դրույքաչափերով.

Տարեկան հարկվող եկամտի չափը	Հարկի գումարը
Մինչև 960,000 դրամ	Հարկվող եկամտի 10%
960,000 դրամից ավելի	96,000 դրամին գումարած 960,000 դրամը գերազանցող գումարի 20%

19.3. Բացառությամբ 19.1 ենթակետում նշված եկամուտների, ֆիզիկական անձանց եկամուտներ վճարելիս հարկային գործակալները հարկը հաշվարկում են հետևյալ դրույքաչափերով,

Ամսական հարկվող եկամտի չափը	Հարկի գումարը
Մինչև 80,000 դրամ	Հարկվող եկամտի 10%
80,000 դրամից ավելի	8,000 դրամին գումարած 80,000 դրամը գերազանցող գումարի 20%

իսկ ֆիզիկական անձանցից գույք ձեռք բերելու դիմաց վճարվող եկամուտներից` 10% դրույքաչափով:

(19.3 կետը լրաց. 30.01.02 N 02/141)

19.4. Բացառությամբ 19.1 ենթակետում նշված եկամուտների, օտարերկրացիներին հայաստանյան աղբյուրներից եկամուտներ վճարելիս հարկային գործակալները հարկը հաշվարկում են.

ա) աշխատանքի վարձատրությունից և դրան հավասարեցված եկամուտներից` 19.3 կետում նշված դրույքաչափերով.

բ) այլ եկամուտներից` հետևյալ դրույքաչափերով.

Եկամտի տեսակը	Չափը
ապահովագրությունից ստացված ապահովագրական հատուցումներ և փոխադրման (ֆրախտի) դիմաց ստացված եկամուտներ	5%
գույքի արժեքի հավելաճ և այլ պասիվ եկամուտներ (բացի փոխադրման (ֆրախտի) դիմաց ստացված եկամուտներից), ինչպես նաև այլ (այդ թվում` ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված)` հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ	10%

19.5. Սույն կետում նշված դրույքաչափերը (չափերը) կիրառվում են 2001 թվականի հունվարի 1-ից հետո ստացված (վճարված) եկամուտների նկատմամբ, բացառությամբ` մինչև 2001 թվականի հունվարի 1-ը ընկնող ժամանակահատվածին վերաբերող և մինչև 2001 թվականի փետրվարի 1-ը հաշվարկված աշխատանքի վարձատրության և դրան հավասարեցված եկամուտների:

 

Գ լ ու խ  2

 

Եկամտահարկի հաշվարկման ԵՎ վճարման կարգը

 

20. Հարկ վճարող ֆիզիկական անձինք հաշվետու ժամանակաշրջանում ստացված եկամուտներից եկամտահարկի գումարը հաշվարկում են ինքնուրույն, բացառությամբ` սույն հրահանգի 6-րդ բաժնում նախատեսված դեպքերի, երբ հարկի հաշվարկումը, պահումը (գանձումը) և Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե վճարումը իրականացնում է հարկային գործակալը:

21. Եկամտահարկը հաշվարկելիս.

ա) նվազեցումների միևնույն գումարը համախառն եկամտից կարող է կատարվել միայն մեկ անգամ.

բ) սույն հրահանգով նախատեսված նվազեցվող եկամուտների մասով ծախսերը հարկման նպատակով հաշվի չեն առնվում.

գ) ռոյալթիներից, գույքի վարձակալության դիմաց եկամուտներից և տոկոսներից եկամտահարկը հաշվարկվում է առանց հաշվի առնելու սույն հրահանգով սահմանված նվազեցումները:

դ) ֆիզիկական անձանցից գույք ձեռք բերելու դիմաց եկամտահարկը հաշվարկվում է հաշվի առնելով միայն սույն հրահանգի 13 և 14 կետերով սահմանված նվազեցումները:

(21-րդ կետը լրաց. 30.01.02 N 02/141)

 

Բ ա ժ ի ն  6

 

Հարկային գործակալի կողմից հարկի հաշվարկման ԵՎ վճարման կարգը

 

22. Հարկային գործակալների կողմից ֆիզիկական անձանց եկամուտներ վճարելիս հարկի պահումը (գանձումը) իրականացվում է յուրաքանչյուր վճարման դեպքում:

23. Կազմակերպությունները և անհատ ձեռնարկատերերը Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին եկամուտներ վճարելիս իրականացնում են հարկի պահում (գանձում), բացառությամբ, եթե.

ա) վճարվող եկամուտները ձեռնարկատիրական գործունեության (ապրանքների մատակարարման, աշխատանքների կատարման, ծառայությունների մատուցման) արդյունք են և Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու հետ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կնքվում է քաղաքացիաիրավական գրավոր պայմանագիր (այդ թվում` երկկողմանի ակտ)` նշելով հարկ վճարողի հաշվառման համարը (ՀՎՀՀ), անձնագրի տվյալները և Հայաստանի Հանրապետությունում բնակության (հաշվառման) հասցեն, ինչպես նաև ձեռնարկատիրական գործունեության իրականացման պետական գրանցման վկայականի համարը.

բ) («բ» ենթակետը հանվել է 30.01.02 N 02/141)

գ) Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն վճարվում են սույն հրահանգի 6.5 ենթակետում նշված` խաղատներում, շահումներով խաղերում շահումներ.

դ) Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն վճարվում են սույն հրահանգի 6.6 ենթակետում նշված` մրցույթներից (մրցություններից) իրային մրցանակներ:

Սույն հրահանգի իմաստով անձնագրի տվյալներ են համարվում անձնագրում արտացոլված անուն և ազգանունը, անձնագրի համարը (սերիան), տրման ամսաթիվը և կոդը (ում կողմից է տրված):

(23-րդ կետը փոփ. 30.01.02 N 02/141)

23.1. Հարկային գործակալը Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն եկամուտներ վճարելիս այդ եկամուտներից իրականացնում է նվազեցումներ.

ա) իր կողմից Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն վճարվող` սույն հրահանգի 12, 13 և 14 կետերում նշված եկամուտների չափով.

բ) սույն հրահանգի 15 կետով սահմանված պարտադիր վճարի գումարի չափով, եթե այդ վճարը հաշվարկելու, պահելու (գանձելու) պարտավորությունը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կրում է Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն եկամուտներ վճարող տվյալ հարկային գործակալը.

գ) սույն հրահանգի 16 կետում նշված հատկացումների չափով` Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու գրավոր դիմումի համաձայն:

Օրինակ 4. Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին 2001 թ. հունիսին գրավոր դիմում է կազմակերպությանը այդ ամսում իրեն հաշվարկված 50,0 հազ. դրամ աշխատավարձից 5,0 հազ. դրամը փոխանցել Հ. Թումանյանի թանգարանին:

Կազմակերպության կողմից կատարվում է հետևյալ հաշվարկ.

- համախառն եկամուտ`	50,0 հազ. դրամ,
- պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար`	1,5 հազ. դրամ,
- անձնական նվազեցում`	20,0 հազ. դրամ,
տարբերություն (50,0-1,5-20,0)`	28,5 հազ. դրամ,
գործակից ((100%+5%):100%)	1.05,
- հարկվող եկամուտ (28,5:1.05)`	27,143 հազ. դրամ,
- հարկ (27,143x10%)`	2,714 հազ. դրամ:

Ընդ որում, բարեգործական հատկացումների գծով նվազեցումը կազմում է 1,357 հազ. դրամ (27.143x5%):

Արհեստակցական կազմակերպության անդամի գրավոր դիմումի առկայության դեպքում գործատուն կազմակերպում է արհմիութենական անդամավճարի գանձումը և հատկացումը` արհեստակցական կազմակերպության կանոնադրությամբ և կոլեկտիվ պայմանագրով (համաձայնագրով) սահմանված կարգով ու ժամկետում: Այդ առումով հարկային գործակալների կողմից իր աշխատողներին վճարվող եկամուտներից յուրաքանչյուր ամսում արհմիութենական կազմակերպություններին սահմանված չափերով մասհանվող գումարները (բայց սույն հրահանգի 16 կետով սահմանված չափից ոչ ավել) համախառն եկամտից նվազեցնելու համար աշխատողների կողմից արհեստակցական կազմակերպության անդամության դիմումի առկայությունը պարտադիր է.

դ) սույն հրահանգի 17 կետում նշված անձնական նվազեցման չափով` անկախ տվյալ հարկատուի կողմից ստացվող եկամուտներից մյուս հարկային գործակալների կողմից նման նվազեցումների իրականացումից:

23.2. Հարկային գործակալները հարկը հաշվարկում են.

ա) ռոյալթիներից, տոկոսներից և գույքի վարձակալության դիմաց եկամուտներից` սույն հրահանգի 19.1 ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով:

Օրինակ 5. Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացու և բանկի միջև կնքված ավանդային պայմանագրի համաձայն քաղաքացին 2000 թ. հոկտեմբերի 1-ին բանկում ներդրել է ավանդ 1000,0 հազ. դրամ գումարի չափով` 1 տարի ժամկետով, որի դիմաց ամսական ստանում է եկամուտ` տարեկան 12% (պարզ տոկոս) հաշվարկով: Բանկի կողմից տոկոսները վճարվել են յուրաքանչյուր ամիս` հաջորդ ամսվա 5-ին:

Տվյալ դեպքում բանկի կողմից քաղաքացուն 2000 թ. 2-րդ կիսամյակում եկամուտներ վճարելիս դրանք դիտվում են որպես նվազեցվող եկամուտներ, 2001 թ. 1-ին կիսամյակում եկամուտներ վճարելիս հարկը հաշվարկվում է 0% դրույքաչափով, իսկ 2001 թ. 2-րդ կիսամյակում եկամուտներ վճարելիս` 5% դրույքաչափով, որը կազմում է ամսական 0,5 հազ. դրամ (1000,0x12%:12x5%) և վճարմանը հաջորդող 2 աշխատանքային օրվա ընթացքում ենթակա է փոխանցման Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե:

Օրինակ 6. Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին 2001 թ. մարտի 1-ին բանկից ձեռք է բերել 100,0 հազ. դրամ անվանական արժեքով հասարակ մուրհակ (ոչ պետական)` 18% զեղչով, որի մարման ժամկետը լրացել է 2001 թ. մայիսի 31-ին: Բանկի կողմից տոկոսները վճարվել են 2001 թ. հուլիսի 2-ին:

Տվյալ դեպքում բանկի կողմից քաղաքացուն եկամուտներ վճարելուց հարկը հաշվարկվում է 3 ամսվա համար հաշվեգրված զեղչատոկոսների համար 5% դրույքաչափով, որը կազմում է 0,9 հազ. դրամ (100,0x18%x5%) և 2001 թ. հուլիսի 4-ից ոչ ուշ ենթակա է փոխանցման Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե:

Օրինակ 7. Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին 2000 թ. դեկտեմբերի 1-ից մեկ տարով կազմակերպությանը վարձակալության է հանձնում բնակելի տարածքը, որի դիմաց ստանում է վարձավճար` ամսական 50,0 հազ. դրամ գումարի չափով: Կազմակերպության կողմից վարձավճարները վճարվել են յուրաքանչյուր ամիս` հաջորդ ամսվա 5-ին:

Տվյալ դեպքում կազմակերպության կողմից քաղաքացուն 2001 թ. ընթացքում եկամուտներ վճարելիս հարկը հաշվարկվում է 10% դրույքաչափով, որը կազմում է ամսական 5,0 հազ. դրամ (50,0x10%) և վճարմանը հաջորդող 2 աշխատանքային օրվա ընթացքում ենթակա է փոխանցման Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե.

բ) մյուս բոլոր եկամուտներից` սույն հրահանգի 19.3 ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով (բացառությամբ` սույն հրահանգի 26 կետում նշված դեպքերի):

Ամսվա ընթացքում յուրաքանչյուր հաջորդ վճարման դեպքում կատարվում է աճողական կարգով հարկվող եկամտի և հարկի հաշվարկ` ելնելով տվյալ վճարման վայրում այդ ամսվա համար հարկային գործակալի կողմից Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն կատարված վճարումների ընդհանուր գումարից և անձնական նվազեցման չափից:

Օրինակ 8. Կազմակերպությունը աշխատանքային պայմանագրով իր մոտ աշխատող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն 2001 թ. մարտի 2-ին հաշվարկում է փետրվար ամսվա աշխատավարձ` 70,0 հազ. դրամ գումարով, որից հարկվող եկամուտը հաշվարկվում է հետևյալ կարգով.

- համախառն եկամուտ`	70,0 հազ. դրամ,
- պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար`	2,1 հազ. դրամ,
- անձնական նվազեցում`	20,0 հազ. դրամ,
- հարկվող եկամուտ (70,0-2,1-20,0)`	47,9 հազ. դրամ:

Հարկվող եկամտից հարկը կազմում է 4,79 հազ. դրամ (47,9x10%):

2001 թ. մարտի 6-ին հարկային գործակալի կողմից այդ քաղաքացուն հաշվարկվում է փետրվար ամսվա պարգևատրում` 40,0 հազ. դրամ գումարով և կատարվում է աճողական կարգով հարկվող եկամտի ու հարկի հաշվարկ` ելնելով փետրվար ամսվա համար հարկային գործակալի կողմից այդ քաղաքացուն հաշվարկված եկամուտների ընդհանուր գումարից հետևյալ կարգով.

- համախառն եկամուտ (70,0+40,0)`	110,0 հազ. դրամ,
- պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար`	3,3 հազ. դրամ,
- անձնական նվազեցում`	20,0 հազ. դրամ,
- հարկվող եկամուտ (110,0-3,3-20,0)`	86,7 հազ. դրամ,
- հարկ (8,0+(86,7-80,0)x20%)`	9,34 հազ. դրամ:

 Հաշվանցելով աշխատավարձից հաշվարկված հարկի գումարը, որոշվում է պարգևատրման գումարից պահման ենթակա հարկի գումարը` 4,55 հազ. դրամ (9,34-4,79):

Օրինակ 9. Կազմակերպությունը աշխատանքային պայմանագրով իր մոտ աշխատող Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն 2001 թ. փետրվարի 2-ին հաշվարկում է հունվար ամսվա աշխատավարձ` 15,0 հազ. դրամ գումարով, իսկ մարտի 2-ին հաշվարկում է փետրվար ամսվա աշխատավարձ` 40,0 հազ. դրամ գումարով: Հարկվող եկամուտը ըստ ամիսների կազմում է.

ա) հունվար.

- համախառն եկամուտ`	15,0 հազ. դրամ,
- պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար`	0,45 հազ. դրամ,
- անձնական նվազեցում`	20,0 հազ. դրամ,
- հարկվող եկամուտ (15,0-0,45-20,0)`	չի առաջանում.

բ) փետրվար.

- համախառն եկամուտ`	40,0 հազ. դրամ,
- պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար`	1,2 հազ. դրամ,
- անձնական նվազեցում`	20,0 հազ. դրամ,
- հարկվող եկամուտ (40,0-1,2-20,0)`	18,8 հազ. դրամ:

Այսպիսով, հունվար ամսվա համար վճարված աշխատավարձից հարկ չի առաջանում, իսկ փետրվար ամսվա համար վճարված աշխատավարձից հարկը կազմում է 1,88 հազ. դրամ (18,8x10%):

(23.2 կետը լրաց. 30.01.02 N 02/141)

24. Կազմակերպությունները և անհատ ձեռնարկատերերը օտարերկրացիներին եկամուտներ վճարելիս իրականացնում են հարկի պահում (գանձում), բացառությամբ, եթե.

ա) վճարված եկամուտները ձեռնարկատիրական գործունեության (ապրանքների մատակարարման, աշխատանքների կատարման, ծառայությունների մատուցման) արդյունք են և օտարերկրացու հետ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կնքվում է քաղաքացիաիրավական գրավոր պայմանագիր (այդ թվում` երկկողմանի ակտ)` նշելով հարկ վճարողի հաշվառման համարը (ՀՎՀՀ), անձնագրի տվյալները և Հայաստանի Հանրապետությունում բնակության (հաշվառման) հասցեն, ինչպես նաև ձեռնարկատիրական գործունեության իրականացման պետական գրանցման վկայականի համարը.

բ) վճարված եկամուտները կապված են օտարերկրացու կողմից իրականացված արտաքին տնտեսական գործունեության հետ:

Օրինակ 10. Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված կազմակերպության և օտարերկրացու միջև կնքված պայմանագրի համաձայն օտարերկրացին իրականացնում է ապրանքների անմիջական մատակարարում Աթենքից (Հունաստան) դեպի Երևան (Հայաստան): Մաքսային հայտարարագրից հետևում է, որ այդ ապրանքները ներմուծվել են կազմակերպության կողմից: Պայմանագրի համաձայն օտարերկրացու կողմից կազմակերպությանը փաստացի մատակարարված ապրանքների և մատուցված ծառայությունների գծով ներկայացված հաշիվ-ապրանքագրի (invoice) հիման վրա կազմակերպությունը օտարերկրացուն վճարում է 10000 ԱՄՆ-ի դոլար, որից`

- 8000 ԱՄՆ-ի դոլար`	ապրանքների դիմաց,
- 1300 ԱՄՆ-ի դոլար`	ապրանքների տեղափոխման համար,
- 500 ԱՄՆ-ի դոլար`	ապրանքների բեռնման-բեռնաթափման համար,
- 200 ԱՄՆ-ի դոլար`	մինչև Հայաստանի Հանրապետության տարածք
	ներկրումը մաքսային ձևակերպումների համար:

Տվյալ դեպքում այդ գործունեությունից օտարերկրացու ստացած եկամուտները (10000 ԱՄՆ-ի դոլար) համարվում են արտաքին տնտեսական գործունեությունից ստացված եկամուտներ և Հայաստանի Հանրապետությունում հարկման ենթակա չեն:

24.1. Հարկային գործակալները ճանաչում են սույն հրահանգի 10 կետում նշված` հայաստանյան աղբյուրներից օտարերկրացիներին վճարված եկամուտները (անկախ վճարման վայրից): Ընդ որում.

ա) օտարերկրացիների աշխատանքի վարձատրության և դրան հավասարեցված այլ վճարումները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ, եթե այդ եկամուտները վճարվում են աշխատանքային պայմանագրի համաձայն Հայաստանի Հանրապետությունում աշխատանքներ կատարելուց` Հայաստանի Հանրապետության աշխատանքային օրենսդրությանը համապատասխան.

բ) օտարերկրացիների շահաբաժինները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ, եթե այդ շահաբաժինները վճարվել են Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված կազմակերպություններում, ինչպես նաև Հայաստանի Հանրապետության ինվեստիցիոն հիմնադրամներում մասնակցությունից.

գ) օտարերկրացիների ռոյալթիները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ, եթե դրանք ստացվել են հարկային գործակալից, որի հետ կապված առաջացել է ռոյալթի վճարելու պարտավորությունը.

դ) օտարերկրացիների տոկոսները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ, եթե դրանք ստացվել են, մասնավորապես`

- փոխառության կամ մուրհակի դիմաց` հարկային գործակալից, որի հետ կապված առաջացել է տոկոսներ վճարելու պարտավորությունը,

- ավանդի (դեպոզիտի) դիմաց` հարկային գործակալից, որի հետ կապված առաջացել է տոկոսներ վճարելու պարտավորությունը,

- պարտատոմսի դիմաց` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով թողարկված պարտատոմսերի էմիտենտից (կամ վերջինիս լիազորված անձից), ներառյալ` այդ պարտատոմսերը մարելիս զեղչի ձևով, ինչպես նաև մասնակցության իրավունքով թողարկված պարտատոմսերից վճարված տոկոսները` մինչև վերջիններիս բաժնետոմսերի փաստացի ձևավորումը.

ե) խաղատներում, շահումներով խաղերում օտարերկրացիների շահումները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ, եթե այդ շահումները ստացվել են Հայաստանի Հանրապետությունում գտնվող խաղատներից կամ Հայաստանի Հանրապետությունում անցկացվող շահումներով խաղերից.

զ) մրցույթներում (մրցություններում) օտարերկրացիների մրցանակները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ, եթե այդ եկամուտները ստացվել են Հայաստանի Հանրապետությունում անցկացվող մրցույթներից (մրցություններից).

է) վիճակախաղերից շահումները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ, եթե այդ եկամուտները ստացվել են Հայաստանի Հանրապետությունում անցկացվող վիճակախաղերում.

ը) նվիրատվության կամ օգնության կարգով օտարերկրացիների ստացվող (հատկացվող) գույքը (այդ թվում` դրամական միջոցները) համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ, եթե այդ եկամուտները ստացվել են հարկային գործակալից Հայաստանի Հանրապետությունում.

թ) օտարերկրացիների ապահովագրական հատուցումները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ, եթե այդ եկամուտները ստացվել են Հայաստանի Հանրապետությունում պետական գրանցում ստացած ապահովագրական կազմակերպություններից.

ժ) օտարերկրացիների կողմից գույքը վարձակալության տալուց ստացված եկամուտները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ, եթե`

- այդ եկամուտները ստացվել են Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գտնվող անշարժ գույքը վարձակալության տալուց,

- վարձակալության տալուց կամ վարձակալության պայմանագրի կնքման պահին շարժական գույքը գտնվում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքում կամ վարձակալության պայմանագրի գործողության ժամկետում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով այն գրանցվում է (ենթակա է գրանցման) Հայաստանի Հանրապետությունում.

ժա) օտարերկրացիների գույքի (այդ թվում` գյուղատնտեսական արտադրանքի) օտարումից արժեքի հավելաճի ձևով եկամուտները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ, եթե այդ եկամուտները ստացվել են Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գտնվող գույքի օտարումից, ընդ որում`

- գույքի Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծման փաստը հաստատող փաստաթղթերի (մաքսային հայտարարագիր) առկայության դեպքում գույքի ձեռքբերման արժեքը որոշվում է ելնելով վերջինիս ներմուծմանը վերաբերող հաշիվ-ապրանքագրում (invoice) նշված արժեքից,

- գույքի ձեռքբերման փաստը հաստատող փաստաթղթերի (հաշիվ-ապրանքագիր, գնման ակտ և այլն) առկայության դեպքում այդ գույքի ձեռքբերման արժեքը որոշվում է ելնելով վերջինիս ձեռքբերմանը վերաբերող փաստաթղթերում նշված արժեքից,

- գույքի ձեռքբերման արժեքի վերաբերյալ հիմնավորող փաստաթղթերի բացակայության դեպքում հայաստանյան աղբյուրներից եկամուտը հաշվարկվում է օտարերկրացիների կողմից օտարվող գույքի ամբողջ արժեքից (իրացման գներով) ելնելով:

Օրինակ 11. Օտարերկրացու կողմից ներդրում է կատարվել Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված առևտրային կազմակերպության կանոնադրական կապիտալում` Հայաստանի Հանրապետությունում ձեռք բերված գույքի ձևով: Օտարերկրացու կողմից այդ գույքը ձեռք է բերվել 100,0 հազ. դրամ արժեքով, իսկ առևտրային կազմակերպության կանոնադրական կապիտալ ներդրում կատարելիս այն գնահատվել է 140,0 հազ. դրամի չափով: Նշված գործարքների վերաբերյալ առկա են օրենսդրությամբ սահմանված հիմնավորող փաստաթղթերը:

Տվյալ դեպքում ներդրված գույքի գնահատման և ձեռք բերման արժեքներից առաջացած դրական տարբերությունը (140,0-100,0=40,0 հազ. դրամ) օտարերկրացու համար համարվում է հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտ, որից այդ առևտրային կազմակերպությունը հաշվարկելու է հարկը:

Օրինակ 12. Օտարերկրացին Հայաստանի Հանրապետության տարածքում սեփականության իրավունքով իրեն պատկանող գույքը վաճառել է Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված առևտրային կազմակերպությանը 50,0 հազ. դրամ արժեքով: Ընդ որում` օտարերկրացու կողմից այդ գույքի ձեռք բերման վերաբերյալ օրենսդրությամբ սահմանված հիմնավորող որևէ փաստաթուղթ բացակայում է:

Տվյալ դեպքում օտարերկրացու կողմից գույքի օտարումից ստացած ամբողջ արժեքը (50,0 հազ. դրամ) համարվում է հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտ, որից առևտրային կազմակերպությունը հաշվարկելու է հարկը.

ժբ) օտարերկրացիների կողմից բեռների փոխադրման (ֆրախտի) դիմաց եկամուտները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներ, եթե բեռները փոխադրվում են Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գտնվող հասցեից և (կամ) հասցեով, ընդ որում`

- բեռի փոխադրման դեպքում փոխադրողը առաքողի կողմից իրեն վստահված բեռը հասցնում է նշանակված վայրը և այն հանձնում է բեռն ստանալու համար լիազորված անձին (ստացողին), իսկ առաքողը վճարում է սահմանված վայրը բեռի փոխադրման համար (բեռի փոխադրումը հավաստվում է բեռնառաքիչին տրանսպորտային բեռնագիր (կոնոսամենտ կամ բեռի վերաբերյալ այլ փաստաթուղթ) հանձնելով),

- ֆրախտի (չարտերի) դեպքում մի կողմը (ֆրախտ տրամադրողը) մյուս կողմին (ֆրախտ ստացողին) բեռների փոխադրման համար վճարի դիմաց տրամադրում է տրանսպորտային միջոցի ամբողջ տարողունակությունը կամ դրա մի մասը` մեկ կամ մի քանի չվերթի համար:

Օրինակ 13. Սույն հրահանգի օրինակ 10-ում նշված դեպքում այլ օտարերկրացուն կազմակերպության համար ապրանքների տեղափոխման դիմաց կազմակերպության կողմից վճարված 1300 ԱՄՆ-ի դոլարը այդ օտարերկրացու համար համարվում է հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտ (բեռների փոխադրում), որից կազմակերպությունը հաշվարկելու է հարկը:

24.2. Հարկային գործակալները հարկը հաշվարկում են.

ա) ռոյալթիներից, տոկոսներից և գույքի վարձակալության դիմաց եկամուտներից` սույն հրահանգի 19.1 ենթակետով սահմանված դրույքաչափով.

