«Գրանցված է»

ՀՀ արդարադատության

նախարարության կողմից

17 մարտի 2008 թ.

Պետական գրանցման թիվ 11208084

ՀՀ ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ   2008 թ. փետրվարի 5-ի թիվ 31-Ն ք. Երևան

ՀՀ ԱՐՏԱՔԻՆ ԳՈՐԾԵՐԻ ՆԱԽԱՐԱՐ   2008 թ. փետրվարի 7-ի թիվ 1/184-Ն ք. Երևան

ՀՀ ՈՍՏԻԿԱՆՈՒԹՅԱՆ ՊԵՏ     2008 թ. փետրվարի 28-ի թիվ 1-Ն ք. Երևան

Հ Ր Ա Մ Ա Ն

««ԵՐԵԽԱՅԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՌԵՎԱՆԳՄԱՆ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՄՈՏԵՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱԱԳԱՅԻ 1980 Թ. ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻ 25-Ի ԿՈՆՎԵՆՑԻԱՅՈՎ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՍՏԱՆՁՆԱԾ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ԱՊԱՀՈՎՄԱՆ ՄԱՍԻՆ»

Ղեկավարվելով «Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 52-րդ հոդվածի 2-րդ մասի չորրորդ պարբերությամբ՝ «Երեխայի միջազգային առևանգման քաղաքացիական մոտեցման մասին» Հաագայի 1980 թ. հոկտեմբերի 25-ի Կոնվենցիայով Հայաստանի Հանրապետության ստանձնած պարտավորությունների պատշաճ կատարման ապահովման նպատակով՝

Հրամայում եմ`

1. Հաստատել «Երեխայի միջազգային առևանգման քաղաքացիական մոտեցման մասին» Հաագայի 1980 թ. հոկտեմբերի 25-ի Կոնվենցիայի կատարման ապահովման համար Հայաստանի Հանրապետության գործադիր իշխանության իրավասու մարմինների գործակցության կարգը»՝ համաձայն հավելվածի։

2. Սույն հրամանն ուժի մեջ է մտնում պաշտոնական հրապարակմանը հաջորդող տասներորդ օրվանից։

ՀՀ ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ՆԱԽԱՐԱՐ       Գ. Դանիելյան

ՀՀ ԱՐՏԱՔԻՆ ԳՈՐԾԵՐԻ ՆԱԽԱՐԱՐ       Վ. Օսկանյան

ՀՀ ոստիկանության պետ, Ոստիկանության գեներալ-գնդապետ`   Հ. Հարությունյան

		Հավելված   Հաստատված է
ՀՀ արդարադատության նախարարի 2008 թ. փետրվարի 5-ի թիվ 31-Ն	ՀՀ արտաքին գործերի նախարարի 2008 թ. փետրվարի 7-ի թիվ 1/184-Ն	ՀՀ կառավարությանն առընթեր ոստիկանության պետի 2008 թ. փետրվարի 28-ի թիվ 1-Ն հրամանով

Կ Ա Ր Գ

««ԵՐԵԽԱՅԻ ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԱՌԵՎԱՆԳՄԱՆ ՔԱՂԱՔԱՑԻԱԿԱՆ ՄՈՏԵՑՄԱՆ ՄԱՍԻՆ» ՀԱԱԳԱՅԻ 1980 Թ. ՀՈԿՏԵՄԲԵՐԻ 25-Ի ԿՈՆՎԵՆՑԻԱՅԻ ԿԱՏԱՐՄԱՆ ԱՊԱՀՈՎՄԱՆ ՀԱՄԱՐ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԳՈՐԾԱԴԻՐ ԻՇԽԱՆՈՒԹՅԱՆ ԻՐԱՎԱՍՈՒ ՄԱՐՄԻՆՆԵՐԻ ԳՈՐԾԱԿՑՈՒԹՅԱՆ

I. ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ

1. Սույն կարգը սահմանում է «Երեխայի միջազգային առևանգման քաղաքացիական մոտեցման մասին» Հաագայի 1980 թ. հոկտեմբերի 25-ի Կոնվենցիայով (այսուհետ՝ Կոնվենցիա) Հայաստանի Հանրապետության ստանձնած պարտավորությունների պատշաճ կատարման ապահովման համար գործադիր իշխանության իրավասու մարմինների գործունեության կազմակերպման և իրականացման կարգն ու պայմանները։

2. Սույն կարգով գործադիր իշխանության իրավասու մարմիններ են՝ Հայաստանի Հանրապետության արդարադատության նախարարությունը, որը Կոնվենցիայի համաձայն դրա կատարման հարցերով հանդես է գալիս որպես կենտրոնական մարմին (այսուհետ՝ Կենտրոնական մարմին), Հայաստանի Հանրապետության արտաքին գործերի նախարարությունը, որ Կոնվենցիային համապատասխան հանդես է գալիս որպես փոխանցող մարմին (այսուհետ՝ Փոխանցող մարմին), և Հայաստանի Հանրապետության կառավարությանն առընթեր ոստիկանությունը (այսուհետ՝ Ոստիկանություն)։

