Հավելված ՀՀ կառավարության 2014 թվականի հոկտեմբերի 30-ի N 1213-Ն որոշման

ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՋՐԵՐԻՆ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

I. ԿԻՐԱՌՄԱՆ ՈԼՈՐՏԸ
 

1. Սույն իրավական ակտով սահմանվում են բուժիչ կամ կանխարգելիչ նպատակներով օգտագործման համար նախատեսված տարբեր քիմիական կազմ ունեցող բնական հանքային խմելու բուժիչ և բուժիչ սեղանի ջրերի նկատմամբ մարդու համար անվտանգության հիգիենիկ պահանջները (այսուհետ` պահանջներ): Տվյալ արտադրանքի բուժիչ հատկությունները սույն իրավական ակտի կարգավորման առարկա չեն:

II. ՏԵՐՄԻՆՆԵՐԸ ԵՎ ՍԱՀՄԱՆՈՒՄՆԵՐԸ

2. Սույն իրավական ակտում օգտագործվող հիմնական հասկացություններն են`

1) հանքային ջրեր՝ հիմնական իոնաաղային և գազային բաղադրությամբ, կենսաբանական ակտիվ նյութերի բարձր պարունակությամբ և յուրահատուկ հատկություններով (ռադիոակտիվությունը, միջավայրի ջերմաստիճանը, ռեակցիան) պայմանավորված մարդու օրգանիզմի վրա բուժիչ ազդեցություն իրականացնող բնական ջրեր.

2) խմելու հանքային ջրեր` 1 գ/դմ³ -ից ոչ պակաս հանքայնացումով կամ ավելի քիչ հանքայնացումով, սակայն խմելու հանքային ջրերի համար ընդունված բալնեոլոգիական նորմաներից ոչ պակաս քանակություններով կենսաբանական ակտիվ նյութեր պարունակող ջրեր.

3) խմելու հանքային բուժիչ սեղանի ջրեր՝ 1-ից 10 գ/դմ³ -ից հանքայնացում ունեցող կամ ավելի քիչ հանքայնացումով, սակայն խմելու հանքային ջրերի համար ընդունված բալնեոլոգիական նորմաներից ոչ պակաս քանակություններով կենսաբանական ակտիվ նյութեր պարունակող ջրեր.

4) խմելու հանքային բուժիչ ջրեր՝ 10-ից 15 գ/դմ³ -ից հանքայնացում ունեցող կամ ավելի քիչ հանքայնացումով սակայն մեծ քանակություններով կենսաբանական ակտիվ տարրեր (արսեն, բոր) պարունակող ջրեր: Թույլատրվում է ավելի բարձր հանքայնացումով բուժիչ ջրերի օգտագործումը:

III. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐԸ

3. Հանքային ջրերի շշալցումը իրականացվում է Հայաստանի Հանրապետության կառավարության որոշմամբ հաստատված միասնական սանիտարական պահանջներին և խմելու հանքային ջրերի մշակման և շշալցման պահանջները սահմանող տեխնոլոգիական հրահանգին համապատասխան, ինչպես նաև խմելու հանքային ջրերի մշակում և շշալցում իրականացնող կազմակերպությունների համար սահմանված սանիտարական կանոնների պահպանմամբ:

4. Սինթետիկ նյութերից պատրաստված տարողություններով հանքային ջրերի պահման ժամկետներն ու ջերմաստիճանային պայմանները համապատասխանում են պատրաստի արտադրանքի վերաբերյալ նորմատիվ փաստաթղթերով սահմանված պահանջներին:

5. Հանքային ջրերի մշակման համար թույլատրվում է կիրառել հետևյալ եղանակները`

1) երկաթի, մանգանի, ծծմբի միացությունների, ինչպես նաև արսենի առանձնացում օդով և (կամ) թթվածնով մշակելու ճանապարհով.

2) չլուծվող տարրերի (երկաթի, ծծմբի միացությունների) տարանջատում զտման և պատվածքազտման ճանապարհով.

