ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատը (այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան)

2011 թվականի հուլիսի 1-ին

դռնբաց դատական նիստում, քննելով ՀՀ Կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի (այսուհետ` Կոմիտե) Մյասնիկյանի հարկային տեսչության (այսուհետ` Տեսչություն) վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վարչական դատարանի 11.06.2010 թվականի վճռի դեմ` ըստ անհատ ձեռնարկատեր Վիկտոր Սիրեկանյանի հայցի ընդդեմ Կոմիտեի` Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտը և Տեսչության պետի 01.02.2010 թվականի թիվ 111874 որոշումն անվավեր ճանաչելու պահանջների մասին, և ըստ Տեսչության հակընդդեմ հայցի ընդդեմ Վիկտոր Սիրեկանյանի` 2.000.000 ՀՀ դրամ բռնագանձելու պահանջի մասին,

 Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Դիմելով դատարան` Վիկտոր Սիրեկանյանը պահանջել է անվավեր ճանաչել Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտը և Տեսչության պետի 01.02.2010 թվականի «Վարչական իրավախախտման գործի վերաբերյալ» թիվ 111874 որոշումը:

Հակընդդեմ հայցով դիմելով դատարան` Տեսչությունը պահանջել է բռնագանձել Վիկտոր Սիրեկանյանից 2.000.000 ՀՀ դրամ:

ՀՀ վարչական դատարանի (այսուհետ` Դատարան) 11.06.2010 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է, իսկ հակընդդեմ հայցը` մերժվել:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Տեսչությունը:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան է ներկայացրել Վիկտոր Սիրեկանյանը:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Դատարանը սխալ է մեկնաբանել «Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքը, «Արժութային կարգավորման և արժութային վերահսկողության մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 2-րդ մասը, Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 165-րդ հոդվածի 1-ին մասը:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկներով.

Դատարանն անտեսել է, որ Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտը և Տեսչության պետի 01.02.2010 թվականի «Վարչական իրավախախտման գործի վերաբերյալ» թիվ 111874 որոշումը կազմվել են «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի պահանջներին համապատասխան և պարունակում են նույն օրենքի 57-րդ հոդվածով պահանջված փաստական և իրավական հիմնավորումները:

Դատարանն անտեսել է նաև, որ Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտով արձանագրված իրավախախտումը փաստացի կատարվել է, որն արձանագրվել է ստուգողների կողմից:

Այսպիսով, Դատարանը հաշվի չի առել, որ նշված փաստական և իրավական հիմքերը բավարար էին` Վիկտոր Սիրեկանյանի նկատմամբ Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 165-րդ հոդվածով սահմանված վարչական տույժը նշանակելու համար:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Դատարանի 11.06.2010 թվականի վճիռը և այն փոփոխել` հայցը մերժել, իսկ հակընդդեմ հայցը բավարարել:

2.1. Վճռաբեկ բողոքի պատասխանի փաստարկները

Ստուգում իրականացրած պաշտոնատար անձինք 25.12.2009 թվականին Վիկտոր Սիրեկանյանի մոտ որևէ ստուգում չեն իրականացրել և 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտը կազմելու համար հիմք են ընդունել մինչև 23.12.2009 թվականի թիվ 1304153 հանձնարարագիրը հրապարակվելն ունեցած տվյալները, այն էլ` ոչ իրավաչափորեն ձեռքբերված:

Հսկիչ գնման արդյունքները չեն կարող օգտագործվել և կիրառվել «Հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման մասին» ՀՀ օրենքի, ինչպես նաև «Արժութային կարգավորման և արժութային վերահսկողության մասին» ՀՀ օրենքի և արժութային հարաբերությունները կարգավորող այլ իրավական ակտերի պահանջների կատարման ճշտության ստուգում իրականացնելու ժամանակ, քանի որ օրենսդիրը հստակ նշել է հսկիչ գնման արդյունքների կիրառման և օգտագործման դեպքերը, ինչպես նաև այն, որ իրականացվող ուսումնասիրությունների արդյունքում լրացուցիչ հարկային կամ պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների պարտավորություններ չեն առաջադրվում:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը.