3. Սույն կարգի նպատակն է ժամանակին և պատշաճ կերպով ապահովել Կոնվենցիայով ստանձնած Հայաստանի Հանրապետության պարտավորությունների կատարումը՝ ի շահ Կոնվենցիայի կարգավորման շրջանակներում հայտնված երեխայի և նրա իրավունքների պաշտպանության։

4. Սույն կարգով նախատեսված մարմինները Կոնվենցիայի կատարման ապահովմանն ուղղված իրենց գործունեության մեջ ղեկավարվում են Կոնվենցիայով, «Հայաստանի Հանրապետության միջազգային պայմանագրերի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքով, միջազգային իրավունքի հանրահայտ նորմերով և սկզբունքներով, Հայաստանի Հանրապետության այլ նորմատիվ իրավական ակտերով, ինչպես նաև սույն կարգով։

5. Սույն կարգի գործողությունը տարածվում է այն երեխաներին Հայաստանի Հանրապետություն վերադարձնելու նկատմամբ, ովքեր նրա տարածքից անօրինական տեղափոխվել են Կոնվենցիայի մասնակից որևէ պետության տարածք կամ անօրինական պահվում են այնտեղ, կամ հավաստի տեղեկություններ կան նրանց այդ պետությունների տարածք անօրինական տեղափոխելու կամ այնտեղ անօրինական պահելու մասին։

Սույն կարգի գործողությունը տարածվում է նաև այն երեխաներին Կոնվենցիայի մասնակից որևէ պետության տարածք վերադարձնելու նկատմամբ, ովքեր այդ պետության տարածքից անօրինական տեղափոխվել են Հայաստանի Հանրապետության տարածք կամ անօրինական պահվում են այնտեղ, կամ հավաստի տեղեկություններ կան նրանց Հայաստանի Հանրապետություն անօրինական տեղափոխելու կամ այնտեղ անօրինական պահելու մասին։

6. Եթե պարզվում է, որ Կոնվենցիայի մասնակից որևէ պետության տարածքից Հայաստանի Հանրապետության տարածք անօրինական տեղափոխված կամ այնտեղ անօրինական պահվող երեխան որևէ կերպ լքել է Հայաստանի Հանրապետության տարածքը, բայց չի վերադարձել իր մշտական բնակության պետության տարածք, ապա սույն կարգով իրավասու մարմինները հայցող Պայմանավորվող Կողմի կենտրոնական մարմնի հետ համագործակցում են Կոնվենցիայով ստանձնած պարտավորությունների կատարումն ապահովելու համար այնքանով, որքանով դա հնարավոր է իրենց մոտ առկա տեղեկությունների հիման վրա և գործնական քայլեր իրականացնելու տեսանկյունով։

7. Սույն կարգի իմաստով նշանակություն չունի երեխայի քաղաքացիությունը։

II. Հայաստանի Հանրապետության տարածքից Կոնվենցիայի անդամ պետությունների տարածք անօրինական տեղափոխված կամ այնտեղ անօրինական պահվող երեխաներին վերադարձնելու ուղղությամբ իրավասու մարմինների գործակցության կարգը

8. Եթե որևէ անձ, հաստատություն կամ այլ մարմին (վերջիններիս ներկայացուցիչը) Կոնվենցիայի 8-րդ հոդվածին համապատասխան գրավոր կամ բանավոր դիմել է Կենտրոնական մարմին՝ Հայաստանի Հանրապետության տարածքից Կոնվենցիայի մասնակից որևէ պետության տարածք երեխայի ապօրինի տեղափոխելու կամ այնտեղ ապօրինի պահելու փաստի առիթով, ապա Կենտրոնական մարմինն անհապաղ պարզում է հետևյալ հանգամանքները՝

ա) դեպքն առնչվում է արդյոք Կոնվենցիայի 4-րդ հոդվածով սահմանված տարիքի երեխայի հետ, թե ոչ.

բ) երեխային Հայաստանի Հանրապետության տարածքից Կոնվենցիայի մասնակից որևէ պետության տարածք տեղափոխելը կամ այնտեղ նրա պահելը Կոնվենցիայի 3-րդ հոդվածին համապատասխան կարող է դիտվել իբրև անօրինական տեղափոխում կամ պահում, թե ոչ.

գ) դիմողն օգտվել է արդյոք Կոնվենցիայի 8-րդ հոդվածի առաջին պարբերությամբ նախատեսված իր իրավունքից և դիմել է Կոնվենցիայի մասնակից որևէ պետության կենտրոնական մարմին՝ երեխային վերադարձնելու խնդրանքով.

դ) ինչ տեղեկություններ ունի դիմողը երեխայի և նրա անօրինական տեղափոխման կամ անօրինական պահելու վերաբերյալ.

ե) ինչ կապի մեջ է գտնվում դիմողը անօրինական տեղափոխված կամ անօրինական պահվող երեխայի հետ, և դիմողի բնակության հասցեն.

զ) այլ հանգամանքներ, որոնք կարող են օգտակար լինել երեխային հայտնաբերելու և վերադարձնելու նպատակով Կոնվենցիայի մասնակից համապատասխան պետության կենտրոնական մարմին դիմելու համար։

Եթե սույն կետով նախատեսված գործողություններն ավարտելուց հետո պարզվում է, որ դեպքն առնչվում է Կոնվենցիայով կարգավորվող հարաբերությունների հետ, Կենտրոնական մարմինն անհապաղ գրավոր հայտնում է Ոստիկանությանը՝ երեխայի անօրինական տեղափոխման կամ պահելու մասին՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ վերջինիս իրավասության շրջանակներում ընթացակարգեր սկսելու և երեխայի գտնվելու ճշգրիտ տեղը հայտնաբերելու և նրան Հայաստանի Հանրապետություն վերադարձնելու աշխատանքները կազմակերպելու նպատակով։ Ոստիկանությունը, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ նախատեսված հիմքերի առկայության դեպքում, միաժամանակ իրականացնում է իր իրավասությունից բխող քրեական հետապնդմանն ուղղված գործողություններ։

Ոստիկանությանը հասցեագրված գրության մեջ Կենտրոնական մարմինը հայտնում է երեխայի և Հայաստանի Հանրապետությունից նրա Կոնվենցիայի մասնակից որևէ պետության տարածք ապօրինի տեղափոխման կամ այնտեղ ապօրինի պահելու վերաբերյալ իրեն հայտնի բոլոր անհրաժեշտ տեղեկությունները, որոնք կարող են օգտակար լինել երեխային հայտնաբերելու և Հայաստանի Հանրապետություն վերադարձնելու համար։

9. Կենտրոնական մարմինը նաև ողջամիտ ժամկետում դիմող անձի ներգրավմամբ կազմում է Կոնվենցիայի 8-րդ հոդվածով սահմանված դիմումը՝ Կոնվենցիայի հավելվածով սահմանված ձևին համապատասխան։

Կենտրոնական մարմինը դիմումն անհապաղ ուղարկում է Փոխանցող մարմնին՝ դիվանագիտական ուղիներով Կոնվենցիայի մասնակից այն պետության կենտրոնական մարմին (այսուհետ՝ սույն բաժնում՝ Հայցվող կենտրոնական մարմին) ներկայացնելու, երեխային հայտնաբերելու և վերադարձնելու նպատակով, որի տարածք նա ապօրինի տեղափոխվել է կամ այնտեղ ապօրինի պահվում է։ Փոխանցող մարմինը դիմումը Հայցվող կենտրոնական մարմին պետք է ուղարկի այն ստանալու օրվանից հաշված՝ 3-օրյա ժամկետում։

Փոխանցող մարմինը միաժամանակ տվյալ երկրում Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցչությանը կամ հյուպատոսական հիմնարկին հանձնարարական է տալիս միջազգային իրավունքով սահմանված կարգով նստավայր պետությունում երեխայի հայտնաբերման և Հայաստան վերադարձնելու ուղղությամբ գործողություններ իրականացնելու վերաբերյալ։

10. Եթե Հայաստանի Հանրապետության տարածքից Կոնվենցիայի մասնակից որևէ պետության տարածք երեխայի ապօրինի տեղափոխման կամ այնտեղ ապօրինի պահելու մասին տեղեկությունը որևէ հասանելի եղանակով նախապես ստացել է Ոստիկանությունը, ապա նա այդ մասին անհապաղ տեղեկացնում է Կենտրոնական մարմնին, որն էլ՝ երեխայի նկատմամբ խնամակալության իրավունք ունեցող անձի հայտնի լինելու դեպքում, անհապաղ սկսում է իրականացնել սույն կարգի 8-9-րդ կետերով իրեն վերապահված գործողությունները։ Խնամակալի հայտնի չլինելու դեպքում Ոստիկանության միջոցով միջոցառումներ է իրականացնում նրան հայտնաբերելու ուղղությամբ։

Ոստիկանությունը միաժամանակ իր իրավասության շրջանակներում միջոցներ է ձեռնարկում երեխայի որոնման հետ կապված քրեական հետապնդում իրականացնելու ուղղությամբ, եթե դա բխում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության պահանջներից։

11. Դիմումի կապակցությամբ Հայցվող Կենտրոնական մարմնից պատասխան ստանալուց հետո՝ անհապաղ Փոխանցող մարմինն այն հասցեագրում է Կենտրոնական մարմին։

Կենտրոնական մարմինն ըստ հնարավորին արագ հրավիրում է ապօրինի տեղափոխված կամ պահվող երեխայի վերադարձման հարցով իրեն դիմած անձին և ծանոթացնում Հայցվող կենտրոնական մարմնի պատասխանի բովանդակությանը՝ նրան տալով պատասխանի և դրա հայերեն թարգմանված տեքստի պատճենները։ Եթե որևէ հիմնավոր պատճառով դիմող անձին հրավիրելը անհնարին է, ապա դիմումի պատասխանը և դրա հայերեն թարգմանված տեքստի պատճենները Կենտրոնական մարմինը փոստով հասցեագրում է դիմող անձին՝ նշելով երեխայի վերադարձման հարցերով Կենտրոնական մարմին նրա ներկայանալու օրը, վայրը և ժամը։