բ) աշխատանքի վարձատրությունից և դրան հավասարեցված այլ վճարումներից` սույն հրահանգի 19.3 ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով (առանց սույն հրահանգով սահմանված նվազեցումները կատարելու):

Օրինակ 14. Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված առևտրային կազմակերպությունը այլ երկրներում չունի առանձնացված ստորաբաժանումներ (մասնաճյուղ, ներկայացուցչություն): Օտարերկրացին աշխատանքային պայմանագրի համաձայն հանդիսանում է այդ կազմակերպության աշխատող և հրամանով գործուղվում է Գերմանիա (իր մշտական բնակության վայր)` որպես կազմակերպության լիազոր ներկայացուցիչ:

Տվյալ դեպքում օտարերկրացուն վճարվող աշխատավարձը և գործուղման ծախսերի փոխհատուցման վճարները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից եկամուտներ և առևտրային կազմակերպությունը հարկը պահում է վճարվող եկամուտների ամբողջ գումարից (առանց անձնական նվազեցումների և գործուղման ծախսերի փոխհատուցման վճարների նվազեցումների իրականացման): Ընդ որում, աշխատավարձից հարկը հաշվարկվում է 19.3 ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով:

Նույն օրինակում, եթե առևտրային կազմակերպությունը Գերմանիայում ունենար առանձնացված ստորաբաժանում (մասնաճյուղ, ներկայացուցչություն) և օտարերկրացին աշխատանքային պայմանագրի համաձայն հանդիսանար այդ առանձնացված ստորաբաժանման աշխատող, ապա օտարերկրացուն վճարվող աշխատավարձը չէր համարվի հայաստանյան աղբյուրներից եկամուտ և հարկման ենթակա չէր լինի:

Ամսվա ընթացքում յուրաքանչյուր հաջորդ վճարման դեպքում կատարվում է աճողական կարգով հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտների և հարկի հաշվարկ` ելնելով տվյալ վճարման վայրում այդ ամսվա համար հարկային գործակալի կողմից օտարերկրացուն կատարված վճարումների ընդհանուր գումարից:

Օրինակ 15. Հարկային գործակալը աշխատանքային պայմանագրով իր մոտ աշխատող օտարերկրացուն 2001 թ. մարտի 2-ին հաշվարկում է փետրվար ամսվա աշխատավարձ` 70,0 հազ. դրամ գումարով, որը հանդիսանում է հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտ և հարկը կազմում է 7,0 հազ. դրամ (70,0x10%):

2001 թ. մարտի 6-ին հարկային գործակալի կողմից այդ օտարերկրացուն հաշվարկվում է փետրվար ամսվա պարգևատրում` 50,0 հազ. դրամ գումարով և կատարվում է աճողական կարգով հայաստանյան աղբյուրներից վճարված եկամուտների ու հարկի հաշվարկ` ելնելով փետրվար ամսվա համար հարկային գործակալի կողմից այդ օտարերկրացուն հաշվարկված եկամուտների ընդհանուր գումարից (70,0+50,0=120,0 հազ. դրամ): Հարկը կազմում է 16,0 հազ. դրամ (8,0+(120,0-80,0)x20%), որից 9,0 հազ. դրամը (16,0-7,0)` պարգևատրման գումարից.

գ) մյուս բոլոր դեպքերում` սույն հրահանգի 19.4 ենթակետով սահմանված չափերով (նվազեցնելով միայն սույն հրահանգի 13 կետով սահմանված նվազեցվող եկամուտները):

Օրինակ 16. Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված առևտրային կազմակերպությունը այլ երկրներում չունի առանձնացված ստորաբաժանումներ (մասնաճյուղ, ներկայացուցչություն): Օտարերկրացին քաղաքացիաիրավական պայմանագրի համաձայն 2001 թ. ընթացքում հանդիսանում է կազմակերպության լիազոր ներկայացուցիչ:

Եթե օտարերկրացին այդ լիազորությունները իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետությունում, ապա պայմանագրի համաձայն վճարվող գումարները համարվում են հայաստանյան աղբյուրներից եկամուտներ և հարկվում են եկամուտների վճարման աղբյուրի մոտ 10% դրույքաչափով (առանց որևէ նվազեցում կատարելու):

Եթե օտարերկրացին այդ լիազորությունները իրականացնում է այլ պետությունում (օրինակ` Գերմանիայում), ապա պայմանագրի համաձայն վճարվող գումարները չեն համարվում հայաստանյան աղբյուրներից եկամուտներ և հարկման ենթակա չեն:

Օրինակ 17. 2000 թ.-ին օտարերկրացին Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված առևտրային կազմակերպության բաժնետոմսերի (յուրաքանչյուրը` 6,0 հազ. դրամ անվանական արժեքով) ձեռք բերման համար վճարել է 500,0 հազ. դրամ (100 հատ x 5,0 հազ. դրամ), իսկ մեկ տարի անց այդ բաժնետոմսերը վաճառել է Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված մեկ այլ առևտրային կազմակերպությանը, որի դիմաց ստացել է 700,0 հազ. դրամ (100 հատ x 7,0 հազ. դրամ): Նշված գործարքների վերաբերյալ առկա են օրենսդրությամբ սահմանված հիմնավորող փաստաթղթերը:

Տվյալ դեպքում բաժնետոմսերի վաճառքի և ձեռք բերման արժեքների դրական տարբերությունը (700,0-500,0=200,0 հազ. դրամ) օտարերկրացու համար համարվում է հայաստանյան աղբյուրներից ստացված նվազեցվող եկամուտ, որից գնորդ առևտրային կազմակերպությունը հարկ չի հաշվարկում:

25. Աշխատողների արձակուրդային գումարների հարկումը կատարվում է հետևյալ կերպ.

ա) այն դեպքում, երբ ձևակերպվում է աշխատողի հերթական կամ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում` նախորդ տարիներում չօգտագործված արձակուրդը, ապա հաշվարկված արձակուրդային գումարը ներառվում է նրա համախառն եկամտի մեջ որպես այն ամիսների ստացված եկամուտ, որ ամիսներին նա գտնվում է արձակուրդում:

Օրինակ 18. Կազմակերպության աշխատողը (Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին) գնում է հերթական արձակուրդ 2000 թ. դեկտեմբերի 20-ին և վերադառնում 2001 թ. հունվարի 20-ին: Արձակուրդային գումարը հաշվարկվել է 60,0 հազ. դրամի չափով և վճարվել աշխատողին 2000 թ. դեկտեմբերի 19-ին:

Արձակուրդ գնալիս աշխատողի հարկը հաշվարկվում է.

ա) 2000 թ. դեկտեմբեր ամսվա աշխատավարձին գումարվում է դեկտեմբեր ամսվան բաժին ընկնող արձակուրդային գումարը (օրինակ` 25,0 հազ. դրամ) և տարվա սկզբից աճողական եղանակով հաշվարկվում է համախառն եկամուտը (օրինակ` 1000,0 հազ. դրամ),

- տարվա սկզբից աճողական եղանակով հաշվարկվում են նվազեցումները (օրինակ` 366,0 հազ. դրամ), այդ թվում` 2000 թ. հունվար-դեկտեմբեր ամիսների համար 28,0 հազ. դրամ ամսական անձնական նվազեցումները,

- հաշվարկվում է 2000 թ. տարեկան հարկվող եկամուտը, որպես համախառն եկամտի և նվազեցումների տարբերություն` 634,0 հազ. դրամ (1000,0-366,0),

- 2000 թ. տարեկան հարկը կազմում է 162,2 հազ. դրամ (68,0+(634,0-320,0)x30%),

- հաշվարկվում է 2000 թ. դեկտեմբեր ամսվա հարկը, որպես տարեկան հարկի և առաջին 11 ամիսների համար հաշվարկված հարկի (օրինակ` 146,4 հազ. դրամ) գումարների տարբերություն, որը կազմում է 15,8 հազ. դրամ (162,2-146,4),

- քանի որ 2000 թ. դեկտեմբեր ամսվա աշխատավարձից արդեն պահվել էր հարկի գումար (օրինակ` 8,6 հազ. դրամ), ապա 2000 թ. դեկտեմբեր ամսվան բաժին ընկնող արձակուրդային գումարից պահվող հարկը կազմում է 7,2 հազ. դրամ (15,8-8,6).

բ) 2001 թ. հունվար ամսվան բաժին ընկնող արձակուրդային գումարից` 35,0 հազ. դրամից (60,0-25,0) կատարվում են հունվար ամսվա նվազեցումներ` 29,05 հազ. դրամ (անձնական նվազեցում` 28,0 հազ. դրամ և պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար` 1,05 հազ. դրամ) գումարի չափով և 2001 թ. հունվար ամսվան բաժին ընկնող արձակուրդային գումարից պահվող հարկը կազմում է 0,893 հազ. դրամ ((35,0-29,05)x15%):

Այսպիսով, 2000 թ. դեկտեմբերի 19-ին աշխատողին վճարվող արձակուրդային գումարից Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե վճարման ենթակա հարկի գումարը կազմում է 8,093 հազ. դրամ (7,2+0,893):

Աշխատողի արձակուրդից վերադառնալուց հետո 2001 թ. հունվար ամսվա համար աշխատավարձը հաշվարկելիս կատարվում է աճողական կարգով 2001 թ. հունվար ամսվա հարկվող եկամտի և հարկի հաշվարկ` ելնելով այդ ամսվա համար հաշվարկված արձակուրդայինի և աշխատավարձի գումարներից.

ա) 2001 թ. հունվար ամսվա աշխատավարձին (օրինակ` 50,0 հազ. դրամ) գումարվում է հունվար ամսվան բաժին ընկնող արձակուրդային գումարը (35,0 հազ. դրամ) և աշխատողի հունվար ամսվա համախառն եկամուտը կազմում է 85,0 հազ. դրամ (50,0+35,0),

- հաշվարկվում են հունվար ամսվա նվազեցումները` 22,55 հազ. դրամ (անձնական նվազեցում` 20,0 հազ. դրամ և պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար` 2,55 հազ. դրամ),

- հաշվարկվում է 2001 թ. հունվար ամսվա հարկվող եկամուտը, որպես համախառն եկամտի և նվազեցումների տարբերություն` 62,45 հազ. դրամ (85,0-22,55),

- 2001 թ. հունվար ամսվա հարկը կազմում է 6,245 հազ. դրամ (62,45x10%).

բ) 2001 թ. հունվար ամսվա աշխատավարձից պահվող հարկի գումարը կազմում է 5,352 հազ. դրամ (6,245-0,893), որը ենթակա է վճարման Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե:

Օրինակ 19. Կազմակերպության աշխատողը (Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին) օգտագործում է նախորդ տարիներում չօգտագործված արձակուրդը և գնում արձակուրդ 2001 թ. հունվարի 20-ից մինչև փետրվարի 20-ը: Արձակուրդային գումարը հաշվարկվել է 60,0 հազ. դրամի չափով և վճարվել աշխատողին 2001 թ. հունվարի 19-ին:

Արձակուրդ գնալիս աշխատողի արձակուրդային գումարից հարկը հաշվարկվում է.

ա) 2001 թ. հունվար ամսվա աշխատավարձին (օրինակ` 70,0 հազ. դրամ) գումարվում է հունվար ամսվանը բաժին ընկնող արձակուրդային գումարը (օրինակ` 25,0 հազ. դրամ) և աշխատողի հունվար ամսվա համախառն եկամուտը կազմում է 95,0 հազ. դրամ (70,0+25,0),

- հաշվարկվում են հունվար ամսվա նվազեցումները` 22,85 հազ. դրամ (անձնական նվազեցում` 20,0 հազ. դրամ և պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար` 2,85 հազ. դրամ),

- հաշվարկվում է 2001 թ. հունվար ամսվա հարկվող եկամուտը, որպես համախառն եկամտի և նվազեցումների տարբերություն` 72,15 հազ. դրամ (95,0-22,85),

- 2001 թ. հունվար ամսվա հարկը կազմում է 7,215 հազ. դրամ (72,15x10%),

- քանի որ 2001 թ. հունվար ամսվա աշխատավարձից արդեն պահվել էր հարկի գումար` 4,79 հազ. դրամ ((70,0-20,0-2,1)x10%), ապա 2001 թ. հունվար ամսվան բաժին ընկնող արձակուրդային գումարից պահվող հարկը կազմում է 2,425 հազ. դրամ (7,215-4,79).

բ) 2001 թ. փետրվար ամսվան բաժին ընկնող արձակուրդային գումարից` 35,0 հազ. դրամից (60,0-25,0) կատարվում են փետրվար ամսվա նվազեցումներ` 21,05 հազ. դրամ (անձնական նվազեցում` 20,0 հազ. դրամ և պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար` 1,05 հազ. դրամ) գումարի չափով և 2001 թ. փետրվար ամսվան բաժին ընկնող արձակուրդային գումարից պահվող հարկը կազմում է 1,395 հազ. դրամ ((35,0-21,05)x10%):

Այսպիսով, 2001 թ. հունվարի 19-ին աշխատողին վճարվող արձակուրդային գումարից Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե վճարման ենթակա հարկի գումարը կազմում է 3,82 հազ. դրամ (2,425+1,395):

Աշխատողի արձակուրդից վերադառնալուց հետո 2001 թ. փետրվար ամսվա համար աշխատավարձը հաշվարկելիս կատարվում է աճողական կարգով 2001 թ. փետրվար ամսվա հարկվող եկամտի և հարկի հաշվարկ` ելնելով այդ ամսվա համար հաշվարկված արձակուրդայինի և աշխատավարձի գումարներից.

ա) 2001 թ. փետրվար ամսվա աշխատավարձին (օրինակ` 60,0 հազ. դրամ) գումարվում է փետրվար ամսվանը բաժին ընկնող արձակուրդային գումարը (60,0-25,0=35,0 հազ. դրամ) և աշխատողի փետրվար ամսվա համախառն եկամուտը կազմում է 95,0 հազ. դրամ (60,0+35,0),

- հաշվարկվում են փետրվար ամսվա նվազեցումները` 22,85 հազ. դրամ (անձնական նվազեցում` 20,0 հազ. դրամ և պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար` 2,85 հազ. դրամ),

- հաշվարկվում է 2001 թ. փետրվար ամսվա հարկվող եկամուտը, որպես համախառն եկամտի և նվազեցումների տարբերություն` 72,15 հազ. դրամ (95,0-22,85),

- 2001 թ. փետրվար ամսվա հարկը կազմում է 7,215 հազ. դրամ (72,15x10%).

բ) 2001 թ. փետրվար ամսվա աշխատավարձից պահվող հարկի գումարը կազմում է 5,82 հազ. դրամ (7,215-1,395), որը ենթակա է վճարման Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե.

բ) այն դեպքում, երբ արձակուրդում գտնվող աշխատողին Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ետ են կանչում աշխատանքի, ապա հարկը հաշվարկելիս`

- մինչև արձակուրդ գնալը արձակուրդային գումարները հաշվի են առնվում «ա» ենթակետով սահմանված կարգով,

- արձակուրդից ետ կանչելու օրվանից փաստացի աշխատած օրերի համար աշխատավարձը գումարվում է այն ամսվա եկամուտներին (եթե արձակուրդից ետ կանչելու օրերը վերաբերվում են երկու ամիսներին, ապա` ըստ այդ ամիսների), որ օրերի համար տրվել է աշխատավարձը,

- արձակուրդից ետ կանչելուց հարկը հաշվարկվում է` ելնելով այդ ամսվա համար «ա» ենթակետով սահմանված կարգով հաշվարկված արձակուրդայինի և աշխատավարձի ընդհանուր գումարից (անկախ աշխատողին չօգտագործված արձակուրդի օրերի համար արձակուրդ գնալու իրավունքը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով պահպանելու հանգամանքից):

Ընդ որում, եթե արձակուրդից ետ կանչելուց աշխատողը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով պահպանում է չօգտագործված արձակուրդի օրերի համար արձակուրդ գնալու իրավունքը, ապա չօգտագործված արձակուրդային օրերը աշխատողի կողմից հետագայում օգտագործելու դեպքում այդ օրերի համար լրացուցիչ արձակուրդային գումարներ չեն վճարվում:

(25-րդ կետը փոփ. 30.01.02 N 02/141)

 

Բ ա ժ ի ն  7

 

Կազմակերպությունների ԵՎ անհատ ձեռնարկատերերի պարտականությունները ֆիզիկական անձանց եկամուտներ վճարելու դեպքում

 

26. Սույն հրահանգի 23 կետի «ա» և 24 կետի «ա» ենթակետերով նախատեսված ձևով գրավոր պայմանագիրը չկնքելու կամ ֆիզիկական անձի հետ քաղաքացիաիրավական գրավոր պայմանագիրը (անձնագրի տվյալների և Հայաստանում բնակության (հաշվառման) հասցեի պարտադիր նշումով) չկնքելու կամ պահանջվող տվյալներից որևէ մեկի բացակայության դեպքում հարկը հաշվարկվում է հետևյալ դրույքաչափերով.

Հարկային գործակալ	Դրույքաչափ
Առևտրային (շահույթ ստանալու նպատակ հետապնդող) կազմակերպություններ և անհատ ձեռնարկատերեր	3%
Այլ կազմակերպություններ (Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկ, ոչ առևտրային (շահույթ ստանալու նպատակ չհետապնդող) կազմակերպություններ, հիմնարկներ (այդ թվում` բյուջետային, պետական) և այլն)	15%

 

Նշված դեպքերում հարկային գործակալը հարկումը կատարում է վճարվող եկամտի ամբողջական գումարից` առանց հաշվի առնելու սույն հրահանգով սահմանված նվազեցումները:

Օրինակ 20. Առևտրային կազմակերպությունը 2001 թ. հունվարի 20-ին շուկայում ֆիզիկական անձից ձեռք է բերել առանց հիմնավորող փաստաթղթի 20,0 հազ. դրամ արժողությամբ ապրանք:

Տվյալ դեպքում կազմակերպությունը հանդիսանում է հարկային գործակալ և պարտավոր է կատարել հարկի պահում գնված ապրանքի արժեքից 3% դրույքաչափով (20,0x3%=0,6 հազ. դրամ), որը ենթակա է փոխանցման Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե` ֆիզիկական անձին տարբերությունը (20,0-0,6=19,4 հազ. դրամ) վճարելուց հետո:

Եթե նույն գործարքը կատարվեր 2000 թ. ընթացքում, ապա կազմակերպությունը հարկը հաշվարկելու էր 15% դրույքաչափով (20,0x15%=3,0 հազ. դրամ):

Առևտրային կազմակերպությունները կարող են ստեղծվել տնտեսական ընկերակցությունների (լիակատար ընկերակցություն կամ վստահության վրա հիմնված ընկերակցություն (կոմանդիտային ընկերակցություն)) և ընկերությունների (սահմանափակ կամ լրացուցիչ պատասխանատվությամբ ընկերություն կամ բաժնետիրական ընկերություն) ձևով:

Ոչ առևտրային կազմակերպությունները կարող են ստեղծվել հասարակական միավորումների, հիմնադրամների, իրավաբանական անձանց միությունների, ինչպես նաև օրենքով նախատեսված այլ ձևերով:

Կոոպերատիվները` կախված իրենց գործունեության բնույթից, կարող են լինել առևտրային կամ ոչ առևտրային կազմակերպություններ:

(26-րդ կետը փոփ. 30.01.02 N 02/141)

27. Հարկային գործակալը պահված (գանձված) հարկը Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե է վճարում ֆիզիկական անձանց եկամուտների վճարման ամսվան հաջորդող ամսվա 5-ից ոչ ուշ:

(27-րդ կետը փոփ. 30.01.02 N 02/141)

28. Կազմակերպությունները և անհատ ձեռնարկատերերը պարտավոր են եռամսյակը մեկ, հաջորդ եռամսյակի երկրորդ ամսվա 1-ից ոչ ուշ, իրենց գտնվելու (հաշվառման) վայրի հարկային մարմնին ներկայացնել սույն հրահանգի հավելված 1-ում (իսկ 2001 թ. 1-ին, 2-րդ, 3-րդ և 4-րդ եռամսյակների համար` հավելված 1ա-ում) բերված ձևով ամփոփ հաշվարկ` անցած եռամսյակում ֆիզիկական անձանց վճարված եկամուտների, պահված և Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե փոխանցված հարկի գումարների մասին:

Կազմակերպությունները և անհատ ձեռնարկատերերը մինչև հարկային մարմինների կողմից ստուգումների սկսելը նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջանների համար ներկայացված ամփոփ հաշվարկներում սխալներն ինքնուրույն հայտնաբերելու դեպքում իրավունք ունեն ճշգրտումներ մտցնել դրանցում արտացոլված տվյալներում (ներկայացնել նոր ամփոփ (ճշտված) հաշվարկներ), որի հիման վրա կատարվում է այդ ժամանակաշրջանների համար հարկային պարտավորությունների վերահաշվարկ:

(28-րդ կետը լրաց. 30.01.02 N 02/141)

29. Կազմակերպությունները և անհատ ձեռնարկատերերը պարտավոր են եռամսյակը մեկ` հաջորդ եռամսյակի երկրորդ ամսվա 1-ից ոչ ուշ, իրենց գտնվելու (հաշվառման) վայրի հարկային մարմնին ներկայացնել սույն հրահանգի հավելված 2-ում բերված ձևով գրավոր տեղեկություններ` անցած եռամսյակում ֆիզիկական անձանց վճարված եկամուտների, նրանց բնակության (հաշվառման) վայրի հասցեների, իսկ սույն հրահանգով սահմանված դեպքերում` նաև այդ եկամուտներից պահված և Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե փոխանցված հարկի գումարների մասին:

Նշված տեղեկությունները վերահասցեագրվում են եկամուտներ ստացող ֆիզիկական անձանց բնակության (հաշվառման) վայրի հարկային մարմիններին:

29.1. Կազմակերպությունները և անհատ ձեռնարկատերերը իրենց կողմից Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին վճարված եկամուտների վերաբերյալ տեղեկություններ չեն ներկայացնում, եթե սույն հրահանգի դրույթներին համապատասխան իրականացրել են հարկի պահում (գանձում) կամ վճարել են սույն հրահանգի 12 և 13 կետերով սահմանված նվազեցվող եկամուտներ:

Գյուղատնտեսական արտադրանքի դիմաց Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացիներին վճարված եկամուտների վերաբերյալ տեղեկություններ չեն ներկայացվում միայն այն դեպքում, երբ գյուղատնտեսական արտադրանք իրացնող ֆիզիկական անձը ներկայացնում է սույն հրահանգի հավելված 3-ում բերված ձևով տեղեկանք: Բանկերը ֆիզիկական անձանց վճարված տոկոսների վերաբերյալ հարկային մարմիններին տեղեկություններ չեն ներկայացնում:

(29.1 կետը փոփ. 30.01.02 N 02/141)

29.2. Կազմակերպության լուծարման (անհատ ձեռնարկատերի գործունեության դադարեցման) դեպքում տեղեկությունները հարկային մարմիններին ներկայացվում են կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատերի) կողմից լուծարման (գործունեության դադարեցման) մասին պետական գրանցում իրականացնող մարմնին դիմում տալու օրվանից 5-օրյա ժամկետում:

29.3. Տոկոսների հարկումը հարկային մարմիններին չի տալիս այդպիսի եկամուտներ ստացող ֆիզիկական անձանց վերաբերյալ բանկային գաղտնիք համարվող տեղեկություններ ստանալու լրացուցիչ իրավասություն:

30. Կազմակերպությունները և անհատ ձեռնարկատերերը պարտավոր են ֆիզիկական անձանց պահանջով տալ հաշվարկված և վճարված եկամուտների, իրականացված նվազեցումների, պահված հարկի գումարների մասին սույն հրահանգի հավելված 4-ում բերված ձևով տեղեկանքներ (մասնավորապես, հարկային մարմիններին ներկայացնելու համար):

 

Բ ա ժ ի ն  8

 

Ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներից եկամտահարկի հաշվարկման ԵՎ վճարման կարգը

 

31. Ձեռնարկատիրական գործունեությունից հարկվող եկամտի որոշման ժամանակ կիրառվում է հաշվառման հաշվեգրման եղանակը, այսինքն` ելնելով հարկատուի կողմից այդ եկամուտների ստացման իրավունքը ձեռք բերելու կամ դրա համար այդ ծախսերը ճանաչելու պահից, անկախ եկամտի փաստացի ստացման կամ վճարումների իրականացման ժամկետից:

Հաշվեգրման եղանակով եկամուտները հաշվառելիս հարկատուն հաշվի է առնում հետևյալ առանձնահատկությունները.

ա) եկամտի ստացման իրավունքը համարվում է ձեռք բերված, եթե համապատասխան գումարը ենթակա է հարկատուին անվերապահ վճարման (հատուցման), կամ հարկատուն կատարել է գործարքից կամ պայմանագրից բխող պարտավորությունները, եթե նույնիսկ այդ իրավունքի բավարարման պահը հետաձգվել է, կամ վճարումներն իրականացվում են մաս-մաս.

բ) հարկատուի կողմից ծառայություններ մատուցելու դեպքում նշված իրավունքը համարվում է ձեռք բերված գործարքից բխող ծառայությունների մատուցումն ավարտելու (այդ թվում նաև` ըստ փուլերի) պահից.

գ) անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից տոկոսների տեսքով կամ գույքը վարձակալության տալու դիմաց եկամուտներ ստանալու դեպքում եկամտի ստացման իրավունքը համարվում է ձեռք բերված` պարտքի կամ վարձակալական պայմանագրի ժամկետը լրանալու պահից (եթե պարտքի կամ վարձակալության պայմանագրի ժամկետը ներառում է մի քանի հաշվետու ժամանակաշրջաններ, ապա հաշվետու ժամանակաշրջանում եկամուտը բաշխվում է դրա հաշվեգրմանը համապատասխան):

32. Ձեռնարկատիրական գործունեությունից հարկվող եկամուտը որոշելիս համախառն եկամուտը նվազեցվում է ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտների գծով անհրաժեշտ և փաստաթղթերով հիմնավորված ծախսերի չափով:

Անհրաժեշտ են համարվում անմիջականորեն և բացառապես ապրանքների արտադրության, ծառայությունների մատուցման, շուկայում առաջխաղացման և (կամ) ապրանքների (ծառայությունների) իրացման, խորհրդատվական և իրավաբանական ծառայությունների, ուղեկցման, երաշխիքային հսկողության և շահագործման ընթացքում բացահայտված թերությունների վերացման, արտադրության (շինարարության) նախապատրաստման, յուրացման և կոնսերվացման, գույքի պահպանման համար հարկատուի կատարած ծախսերը, ինչպես նաև եկամտի ստացման հետ կապված և դրա համար անհրաժեշտ այլ ծախսերը:

Ընդ որում, անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից կատարված ծախսերը (այդ թվում` էլեկտրաէներգիայի, կապի և կոմունալ այլ ծախսերը) համարվում են ձեռնարկատիրական գործունեության գծով փաստաթղթերով հիմնավորված ծախսեր, եթե այդ ծախսերը կատարվել են որպես անհատ ձեռնարկատեր և պահպանվել են ծախսերը հիմնավորող փաստաթղթերի նկատմամբ օրենսդրությամբ ներկայացվող պահանջները:

Ծախսերի թվին են դասվում, մասնավորապես.

ա) նյութական ծախսերը (այդ թվում` տեխնոլոգիական կորուստները).

բ) ամորտիզացիոն մասհանումները.

գ) վարձակալական վճարները.

դ) ապահովագրական վճարները.

ե) չփոխհատուցվող (չհաշվանցվող) հարկերը, տուրքերը և այլ պարտադիր վճարները.

զ) տոկոսները.

է) երաշխիքների, երաշխավորությունների, ակրեդիտիվների և բանկային այլ ծառայությունների համար վճարները.

ը) գովազդային ծախսերը.

թ) ներկայացուցչական ծախսերը.

ժ) դատական ծախսերը.

ժա) գործուղման ծախսերը.

ժբ) պատճառած վնասի հատուցումը.

ժգ) տույժերը, տուգանքները և գույքային այլ սանկցիաները (բացառությամբ` Հայաստանի Հանրապետության պետական կամ համայնքների բյուջեներ, ինչպես նաև պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների գծով գանձվող տույժերի, տուգանքների և գույքային այլ սանկցիաների).

ժդ) աուդիտորական, իրավաբանական, այլ խորհրդատվական, տեղեկատվական և կառավարման ծառայությունների ծախսերը.

ժե) ֆակտորինգային, հավատարմագրային (լիազորագրային) գործառնությունների ծախսերը.

ժզ) հաշվետու տարում հայտնաբերված` դրան անմիջապես նախորդող 3 տարիներում պակաս ցույց տրված ծախսերը:

33. Ֆիզիկական անձանց կողմից իրականացրած ձեռնարկատիրական գործունեության գծով առևտրային կազմակերպությունների համար «Շահութահարկի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով նախատեսված նորմերը կիրառվում են`

- ամորտիզացիոն մասհանումների և այլ ծախսերի հաշվարկման մասով,

- համախառն եկամտից չնվազեցվող ծախսերի, ծախսատեսակների համար Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած նորմաների մասով,

- համախառն եկամտից ծախսերի նվազեցման իրականացման մասով,

- ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված հաշվետու տարվա վնասների մասով:

33.1. Հիմնական միջոցների համար ամորտիզացիոն մասհանումները հաշվարկվում են` ելնելով ամորտիզացիոն նվազագույն ժամկետներից:

Սույն հրահանգի իմաստով` հիմնական միջոցներն օգտագործվող ապրանքանյութական արժեքների ամբողջություն են, որոնք, որպես աշխատանքի միջոց, բնական տեսքով երկար ժամանակի ընթացքում գործում են ինչպես նյութական արտադրության, այնպես էլ ոչ արտադրական ոլորտում:

Հիմնական միջոցների ամորտիզացիոն մասհանումների գումարը հաշվարկվում է` ելնելով հիմնական միջոցների տվյալ խմբի համար ստորև սահմանված ամորտիզացիոն նվազագույն ժամկետներից.

ա) շենքերի, շինությունների և փոխանցող հարմարանքների համար (բացառությամբ` սույն կետի «բ» ենթակետում նշվածների)`	20 տարի.
բ) հյուրանոցների, պանսիոնատների, հանգստյան տների, առողջարանների, կրթական և ուսումնական հաստատությունների շենքերի և շինությունների համար`	10 տարի.
գ) չնշված հոսքային գծերի, ռոբոտատեխնիկայի համար`	3 տարի.
դ) հաշվողական և համակարգչային տեխնիկայի համար`	1 տարի.
ե) այլ հիմնական միջոցների (այդ թվում` բանող անասունների, բազմամյա տնկիների և հողերի բարելավմանն ուղղված կապիտալ ներդրումների) համար`	5 տարի:

 

Մինչև 50,0 հազ. դրամ արժողությամբ, ինչպես նաև աղետի գոտում գտնվող` «ա» և «բ» ենթակետերում նշված հիմնական միջոցների ամորտիզացիոն նվազագույն ժամկետը սահմանվում է 1 տարի: Սույն մասում նշված` աղետի գոտու տարածքը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարությունը:

Հարկման նպատակով հարկատուն իր հայեցողությամբ կարող է ընտրել հիմնական միջոցների ամորտիզացիոն այլ ժամկետ, սակայն տվյալ խմբի համար վերոհիշյալ ժամկետներից ոչ պակաս:

Ամորտիզացիոն մասհանումների տարեկան մեծությունը հաշվարկվում է որպես հիմնական միջոցի սկզբնական (ձեռքբերման) արժեքի և հիմնական միջոցի տվյալ խմբի համար սահմանված ամորտիզացիոն ժամկետի հարաբերություն:

33.2. Ոչ նյութական ակտիվների համար ամորտիզացիոն մասհանումները հաշվարկվում են` ելնելով ամորտիզացիոն նվազագույն ժամկետներից:

Սույն հրահանգի իմաստով` ոչ նյութական ակտիվներն տնտեսական գործունեության մեջ երկար ժամանակահատվածում (մեկ տարուց ավելի) օգտագործվող և եկամուտ բերող իրավունքներն են:

Ոչ նյութական ակտիվների ամորտիզացիոն ժամկետը որոշում է հարկատուն` ելնելով դրանց հնարավոր օգտագործման ժամկետներից: Վերջիններիս որոշման անհնարինության դեպքում ոչ նյութական ակտիվների ամորտիզացիոն նվազագույն ժամկետը սահմանվում է 10 տարի, սակայն ոչ ավելի հարկատուի գործունեության ժամկետից:

Ամորտիզացիոն մասհանումների տարեկան մեծությունը հաշվարկվում է որպես ոչ նյութական ակտիվի սկզբնական (ձեռքբերման) արժեքի և այդ ոչ նյութական ակտիվի համար սահմանված ամորտիզացիոն ժամկետի հարաբերություն:

33.3. Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված նորմաների (չափերի) սահմաններում համախառն եկամտից նվազեցվում են, մասնավորապես, հետևյալ ծախսերը (ծախսատեսակները).

ա) վնասակար նյութերը շրջակա միջավայր արտանետելու համար կատարված վճարները.

բ) Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս գովազդի, մարքետինգի ծախսերը.

գ) Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս կադրերի պատրաստման ծախսերը.

դ) Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դուրս կադրերի վերապատրաստման ծախսերը.

ե) հատուկ սննդի համար կատարված ծախսերը.

զ) արտահագուստի և այլ հանդերձանքի համար կատարված ծախսերը.

դ) գործուղման (այդ թվում` առանց հիմնավորող փաստաթղթերի օրապահիկի) ծախսերը.

ե) ներկայացուցչական ծախսերը:

Համախառն եկամտից նշված ծախսերը (ծախսատեսակները) նվազեցնելու համար Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած նորմաները հաշվարկվում են ելնելով ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներից:

(33.3 կետը լրաց. 30.01.02 N 02/141)

33.4. Հարկման նպատակով գույքը և պարտավորությունները հաշվի են առնվում սկզբնական (ձեռքբերման) արժեքով: Ընդ որում.

ա) արտադրանքի արտադրության և ծառայությունների մատուցման հետ անմիջականորեն կապված ծախսերի չափով համախառն եկամտից նվազեցումները կատարվում են տվյալ արտադրանքի և ծառայությունների իրացմանը համապատասխան.

բ) առևտրային գործունեություն իրականացնող հարկատուների մոտ ապրանքների ձեռքբերման արժեքի չափով համախառն եկամտից նվազեցումները կատարվում են այդ ապրանքների իրացմանը համապատասխան.

գ) գույքի այլ տեսակների արժեքի (մասնավորապես, նյութական ռեսուրսների համար` ձեռքբերման, իսկ հիմնական միջոցների և ոչ նյութական ակտիվների համար` մնացորդային արժեքի) չափով համախառն եկամտից նվազեցումները կատարվում են դրանց իրացմանը համապատասխան.

դ) հարկատուի գործունեության հետ կապված ընդհանուր տնտեսական ծախսերի, արտադրանքի և ծառայությունների իրացման հետ կապված ծախսերի, ոչ արտադրական այլ ծախսերի, տոկոսների, վարձավճարների և նմանատիպ այլ ծախսերի չափով համախառն եկամտից նվազեցումները կատարվում են այն տարվա ընթացքում, որին դրանք վերաբերում են.

ե) նախորդ տարիներում պակաս ցույց տրված ծախսերի չափով համախառն եկամտից նվազեցումները կատարվում են դրանց հայտնաբերման տարվա ընթացքում:

Սույն հրահանգի իմաստով ուղղակի տնտեսական ծախսեր են համարվում ապրանքների մատակարարման, աշխատանքների կատարման և ծառայությունների մատուցման հետ անմիջականորեն կապված ծախսերը, իսկ ընդհանուր տնտեսական ծախսեր են համարվում ձեռնարկատիրական գործունեության հետ կապված վարչական և ուղղակի տնտեսական ծախսերին չվերաբերվող այլ ծախսերը:

33.5. Հարկվող եկամուտը որոշելիս համախառն եկամուտը նվազեցվում է անհատ ձեռնարկատիրոջ մոտ նախորդ տարիներին առաջացած վնասների չափով: Անհատ ձեռնարկատիրոջ ձեռնարկատիրական գործունեությունից վնասը սույն բաժնով սահմանված ծախսերի գերազանցումն է ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտների նկատմամբ:

Սույն նվազեցման կիրառման նպատակով հաշվետու և նախորդող տարիներին հարկատուի գործունեությունից վնաս ունենալու դեպքում այն փոխանցվում է վնասի ստացման տարվան հաջորդող 5 տարիներ և կարող է նվազեցվել միայն ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներից (այսինքն` չի նվազեցվում վնասի առաջացման և հաջորդող տարիներին ստացված այլ եկամուտներից):

Ընդ որում, մինչև 2001 թ. հունվարի 1-ը ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված վնասը հաջորդ տարիներ չի փոխանցվում:

34. Ձեռնարկատիրական գործունեության գծով առանձնահատկություններն են.

ա) ծախս չեն հանդիսանում որևէ կազմակերպության կանոնադրական կապիտալում հարկատուի կատարած ներդրումները.

բ) հիմնական միջոցները և ոչ նյութական ակտիվները ճանաչվում են որպես այդպիսին միայն որպես անհատ ձեռնարկատեր դրանք ձեռքբերելու դեպքում.

գ) հիմնական միջոցների վրա կատարված ծախսերի դասակարգումը ըստ կապիտալ և ընթացիկ բնույթի չի կատարվում (հաշվետու տարում ծախս են ընդունվում միայն որպես անհատ ձեռնարկատեր ձեռքբերված կամ վարձակալված հիմնական միջոցների վրա կատարված ծախսերը` ամբողջությամբ).

դ) փոքրարժեք, արագամաշ առարկաների արժեքը մարվում է շահագործման հանձնման պահին 100%-ի չափով` մաշվածքի հաշվարկման միջոցով.

ե) փաստաթղթերով հիմնավորված բնական կամ փաստացի այլ կորուստները ծախս չեն համարվում, սակայն համախառն եկամտից նվազեցվում են դրանց տեղի ունենալու տարվա ընթացքում` միայն Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած կարգով որոշված չափի շրջանակներում.

զ) պահուստների (պահուստաֆոնդերի) ստեղծում չի նախատեսվում.

է) գույքահարկը հաշվի է առնվում միայն որպես անհատ ձեռնարկատեր ձեռքբերված շենքերի և շինությունների, տրանսպորտային միջոցների մասով` ֆիզիկական անձանց համար սահմանված կարգով և չափերով.

ը) հողի հարկը հաշվի է առնվում միայն որպես անհատ ձեռնարկատեր ձեռքբերված հողակտորների մասով` ֆիզիկական անձանց համար սահմանված կարգով և չափերով.

թ) հաշվետու տարում հայտնաբերված` դրան անմիջապես նախորդող 3 տարիներում պակաս ցույց տրված ծախսերը հաշվի են առնվում, եթե այդ ծախսերը կատարվել են միայն որպես անհատ ձեռնարկատեր:

35. Ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներից եկամտահարկը հաշվարկվում է սույն հրահանգի 19.2 ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով:

Օրինակ 21. Անհատ ձեռնարկատերը ձեռնարկատիրական գործունեություն է իրականացրել ամբողջ 2003 թ. ընթացքում և ստացել եկամուտներ հետևյալ գործարքներից`

- մարտին մատուցվել են ծառայություններ 300,0 հազ. դրամ գումարի չափով, որի դիմաց վճարումը կատարվել է սեպտեմբերին,

- հոկտեմբերին առաքվել են հուլիսին ձեռքբերված ապրանքների (ձեռք բերման արժեքը` 600,0 հազ. դրամ) 50%-ը, որի իրացումից հասույթը կազմել է 700,0 հազ. դրամ, իսկ վճարումը կատարվել է 2004 թ. հունվարին:

Տարվա ընթացքում կատարվել են հետևյալ ծախսերը`

- տարվա սկզբից որպես ֆիզիկական անձ վարձակալվել է տարածք, որի դիմաց վճարվել է ամսական 20,0 հազ. դրամ,

- հուլիսին որպես անհատ ձեռնարկատեր ձեռք է բերվել ապրանքներ 600,0 հազ. դրամ արժողությամբ, որի դիմաց վճարվել է 500,0 հազ. դրամը, իսկ մնացած 100,0 հազ. դրամը վճարվել է 2004 թ. հունվարին,

- ապրանք ձեռք բերելու համար հուլիսին 2 օրով որպես անհատ ձեռնարկատեր գործուղվել է Թբիլիսի և կատարել է ծախսեր 75,0 հազ. դրամ գումարի չափով (տրանսպորտային ծախսերը և գիշերավարձը փաստաթղթերով հիմնավորված են և կազմում են, համապատասխանաբար, 20,0 հազ. դրամ և 5,0 հազ. դրամ, իսկ օրապահիկը փաստաթղթերով հիմնավորված չէ և կազմում է 50,0 հազ. դրամ (2 օր x 25,0)),

- վարձակալված տարածքի համար տարվա ընթացքում որպես անհատ ձեռնարկատեր կատարվել են էլեկտրաէներգիայի և հեռախոսավարձի ծախսեր` 100,0 հազ. դրամ գումարի չափով,

- Հայաստանի Հանրապետության տարածքում որպես անհատ ձեռնարկատեր կատարվել են գովազդային ծախսեր` 40,0 հազ. դրամ գումարի չափով,

- Հայաստանի Հանրապետությունում որպես անհատ ձեռնարկատեր ձեռք է բերել գրենական պիտույքներ` 10,0 հազ. դրամ ընդհանուր գումարով, որի վերաբերյալ բացակայում են հիմնավորված փաստաթղթեր:

Տվյալ դեպքում 2003 թ. ընթացքում ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներից եկամտահարկը հաշվարկվում է հետևյալ ձևով.

ա) համախառն եկամուտ (300,0+700,0)`	1000,0 հազ. դրամ.
բ) համախառն եկամտից նվազեցվող ծախսեր`	490,0 հազ. դրամ,
այդ թվում`
- վաճառված ապրանքների ձեռքբերման արժեքը (600,0x50%)`	300,0 հազ. դրամ,
- գործուղման ծախսեր (նորմաների սահմաններում` 1000,0x5%)`	50,0 հազ. դրամ,
- էլեկտրաէներգիայի և հեռախոսավարձի ծախսեր`	100,0 հազ. դրամ,
- գովազդային ծախսեր`	40,0 հազ. դրամ.
գ) պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար`	76,5 հազ. դրամ.
դ) անձնական նվազեցումներ (12x20,0)`	240,0 հազ. դրամ.
ե) ընդամենը նվազեցումներ (490,0+76,5+240,0)`	806,5 հազ. դրամ.
զ) հարկվող եկամուտ (1000,0-806,5)`	193,5 հազ. դրամ.
է) եկամտահարկ (193,5x10%)`	19,35 հազ. դրամ:

Քանի որ տարածքը չի վարձակալվել անհատ ձեռնարկատիրոջ անունից, ապա այդ ծախսերը համախառն եկամտից նվազեցման ենթակա չեն:

Միաժամանակ, որպես հարկային գործակալ, անհատ ձեռնարկատերը Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե է փոխանցում 0,3 հազ. դրամ (10,0x3%):

Քանի որ 2003 թ. հաշվարկված եկամտահարկի գումարը (19,35 հազ. դրամ) պակաս է 30,0 հազ. դրամից (եկամտահարկի նվազագույն գումար), անհատ ձեռնարկատերը 2004 թ. մայիսի 1-ից ոչ ուշ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե է փոխանցում 30,0 հազ. դրամ, որից 10,65 հազ. դրամը (30,0-19,35) ենթակա չէ վերադարձման (այդ թվում` անհատ ձեռնարկատիրոջ գործունեության դադարեցման դեպքում) կամ հաշվանցման այլ հարկային պարտավորությունների հաշվին (այդ թվում` եկամտահարկի կանխավճարների, ինչպես նաև որպես հարկային գործակալ)` այն հաշվանցվում է միայն հարկատուի գալիք ժամանակաշրջանի համար հաշվարկված եկամտահարկի գումարներից:

Օրինակ 22. Անհատ ձեռնարկատերը ձեռնարկատիրական գործունեություն է իրականացրել ամբողջ 2003 թ. ընթացքում և ստացել 1000,0 հազ. դրամի չափով եկամուտներ, որոնց գծով կատարել է 900,0 հազ. դրամ անհրաժեշտ և փաստաթղթերով հիմնավորված ծախսեր:

Տվյալ դեպքում 2003 թ. ընթացքում ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտների գծով կատարվում է հետևյալ հաշվարկը.

ա) համախառն եկամուտ`	1000,0 հազ. դրամ.
բ) համախառն եկամտից նվազեցվող ծախսեր`	900,0 հազ. դրամ.
գ) պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար`	60,0 հազ. դրամ.
դ) անձնական նվազեցումներ (12x20,0)`	240,0 հազ. դրամ.
ե) ընդամենը նվազեցումներ (900,0+60,0+240,0)`	1200,0 հազ. դրամ:

Քանի որ համախառն եկամտի և նվազեցումների տարբերությունը բացասական է, ապա հարկվող եկամուտ չի առաջանում և եկամտահարկ չի հաշվարկվում: Ընդ որում, այդ տարբերությունը չի համարվում որպես ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված վնաս (քանի որ 1000,0-900,0-60,0>0) և հաջորդ տարի չի փոխանցվում:

Նույն օրինակում, եթե համախառն եկամտից նվազեցվող ծախսերը կազմեին 950,0 հազ. դրամ, ապա համախառն եկամտի և նվազեցվող ծախսերի ու պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների բացասական տարբերությունը` 10,0 հազ. դրամը (1000,0-(950,0+60,0)) կհամարվի ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված վնաս և կփոխանցվի հաջորդ տարի:

Միաժամանակ, քանի որ 2003 թ. հաշվարկված եկամտահարկի գումարը (0 դրամ) պակաս է 30,0 հազ. դրամից (եկամտահարկի նվազագույն գումար), անհատ ձեռնարկատերը 2004 թ. մայիսի 1-ից ոչ ուշ Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե է փոխանցում 30,0 հազ. դրամ: Այդ գումարը ենթակա չէ վերադարձման (այդ թվում` անհատ ձեռնարկատիրոջ գործունեության դադարեցման դեպքում) կամ հաշվանցման այլ հարկային պարտավորությունների հաշվին (այդ թվում` եկամտահարկի կանխավճարների, ինչպես նաև որպես հարկային գործակալ) այն հաշվանցվում է միայն հարկատուի գալիք ժամանակաշրջանի համար հաշվարկված եկամտահարկի գումարներից:

(35-րդ կետը փոփ., լրաց. 18.03.03 N 03/08-Ն)

35.1. Անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից (ներառյալ` ձեռնարկատիրական գործունեություն ժամանակավորապես չիրականացնելու մասին հայտարարություն ներկայացրած կամ հաշվետու տարում ձեռնարկատիրական գործունեությունից վնաս ստացած)` սույն հրահանգի 50-րդ կամ 51-րդ կետերում նշված ժամկետներում տարեկան եկամտահարկի վճարվող գումարը չի կարող պակաս լինել 30,0 հազ. դրամից (եկամտահարկի նվազագույն գումար): Եկամտահարկի նվազագույն գումարի սահմանումը առնչություն չունի անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից որպես հարկային գործակալ վճարվող եկամտահարկի հետ:

Հաշվետու տարվա հաշվարկված եկամտահարկը նշված գումարից պակաս լինելու դեպքում դրանց տարբերությունը ենթակա չէ վերադարձման (այդ թվում` անհատ ձեռնարկատիրոջ գործունեության դադարեցման դեպքում) կամ հաշվանցման այլ հարկային պարտավորությունների հաշվին (այդ թվում` եկամտահարկի կանխավճարների, ինչպես նաև որպես հարկային գործակալ)` այն հաշվանցվում է միայն հարկատուի գալիք ժամանակաշրջանի համար հաշվարկված եկամտահարկի գումարներից:

(35.1 կետը լրաց. 18.03.03 N 03/08-Ն)

35.2. Հաշվետու տարում պետական գրանցում ստացած անհատ ձեռնարկատիրոջ այդ տարվա եկամտահարկի նվազագույն գումարը հաշվարկվում է պետական գրանցում ստանալու ամսվանից մինչև տվյալ տարվա վերջն ընկած ժամանակահատվածի ամիսներին համամասնորեն (այսինքն` 30,0 հազ. դրամ: 12 ամիս x պետական գրանցում ստանալու ամսվանից մինչև տվյալ տարվա վերջն ընկած ժամանակահատվածի ամիսների թիվ):

(35.2 կետը լրաց. 18.03.03 N 03/08-Ն)

35.3. Հաշվետու տարում օրենսդրությամբ սահմանված կարգով պետական գրանցող մարմնին գործունեությունը դադարեցնելու վերաբերյալ դիմում ներկայացրած անհատ ձեռնարկատիրոջ այդ տարվա եկամտահարկի նվազագույն գումարը հաշվարկվում է տվյալ տարվա սկզբից մինչև գործունեության դադարեցման պետական գրանցման ամիսն ընկած ժամանակահատվածի ամիսներին համամասնորեն (այսինքն` 30,0 հազ. դրամ: 12 ամիս x տվյալ տարվա սկզբից մինչև գործունեության դադարեցման պետական գրանցման ամիսն ընկած ժամանակահատվածի ամիսների թիվ):

(35.3 կետը լրաց. 18.03.03 N 03/08-Ն)

35.4. Պարզեցված հարկով և (կամ) հաստատագրված վճարներով հարկվող գործունեությունից բացի հարկման ընդհանուր կարգով հարկվող ձեռնարկատիրական գործունեություն իրականացնող անհատ ձեռնարկատերերը` գործունեության այդ մասով, կրում են եկամտահարկի նվազագույն գումարի վճարման պարտավորություն:

Հաշվետու տարում օրենսդրությամբ սահմանված դեպքերում պարզեցված հարկով հարկումից հարկման ընդհանուր կարգին անցած անհատ ձեռնարկատիրոջ այդ տարվա եկամտահարկի նվազագույն գումարը հաշվարկվում է հարկման ընդհանուր կարգին անցնելու ամսվանից մինչև տվյալ տարվա վերջն ընկած ժամանակահատվածի ամիսներին համամասնորեն (այսինքն` 30,0 հազ. դրամ: 12 ամիս x հարկման ընդհանուր կարգին անցնելու ամսվանից մինչև տվյալ տարվա վերջն ընկած ժամանակահատվածի ամիսների թիվ):

(35.4 կետը լրաց. 18.03.03 N 03/08-Ն)

35.5. Սույն կետի դրույթները չեն տարածվում.

ա) գյուղատնտեսական արտադրությամբ զբաղված` բացառապես սույն հրահանգի 14-րդ կետում նշված եկամուտներ ստացող անհատ ձեռնարկատերերի վրա.

բ) բացառապես պարզեցված հարկ և (կամ) «Հաստատագրված վճարների մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքին համապատասխան հաստատագրված վճար վճարող (այդ թվում` օրենքով սահմանված սահմանային չափերը գերազանցելու դեպքում) հանդիսացող (այդ թվում` որպես այդպիսին գործունեություն ժամանակավորապես չիրականացնելու մասին հայտարարություն ներկայացրած) անհատ ձեռնարկատերերի վրա:

(35.5 կետը լրաց. 18.03.03 N 03/08-Ն)

36. Տարվա ընթացքում ձեռնարկատիրական գործունեությունից եկամուտներ ստացող անհատ ձեռնարկատերը պարտավոր է կատարել եկամտահարկի կանխավճարներ սույն հրահանգով սահմանված կարգով:

36.1. Կանխավճարների մուծումները կատարվում են յուրաքանչյուր եռամսյակ` նախորդ տարվա ընթացքում որպես անհատ ձեռնարկատեր իրականացնող ձեռնարկատիրական գործունեության գծով հաշվարկված եկամտահարկի փաստացի գումարի 1/6-ի չափով` յուրաքանչյուր եռամսյակի վերջին ամսվա 15-ից (իսկ եթե դա համընկնում է ոչ աշխատանքային օրվա հետ, այդ օրվան հաջորդող առաջին աշխատանքային օրվանից) ոչ ուշ:

36.2. Եկամտահարկի կանխավճարներ կարող է չկատարել.

ա) ձեռնարկատիրական գործունեությունը նոր սկսող հարկատուն.

- պետական գրանցման տարվա ընթացքում,

- պետական գրանցմանը հաջորդող տարվա առաջին եռամսյակի համար` այդ մասին մինչև այդ (պետական գրանցմանը հաջորդող) տարվա մարտի 15-ը (ներառյալ) հարկային մարմնին գրավոր հայտնելուց հետո.

բ) այն հարկատուն, որը նախորդ տարում ձեռնարկատիրական գործունեությունից հարկվող եկամուտ չի ունեցել` այդ (նախորդ) տարվա տարեկան եկամուտների հայտարարագիրը ներկայացնելուց հետո.

գ) այն հարկատուն, որի նախորդ տարվա ընթացքում իրականացրած ձեռնարկատիրական գործունեությունից հաշվարկված եկամտահարկի գումարը չի գերազանցել 50,0 հազ. դրամը` այդ (նախորդ) տարվա եկամտահարկի հայտարարագիրը ներկայացնելուց հետո.

դ) այն հարկատուն, որը ընթացիկ տարում ձեռնարկատիրական գործունեությունից եկամուտներ չի նախատեսում (ձեռնարկատիրական գործունեություն չի իրականացնելու)` այդ մասին նախօրոք հարկային մարմնին գրավոր հայտնելուց հետո:

36.3. Եռամսյակային կանխավճարների մեծությունը հաշվարկելիս հաշվի են առնվում հետևյալ առանձնահատկությունները.

ա) ընթացիկ տարվա եռամսյակային կանխավճարների մեծությունը հաշվարկելիս հաշվի չեն առնվում նախորդ տարում ստուգմամբ հայտնաբերված եկամտահարկի գումարները (անկախ այն հանգամանքից, թե որ տարիներին են վերաբերվում հայտնաբերված լրացուցիչ գումարները):

Օրինակ 23. Անհատ ձեռնարկատիրոջ մոտ 2000 թ. սեպտեմբերին հարկային մարմինների կողմից կատարված ստուգմամբ լրացուցիչ հայտնաբերվել են եկամտահարկի գումարներ, որոնք վերաբերվում են անհատ ձեռնարկատիրոջ 1998 թ. և 1999 թ. գործունեությանը` ընդամենը 30,0 հազ. դրամ գումարի չափով: Այդ գումարները չեն ներառվում անհատ ձեռնարկատիրոջ 2000 թ. տարեկան եկամուտների հայտարարագրում, որը անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից հարկային մարմին ներկայացվել է 2001 թ. հունվարի 22-ին: Ըստ հայտարարագրի, անհատ ձեռնարկատիրոջ 2000 թ. գործունեության արդյունքներով հաշվարկված եկամտահարկի գումարը կազմել է 120,0 հազ. դրամ:

2001 թ. եռամսյակային կանխավճարի գումարը կկազմի 20,0 հազ. դրամ (120,0:6), որի առաջին վճարումը պետք է կատարվի 2001 թ. մարտի 15-ից ոչ ուշ.

