Ք Ա Ղ Վ Ա Ծ Ք
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՆԻՍՏԻ
Ա Ր Ձ Ա Ն Ա Գ Ր ՈՒ Թ Յ ՈՒ Ն Ի Ց
19 հունիսի 2014 թվականի N 26
19. ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ, ՌԱԶՄԱՎԱՐԱԿԱՆ, ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԵՎ ՏԱՐԱԾՔՆԵՐԻ ՀԱՄԱՉԱՓ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉՆԵՐԻ ՎՐԱ ՀԻՄՆՎԱԾ ՄԻՋՊԵՏԱԿԱՆ, ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԵՎ ՏԵՂԱԿԱՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ԱՎՏՈՄՈԲԻԼԱՅԻՆ ՃԱՆԱՊԱՐՀՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԱՌԱՋՆԱՀԵՐԹՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՈՐՈՇՄԱՆ ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳԻՆ ՀԱՎԱՆՈՒԹՅՈՒՆ ՏԱԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
(անվավեր է ճանաչվել 21.10.21 N 1728-Ն որոշման 1-ին կետով)
Հավանություն տալ տնտեսական, ռազմավարական, սոցիալական և տարածքների համաչափ զարգացման չափորոշիչների վրա հիմնված միջպետական, հանրապետական և տեղական նշանակության ավտոմոբիլային ճանապարհների պահպանման և զարգացման առաջնահերթությունների որոշման հայեցակարգին՝ համաձայն հավելվածի:
Հայաստանի Հանրապետության |
Հ. Աբրահամյան |
2014 թ. հունիսի 27 Երևան |
Հավելված ՀՀ կառավարության 2014 թ. հունիսի 19-ի նիստի N 26 արձանագրային որոշման |
ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳ
ՏՆՏԵՍԱԿԱՆ, ՌԱԶՄԱՎԱՐԱԿԱՆ, ՍՈՑԻԱԼԱԿԱՆ ԵՎ ՏԱՐԱԾՔՆԵՐԻ ՀԱՄԱՉԱՓ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ՉԱՓՈՐՈՇԻՉՆԵՐԻ ՎՐԱ ՀԻՄՆՎԱԾ ՄԻՋՊԵՏԱԿԱՆ, ՀԱՆՐԱՊԵՏԱԿԱՆ ԵՎ ՏԵՂԱԿԱՆ ՆՇԱՆԱԿՈՒԹՅԱՆ ԱՎՏՈՄՈԲԻԼԱՅԻՆ ՃԱՆԱՊԱՐՀՆԵՐԻ ՊԱՀՊԱՆՄԱՆ ԵՎ ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԱՌԱՋՆԱՀԵՐԹՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՈՐՈՇՄԱՆ
I. ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ
1. Ճանապարհային տրանսպորտի ոլորտը Հայաստանի Հանրապետությունում ունի ճանապարհների շինարարության և պահպանման համար հատկացվող ընդհանուր ֆինանսավորման պակաս: Չնայած ճանապարհային ոլորտի ֆինանսավորման բարելավմանն ուղղված Հայաստանի Հանրապետության կառավարության շարունակական ջանքերին, ֆինանսավորման պահանջարկի և առաջարկի միջև ճեղքվածքը բավականին մեծ է: Իրավիճակն Հայաստանի համար առանձնահատուկ չէ: Ճանապարհների շինարարության և պահպանման համար անհրաժեշտ պետական միջոցների անբավարարությունը հատուկ է նույնիսկ տնտեսապես զարգացած և բարձր եկամուտ ունեցող երկրներում: Հետևաբար կարիք է առաջանում ճանապարհային ոլորտին ուղղվող ներդրումները բաշխել այնպիսի առաջնահերթությամբ, որը թույլ կտա ֆինանսավորման առկա մակարդակի սահմաններում ստանալ ներդրումների առավելագույն արդյունավետություն:
II. ՀԻՄՆԱԽՆԴՐԻ ՆԿԱՐԱԳՐՈՒԹՅՈՒՆԸ ԵՎ ՆԵՐԿԱ ՎԻՃԱԿԸ
2. Ճանապարհային ցանցի պահպանման և զարգացման համար պահանջվող ֆինանսական միջոցների սղությունը թույլ չի տալիս միանգամից հիմնանորոգել ողջ ճանապարհային ցանցը կամ նորմատիվ պարբերականությամբ իրականացնել ճանապարհների նորոգման և վերականգնման աշխատանքներ, ուստի ճանապարհային ցանցի պահպանման աշխատանքները ծրագրելիս խնդիր է առաջանում որոշումներ կայացնել, թե որ ճանապարհներին և երբ է հարկավոր ուղղել առկա կամ սպասվող ֆինանսավորումը:
3. Ճանապարհային ենթակառուցվածքին ամբողջությամբ և առանձին ճանապարհահատվածներին՝ որպես ակտիվների վերաբերվելով, միջազգային պրակտիկայում դրանց պահպանման համար հատկացվող ֆինանսավորման տեղաբաշխումը իրականացվում է կատարվելիք ներդրումների տնտեսական արդյունավետությունից ելնելով: Նույն մոտեցումը գործում է նաև Հայաստանի Հանրապետությունում արտաքին ֆինանսավորմամբ իրականացվող ճանապարհաշինարարական ծրագրերի պարագայում: Մասնավորապես և Համաշխարհային բանկի, և Ասիական զարգացման բանկի աջակցությամբ ֆինանսավորվող ծրագրերում, վերջիններիս պահանջով, ընդգրկվում են այն ճանապարհահատվածները, որոնց հիմնանորոգման կամ վերականգնման համար ներդրումները կապահովեն ոչ պակաս քան 12% ներքին շահութաբերության նորմա: Պատշաճ ուշադրություն չի դարձվում ներդրումների ոչ ֆինանսական արդյունավետությունը, այսինքն՝ այն օգուտներին, որոնք ուղղակիորեն դրամական արտահայտություն չունեն, օրինակ՝ շահառու բնակչության սոցիալական վիճակի բարելավումը, տվյալ տարածաշրջանի ընդհանուր զարգացումը և այլն:
III. ՀԱՅԵՑԱԿԱՐԳԻ ՆՊԱՏԱԿԸ ԵՎ ԽՆԴԻՐՆԵՐԸ
4. Հայեցակարգի նպատակն է՝ սահմանել ընդհանուր ուղղություններ Հայաստանի Հանրապետության պետական նշանակության ավտոմոբիլային ճանապարհների պահպանման և զարգացման ռազմավարական տարբեր չափորոշիչների վրա հիմնված առաջնահերթությունների վերաբերյալ:
5. Հայեցակարգի խնդիրն է Հայաստանի Հանրապետության պետական նշանակության ավտոմոբիլային ճանապարհների պահպանման և զարգացման համար կատարվող ֆինանսական ներդրումների տեղաբաշխման՝ ռազմավարական տարբեր չափորոշիչների վրա հիմնված առաջնահերթությունների որոշման մեթոդաբանության մշակումը:
6. Նման եղանակով առաջնահերթությունների որոշումը հնարավոր է այնպիսի մեխանիզմների կիրառմամբ, որոնք որոշում կայացնողներին թույլ են տալիս ոլորտի քաղաքականության առանցքային նպատակների (չափանիշների) նկատմամբ իրականացնել բազմազան ներդրումային տարբերակների (նախագծերի) գնահատում: Այս մոտեցումը, ընդհանուր առմամբ, հայտնի է որպես որոշումների կայացման բազմաչափանիշային վերլուծություն (ԲՉՎ):
IV. ԲԱԶՄԱՉԱՓԱՆԻՇԱՅԻՆ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ
7. ԲՉՎ-ն թափանցիկ որոշումների կայացման համար քաղաքականություն մշակողներին աջակցող գործիք է` ներդրումների նպատակները բացահայտ դարձնելու և այդ նպատակների հետ տարբեր ներդրումային տարբերակների կիրառելիությունը համեմատելու միջոցով: ԲՉՎ-ն որոշումների կայացման ավտոմատացում չէ: Փոխարենը, այն տալիս է հստակ տեղեկատվություն, որը քաղաքականություն մշակողները կարող են օգտագործել հիմնավորված որոշման հանգելու նպատակով: ԲՉՎ շրջանակը (սխեման) նաև անփոփոխ չէ ժամանակի ընթացքում: Շատ երկրներում, ԲՉՎ շրջանակը (ցանկացած ոլորտում) ստեղծվելուց ի վեր զարգացել և շարունակում է զարգանալ ժամանակի ընթացքում:
8. ԲՉՎ շրջանակն ընդհանուր առմամբ մշակվում է հետևյալ կերպ՝
1) Քայլ 1. Չափանիշների ցանկի կազմում և համաձայնեցում` հիմնվելով ոլորտի քաղաքականության հիմնական նպատակների վրա:
2) Քայլ 2. Յուրաքանչյուր չափանիշի համար սահմանել ներդրումների հավանական արդյունավետությունը չափելու համապատասխան ցուցիչներ (քանակական կամ որակական)՝ հաշվի առնելով տվյալների մատչելիության հնարավորությունը:
3) Քայլ 3. Յուրաքանչյուր ցուցիչի համար մշակել միավորների սանդղակ: Կախված գնահատման անհրաժեշտ մանրամասնության մակարդակից` սանդղակը կարող է լինել 0-ից 100, կամ 10-ական քայլերով աճողական կամ պարզապես՝ 0, 1, 2, կամ որևէ այլ տեսքի: Այս քայլը թույլ է տալիս քաղաքականության՝ տարբեր միավորներով չափված նպատակները համեմատել միմյանց հետ:
4) Քայլ 4. Յուրաքանչյուր չափանիշի համար սահմանել կշիռ, որը կարտացոլի քաղաքականության մի նպատակի (չափանիշի) հարաբերական կարևորությունը մյուսի համեմատությամբ:
5) Քայլ 5. Փորձարկել շրջանակը իրական պայմաններում՝ տվյալ ներդրման դեպքում նախապատվությունը տալով առավել բարձր արդյունարար կշռված միավոր ունեցող տարբերակներին և համոզվել արդյունքների ողջամտության մեջ: Հակառակ դեպքում կարգավորել 1-ից 4 քայլերը:
9. ԲՉՎ շրջանակը նախագծելիս անհրաժեշտ է հաշվի առնել, որ
1) շրջանակը պետք է համապատասխանի ոլորտում քաղաքականության հիմնական նպատակներին (չափանիշներին).
2) նպատակները (չափանիշները) չպետք է միմյանց կրկնեն և դրանց քանակը պետք է լինի կառավարելի սահմաններում.
3) սահմանվող ցուցիչները պետք է հիմնված լինեն մատչելի և հեշտ հավաքագրվող տվյալների վրա:
V. ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒՅԱՆ ՃԱՆԱՊԱՐՀԱՅԻՆ ՈԼՈՐՏԻ ՀԱՄԱՐ ԲԱԶՄԱՉԱՓԱՆԻՇԱՅԻՆ ՎԵՐԼՈՒԾՈՒԹՅԱՆ ՇՐՋԱՆԱԿԻ ՆԱԽՆԱԿԱՆ ՏԱՐԲԵՐԱԿ
10. Հիմնվելով Հայաստանի Հանրապետության հեռանկարային զարգացման ռազմավարության վրա և հաշվի առնելով սույն հայեցակարգի 8-րդ և 9-րդ կետերի դրույթները, որպես ճանապարհային ոլորտի քաղաքականության հիմնական նպատակներ (չափանիշներ) ընդունվում են ստորև բերվածները՝
1) ճանապարհային կապի բարելավում, որը
ա. վերաբերում է բնակչությանը դեպի հիվանդանոցներ, կրթօջախներ, շուկաներ, աշխատավայրեր, սպասարկման ծառայություններ, մշակութային և այլ հաստատություններ որակյալ ճանապարհային կապով ապահովմանը,
բ. բարենպաստ պայմաններ է ստեղծում մասնավոր, հանրային և կոմերցիոն տրանսպորտի զարգացման համար՝ նպաստելով նաև գործարար միջավայրի ձևավորմանն ու զարգացմանը, տեղական տնտեսության զարգացմանը և հնարավորություն ընձեռնելով նոր աշխատատեղերի ստեղծման համար,
գ. կարևոր քաղաքական նպատակ է` գյուղական վայրերում բնակեցված միջավայրը պահպանելու և զարգացնելու համար:
Ճանապարհային ոլորտի քաղաքականության այս նպատակում սոցիալական ուղղվածությունը բավականին մեծ կշիռ ունի և այն կարող է դիտարկվել որպես սոցիալական չափորոշիչ:
2) տնտեսական արդյունավետություն, որը հաշվարկվում է՝ ծրագրի իրականացման ծախսերը համեմատելով արդյունքում տրանսպորտային միջոցների շահագործման ծախսերի և ժամանակի խնայողությունների հետ: Բնորոշվում է ներքին շահութաբերության նորմայով կամ ներդրումների և օգուտների զուտ ներկա արժեքով,
3) տարածաշրջանների համաչափ զարգացում, որը վերաբերում է մարզերի զարգացման միջոցով դրանց միջև տնտեսական և սոցիալական զարգացման առկա տարբերությունները մեղմելուն:
11. Հայեցակարգի 10-րդ կետում բերված չափանիշների չափման համար, ելնելով տվյալների մատչելիությունից և հավաքագրման հեշտությունից, ընդունվում են հետևյալ ցուցիչներն, ընդ որում որքան մեծ է ցուցիչի արժեքն, այնքան բարձր է գնահատման միավորը՝
1) «ճանապարհային կապի բարելավում» չափանիշի համար՝ շահառու բնակչության թիվը .