1) Տեսչության պետի 18.12.2009 թվականի թիվ 2602537 հանձնարարագրի հիման վրա Վիկտոր Սիրեկանյանի մոտ կատարվել է հսկիչ գնումների իրականացման ուսումնասիրություն` ապրանքների, առարկաների, աշխատանքների, ծառայությունների գների ուսումնասիրման նպատակով, կանխիկ եղանակով (գ.թ. 54):

2) Նշված ուսումնասիրության արդյունքում Տեսչությունը 19.12.2009 թվականին կազմել է «Հսկիչ գնման արդյունքների մասին» արձանագրություն, որի համաձայն` Երևանի Խորենացի թիվ 24 հասցեում գտնվող ոսկու շուկայից կատարվել է հսկիչ գնում, գնվել է 46,5 գրամ քաշով 1.070 ԱՄՆ դոլար արժողությամբ ոսկյա շղթա, որի դիմաց վճարվել է 800 ԱՄՆ դոլար և 102.000 ՀՀ դրամ: Վճարված գումարը չի մուտքագրվել հսկիչ-դրամարկղային մեքենա և չի տրամադրվել հսկիչ-դրամարկղային մեքենայի կտրոն (գ.թ. 56):

3) Կոմիտեի նախագահի 23.12.2009 թվականի թիվ 1304153 հանձնարարագրի հիման վրա Վիկտոր Սիրեկանյանի մոտ կատարվել է հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման և «Արժութային կարգավորման և արժութային վերահսկողության մասին» ՀՀ օրենքի և արժութային հարաբերությունները կարգավորող այլ իրավական ակտերի պահանջների կատարման ճշտության ստուգում, որն ընդգրկել է 20.06.2007 թվականից մինչև ստուգման ավարտն ընդգրկող ժամանակաշրջանը (գ.թ. 27):

4) Նշված ստուգման արդյունքում Տեսչությունը 25.12.2009 թվականին կազմել է թիվ 1304153 ակտը, որի 2-րդ կետի համաձայն` 19.12.2009 թվականին Երևանի Խորենացի թիվ 24 հասցեում գտնվող ոսկու տոնավաճառի` Վիկտոր Սիրեկանյանին պատկանող տաղավարից կատարվել է հսկիչ գնում, գնվել է ոսկյա շղթա, որի դիմաց վճարվել է 800 ԱՄՆ դոլար և 102.000 ՀՀ դրամ, որը չի մուտքագրվել հսկիչ-դրամարկղային մեքենա, և չի տրամադրվել հսկիչ-դրամարկղային մեքենայի կտրոն: Նույն ակտի 6-րդ կետի համաձայն` նույն ակտի 2-րդ կետում նշված գնումը կատարելիս խախտվել են «Արժութային կարգավորման և արժութային վերահսկողության մասին» ՀՀ օրենքի 6-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջները: Նույն օրենքի 10-րդ հոդվածի 5-րդ մասի համաձայն` Վիկտոր Սիրեկանյանը ենթակա է Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքով սահմանված պատասխանատվության (գ.թ. 28-29):

5) Տեսչության 21.01.2010 թվականի «Վարչական իրավախախտման վերաբերյալ» արձանագրության համաձայն` Վիկտոր Սիրեկանյանը խախտել է արժութային հարաբերությունները կարգավորող օրենքների և այլ իրավական ակտերի պահանջը, այն է` Հայաստանի Հանրապետությունում ապրանքների իրացման փողային գնանշումները, ինչպես նաև այդ գործարքների դիմաց դրամական վճարումը ՀՀ դրամով իրականացնելու պահանջը չի կատարել և ապրանքն իրացրել է ԱՄՆ դոլարով (800 ԱՄՆ դոլար) (գ.թ. 24):

6) Տեսչության պետի 01.02.2010 թվականի «Վարչական իրավախախտման գործի վերաբերյալ» թիվ 111874 որոշման համաձայն` Վիկտոր Սիրեկանյանը խախտել է արժութային հարաբերությունները կարգավորող օրենքների և այլ իրավական ակտերի պահանջը, այն է` Հայաստանի Հանրապետությունում ապրանքների իրացման փողային գնանշումները, ինչպես նաև այդ գործարքների դիմաց դրամական վճարումը ՀՀ դրամով իրականացնելու պահանջը չի կատարել և ապրանքն իրացրել է ԱՄՆ դոլարով, որի համար ենթակա է պատասխանատվության Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 165-րդ հոդվածով: Նույն որոշման կայացման համար հիմք են հանդիսացել Տեսչության 21.01.2010 թվականի «Վարչական իրավախախտման վերաբերյալ» արձանագրությունը և կից նյութերը` ստուգման ակտը (Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտ): Նույն որոշմամբ Վիկտոր Սիրեկանյանը ենթարկվել է 2.000.000 ՀՀ դրամ վարչական տուգանքի (գ.թ. 24):

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները

Քննելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ այն հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

«Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 63-րդ հոդվածի 1-ին մասի «ա» ենթակետի համաձայն` անվավեր է առ ոչինչ չհանդիսացող այն ոչ իրավաչափ վարչական ակտը, որն ընդունվել է օրենքի խախտմամբ, այդ թվում` օրենքի սխալ կիրառման կամ սխալ մեկնաբանման հետևանքով:

«Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի 1-ին հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` ստուգումն օրենքի հիման վրա իրականացվող ընթացակարգ է, որով պարզվում է տնտեսավարող սուբյեկտի ներկայացրած հաշվետվությունների, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված հայտարարագրերի, հարկերի և պարտադիր այլ վճարների գծով նախատեսված հաշվարկների, ելակետային տվյալների, այլ փաստաթղթերի (այսուհետ` հաշվետվություն) արժանահավատությունը և վերջինիս ծավալած փաստացի գործունեության համապատասխանությունն օրենքների և այլ իրավական ակտերի պահանջներին:

«Հայաստանի Հանրապետությունում ստուգումների կազմակերպման և անցկացման մասին» ՀՀ օրենքի 3-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն` ստուգումն սկսելուց առաջ համապատասխան պետական մարմնի ղեկավարը (փոխարինող պաշտոնատար անձը) ստուգում իրականացնելու մասին հրապարակում է հրաման կամ հանձնարարագիր, որտեղ նշվում են ստուգում իրականացնող մարմնի անվանումը, ստուգվող տնտեսավարող սուբյեկտի լրիվ անվանումը, ստուգումն իրականացնող պաշտոնատար անձի (անձանց) պաշտոնը, անունը, ազգանունը, ստուգման հարցերը, ստուգմամբ ընդգրկվող ժամանակաշրջանը, ստուգման նպատակը, ժամկետը, ստուգման իրավական հիմքերը ...:

Վերոգրյալ նորմերի վերլուծությունից հետևում է, որ ստուգումը տնտեսվարող սուբյեկտի ծավալած փաստացի գործունեության` օրենքների և այլ իրավական ակտերի պահանջներին համապատասխանությունը պարզելուն ուղղված հանձնարարագրի հիման վրա իրականացվող ընթացակարգ է: Ստուգում իրականացնելու մասին հանձնարարագրում այլ տվյալներից բացի պետք է նշվի նաև ստուգմամբ ընդգրկվող ժամանակաշրջանը, որն ունի էական նշանակություն, քանի որ տնտեսվարող սուբյեկտի ծավալած փաստացի գործունեությունը ստուգվում է միայն հանձնարարագրում նշված ստուգմամբ ընդգրկվող ժամանակաշրջանի համար: Այսինքն` այն դեպքում, երբ խախտումը կատարվում է մինչև ստուգումը, սակայն ընդգրկում է ստուգման ժամանակաշրջանը, ապա ստուգմամբ այդպիսի խախտման արձանագրումը և դրա համար պատասխանատվության առաջադրումը չի կարող դիտվել որպես ստուգումից դուրս իրականացվող գործողություն:

Սույն գործով Դատարանը հայցը բավարարելու, իսկ հակընդդեմ հայցը մերժելու հիմքում դրել է այն հիմնավորումը, որ Կոմիտեի նախագահի 23.12.2009 թվականի թիվ 1304153 հանձնարարագրի հիման վրա Տեսչությունը Վիկտոր Սիրեկանյանի մոտ ստուգումը պետք է կատարեր 24.12.2009 թվականից մինչև 25.12.2009 թվականը, սակայն Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտի 2-րդ և 6-րդ կետերում նշվել է, որ խախտումը հայտնաբերվել է 19.12.2009 թվականին կատարված հսկիչ գնման ժամանակ, ինչը նշանակում է, որ Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտում նշված տեղեկությունները ձեռք են բերվել մինչև Կոմիտեի նախագահի 23.12.2009 թվականի թիվ 1304153 հանձնարարագիրը հրապարակվելը: Այսինքն` նշված ակտը կազմելու համար հիմք է հանդիսացել Տեսչության 19.12.2009 թվականի «Հսկիչ գնման արդյունքների մասին» արձանագրությունը:

Մինչդեռ, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Դատարանն անտեսել է այն հանգամանքը, որ Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտով արձանագրված խախտումը կատարվել է ստուգմամբ ընդգրկվող ժամանակաշրջանում:

Այսպես` սույն գործի փաստերի համաձայն` Կոմիտեի նախագահի 23.12.2009 թվականի թիվ 1304153 հանձնարարագրի հիման վրա Վիկտոր Սիրեկանյանի մոտ կատարված հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման և «Արժութային կարգավորման և արժութային վերահսկողության մասին» ՀՀ օրենքի և արժութային հարաբերությունները կարգավորող այլ իրավական ակտերի պահանջների կատարման ճշտության ստուգման արդյունքում կազմված Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտի 2-րդ կետում նշված խախտման արձանագրման համար հիմք է հանդիսացել 19.12.2009 թվականին Երևանի Խորենացի թիվ 24 հասցեում գտնվող ոսկու տոնավաճառի` Վիկտոր Սիրեկանյանին պատկանող տաղավարից կատարված հսկիչ գնումը, որի արդյունքում Տեսչությունը 19.12.2009 թվականին կազմել է «Հսկիչ գնման արդյունքների մասին» արձանագրությունը:

Վերոգրյալի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտն անվավեր ճանաչելու որևէ իրավական հիմք տվյալ դեպքում առկա չէ:

Վճռաբեկ դատարանը գտնում է նաև, որ Տեսչության պետի 01.02.2010 թվականի «Վարչական իրավախախտման գործի վերաբերյալ» թիվ 111874 որոշումը նույնպես իրավաչափ վարչական ակտ է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 251-րդ հոդվածի համաձայն` վարչական իրավախախտման վերաբերյալ գործի ապացույցներ են համարվում ցանկացած այն փաստական տվյալները, որոնց հիման վրա օրենքով սահմանված կարգով մարմինները (պաշտոնատար անձինք) հաստատում են վարչական իրավախախտման առկայությունը կամ բացակայությունը, տվյալ անձի մեղավորությունը այն կատարելու մեջ և գործի ճիշտ լուծման համար նշանակություն ունեցող այլ հանգամանքներ:

Այդ տվյալները հաստատվում են հետևյալ միջոցներով` վարչական իրավախախտման վերաբերյալ արձանագրությամբ, վարչական պատասխանատվության ենթարկվող անձի բացատրություններով, տուժողի, վկաների ցուցմունքներով, փորձագետի եզրակացությամբ, իրեղեն ապացույցներով, իրեր և փաստաթղթեր վերցնելու վերաբերյալ արձանագրությամբ, ինչպես նաև այլ փաստաթղթերով:

Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 252-րդ հոդվածի համաձայն` մարմինը (պաշտոնատար անձը) ապացույցները գնահատում է իր ներքին համոզմունքով, որը հիմնված է գործի` իրենց ամբողջությամբ վերցված բոլոր հանգամանքների համակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա, ղեկավարվելով օրենքով:

Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 281-րդ հոդվածի 2-րդ պարբերության համաձայն` որոշումը պետք է պարունակի` այն ընդունած մարմնի (պաշտոնատար անձի) անվանումը, գործի քննության ժամանակաթիվը. տեղեկություններ այն անձի մասին, որի վերաբերյալ քննվում է գործը. գործի քննության ընթացքում հաստատված հանգամանքների շարադրանքը, տվյալ վարչական իրավախախտման համար պատասխանատվություն նախատեսող նորմատիվ ակտի նշումը. գործի վերաբերյալ ընդունված որոշումը:

Նշված նորմերի վերլուծությունից հետևում է, որ վարչական իրավախախտման վերաբերյալ գործի ապացույցներ կարող են լինել նաև վարչական իրավախախտման վերաբերյալ արձանագրությունը և այլ փաստաթղթերը, այդ թվում` այլ վարչական վարույթի արդյունքում կազմված վարչական ակտը, որոնց հիման վրա վարչական մարմինը հաստատում է վարչական իրավախախտման առկայությունը կամ բացակայությունը, տվյալ անձի մեղավորությունն այն կատարելու մեջ և գործի ճիշտ լուծման համար նշանակություն ունեցող այլ հանգամանքներ:

Սույն գործով Դատարանը հայցը բավարարելու, իսկ հակընդդեմ հայցը մերժելու հիմքում դրել է նաև այն հիմնավորումը, որ Տեսչության պետի 01.02.2010 թվականի «Վարչական իրավախախտման գործի վերաբերյալ» թիվ 111874 որոշման մեջ որպես վարչական իրավախախտման գործի քննության ընթացքում հաստատված հանգամանքներ են նշվել Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտի 6-րդ կետում շարադրված հանգամանքները: Նշված հանգամանքները չէին կարող բավարար իրավական և փաստական հիմք հանդիսանալ Վիկտոր Սիրեկանյանի նկատմամբ վարչական տույժ նշանակելու մասին որոշում կայացնելու համար, քանի որ Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտն օրենքի խախտմամբ ընդունված ոչ իրավաչափ վարչական ակտ է, որը չի կարող առաջացնել իրավաբանական հետևանքներ:

Մինչդեռ, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Դատարանի նշված պատճառաբանությունը նույնպես անհիմն է, քանի որ Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտի իրավաչափությունը հերքող որևէ ապացույց սույն գործում առկա չէ, ինչից հետևում է, որ իրավաչափ է նաև Տեսչության պետի 01.02.2010 թվականի «Վարչական իրավախախտման գործի վերաբերյալ» թիվ 111874 որոշումը:

Այսպես, սույն գործի փաստերի համաձայն` Տեսչության պետի 01.02.2010 թվականի «Վարչական իրավախախտման գործի վերաբերյալ» թիվ 111874 որոշմամբ պարզվել է, որ Վիկտոր Սիրեկանյանը խախտել է արժութային հարաբերությունները կարգավորող օրենքների և այլ իրավական ակտերի պահանջը, այն է` Հայաստանի Հանրապետությունում ապրանքների իրացման փողային գնանշումները, ինչպես նաև այդ գործարքների դիմաց դրամական վճարումը ՀՀ դրամով իրականացնելու պահանջը չի կատարել և ապրանքն իրացրել է ԱՄՆ դոլարով: Նույն որոշման կայացման համար հիմք են հանդիսացել Տեսչության 21.01.2010 թվականի «Վարչական իրավախախտման վերաբերյալ» արձանագրությունը և կից նյութերը` Տեսչության 25.12.2009 թվականի թիվ 1304153 ակտը:

Վերոգրյալի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործում առկա ապացույցներով հաստատվում է, որ Տեսչության պետը, 01.02.2010 թվականի «Վարչական իրավախախտման գործի վերաբերյալ» թիվ 111874 որոշումը կայացնելիս վարչական իրավախախտման գործի` իրենց ամբողջությամբ վերցված բոլոր հանգամանքների համակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման վրա ներքին համոզմունքով գնահատելու միջոցով հաստատելով վարչական իրավախախտման առկայությունը և դրա կատարումը Վիկտոր Սիրեկանյանի կողմից, ինչպես նաև գործի ճիշտ լուծման համար նշանակություն ունեցող մյուս հանգամանքները, կայացրել է իրավաչափ վարչական ակտ:

Ինչ վերաբերում է Վիկտոր Սիրեկանյանի ներկայացրած այն փաստարկին, որ հսկիչ գնման արդյունքները չեն կարող օգտագործվել և կիրառվել «Հսկիչ-դրամարկղային մեքենաների կիրառման մասին» ՀՀ օրենքի, ինչպես նաև «Արժութային կարգավորման և արժութային վերահսկողության մասին» ՀՀ օրենքի և արժութային հարաբերությունները կարգավորող այլ իրավական ակտերի պահանջների կատարման ճշտության ստուգում իրականացնելու ժամանակ, քանի որ օրենսդիրը հստակ նշել է հսկիչ գնման արդյունքների կիրառման և օգտագործման դեպքերը, ինչպես նաև այն, որ իրականացվող ուսումնասիրությունների արդյունքում լրացուցիչ հարկային կամ պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների պարտավորություններ չեն առաջադրվում, ապա Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ նշված փաստարկն անհիմն է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

Վարչական իրավախախտումների վերաբերյալ ՀՀ օրենսգրքի 165-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն` Հայաստանի Հանրապետությունում ապրանքների իրացման, աշխատանքների կատարման, ծառայությունների մատուցման փողային գնանշումները, ինչպես նաև այդ գործարքների դիմաց դրամական (փողային) վճարումները Հայաստանի Հանրապետության դրամով իրականացնելու պահանջը չկատարելը` առաջացնում են տուգանքի նշանակում` խախտման գումարի չափով, բայց ոչ պակաս, քան նվազագույն աշխատավարձի երկուհազարապատիկի չափով, ընդ որում` յուրաքանչյուր պահանջի մի քանի խախտումներ թույլ տալու դեպքում յուրաքանչյուր խախտում համարվում է մեկ խախտում:

Նշված նորմի վերլուծությունից հետևում է, որ դրանով սահմանված տուգանքի չափի հաշվարկման համար հիմք է ընդունվում խախտման գումարի չափը: Միաժամանակ, նույն նորմով սահմանվում է, որ տուգանքի չափը չպետք է պակաս լինի նվազագույն աշխատավարձի երկուհազարապատիկի չափից: Այսինքն` վերոգրյալ վարչական իրավախախտման համար պատասխանատվության չափը որոշելու համար վարչական մարմինը պարտավոր է պարզել խախտման գումարի չափը, ինչը կարող է իրականացվել վարչական իրավախախտման գործի ապացույցներն իրենց ամբողջությամբ վերցված համակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտման միջոցով, իսկ վարչական իրավախախտման վերաբերյալ գործի ապացույցներ են համարվում ցանկացած այն փաստական տվյալները, որոնց հիման վրա վարչական մարմինը հաստատում է վարչական իրավախախտման առկայությունը:

Վերոգրյալի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ հսկիչ գնման արդյունքները Տեսչության պետի 01.02.2010 թվականի «Վարչական իրավախախտման գործի վերաբերյալ» թիվ 111874 որոշման կայացման համար ապացույցներ են, և դրանց հիման վրա Վիկտոր Սիրեկանյանի նկատմամբ լրացուցիչ հարկային կամ պարտադիր սոցիալական ապահովության վճարների գծով պարտավորություններ չեն առաջադրվել:

Նշված պատճառաբանություններով հերքվում են վճռաբեկ բողոքի պատասխանով ներկայացված մյուս փաստարկները:

Այսպիսով, սույն վճռաբեկ բողոքի հիմքի առկայությունը Վճռաբեկ դատարանը համարում է բավարար` «Հայաստանի Հանրապետության վարչական դատավարության օրենսգրքում փոփոխություններ և լրացումներ կատարելու մասին» Հայաստանի Հանրապետության 2010 թվականի հոկտեմբերի 28-ի թիվ ՀՕ-135-Ն օրենքի 21-րդ հոդվածի 4-րդ մասի, ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 118-րդ և 118.3-րդ հոդվածների, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 227-րդ հոդվածի ուժով Դատարանի վճիռը բեկանելու համար:

Միաժամանակ, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով անհրաժեշտ է կիրառել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-րդ հոդվածի 1-ին կետի 4-րդ ենթակետով սահմանված` ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելու Վճռաբեկ դատարանի լիազորությունը հետևյալ հիմնավորմամբ.

ՀՀ Սահմանադրության 19-րդ հոդվածի և «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածի համաձայն` յուրաքանչյուր ոք ունի ողջամիտ ժամկետում իր գործի քննության իրավունք: Սույն գործով վեճի լուծումն էական նշանակություն ունի գործին մասնակցող անձանց համար: Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ գործը ողջամիտ ժամկետում քննելը հանդիսանում է ՀՀ Սահմանադրության և «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի նշված հոդվածներով ամրագրված` անձի արդար դատաքննության իրավունքի տարր: Հետևաբար, գործի անհարկի ձգձգումները վտանգ են պարունակում նշված իրավունքի խախտման տեսանկյունից: Տվյալ դեպքում Վճռաբեկ դատարանի կողմից ստորադաս դատարանի դատական ակտը փոփոխելը բխում է արդարադատության արդյունավետության շահերից, քանի որ սույն գործով վերջնական դատական ակտ կայացնելու համար նոր հանգամանք հաստատելու անհրաժեշտությունը բացակայում է:

Դատական ակտը փոփոխելիս Վճռաբեկ դատարանը հիմք է ընդունում սույն որոշման պատճառաբանությունները, ինչպես նաև գործի նոր քննության անհրաժեշտության բացակայությունը:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 118-րդ և 118.3-րդ հոդվածներով, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-241²-րդ հոդվածներով` Վճռաբեկ դատարանը

 ՈՐՈՇԵՑ

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ վարչական դատարանի 11.06.2010 թվականի վճիռը և այն փոփոխել. Վիկտոր Սիրեկանյանի հայցը մերժել: ՀՀ Կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Մյասնիկյանի հարկային տեսչության հակընդդեմ հայցը բավարարել` Վիկտոր Սիրեկանյանից հօգուտ Հայաստանի Հանրապետության բռնագանձել 2.000.000 ՀՀ դրամ:

2. Վիկտոր Սիրեկանյանից հօգուտ ՀՀ Կառավարությանն առընթեր պետական եկամուտների կոմիտեի Մյասնիկյանի հարկային տեսչության բռնագանձել 40.000 ՀՀ դրամ` որպես հակընդդեմ հայցադիմումի և 20.000 ՀՀ դրամ` որպես վճռաբեկ բողոքի համար վճարված պետական տուրքի գումարներ:

3. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման:

Նախագահող`		Ե. Խունդկարյան
Դատավորներ`		Ե. Սողոմոնյան
		Վ. Աբելյան
		Վ. Ավանեսյան
		Ա. Բարսեղյան
		Մ. Դրմեյան
		Գ. Հակոբյան
		Տ. Պետրոսյան