3) բացառապես ֆիզիկական մեթոդներով ամբողջական կամ մասնակի ազատում ածխածնի ազատ երկօքսիդից.

4) հագեցում ածխածնի երկօքսիդով.

5) վերամշակում կիտրոնաթթվով կամ ասկորբինաթթվով.

6) վերամշակում ծծմբաթթվային արծաթով:

6. Սույն պահանջների 5-րդ կետում նշված եղանակներից բացի, հանքային ջրերի վերամշակման համար թույլատրվում է կիրառել նաև այլ եղանակներ, որոնք չեն փոխում կատիոնների (կալցիումի, մագնեզիումի, նատրիումի, կալիումի) և անիոնների (հիդրոկարբոնատների, սուլֆատների, քլորիդների), ինչպես նաև վերամշակվող հանքային ջրերում կենսաբանական ակտիվ նյութերի պարունակությունը և հարաբերակցությունը:

7. Շշալցման համար նախատեսված հանքային ջրերի մշակման համար չի թույլատրվում օգտագործել քլոր պարունակող միջոցներ:

8. Ծծմբաթթվային արծաթով հանքային ջրերի մշակման ժամանակ տարայավորված հանքային ջրում արծաթի զանգվածային խտությունը չի գերազանցում 0,2 մգ/դմ³:

9. Հանքային ջրերի գազավորման համար օգտագործում են ածխածնի երկօքսիդ:

10. Շշալցված հանքային ջրեր արտադրողները իրականացնում են տարողությունների ախտահանում` ապահովելով համաճարակաբանական անվտանգությունը և անվնասակարությունը՝ ըստ քիմիական կազմի:

11. Հանքային ջրերի շշալցման համար թույլատրվում է օգտագործել Միասնական սանիտարական պահանջներին համապատասխանող տարողությունները` հաշվի առնելով դրանցում արտադրանքի պահման առավելագույն ժամկետները:

IV. ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՋՐԵՐԻ ԱՆՎՏԱՆԳՈՒԹՅԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ

ՊԱՀԱՆՋՆԵՐԸ

12. Հանքային ջուրը համապատասխանում է հիգիենիկ նորմատիվներին շշալցման, փոխադրման, պահման և սահմանված պիտանիության ամբողջ ժամկետի ընթացքում:

13. Հանքային ջրերին անվտանգությանը ներկայացվում են հետևյալ պահանջները.

1) բարենպաստ զգայորոշման հատկություններ.

2) անվտանգությունը՝ ըստ քիմիական կազմի.

3) խմելու ջրի անվտանգությունը՝ համաճարակաբանական տեսանկյունից.

4) անվտանգությունը՝ ռադիոակտիվության տեսանկյունից:

14. Ըստ զգայորոշման ցուցանիշների՝ հանքային ջրերը համապատասխանում են սույն պահանջների N 1 աղյուսակում սահմանված պահանջներին.

Աղյուսակ N 1

Զգայորոշման ցուցանիշները

Ցուցանիշի անվանումը	Բնութագիրը
Արտաքին տեսքը	Թափանցիկ հեղուկ` առանց կողմնակի խառնուկների: Թույլատրվում է հանքային աղերի աննշան նստվածքի առկայությունը:
Գույնը	Անգույն կամ դեղնավունից մինչև կանաչավուն երանգներով հեղուկ
Համը և հոտը	Ջրում լուծված նյութերի համալիրի համար բնորոշ

15. Ըստ հանքայնացման, հիմնական իոնների, քիմիական կազմի՝ հանքային ջրերը համապատասխանում են նորմատիվ իրավական ակտերով և սահմանված կարգով հաստատված պատրաստի արտադրանքի վերաբերյալ արտադրողի նորմատիվ-տեխնիկական փաստաթղթերով սահմանված պահանջներին:

16. Հանքային ջրերում բաղադրիչների զանգվածային խտությունները չպետք է գերազանցեն սույն պահանջների N 2 աղյուսակում սահմանված մակարդակները.

