ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴ
Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ
N ԱԽ-2-Ո-2
2008 թ.
ԱՐԱՐԱՏԻ ԵՎ ՎԱՅՈՑ ՁՈՐԻ ՄԱՐԶԵՐԻ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԻՐԱՎԱՍՈՒԹՅԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆԻ ԴԱՏԱՎՈՐ Ե. ՔՈՉԱՐՅԱՆԻՆ ԿԱՐԳԱՊԱՀԱԿԱՆ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ԵՆԹԱՐԿԵԼՈՒ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ԳՈՐԾԸ ԿԱՐՃԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ
ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ
ՀԵՏԵՎՅԱԼ ԿԱԶՄՈՎ՝
նախագահությամբ |
Հ. Մանուկյանի |
մասնակցությամբ ԱԽ անդամներ |
Վ. Աբելյանի, Ս. Անտոնյանի, Տ. Բարսեղյանի, Ա. Թումանյանի,Ա. Խաչատրյանի, Մ. Մարտիրոսյանի, Տ. Պետրոսյանի, Ն. Տավարացյանի |
մասնակցությամբ դատավոր |
Ե. Քոչարյանի |
քարտուղարությամբ |
Շ. Վարդանյանի |
2008 թվականի փետրվարի 29-ին Երևան քաղաքում՝ դռնփակ նիստում, քննարկելով Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ե. Քոչարյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու մասին հարցը,
Պ Ա Ր Զ Ե Ց
1. Կարգապահական վարույթ հարուցելու առիթը.
2008 թվականի փետրվարի 6-ին Արդարադատության խորհրդի կարգապահական հանձնաժողովի թիվ N-Կ-2-1/08 որոշմամբ Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ե. Քոչարյանի նկատմամբ կարգապահական վարույթ հարուցելու առիթ է հանդիսացել Արարատի մարզի Մասիս քաղաքի 2-րդ և 3-րդ փողոցների բնակիչների Արդարադատության խորհրդին հասցեագրված դիմումը:
2. Կարգապահական հանձնաժողովի եզրակացությունը.
Կարգապահական հանձնաժողովը Արդարադատության խորհրդին է ներկայացրել եզրակացություն՝ կարգապահական պատասխանատվության հիմք հանդիսացող ներքոհիշյալ խախտումների վերաբերյալ, որոնք հանձնաժողովը գնահատել է որպես նյութական և դատավարական նորմերի ակնհայտ խախտումներ:
Ըստ եզրակացության՝
Մասիս քաղաքի 2-րդ փողոցի 81-րդ տան բնակիչ Անահիտ Համբարձումյանը դիմել է Մասիսի քաղաքապետին և հայտնել, որ իր բնակարանի վթարային վիճակի պատճառը բաց դրենաժային կոլեկտրում ջրի կուտակումն է, որը հնարավոր է կասեցնել` այն փակ դրենաժային կոլեկտրով փոխարինելու միջոցով: Մասիսի քաղաքապետի 18.06.2007թ. թիվ 016 գրությամբ հայցվորին թույլատրվել է իր բնակելի տան և տնամերձ հողամասին հարակից անցկացնել փակ դրենաժ` 40 մետրի սահմաններում:
Տեղեկանալով այդ մասին, Մասիս քաղաքի 2-րդ և 3-րդ փողոցի մի խումբ բնակիչներ դիմում-բողոք են ներկայացրել Մասիսի քաղաքապետին` իր կողմից 18.06.2007թ. տրված դիմումի գրավոր պատասխանը վերանայելու խնդրանքով:
Մասիսի քաղաքապետն իր 13.08.2007թ. թիվ 243 գրությամբ վերանայել է իր 18.06.2007թ. թիվ 016 գրությամբ տրված թույլտվությունը և նպատակահարմար չի գտել տվյալ տարածքում փակ դրենաժի անցկացումը:
Ա. Համբարձումյանը հայցադիմում է ներկայացրել Արարատի մարզի առաջին ատյանի դատարան ընդդեմ Մասիսի քաղաքապետի` օրենքին հակասող ակտն անվավեր ճանաչելու և իր` օրենքով երաշխավորվող իրավունքները վերականգնող ակտի ընդունման քաղաքապետին պարտադրելու պահանջով:
Մասիս քաղաքի 2-րդ և 3-րդ փողոցների մի շարք բնակիչներին գործի քննությանը ներգրավելու մասին պատասխանողի ներկայացուցչի միջնորդությունը մերժվել է այն պատճառաբանությամբ, որ հայցը կապված է մասնագիտական եզրակացությունների հետ:
Դատարանի 05.11.2007թ. վճռով հայցը բավարարվել է մասնակի` Մասիսի քաղաքապետի 18.06.2007թ. թիվ 016 ակտը ճանաչվել է անվավեր, իսկ պահանջի մի մասը` հայցվորի՝ օրենքով երաշխավորվող իրավունքները վերականգնող ակտի ընդունման քաղաքապետին պարտադրելու պահանջի մասին, մերժվել է: Վճիռը մտել է օրինական ուժի մեջ:
Այնուհետև հայցվորը դիմել է Մասիսի քաղաքապետին փակ դրենաժ անցկացնելու պահանջով, սակայն պահանջը մերժվել է այն պատճառաբանությամբ, որ դատարանի վճռով անվավեր է ճանաչվել Մասիսի քաղաքապետի 18.06.2007թ. թիվ 016 ակտը, ուստի ի կատարումն վճռի` քաղաքապետը 23.11.2007թ. թիվ 516 որոշմամբ անվավեր է ճանաչել իր 18.06.2007թ. թիվ 016 ակտը:
Դրանից հետո հայցվորը դիմել է դատարան վճիռը պարզաբանելու պահանջով:
05.12.2007թ. որոշմամբ դատարանը գտել է, որ քաղաքապետն իր 13.08.2007թ. թիվ 243 գրությամբ վերանայել է իր 18.06.2007թ. թիվ 016 ակտը, հետևաբար, վճռով 18.06.2007թ. թիվ 016 ակտի` որպես հայցվորի կողմից իր տանը և տնամերձ հողամասին հարակից 40 մետրանոց փակ դրենաժի կառուցապատումը թույլատրող բովանդակությամբ ակտի անվավեր ճանաչման ընկալումն անտրամաբանական է և չի բխում վճռի բովանդակությունից:
18.12.2007թ. Մասիսի քաղաքապետարանը վերաքննիչ բողոք է ներկայացրել 05.12.2007թ. դատարանի պարզաբանման մասին որոշման դեմ:
Արդյունքում, դատարանի կողմից խախտվել է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 143-րդ հոդվածի 2-րդ կետը, համաձայն որի վճիռը պարզաբանելու կամ վրիպակները, գրասխալները և թվաբանական սխալներն ուղղելու մասին պահանջը կարող է ներկայացվել մինչև վճռի կատարումը (23.11.2007թ. քաղաքապետի թիվ 516 որոշմամբ անվավեր է ճանաչվել 18.06.2007թ. թիվ 016 ակտը):
Դատավոր Ե. Քոչարյանի կողմից չեն պահպանվել նաև ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 132-րդ հոդվածի 1-ին կետի պահանջները. այն է` վճռի պատճառաբանական մասում չեն նշվել այն օրենքները, միջազգային պայմանագրերը և այլ իրավական ակտերը, որոնցով դատարանը ղեկավարվել է վճիռ կայացնելիս, 132-րդ հոդվածի 3-րդ կետի իմպերատիվ պահանջը, համաձայն որի` վճռի եզրափակիչ մասում պարտադիր նշվում է նաև, որ վճիռը կամովին չկատարելու դեպքում այն կկատարվի դատական ակտերի հարկադիր կատարման ծառայության միջոցով` պարտապանի հաշվին:
Ուսումնասիրելով Մասիս քաղաքի 2-րդ և 3-րդ փողոցների բնակիչների դիմումը, դիմումին կից նյութերը` Կարգապահական հանձնաժողովը գտել է, որ ՀՀ Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ե. Քոչարյանն արդարադատություն իրականացնելիս թույլ է տվել նյութական և դատավարական օրենքների ակնհայտ խախտումներ, որոնք ՀՀ դատական օրենսգրքի 153-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին և 2-րդ կետերի ուժով դատավորի նկատմամբ կարգապահական վարույթ հարուցելու հիմք են հանդիսանում:
3. Դատավորի բացատրությունում բերված փաստարկները Արդարադատության խորհրդի կարգապահական հանձնաժողովի կողմից հարուցված կարգապահական վարույթի վերաբերյալ.
Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ե. Քոչարյանը չժխտելով եզրակացության մեջ նշված փաստերի առկայությունը՝ վիճարկեց դրանց որակումը որպես կարգապահական խախտում:
Այսպես. Արարատի մարզի առաջին ատյանի դատարանը քննության առնելով քաղաքացիական գործն ըստ հայցի Անահիտ Համբարձումյանի ընդդեմ Մասիսի քաղաքապետ Ա. Հակոբյանի` տեղական ինքնակառավարման մարմնի և դրա պաշտոնատար անձի օրենքին հակասող ակտն անվավեր ճանաչելու և օրենքով երաշխավորվող իր իրավունքները վերականգնող ակտի ընդունման քաղաքապետին պարտադրելու պահանջներով, 2007 թվականի նոյեմբերի 5-ին կայացրել է վճիռ, որով Անահիտ Համբարձումյանի հայցը բավարարվել է մասնակի: Անվավեր է ճանաչվել Մասիսի քաղաքապետի 18.06.2007թ. թիվ 016 ակտը, իսկ հայցվորի` օրենքով երաշխավորվող իր իրավունքները վերականգնող ակտի ընդունման քաղաքապետին պարտադրելու պահանջը մերժվել է, գտնելով, որ այդպիսի ակտի ընդունումը ենթակա է տեղական ինքնակառավարման մարմնի իրավասությանը:
Դատաքննությամբ դատարանը պարզել է հետևյալը. Մասիս քաղաքի 2-րդ փողոցի բնակիչ, հայցվոր Անահիտ Համբարձումյանը դիմելով դատարանը հայտնել է, որ իրենց տան և հողամասի երկայնքով անցնում է ջրանցք, որի խոնավությունը տարիների ընթացքում վթարային են դարձրել իրենց բնակելի տան պատերն ու հիմքը: Վթարայնությունը վերացնելու համար դիմել է Ջրօգտագործողների ընկերության գործադիր տնօրենին, որն էլ գրությամբ պատասխանել է, որ վթարային վիճակի պատճառը բաց դրենաժային կոլեկտորում ջրի կուտակման արդյունք է, ինչը հնարավոր է կասեցնել փակ դրենաժի անցկացման միջոցով:
Նշված հարցով 06.06.2007թ. դիմել է Մասիսի քաղաքապետին: Վերջինս իր 18.06.2007թ. թիվ 016 գրությամբ պատասխանել է, որ քաղաքապետարանը չի առարկում բնակելի տան և տնամերձ հողամասին հարակից անցկացնելու փակ դրենաժ:
Սակայն Մասիս քաղաքի 2-րդ և 3-րդ փողոցների մի խումբ բնակիչների դիմում-բողոքի հիման վրա քաղաքապետը 13.08.2007թ. թիվ 243 գրությամբ վերանայել է իր թիվ 016 թույլտվությունը և նպատակահարմար չի գտել տվյալ տարածքում փակ դրենաժի անցկացումը:
Հայցվորը, դիմելով դատարան, խնդրել է Մասիսի քաղաքապետի թիվ 016 ակտը ճանաչել անվավեր և վճռով պարտադրել քաղաքապետին ընդունելու իր՝ օրենքով երաշխավորվող իրավունքները վերականգնող ակտը: Դատարանը հայցը քննության է առել հատուկ հայցային վարույթի կարգով` ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 26-րդ գլխի կանոնների համաձայն:
Դատաքննության ընթացքում քաղաքապետարանի ներկայացուցիչը միջնորդություն է ներկայացրել` Մասիս քաղաքի 2-րդ և 3-րդ փողոցների բնակիչներին մասնակից դարձնել գործի քննությանը` որպես վեճի առարկայի նկատմամբ ինքնուրույն պահանջ ներկայացնող անձանց, սակայն միջնորդությունը դատարանի կողմից մերժվել է:
ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 34-րդ հոդվածի համաձայն՝ վեճի առարկայի նկատմամբ ինքնուրույն պահանջներ ներկայացնող երրորդ անձինք օգտվում են հայցվորի բոլոր իրավունքներից և կրում են նրա բոլոր պարտականությունները: Սակայն հայցի առարկան եղել է տեղական ինքնակառավարման մարմնի պաշտոնատար անձի` Մասիսի քաղաքապետի՝ օրենքին հակասող ակտն անվավեր ճանաչելու պահանջը: Այսինքն, դատարանի խնդիրն է եղել պարզել քաղաքապետի կողմից հայցվորի նկատմամբ ընդունված ակտի օրինականությունը, ինչը չի կարող դիտարկվել այլ քաղաքացիների իրավունքների վերաբերելիության տեսանկյունից:
Հարուցված կարգապահական վարույթի որոշման մեջ նշված է նաև, որ դատարանի կողմից չեն պահպանվել նաև ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 132-րդ հոդվածի 1-ին կետի պահանջները. այն է` վճռի պատճառաբանական մասում չեն նշվել այն օրենքները, միջազգային պայմանագրերը և այլ իրավական ակտերը, որոնցով դատարանը ղեկավարվել է վճիռ կայացնելիս, 132-րդ հոդվածի 3-րդ կետի իմպերատիվ պահանջը, համաձայն որի` վճռի եզրափակիչ մասում պարտադիր նշվում է նաև, որ վճիռը կամովին չկատարելու դեպքում այն կկատարվի դատական ակտերի հարկադիր կատարման ծառայության միջոցով` պարտապանի հաշվին:
Դատաքննության ընթացքում դատարանը, գտնելով, որ քաղաքապետի կողմից ընդունված ակտի օրինականությունը պարզելը պահանջում է հատուկ մասնագիտական գիտելիքներ, որոշմամբ հանձնարարել է ՀՀ տարածքային կառավարման նախարարության ջրային տնտեսության պետական կոմիտեին համապատասխան ուսումնասիրություններ կատարել և դատարանին մասնագիտական պարզաբանում տալ: 15.10.2007թ. դատարանին ներկայացվել է մասնագիտական եզրակացություն, համաձայն որի փակ դրենաժի կառուցապատումը տեխնիկապես թույլատրելի է և ոչ մի բացասական երևույթների տեղիք տալ չի կարող: Դատարանը, միաժամանակ հիմք ընդունելով նաև 04.06.2007թ. թիվ 89/1 եզրակացությունը, վճռի պատճառաբանական մասում հաստատված համարելով, որ հայցվորի տան վթարային վիճակի պատճառը բաց դրենաժային կոլեկտորում ջրի կուտակման արդյունք է, որը հնարավոր է կասեցնել փակ դրենաժով փոխարինելու միջոցով, հանգել է հետևության, որ հայցը` Մասիսի քաղաքապետի 15.06.2007թ. թիվ 016 ակտն անվավեր ճանաչելու պահանջով պետք է բավարարվի:
Այսինքն, վճռի պատճառաբանական մասում դատարանի կողմից նշվել են այն մասնագիտական եզրակացությունները, որոնք հիմք են հանդիսացել դատարանի եզրահանգման համար:
Դատավոր Ե. Քոչարյանն իր բացատրության մեջ նշել է, որ 05.11.2007թ. կայացված վճռի եզրափակիչ մասում չի նշվել, որ վճիռը կամովին չկատարելու դեպքում այն կկատարվի դատական ակտերի հարկադիր կատարման ծառայության միջոցով` պարտապանի հաշին, կատարման ենթակա գործողություններ չլինելու պատճառով:
Նշված նույն պատճառաբանությամբ էլ դատավորի կողմից հայցվոր Ա. Համբարձումյանի դիմումի հիման վրա 05.12.2007թ. որոշում է կայացվել վճռի պարզաբանման մասին, նկատի ունենալով Մասիսի քաղաքապետի 18.06.2007թ. թիվ 016 ակտի` փակ դրենաժի անցկացումը թույլատրող, թե առարկող իմաստի ընկալման շուրջ առաջացած տարբեր ըմբռնումները:
4. Կարգապահական պատասխանատվության հարցի քննության համար էական նշանակություն ունեցող փաստերը.
Խորհուրդը հիմք է ընդունում արձանագրված հետևյալ փաստական հանգամանքները.
1. Վճռի պատճառաբանական մասում դատարանը գտել է, որ անվավեր պետք է ճանաչվի հայցվորի համար միջամտող վարչական ակտը` Մասիսի քաղաքապետի 13.08.2007թ. թիվ 243 ակտը, սակայն վճռի մասում նշվել է` «Մասիսի քաղաքապետի 18.06.2007թ. թիվ 016 ակտը ճանաչել անվավեր»:
2. Դատարանի կողմից 05.12.2007թ կայացված վճիռը պարզաբանելու մասին որոշումը:
3. Վճռի պատճառաբանական մասում չեն նշվել այն օրենքները, միջազգային պայմանագրերը և այլ իրավական ակտերը, որոնցով դատարանը ղեկավարվել է վճիռ կայացնելիս:
5. Խորհրդի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.
Քննարկելով ներկայացված միջնորդությունը, ուսումնասիրելով միջնորդությանը կից ներկայացված փաստաթղթերը և դատավորի բացատրությունները` Խորհուրդը եզրահանգում է, որ սույն գործով կիրառելի է ՀՀ դատական օրենսգրքի 162-րդ հոդվածի 2-րդ մասը, համաձայն որի` եթե Արդարադատության խորհուրդը նպատակահարմար չի գտնում դատավորի նկատմամբ կիրառել կարգապահական տույժի միջոց, ապա կարող է բավարարվել հարցի քննարկմամբ` որոշմամբ ամրագրելով կարգապահական պատասխանատվության հիմքերի առկայությունը և կարճելով դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ գործը:
Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ե. Քոչարյանի նկատմամբ հարուցված կարգապահական վարույթը կարճելու Խորհրդի եզրահանգումը պայմանավորված է հետևյալ պատճառաբանությամբ.
Խորհուրդը հաշվի է առնում այն հանգամանքը, որ դատարանը, դատաքննության ընթացքում, գտնելով, որ քաղաքապետի կողմից ընդունված ակտի օրինականությունը պարզելը պահանջում է հատուկ մասնագիտական գիտելիքներ, որոշմամբ հանձնարարել է ՀՀ տարածքային կառավարման նախարարության ջրային տնտեսության պետական կոմիտեին համապատասխան ուսումնասիրություններ կատարել և դատարանին մասնագիտական պարզաբանում տալ: 15.10.2007թ. դատարանին ներկայացվել է մասնագիտական եզրակացություն, համաձայն որի փակ դրենաժի կառուցապատումը տեխնիկապես թույլատրելի է և ոչ մի բացասական երևույթների տեղիք տալ չի կարող: Դատարանը, միաժամանակ հիմք ընդունելով նաև 04.06.2007թ. թիվ 89/1 եզրակացությունը, վճռի պատճառաբանական մասում հաստատված համարելով, որ հայցվորի տան վթարային վիճակի պատճառը բաց դրենաժային կոլեկտորում ջրի կուտակման արդյունք է, որը հնարավոր է կասեցնել փակ դրենաժով փոխարինելու միջոցով, հանգել է հետևության, որ հայցը` Մասիսի քաղաքապետի 15.06.2007թ. թիվ 016 ակտն անվավեր ճանաչելու պահանջով պետք է բավարարվի:
Իսկ վճռի եզրափակիչ մասում չի նշվել, որ վճիռը կամովին չկատարելու դեպքում այն կկատարվի դատական ակտերի հարկադիր կատարման ծառայության միջոցով` պարտապանի հաշին` կատարման ենթակա գործողություններ չլինելու պատճառով:
Հայցվոր Ա. Համբարձումյանի դիմումի հիման վրա 05.12.2007թ. կայացնելով վճռի պարզաբանման մասին որոշում, դատարանը նկատի է ունեցել Մասիսի քաղաքապետի 18.06.2007թ. թիվ 016 ակտի իմաստի ընկալման շուրջ առաջացած տարբեր ըմբռնումները:
Դատավորի գործողություններում մեղքի առկայության մասին.
Խորհուրդը գտնում է, որ վերը հիշատակված այն խախտումները, որոնք Խորհուրդը կարգապահական պատասխանատվության հիմք համարեց, դատավոր Ե. Քոչարյանի կողմից կատարվել են մեղավորությամբ հետևյալ պատճառաբանությամբ:
Սույն կարգապահական վարույթը Կարգապահական հանձնաժողովի կողմից հարուցվել է դատավոր Ելենա Քոչարյանի կողմից նյութական և դատավարական նորմերի ակնհայտ խախտումներ թույլ տալու հիմքով: Խորհուրդը գտնում է, որ այն դեպքերում, երբ կարգապահական պատասխանատվության հիմք են դատավորի կողմից նյութական կամ դատավարական նորմերի ակնհայտ խախտումները, որոնց առկայությունը հաստատվում է կարգապահական պատասխանատվության գործի քննությամբ, Խորհուրդը ելնում է դատավորի մեղավորության կանխավարկածից, քանի որ դատական ակտերը, որոնք պարունակում են նյութական և դատավարական օրենքի նորմերի խախտումներ, չեն կարող կայացվել դատավորի մեղքի բացակայությամբ (Խորհուրդը նյութական կամ դատավարական օրենքի նորմերի ակնհայտ խախտման վերաբերյալ իր իրավական դիրքորոշումն արտահայտել է նախկինում կայացված որոշումներում. տես օրինակ՝ Արդարադատության խորհրդի 2007 թվականի հոկտեմբերի 12-ի ԱԽ-7-Ո-18 թվակիր որոշումը):
Խորհուրդը հարկ է համարում արձանագրել նաև, որ Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ե. Քոչարյանը դատավորի պաշտոնը ստանձնել է 1999 թվականից, աչքի է ընկել օրինավոր վարքագծով, նպաստել է արդարադատության որակի բարձրացմանը:
Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ դատական օրենսգրքի 111-րդ, 161-րդ հոդվածներով, 162-րդ հոդվածի 2-րդ մասով՝ Խորհուրդը.
Ո Ր Ո Շ Ե Ց
1. Արդարադատության խորհրդի կարգապահական հանձնաժողովի միջնորդությունը մերժել: Արարատի և Վայոց ձորի մարզերի ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Ե. Քոչարյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ գործը կարճել` բավարարվելով հարցի քննարկմամբ:
2. Սույն որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:
Արդարադատության խորհրդի անդամներ` |
Վ. Աբելյան Ս. ԱնտոնյանՏ. Բարսեղյան Ա. Թումանյան Ա. Խաչատրյան Մ. Մարտիրոսյան Տ. Պետրոսյան Ն. Տավարացյան |