ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

Հայաստանի Հանրապետության վճռաբեկ դատարանը (այսուհետ՝ Վճռաբեկ դատարան)

2008 թվականի դեկտեմբերի 26-ին

դռնբաց դատական նիստում, քննելով ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալի վճռաբեկ բողոքը Վարչական դատարանի 18.07.2008 թվականի վճռի դեմ` ըստ հայցի Արարատ Գինոսյանի ընդդեմ ՀՀ ԿԱ մաքսային պետական կոմիտեի (այսուհետ՝ Կոմիտե) Գուգարքի տարածաշրջանային մաքսատան` 02.05.2007 թվականի վարչական տույժ նշանակելու մասին թիվ 03/2007 որոշումը վերացնելու պահանջի մասին

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը

Դիմելով դատարան՝ Արարատ Գինոսյանը պահանջել է վերացնել Կոմիտեի Գուգարքի տարածաշրջանային մաքսատան պետի 02.05.2007 թվականի վարչական տույժ նշանակելու մասին թիվ 03/2007 որոշումը:

ՀՀ տնտեսական դատարանի 12.07.2007 թվականի վճռով դիմումը բավարարվել է:

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական պալատի 12.12.2007 թվականի որոշմամբ նշված վճիռը բեկանվել է և գործն ուղարկվել է նույն դատարան` նոր քննության:

Վարչական դատարանի (այսուհետ` Դատարան) 18.07.2008 թվականի վճռով հայցը բավարարվել է:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել ՀՀ գլխավոր դատախազի տեղակալը:

Վճռաբեկ բողոքի պատասխան չի ներկայացվել:

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, հիմնավորումները և պահանջը

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

Դատարանը սխալ է մեկնաբանել ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 23-րդ հոդվածը, 37-րդ հոդվածի 2-րդ կետի «բ» և «դ» ենթակետերը, չի կիրառել ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 199-րդ հոդվածի 1-ին մասը, որը պետք է կիրառեր, կիրառել է «Վարչարարության հիմունքների և վարչական վարույթի մասին» ՀՀ օրենքի 37-րդ հոդվածի 1-ին մասը և 63-րդ հոդվածի 1-ին մասի «ա» կետը, որոնք չպետք է կիրառեր:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանում է հետևյալ փաստարկներով.

«Ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմով սահմանված ապրանքի ներմուծման դեպքում ժամկետի սկիզբը համարվում է ներմուծման օրը՝ տվյալ դեպքում 21.03.2007 թվականը: Հետևաբար հայտարարատուի խնդրարկած յոթնօրյա ժամկետի վերջին օր է համարվում 27.03.2007 թվականը:

Բացի այդ, ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 2-րդ կետի «դ» ենթակետի համաձայն, ներմուծման համար սահմանված ժամկետը լրանալուն հաջորդող տասն օրվա ընթացքում ապրանքները պետք է հայտարարագրվեն «վերաարտահանում» մաքսային ռեժիմով կամ հանձնվեն մաքսային մարմինների պատասխանատու պահպանությանը, որի ընթացքում հետադարձ արտահանման պարտավորությունը համարվում է չխախտված:

Մինչդեռ Արարատ Գինոսյանը չի կատարել նշված գործողություններից ոչ մեկը, ինչն առաջացրել է վարչական պատասխանատվություն: Ինչ վերաբերում է հայտարարատուի ներկայացրած 28.03.2007 թվականի գրությանը, ապա այն չէր կարող գնահատվել որպես պարտավորության կատարմանն ուղղված դիմում, քանի որ այն ընդամենը հարկազատման տեղեկանք է և չի բովանդակում ոչ ժամկետի երկարաձգման, ոչ էլ ապրանքը մաքսային մարմինների պատասխանատու պահպանությանը հանձնելու խնդրանք: Հարկ է նշել, որ մաքսային ձևակերպումները հայտարարատուն ավարտել է 03.08.2008 թվականին:

Վերոգրյալից հետևում է, որ առկա է իրավախախտման դեպքը. Արարատ Գինոսյանը՝ որպես ընկերության տնօրեն, ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 199-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված զանցանքի սուբյեկտ է, ինչի վերաբերյալ ՀՀ վճռաբեկ դատարանը 12.12.2007 թվականի որոշմամբ հայտնել է իր դիրքորոշումը:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վարչական դատարանի 18.07.2008 թվականի վճիռը և այն փոփոխել` Արարատ Գինոսյանի հայցը մերժել:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը՝

1) 18.04.2007 թվականի «Մաքսային կանոնների խախտման վերաբերյալ» թիվ 003622 արձանագրության համաձայն` Արարատ Գինոսյանը 21.03.2007 թվականին «Լոռի-Ջրմուղկոյուղի» ՓԲԸ-ի կողմից «Ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմով Հայաստանի Հանրապետության տարածք է ներմուծել «Ամկոդոր-702E» մակնիշի էքսկավատոր:

2) Արարատ Գինոսյանը խնդրարկած յոթնօրյա ժամկետը լրանալուն հաջորդող տասն օրվա ընթացքում ներմուծված ապրանքը չի վերահայտարարագրել «վերաարտահանում» մաքսային ռեժիմով, ինչպես նաև այն չի հանձնել մաքսային մարմինների պատասխանատու պահպանությանը:

3) Կոմիտեի Գուգարքի տարածաշրջանային մաքսատան պետի 02.05.2007 թվականի թիվ 03/2007 թվականի որոշմամբ սահմանվել է Արարատ Գինոսյանին տուգանել ներկրված ապրանքի մաքսային արժեքի 10 տոկոսի` 1.435.339 ՀՀ դրամի չափով:

4) Կոմիտեի նախագահի 04.06.2007 թվականի «Վարչական պատասխանատվության ենթարկելու մասին որոշումը անփոփոխ և բողոքն առանց բավարարման թողնելու վերաբերյալ» որոշման «պարզեցի» մասի համաձայն՝ «Լոռի-Ջրմուղկոյուղի» ՓԲԸ-ն 28.03.2007 թվականի գրությամբ դիմել է Կոմիտեին 21.03.2007 թվականի թիվ C-1124 ԲՄՀ-ով Հայաստանի Հանրապետություն ներմուծված էքսկավատորի մաքսազերծման թույլտվության համար` ներկայացնելով հարկազատման տեղեկանք:

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը

Քննելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքի սահմաններում՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ այն հիմնավոր է մասնակիորեն հետևյալ պատճառաբանությամբ.

Սույն գործով Վճռաբեկ դատարանն արդեն իսկ անդրադարձել է և արձանագրել է Արարատ Գինոսյանի ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 199-րդ հոդվածի 1-ին մասով նախատեսված վարչական իրավախախտման սուբյեկտ լինելու փաստը (տե՜ս Արարատ Գինոսյանն ընդդեմ Կոմիտեի Գուգարքի տարածաշրջանային մաքսատան՝ վարչական տույժ նշանակելու մասին որոշումը վերացնելու պահանջի մասին գործով ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական պալատի 12.12.2007 թվականի թիվ 3-1698(ՏԴ) որոշումը): Հետևաբար այդ հարցին Վճռաբեկ դատարանը կրկին չի անդրադառնում:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 227-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ նյութական իրավունքի նորմի խախտումը կամ սխալ կիրառումը վճռի բեկանման հիմք է, եթե հանգեցրել է գործի սխալ լուծման:

Սակայն Դատարանի կողմից հայցի բավարարման հիմքում դրվել է ոչ միայն Արարատ Գինոսյանի վարչական պատասխանատվության սուբյեկտ չլինելու, այլև իրավախախտման բացակայության հիմքը, որը Վճռաբեկ դատարանը հիմնավոր է համարում հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 23-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն՝ անկախ ապրանքների և տրան սպորտային միջոցների բնույթից և քանակից` անձն իրավունք ունի ընտրել կամ փոխել մաքսային ռեժիմը, եթե սույն օրեն սգրքով այլ բան նախատե սված չէ:

ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 2-րդ մասի «բ» կետի համաձայն՝ ապրանքների բացթողումը «ժամանակավոր ներմուծում» ռեժիմով թույլատրվում է հայտարարատուի խնդրարկած ժամկետով, բայց ոչ ավելի, քան մեկ տարի ժամկետով, ընդ որում, եթե սկզբնապե ս խնդրարկված ժամկետը մեկ տարուց պակա ս է, ապա վերադա ս մաք սային մարմինը հայտարարատուի դիմումի հիման վրա կարող է երկարաձգել այդ ժամկետը ներմուծման օրվանից մեկ տարին չգերազանցող ժամկետով, իսկ նույն հոդվածի նույն մասի «դ» կետի համաձայն՝ սույն մասի «բ» կետով սահմանված ժամկետի լրանալուն հաջորդող տա սն օրվա ընթացքում ապրանքները պետք է վերահայտարարագրվեն «վերաարտահանում» ռեժիմով կամ հանձնվեն մաքսային մարմինների պատասխանատու պահպանությանը, որի ընթացքում հետագա արտահանման պարտավորությունը համարվում է չխախտված:

Վերը նշված հոդվածների վերլուծությունից հետևում է, որ ապրանքների հետագա արտահանման պարտավորությունը համարվում է չխախտված, եթե հայտարարատուն «ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմով ապրանքները ներմուծում է համապատասխան խնդրարկած ժամկետով և այդ ժամկետի լրանալուն հաջորդող տասն օրվա ընթացքում տվյալ ապրանքները կամ վերահայտարարագրում է «վերաարտահանում» մաքսային ռեժիմով, կամ այդ ապրանքները հանձնում է մաքսային մարմինների պատասխանատու պահպանությանը:

ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 40-րդ հոդվածի համաձայն՝ «ժամանակավոր ներմուծում» ռեժիմով ներմուծված ապրանքները սահմանված ժամկետում չարտահանելու կամ մասնակի արտահանելու դեպքում ապրանքներ տեղափոխող անձը, եթե սահմանված ժամկետում չարտահանված ապրանքները չի հանձնել մաքսային մարմինների պատասխանատու պահպանմանը, պարտավոր է այդ ապրանքների արտահանման համար սահմանված ժամկետի լրանալուն հաջորդող տասն օրվա ընթացքում դրանք վերահայտարարագրել «ներմուծում` ազատ շրջանառության համար» կամ «վերաներմուծում» մաքսային ռեժիմով` վճարելով այդ ռեժիմով նախատեսված մաքսային վճարները և դրանք սահմանված ժամկետից ուշ վճարելու համար օրենքով սահմանված տույժերը` հաշվարկված այդ ապրանքներն արտահանելու համար սահմանված ժամկետի պահից:

Վերը նշված հոդվածը ապրանքներ տեղափոխող անձին պարտավորեցնում է ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 2-րդ մասի «դ» կետով նախատեսված պարտավորությունները չկատարելու դեպքում ապրանքների արտահանման համար սահմանված ժամկետի լրանալուն հաջորդող տասն օրվա ընթացքում դրանք վերահայտարարագրել «ներմուծում` ազատ շրջանառության համար» կամ «վերաներմուծում» մաքսային ռեժիմով:

Հիմք ընդունելով վերոգրյալը՝ Վճռաբեկ դատարանն արձանագրում է, որ անձը ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 199-րդ հոդվածի հիման վրա պատասխանատվության կարող է ենթարկվել այն դեպքում, երբ չի կատարել ոչ միայն ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 37-րդ հոդվածի 2-րդ մասի «բ» կետի, այլև ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 40-րդ հոդվածի պահանջները:

Սույն գործի փաստերի համաձայն՝ Արարատ Գինոսյանը 21.03.2007 թվականին «Լոռի-Ջրմուղկոյուղի» ՓԲԸ-ի կողմից «Ժամանակավոր ներմուծում» մաքսային ռեժիմով յոթնօրյա խնդրարկած ժամկետով ՀՀ տարածք է ներմուծել «Ամկոդոր-702E» մակնիշի էքսկավատոր: 28.03.2007 թվականին դիմելով մաքսային մարմիններին մաքսազերծման թույլտվության համար՝ ներկայացրել է հարկազատման տեղեկանք, այսինքն՝ հարկատուի կողմից կատարվել է ՀՀ մաքսային օրենսգրքի 40-րդ հոդվածի պահանջները: Հետևաբար բողոքը սույն մասով անհիմն է:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 240-241² -րդ հոդվածներով՝ Վճռաբեկ դատարանը

ՈՐՈՇԵՑ

1. Վճռաբեկ բողոքը մերժել: Վարչական դատարանի 18.07.2008 թվականի վճիռը թողնել օրինական ուժի մեջ:

2. Սույն որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից, վերջնական է և ենթակա չէ բողոքարկման:

Նախագահող`	Ա. Մկրտումյան
Դատավորներ`	Ս. Սարգսյան
	Վ. Աբելյան
	Ե. Խունդկարյան
	Դ. Ավետիսյան
	Հ. Ղուկասյան
	Ս. Օհանյան