12. Կոնվենցիայով սահմանված կարգով երեխային վերադարձնելու հնարավորության մասին Հայցվող կենտրոնական մարմնից տեղեկություններ ստանալու դեպքում, 3-օրյա ժամկետում, Կենտրոնական մարմինը դիմողի և Ոստիկանության պատասխանատու աշխատողի հետ ճշգրտում են երեխային ընդունելու պայմանները՝ հաշվի առնելով Հայցվող կենտրոնական մարմնի պատասխանում նշված նկատառումներն այդ կապակցությամբ։

13. Եթե երեխայի վերադարձը՝ ըստ Հայցվող կենտրոնական մարմնի հաղորդման կամ դիմողի ցանկության, պետք է իրականացվի դիմողի կամ նրա լիազոր ներկայացուցչի ժամանումով Հայցվող կենտրոնական մարմնի պետության տարածք և երեխայի հետ նրա Հայաստանի Հանրապետության տարածք տեղափոխումով, ապա երեխայի Հայաստանի տարածք ժամանելուց հետո՝ 3-օրյա ժամկետում, դիմող անձը պարտավոր է այդ մասին գրավոր հայտնել Կենտրոնական մարմնին։

Կենտրոնական մարմինը նշված պարտականության մասին դիմողին պետք է տեղեկացնի նախքան Հայաստանի Հանրապետության տարածքից նրա մեկնելը։

Կենտրոնական մարմնի և Ոստիկանության համաձայնության դեպքում դիմողի մեկնելուն և երեխայի հետ նրա Հայաստան վերադառնալուն կարող է ներկա գտնվել Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակիցը։

Ըստ անհրաժեշտության, դիմողի հետ կարող է տվյալ պետության տարածք մեկնել նաև իրավասու բժիշկ կամ այլ մասնագետ, որի կարիքը կարող է զգացվել երեխային Հայաստանի Հանրապետության տարածք վերադարձնելու ճանապարհին։

14. Եթե Հայցվող կենտրոնական մարմնի պատասխանից երևում է, որ երեխային այդ մարմնի պետության տարածքից միայնակ կամ ուղեկցող այլ անձի կողմից կվերադարձնեն Հայաստանի Հանրապետության տարածք, ապա Կենտրոնական մարմինը դիմող անձի և Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակցի հետ համաձայնեցնում են Հայաստանի Հանրապետության տարածքում երեխային ընդունելու հետ կապված համատեղ գործողությունները։

Հայաստանի Հանրապետության տարածքում երեխայի դիմավորմանը և դիմողի մոտ տեղավորմանը մասնակցում է Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակիցը։

Երեխայի Հայաստանի Հանրապետության տարածք վերադարձնելու օրվանից հետո՝ 3-օրյա ժամկետում, դիմող անձը գրավոր հայտնում է Կենտրոնական մարմնին, որ երեխայի վերադարձն ապահովված է, և ինքը նրա նկատմամբ իրականացնում է Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ իրեն վերապահված իրավունքները և կրում համապատասխան պարտականություններ։

Դիմողի այս պարտականության մասին Կենտրոնական մարմինը նրան պետք է տեղեկացնի նախքան երեխային Հայաստանի Հանրապետության տարածք բերելը կամ նրան այդ տարածքում ընդունելը (դիմավորելը) և տեղավորելը։

15. Հայցվող կենտրոնական մարմնի հետ համաձայնեցնելով, երեխայի վերադարձի պարտականությունը կարող է դրվել Կոնվենցիայի մասնակից համապատասխան պետությունում Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցչության կամ հյուպատոսական հիմնարկի վրա, որի մասին Կենտրոնական մարմինը Փոխանցող մարմնի միջոցով հայտնում է համապատասխան ներկայացուցչությունը կամ հիմնարկին։

Սույն կետով նախատեսված դեպքում նստավայր պետությունում Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցչությունը կամ հյուպատոսական հիմնարկը կազմում է արձանագրություն՝ նստավայր պետության իրավասու մարմնի կողմից երեխային ներկայացուցչության կամ հիմնարկի տրամադրությանը փոխանցելու վերաբերյալ, որի պատճենը Փոխանցող մարմնի միջոցով պետք է տրամադրի Կենտրոնական մարմնին։

Երեխային ընդունելուց հետո նստավայր պետությունում Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական ներկայացուցչությունը կամ հյուպատոսական հիմնարկը կազմակերպում է նրա վերադարձը Հայաստանի Հանրապետություն՝ վերադարձի պայմանների և ժամկետների մասին նախօրոք տեղեկացնելով Փոխանցող մարմնին՝ այն հաշվով, որպեսզի հնարավոր լինի ապահովել Հայաստանի տարածք երեխայի ժամանումից հետո Ոստիկանության ներկայացուցչի ներկա գտնվելը։

16. Եթե որևէ պատճառով հնարավոր չի լինում երեխայի Հայաստանի Հանրապետության տարածք վերադարձնելուն պես նրա ընդունումը երեխայի նկատմամբ խնամակալական իրավունքներ ունեցող անձի կամ նրա ներկայացուցչի կողմից, ապա Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակիցը դիմավորում է նրան և ապահովում նրա փոխանցումն այն անձին, որը նրա նկատմամբ խնամակալական իրավունքներ ունի։

Եթե պարզվի, որ երեխայի վերադարձի պահին Հայաստանի Հանրապետությունում նրան ընդունող կամ պահող որևէ հարազատ չկա, ապա Ոստիկանությունն ապահովում է նրա տեղավորումը համապատասխան կազմակերպությունում և քայլեր ձեռնարկում նրա նկատմամբ խնամակալություն սահմանելու ուղղությամբ։

17. Եթե երեխային Հայաստանի Հանրապետության տարածքում ընդունելուց (վերադարձնելուց) առաջ Ոստիկանությունը նրա ապօրինի տեղափոխման կամ ապօրինի պահելու առիթով քրեական հետապնդման գործողություններ է սկսել, ապա նրա վերադարձից հետո քրեական հետապնդումը շարունակելու հարցը լուծվում է քրեական գործերով իրավական օգնության մասին Հայաստանի Հանրապետության մասնակցությամբ գործող միջազգային պայմանագրերին և Հայաստանի Հանրապետության քրեական դատավարության օրենսդրությանը համապատասխան։

18. Եթե մինչև երեխային Հայաստանի Հանրապետության տարածք վերադարձնելը դիմող անձը ցանկություն է հայտնել տեսակցելու երեխային, ապա դրա հետ կապված դիմում կազմելը և Հայցվող Կենտրոնական մարմին ներկայացնելը, ինչպես նաև տեսակցելու նպատակով Հայաստանի Հանրապետության տարածքից դիմողի մեկնումն իրականացվում է սույն կարգի 9-րդ և 11-րդ կետերով սահմանված կանոններին համապատասխան։

Երեխայի հետ տեսակցության մեկնող անձը մեկնման օրվա մասին պետք է տեղեկացնի (հեռախոսով, ֆաքսով, էլեկտրոնային փոստով կամ հասանելի որևէ այլ եղանակով) Կենտրոնական մարմնին և Ոստիկանությանը, իսկ վերադարձից հետո՝ նաև տեսակցության հանգամանքների մասին։ Եթե տեսակցության մեկնելուց հետո Հայցվող կենտրոնական մարմնի հետ համաձայնություն է ձեռք բերվել երեխային վերադարձնելու մասին և տեսակցողը Հայաստան է վերադարձել երեխայի հետ, ապա նա այդ մասին անհապաղ պետք է հայտնի Կենտրոնական մարմնին կամ Ոստիկանությանը։

19. Ինչպես երեխային վերադարձնելուն, այնպես էլ նրա հետ տեսակցություն կազմակերպելուն ուղղված գործողություների ընթացքում Կենտրոնական մարմինը Փոխանցող մարմնի միջոցով հաղորդակցվում է Հայցվող կենտրոնական մարմնի հետ, արդյունքների մասին տեղեկացնելով դիմող անձին և Ոստիկանությանը։

Հայցվող կենտրոնական մարմնի պետության տարածքում երեխայի հետ տեսակցությունը և երեխայի վերադարձը կարգավորվում է Կոնվենցիային և այդ պետության օրենսդրությանը համապատասխան։

20. Եթե կենտրոնական մարմինը երեխային վերադարձնելու մասին դիմումը կամ այլ հարցումը ստանալով պարզում է, որ հիմքեր չկան Կոնվենցիայով սահմանված ընթացակարգեր իրականացնելու համար, ապա դիմողին ողջամիտ ժամկետում պատասխանում է այդ մասին՝ պարզաբանումներ տալով նրա հետագա քայլերի վերաբերյալ։

III. Կոնվենցիայի մասնակից որԵՎէ պետության տարածքից Հայաստանի Հանրապետության տարածք երեխայի ապօրինի տեղափոխելու կամ այնտեղ ապօրինի պահելու դեպքում իրավասու մարմինների գործակցության կարգը

21. Կոնվենցիայով սահմանված կարգով դրա մասնակից որևէ պետության կենտրոնական մարմնից (այսուհետ՝ սույն բաժնում՝ Հայցող կենտրոնական մարմին) Հայաստանի Հանրապետության տարածք երեխայի ապօրինի տեղափոխելու կամ այնտեղ ապօրինի պահելու մասին Կոնվենցիայի 8-րդ հոդվածով սահմանված կարգով դիմում ստանալուց հետո՝ անհապաղ, Փոխանցող մարմինն այն հասցեագրում է Կենտրոնական մարմին։

22. Կենտրոնական մարմինը դիմումը ստանալուց հետո՝ 3-օրյա ժամկետում, պետք է պարզի՝

ա) դիմումի՝ Կոնվենցիային համապատասխան կազմած լինելու հանգամանքը.

բ) լրացուցիչ փաստաթղթեր կամ տեղեկություններ պահանջելու անհրաժեշտությունը.

գ) դիմումի մեջ նշված երեխայի վերաբերյալ Ոստիկանությունում որևէ տեղեկության առկայությունը կամ բացակայությունը.

դ) այն միջոցառումները, որոնք անհրաժեշտ է իրականացնել անհետաձգելիորեն։

Եթե Կենտրոնական մարմինը սույն կետում նշված գործողությունները կատարելուց հետո պարզում է, որ պետք է իրականացվեն Կոնվենցիայից բխող երեխային վերադարձնելու գործողություններ, ապա անհապաղ Ոստիկանությանը գրավոր հայտնում է Կոնվենցիայի մասնակից պետության տարածքից Հայաստանի Հանրապետության տարածք երեխայի ապօրինի տեղափոխման կամ այնտեղ ապօրինի պահելու մասին՝ հայտնելով երեխայի վերաբերյալ իր մոտ առկա բոլոր անհրաժեշտ տեղեկությունները և Հայցող կենտրոնական մարմնին ուղղված դիմումի և դրա հայերեն թարգմանության պատճենները։ Անհրաժեշտության դեպքում Կենտրոնական մարմինը Փոխանցող մարմնի միջոցով լրացուցիչ տեղեկություններ է պահանջում Հայցող կենտրոնական մարմնից։

Ոստիկանությունը Կենտրոնական մարմնից դիմումն ստանալուն պես իրականացնում է երեխայի հայտնաբերմանն ուղղված գործողություններ, ինչպես նաև՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան՝ քրեական հետապնդում, եթե դրա համար բավարար հիմքեր կան։

Արդյունքների մասին Ոստիկանությունը պարբերաբար տեղեկացնում է Կենտրոնական մարմնին, որը տվյալ գործին առնչվող լրացուցիչ տեղեկություններ ունենալու դեպքում, որոնք նա կարող է ստացած լինել նաև Հայցող կենտրոնական մարմնից, փոխանցում է Ոստիկանությանը։

23. Երեխայի հայտնաբերման դեպքում Ոստիկանությունն անհապաղ այդ մասին գրավոր հայտնում է Կենտրոնական մարմնին, իսկ երեխային՝ մինչև Կոնվենցիայով սահմանված կարգով Հայցող կենտրոնական մարմնի պետության տարածք վերադարձնելը, տեղավորում Հայաստանի Հանրապետության տարածքում գործող որևէ կազմակերպությունում, որն իրավասու է նրան ընդունելու և պահելու, ապրուստի միջոցներով ապահովելու համար։ Ոստիկանությունը նաև գրավոր տեղեկացնում է խնամակալության և հոգաբարձության մարմնին։

24. Ոստիկանությունից երեխայի հայտնաբերման վերաբերյալ տեղեկությունը Կենտրոնական մարմինն անհապաղ տրամադրում է Փոխանցող մարմնին, որն իր հերթին այն հասցեագրում է Հայցող կենտրոնական մարմին։

Երեխայի հայտնաբերման մասին տեղեկություններում պետք է նշված լինեն հայտնաբերման հանգամանքները, հայտնաբերման տարին, ամիսը, ամսաթիվը, երեխայի վիճակը, ինչպես նաև տվյալներ այն մասին, թե հայտնաբերումից հետո որտեղ է նա տեղավորվել և ինչ պայմաններ են ապահովված, որոնք երաշխավորում են նրա անվտանգ և ապահով կեցությունը մինչև Հայցող կենտրոնական մարմնի պետություն վերադարձնելը, որտեղ գտնվում են երեխայի նկատմամբ խնամակալության իրավասություններ ունեցող անձինք (ծնողները, խնամակալները, հոգաբարձուները և այլն)։

25. Կոնվենցիայով սահմանված կարգով երեխայի վերադարձի շուրջ Հայցող կենտրոնական մարմնի հետ պայմանավորվածություններ ձեռք բերելուց հետո, Կենտրոնական մարմինը Ոստիկանության միջոցով կազմակերպում է երեխայի՝ Հայաստանի Հանրապետության տարածքից Կոնվենցիայի մասնակից համապատասխան պետության տարածք փոխադրելու աշխատանքները։

Մեկնելու փաստի մասին Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակիցը գրավոր տեղեկացնում է Կենտրոնական մարմնին, որը Փոխանցող մարմնի միջոցով համապատասխանորեն տեղեկացնում է Հայցող կենտրոնական մարմնին, խնդրելով, որ վերջինս գրավոր հավաստում տրամադրի իրեն այն մասին, որ երեխան արդեն ժամանել է այն պետության տարածք, որտեղ նա սովորաբար բնակվելիս է եղել և ապահով փոխանցվել Կոնվենցիային համապատասխան նրա նկատմամբ իրավասություններ ունեցող անձի։

Եթե կենտրոնական մարմինը կամ Ոստիկանությունը կասկած ունեն երեխայի Հայաստանի Հանրապետության տարածք ապօրինի տեղափոխելու կամ նրա տարածքում ապօրինի պահելու վերաբերյալ, ապա Կոնվենցիայի