բ) այն հարկատուն, որը նախորդ տարվա որևէ ժամանակահատվածում հանդիսացել է հաստատագրված վճար վճարող, իսկ ընթացիկ տարում եկամտահարկը հաշվարկում և վճարում է ընդհանուր սահմանված կարգով, ընթացիկ տարում եռամսյակային կանխավճարների գումարները հաշվարկում է հաշվի առնելով նախորդ տարվա համար հաշվարկված հաստատագրված վճարի մեջ եկամտահարկին բաժին ընկնող (իսկ օրենքով նախատեսված սահմանային չափերը գերազանցված լինելու դեպքում` ընդհանուր սահմանված կարգով հաշվարկված եկամտահարկի) գումարները:

Օրինակ 24. Անհատ ձեռնարկատերը 2000 թ. ընթացքում իրականացրել է գործունեության երկու տեսակ (որոնցից մեկի գծով հանդիսացել է հաստատագրված վճար վճարող): Տարեկան գործունեության արդյունքներով հաշվարկված եկամտահարկի գումար չի առաջացել, իսկ հաստատագրված վճարի եկամտահարկին բաժին ընկնող մասը (40%) կազմել է 120,0 հազ. դրամ: 2001 թ.-ից սկսած անհատ ձեռնարկատերը եկամտահարկը հաշվարկում և վճարում է սույն հրահանգով սահմանված ընդհանուր կարգով (դադարել է լինել հաստատագրված վճար վճարող): 2000 թ. տարեկան եկամուտների հայտարարագիրը անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից հարկային մարմին է ներկայացվել 2001 թ. հունվարի 22-ին:

2001 թ. եռամսյակային կանխավճարի գումարը կկազմի 20,0 հազ. դրամ (120,0:6), որի առաջին վճարումը պետք է կատարվի 2001 թ. մարտի 15-ից ոչ ուշ.

գ) այն հարկատուն, որը նախորդ տարվա որևէ ժամանակահատվածում հանդիսացել է պարզեցված հարկ վճարող, իսկ ընթացիկ տարում եկամտահարկը հաշվարկում և վճարում է ընդհանուր սահմանված կարգով, ընթացիկ տարում եռամսյակային կանխավճարների գումարները հաշվարկում է հաշվի առնելով նախորդ տարվա համար հաշվարկված պարզեցված հարկի մեջ եկամտահարկին բաժին ընկնող (իսկ պարզեցված հարկ վճարող դադարելու օրենքով նախատեսված դեպքում` ընդհանուր սահմանված կարգով հաշվարկված եկամտահարկի) գումարները:

Օրինակ 25. Անհատ ձեռնարկատերը 2000 թ. ընթացքում իրականացրել է գործունեության երկու տեսակ (որոնցից մեկի գծով հանդիսացել է պարզեցված հարկ վճարող): Տարեկան գործունեության արդյունքներով հաշվարկված եկամտահարկի գումարը կազմել է 30,0 հազ. դրամ, իսկ պարզեցված հարկի եկամտահարկին բաժին ընկնող մասը (40%) կազմել է 120,0 հազ. դրամ: 2001 թ. համար անհատ ձեռնարկատերը եկամտահարկը հաշվարկում և վճարում է սույն հրահանգով սահմանված ընդհանուր կարգով (դադարել է լինել պարզեցված հարկ վճարող): 2000 թ. տարեկան եկամուտների հայտարարագիրը անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից հարկային մարմին ներկայացվել է 2001 թ. հունվարի 22-ին:

2001 թ. եռամսյակային կանխավճարի գումարը կկազմի 25,0 հազ. դրամ (150,0:6), որի առաջին վճարումը պետք է կատարվի 2001 թ. մարտի 15-ից ոչ ուշ:

36.4. Մինչև նախորդ տարվա փաստացի եկամտահարկի գումարի հաշվարկումը, հարկատուն եկամտահարկի կանխավճարները կատարում է նախորդ տարվա վերջին կանխավճարի եռամսյակային գումարից ոչ պակաս չափով:

Նախորդ տարվա փաստացի եկամտահարկի գումարները հայտնի դառնալուց հետո տարեկան եկամուտների հայտարարագրի ներկայացմանը հաջորդող առաջին կանխավճարային մուծման ժամանակ կատարվում է մինչև հայտարարագրի ներկայացումը տվյալ տարվա ընթացքում կատարված կանխավճարների գումարների ճշտում (այդ թվում` նաև նախորդ տարում եկամտահարկի կանխավճարներ չունեցող, սակայն այդ տարվա արդյունքներով ընթացիկ տարում կանխավճարներ կատարելու պարտավորություն ունեցող հարկատուների կողմից)` տարվա սկզբից աճող հանրագումարով և սույն հրահանգի 36.1 ենթակետում նշված չափերով:

Օրինակ 26. Անհատ ձեռնարկատիրոջ 2000 թ. հաշվարկված եռամսյակային կանխավճարների գումարը կազմել է 100,0 հազ. դրամ: Անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. փետրվարի 9-ին վճարում է 2001 թ. 1-ին եռամսյակի համար կանխավճար 100,0 հազ. դրամ գումարի չափով, իսկ 2001 թ. փետրվարի 21-ին հարկային մարմին ներկայացնում է 2000 թ. տարեկան եկամուտների մասին հայտարարագիր, ըստ որի 2000 թ. ձեռնարկատիրական գործունեության գծով հաշվարկված եկամտահարկի գումարը կազմել է 720,0 հազ. դրամ:

2001 թ. եռամսյակային կանխավճարի չափը կկազմի 120,0 հազ. դրամ (720,0:6): Հաշվի առնելով, որ անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. փետրվարի 9-ին արդեն իսկ վճարել է 100,0 հազ. դրամ եկամտահարկի կանխավճար (նախորդ տարվա վերջին կանխավճարի գումարի չափով), ապա 2001 թ. ընթացքում` ըստ եռամսյակների, կանխավճարների գծով անհատ ձեռնարկատերի կողմից կատարվում են վճարումներ հետևյալ ժամկետներում և չափերով.

- 15.03.2001 թ.`	20,0 հազ. դրամ (120,0-100,0),
- 15.06.2001 թ. ... 15.12.2001 թ.`	եռամսյակային 120,0 հազ. դրամ:

Օրինակ 27. Անհատ ձեռնարկատիրոջ 2000 թ. հաշվարկված եռամսյակային կանխավճարների գումարը կազմել է 100,0 հազ. դրամ: Անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. փետրվարի 9-ին վճարում է 2001 թ. 1-ին եռամսյակի համար կանխավճար 100,0 հազ. դրամ գումարի չափով, իսկ 2001 թ. փետրվարի 21-ին հարկային մարմին ներկայացնում է 2000 թ. տարեկան եկամուտների մասին հայտարարագիր, ըստ որի 2000 թ. ձեռնարկատիրական գործունեության գծով հաշվարկված եկամտահարկի գումարը կազմել է 480,0 հազ. դրամ:

2001 թ. եռամսյակային կանխավճարի չափը կկազմի 80,0 հազ. դրամ (480,0:6): Հաշվի առնելով, որ անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. փետրվարի 9-ին արդեն իսկ վճարել է 100,0 հազ. դրամ եկամտահարկի կանխավճար (նախորդ տարվա վերջին կանխավճարի գումարի չափով), ապա 2001 թ. ընթացքում` ըստ եռամսյակների, կանխավճարների գծով անհատ ձեռնարկատերի կողմից կատարվում են վճարումներ հետևյալ ժամկետներում և չափերով.

- 15.06.2001 թ.`	60,0 հազ. դրամ (80,0-(100,0-80,0)),
- 15.09.2001 թ. և 15.12.2001 թ.`	եռամսյակային 80,0 հազ.դրամ:

36.5. Նախորդ տարվա նկատմամբ ընթացիկ տարվա ձեռնարկատիրական գործունեության գծով հարկվող եկամուտը պակաս նախատեսելու դեպքում հարկատուն այդ մասին նախօրոք գրավոր հայտնում է հարկային մարմնին և եռամսյակային կանխավճարների մեծությունը որոշում է ինքնուրույն` հավասարաչափ բաշխելով ըստ եռամսյակների: Մինչև հայտարարության ներկայացնելը հաշվարկված կանխավճարների գծով վերահաշվարկ չի կատարվում:

Օրինակ 28. Անհատ ձեռնարկատիրոջ 2000 թ. հաշվարկված եռամսյակային կանխավճարների գումարը կազմել է 10,0 հազ. դրամ: Անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. հունվարի 22-ին հարկային մարմին ներկայացրել է 2000 թ. տարեկան եկամուտների հայտարարագիր, ըստ որի 2000 թ. ձեռնարկատիրական գործունեության գծով հաշվարկված հարկվող եկամուտը և եկամտահարկի գումարը կազմել են, համապատասխանաբար, 320,0 հազ. դրամ և 68,0 հազ. դրամ: Անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. հուլիսի 12-ին գրավոր հայտնում է հարկային մարմնին, որ 2001 թ. ձեռնարկատիրական գործունեության գծով հարկվող եկամուտը նախատեսվում է 320,0 հազ. դրամ գումարից պակաս և ընթացիկ տարվա եռամսյակային կանխավճարները կատարելու է 5,0 հազ. դրամի չափով:

Այսպիսով, անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. ընթացքում` ըստ եռամսյակների, կանխավճարների մուծումները կատարում է հետևյալ ժամկետներում և չափերով.

- 15.03.2001 թ. և 15.06.2001 թ.`	եռամսյակային 11,3 հազ. դրամ (68,0:6),
- 15.09.2001 թ. և 12.12.2001 թ.`	եռամսյակային 5,0 հազ. դրամ:

36.6. Սույն հրահանգով սահմանված կարգով և ժամկետներում հարկային մարմնին ներկայացված նախորդ տարվա տարեկան եկամուտների հայտարարագրում արտացոլված տվյալներում ճշգրտումներ մտցնելու դեպքում (այդ թվում նաև ընթացիկ տարում հայտնաբերված` դրան անմիջապես նախորդող 3 տարիներում պակաս ցույց տրված ծախսերի գծով, եթե այդ ծախսերը կատարվել են որպես անհատ ձեռնարկատեր) կատարվում է նաև ընթացիկ տարվա համար հաշվարկված կանխավճարների գումարների վերահաշվարկ:

Օրինակ 29. Անհատ ձեռնարկատիրոջ 2000 թ. հաշվարկված եռամսյակային կանխավճարների գումարը կազմել է 10,0 հազ. դրամ: Անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. հունվարի 22-ին հարկային մարմին է ներկայացրել 2000 թ. տարեկան եկամուտների հայտարարագիր, ըստ որի 2000 թ. ձեռնարկատիրական գործունեության գծով հարկվող եկամուտը և եկամտահարկի գումարը կազմել են, համապատասխանաբար, 320,0 հազ. դրամ և 68,0 հազ. դրամ: Անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. ապրիլի 20-ին հարկային մարմին է ներկայացնում 2000 թ. տարեկան եկամուտների նոր (ճշտված) հայտարարագիր, ըստ որի 2000 թ. ձեռնարկատիրական գործունեության գծով հարկվող եկամուտը և հաշվարկված եկամտահարկի գումարը կազմում են, համապատասխանաբար, 400,0 հազ. դրամ և 92,0 հազ. դրամ:

Այսպիսով, տարեկան եկամուտների հայտարարագիրը ներկայացնելուց հետո անհատ ձեռնարկատերը կատարում է կանխավճարների գումարների հաշվարկ, ըստ որի եռամսյակային կանխավճարային մուծումները կազմում են 11,3 հազ. դրամ (68,0:6):

Տարեկան եկամուտների նոր (ճշտված) հայտարարագիրը ներկայացնելուց հետո կատարվում է հաշվարկված կանխավճարների վերահաշվարկ, ըստ որի եռամսյակային կանխավճարային մուծումները կազմում են 15,3 հազ. դրամ (92,0:6):

2001 թ. հունվարի 22-ին հարկային մարմնին ճիշտ լրացված տարեկան եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնելու դեպքում անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. ընթացքում կանխավճարների մուծումները կկատարեր հետևյալ ժամկետներում և չափերով.

- 15.03.2001 թ. ... 15.12.2001 թ.`

եռամսյակային 15,3 հազ. դրամ:

2001 թ. ապրիլի 20-ին տարեկան եկամուտների նոր (ճշտված) հայտարարագիրը ներկայացնելուց հետո եկամտահարկի կանխավճարների հաշվարկը ունենալու է հետևյալ տեսքը.

- 15.03.2001 թ.`	11,3 հազ. դրամ,
- 15.06.2001 թ.`	19,3 հազ. դրամ (15,3+(15,3-11,3)),
- 15.09.2001 թ. և 15.12.2001 թ.`	եռամսյակային 15,3 հազ. դրամ:

Օրինակ 30. Անհատ ձեռնարկատիրոջ 2000 թ. հաշվարկված եռամսյակային կանխավճարների գումարը կազմել է 10,0 հազ. դրամ: Անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. հունվարի 22-ին հարկային մարմին է ներկայացրել 2000 թ. տարեկան եկամուտների հայտարարագիր, ըստ որի 2000 թ. ձեռնարկատիրական գործունեության գծով հարկվող եկամուտը և եկամտահարկի գումարը կազմել են, համապատասխանաբար, 320,0 հազ. դրամ և 68,0 հազ. դրամ: Անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. ապրիլի 20-ին հարկային մարմին է ներկայացնում 2000 թ. տարեկան եկամուտների նոր (ճշտված) հայտարարագիր, ըստ որի 2000 թ. ձեռնարկատիրական գործունեության գծով հարկվող եկամուտը և հաշվարկված եկամտահարկի գումարը կազմում են, համապատասխանաբար, 260,0 հազ. դրամ և 53,0 հազ. դրամ:

Այսպիսով, տարեկան եկամուտների հայտարարագիրը ներկայացնելուց հետո անհատ ձեռնարկատերը կատարում է կանխավճարների գումարների հաշվարկ, ըստ որի եռամսյակային կանխավճարային մուծումները կազմում են 11,3 հազ. դրամ (68,0:6):

Տարեկան եկամուտների նոր (ճշտված) հայտարարագիրը ներկայացնելուց հետո կատարվում է հաշվարկված կանխավճարների վերահաշվարկ, ըստ որի եռամսյակային կանխավճարային մուծումները կազմում են 8,8 հազ. դրամ (53,0:6):

2001 թ. հունվարի 22-ին հարկային մարմնին ճիշտ լրացված տարեկան եկամուտների հայտարարագիր ներկայացնելու դեպքում անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. ընթացքում կանխավճարների մուծումները կկատարեր հետևյալ ժամկետներում և չափերով.

- 15.03.2001 թ. ... 15.12.2001 թ.`

եռամսյակային 8,8 հազ. դրամ:

2001 թ. ապրիլի 20-ին տարեկան եկամուտների նոր (ճշտված) հայտարարագիրը ներկայացնելուց հետո եկամտահարկի կանխավճարների հաշվարկը ունենալու է հետևյալ տեսքը.

- 15.03.2001 թ.`	11,3 հազ. դրամ,
- 15.06.2001 թ.`	6,3 հազ. դրամ (8,8+(8,8-11,3)),
- 15.09.2001 թ. և 15.12.2001 թ.`	եռամսյակային 8,8 հազ. դրամ:

Սույն հրահանգի 53 կետում նշված ժամկետներից հետո անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից ինքնուրույն հայտնաբերված` դրան անմիջապես նախորդող 3 տարիներում պակաս ցույց տրված ծախսերը (եթե այդ ծախսերը կատարվել են որպես անհատ ձեռնարկատեր) ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներից նվազեցվում են հայտնաբերման տարում և այդ (հայտնաբերման), ինչպես նաև նախորդ տարիների կանխավճարների վերահաշվարկ չի կատարվում:

36.7. Նախորդ տարիներում ձեռնարկատիրական գործունեության գծով ավել կամ պակաս հաշվարկված եկամտահարկը ընթացիկ տարում ստուգմամբ հայտնաբերման դեպքում կատարվում է նաև հաշվարկված կանխավճարների գումարների վերահաշվարկ` այն տարվանը հաջորդող տարվանից սկսած, որի համար հայտնաբերվել է ձեռնարկատիրական գործունեության գծով ավել կամ պակաս հաշվարկված եկամտահարկի գումար, ինչպես նաև վերահաշվարկված կանխավճարների չվճարված գումարների նկատմամբ տույժերի հաշվարկ:

Օրինակ 31. Անհատ ձեռնարկատերը 2000 թ. ընթացքում եկամտահարկի կանխավճար վճարող չի եղել: Անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. փետրվարի 10-ին հարկային մարմնին է ներկայացրել 2000 թ. տարեկան եկամուտների հայտարարագիր, ըստ որի 2000 թ. ձեռնարկատիրական գործունեության գծով հաշվարկված եկամտահարկի գումարը կազմել է 60,0 հազ. դրամ: 2001 թ. մարտ ամսին հարկային մարմինների կողմից անհատ ձեռնարկատիրոջ մոտ կատարված ստուգմամբ լրացուցիչ գանձման է առաջադրվել եկամտահարկ (40,0 հազ. դրամ), որը վերաբերվում է անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից 2000 թ. իրականացրած ձեռնարկատիրական գործունեությանը (այլ եկամուտների գծով եկամտահարկի լրացուցիչ գումարներ չեն հայտնաբերվել): Ստուգման ակտը կազմվել է 2001 թ. մարտի 22-ին:

Տվյալ դեպքում 2000 թ. տարեկան եկամուտների հայտարարագրում արտացոլված և ստուգմամբ լրացուցիչ հայտնաբերված 2000 թ. ձեռնարկատիրական գործունեության գծով եկամտահարկի գումարները (համապատասխանաբար` 60,0 և 40,0 հազ. դրամ) անհատ ձեռնարկատերը պարտավոր է վճարել մինչև 2001 թ. մայիսի 1-ը: Այդ ժամկետից սկսած հաշվարկվում են տույժեր «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 23 հոդվածով սահմանված կարգով` եկամտահարկի չվճարված գումարների նկատմամբ: Ընդ որում, 2001 թ. եկամտահարկի կանխավճարները ենթակա են վերահաշվարկման` այն կազմելու է եռամսյակային 16,7 հազ. դրամ ((60,0+40,0):6) և, մինչև 2001 թ. մարտի 15-ը (ներառյալ) 1-ին եռամսյակի համար հաշվարկված և վճարված կանխավճարը վճարված լինելու դեպքում, այդ օրվանից սկսած հաշվարկվում են տույժեր 6,7 հազ. դրամ (16,7-60,0:6) գումարի նկատմամբ (լրացուցիչ հայտնաբերված եկամտահարկի գծով հաշվարկված եռամսյակային կանխավճարի գումար):

36.8. Հաշվետու տարվա ավարտից հետո հարկատուն, ելնելով հաշվարկված հարկվող եկամտի մեծությունից, հաշվարկում է ձեռնարկատիրական գործունեության գծով Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե վճարման ենթակա եկամտահարկի գումարը` հաշվանցելով տվյալ հաշվետու տարվա համար կատարված կանխավճարների գումարները:

Եթե հաշվետու տարվա հաշվարկված եկամտահարկի գումարը գերազանցում է 30,0 հազ. դրամը, իսկ տվյալ տարվա համար կատարված կանխավճարների հանրագումարը.

ա) գերազանցում է հաշվարկված եկամտահարկի գումարին, ապա կանխավճարների և հաշվարկված եկամտահարկի գումարների տարբերությունը ենթակա է հաշվանցման հարկատուի այլ հարկային պարտավորությունների հաշվին կամ վերադարձման` «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 33-րդ հոդվածով սահմանված ընդհանուր կարգով.

բ) չի գերազանցում հաշվարկված եկամտահարկի գումարին և գերազանցում է 30,0 հազ. դրամը, ապա հարկատուն պարտավոր է հաշվարկված եկամտահարկի և կանխավճարների գումարների տարբերությունը վճարել Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե, ընդ որում` այդ տարբերությունը առաջնահերթ հաշվանցվում է նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջաններում վճարված և մինչ այդ չհաշվանցված եկամտահարկի նվազագույն գումարներից.

գ) չի գերազանցում 30,0 հազ. դրամը, ապա հարկատուն պարտավոր է հաշվարկված եկամտահարկի և կանխավճարների գումարների տարբերությունը վճարել Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե, ընդ որում` հաշվարկված եկամտահարկի և 30,0 հազ. դրամ գումարների տարբերությունը առաջնահերթ հաշվանցվում է նախորդ հաշվետու ժամանակաշրջաններում վճարված և մինչ այդ չհաշվանցված եկամտահարկի նվազագույն գումարներից:

Եթե հաշվետու տարվա հաշվարկված եկամտահարկի գումարը չի գերազանցում 30,0 հազ. դրամը, իսկ տվյալ տարվա համար կատարված կանխավճարների հանրագումարը.

ա) գերազանցում է 30,0 հազ. դրամը, ապա կանխավճարների և 30,0 հազ. դրամ գումարների տարբերությունը ենթակա է հաշվանցման հարկատուի այլ հարկային պարտավորությունների հաշվին կամ վերադարձման` «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 33-րդ հոդվածով սահմանված ընդհանուր կարգով, իսկ 30,0 հազ. դրամի և հաշվարկված եկամտահարկի գումարների տարբերությունը որպես եկամտահարկի նվազագույն գումար ենթակա չէ վերադարձման (այդ թվում` անհատ ձեռնարկատիրոջ գործունեության դադարեցման դեպքում) կամ հաշվանցման այլ հարկային պարտավորությունների հաշվին (այդ թվում` եկամտահարկի կանխավճարների, ինչպես նաև որպես հարկային գործակալ)` այն հաշվանցվում է միայն հարկատուի գալիք ժամանակաշրջանի համար հաշվարկված եկամտահարկի գումարներից.

բ) չի գերազանցում 30,0 հազ. դրամը, ապա հարկատուն պարտավոր է 30,0 հազ. դրամի և կանխավճարների գումարների տարբերությունը վճարել Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե, ընդ որում` 30,0 հազ. դրամի և հաշվարկված եկամտահարկի գումարների տարբերությունը որպես եկամտահարկի նվազագույն գումար ենթակա չէ վերադարձման (այդ թվում` անհատ ձեռնարկատիրոջ գործունեության դադարեցման դեպքում) կամ հաշվանցման այլ հարկային պարտավորությունների հաշվին (այդ թվում` եկամտահարկի կանխավճարների, ինչպես նաև որպես հարկային գործակալ)` այն հաշվանցվում է միայն հարկատուի գալիք ժամանակաշրջանի համար հաշվարկված եկամտահարկի գումարներից:

Եկամտահարկի գումարի (այդ թվում` եկամտահարկի նվազագույն գումարի) վճարումն ուշացնելու համար տույժերի հաշվարկը սկսվում է տվյալ հաշվետու տարվանը հաջորդող տարվա մայիսի 1-ից` եկամտահարկի գումարի (այդ թվում` եկամտահարկի նվազագույն գումարի) չվճարված մասի նկատմամբ, «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 23-րդ հոդվածով նախատեսված չափերով:

(36.8 կետը խմբ. 18.03.03 N 03/08-Ն)

36.9. Սահմանված ժամկետներում հարկատուի կողմից կանխավճարային մուծումներ չկատարելու դեպքում հարկային մարմիններն այդ կանխավճարային գումարների և դրանց գծով հաշվարկված տույժերի վերաբերյալ պահանջներ են ներկայացնում օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

Վերոհիշյալ տույժը կիրառվում է ժամանակին չմուծված եկամտահարկի կանխավճարային մուծումների գումարների նկատմամբ, «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 23 հոդվածով նախատեսված չափերով: Հաշվետու տարվա կանխավճարների նկատմամբ տույժերի հաշվարկը դադարեցվում է հարկային մարմնին հաշվետու տարվա փաստացի եկամտահարկի գումարի հայտնի դառնալու (տարեկան եկամուտների հայտարարագիրը ներկայացնելու) օրը, բայց ոչ ուշ հաշվետու տարվանը հաջորդող մայիսի 1-ը: Կանխավճարների նկատմամբ հաշվարկված տույժերի գումարները վերահաշվարկման կամ վերադարձման ենթակա չեն:

Օրինակ 32. Սույն հրահանգի 27 օրինակում բերված դեպքում անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. (եռամսյակային 80,0 հազ. դրամ) եկամտահարկի կանխավճարները կատարել է սահմանված ժամկետներում և չափերով: Անհատ ձեռնարկատերը 2002 թ. փետրվարի 10-ին հարկային մարմնին է ներկայացրել տարեկան եկամուտների հայտարարագիր, ըստ որի 2001 թ. փաստացի եկամտահարկի գումարը կազմել է 420,0 հազ. դրամ:

Տվյալ դեպքում մինչև 2002 թ. մայիսի 1-ը անհատ ձեռնարկատերը վճարում է եկամտահարկ` 100,0 հազ. դրամ (420,0-4x80,0), ինչպես նաև մինչև մարտի 15-ը (ներառյալ) 1-ին եռամսյակի կանխավճար` 70,0 հազ. դրամ (420,0:6) գումարի չափով, իսկ 2001 թ. համար հաշվարկված և վճարված կանխավճարների գծով տույժեր չեն հաշվարկվում:

Նույն օրինակում, եթե անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. եկամտահարկի կանխավճարները կատարել է ոչ ամբողջությամբ (օրինակ, հաշվարկված եռամսյակային կանխավճարների գումարների 60%-ի չափով) և մինչև 2002 թ. մայիսի 1-ը վճարել է 100,0 հազ. դրամ եկամտահարկ ու մինչև մարտի 15-ը (ներառյալ) 70,0 հազ. դրամ 1-ին եռամսյակի կանխավճար, ապա 2001 թ. հաշվարկված և չվճարված կանխավճարների նկատմամբ (այսինքն` հաշվարկված եռամսյակային կանխավճարների գումարների 40%-ի նկատմամբ) հաշվարկվում են տույժեր` մինչև 2002 թ. փետրվարի 10-ը: Տույժերի հաշվարկի դադարեցումը չի վերաբերվում 2002 թ. 1-ն եռամսյակի համար հաշվարկված և չվճարված (մասնակի չվճարված) կանխավճարի գումարին (եթե այդպիսի դեպք տեղի ունենար): Միաժամանակ, 2002 թ. մայիսի 1-ից տույժեր են հաշվարկվում 2001 թ. համար հաշվարկված և չվճարված եկամտահարկի` 128,0 հազ. դրամ (420,0-((100,0+60,0+2x80,0)x60%+100,0)) գումարի նկատմամբ:

Օրինակ 33. Սույն հրահանգի 27 օրինակում բերված դեպքում անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. (եռամսյակային 80,0 հազ. դրամ) եկամտահարկի կանխավճարները կատարել է սահմանված ժամկետներում և չափերով: Անհատ ձեռնարկատերը 2002 թ. փետրվարի 10-ին հարկային մարմնին է ներկայացրել տարեկան եկամուտների հայտարարագիր, ըստ որի 2001 թ. փաստացի եկամտահարկի գումարը կազմել է 20,0 հազ. դրամ:

Տվյալ դեպքում անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից 2001 թ. համար ավել վճարված եկամտահարկի գումարը` 300,0 հազ. դրամ (4x80,0-20,0) ենթակա է հաշվանցման հարկատուի այլ հարկային պարտավորությունների հաշվին կամ վերադարձման` «Հարկերի մասին« Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 33 հոդվածի համաձայն:

Նույն օրինակում, եթե անհատ ձեռնարկատերը 2001 թ. եկամտահարկի կանխավճարները կատարել է ոչ ամբողջությամբ (օրինակ, հաշվարկված եռամսյակային կանխավճարների գումարների 60%-ի չափով), ապա 2001 թ. համար հաշվարկված և չվճարված կանխավճարների գումարների նկատմամբ (այսինքն` հաշվարկված եռամսյակային կանխավճարների գումարների 40%-ի նկատմամբ) հաշվարկվում են տույժեր` մինչև 2002 թ. փետրվարի 10-ը: Միաժամանակ, անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից 2002 թ. համար ավել վճարված եկամտահարկի 300,0 հազ. դրամ ((100,0+60,0+2x80,0)x60%-20,0)_գումարը ենթակա է հաշվանցման այլ հարկային պարտավորությունների հաշվին կամ վերադարձման` «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 33 հոդվածի համաձայն:

36.10. Սույն հրահանգի 36.5 ենթակետի պայմաններում կանխավճարի տարեկան հանրագումարը տվյալ տարվա ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներից հաշվարկված եկամտահարկի 2/3-ից պակաս լինելու դեպքում հարկատուն վճարում է տույժ` ձեռնարկատիրական գործունեության գծով փաստացի ստացված եկամտահարկի 1/6-ի և տվյալ եռամսյակի փաստացի վճարված կանխավճարի տարբերության գումարի նկատմամբ` կանխավճարի վճարման համար սույն հրահանգի 36.1 ենթակետում նախատեսված օրվանից մինչև հարկային մարմնին փաստացի եկամտահարկի գումարի հայտնի դառնալու (տարեկան եկամուտների մասին հայտարարագիրը ներկայացնելու) օրը:

Նշված դրույթները վերաբերվում են նաև այն դեպքերին, երբ հարկատուն ընթացիկ տարում կանխավճարներ չի կատարում` ձեռնարկատիրական գործունեությունից եկամուտներ չնախատեսելու (ձեռնարկատիրական գործունեություն չիրականացնելու) վերաբերյալ նախօրոք հարկային մարմնին գրավոր հայտնելուց հետո:

Օրինակ 34. Սույն հրահանգի 28 օրինակում բերված դեպքում անհատ ձեռնարկատերը եկամտահարկի կանխավճարները 2001 թ. ընթացքում կատարել է սահմանված ժամկետներում և չափերով: Անհատ ձեռնարկատերը 2002 թ. փետրվարի 10-ին հարկային մարմնին է ներկայացրել 2001 թ. տարեկան եկամուտների հայտարարագիր, ըստ որի 2001 թ. ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներից հաշվարկված եկամտահարկը կազմել է 40,0 հազ. դրամ (այսինքն` 2001 թ. հաշվարկված և վճարված կանխավճարների գումարը (2x11,3+2x5,0=32,6 հազ. դրամ) գերազանցում է 2001 թ. ձեռնարկատիրական գործունեության գծով փաստացի ստացված եկամտահարկի 2/3-ը (40,0x2/3=26,7 հազ. դրամ)):

Տվյալ դեպքում մինչև 2002 թ. մայիսի 1-ը անհատ ձեռնարկատերը վճարում է եկամտահարկ` 7,4 հազ. դրամ (40,0-32,6), իսկ 2001 թ. համար հաշվարկված և վճարված կանխավճարների գծով տույժեր չեն հաշվարկվում:

Նույն օրինակում, եթե անհատ ձեռնարկատերը եկամտահարկի կանխավճարները 2001 թ. ընթացքում կատարել է ոչ ամբողջությամբ (օրինակ, հաշվարկված ամսական կանխավճարների գումարների 60%-ի չափով) և մինչև 2002 թ. մայիսի 1-ը վճարել է 7,4 հազ. դրամ եկամտահարկ, ապա 2001 թ. համար հաշվարկված և չվճարված կանխավճարների նկատմամբ (այսինքն` հաշվարկված եռամսյակային կանխավճարների գումարների 40%-ի նկատմամբ) հաշվարկվում են տույժեր` մինչև 2002 թ. փետրվարի 10-ը (տույժերի հաշվարկի դադարեցումը չի վերաբերվում 2002 թ. 1-ին եռամսյակի համար հաշվարկված և չվճարված (մասնակի վճարված) կանխավճարների գումարներին, եթե անգամ այդ կանխավճարը առաջադրված լիներ 2001 թ. տարեկան արդյունքներով): Միաժամանակ, 2002 թ. մայիսի 1-ից տույժեր են հաշվարկվում 2001 թ. համար հաշվարկված և չվճարված եկամտահարկի 20,4 հազ. դրամ (40,0-(2x11,3+2x5,0)x60%) գումարի նկատմամբ:

Օրինակ 35. Սույն հրահանգի 28 օրինակում բերված դեպքում անհատ ձեռնարկատերը եկամտահարկի կանխավճարները 2001 թ. ընթացքում կատարել է սահմանված ժամկետներում և չափերով: Անհատ ձեռնարկատերը 2002 թ. փետրվարի 10-ին հարկային մարմնին է ներկայացրել 2001 թ. տարեկան եկամուտների հայտարարագիր, ըստ որի 2001 թ. ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներից հաշվարկված եկամտահարկը կազմել է 80,0 հազ. դրամ (այսինքն` 2001 թ հաշվարկված և վճարված կանխավճարների գումարը (2x11,3+2x5,0=32,6 հազ. դրամ) պակաս է 2001 թ. ձեռնարկատիրական գործունեության գծով փաստացի ստացված եկամտահարկի 2/3-ը (80,0x2/3=53,3 հազ. դրամ)):

Տվյալ դեպքում 2001 թ. համար կատարվում է հաշվարկված կանխավճարների վերահաշվարկ` եռամսյակային 13,3 հազ. դրամ (80,0:6) և հաշվարկվում են տույժեր հետևյալ գումարների նկատմամբ.

- 15.09.2001 թ.`	8,3 հազ. դրամ (13,3-5,0),
- 15.12.2001 թ.`	8,3 հազ. դրամ (13,3-5,0):

Ընդ որում, 2001 թ. համար վերահաշվարկված և չվճարված կանխավճարների նկատմամբ տույժերը հաշվարկվում են մինչև 2002 թ. փետրվարի 10-ը (տույժերի հաշվարկի դադարեցումը չի վերաբերվում 2002 թ. 1-ին եռամսյակի համար հաշվարկված և չվճարված (մասնակի վճարված) կանխավճարների գումարներին):

Մինչև 2002 թ. մայիսի 1-ը անհատ ձեռնարկատերը վճարում է եկամտահարկ` 26,7 հազ. դրամ (80,0-53,3), ինչպես նաև մինչև մարտի 15-ը (ներառյալ) 1-ին եռամսյակի կանխավճար` 13,3 հազ. դրամ գումարի չափով:

36.11. Սույն հրահանգով սահմանված կարգով և ժամկետներում հարկային մարմնին ներկայացված տարեկան եկամուտների հայտարարագրում արտացոլված տվյալներում ճշգրտումներ մտցնելու դեպքում կատարվում է ընթացիկ տարվա համար հաշվարկված կանխավճարների գումարների վերահաշվարկ, ինչպես նաև ընթացիկ տարվա 1-ին եռամսյակի վերահաշվարկված կանխավճարի չվճարված գումարի նկատմամբ տույժերի վերահաշվարկ:

Օրինակ 36. Սույն հրահանգի 29 օրինակում բերված դեպքում, եթե անհատ ձեռնարկատերը կանխավճարների մուծումներ 2001 թ. ընթացքում ընդհանրապես չի կատարել, ապա հաշվարկված և չվճարված կանխավճարների նկատմամբ տույժերը հաշվարկվում են հետևյալ գումարների նկատմամբ և ժամկետներից սկսած.

ա) մինչև 2000 թ. տարեկան եկամուտների մասին նոր (ճշտված) հայտարարագիր ներկայացնելը (20.04.2001 թ.).

- 15.03.2001 թ.`

11,3 հազ. դրամ.

բ) 2000 թ. տարեկան եկամուտների մասին նոր (ճշտված) հայտարարագիր ներկայացնելուց հետո.

- 15.03.2001 թ.`	15,3 հազ. դրամ,
- 15.06.2001 թ.`	30,6 հազ. դրամ (15,3+15,3),
- 15.09.2001 թ.`	45,9 հազ. դրամ (15,3+30,6),
- 15.12.2001 թ.`	61,2 հազ. դրամ (15,3+45,9):

Օրինակ 37. Սույն հրահանգի 30 օրինակում բերված դեպքում, եթե անհատ ձեռնարկատերը կանխավճարների մուծումներ 2001 թ. ընթացքում ընդհանրապես չի կատարել, ապա հաշվարկված և չվճարված կանխավճարների նկատմամբ տույժերը հաշվարկվում են հետևյալ գումարների նկատմամբ և ժամկետներից սկսած.

ա) մինչև 2000 թ. տարեկան եկամուտների մասին նոր (ճշտված) հայտարարագիր ներկայացնելը (20.04.2001 թ.).

- 15.03.2001 թ.`

11,3 հազ. դրամ.

բ) 2000 թ. տարեկան եկամուտների մասին նոր (ճշտված) հայտարարագիր ներկայացնելուց հետո.

- 15.03.2001 թ.`	8,8 հազ. դրամ,
- 15.06.2001 թ.`	17,6 հազ. դրամ (15,3+15,3),
- 15.09.2001 թ.`	26,4 հազ. դրամ (15,3+30,6),
- 15.12.2001 թ.`	35,2 հազ. դրամ (15,3+45,9):

36.12. Անհատ ձեռնարկատիրոջ անվճարունակությունը կարգավորող օրենսդրության համաձայն հարկատուին անվճարունակ ճանաչելու մասին դատարանի որոշումն ուժի մեջ մտնելու պահից եկամտահարկի վճարումները կասեցվում են մինչև պարտատերերի պահանջների բավարարման` օրենքով սահմանված հերթականությանը համապատասխան Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջեի պահանջները բավարարելու հերթը հասնելը:

37. Անհատ ձեռնարկատերերը ձեռնարկատիրական գործունեության մասով վարում են եկամուտների և ծախսերի հաշվառման գիրք (այսուհետ` հաշվառման գիրք, էջի ձևը բերված է հավելված 5-ում):

Հաշվառման գրքի էջերը համարակալվում, կարվում և կազմվում են, որից հետո հաշվառման գիրքը ներկայացվում է անհատ ձեռնարկատիրոջ հաշվառման վայրի հարկային մարմնին` կնքման: Կնքված և համարակալված հաշվառման գիրքը խիստ հաշվառման փաստաթուղթ է և հերթական համարով հաշվառվում է հարկային մարմնում: Հարկային մարմինը պարտավոր է կնքել և վերադարձնել հաշվառման գիրքը մեկ օրացուցային օրվա ընթացքում:

Հաշվառման գրքի կազմի վրա նշվում են անհատ ձեռնարկատիրոջ անուն և ազգանունը, հարկ վճարողի հաշվառման համարը (ՀՎՀՀ), գտնվելու (բնակության) վայրի հասցեն և գրքի հերթական համարը: Գործունեության վայրի հասցեն անհատ ձեռնարկատիրոջ բնակության վայրի հասցեից տարբերվելու դեպքում նշվում է նաև այդ վայրի հասցեն:

Լրացված (ավարտված) հաշվառման գրքերը պահվում են անհատ ձեռնարկատիրոջ մոտ մինչև` այդ գրքում ամենավերջին գրանցման օրվանից սկսած 3 տարին լրանալը:

Հաշվառման գրքի լրանալուց (ավարտվելուց) հետո անհատ ձեռնարկատերը վերը նշված կարգով նոր հաշվառման գիրք է ներկայացնում հարկային մարմնին` կնքման և համարակալման համար: Հաշվառման գրքում գրանցման (հաշվառման) ենթակա են անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից կատարված ցանկացած տնտեսական գործառնություն` ժամանակագրական կարգով: Հաշվառման գրքում կատարվող գրանցումների համար հիմք է հանդիսանում տնտեսական գործառնության կատարման փաստը, որը հիմնավորվում է սկզբնական հաշվառման փաստաթղթերով: Սկզբնական փաստաթղթերը հաշվառվում են մինչև գործառնության կատարման օրվա վերջը:

Չի թույլատրվում սկզբնական փաստաթղթերում կատարել չծանուցված ուղղումներ: Սխալի ուղղումը պետք է հաստատված լինի անհատ ձեռնարկատիրոջ ստորագրությամբ և պետք է նշվի ուղղման ամսաթիվը:

Հաշվառման գրքում հերթական համարով նշվում են տնտեսական գործառնության կատարման ամիսը և ամսաթիվը, բովանդակությունը, սկզբնական փաստաթղթի անվանումն և հերթական համարը, ինչպես նաև հաշվարկված եկամուտները և ծախսերը:

Մատակարարված ապրանքների, կատարված աշխատանքների և մատուցված ծառայությունների (որոնց գծով առաջանում է իրացման շրջանառություն) դիմաց հաշվարկված եկամուտների գրանցումը ներառում է հաշվառման գրքի 2-4-րդ և 7-րդ սյունակների լրացումը: Հաշվարկված այլ եկամուտների գրանցումը ներառում է հաշվառման գրքի 2-4-րդ և 8-րդ սյունակների լրացումը:

Կատարված (հաշվարկված) ուղղակի ծախսերի գրանցումը ներառում է 2-4-րդ և 5-րդ սյունակների լրացումը: Կատարված (հաշվարկված) ընդհանուր տնտեսական ծախսերի գրանցումը ներառում է 2-4-րդ և 6-րդ սյունակների լրացումը:

Այն տնտեսական գործառնության համար, որի գծով չեն հաշվառվում եկամուտներ և (կամ) ծախսեր, լրացվում են միայն հաշվառման գրքի 2-4-րդ սյունակները (5-6-րդ և (կամ) 7-8-րդ սյունակները չեն լրացվում):

Հաշվառման գրքում սխալ թույլ տալու դեպքում տողի վրա գիծ է քաշվում այնպես, որ հնարավոր լինի կարդալ նախկին գրառումը, և հերթական ազատ տողում կատարվում է ճիշտ գրանցումը` նշելով սխալ գրանցված տողի համարը: Ջնջված տողի կողքին կատարվում է համապատասխան նշագրում սխալ գրառման մասին:

Անհատ ձեռնարկատերը հաշվառման տվյալների արժանահավատությունն ապահովելու նպատակով կարող է անցկացնել գույքի և պարտավորությունների գույքագրում, որի արդյունքները ներառվում են հաշվառման գրքում:

Սկզբնական հաշվառման փաստաթղթերը անհատ ձեռնարկատերերի կողմից պահպանվում են Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով ու ժամկետներում, բայց առնվազն 3 տարի:

38. Եթե մինչև 2001 թ. հունվարի 1-ը ընկած ժամանակահատվածներին վերաբերող եկամուտների կամ ծախսերի գծով վճարումները կատարվում են 2001 թ. հունվարի 1-ից հետո, ապա անհատ ձեռնարկատերերը այդ եկամուտները կամ ծախսերը ճանաչում են վճարման հաշվետու ժամանակաշրջանում (այսինքն` 2001 թ. հունվարի 1-ից հետո):

Եթե մինչև 2001 թ. հունվարի 1-ը ընկած ժամանակահատվածներում վճարված գումարների գծով եկամուտները կամ ծախսերը կատարվել են 2001 թ. հունվարի 1-ից հետո, ապա անհատ ձեռնարկատերերը այդ եկամուտները կամ ծախսերը ճանաչում են վճարման հաշվետու ժամանակաշրջանում (այսինքն` մինչև 2001 թ. հունվարի 1-ը):

Եթե մինչև 2001 թ. հունվարի 1-ը ընկած ժամանակահատվածներում անհատ ձեռնարկատերերը կատարել են ծախսեր և (կամ) դրանց գծով վճարումներ, որոնց դիմաց եկամուտները մինչև 2001 թ. հունվարի 1-ը չեն ստացվել, ապա 2001 թ. հունվարի 1-ից հետո դրանց գծով եկամուտներ ստանալու դեպքում անհատ ձեռնարկատերերը կատարված ծախսերը ճանաչում են եկամուտների ստացման հաշվետու ժամանակաշրջանում (այսինքն` 2001 թ. հունվարի 1-ից հետո):

 

Բ Ա Ժ Ի Ն  9

 

Հարկային գործակալ չհանդիսացողների հետ կնքված քաղաքացիաիրավական ԵՎ ԱՅԼ ՊԱՅՄԱՆԱԳՐԵՐԻՑ ՍՏԱՑՎԱԾ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻՑ ԵԿԱՄՏԱՀԱՐԿԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ԿԱՐԳԸ

(Վերնագիրը փոփ. 30.01.02 N 02/141)

 

39. Հարկային գործակալ չհանդիսացողների հետ կնքված քաղաքացիաիրավական և այլ պայմանագրերից հարկվող եկամտի որոշման ժամանակ կիրառվում է հաշվառման «ըստ վճարման (դրամարկղային)» մեթոդը:

(39-րդ կետը փոփ. 30.01.02 N 02/141)

39.1. Հարկային գործակալ չհանդիսացողների հետ կնքված քաղաքացիաիրավական պայմանագրերից հարկվող եկամուտը որոշելիս համախառն եկամուտը նվազեցվում է այդ պայմանագրերից ստացված եկամուտների (բացառությամբ` ռոյալթիների, տոկոսների և վարձավճարների) գծով անհրաժեշտ և փաստաթղթերով հիմնավորված ծախսերի չափով:

Անհրաժեշտ են համարվում անմիջականորեն և բացառապես եկամտի ստացման հետ կապված ծախսերը:

Ծախսերի թվին են դասվում, մասնավորապես.

ա) նյութական ծախսերը.

բ) վարձակալական վճարները.

գ) չփոխհատուցվող (չհաշվանցվող) հարկերը (բացառությամբ` գույքահարկի և հողի հարկի), տուրքերը և այլ պարտադիր վճարները.

դ) երաշխիքների, երաշխավորությունների, ակրեդիտիվների և բանկային այլ ծառայությունների համար վճարները.

ե) դատական ծախսերը.

զ) գործուղման ծախսերը.

է) պատճառած վնասի հատուցումը.

ը) տույժերը, տուգանքները և գույքային այլ սանկցիաները (բացառությամբ` Հայաստանի Հանրապետության պետական կամ համայնքների բյուջեներ, ինչպես նաև պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների գծով գանձվող տույժերի, տուգանքների և գույքային այլ սանկցիաների).

թ) աուդիտորական, իրավաբանական, այլ խորհրդատվական, տեղեկատվական և կառավարման ծառայությունների ծախսերը:

(39.1 կետը փոփ. 30.01.02 N 02/141)

39.2. Հարկային գործակալ չհանդիսացողների հետ կնքված քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի գծով առանձնահատկություններն են.

ա) Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված նորմաների (չափերի) սահմաններում համախառն եկամտից նվազեցվում են միայն գործուղման (այդ թվում` առանց հիմնավորող փաստաթղթերի օրապահիկի) ծախսերը, ընդ որում`

- համախառն եկամտից նշված ծախսերը նվազեցնելու համար Հայաստանի Հանրապետության կառավարության սահմանած նորմաները հաշվարկվում են ելնելով հարկային գործակալ չհանդիսացողների հետ կնքված քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի կատարումից ստացված եկամուտներից,

- վնասակար նյութերը շրջակա միջավայր արտանետելու համար կատարված վճարները, կադրերի պատրաստման ծախսերը, կադրերի վերապատրաստման ծախսերը, հատուկ սննդի համար կատարված ծախսերը, արտահագուստի և այլ հանդերձանքի համար կատարված ծախսերը, ներկայացուցչական ծախսերը, գովազդային ծախսերը, մարքեթինգի ծախսերը որպես այդպիսին չեն ճանաչվում (համախառն եկամտից չեն նվազեցվում).

բ) ծախս չեն հանդիսանում որևէ կազմակերպության կանոնադրական կապիտալում հարկատուի կատարած ներդրումները.

գ) հիմնական միջոցները և ոչ նյութական ակտիվները չեն ճանաչվում որպես այդպիսին (այսինքն` համախառն եկամտից նվազեցվում է ծախսը կատարելու տարում ամբողջությամբ).

դ) փոքրարժեք, արագամաշ առարկաների ձեռք բերումը դիտվում է որպես նյութական ծախս.

ե) բնական և այլ կորուստները, բնական կորուստը գերազանցող կորուստները, պատահական կորուստները հաշվի չեն առնվում (համախառն եկամտից չեն նվազեցվում).

զ) տոկոսները, գույքի ապահովագրական վճարները հաշվի չեն առնվում (համախառն եկամտից չեն նվազեցվում).

է) եկամտահարկի կանխավճարային մուծումներ չեն կատարվում:

Օրինակ 38. Ֆիզիկական անձը 2001 թ. նոյեմբերին ստացել է 5000,0 հազ. դրամ եկամուտ` քաղաքացիա-իրավական պայմանագրի շրջանակներում մարտ-սեպտեմբեր ամիսների ընթացքում կատարված աշխատանքների դիմաց: Այդ պայմանագիրը կատարելու համար ֆիզիկական անձը 2001 թ. մայիսի 29-ից մինչև հունիսի 3-ը մեկնել է գործուղում Մոսկվա, որի վերաբերյալ առկա են հիմնավորող փաստաթղթեր (բացառությամբ` օրապահիկի), ըստ որոնց (արտարժույթով կատարված ծախսերը վերահաշվարկվել են Հայաստանի Հանրապետության դրամով` ելնելով դրանց կատարման օրերին Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական բանկի սահմանած արտարժութային հաշվարկային փոխարժեքից)`

- ճանապարհածախս (Երևան-Մոսկվա-Երևան)`	100,0 հազ. դրամ,
- օդային ուղևորների ելքի համար պետական տուրք`	10,0 հազ. դրամ,
- օրապահիկ (6 օր x 25,0 հազ. դրամ)`	150,0 հազ. դրամ,
ընդամենը գործուղման ծախսեր`	260,0 հազ. դրամ:

Պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարները կազմում են 357,5 հազ. դրամ, իսկ անձնական նվազեցումները` 140,0 հազ. դրամ (7x20,0): Հարկման նպատակով համախառն եկամտից նվազեցվում են 250,0 հազ. դրամ գումարի չափով գործուղման ծախսերը (քանի որ 260,0>250,0 (5000,0x5%)):

Այսպիսով, տարեկան հարկվող եկամուտը կազմում է 4252,5 հազ. դրամ (5000,0-(250,0+357,5+140,0):

(39.2 կետը փոփ. 30.01.02 N 02/141)

40. Բացառությամբ սույն հրահանգի 52 կետում նշված դեպքերի հարկային գործակալների միջոցով չհարկվող.

ա) ռոյալթիներից, վարձավճարներից և տոկոսներից եկամտահարկը հաշվարկվում է սույն հրահանգի 19.1 ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով.

բ) քաղաքացիաիրավական պայմանագրերից ստացված և այլ եկամուտներից (այդ թվում` աշխատանքի վարձատրության և դրան հավասարեցված այլ վճարումներից)` եկամտահարկը հաշվարկվում է սույն հրահանգի 19.2 ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով:

Հարկային գործակալներից ռեզիդենտ օտարերկրացիների քաղաքացիաիրավական պայմանագրերով ստացված եկամուտներից, ինչպես նաև աշխատանքային պայմանագրերով պայմանավորված եկամուտներից (այդ թվում` նյութական օգնության գումարներից) և նվազեցվող եկամուտներից պահված եկամտահարկը վերահաշվարկվում է սույն հրահանգի 19.3 ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով:

(40-րդ կետը խմբ. 30.01.02 N 02/141)

41. Ֆիզիկական անձի կողմից սույն բաժնում և 8-րդ բաժնում նշված եկամուտները տարվա ընթացքում միաժամանակ ստանալու դեպքում եկամտահարկը հաշվարկելիս հաշվի է առնվում հետևյալը.

ա) ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտները և ծախսերը ճանաչվում են որպես այդպիսին միայն այն դեպքում, եթե վերջիններս ստացվել (կատարվել) են որպես անհատ ձեռնարկատեր (այդ թվում` ռոյալթիները, վարձավճարները և տոկոսները).

բ) ձեռնարկատիրական գործունեության գծով ստացված եկամուտների և նվազեցումների (բացառությամբ` սույն հրահանգի 16 և 17 կետերով սահմանված նվազեցումների) բացասական տարբերություն (արդյունք) առաջանալու դեպքում այն որպես վնաս տեղափոխվում է հաջորդ տարի` տվյալ տարվա եկամտահարկը հաշվարկվում է միայն այլ եկամուտներից.

Օրինակ 39. Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին որպես անհատ ձեռնարկատեր 2001 թ. ընթացքում Հայաստանի Հանրապետությունում ծառայությունների մատուցումից ստացել է 4000,0 հազ. դրամ եկամուտ, որի գծով կատարել է 6000,0 հազ. դրամի չափով փաստաթղթերով հիմնավորված ծախսեր: Նույն տարում որպես քաղաքացի Հայաստանի Հանրապետությունում գրանցված` հարկային գործակալ չհանդիսացող կազմակերպության համար կատարել է շենքի ընթացիկ նորոգում (կազմակերպության հումքով և նյութերով), որի դիմաց ստացել է 500,0 հազ. դրամ եկամուտ:

Տվյալ դեպքում կատարվում է հետևյալ հաշվարկը (պարզեցման համար հաշվարկները բերված են առանց պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարները հաշվարկելու).

ա) ձեռնարկատիրական գործունեությունից եկամուտներ`	4000,0 հազ. դրամ,
- ձեռնարկատիրական գործունեության գծով ծախսեր`	6000,0 հազ. դրամ,
- ձեռնարկատիրական գործունեությունից վնաս`	2000,0 հազ. դրամ.
բ) քաղաքացիաիրավական պայմանագրից եկամուտներ`	500,0 հազ. դրամ,
- անձնական նվազեցումներ (12x20,0)`	240,0 հազ. դրամ,
- քաղաքացիաիրավական պայմանագրից հարկվող եկամուտ`	260,0 հազ. դրամ.
- տարեկան եկամտահարկ (260,0x10%)`	26,0 հազ. դրամ:

   Այսպիսով, Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե ենթակա է վճարման 26,0 հազ.դրամ եկամտահարկ, և միաժամանակ 2002 թ. տեղափոխվում է 2000,0 հազ. դրամ վնաս.

գ) ձեռնարկատիրական գործունեության գծով ստացված եկամուտների և կատարված ծախսերի դրական տարբերություն (արդյունք) առաջանալու դեպքում (առանց հաշվի առնելու սույն հրահանգի 16 և 17 կետերով սահմանված նվազեցումները) հաշվարկվում է այլ եկամուտների և նվազեցումների (այդ թվում` սույն հրահանգի 16 և 17 կետերով սահմանված նվազեցումների) տարբերությունը`

- եթե այն բացասական չէ, ապա ձեռնարկատիրական գործունեության գծով դրական արդյունքից ելնելով` հաշվարկվում են հաջորդ տարվա կանխավճարների եռամսյակային գումարները,

- եթե այն բացասական է, ապա ձեռնարկատիրական գործունեության գծով դրական արդյունքից հանվում է նշված բացասական տարբերություն առաջացնող` սույն հրահանգի 16 և 17 կետերով սահմանված նվազեցումների չօգտագործված մասը և հաշվարկվում են հաջորդ տարվա կանխավճարների եռամսյակային գումարները:

Տվյալ դեպքում, տարվա ընթացքում ստացված (այդ թվում` ձեռնարկատիրական գործունեության գծով) եկամուտների և նվազեցումների տարբերությունից ելնելով` հաշվարկվում է եկամտահարկը:

Օրինակ 40. Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին որպես անհատ ձեռնարկատեր 2001 թ. ընթացքում ծառայությունների մատուցումից ստացել է 4000,0 հազ. դրամ եկամուտ, որի գծով կատարել է 3340,0 հազ. դրամի չափով փաստաթղթերով հիմնավորված ծախսեր: Նույն տարում որպես քաղաքացի Հայաստանում գրանցված` հարկային գործակալ չհանդիսացող կազմակերպության համար կատարել է շենքի ընթացիկ նորոգում (կազմակերպության հումքով և նյութերով), որի դիմաց ստացել է 500,0 հազ. դրամ եկամուտ:

Տվյալ դեպքում կատարվում է հետևյալ հաշվարկը (պարզեցման համար հաշվարկները բերված են առանց պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարները հաշվարկելու).