2) «Տնտեսական արդյունավետություն» չափանիշի համար՝ ներքին շահութաբերության նորման (%) և/կամ զուտ ներկա արժեքը.
3) «Տարածաշրջանների համաչափ զարգացում» չափանիշի համար՝ տարածաշրջանում «վատ» գնահատված վիճակի ճանապարհների ներկայիս կշիռը տարածաշրջանի ճանապարհային ցանցում (%).
12. Վերը նշված քաղաքական նպատակների (չափանիշների) և ցուցիչների համար կիրառելով պայմանական կշիռներ և միավորների սանդղակ, ԲՉՎ շրջանակը կունենա հետևյալ տեսքը՝
Քաղաքականության նպատակ (գնահատվող չափանիշ) |
Ցուցիչ |
Միավորների սանդղակ |
Կշիռ |
Տարբերակ 1 («3» x «4») |
Տարբ. 2 («3» x «4») |
Տարբ. n («3» x «4») |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
Ճանապարհային կապի բարելավում |
Շահառու բնակչության թիվը |
N |
||||
>b |
X |
|||||
a-ից b |
Y |
|||||
< a |
Z |
|||||
Տնտեսական արդյունավետություն |
Ներքին շահութաբերության նորմա (EIRR) |
M |
||||
>d% |
X |
|||||
c-ից d% |
Y |
|||||
< c% |
Z |
|||||
Տարածաշրջանների համաչափ զարգացում |
Տարածաշրջանում գնահատված «վատ» վիճակի ճանապարհների ներկայիս կշիռը տարածաշրջանի ճանապարհային ցանցում |
K |
||||
>f% |
X |
|||||
e-ից f % |
Y |
|||||
< e% |
Z |
|||||
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ |
1 |
∑ |
∑ |
∑ |
13. Հայեցակարգի 12-րդ կետում բերված ԲՉՎ շրջանակի կիրառման դեպքում առաջնահերթությունը տրվում է առավել բարձր արդյունարար կշռված միավորներ ստացած տարբերակներին (Օրինակ 1):
14. Եթե ֆինանսավորման համար կա որևէ քաղաքականության նպատակին (չափանիշին) համապատասխանության կոնկրետ նախապայման, ինչպիսին է օրինակ տնտեսական արդյունավետությունը, ապա միայն համապատասխան ցուցիչին բավարարող տարբերակներն են ենթակա մյուս չափանիշների նկատմամբ հետագա գնահատման և ԲՉՎ շրջանակը կունենա հետևյալ տեսքը՝
Քաղաքականության նպատակ (գնահատվող չափանիշ) |
Ցուցիչ |
Միավորների սանդղակ |
Կշիռ |
Տարբերակ 1 («3» x «4») |
Տարբ. 2 («3» x «4») |
Տարբ. ո («3» x «4») |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
Տնտեսական արդյունավետություն |
Ներքին շահութաբերության նորմա (EIRR) |
|||||
>c% |
Շարունակել գնահատումը |
|||||
< c% |
Դադարեցնել գնահատումը |
|||||
Ճանապարհային կապի բարելավում |
Շահառու բնակչության թիվը |
N |
||||
>b |
X |
|||||
a-ից b |
Y |
|||||
< a |
Z |
|||||
Տարածաշրջանների համաչափ զարգացում |
Տարածաշրջանում գնահատված «վատ» վիճակի ճանապարհների ներկայիս կշիռը տարածաշրջանի ճանապարհային ցանցում |
K |
||||
>f% |
X |
|||||
e-ից f % |
Y |
|||||
Z |
||||||
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ |
1 |
∑ |
∑ |
∑ |
15. Հայեցակարգի 14-րդ կետում բերված ԲՉՎ շրջանակի կիրառման դեպքում առաջնահերթությունը տրվում է առավել բարձր արդյունարար կշռված միավորներ ստացած տարբերակներին (Օրինակ 2):
16. Այն տարբերակներին, որոնց իրականացումն ուղղված է պետության և հասարակության անվտանգության ապահովմանը, արտակարգ իրավիճակների հաղթահարմանը կամ բխում է պետության գերակա այլ շահերից, առաջնահերթությունը կարող է տրվել ՀՀ կառավարության համապատասխան որոշմամբ՝ անկախ գնահատման արդյունքներից:
17. Կախված քաղաքականության նպատակների (չափանիշների) և դրանց ցուցիչների, միավորների սանդղակի և կշիռների ընտրությունից, առաջնահերթության որոշման գործընթացը կարող է հանգեցնել տարբեր, հաճախ իրարամերժ և անընկալելի արդյունքների: Օրինակ՝ ներքին շահութաբերության նորմայով չափվող տնտեսական արդյունավետությանն ավելի բարձր կշիռ վերագրելը կլինի հօգուտ ավելի բարձր երթևեկության ինտենսիվությամբ ճանապարհների և ի վնաս փոքր,բայց կարևոր բնակավայրերին սպասարկող ճանապարհների:Այս առումով, անհրաժեշտ է ԲՉՎ շրջանակը գործնականորեն փորձարկել և հասկանալ, թե այս կամ այն ցուցիչի միավորների սանդղակը կամ չափանիշի կշիռն այս կամ այն չափով փոփոխելն ինչպես կազդի առանձին տարբերակների գնահատման արդյունքների վրա՝ աշխատելով նվազագույնի հասցնել կոմպրոմիսային իրավիճակները: Օրինակ՝ եթե հաճախակի են այն իրավիճակները, երբ գնահատվող տարբերակները ստանում են հավասար արդյունարար կշռված միավորներ, ապա անհրաժեշտ է ավելի մանրամասնել միավորների սանդղակը:
VI. ԱՄՓՈՓԻՉ ԴՐՈՒՅԹՆԵՐ
18. Այս հայեցակարգը ներկայացնում է բազմաչափանիշային վերլուծության գաղափարը, որը, հիմնվելով միջազգային փորձի վրա, կարող է հաջողությամբ կիրառվել Հայաստանի Հանրապետության ճանապարհային ոլորտում ներդրումային որոշումներ կայացնելիս:
19. Հայեցակարգում բերված քաղաքականության նպատակները, ցուցիչները, միավորների սանդղակը, կշիռները և օրինակները ենթադրական տարբերակներն են և, քանի որ դրանք պետք է արտացոլեն Հայաստանի Հանրապետության ճանապարհային ոլորտում քաղաքականություն մշակողների կողմից ներդրումային տարբերակների արժեվորման դատողությունները, ուստի պահանջում են ընդարձակ խորհրդատվություն թե տեխնիկական և թե քաղաքական մակարդակում՝ դրանց կազմը հստակեցնելու համար:
20. Հայեցակարգում ներկայացված ԲՉՎ շրջանակը կիրառելի է միայն ճանապարհային ցանցի պարբերական և տեղայնացված բնույթ կրող և նախագծային լուծում պահանջող պահպանման աշխատանքների (հիմնանորոգման) և զարգացման (վերակառուցման և նոր շինարարության) դեպքում:
21. Սույն հայեցակարգից բխող միջոցառումներն են՝
Հ/հ |
Միջոցառման նկարագրություն |
Պատասխանատու կատարող |
Ժամկետ |
1 |
ՀՀ կառավարության 2010 թ. նոյեմբերի 4-ի N1419–Ն որոշմամբ հաստատված կարգի Աղյուսակ 1-ի համաձայն գնահատված՝ ՀՀ ճանապարհային ցանցի «վատ» վիճակի ճանապարհահատվածների ցանկի կազմելը՝ ըստ մարզերի |
ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարություն, ՀՀ տարածքային կառավարման նախարարություն |
Հայեցակարգի ընդունումից հետո 1 ամսվա ընթացքում |
2 |
Ասիական զարգացման բանկի Ենթակառուցվածքների կայունության աջակցության ծրագրի տեխնիկական աջակցության շրջանակներում իրականացվող խորհրդատվությամբ ՀՀ ընդհանուր օգտագործման ավտոճանապարհների պահպանման և զարգացման առաջնահերթությունների որոշման կարգի մշակելը և ՀՀ կառավարության քննարկման ներկայացնելը |
ՀՀ տրանսպորտի և կապի նախարարություն |
2014թ. սեպտեմբեր |
ՕՐԻՆԱԿՆԵՐ
Օրինակ 1
Ենթադրենք՝
1. առկա են հիմնանորոգման ենթակա 3 ճանապարհահատվածներ, որոնցից յուրաքանչյուրի հիմնանորոգման արժեքը կազմում է 50.0 մլն. դրամ, իսկ հատկացված ֆինանսավորումն ընդամենը 100.0 մլն. դրամ է և անհրաժեշտ է որոշել, թե որ ճանապարհահատվածներին ուղղել առկա ֆինանսավորումը,
2. 1-ին ճանապարհահատվածը (ճան. 1) գտնվում է «Ա» տարածաշրջանում, որի ճանապարհային ցանցի շուրջ 15%-ի վիճակը գնահատված է «վատ»: Ճանապարհահատվածից օգտվող շահառու բնակչության թիվը 6000 է, իսկ հիմնանորոգման դեպքում ներդրման ներքին շահութաբերության նորման 11% է,
3. 2-րդ ճանապարհահատվածը (ճան. 2) գտնվում է «Բ» տարածաշրջանում, որի ճանապարհային ցանցի շուրջ 9%-ի վիճակը գնահատված է «վատ»: Ճանապարհահատվածից օգտվող շահառու բնակչության թիվը 5000 է, իսկ հիմնանորոգման դեպքում ներդրման ներքին շահութաբերության նորման 14% է,
4. 3-րդ ճանապարհահատվածը (ճան. 3) գտնվում է «Գ» տարածաշրջանում, որի ճանապարհային ցանցի շուրջ 25%-ի վիճակը գնահատված է «վատ»: Ճանապարհահատվածից օգտվող շահառու բնակչության թիվը 5500 է, իսկ հիմնանորոգման դեպքում ներդրման ներքին շահութաբերության նորման 9% է:
Կիրառելով հայեցակարգի 11-րդ կետում բերված ԲՉՎ շրջանակը (գնահատվող չափանիշների ցուցիչների չափման միջակայքերին, միավորների սանդղակին և չափանիշների կշիռներին տրված են պայմանական արժեքներ), գնահատելով և միմյանց հետ համեմատելով ճան.1, ճան.2 և ճան.3 տարբերակները, կտեսնենք, որ, ինչպես երևում է ստորև բերված աղյուսակից՝ 1-ին տեղում է ճան.1 տարբերակը՝ 2.3 արդյունարար կշռված միավորով, 2-րդ տեղում է ճան.3 տարբերակը՝ 2.2 արդյունարար կշռված միավորով, 3-րդ տեղում է ճան.2 տարբերակը՝ 2.1 արդյունարար կշռված միավորով:
Հետևաբար 100.0մլն. դրամը պետք է ուղղվի ճան.1 և ճան.3 ճանապարհահատվածների հիմնանորոգմանը:
Քաղաքականության նպատակ (գնահատվող չափանիշ) |
Ցուցիչ |
Միավորների սանդղակ |
Կշիռ |
Ճան. 1 («3» x «4») |
Ճան. 2 («3» x «4») |
Ճան. 3 («3» x «4») |
1 |
2 |
3 |
4 |
5 |
6 |
7 |
Ճանապարհային կապի բարելավում |
Շահառու բնակչության թիվը |
0.3 |
||||
>5000 |
3 |
0.9 |
0.9 | |||
1000-ից 5000 |
2 |
0.6 |
||||
< 1000 |
1 |
|||||
Տնտեսական արդյունավետություն |
Ներքին շահութաբերության նորմա (EIRR) |
0.4 |
||||
>12% |
3 |
1.2 |
||||
10-ից 12% |
2 |
0.8 |
||||
< 10% |
1 |
0.4 | ||||
Տարածաշրջանների համաչափ զարգացում |
Տարածաշրջանում գնահատված «վատ» վիճակի ճանապարհների ներկայիս կշիռը տարածաշրջանի ճանապարհային ցանցում |
0.3 |
||||
>20% |
3 |
0.9 | ||||
10-ից 20 % |
2 |
0.6 |
||||
<10% |
1 |
0.3 |
||||
ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ |
1 |
2.3 |
2.1 |
2.2 |
Օրինակ 2
Ենթադրենք՝
1. առկա են հիմնանորոգման ենթակա 3 ճանապարհահատվածներ, որոնցից յուրաքանչյուրի հիմնանորոգման արժեքը կազմում է 50.0 մլն. դրամ,
2. միջազգային զարգացման բանկը պատրաստ է հատկացնել 50.0 մլն.դրամ՝ պայմանով, որ ներդրման ներքին շահութաբերության նորման լինի ոչ պակաս 12%-ից և անհրաժեշտ է որոշել, թե որ ճանապարհահատվածին ուղղել այդ ֆինանսավորումը,
3. 1-ին ճանապարհահատվածը (ճան. 1) գտնվում է «Ա» տարածաշրջանում, որի ճանապարհային ցանցի շուրջ 25%-ի վիճակը գնահատված է «վատ»: Ճանապարհահատվածից օգտվող շահառու բնակչության թիվը 3000 է, իսկ հիմնանորոգման դեպքում ներդրման ներքին շահութաբերության նորման 10% է,
4. 2-րդ ճանապարհահատվածը (ճան. 2) գտնվում է «Բ» տարածաշրջանում, որի ճանապարհային ցանցի շուրջ 12%-ի վիճակը գնահատված է «վատ»: Ճանապարհահատվածից օգտվող շահառու բնակչության թիվը 5500 է, իսկ հիմնանորոգման դեպքում ներդրման ներքին շահութաբերության նորման 13% է,
5. 3-րդ ճանապարհահատվածը (ճան. 3) գտնվում է «Գ» տարածաշրջանում, որի ճանապարհային ցանցի շուրջ 22%-ի վիճակը գնահատված է «վատ»: Ճանապարհահատվածից օգտվող շահառու բնակչության թիվը 3500 է, իսկ հիմնանորոգման դեպքում ներդրման ներքին շահութաբերության նորման 13.5% է:
Կիրառելով հայեցակարգի 13-րդ կետում բերված ԲՉՎ շրջանակը (գնահատվող չափանիշների ցուցիչների չափման միջակայքերին, միավորների սանդղակին և չափանիշների կշիռներին տրված են պայմանական արժեքներ), գնահատելով և միմյանց հետ համեմատելով ճան.1, ճան.2 և ճան.3 տարբերակները, կտեսնենք, որ, ինչպես երևում է ստորև բերված աղյուսակից՝ ճան.1 տարբերակի ներքին շահութաբերության նորման չի բավարարում անհրաժեշտ պայմանին և ենթակա չէ հետագա գնահատման, ճան.2 տարբերակի արդյունարար կշռված միավորը 2.6 է, ճան.3 տարբերակի արդյունարար կշռված միավորը 2.4 է:
Հետևաբար, 50.0մլն. դրամը պետք է ուղղվի ճան.2 ճանապարհահատվածի հիմնանորոգմանը:
Քաղաքականության նպատակ (գնահատվող չափանիշ) Ցուցիչ Միավորների սանդղակ Կշիռ Ճան. 1 («3» x «4») Ճան. 2 («3» x «4») Ճան. 3 («3» x «4») 1 2 3 4 5 6 7 Տնտեսական արդյունավետություն Ներքին շահութաբերության նորմա (EIRR) 12% և ավելի Շարունակել գնահատումը < 12% Դադարեցնել գնահատումը Ճանապարհային կապի բարելավում Շահառու բնակչության թիվը 0.6 Չի գնահատվում >5000 3 1.8 1000-ից 5000 2 1.2 < 1000 1 Տարածաշրջանների համաչափ զարգացում Տարածաշրջանում գնահատված «վատ» վիճակի ճանապարհների ներկայիս կշիռը տարածաշրջանի ճանապարհային ցանցում 0.4 Չի գնահատվում >20% 3 1.2 10-ից 20 % 2 0.8 <10% 1 ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ 1 2.6 2.4
Changing Act | Corresponding incorporation |
---|
Changing Act | Corresponding incorporation |
---|