Աղյուսակ N 2

Բաղադրիչների զանգվածային խտությունները

Բաղադրիչի անվանումը	Զանգվածային խտությունը, մգ/դմ3, ոչ ավելի
Նիտրատներ (NՕ3-)	50,0
Նիտրիտներ (NՕ2-)	2,0
Արսեն (As) (բնական կենսաբանական ակտիվ արսեն պարունակող հանքային բնական խմելու բուժիչ ջրերում արսենը թունավոր տարր չէ)	0,1
Կապար (Pb)	0,01
Ցինկ (Zո)	5,0
Կադմիում (Cd)	0,003
Պղինձ (Cս)	1,0
Սնդիկ (Hg)	0,001
Սելեն (Se)	0,05
Ստրոնցիում (Sr)	25,0 (բուժիչ և բուժիչ սեղանի ջրերի համար)
Ֆտոր (F)	15,0 (բուժիչ ջրերում)
	10,0 (բուժիչ սեղանի ջրերում)

17. Ըստ մանրէաբանական ցուցանիշների` հանքային շշալցված ջրերը համապատասխանում են սույն պահանջների N 3 աղյուսակում սահմանված պահանջներին.

Աղյուսակ N 3

Մանրէաբանական ցուցանիշները

Ցուցանիշի անվանումը	Մակարդակը, պարունակությունը
Մեզոֆիլ աերոբ և ֆակուլտատիվ անաերոբ մանրէների քանակը(ՄԱՖԱՄՔ) ԳԱՄ 1 սմ3-ում, ոչ ավելի	100
Աղիքային ցուպիկի խմբի մանրէներ (կոլիձևեր)	չեն թույլատրվում 333 սմ3-ում
Ախտածին մանրէները, այդ թվում` սալմոնելաների ցեղի մանրէներ	չեն թույլատրվում 100 սմ3-ում
Պսեուդոմոնաս աեռուգինոսա (Pseudomonas aeruginosa)	չի թույլատրվում 100 սմ3 -ում

18. Հանքային ջրերի պերմանգանատային օքսիդացում պետք է լինի 0,5 - 5,0 մգ` սպառված թթվածնի 1 դմ³ -ում:

19. Ըստ ճառագայթային անվտանգության ցուցանիշների՝ շշալցված հանքային ջրերը համապատասխանում են սույն պահանջների N 4 աղյուսակում սահմանված պահանջներին.

Աղյուսակ N 4

Ցուցանիշները	Չափի միավոր-ները	Շշալցված հանքային ջրերի որակի նորմատիվները, ոչ ավելի		Վնասակարության ցուցանիշը (ջրի տարեկան սպառման ժամանակ ստեղծվող ազդեցիկ չափաքանակը չպետք է գերազանցի 0,1 մ3 օդ)
		առաջին կարգ	բարձր կարգ
Ճառագայթային անվտանգության ցուցանիշները
Տեսակարար գումարային ալֆա ռադիոակտիվություն	Բկ/լ	0,2	0,2	ճառագայթ
Տեսակարար գումարային բետա ռադիոակտիվություն	Բկ/լ	1	1	ճառագայթ

V. ՀԱՆՔԱՅԻՆ ՋՐԵՐԻ ՓԱԹԵԹԱՎՈՐՄԱՆԸ, ՓՈԽԱԴՐՄԱՆԸ ԵՎ ՊԱՀՄԱՆԸ ՆԵՐԿԱՅԱՑՎՈՂ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐԸ

20. Հանքային ջրերը շշալցվում են սննդամթերքի հետ շփման համար նախատեսված սպառողական տարաներում:

21. Հանքային ջրերի մակնշումը պարունակում է գործող նորմատիվ-իրավական ակտերով սահմանված պահանջներին համապատասխանող տեղեկատվություն:

22. Հանքային ջրերի պահման և փոխադրման պայմանները, ինչպես նաև պիտանիության ժամկետը համապատասխանում են սահմանված կարգով հաստատված տեխնիկական պայմաններում, տեխնոլոգիական հրահանգներում և (կամ) ստանդարտացման փաստաթղթերում նշված պահանջներին: