ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

ՀՀ վարչական դատարանի վճիռ  Վարչական գործ թիվ ՎԴ/1070/05/08	Վարչական գործ թիվ ՎԴ/1070/05/08 2009թ.
Նախագահող դատավոր՝ Ա. Ղազարյան

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական և վարչական պալատը (այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան)

	նախագահությամբ	Ս. Սարգսյանի
	մասնակցությամբ դատավորներ	Ա. Բարսեղյանի
		Վ. Աբելյանի
		Ս. Անտոնյանի
		Վ. Ավանեսյանի
		Մ. ԴՐՄԵՅԱՆԻ
		Ե. Խունդկարյան
		Է. Հայրիյանի
		Տ. Պետրոսյանի
		Ե. Սողոմոնյանի

2009 թվականի դեկտեմբերի 4-ին

դռնբաց դատական նիստում, քննելով Մարինա և Շանթ Հակոբյանների վճռաբեկ բողոքը ՀՀ վարչական դատարանի 10.10.2008 թվականի վճռի դեմ՝ ըստ Ռուբեն Սարգսյանի հայցի ընդդեմ ՀՀ Կենտրոն նոտարական գրասենյակի, երրորդ անձինք Ռաֆայել Սարգսյանի և ՀՀ կառավարությանն առընթեր անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի Զեյթուն տարածքային ստորաբաժանման (այսուհետ` Կադաստր)` ժառանգությունն ընդունած ժառանգ ճանաչելու պահանջի մասին,

ՊԱՐԶԵՑ

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Դիմելով դատարան՝ Ռուբեն Սարգսյանը պահանջել է 12.08.2006 թվականին մահացած Գեղեցիկ Սարգսյանի ժառանգական գույքի` Երևանի Ա.Տիգրանյան փողոցի թիվ 37 տան նկատմամբ ճանաչել ժառանգությունն ընդունած ժառանգ և պարտավորեցնել Կադաստրին կատարելու ժառանգության իրավունքի պետական գրանցում:

ՀՀ վարչական դատարանի 10.10.2008 թվականի (այսուհետ` Դատարան) վճռով հայցը բավարարվել է մասնակիորեն: Վճռվել է «Ռուբեն Սարգսյանին ճանաչել Գեղեցիկ Սարիբեկի Սարգսյանի ժառանգությունն ընդունած ժառանգ` Գեղեցիկ Սարիբեկի Սարգսյանին սեփականության իրավունքով պատկանող ք. Երևան, Ա.Տիգրանյան փողոցի թիվ 37 տան հասցեի 1500.0քմ ընդհանուր հողամասի և 170.2քմ շենք-շինությունների 1/3 մասի նկատմամբ: Ռուբեն Սարգսյանի` որպես ժառանգությունն ընդունած ժառանգի սեփականության իրավունքը ք. Երևան, Ա.Տիգրանյան փողոցի թիվ 37 տան հասցեի 1500.0քմ ընդհանուր հողամասի և 170.2քմ շենք-շինությունների 1/3 մասի նկատմամբ ենթակա է գրանցման ՀՀ ԿԱ ԱԳԿ ՊԿ Զեյթուն տարածքային ստորաբաժանման կողմից: Հայցը մնացած մասով մերժել»:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք են ներկայացրել Մարինա և Շանթ Հակոբյանները:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքերի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

1. Դատարանը խախտել է ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 5-րդ հոդվածը, 6-րդ հոդվածի 3-րդ մասը, 16-րդ հոդվածի 3-րդ մասը, 22-րդ հոդվածը, 23-րդ հոդվածի 3-րդ մասը, 161-րդ հոդվածը և 28-րդ գլխի դրույթները:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանում է հետևյալ փաստարկներով.

Դատարանն անտեսել է գործում առկա ապացույցները և այն հանգամանքը, որ Գեղեցիկ Սարգսյանի ժառանգական գույքի` Երևանի Ա.Տիգրանյան փողոցի թիվ 37 տան նկատմամբ Երևանի Կենտրոն նոտարական գրասենյակում մուտքագրվել է թիվ 70 ժառանգական գործը Մարինա և Շանթ Հակոբյանների անվամբ, որոնք գործի քննությանը մասնակից չեն դարձվել, չեն ներգրավվել որպես երրորդ անձինք և նրանց իրավունքների ու պարտականությունների վերաբերյալ կայացվել է գործն ըստ էության լուծող դատական ակտ:

2. Դատարանը խախտել է ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 1185-րդ հոդվածի 2-րդ մասը, անտեսելով 71-րդ գլխի դրույթների պահանջները, ղեկավարվել է 72-րդ գլխի դրույթներով:

Բողոք բերած անձը նշված հիմքի վերաբերյալ որևէ հիմնավորում չի ներկայացրել:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել ՀՀ վարչական դատարանի 10.10.2008 թվականի վճիռը և գործն ուղարկել նույն դատարան` նոր քննության:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը՝

1. 23.11.1994 թվականի սեփականության իրավունքի գրանցման վկայականի համաձայն՝ Երևանի Ա.Տիգրանյան փողոցի թիվ 37 տան 1/3 բաժնի սեփականատերը Գեղեցիկ Սարգսյանն է (գ.թ.11-12):

2. Գեղեցիկ Սարգսյանը մահացել է 12.08.2006 թվականին (գ.թ.8):

3. Կենտրոն նոտարական գրասենյակի նոտար Է.Շաբոյանի 14.03.2008 թվականի Դատարանին հասցեագրված գրության համաձայն` 12.08.2006 թվականի մահացած Գեղեցիկ Սարգսյանի ժառանգական գույքի նկատմամբ ժառանգությունն ընդունելու կապակցությամբ նոտարական գրասենյակում մուտքագրվել է թիվ 70 ժառանգական գործը «Մարինա և Շանթ Սարգսյանների» անվամբ (գ.թ. 32, 77):

4. Նոտարական կարգով վավերացված 22.08.1989 թվականի կտակի համաձայն` Գեղեցիկ Սարգսյանը Երևանի Ա.Տիգրանյան փողոցի թիվ 37 տան իր բաժինն ամբողջությամբ կտակել է թոռներին` Մարինա և Շանթ Կարապետի Հակոբյաններին (ներկայացվել է վճռաբեկ բողոքին կից):

5. 31.03.2009 թվականի ըստ կտակի ժառանգության իրավունքի վկայագրի համաձայն` 12.08.2006 թվականին մահացած Գեղեցիկ Սարգսյանի ժառանգական գույքի` Երևանի Ա.Տիգրանյան փողոցի թիվ 37 տան 1/3 բաժնի նկատմամբ հավասար բաժիններով ժառանգներ են ճանաչվել «Մարինա Գարաբեդ Հագոպյանը /Մարինա Կարապետի Հակոբյանը/, Շանթ Գարապետ Հագոպյանը /Շանթ Կարապետի Հակոբյան/» (ներկայացվել է վճռաբեկ բողոքին կից):

6. Մարինա Հակոբյանը սույն գործի քննությանը մասնակից չի դարձվել:

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները.

Քննելով վճռաբեկ բողոքը վերը նշված հիմքի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ՝

1) Վճռաբեկ բողոքը առաջին հիմքով հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 118.2-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ գործին մասնակից չդարձված այն անձինք, որոնց իրավունքների և պարտականությունների վերաբերյալ կայացվել է գործն ըստ էության լուծող դատական ակտ, վճռաբեկ դատարանում oգտվում են գործին մասնակցող անձանց իրավունքներից և կրում են նրանց համար սահմանված պարտականությունները:

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 16-րդ հոդվածի 3-րդ մասի համաձայն՝ եթե դատական ակտը անխուսափելիորեն և ուղղակիորեն տարածվելու է նաև որոշակի անձանց վրա, ապա դատարանը պարտավոր է այդ անձանց ներգրավել դատավարության մեջ որպես երրորդ անձ:

Վճռաբեկ դատարանը նախկինում կայացրած որոշումներում արդեն իսկ անդրադարձել և գնահատման առարկա է դարձրել այն դեպքերը, երբ դատարանը վճիռ է կայացրել գործին մասնակից չդարձած անձանց իրավունքների և պարտականությունների վերաբերյալ: Մասնավորապես՝ Վճռաբեկ դատարանը, հիմք ընդունելով ՀՀ Սահմանադրության 19-րդ հոդվածը և «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածը, արձանագրել է կողմերի հավասարության և մրցակցային դատավարության սկզբունքների խախտում և բեկանել է դատական ակտը (տե՛ս, Միքայել, Մադլենա և Մարիետա Բաբալյանների հայցն ընդդեմ ՀՀ տարածքային կառավարման նախարարության միգրացիոն գործակալության, Կոտայքի մարզպետարանի` որոշակի գործողություն կատարելու և վարչական ակտի հետևանքները վերացնելու պահանջների մասին թիվ ՎԴ/3140/05/08 վարչական գործով Վճռաբեկ դատարանի 18.09.2009 թվականի որոշումը, Լաուրա Մկրտչյանի հայցն ընդդեմ ՀՀ արդարադատության նախարարության դատական ակտերի հարկադիր կատարման ծառայության՝ պետական մարմնի անգործությունը վիճարկելու պահանջի մասին թիվ ՎԴ/4107/05/08 վարչական գործով Վճռաբեկ դատարանի 11.08.2009 թվականի որոշումը):

Վերը նշվածի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանը նպատակահարմար չի համարում կրկին անդրադառնալ նշված իրավական հարցի գնահատականին:

Սույն գործով Դատարանը, հաստատված համարելով նոտարական գրասենյակի կողմից 12.08.2006 թվականին մահացած Գեղեցիկ Սարգսյանի ժառանգության զանգվածի նկատմամբ նրա թոռների՝ Մարինա և Շանթ Սարգսյանների ժառանգությունն ընդունելու մասին դիմումն ընդունելու փաստը, հայցի բավարարման հիմքում դրել է այն հանգամանքը, որ Ռուբեն Սարգսյանը 12.08.2006 թվականին մահացած Գեղեցիկ Սարգսյանի ըստ օրենքի առաջին հերթի ժառանգն է:

Մինչդեռ, գործում առկա Կենտրոն նոտարական գրասենյակի նոտար Է.Շաբոյանի 14.03.2008 թվականի գրությամբ Դատարանին հայտնվել է, որ 12.08.2006 թվականի մահացած Գեղեցիկ Սարգսյանի ժառանգական գույքի նկատմամբ ժառանգությունն ընդունելու կապակցությամբ նոտարական գրասենյակում մուտքագրվել է թիվ 70 ժառանգական գործը «Մարինա և Շանթ Սարգսյանների» անվամբ:

Ավելին, սույն վճռաբեկ բողոքին կից ներկայացված՝ նոտարական կարգով վավերացված 22.08.1989 թվականի կտակի համաձայն` Գեղեցիկ Սարգսյանը Երևանի Ա.Տիգրանյան փողոցի թիվ 37 տան իր բաժինն ամբողջությամբ կտակել է թոռներին` Մարինա և Շանթ Կարապետի Հակոբյաններին, իսկ 31.03.2009 թվականի ըստ կտակի ժառանգության իրավունքի վկայագրի համաձայն` 12.08.2006 թվականին մահացած Գեղեցիկ Սարգսյանի ժառանգական գույքի` Երևանի Ա.Տիգրանյան փողոցի թիվ 37 տան 1/3 բաժնի նկատմամբ հավասար բաժիններով ժառանգներ են ճանաչվել «Մարինա Գարաբեդ Հագոպյանը /Մարինա Կարապետի Հակոբյանը/, Շանթ Գարապետ Հագոպիանը /Շանթ Կարապետի Հակոբյան/»:

Հիմք ընդունելով վերոգրյալը՝ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ սույն գործով կայացված դատական ակտն ուղղակիորեն առնչվում է Մարինա Հակոբյանի իրավունքներին և պարտականություններին, մինչդեռ վերջինս գործի քննությանը մասնակից չի դարձվել:

Վերոգրյալի հիման վրա Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Մարինա Հակոբյանը զրկվել է իր դատավարական իրավունքներից օգտվելու և դատավարական պարտականությունները կատարելու հնարավորությունից, ինչի արդյունքում խախտվել է նրա՝ ՀՀ Սահմանադրության 19-րդ հոդվածով և «Մարդու իրավունքների և հիմնարար ազատությունների պաշտպանության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի 6-րդ հոդվածով երաշխավորված՝ հավասարության պայմաններում, արդարության բոլոր պահանջների պահպանմամբ, անկախ և անկողմնակալ դատարանի կողմից ողջամիտ ժամկետում իրենց գործի հրապարակային քննության իրավունքը:

Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի վերոնշյալ հիմքը Վճռաբեկ դատարանը դիտում է բավարար` ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 228-րդ հոդվածի ուժով Դատարանի վճիռը բեկանելու համար:

Միաժամանակ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործը պետք է ուղարկվի նոր քննության Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների ընդհանուր իրավասության առաջին ատյանի դատարան հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ վարչական դատավարության օրենսգրքի 8-րդ հոդվածի առաջին մասի համաձայն` վարչական դատարանին ընդդատյա են հանրային իրավահարաբերություններից ծագող բոլոր գործերը:

Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ բոլոր այն դեպքերում, երբ ներկայացվում են երկու և ավելի հայցապահանջ, որոնք ունեն տարբեր առարկայական ընդդատություն, ապա հայցը պետք է քննվի այն դատարանում, որի առարկայական ընդդատությանն է ենթակա ներկայացված հիմնական պահանջը:

Սույն գործով հայցի առարկան է ժառանգությունն ընդունած ժառանգ ճանաչելը և Կադաստրին ժառանգության իրավունքի պետական գրանցում կատարելուն պարտավորեցնելը:

Հիմք ընդունելով վերոգրյալը՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն գործով հիմնական պահանջը ժառանգությունն ընդունած ժառանգ ճանաչելն է, իսկ Կադաստրին որոշակի գործողություններ կատարելուն պարտադրելը առաջինի իրավական հետևանքն է: Բացի այդ, նման եզրահանգման համար Վճռաբեկ դատարանը հիմք է ընդունում այն հանգամանքը, որ սույն գործով Կադաստրի գործողությունները կամ անգործությունը չի վիճարկվում, հետևաբար, ընդհանրապես բացակայում է հանրային իրավահարաբերություններից ծագող որևէ վեճ:

Հիմք ընդունելով վերոգրյալը՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ սույն վեճը վերաբերում է ոչ թե հանրային իրավահարաբերություններին, այլ ժառանգական իրավունքին, հետևաբար այն Վարչական դատարանում քննության ենթակա չէ:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-241² -րդ հոդվածներով՝ Վճռաբեկ դատարանը

ՈՐՈՇԵՑ

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ վարչական դատարանի 10.10.2008 թվականի վճիռը և գործն ուղարկել Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ վարչական շրջանների առաջին ատյանի ընդհանուր իրավասության դատարան` նոր քննության:

2. Որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման:

Նախագահող`		Ս. Սարգսյան
Դատավորներ`		Ա. Բարսեղյան
		Վ. Աբելյան
		Ս. Անտոնյան
		Վ. Ավանեսյան
		Մ. ԴՐՄԵՅԱՆ
		Ե. Խունդկարյան
		Է. Հայրիյան
		Տ. Պետրոսյան
		Ե. Սողոմոնյան