ա) ձեռնարկատիրական գործունեությունից եկամուտներ`	4000,0 հազ. դրամ,
- ձեռնարկատիրական գործունեության գծով ծախսեր`	3340,0 հազ. դրամ,
- ձեռնարկատիրական գործունեությունից արդյունք`	660,0 հազ. դրամ.
բ) քաղաքացիաիրավական պայմանագրից եկամուտներ`	500,0 հազ. դրամ,
- անձնական նվազեցումներ (12x20,0)`	240,0 հազ. դրամ,
- քաղաքացիաիրավական պայմանագրից եկամուտ`	260,0 հազ. դրամ.
գ) հաջորդ տարվա կանխավճարների եռամսյակային գումար (660,0x10%:6)`	11,0 հազ. դրամ.

դ) տարեկան եկամտահարկ ((660,0+260,0)x10%)` 92,0 հազ. դրամ:

Այսպիսով, Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե ենթակա է վճարման 92,0 հազ. դրամ եկամտահարկ, և միաժամանակ 2002 թ. եռամսյակային կանխավճարի գումարը կկազմի 11,0 հազ. դրամ:

Օրինակ 41. Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին որպես անհատ ձեռնարկատեր 2001 թ. ընթացքում ծառայությունների մատուցումից ստացել է 4000,0 հազ. դրամ եկամուտ, որի գծով կատարել է 3340,0 հազ. դրամի չափով փաստաթղթերով հիմնավորված ծախսեր: Նույն տարում որպես քաղաքացի Հայաստանում գրանցված` հարկային գործակալ չհանդիսացող կազմակերպության համար կատարել է շենքի ընթացիկ նորոգում (կազմակերպության հումքով և նյութերով), որի դիմաց ստացել է 200,0 հազ. դրամ եկամուտ:

Տվյալ դեպքում կատարվում է հետևյալ հաշվարկը (պարզեցման համար հաշվարկները բերված են առանց պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարները հաշվարկելու).

ա) ձեռնարկատիրական գործունեությունից եկամուտներ`	4000,0 հազ. դրամ,
- ձեռնարկատիրական գործունեության գծով ծախսեր`	3340,0 հազ. դրամ,
- ձեռնարկատիրական գործունեությունից եկամուտ`	660,0 հազ. դրամ.
բ) քաղաքացիաիրավական պայմանագրից եկամուտներ`	200,0 հազ. դրամ,
- անձնական նվազեցումներ (12x20,0)`	240,0 հազ. դրամ,
- քաղաքացիաիրավական պայմանագրից վնաս`	40,0 հազ. դրամ.
գ) տարեկան եկամտահարկ ((660,0-40,0)x10%)`	62,0 հազ. դրամ.
դ) հաջորդ տարվա կանխավճարների եռամսյակային գումար (62,0:6)`	10,3 հազ. դրամ:

       Այսպիսով, Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե ենթակա է վճարման 62,0 հազ. դրամ եկամտահարկ, և միաժամանակ 2002 թ. եռամսյակային կանխավճարի գումարը կկազմի 10,3 հազ. դրամ:

(41-րդ կետը լրաց. 30.01.02 N 02/141)

42. Հայաստանի Հանրապետությունում ոչ ռեզիդենտ ֆիզիկական անձանց կողմից հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտների հարկումը կատարվում է սույն հրահանգով սահմանված ընդհանուր կարգով: Ընդ որում.

ա) ոչ ռեզիդենտի հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտների բնորոշման համար տարածվում են սույն հրահանգի 10 կետի և 24.1 ենթակետի դրույթները, որոնք վերաբերվում են նաև հարկային գործակալ չհանդիսացողներից ոչ ռեզիդենտի ստացած եկամուտներին.

բ) ոչ ռեզիդենտը սույն հրահանգով սահմանված դեպքերում օգտվում է համախառն եկամտից նվազեցումներ կատարելու իրավունքից:

 

Բ Ա Ժ Ի Ն  10

 

ՏԱՐԵԿԱՆ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻ ՀԱՅՏԱՐԱՐԱԳՐՈՒՄԸ ԵՎ ԵԿԱՄՏԱՀԱՐԿԻ ԳՈՒՄԱՐՆԵՐԻ ՎՃԱՐՈՒՄԸ

 

43. Հարկ վճարող ֆիզիկական անձինք պարտավոր են իրենց բնակության (հաշվառման) վայրի հարկային մարմնին ներկայացնել իրենց տարեկան եկամուտների հայտարարագիր սույն հրահանգի հավելված 6-ում բերված ձևով (բացառությամբ` սույն հրահանգի 44 կետով սահմանված դեպքերի), ինչպես նաև դրա լրացման հետ կապված սույն հրահանգի 30 կետում նշված տեղեկանքները:

44. Հայտարարագիր կարող են չներկայացնել այն հարկատուները, ովքեր հարկային տարվա ընթացքում.

ա) ստացել են բացառապես սույն հրահանգի 12, 13 և 14 կետերում նշված եկամուտներ.

բ) ստացել են բացառապես այնպիսի եկամուտներ, որոնցից հարկը հաշվարկելու, պահելու (գանձելու) և բյուջե վճարելու պարտավորությունը դրված է հարկային գործակալի վրա` անկախ հարկային տարվա ընթացքում հարկվող եկամտի մեծությունից.

գ) ստացել են հարկային տարվա ընթացքում հարկային գործակալ չհանդիսացողներից 250,0 հազ. դրամը չգերազանցող համախառն եկամուտ.

դ) զբաղվել են բացառապես եկամտահարկին փոխարինող հաստատագրված վճարների ձևով հարկվող գործունեության տեսակներով և չեն ստացել այլ` սույն հրահանգով սահմանված հայտարարագրման ենթակա եկամուտներ.

ե) զբաղվել են բացառապես եկամտահարկին փոխարինող պարզեցված հարկի ձևով հարկվող գործունեության տեսակներով և չեն ստացել այլ` սույն հրահանգով սահմանված հայտարարագրման ենթակա եկամուտներ:

45. Ֆիզիկական անձինք հայտարարագրում են հարկային տարվա ընթացքում ստացված բոլոր եկամուտները, բացառությամբ սույն հրահանգի 12, 13 և 14 կետերում նշված եկամուտների, ինչպես նաև այն եկամուտների, որոնցից հարկի պահումը (գանձումը) իրականացնելու պարտավորությունը դրված է կազմակերպությունների և անհատ ձեռնարկատերերի վրա (հաշվի առնելով սույն հրահանգի 40 կետով ռեզիդենտ օտարերկրացիների համար նախատեսված առանձնահատկությունները):

Հարկային գործակալներից ռեզիդենտ օտարերկրացիների քաղաքացիաիրավական պայմանագրերով ստացված եկամուտներից, ինչպես նաև աշխատանքային պայմանագրերով պայմանավորված եկամուտներից (այդ թվում` նյութական օգնության գումարներից) և նվազեցվող եկամուտներից պահված եկամտահարկը վերահաշվարկվում է սույն հրահանգի 19.3 ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով:

Հայտարարագրում չեն ներառվում հաստատագրված վճար վճարող կամ պարզեցված հարկ վճարող լինելու ժամանակահատվածում ստացված` դրանց վերաբերող եկամուտները և ծախսերը:

(45-րդ կետը խմբ. 30.01.02 N 02/141)

46. Տարեկան հարկվող եկամուտը որոշելիս ֆիզիկական անձինք (այդ թվում` անհատ ձեռնարկատեր հանդիսացող) հաշվի են առնում հետևյալը.

46.1. Ռեզիդենտ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին.

ա) համախառն եկամտի մեջ ներառում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքում և նրա սահմաններից դուրս ստացված եկամուտները, բացառությամբ`

- սույն հրահանգի 12, 13 և 14 կետերում նշված նվազեցվող եկամուտների.

- հարկային գործակալներից ստացված ցանկացած եկամուտների (այդ թվում` սույն հրահանգի 19.1 ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով հարկվող).

բ) համախառն եկամուտը նվազեցնում է`

- սույն հրահանգի 18 կետում նշված ծախսերի չափով (բացառությամբ` ռոյալթիների, տոկոսների և վարձավճարների ստացման հետ կապված ծախսերի),

- սույն հրահանգի 15 կետում նշված վճարների գումարի չափով,

- սույն հրահանգի 17 կետում նշված անձնական նվազեցման չափով` եկամտի ստացման յուրաքանչյուր ամսվա համար,

- սույն հրահանգի 16 կետում նշված կազմակերպություններին հարկային տարվա ընթացքում փոխանցած (տրամադրած) միջոցների (ապրանք և (կամ) դրամական միջոցներ), նրանց մատուցած ծառայությունների արժեքի չափով (հարկվող եկամտի 5%-ի սահմաններում):

46.2. Ռեզիդենտ օտարերկրացին.

ա) համախառն եկամտի մեջ ներառում է Հայաստանի Հանրապետության տարածքում և նրա սահմաններից դուրս ստացված եկամուտները, բացառությամբ`

- սույն հրահանգի 13 կետում նշված նվազեցվող եկամուտների,

- հարկային գործակալներից ստացված` սույն հրահանգի 19.1. ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով հարկվող եկամուտների.

բ) համախառն եկամուտը նվազեցնում է`

- սույն հրահանգի 18 կետում նշված ծախսերի չափով (բացառությամբ` ռոյալթիների, տոկոսների և վարձավճարների ստացման հետ կապված ծախսերի),

- սույն հրահանգի 17 կետում նշված անձնական նվազեցումների չափով` եկամտի ստացման յուրաքանչյուր ամսվա համար,

- սույն հրահանգի 16 կետում նշված կազմակերպություններին հարկային տարվա ընթացքում փոխանցած (տրամադրած) միջոցների (ապրանք և (կամ) դրամական միջոցներ), նրանց մատուցած ծառայությունների արժեքի չափով (հարկվող եկամտի 5%-ի սահմաններում),

- սույն հրահանգի 12 և 14 կետերում նշված նվազեցվող եկամուտների չափով:

46.3. Ոչ ռեզիդենտ Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացին.

ա) համախառն եկամտի մեջ ներառում է հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտները, բացառությամբ`

- սույն հրահանգի 12, 13 և 14 կետերում նշված նվազեցվող եկամուտների,

- հարկային գործակալներից ստացված ցանկացած եկամուտների (այդ թվում` սույն հրահանգի 19.1. ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով հարկվող).

բ) համախառն եկամուտը նվազեցնում է`

- սույն հրահանգի 18 կետում նշված ծախսերի չափով (բացառությամբ` ռոյալթիների, տոկոսների և վարձավճարների ստացման հետ կապված ծախսերի),

- սույն հրահանգի 15 կետում նշված վճարների գումարի չափով.

- սույն հրահանգի 17 կետում նշված անձնական նվազեցումների չափով` եկամտի ստացման յուրաքանչյուր ամսվա համար.

- սույն հրահանգի 16 կետում նշված կազմակերպություններին հարկային տարվա ընթացքում փոխանցած (տրամադրած) միջոցների (ապրանք և (կամ) դրամական միջոցներ), նրանց մատուցած ծառայությունների արժեքի չափով (հարկվող եկամտի 5%-ի սահմաններում):

46.4. Ոչ ռեզիդենտ օտարերկրացին.

ա) համախառն եկամտի մեջ ներառում է հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտները, բացառությամբ`

- սույն հրահանգի 12, 13 և 14 կետերում նշված նվազեցվող եկամուտների.

- հարկային գործակալներից ստացված ցանկացած եկամուտների (այդ թվում` սույն հրահանգի 19.1. ենթակետով սահմանված դրույքաչափերով հարկվող).

բ) համախառն եկամուտը նվազեցնում է`

- սույն հրահանգի 18 կետում նշված ծախսերի չափով (բացառությամբ` հարկային գործակալներից ստացված եկամուտների գծով կատարված ծախսերի),

- սույն հրահանգի 17 կետում նշված անձնական նվազեցումների չափով` եկամտի ստացման յուրաքանչյուր ամսվա համար.

- սույն հրահանգի 16 կետում նշված կազմակերպություններին հարկային տարվա ընթացքում փոխանցած (տրամադրած) միջոցների (ապրանք և (կամ) դրամական միջոցներ), նրանց մատուցած ծառայությունների արժեքի չափով (հարկվող եկամտի 5%-ի սահմաններում):

47. Ոչ ռեզիդենտ օտարերկրացու հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներից հարկային գործակալների պահած (գանձած) հարկի գումարները համարվում են Հայաստանում այդ անձի համար եկամտահարկի վերջնական գումար:

Ոչ ռեզիդենտի (Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի կամ օտարերկրացի) դիմումի հիման վրա հայաստանյան աղբյուրներից պահված (ինչպես հարկային գործակալի միջոցով, այնպես էլ հայտարարագրի հիման վրա) հարկի գումարների վերաբերյալ հարկային մարմինների կողմից տրվում է համապատասխան տեղեկանք` սույն հրահանգի հավելված 7-ում բերված ձևով:

Ռեզիդենտ օտարերկրացու հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտներից (բացառությամբ` ռոյալթիներից, տոկոսներից և վարձավճարներից) հարկային գործակալի կողմից պահած (գանձած) հարկի գումարների վերահաշվարկման նպատակով (մասնավորապես, աղբյուրի մոտ պահված հարկի գումարները հաշվանցելու, ինչպես նաև սույն հրահանգով նախատեսված նվազեցումները հաշվի առնելու համար) կարող է դիմել իր գործունեության իրականացման կամ բնակության վայրի հարկային մարմին` սույն հրահանգով սահմանված կարգով և ժամկետներում ներկայացնելով եկամուտների մասին հայտարարագիր:

48. Հայաստանի Հանրապետությունում ռեզիդենտների կողմից վճարման ենթակա եկամտահարկը պակասեցվում է հարկի այն գումարի չափով, որը նրանցից գանձվել է օտարերկրյա պետություններում` դրանց օրենսդրությանը համապատասխան (բացառությամբ` այն եկամուտներից օտարերկրյա պետություններում գանձված հարկի գումարի, որը Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան ենթակա է նվազեցման համախառն եկամտից): Ընդ որում, պակասեցվող (հաշվանցվող) հարկի գումարի չափը չի կարող գերազանցել օտարերկրյա պետություններում ստացված եկամտից` սույն հրահանգի դրույթներին համապատասխան Հայաստանի Հանրապետությունում վճարման ենթակա եկամտահարկի գումարը:

Օրինակ 42. Ռեզիդենտ ֆիզիկական անձը օտարերկրյա պետությունում շահել է դրամական մրցանակ 5500 ԱՄՆ դոլար գումարով, որից եկամտի վճարման աղբյուրի մոտ պահվել է 1650 ԱՄՆ դոլար (5500x30%) եկամտահարկ: Տարվա ընթացքում ֆիզիկական անձը այլ եկամուտներ չի ստացել: Պարզության համար եկամտի ստացման և հարկի պահման օրերի դրությամբ ընդունվում է ՀՀ կենտրոնական բանկի հաշվարկային միևնույն փոխարժեքը (1 ԱՄՆ դոլար = 550 դրամ):

ՀՀ օրենսդրությամբ սահմանված կարգով օտարերկրյա պետությունում շահած մրցանակից (5500x550=3025,0 հազ. դրամ) հաշվարկված եկամտահարկը կազմում է 503,0 հազ. դրամ (((3025,0-10,0-20,0)-960,0)x20%+96,0): Տվյալ դեպքում օտարերկրյա պետությունում պահված հարկի գումարից (1650x550=907,5 հազ. դրամ) հայտարարագրով հաշվանցման է ընդունվում միայն 503,0 հազ. դրամը և եկամտահարկի գծով լրացուցիչ հարկային պարտավորություն չի առաջանում:

Նույն օրինակում, եթե օտարերկրյա պետությունում եկամտի վճարման աղբյուրի մոտ պահվել է 660 ԱՄՆ դոլար (5500x12%) եկամտահարկ, ապա հայտարարագրով այդ գումարը (660x550=363,0 հազ. դրամ) ամբողջությամբ ընդունվում է հաշվանցման և եկամտահարկի գծով առաջանում է լրացուցիչ հարկային պարտավորություն 140,0 հազ. դրամի (503,0-363,0) չափով:

Հաշվանցումը կարող է կատարվել միայն այն դեպքում, եթե ֆիզիկական անձը ներկայացնում է օտարերկրյա պետությունների համապատասխան հարկային մարմնի կողմից վավերացված տեղեկանք:

49. Անչափահաս անձանց եկամուտները հայտարարագրում են նրանց ծնողները (խնամակալները):

50. Հարկ վճարող ֆիզիկական անձինք իրենց հարկային տարվա տարեկան եկամուտների մասին հայտարարագիր ներկայացնում են հաջորդ տարվա մարտի 1-ից ոչ ուշ:

Հարկատուն պարտավոր է հայտարարագրով հաշվարկված եկամտահարկի գումարը վճարել Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե մինչև տվյալ հարկային տարվան հաջորդող տարվա մայիսի 1-ը:

51. Մինչև հարկային տարվա ավարտվելը հարկատուի գործունեության (եկամտի աղբյուրի) դադարեցման և Հայաստանի Հանրապետությունից մեկնելու դեպքում ֆիզիկական անձը պարտավոր է հայտարարագիրը ներկայացնել ոչ ուշ, քան մեկնելուց մեկ ամիս առաջ:

Հայտարարագրով հաշվարկված եկամտահարկի գումարը վճարվում է Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե վճարման վերջնահաշվարկը կատարելուց հետո` 5-օրյա ժամկետում:

52. Հայաստանի Հանրապետության օտարերկրյա պետությունների դիվանագիտական ներկայացուցչություններից և հյուպատոսական հիմնարկներից ու միջազգային միջպետական (միջկառավարական) կազմակերպություններից ֆիզիկական անձանց եկամուտներ ստանալու դեպքում, երբ եկամտի վճարման աղբյուրի մոտ միջազգային պայմանագրերի դրույթների համաձայն հարկի պահում չի իրականացվում, տարվա ընթացքում եկամտահարկի վճարումը և հայտարարագրումը իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության կողմից սահմանված կարգով:

53. Ֆիզիկական անձինք հայտարարագրերը սույն հրահանգով սահմանված ժամկետներում ներկայացնելուց հետո` 2 ամսվա ընթացքում իրավունք ունեն ճշգրտումներ մտցնել դրանցում արտացոլված տվյալներում (ներկայացնել նոր (ճշտված) հայտարարագիր):

Սույն հրահանգի 51 կետում նշված դեպքում այդ ժամկետը սահմանափակվում է հարկային տարվան հաջորդող տարվա մայիսի 1-ով:

54. Տարեկան հայտարարագրի արդյունքներով հարկատուի կողմից Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե ավել վճարված եկամտահարկի գումարները ենթակա են վերադարձման «Հարկերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 33 հոդվածի համաձայն:

 

Բ Ա Ժ Ի Ն  11

 

ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԵՎ ԱՆՀԱՏ ՁԵՌՆԱՐԿԱՏԵՐԵՐԻ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆԸ

 

55. Հարկային օրենսդրությունը խախտելու համար հարկային գործակալները պատասխանատվություն են կրում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

56. Սույն հրահանգի դրույթներին համաձայն հարկը աղբյուրի մոտ չպահելու (չգանձելու) կամ պակաս պահելու (գանձելու) դեպքում հարկի գումարը և հարկը սահմանված ժամկետներում Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե չվճարելու համար Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով հաշվարկված տույժերը վճարելու պարտավորությունը կրում է հարկային գործակալը:

56.1. Հարկային գործակալի կողմից սույն հրահանգի դրույթներին համաձայն ֆիզիկական անձանց վճարվող եկամուտներից ժամանակին չպահված (կամ պակաս պահված) հարկի գումարները ֆիզիկական անձանցից Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով կարող են պահվել ոչ ավելի, քան վերջին 3 ամսվա համար, իսկ հարկերի սահմանված չափից ավելի պահված (գանձված) գումարները հաշվանցվում են առաջիկա պահումների հաշվին կամ վերադարձվում են այդ մասին հայտնի դառնալու օրվանից մեկ ամսվա ընթացքում` սահմանված չափից ավելի գանձման օրվան հաջորդող 3 օրացուցային տարվա համար:

Սահմանված չափից ավելի գանձված գումարները վերադարձնելու մասին ֆիզիկական անձի գրավոր դիմում տալը կասեցնում է նշված ժամկետի (այսինքն` 3 օրացուցային տարվա) ընթացքը:

Օրինակ 43. 2001 թ. նոյեմբեր ամսին կատարված ստուգմամբ արձանագրվել է, որ ապրիլ ամսից մինչև օգոստոս ամիսը (ներառյալ) հարկային գործակալի կողմից ֆիզիկական անձին վճարված եկամուտներից պակաս է պահվել հարկի գումար 10,0 հազ. դրամի չափով: Նշված գումարից 2,0 հազ. դրամը (օգոստոս ամսին պակաս պահված հարկը) գանձվում է նոյեմբեր ամսին այդ ֆիզիկական անձին վճարվող եկամուտներից, իսկ ապրիլից մինչև հուլիս ամիսը (ներառյալ) պակաս պահված հարկի գումարը` 8,0 հազ. դրամը գանձվում է հարկային գործակալից, քանի որ հարկի գումարը պակաս պահված լինելու փաստն արձանագրվելու պահից անցել է ավելի քան 3 ամիս:

Հարկային գործակալից գանձվում է նաև Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված ժամկետներում հարկի 10,0 հազ. դրամ գումարը Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե չփոխանցելու համար հաշվարկված օրական տույժերը:

56.2. Ֆիզիկական անձին հաշվարկված ամսական համախառն եկամտից պահումների ընդհանուր գումարը չի կարող գերազանցել այդ եկամտի 50%-ը:

Օրինակ 44. 2001 թ. մայիսի 2-ին կատարված ստուգմամբ արձանագրվել է, որ մարտ ամսին հարկային գործակալի կողմից Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացուն վճարված եկամուտներից պակաս է պահվել 21,0 հազ. դրամ հարկի գումար: Նշված գումարը ենթակա է գանձման մայիս ամսին այդ քաղաքացուն վճարվող եկամուտներից, քանի որ հարկի գումարը պակաս պահված լինելու փաստն արձանագրվելու պահին 3 ամսյա ժամկետը չի լրացել: Մայիս ամսին նշված քաղաքացուն հաշվարկվել է աշխատավարձ 50,0 հազ. դրամ գումարով և կատարվել է հետևյալ հաշվարկը.

-համախառն եկամուտ`	50,0 հազ. դրամ,
- պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճար`	1,5 հազ. դրամ,
- անձնական նվազեցում`	20,0 հազ. դրամ,
- հարկվող եկամուտ (50,0-1,5-20,0)`	28,5 հազ. դրամ,
- հարկ (28,5x10%)`	2,85 հազ. դրամ:

Այնքանով, որ քաղաքացու ամսական համախառն եկամտից պահումների ընդհանուր գումարը չի կարող գերազանցել 25,0 հազ. դրամը (50,0x50%), ապա մայիս ամսին նշված քաղաքացուն վճարվող եկամտից պակաս պահված հարկի գումարից պահվում է 20,65 հազ. դրամ (25,0-(1,5+2,85)), իսկ մնացած մասը` 0,35 հազ. դրամը (21,0-20,65), գանձվում է հունիս ամսին հաշվարկվող եկամտից:

57. Սույն հրահանգի 26 կետով սահմանված կարգով հարկը չպահելու դեպքում հարկային գործակալի կողմից Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե փոխանցվող գումարը հաշվարկվում է` ելնելով ֆիզիկական անձին փաստացի վճարված եկամտի գումարից:

Օրինակ 45. Սույն հրահանգի 20 օրինակում բերված դեպքում, եթե կազմակերպությունը ապրանքի դիմաց վճարում է 20,0 հազ. դրամ ամբողջությամբ, ապա Հայաստանի Հանրապետության պետական բյուջե փոխանցվող գումարը կազմում է 0,6 հազ. դրամ (20,0x3%):

Օրինակ 46. Հասարակական կազմակերպության աշխատողը (Հայաստանի Հանրապետության քաղաքացի) 2001 թվականի հունվարի 29-ից մինչև փետրվարի 3-ը գործուղվել է Գյումրի քաղաք: Մինչև գործուղումը հունվարի 26-ին աշխատողը կազմակերպությունից ստացել է ավանսային գումար` 50,0 հազ. դրամի չափով: Գործուղումից վերադառնալով փետրվարի 6-ին աշխատողը ներկայացրել է ավանսային հաշվետվություն գործուղման մեջ կատարված հետևյալ ծախսերի վերաբերյալ.

- ճանապարհածախս (Երևան-Գյումրի-Երևան)`	2,0 հազ. դրամ,
- գիշերավարձ (5 օր)`	15,0 հազ. դրամ,
- օրապահիկ (6 օր x 10,0 հազ. դրամ)`	60,0 հազ. դրամ,
- գործուղման այլ ծախսեր`	3,0 հազ. դրամ,
ընդամենը`	80,0 հազ. դրամ:

Կատարված ծախսերը փաստաթղթերով հիմնավորված չեն: Կազմակերպության կողմից փետրվարի 7-ին աշխատողին վճարվել է հաշվետվությամբ ներկայացված ամբողջ գումարի չվճարված մնացորդը (80,0-50,0=30,0 հազ. դրամ):

Տվյալ դեպքում աշխատողի փետրվար ամսվա համախառն եկամտից ենթակա է նվազեցման միայն 48,0 հազ. դրամ (6x8,0) օրապահիկը, իսկ 32,0 հազ. դրամը (80,0-48,0) գումարվում է փետրվար ամսվա աշխատավարձին և հարկվում ընդհանուր սահմանված կարգով:

58. Սույն հրահանգի 29 կետով սահմանված դեպքերում տեղեկությունները չներկայացնելու համար կազմակերպությունները և անհատ ձեռնարկատերերը վճարում են տուգանք` հարկային մարմիններ չներկայացրած յուրաքանչյուր տեղեկության համար 5,0 հազ. դրամի չափով:

Նշված տուգանքը կիրառվում է միայն 2001 թվականի հունվարի 1-ից հետո փաստացի վճարված եկամուտների վերաբերյալ չներկայացված տեղեկությունների գծով:

 

Բ Ա Ժ Ի Ն  12

 

ՀԱՐԿ ՎՃԱՐՈՂՆԵՐԻ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅՈՒՆԸ

 

59. Հարկային օրենսդրությունը խախտելու համար հարկ վճարողները պատասխանատվություն են կրում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

60. Հայտարարագիր չներկայացնելը հարկ վճարողին չի ազատում սույն հրահանգի և Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան հարկային պարտավորությունները կատարելուց:

61. Սույն հրահանգի 37 կետի պահանջների խախտումն առաջացնում է պատասխանատվություն` Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով:

Հայաստանի Հանրապետության հարկային մարմինների կողմից այդ պահանջների խախտումներ հայտնաբերվելու դեպքում անհատ ձեռնարկատերը ճշգրտումներ (գրանցումներ) է կատարում հաշվառման գրքում և հաշվառմանը վերաբերող այլ փաստաթղթերում:

62. Հարկային մարմին ներկայացված տարեկան եկամուտների մասին հայտարարագրում սույն հրահանգով սահմանված կարգով հաշվարկված վնասը ավելի ցույց տալու դեպքում անհատ ձեռնարկատերից գանձվում է տուգանք` ավելի ցույց տրված վնասի 20%-ի չափով: Նշված տուգանքը կիրառվում է 2002 թվականի հունվարի 1-ից հետո` հարկային մարմին ներկայացված տարեկան եկամուտների մասին հայտարարագրով ավելի ցույց տրված վնասի նկատմամբ:

(62-րդ կետը լրաց. 30.01.02 N 02/141)

 

 

Հավելված 1

 

Կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) կողմից ֆիզիկական անձանց վճարված եկամուտների, պահված եկամտահարկի

Փաստաթղթի հերթական համարը N __________ (լրացվում է հարկային մարմնի կողմից)

 

Ամփոփ հաշվարկ

(200__թ.___եռամսյակ)

 

Հարկ վճարողի հաշվառման համարը (ՀՎՀՀ) [1]                 Կազմակերպության անվանումը [2]   Անհատ ձեռնարկատիրոջ անուն, ազգանունը [3]   Հասցեն [4]   Հեռախոս [5]   Հաշվարկի ներկայացման ամսաթիվը [6]
	Չափի միավոր Հազար դրամ

 

● [1] տողում նշվում է ՀՀ հարկային մարմինների կողմից տրամադրված ՀՎՀՀ-ն

● [2] տողում նշվում է կազմակերպության անվանումը և կազմակերպաիրավական տեսակը

● [3] տողում նշվում է անհատ ձեռնարկատիրոջ անունը և ազգանունը

● [4] տողում նշվում է կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) իրավաբանական (բնակության) հասցեն

● [5] տողում նշվում է կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) աշխատանքային (տան) հեռախոսահամարը

● [6] տողում նշվում է հարկային մարմին հաշվարկի ներկայացման ամսաթիվը

 

ՀՀ քաղաքացիներին վճարված եկամուտների տեսակը		Վճարված եկամուտների գումարը ըստ ամիսների [7]			Պահված հարկի գումարը ըստ ամիսների [8]
Աշխատավարձ և դրան հավասարեցված վճարում	[9]
Ռոյալթի	[10]
Տոկոս	[11]
Շահաբաժին	[12]				x	x	x
Խաղատներում, շահումներով խաղերում շահում	[13]				x	x	x
Մրցույթների, մրցությունների մրցանակ	[14]
Վիճակախաղերի շահում	[15]				x	x	x
Նվիրատվություն, օգնություն	[16]
Ապահովագրական հատուցում	[17]				x	x	x
Գույքն օտարելու դիմաց վճարված եկամուտ	[18]
Վարձակալական վճար	[19]
Ապահովագրավճար	[20]
Առանց հիմնավորող փաստաթղթերի վճարում	[21]
Անհատ ձեռնարկատերերին վճարված եկամուտ	[22]				x	x	x
Այլ եկամուտներ	[23]
Ընդամենը	[24]

 

● [7] սյունակում նշվում է փաստացի վճարված եկամուտների հաշվարկային մեծությունը

● [8] սյունակում նշվում է [7] սյունակներում նշված եկամուտներից պահված (գանձված) եկամտահարկի գումարը

● [9] տողը վերաբերվում է նաև աշխատողներին տրված նյութական օգնության գումարներին

● [16] տողը վերաբերվում է այլ ֆիզիկական անձանց տրված նվիրատվության և օգնության գումարներին

● [20] տողում չեն նշվում պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարները

● [21] տողում նշվում են «Եկամտահարկի մասին» ՀՀ օրենքի 21 հոդվածի 1-ին կետի «ա» ենթակետի համաձայն վճարված եկամուտների և դրանցից պահված եկամտահարկի գումարները

● [23] տողը վերաբերվում է նաև քաղաքացիաիրավական այլ պայմանագրերի դիմաց վճարված եկամուտներին

● [24] տողում նշվում է [9]-[23] տողերի հանրագումարը

● նվազեցվող եկամուտները (բացառությամբ` [12], [15] և [17] տողերում նշվածների) սույն հաշվարկում չեն արտացոլվում

 

Օտարերկրյա քաղաքացիներին և քաղաքացիություն չունեցող անձանց հայաստանյան աղբյուրներից վճարված եկամուտների տեսակը		Վճարված եկամուտների գումարը ըստ ամիսների [25]			Պահված հարկի գումարը ըստ ամիսների [26]
Աշխատավարձ և դրան հավասարեցված վճարում	[27]
Անհատ ձեռնարկատերերին վճարված եկամուտ	[28]				x	x	x
Պասիվ եկամուտներ`
- ռոյալթիներ	[29]
- տոկոսներ	[30]
- շահաբաժիններ	[31]				x	x	x
- խաղատներում, շահումներով խաղերում շահումներ	[32]
- մրցույթների, մրցությունների մրցանակներ	[33]
- վիճակախաղերի շահումներ	[34]
- նվիրատվություն, օգնություն	[35]
- ապահովագրական հատուցում	[36]
- գույքն օտարելուց արժեքի հավելաճ	[37]
- վարձակալական վճար	[38]
- փոխադրման (ֆրախտի) դիմաց վճարված եկամուտ	[39]
- ապահովագրավճար	[40]
Այլ եկամուտներ	[41]
Ընդամենը	[42]

 

● [25] սյունակներում նշվում է փաստացի վճարված եկամուտների հաշվարկային մեծությունը

● [26] սյունակներում նշվում է [25] սյունակներում նշված եկամուտներից պահված (գանձված) եկամտահարկի գումարը

● [27] տողը վերաբերվում է նաև աշխատողներին տրված նյութական օգնության գումարներին

● [28] տողը վերաբերվում է ՀՀ-ում պետական գրանցում ստացած անհատ ձեռնարկատերերին

● [41] տողը վերաբերվում է նաև քաղաքացիաիրավական այլ պայմանագրերի դիմաց վճարված եկամուտներին և պասիվ այլ եկամուտներին

● [42] տողում նշվում է [27]-[41] տողերի հանրագումարը

 

Մնացորդը ամսվա սկզբին	[43]
Պահված հարկի գումարը	[44]
Բյուջե վճարված հարկի գումարը	[45]
Մնացորդը ամսվա վերջում	[46]

 

● [43] տողում նշվում է հաշվետու եռամսյակի յուրաքանչյուր ամսվա 1-ի դրությամբ փաստացի վճարված եկամուտներից պահված, սակայն բյուջե չփոխանցված եկամտահարկի գումարը, կամ բյուջե ավել վճարված եկամտահարկի գումարը

● [44] տողում նշվում է եռամսյակի ընթացքում փաստացի վճարված եկամուտներից հաշվարկված եկամտահարկի գումարը` ըստ ամիսների ([24] տողի [8] սյունակներ+[42] տողի [26] սյունակներ)

● [45] տողում նշվում է եռամսյակի ընթացքում բյուջե վճարված եկամտահարկի գումարը` ըստ ամիսների

● [46] տողում նշվում է հաշվետու եռամսյակի յուրաքանչյուր ամսվան հաջորդող առաջին ամսվա 1-ի դրությամբ փաստացի վճարված եկամուտներից պահված, սակայն բյուջե չփոխանցված եկամտահարկի գումարը, կամ բյուջե ավել վճարված եկամտահարկի գումարը (տող[43]+տող[44]-տող[45])

● եթե [43] կամ [46] տողերում թվերը բացասական են (այսինքն` բյուջե փոխանցված եկամտահարկի գումարը գերազանցում է փաստացի վճարված եկամուտներից պահված եկամտահարկի գումարին), ապա դրանք ցույց են տրվում փակագծերի մեջ

 

Կ.Տ.

 

Տնօրեն (անհատ ձեռնարկատեր)	________________ (ստորագրություն)	_________________ (անուն, ազգանուն)
Գլխ. հաշվապահ	________________ (ստորագրություն)	_________________ (անուն, ազգանուն)

 

Ամփոփ հաշվարկը լրացվում է 2 օրինակից, որոնք ներկայացվում են հարկային մարմին: Հարկային մարմնի կողմից գրանցվելուց հետո մեկ օրինակը հանձնվում է կազմակերպությանը (անհատ ձեռնարկատիրոջը):

(Հավելվածը խմբ. 30.01.02 N 02/141)

 

Հավելված 1ա

 

 

 

Կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) կողմից ֆիզիկական անձանց վճարված եկամուտների, պահված եկամտահարկի	Փաստաթղթի հերթական համարը N __________  (լրացվում է հարկային մարմնի կողմից)
Ամփոփ հաշվարկ	(200__թ.___եռամսյակ)

Հարկ վճարողի հաշվառման համարը (ՀՎՀՀ)	[1]
Կազմակերպության անվանումը	[2]
Անհատ ձեռնարկատիրոջ անուն, ազգանունը	[3]
Հասցեն	[4]
Հեռախոս	[5]

Չափի միավոր Հազար դրամ

 

● [1] տողում նշվում է ՀՀ հարկային մարմինների կողմից տրամադրված ՀՎՀՀ-ն

● [2] տողում նշվում է կազմակերպության անվանումը և կազմակերպաիրավական տեսակը

● [3] տողում նշվում է անհատ ձեռնարկատիրոջ անուն, ազգանունը

● [4] տողում նշվում է կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) իրավաբանական (բնակության) հասցեն

● [5] տողում նշվում է կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) աշխատանքային (տան) հեռախոսահամարը

 

Հաշվետու եռամսյակ ____

 

Կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) կողմից վճարված եկամուտների տեսակները		Վճարված եկամուտների գումարը ըստ ամիսների [10]			Վճարված եկամուտներից պահված հարկի գումարը ըստ ամիսների [11]
I. Աշխատավարձ և դրան հավասարեցված այլ  վճարումներ	[6]
II. Կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) կողմից վճարման աղբյուրի մոտ հարկվող այլ եկամուտներ	[7]
III. Կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) կողմից վճարման աղբյուրի մոտ հարկվող եկամուտներ, որոնք չեն ընդգրկվել  I և II խմբերում	[8]
այդ թվում` օտարերկրյա քաղաքացիներին և քաղաքացիություն չունեցող անձանց վճարված եկամուտներ	[9]
Ընդամենը	[12]

● [6] տողում նշվում են աշխատավարձի և դրան հավասարեցված այլ վճարումներ, ինչպես նաև աշխատողներին տրված նյութական օգնության և դրանցից պահված եկամտահարկի գումարները

● [7] տողում նշվում են ֆիզիկական անձանց վճարված ռոյալթիների, տոկոսների և գույքի վարձակալության դիմաց վճարների, մրցույթների (մրցությունների) դրամական մրցանակները, ինչպես նաև այլ ֆիզիկական անձանց տրված նվիրատվության և օգնության ու դրանցից պահված եկամտահարկի գումարները

● [8] տողում նշվում են վճարման աղբյուրի մոտ հարկվող եկամուտների (որոնք չեն ընդգրկվել I և II խմբերում), ինչպես նաև «Եկամտահարկի մասին» ՀՀ օրենքի 21 հոդվածի 1-ին կետի «ա» ենթակետի համաձայն վճարված եկամուտների և դրանցից պահված եկամտահարկի գումարները

● [9] տողում նշվում են I-II խմբերում չնշված` օտարերկրյա քաղաքացիներին և քաղաքացիություն չունեցող անձանց վճարված եկամուտների և դրանցից պահված եկամտահարկի գումարները

● [10] սյունակներում նշվում է փաստացի վճարված եկամուտների հաշվարկային մեծությունը

● [11] սյունակներում նշվում է [10] սյունակներում նշված եկամուտներից պահված (գանձված) հարկի գումարը

● [12] տողում նշվում է [6]-[9] տողերի հանրագումարը

● ՀՀ քաղաքացիներին վճարված նվազեցվող եկամուտները ամփոփ հաշվարկում չեն արտացոլվում

Հաշվետու ժամանակաշրջան

200__թ. (եռամսյակ/կիսամյակ/9 ամիս/ տարի)

 

«Հաշվարկներ բյուջեի հետ» հաշվի տարեսկզբի մնացորդը	[13]
Հաշվետու ժամանակաշրջանում կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) կողմից վճարված եկամուտների հանրագումարը	[14]
Կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) կողմից վճարված եկամուտներից պահված եկամտահարկի գումարը	[15]
Բյուջե վճարված եկամտահարկի գումարը	[16]
- ապառք ([13]+[15])>[16]	[17]
- գերավճար ([13]+[15]<[16])	[18]

  

● [13] տողում նշվում է հաշվետու տարվա հունվարի 1-ի դրությամբ «Հաշվարկներ բյուջեի հետ» հաշվի մնացորդը` փաստացի վճարված եկամուտներից պահված, սակայն ՀՀ պետական բյուջե չփոխանցված եկամտահարկի գումարը կամ ՀՀ պետական բյուջե ավել վճարված եկամտահարկի գումարը (ընդ որում` հաշվի դեբետային մնացորդը ցույց է տրվում փակագծերի մեջ)

● [14] տողում նշվում է հաշվետու տարվա ընթացքում փաստացի վճարված եկամուտների հանրագումարը

● [15] տողում նշվում է հաշվետու տարվա ընթացքում վճարված եկամուտներից պահված եկամտահարկի գումարը

● [16] տողում նշվում է հաշվետու տարվա ընթացքում ՀՀ պետական բյուջե վճարված եկամտահարկի գումարը

● [17] տողում նշվում է ([13]+[15]) և [16] տողերի դրական տարբերությունը

● [18] տողում փակագծերի մեջ նշվում է ([13]+[15]) և [16] տողերի բացասական տարբերությունը

 

Կ.Տ.
Տնօրեն (անհատ ձեռնարկատեր)	_________________ (ստորագրություն)	________________ (անուն, ազգանուն)
Գլխ. հաշվապահ	_________________ (ստորագրություն)	________________ (անուն, ազգանուն)

 

Ամփոփ հաշվարկը լրացվում է 2 օրինակից, որոնք ներկայացվում է հարկային մարմին: Հարկային մարմնի կողմից գրանցվելուց հետո մեկ օրինակը հանձնվում է կազմակերպությանը (անհատ ձեռնարկատիրոջը):

 

Հավելված 2

 

Կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) կողմից ֆիզիկական անձանց վճարված եկամուտների, պահված եկամտահարկի	Փաստաթղթի հերթական համարը N __________  (լրացվում է հարկային մարմնի կողմից)
Տեղեկություն	(200__թ.___եռամսյակ)
Կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) տվյալները

Հարկ վճարողի հաշվառման համարը (ՀՎՀՀ)	[1]
Կազմակերպության անվանումը	[2]
Անհատ ձեռնարկատիրոջ անուն, ազգանունը	[3]
Հասցեն	[4]
Հեռախոս	[5]
Հաշվարկի ներկայացման ամսաթիվը	[6]

Չափի միավոր Հազար դրամ

● [1] տողում նշվում է ՀՀ հարկային մարմինների կողմից տրամադրված ՀՎՀՀ-ն

● [2] տողում նշվում է կազմակերպության անվանումը և կազմակերպաիրավական տեսակը

● [3] տողում նշվում է անհատ ձեռնարկատիրոջ անուն, ազգանունը

● [4] տողում նշվում է կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) իրավաբանական (բնակության) հասցեն

● [5] տողում նշվում է կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) աշխատանքային (տան) հեռախոսահամարը

● [6] տողում նշվում է հարկային մարմին տեղեկությունների ներկայացման ամսաթիվը

 

Տվյալներ եկամուտներ ստացած ֆիզիկական անձի մասին

Հարկ վճարողի հաշվառման համարը (ՀՎՀՀ) [7]
Վկայականի համարը [8]
Ազգանուն [9]					Անուն [10]
Անձնագրի սերիան, համարը [11]					Տրված [12]
Մշտական բնակության հասցեն [13]
ՀՀ-ում ժամանակավոր բնակության հասցեն [14]

 

● [7] տողում նշվում է ՀՀ հարկային մարմինների կողմից տրամադրված ՀՎՀՀ-ն

● [8] տողում նշվում է պետական ռեգիստրի կողմից տրված վկայականի համարը

● [7] և [8] տողերը լրացվում են, եթե եկամուտ ստացող ֆիզիկական անձը ՀՀ անհատ ձեռնարկատեր է

● [9] և [10] տողերում նշվում են ֆիզիկական անձի ազգանունը և անունը (ամբողջությամբ)

● [11] տողում նշվում է ֆիզիկական անձի անձնագրի սերիան և համարը

● [12] տողում նշվում է լիազորված մարմնի անվանումը (կոդը) և նրա կողմից անձնագրի տրման ամսաթիվը

● [13] տողում նշվում է ֆիզիկական անձի անձնագրում գրանցված մշտական բնակության հասցեն (պարտադիր նշելով մշտական բնակության երկիրը)

● [14] տողում նշվում է ֆիզիկական անձի ՀՀ-ում ժամանակավոր բնակության հասցեն

 

Տվյալներ վճարված եկամուտների և պահված եկամտահարկի մասին

Վճարված եկամտի տեսակը (կոդը) [15]
1 2 3 4 Եկամտի ստացման ամիսները [16]	5 6 7 8 9 10 11 12
Վճարված եկամտի գումարը [17]
Ընդամենը կատարված նվազեցումներ, այդ թվում` [18]
- պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարներ [19]
- անձնական նվազեցումներ [20]
- բարեգործական հատկացումներ [21]
Վճարված եկամուտներից պահված եկամտահարկ [22]
Առձեռն վճարված գումար [23]

 

● Կազմակերպությունները և անհատ ձեռնարկատերերը ՀՀ քաղաքացիների վերաբերյալ տեղեկություններ չեն ներկայացնում, եթե «Եկամտահարկի մասին» ՀՀ օրենքով նրանց վրա է դրված նշված անձանց վճարվող եկամուտներից եկամտահարկը հաշվարկելու, պահելու (գանձելու) և ՀՀ պետական բյուջե փոխանցելու պարտավորությունը

● [15] տողում նշվում է վճարված եկամտի տեսակը` ըստ ստորև բերված կոդերի դասակարգման

 

Եկամտի տեսակ	Կոդ
Աշխատավարձ և դրան հավասարեցված այլ վճարում (այդ թվում` աշխատողներին տրված նյութական օգնության գումարներ)	001	101	201
Ռոյալթի	002	102	202
Տոկոս	003	103	203
Շահաբաժին	004	104	204
Խաղատնում, շահումով խաղում շահում	005	105	205
Մրցույթի, մրցության մրցանակ	006	106	206
Վիճակախաղի շահում	007	107	207
Նվիրատվություն, օգնություն	008	108	208
Ապահովագրական հատուցում	009	109	209
Գույքն օտարելու դիմաց վճարված եկամուտ	010	x	x
Գույքն օտարելուց արժեքի հավելաճ	x	110	210
Վարձակալության դիմաց վճար (վարձավճար)	011	111	211
Փոխադրման (ֆրախտի) դիմաց վճարված եկամուտ	x	112	212
Ֆիզիկական անձանց համար ապահովագրավճարներ (բացառությամբ` պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարի)	013	113	213
Քաղաքացիաիրավական պայմանագրերով աշխատանքի կատարման և ծառայության մատուցման դիմաց եկամուտ	014	114	214
Այլ եկամուտներ (այդ թվում` օտարերկրյա քաղաքացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց վճարված նվազեցվող եկամուտների և արտաքին տնտեսական գործունեության հետ կապված եկամուտների գումարները)	015	115	215

 

● Կոդերի 1-ին սյունակում դասակարգվում են ՀՀ քաղաքացիներին վճարված եկամուտների կոդերը

● Կոդերի 2-րդ սյունակում դասակարգվում են օտարերկրյա քաղաքացիներին վճարված եկամուտների կոդերը

● Կոդերի 3-րդ սյունակում դասակարգվում են քաղաքացիություն չունեցող անձանց վճարված եկամուտների կոդերը

● [16] տողում նշվում են եկամտի ստացման այն ամիսները, որոնց վերաբերվում է վճարված եկամուտը

● [17] տողում նշվում է փաստացի վճարված եկամուտների հաշվարկային մեծությունը

● [18] տողում նշվում է [17] տողում նշված եկամուտներից կատարված նվազեցումների ընդհանուր գումարը, այդ թվում` [19] տողում նշվում են հաշվարկված պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարները [20] տողում նշվում են անձնական նվազեցումների գումարը [21] տողում նշվում են բարեգործական հատկացումները (բայց ոչ ավելի, քան հարկվող եկամտի 5%)

● [22] տողում նշվում է [17] տողում նշված եկամուտներից պահված եկամտահարկի գումարը

● [23] տողում նշվում է [17] տողում նշված եկամուտներից առձեռն վճարված գումարը (տող[17]-տող[19]-տող[21]-տող[22])

● Եռամսյակի ընթացքում նույն ֆիզիկական անձին եկամտի միևնույն տեսակը մի քանի անգամ վճարելու դեպքում ներկայացվում է մեկ տեղեկություն` նշելով վճարված եկամտի հանրագումարը և այն ամիսները, որոնց վերաբերվում են վճարված եկամուտները

● Եռամսյակի ընթացքում նույն ֆիզիկական անձին եկամուտների մի քանի տեսակներ վճարելու դեպքում յուրաքանչյուր եկամտատեսակի համար ներկայացվում է առանձին տեղեկություն:

 

Կ.Տ.
Տնօրեն (անհատ ձեռնարկատեր)	_________________ (ստորագրություն)	________________ (անուն, ազգանուն)
Գլխ. հաշվապահ	_________________ (ստորագրություն)	________________ (անուն, ազգանուն)

 

Տեղեկությունները լրացվում են 2 օրինակից, որոնք ներկայացվում է հարկային մարմին: Հարկային մարմնի կողմից գրանցվելուց հետո մեկ օրինակը հանձնվում է կազմակերպությանը (անհատ ձեռնարկատիրոջը):

(Հավելվածը լրաց. 30.01.02 N 02/141)

 

Հավելված 3

 

Տեղական ինքնակառավարման մարմնի, այգեգործական ընկերության անվանումը	ներկայացվում է`
_________________________________	_____________________

Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք

 

Գյուղատնտեսական արտադրանքի արտադրությամբ զբաղվելու մասին

 

Տրվում է ______________________________________________________

(ֆիզիկական անձի անուն, ազգանուն)

Անձնագրի սերիան ______ համարը __________________ տրված _____________

ՀՀ-ում մշտական (ժամանակավոր) բնակության հասցեն _________________________

____________________________________________________________

առ այն, որ 200__թ. ընթացքում զբաղվում է գյուղատնտեսական արտադրանքի հետևյալ

արտադրատեսակների արտադրությամբ (անհրաժեշտը նշել)

 

N	Գյուղատնտեսական արտադրանք
1	Հացահատիկային-հացահատիկաոլոռային մշակաբույսեր
2	Տեխնիկական մշակաբույսեր
3	Պալարապտղային, բանջարային, բոստանային մշակաբույսերը և փակ գրունտի արտադրանք
4	Դաշտային մշակման կերային մշակաբույսեր
5	Կերարտադրության այլ արտադրանք
6	Պարտեզների, խաղողի այգիների, բազմամյա տնկիների և ծաղկաբուծության արտադրանք
7	Ծառերի և թփերի սերմերը, պտուղներում եղած սերմեր
8	Ծառերի և թփերի սածիլներ
9	Ծառերի և թփերի տնկիներ
10	Անասնաբուծության արտադրանք
11	Խոզաբուծության արտադրանք
12	Ոչխարաբուծության և այծաբուծության արտադրանք
13	Թռչնաբուծության արտադրանք
14	Ձիաբուծության, էշաբուծության և ջորիաբուծության արտադրանք
15	Եղջերվաբուծության և ուղտաբուծության արտադրանք
16	Ճագարաբուծության, մորթատու գազանաբուծության և որսորդական տնտեսության արտադրանք
17	Ձկնաբուծության, մեղվաբուծության, շերամաբուծության, արհեստական սերմնավորման արտադրանք

 

Կ.Տ.
Տեղական ինքնակառավարման մարմնի ղեկավար (գյուղապետ, թաղապետ) կամ այգեգործական ընկերության նախագահ`	_________________ (ստորագրություն)	________________ (անուն, ազգանուն)
Տեղեկանքը տրված է		___ __________ 200__թ.

Տեղեկանքը լրացվում է 2 օրինակից, որից առաջինը տրվում է գյուղատնտեսական արտադրանքի արտադրությամբ զբաղվողին, երկրորդը պահվում է տեղեկանք տվող մարմնի մոտ

 

Հավելված 4

 

Կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) կողմից ֆիզիկական անձանց 200__թ. վճարված եկամուտների մասին	Փաստաթղթի հերթական համարը N __________  (լրացվում է հարկային մարմնի կողմից)
Տեղեկանք
Կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) տվյալները

Հարկ վճարողի հաշվառման համարը (ՀՎՀՀ)	[1]
Կազմակերպության անվանումը	[2]
Անհատ ձեռնարկատիրոջ անուն, ազգանունը	[3]
Հասցեն	[4]
Հեռախոս	[5]
Տեղեկանքի տրամադրման ամսաթիվը	[6]

Չափի միավոր Հազար դրամ

 

● [1] տողում նշվում է ՀՀ հարկային մարմինների կողմից տրամադրված ՀՎՀՀ-ն

● [2] տողում նշվում է կազմակերպության անվանումը և կազմակերպաիրավական տեսակը

● [3] տողում նշվում է անհատ ձեռնարկատիրոջ անուն, ազգանունը

● [4] տողում նշվում է կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) իրավաբանական (բնակության) հասցեն

● [5] տողում նշվում է կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) աշխատանքային (տան) հեռախոսահամարը

● [6] տողում նշվում է ֆիզիկական անձին տեղեկանքի տրամադրման ամսաթիվը

 

Տվյալներ եկամուտներ ստացած ֆիզիկական անձի մասին

Հարկ վճարողի հաշվառման համարը (ՀՎՀՀ) [7]
Վկայականի համարը [8]
Ազգանուն [9]					Անուն [10]
Անձնագրի սերիան, համարը [11]					Տրված [12]
Մշտական բնակության հասցեն [13]
ՀՀ-ում ժամանակավոր բնակության հասցեն [14]

 

● [7] տողում նշվում է ՀՀ հարկային մարմինների կողմից տրամադրված ՀՎՀՀ-ն

● [8] տողում նշվում է պետական ռեգիստրի կողմից տրված վկայականի համարը

● [7] և [8] տողերը լրացվում են, եթե եկամուտ ստացող ֆիզիկական անձը ՀՀ անհատ ձեռնարկատեր է

● [9] և [10] տողերում նշվում են ֆիզիկական անձի ազգանունը և անունը (ամբողջությամբ)

● [11] տողում նշվում է ֆիզիկական անձի անձնագրի սերիան և համարը

● [12] տողում նշվում է լիազորված մարմնի անվանումը (կոդը) և նրա կողմից անձնագրի տրման ամսաթիվը

● [13] տողում նշվում է ֆիզիկական անձի անձնագրում գրանցված մշտական բնակության հասցեն (պարտադիր նշելով մշտական բնակության երկիրը)

● [14] տողում նշվում է ֆիզիկական անձի ՀՀ-ում ժամանակավոր բնակության հասցեն

 

Տվյալներ վճարված եկամուտների և պահված եկամտահարկի մասին

 

Վճարված եկամտի տեսակը (կոդը) [15]
1 2 3 4 Եկամտի ստացման ամիսները [16]	5 6 7 8 9 10 11 12
Վճարված եկամտի գումարը [17]
Ընդամենը կատարված նվազեցումներ, այդ թվում` [18]
- պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարներ [19]
- անձնական նվազեցումներ [20]
- բարեգործական հատկացումներ [21]
Վճարված եկամուտներից պահված եկամտահարկ [22]
Առձեռն վճարված գումար [23]

● Տեղեկանքը տրամադրվում է ֆիզիկական անձի պահանջով (մասնավորապես, հարկային մարմիններին ներկայացնելու համար):

 

● [15] տողում նշվում է վճարված եկամտի տեսակը` ըստ ստորև բերված կոդերի դասակարգման

Եկամտի տեսակ	Կոդ
Աշխատավարձ և դրան հավասարեցված այլ վճարում (այդ թվում` աշխատողներին տրված նյութական օգնության գումարներ)	001	101	201
Ռոյալթի	002	102	202
Տոկոս	003	103	203
Շահաբաժին	004	104	204
Խաղատնում, շահումով խաղում շահում	005	105	205
Մրցույթի, մրցության մրցանակ	006	106	206
Վիճակախաղի շահում	007	107	207
Նվիրատվություն, օգնություն	008	108	208
Ապահովագրական հատուցում	009	109	209
Գույքն օտարելու դիմաց վճարված եկամուտ	010	x	x
Գույքն օտարելուց արժեքի հավելաճ	x	110	210
Վարձակալության դիմաց վճար (վարձավճար)	011	111	211
Փոխադրման (ֆրախտի) դիմաց վճարված եկամուտ	x	112	212
Ֆիզիկական անձանց համար ապահովագրավճարներ (բացառությամբ` պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարի)	013	113	213
Քաղաքացիաիրավական պայմանագրերով աշխատանքի կատարման և ծառայության մատուցման դիմաց եկամուտ	014	114	214
Այլ եկամուտներ (այդ թվում` օտարերկրյա քաղաքացիների և քաղաքացիություն չունեցող անձանց վճարված նվազեցվող եկամուտների և արտաքին տնտեսական գործունեության հետ կապված եկամուտների գումարները)	015	115	215

 

● Կոդերի 1-ին սյունակում դասակարգվում են ՀՀ քաղաքացիներին վճարված եկամուտների կոդերը

● Կոդերի 2-րդ սյունակում դասակարգվում են օտարերկրյա քաղաքացիներին վճարված եկամուտների կոդերը

● Կոդերի 3-րդ սյունակում դասակարգվում են քաղաքացիություն չունեցող անձանց վճարված եկամուտների կոդերը

● [16] տողում նշվում են եկամտի ստացման այն ամիսները, որոնց վերաբերվում է վճարված եկամուտը

● [17] տողում նշվում է փաստացի վճարված եկամուտների հաշվարկային մեծությունը

● [18] տողում նշվում է [17] տողում նշված եկամուտներից կատարված նվազեցումների ընդհանուր գումարը, այդ թվում`

[19] տողում նշվում են հաշվարկված պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարները

[20] տողում նշվում են անձնական նվազեցումների գումարը

[21] տողում նշվում են բարեգործական հատկացումները (բայց ոչ ավելի, քան հարկվող եկամտի 5%)

● [22] տողում նշվում է [17] տողում նշված եկամուտներից պահված եկամտահարկի գումարը

● [23] տողում նշվում է [17] տողում նշված եկամուտներից առձեռն վճարված գումարը (տող[17]-տող[19]-տող[21]-տող[22])

● Հարկային տարվա ընթացքում նույն ֆիզիկական անձին եկամտի միևնույն տեսակը մի քանի անգամ վճարելու դեպքում ներկայացվում է մեկ տեղեկանք` նշելով վճարված եկամտի հանրագումարը և այն ամիսները, որոնց վերաբերվում են վճարված եկամուտները

● Հարկային տարվա ընթացքում նույն ֆիզիկական անձին եկամուտների մի քանի տեսակներ վճարելու դեպքում յուրաքանչյուր եկամտատեսակի համար ներկայացվում է առանձին տեղեկանք:

 

Կ.Տ.
Տնօրեն (անհատ ձեռնարկատեր)	_________________ (ստորագրություն)	________________ (անուն, ազգանուն)
Գլխ. հաշվապահ	_________________ (ստորագրություն)	________________ (անուն, ազգանուն)

 

Տեղեկանքը լրացվում է 2 օրինակից, որից մեկը տրվում է ֆիզիկական անձին, իսկ մյուսը` ֆիզիկական անձի ստորագրությամբ մնում է կազմակերպության (անհատ ձեռնարկատիրոջ) մոտ:

(Հավելվածը լրաց. 30.01.02 N 02/141)

 

Հավելված 5

 

Եկամուտների ԵՎ ծախսերի հաշվառման գրքի էջ

 

(հազ. դրամ)

N	Ամիսը, ամսաթիվը	Գործարքի (գործառնության)  բովանդակությունը	Սկզբնական փաստաթղթի անվանումը և հերթական համարը	Կատարված (հաշվարկ ված) ուղղակի ծախսերը	Կատարված (հաշվարկված) ընդհանուր  տնտեսական ծախսերը	Հաշվարկված եկամուտները իրացման  շրջանառությունից	Հաշվարկված այլ եկամուտներ
1	2	3	4	5	6	7	8
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10
11
12
13
14
15
16
17
18
19
20

 

Հավելված 6

 

Ֆիզիկական անձի տարեկան եկամուտների ՀԱՅՏԱՐԱՐԱԳԻՐ  Բաժին I	Փաստաթղթի մուտքագրման համարը (լրացվում է հարկային մարմնի կողմից)
	Փաստաթղթի մուտքագրման ամսաթիվը (լրացվում է հարկային մարմնի կողմից)
1. Հարկ վճարողի հաշվառման համարը (ՀՎՀՀ)	2. Հաշվետու ժամանակաշրջանը Հարկ. տարի	3. Անձնական հաշվի համարը
4. Ֆիզիկական անձի անունը (անուն, ազգանուն, հայրանուն)	5. Մշտական բնակության հասցեն
6. ՀՀ-ում ժամանակավոր բնակության հասցեն	7. Տան հեռախոսի համարը	8. Աշխատանքային հեռախոսի համարը
9. Գործունեության վայրի հասցեն	10. Վկայականի համարը 12. Անձնագրի համարը	11. Անձնագրի սերիան ______________ ______________ 13. Տրված

14. Հարկային տարվա ընթացքում ՀՀ-ում անցկացրած Ժամանակահատվածը	15. Ծննդյան ամսաթիվը (օր, ամիս, տարի)
Ամիս 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Ընդամենը Օրեր	16. Հարկային մարմին ներկայացման ամսաթիվը
17. Բանկային հաշիվները (ներառյալ բանկի անուն(ներ)ը, գտնվելու վայրը)

Չափի միավոր Հազար դրամ

 

● 1 - նշվում է ՀՀ հարկային մարմինների կողմից տրամադրված ՀՎՀՀ-ն

● 2 - նշվում է հաշվետու ժամանակաշրջանը (հարկային տարին)

● 3 - նշվում է ֆիզիկական անձի անձնական հաշվի համարը

● 4 - նշվում է ֆիզիկական անձի անունը, ազգանունը և հայրանունը

● 5 - նշվում է ֆիզիկական անձի անձնագրում գրանցված մշտական բնակության հասցեն (պարտադիր նշելով մշտական բնակության երկիրը)

● 6 - նշվում է ֆիզիկական անձի ՀՀ-ում ժամանակավոր բնակության հասցեն

● 7, 8 - նշվում են ֆիզիկական անձի տան և աշխատանքային հեռախոսի համարները

● 9 - նշվում է ֆիզիկական անձի գործունեության իրականացման վայրը (հասցեն)

● 10 - նշվում է պետական ռեգիստրի կողմից տրված վկայականի համարը

● 11, 12 - նշվում է ֆիզիկական անձի անձնագրի սերիան և համարը

● 13 - նշվում է անձնագիր տված լիազորված մարմնի անվանումը (կոդը)

● 14 - նշվում է հարկային տարվա ընթացքում ֆիզիկական անձի ՀՀ-ում գտնվելու ժամանակահատվածը (օրերով)` ըստ ամիսների և տարվա ընթացքում (ընդամենը)

● 15 - նշվում է ֆիզիկական անձի ծննդյան թիվը և ամիսը

● 16 - նշվում է հարկային մարմին հայտարարագրի ներկայացման ամսաթիվը

● 17 - նշվում են ֆիզիկական անձի բանկային հաշիվների համարները (պարտադիր նշելով բանկի կամ բանկի մասնաճյուղի անվանումը)

 

Բ ա ժ ի ն  II

 

Քաղաքացիաիրավական պայմանագրերից ստացված եկամուտներ, աշխատանքի վարձատրություն ԵՎ դրան հավասարեցված այլ վճարումներ

 

Քաղաքացիաիրավական պայմանագրերից ստացված եկամուտներ	[18]
Քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի գծով անհրաժեշտ ծախսեր
- նյութական ծախսեր	[19]
- վարձակալական վճարներ	[20]
- չփոխհատուցվող (չհաշվանցվող) հարկեր, տուրքեր և այլ պարտադիր վճարներ	[21]
- բանկային ծառայությունների համար վճարներ	[22]
- դատական ծախսեր	[23]
- գործուղման ծախսեր	[24]
- պատճառած վնասի հատուցում	[25]
- տույժեր, տուգանքներ և գույքային այլ սանկցիաներ	[26]
- աուդիտորական, իրավաբանական, խորհրդատվական, տեղեկատվական ծախսեր	[27]
- այլ ծախսեր	[28]
Ընդամենը ծախսեր	[29]
Աշխատավարձ և դրան հավասարեցված այլ վճարումներ	[30]
Այլ նվազեցումներ	[31]
Քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի, աշխատավարձի գծով արդյունք	[32]

 

● [18] տողում նշվում են հարկային գործակալ չհանդիսացողների հետ կնքված քաղաքացիաիրավական պայմանագրերից ստացված (բացառությամբ` III բաժնում նշված) եկամուտները, ընդ որում`

- ռեզիդենտները հաշվի են առնում ՀՀ տարածքում և դրա սահմաններից դուրս ստացված եկամուտները

- ոչ ռեզիդենտները հաշվի են առնում հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտները

- նվազեցվող եկամուտները հաշվի չեն առնվում

● [21] տողում չեն նշվում գույքահարկը և հողի հարկը

● [26] տողում չեն նշվում ՀՀ պետական կամ համայնքների բյուջեներ, ինչպես նաև պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների գծով գանձվող տույժերը, տուգանքները և գույքային այլ սանկցիաները

● [29] տողում նշվում է քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի գծով ծախսերի ([19]...[28] տողեր) հանրագումարը

● [30] տողում նշվում են հարկային գործակալ չհանդիսացողներից ստացված աշխատանքի վարձատրությունը և դրան հավասարեցված այլ վճարումները (այդ թվում` նյութական օգնության գումարները), ընդ որում`

- ռեզիդենտները հաշվի են առնում ՀՀ տարածքում և դրա սահմաններից դուրս ստացված եկամուտները

- ոչ ռեզիդենտները հաշվի են առնում հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտները

● [31] տողում նշվում են աշխատանքի վարձատրության և դրան հավասարեցված այլ վճարումների գծով հաշվարկված կենսաթոշակային, զբաղվածության, պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարները

● [32] տողում նշվում է քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի, աշխատանքի վարձատրության և դրան հավասարեցված այլ վճարումների գծով արդյունքը ((տող [18]-տող [29])+(տող [30]-տող [31])), որը տեղափոխվում է [65] տող (եթե արդյունքը բացասական է, ապա գումարը նշվում է փակագծերի մեջ)

 

Բ ա ժ ի ն  III

 

Քաղաքացիաիրավական այլ պայմանագրերից ստացված եկամուտներ

 

Եկամուտների տեսակը	Ստացված եկամուտ [33]	Դրույքաչափ [34]	Եկամտահարկ [35]
Ռոյալթի [36]
Տոկոս [37]
Վարձակալության դիմաց վճար (վարձավճար) [38]
	Ընդամենը [39]

 

● [33] սյունակում նշվում են հարկային գործակալ չհանդիսացողներից ստացված ռոյալթիները, տոկոսները և վարձավճարները, ընդ որում`

- ռեզիդենտները հաշվի են առնում ՀՀ տարածքում և դրա սահմաններից դուրս ստացված եկամուտները

- ոչ ռեզիդենտները հաշվի են առնում հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտները

● [34] սյունակում նշվում են եկամտի այդ տեսակի համար հարկի սահմանված դրույքաչափեը

● [35] սյունակում նշվում են [36], [37], [38] տողերում նշված եկամտից հաշվարկված հարկի գումարները (սյունակ[33]xսյունակ[34])

● [39] տողում նշվում է ռոյալթիներից, տոկոսներից և վարձավճարներից հաշվարկված եկամտահարկի հանրագումարը ([35] սյունակի տողերի հանրագումարը)

 

Բ ա ժ ի ն  IV

 

Ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներ

 

Ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտներ	[40]
Ձեռնարկատիրական գործունեության գծով անհրաժեշտ ծախսեր
- նյութական ծախսեր	[41]
- ամորտիզացիոն մասհանումներ	[42]
- վարձակալական վճարներ	[43]
- ապահովագրական վճարներ	[44]
- չփոխհատուցվող (չհաշվանցվող) հարկեր, տուրքեր և այլ պարտադիր վճարներ	[45]
- վարկերի և այլ փոխառությունների տոկոսներ	[46]
- բանկային ծառայությունների համար վճարներ	[47]
- գովազդային ծախսեր	[48]
- ներկայացուցչական ծախսեր	[49]
- դատական ծախսեր	[50]
- գործուղման ծախսեր	[51]
- պատճառած վնասի հատուցում	[52]
- տույժեր, տուգանքներ և գույքային այլ սանկցիաներ	[53]
- աուդիտորական, իրավաբանական, խորհրդատվական, տեղեկատվական ծախսեր	[54]
- նախորդ 3 տարիներում պակաս ցույց տրված ծախսեր	[55]
- այլ ծախսեր	[56]
Ընդամենը ծախսեր	[57]
Ձեռնարկատիրական գործունեության գծով արդյունք	[58]

 

● [40] տողում նշվում են ձեռնարկատիրական գործունեությունից ստացված եկամուտները, ընդ որում`

- ռեզիդենտները հաշվի են առնում ՀՀ տարածքում և դրա սահմաններից դուրս ստացված եկամուտները

- ոչ ռեզիդենտները հաշվի են առնում հայաստանյան աղբյուրներից ստացված եկամուտները

● [45] տողում չեն նշվում ՀՀ պետական կամ համայնքների բյուջեներ, ինչպես նաև պարտադիր սոցիալական ապահովագրության վճարների գծով գանձվող տույժերը, տուգանքները և գույքային այլ սանկցիաները

● [55] տողում նշվում են հաշվետու տարում հայտնաբերված` դրան անմիջապես նախորդող 3 տարիներում պակաս ցույց տրված ծախսերը

● [57] տողում նշվում է ձեռնարկատիրական գործունեության գծով նվազեցվող ծախսերի ([41]...[56] տողեր) հանրագումարը

● [58] տողում նշվում է ձեռնարկատիրական գործունեության գծով արդյունքը (տող [40]-տող [57]), ընդ որում`

- եթե արդյունքը բացասական է, ապա [58] տողում գումարը նշվում է փակագծերի մեջ և կրած վնասը տեղափոխվում է հաջորդ տարի (սույն հայտարարագրի հետագա հաշվարկում հաշվի չի առնվում)

- եթե արդյունքը դրական է, ապա այն տեղափոխվում է [66] տող

 

Բ ա ժ ի ն  V

 

Ռեզիդենտ օտարերկրյա քաղաքացիների ԵՎ քաղաքացիություն չունեցող անձանց եկամտահարկի վերահաշվարկ

 

Ամիս

I

II

III

IV

V

VI

VII

VIII

IX

X

XI

XII

[59]

[60]

[61]

[62]

[63]

Ընդամենը

[64]

 

● [59] տողում լրացվում են հարկային գործակալների կողմից ռեզիդենտ օտարերկրյա քաղաքացիներին և քաղաքացիություն չունեցող անձանց վճարված քաղաքացիաիրավական պայմանագրերից եկամուտների, աշխատավարձի և դրան հավասարեցված վճարումների (այդ թվում` նյութական օգնության), ինչպես նաև նվազեցվող եկամուտների գումարները (ըստ ամիսների)

● [60] տողում նշվում են եկամտի ստացման յուրաքանչյուր ամսվա համար անձնական նվազեցումների ամսական մեծությունը (20000 դրամ)

● [61] տողում նշվում են եկամտի վճարման աղբյուրի մոտ հարկված նվազեցվող եկամուտների գումարը (ըստ ամիսների)

● [62] տողում նշվում են ըստ ամիսների հարկվող եկամտի գումարները (տող [59]-տող [60]-տող [61])

● [63] տողում նշվում են ամսական հարկվող եկամտից ([62] տողում նշված) հաշվարկված եկամտահարկը

● [64] տողում նշվում է [63] տողում ըստ ամիսների հաշվարկված հարկի հանրագումարը

 

Բ ա ժ ի ն  VI

 

Տարեկան եկամտահարկի հաշվարկ

 

Քաղաքացիաիրավական պայմանագրերի, աշխատավարձի գծով արդյունք	[65]
Ձեռնարկատիրական գործունեության գծով դրական արդյունք	[66]
Տարեկան եկամուտների ստացման ամիսներ	[67]
Անձնական նվազեցումների տարեկան մեծություն	[68]
Հարկվող եկամուտ	[69]
Բարեգործական և այլ անհատույց հատկացումներ	[70]
Տարեկան հարկվող եկամուտ	[71]
Տարեկան հարկվող եկամտից եկամտահարկ	[72]
Ընդամենը տարվա համար հաշվարկված եկամտահարկ	[73]
Եկամտահարկի նվազագույն գումարի համալրում	[73ա]

● [65] տողում նշվում է [32] տողի արդյունքը

● [67] տողում նշվում է հարկային տարվա ամիսների քանակը, որոնց վերաբերվում են II և IV բաժիններում նշված եկամուտները

● [68] տողում նշվում է անձնական նվազեցումների տարեկան մեծությունը (տող [67]x20000)

● [69] տողում նշվում է հարկվող եկամտի գումարը ((տող [65]+տող  [66])-տող [68])

● [70] տողում նշվում է տարվա ընթացքում կատարված բարեգործական և այլ անհատույց հատկացումների նվազեցվող գումարը (տող [69]-տող [69]/1,05)

● [71] տողում նշվում է ձեռնարկատիրական գործունեությունից, քաղաքացիաիրավական պայմանագրերից, աշխատանքի վարձատրությունից և դրան հավասարեցված այլ վճարումներից տարեկան հարկվող եկամուտի գումարը (տող [69]-տող [70])

● [72] տողում նշվում է [71] տողում նշված տարեկան հարկվող եկամտից (տարեկան դրույքաչափերով) հաշվարկված եկամտահարկի գումարը

● [73] տողում նշվում է տարվա համար հաշվարկված եկամտահարկի հանրագումարը (տող [39]+տող [64]+տող [72])

● [73ա] տողը լրացվում է անհատ ձեռնարկատիրոջ կողմից (տող [73ա]=0, եթե տող [73]>=30000 դրամից, կամ` տող [73ա] = 30000-տող [73], եթե տող [73]<30000 դրամից)

 

Բ ա ժ ի ն  VII

 

ՀՀ պետական բյուջե վճարման կամ վերադարձման (հաշվանցման) ենթակա եկամտահարկի հաշվարկ

 

Տարվա ընթացքում վճարած կանխավճարները	[74]
Հարկային գործակալների կողմից պահված հարկի գումարը	[75]
Այլ պետություններում պահված հարկի գումարը	[76]
Այլ պետություններում պահված հարկի գումարի հաշվանցվող մասը	[77]
Ընդամենը նվազեցման ենթակա տարեկան եկամտահարկի գումարը	[78]
Ենթակա է վճարման ՀՀ պետական բյուջե կամ վերադարձման (հաշվանցման)	[79]
Ենթակա է վերադարձման (հաշվանցման) ՀՀ պետական բյուջեից	[80]

 

● [74] տողում նշվում է հարկային տարվա ընթացքում վճարված կանխավճարները

● [75] տողում նշվում է (հարկային գործակալների կողմից տրված տեղեկանքների հիման վրա) եկամտի վճարման աղբյուրի մոտ պահված (գանձված) եկամտահարկի գումարը

● [76] տողում նշվում է այլ պետություններում` դրանց օրենսդրությանը համապատասխան պահված (գանձված) եկամտահարկը (օտարերկրյա պետության համապատասխան հարկային մարմնի կողմից վավերացված տեղեկանքի հիման վրա)

● [77] տողում նշվում է այլ պետություններում` դրանց օրենսդրությանը համապատասխան պահված (գանձված) եկամտահարկի այն գումարը, որի չափով ՀՀ օրենսդրությանը համապատասխան ենթակա է նվազեցման տարեկան եկամտահարկը

● [78] տողում նշվում է տարեկան եկամտահարկից նվազեցման ենթակա գումարը (տող [74]+տող [75]+տող [77])

● [79] տողում նշվում է ՀՀ պետական բյուջե վճարման եկամտահարկի գումաը ((տող [73]+տող [73ա]-տող [78])>0)

● [80] տողում նշվում է ՀՀ պետական բյուջեից վերադարձման (հաշվանցման) ենթակա եկամտահարկի գումաը ((տող [73]+տող [73ա]-տող [78])<0)

 

Հայտարարագիրը ներկայացնողի ստորագրությունը	Հայտարարագրի ընդունման ամսաթիվը
Հայտարարագիրը ընդունողի անուն, ազգանունը	Ստորագրությունը

 

Հայտարարագիրը լրացվում է 2 օրինակից, որոնք ներկայացվում է հարկային մարմին: Հարկային մարմնի կողմից գրանցելուց հետո մեկ օրինակը հանձնվում է ֆիզիկական անձին:

(Հավելվածը լրաց., փոփ. 30.01.02 N 02/141, 18.03.03 N 03/08-Ն)

 

Հավելված 7

 

Տ Ե Ղ Ե Կ Ա Ն Ք ՀԱՅԱՍՏԱՆՅԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐԻՑ ՊԱՀՎԱԾ (ԳԱՆՁՎԱԾ) ՀԱՐԿԻ ԳՈՒՄԱՐՆԵՐԻ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ	Փաստաթղթի հերթական համարը N __________  (լրացվում է հարկային մարմնի կողմից)
___________________________________________
I. ՈՉ ՌԵԶԻԴԵՆՏ
1. ԱՆՈՒՆ, ԱԶԳԱՆՈՒՆ ____________________________
2. ԱՆՁՆԱԳԻՐ _________________________________
3. ՀԱՍՑԵ (ՀԵՌԱԽՈՍ)
___________________________________________
II. ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆ (ԱՆՀԱՏ ՁԵՌՆԱՐԿԱՏԵՐ)	ՀՎՀՀ

1. ԱՆՈՒՆ, ԱԶԳԱՆՈՒՆ (ԱՆՎԱՆՈՒՄԸ, ԵԹԵ ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅՈՒՆ Է) __________________
_______________________________________________________________
2. ԱՆՁՆԱԳԻՐ (ՃԱՆԱՉՄԱՆ ՓԱՍՏԱԹՈՒՂԹ) __________________________________
_______________________________________________________________
3. ՀԱՍՑԵ (ՀԵՌԱԽՈՍ) _________________________________________________

 

N	ԵԿԱՄՏԻ ՏԵՍԱԿԸ	ՀԱՄԱԽԱՌՆ ԵԿԱՄՈՒՏ	ՎՃԱՐՄԱՆ ԱՐԺՈՒՅԹԸ	ՎՃԱՐՄԱՆ ԱՄՍԱԹԻՎԸ	ՆՎԱԶԵ- ՑՈՒՄՆԵՐ	ՀԱՐԿՎՈՂ ԵԿԱՄՈՒՏ	ՀԱՐԿԻ ԴՐՈՒՅ-ՔԱՉԱՓԸ	ՊԱՀՎԱԾ (ԳԱՆՁՎԱԾ)  ՀԱՐԿԻ ԳՈՒՄԱՐԸ
ԸՆԴԱՄԵՆԸ

ԿԱԶՄԱԿԵՐՊՈՒԹՅԱՆ ՏՆՕՐԵՆ		_____________________
(ԱՆՀԱՏ ՁԵՌՆԱՐԿԱՏԵՐ)		(ՍՏՈՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ)
	Կ.Տ.
ԳԼԽԱՎՈՐ ՀԱՇՎԱՊԱՀ		_____________________
		(ՍՏՈՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ)

_____________________________________________
III. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՄԱՐՄԻՆ
________________________ՏԱՐԱԾՔԱՅԻՆ ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՏԵՍՉՈՒԹՅՈՒՆԸ ՀԱՍՏԱՏՈՒՄ Է,
ՈՐ _______________________________________ ՀԱՅԱՍՏԱՆՅԱՆ ԱՂԲՅՈՒՐՆԵՐԻՑ

ՈՉ ՌԵԶԻԴԵՆՏԻ ԱՆՈՒՆ, ԱԶԳԱՆՈՒՆԸ
ՍՏԱՑՎԱԾ ԵԿԱՄՈՒՏՆԵՐԻՑ ՊԱՀՎԵԼ (ԳԱՆՁՎԵԼ) Է ______________________________ ______________________________________________________ԳՈՒՄԱՐԻ ՀԱՐԿ
ՀԱՐԿԻ ԳՈՒՄԱՐԸ ԹՎԵՐՈՎ ԵՎ ՏԱՌԵՐՈՎ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ _______________________
ՏԱՐԱԾՔԱՅԻՆ (ՄԱՐԶԱՅԻՆ) ՀԱՐԿԱՅԻՆ ՏԵՍՉՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏ`

		_____________________
		ԱՆՈՒՆ, ԱԶԳԱՆՈՒՆ
	Կ.Տ.
		_____________________
___ ___________200__թ.		ՍՏՈՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆ

ԳՐԱՆՑՎԱԾ է
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԿՈՂՄԻՑ
13 հունիսի 2001 թ.
ՊԵՏԱԿԱՆ ԳՐԱՆՑՄԱՆ թիվ 12401104