15-րդ հոդվածի համաձայն Կենտրոնական մարմինը Հայցող Կենտրոնական մարմնի միջոցով, երեխայի վերադարձի մասին դիմող անձից կարող է պահանջել ներկայացնել Հայցող կենտրոնական մարմնի պետության իրավասու մարմնի որոշումը կամ այլ կերպ հաստատումն այն մասին, որ երեխայի Հայաստանի Հանրապետության տարածք տեղափոխումը կամ այնտեղ պահելը՝ Կոնվենցիայի 3-րդ հոդվածի իմաստով, անօրինական է։

26. Եթե Կոնվենցիայի 12-րդ հոդվածի երկրորդ կամ երրորդ պարբերություններով կամ 13-րդ հոդվածով նախատեսված հիմքերով հնարավոր չէ երեխային վերադարձնել Հայցող Կենտրոնական մարմնի պետության տարածք, ապա համապատասխան հիմքի ի հայտ գալու պահից հետո՝ 3-օրյա ժամկետում, Կենտրոնական մարմինը կազմում է Հայցող կենտրոնական մարմնից ստացված դիմումը մերժելու վերաբերյալ պատասխանը՝ հիմնավորելով մերժման պատճառները։

27. Կոնվենցիային համապատասխան երեխայի վերադարձը մերժելու կամ Հայաստանի Հանրապետության տարածք երեխայի ապօրինի տեղափոխելու կամ այնտեղ ապօրինի պահելու մասին տեղեկություն ստանալուց հետո՝ ողջամիտ ժամկետում նրա վերադարձի վերաբերյալ Կոնվենցիայով սահմանված կարգով դիմում չստանալու դեպքում (Կոնվենցիայի 16-րդ հոդված), Կենտրոնական մարմինը Ոստիկանությանը հայտնում է երեխայի նկատմամբ խնամակալություն սահմանելու հարցը լուծելու անհրաժեշտության մասին։

Ոստիկանությունը Կենտրոնական մարմնից այդպիսի տեղեկություն ստանալուց հետո՝ 3-օրյա ժամկետում, իր իրավասության շրջանակներում, միջոցներ է ձեռնարկում Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով երեխայի նկատմամբ խնամակալություն սահմանելու հարցը լուծելու ուղղությամբ։

28. Եթե երեխայի նկատմամբ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությամբ սահմանված կարգով խնամակալություն սահմանելուց հետո Հայաստանի Հանրապետության իրավասու մարմինը թույլատրում է երեխայի վերադարձը Հայցող կենտրոնական մարմնի տարածք, ապա դա իրականացվում է սույն կարգի 18-19-րդ կետերով սահմանված կարգով։

29. Մինչև երեխայի վերադարձնելը Հայցող կենտրոնական մարմնի պետության տարածք նրա հետ տեսակցություն իրականացնելու վերաբերյալ Հայցող կենտրոնական մարմնից դիմում ստանալու դեպքում, Կենտրոնական մարմինը Ոստիկանության հետ համաձայնեցնելով, որոշում է տեսակցության օրը, վայրը, անհրաժեշտ այլ պայմանները, որի ընթացքում, ըստ հնարավորին, պետք է հաշվի առնվեն տեսակցությանն առնչվող Հայցող կենտրոնական մարմնից ստացված դիմումում արտահայտված ցանկությունները, մտադրությունները։

30. Տեսակցության համար դիմած անձին Հայաստանի Հանրապետության տարածքում դիմավորում և փաստացի տեսակցությունը կազմակերպում է Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակիցը։

Որպես կանոն, տեսակցությունն իրականացվում է երեխային պահող կազմակերպությունում՝ վերջինիս պատասխանատու անձանց ներկայությամբ, որը չի բացառում տեսակցող անձին երեխայի հետ մեկուսի առնչվելու հնարավորությունը։

Տեսակցության տևողությունը որոշում է Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակիցը՝ համաձայնեցնելով երեխային պահող կազմակերպության պատասխանատու անձի և տեսակցող անձի հետ։

Տեսակցություն խնդրած անձի ցանկությամբ և հաշվի առնելով երեխայի ցանկությունը, տեսակցությունը կարող է կրկնվել մեկ օրվա ընթացքում մի քանի անգամ կամ ամեն օր, որոնց ընթացքում տեսակցող անձը դեռևս գտնվելու է Հայաստանի Հանրապետության տարածքում։

Տեսակցությունը երեխայի պահելու վայրից դուրս այլ վայրում իրականացնելու դեպքում դրան պարտադիր մասնակցում է Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակիցը։

Ոստիկանությունը կարող է մերժել այն անձի տեսակցությունը երեխայի հետ, որը կասկած է հարուցում՝ երեխային առևանգելու, նրա նկատմամբ բռնի գործողություններ կամ հոգեներգործուն միջոցներ կիրառելու տեսանկյունից։

31. Եթե տեսակցության համար Հայաստանի Հանրապետության տարածք ժամանած անձի Հայաստանում գտնվելու ընթացքում է պայմանավորվածություն ձեռք բերվում երեխային վերադարձնելու վերաբերյալ, ապա դա իրականացվում է սույն կարգի 25-րդ կետին համապատասխան։ Այդ դեպքում վերադարձի ժամանակ երեխային ուղեկցում է նրա հետ տեսակցելու եկած անձը։

32. Եթե տեսակցության համար Հայաստանի Հանրապետություն են ժամանել մեկից ավելի տեսակցողներ, ապա երեխայի հետ նրանց տեսակցությունը Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակիցը կազմակերպում է նրանց բոլորի մասնակցությամբ և միաժամանակ։ Առանձին-առանձին տեսակցություն Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակիցը թույլատրում է, եթե դրան համաձայն է երեխան և դրան չի առարկում նրան պահող կազմակերպության պատասխանատու անձը։

Մի քանի տեսակցող անձանց հետ երեխայի վերադարձը կազմակերպելու դեպքում, նրանցից մեկը գրավոր երաշխիք է տալիս Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակցին այն մասին, որ ինքը պարտավորվում է երեխային ապահով տեղափոխել և տեղավորել Հայցող կենտրոնական մարմնի պետության տարածքում, այդ մարմնին գրավոր տեղեկացնել երեխայի վերադարձի և նրա տեղավորման մասին։

Տեսակցությանը կարող է ներկա գտնվել Հայաստանի Հանրապետությունում Հայցող Կենտրոնական մարմնի պետության դիվանագիտական ներկայացուցչության կամ հյուպատոսական հիմնարկի դիվանագիտական ծառայողը։

33. Եթե Հայցող կենտրոնական մարմնի խնդրանքով երեխայի վերադարձի պարտականությունն իր վրա է վերցնում Կենտրոնական մարմինը, ապա երեխային վերադարձի ճանապարհին ուղեկցում է Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակիցը։

Այդ դեպքում, ըստ անհրաժեշտության, երեխային կարող է ուղեկցել նաև իրավասու բժիշկ կամ որևէ այլ մասնագետ, որի կարիքը կարող է զգացվել երեխային Հայցող կենտրոնական մարմնի պետության տարածք փոխադրելու ճանապարհին։

Հայցող կենտրոնական մարմնի պետության տարածք ժամանելուն պես Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակիցը այդ մարմնից կամ այդ պետության այլ իրավասու մարմնից, ինչպես նաև վերադարձված երեխայի խնամակալից կամ հոգաբարձուից գրավոր հավաստում պետք է ստանա երեխային վերադարձնելու փաստի վերաբերյալ։

Հայաստանի Հանրապետություն վերադառնալուց հետո՝ ողջամիտ ժամկետում, Ոստիկանության պատասխանատու աշխատակիցը հավաստագրի պատճենը տրամադրում է Կենտրոնական մարմնին։

34. Հայցող կենտրոնական մարմնի հետ համաձայնությամբ, երեխայի վերադարձի ապահովումը կարող է դրվել Հայաստանի Հանրապետությունում տվյալ պետության դիվանագիտական ներկայացուցչության կամ հյուպատոսական հիմնարկի վրա։

Այդ դեպքում երեխան փոխանցվում է համապատասխան դիվանագիտական ներկայացուցչությանը կամ հյուպատոսական հիմնարկին, որը միջոցներ է ձեռնարկում երեխային իր սովորական բնակության պետություն վերադարձնելու ուղղությամբ։ Կենտրոնական մարմինը Փոխանցող մարմնի միջոցով դիվանագիտական ներկայացուցչությունից կամ հյուպատոսական հիմնարկից խնդրում է տրամադրել գրավոր հավաստում առ այն, որ երեխան փոխանցվել է իրեն, իսկ երեխայի փաստացի վերադարձն իրականացնելուց հետո՝ հավաստում այդ մասին։

IV. Եզրափակիչ դրույթներ

35. Կենտրոնական մարմինը, Փոխանցող մարմինը և Ոստիկանությունը վարում են Կոնվենցիային համապատասխան երեխայի վերադարձի հետ կապված գործերը՝ առանձին-առանձին և իրենց մոտ առկա տեղեկություններին և սույն կարգով իրենց վերապահված իրավասությանը համապատասխան։

36. Կոնվենցիային համապատասխան երեխայի վերադարձի հետ կապված, այդ թվում՝ նրանց տեսակցությունների կազմակերպման և իրականացման առնչությամբ առաջացած ծախսերը կրելու հարցերը կարգավորվում և դրանց փոխհատուցումներն իրականացվում են Կոնվենցիայի 26-րդ հոդվածին համապատասխան՝ հաշվի առնելով այդ հոդվածի վերաբերյալ Հայաստանի Հանրապետության վերապահումները։

37. Սույն կարգով սահմանված գրագրությունները, որոնք Կենտրոնական մարմինը փոխանցում է Կոնվենցիայի մասնակից որևէ պետության Կենտրոնական մարմնին, կազմվում են անգլերեն։