ԵՐԵՎԱՆ ՔԱՂԱՔԻ ԿԵՆՏՐՈՆ ԵՎ ՆՈՐՔ-ՄԱՐԱՇ ՀԱՄԱՅՆՔՆԵՐԻ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ԻՐԱՎԱՍՈՒԹՅԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆԻ ԴԱՏԱՎՈՐ Գ. ԿԱՐԱԽԱՆՅԱՆԻՆ ԿԱՐԳԱՊԱՀԱԿԱՆ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՎՈՒԹՅԱՆ ԵՆԹԱՐԿԵԼՈՒ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ԳՈՐԾԸ ԿԱՐՃԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

ԱՐԴԱՐԱԴԱՏՈՒԹՅԱՆ ԽՈՐՀՈՒՐԴԸ

ՀԵՏԵՎՅԱԼ ԿԱԶՄՈՎ՝

նախագահությամբ	Հ. Մանուկյանի
մասնակցությամբ ԱԽ անդամներ	Վ. Աբելյանի, Ս. Անտոնյանի, Տ. Բարսեղյանի, Ա. Թումանյանի, Ա. Խաչատրյանի, Մ. Մարտիրոսյանի, Տ. Պետրոսյանի, Ն. Տավարացյանի
մասնակցությամբ դատավոր	Գ. Կարախանյանի
քարտուղարությամբ	Շ. Վարդանյանի

2008 թվականի փետրվարի 29-ին Երևան քաղաքում՝ դռնփակ նիստում, քննարկելով Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Գ. Կարախանյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հարցը,

Պ Ա Ր Զ Ե Ց

1. Կարգապահական վարույթ հարուցելու առիթը.

2008 թվականի փետրվարի 6-ին Արդարադատության խորհրդի կարգապահական հանձնաժողովի թիվ N-Կ-2-2/08 որոշմամբ Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Գ. Կարախանյանի նկատմամբ կարգապահական վարույթ հարուցելու առիթ է հանդիսացել ՀՀ դատարաններում կատարված դատական պրակտիկայի ամփոփման տեղեկանքը:

2. Կարգապահական հանձնաժողովի եզրակացությունը.

Կարգապահական հանձնաժողովը Արդարադատության խորհրդին է ներկայացրել եզրակացություն՝ կարգապահական պատասխանատվության հիմք հանդիսացող ներքոհիշյալ խախտումների վերաբերյալ, որոնք հանձնաժողովը գնահատել է որպես նյութական և դատավարական նորմերի ակնհայտ խախտումներ:

Ըստ եզրակացության՝

2007 թվականի հոկտեմբերի 11-ին Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների առաջին ատյանի դատարանը քննել է թիվ 2-3165/07թ. քաղաքացիական գործն ըստ դիմումի Սլավիկ Պետրոսյանի` մեքենան արգելանքից հանելու պահանջի մասին:

Ս. Պետրոսյանը դիմելով դատարան հայտնել է, որ Հոլանդիայի Ասեն քաղաքից իր անվամբ 31.03.2006թ. թիվ 217151 փոխադրման ամփոփագրով ներմուծվել է ՀՀ «Ֆորդ Տրանզիտ» մակնիշի 1997թ. արտադրության WFOLXXGBVLVK 19668 նույնացման համարով և 4FBXE 65945 շարժիչի համարներով ավտոմեքենա: Մաքսազերծելիս ՀՀ ոստիկանության ԿՀԴՊԳՎ փորձագետի կողմից ավտոմեքենայի հարթակի նույնացման համարը կասկածվել է փոփոխության մեջ, որի առթիվ ՀՀ ԿՀԴՊԳՎ-ում նախապատրաստվել են նյութեր: 10.04.2006թ-ից մեքենան գտնվել է ՀՀ ոստիկանության համապատասխան մարմնում և արգելված է մեքենայի նկատմամբ որևէ գործարք կատարելը: Մեքենան արգելանքի է վերցվել դրա նկատմամբ համապատասխան փորձաքննություններ իրականացնելու և դրա վերաբերյալ տեղեկություններ ստանալու նպատակով:

Նախապատրաստված նյութերով նշանակվել է դատահետքաբանական փորձաքննություն և ըստ փորձագետի թիվ 820 եզրակացության և հետազոտության մասին թիվ 889 տեղեկանքի, ավտոմեքենայի նույնացման համարի հարթակն այլ ավտոմեքենայից կտրվել և զոդվել է վերջինիս վրա, այսինքն` տեղի է ունեցել ավտոմեքենայի նույնացման համարի փոփոխություն, սակայն ՀՀ-ում ինտերպոլի ԱԿԲ-ից և 01.09.2006թ. «Ֆորմա» ՍՊԸ-ից ստացված տեղեկությունների համաձայն 19.07.2006թ. դրությամբ նշված ավտոմեքենան հետախուզման մեջ չի գտնվել:

11.10.2007թ. դատարանը, ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 163-րդ հոդվածով, այն է` սեփականության իրավունքը սուբյեկտի օրենքով և այլ իրավական ակտերով ճանաչված և պաշտպանվող իրավունքն է իր հայեցողությամբ տիրապետելու, օգտագործելու և տնօրինելու իրեն պատկանող գույքը, և ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 277-րդ հոդվածով, այն է` սեփականատերն իրավունք ունի պահանջել վերացնելու իր իրավունքների ամեն իր խախտում, կայացված վճռով դիմումը բավարարել է` արգելանքից հանել ՀՀ ոստիկանության ԿՀԴՊԳՎ-ում Սլավիկ Պետրոսյանին սեփականության իրավունքով պատկանող «Ֆորդ Տրանզիտ» մակնիշի ավտոմեքենան:

Կարգապահական հանձնաժողովը, ուսումնասիրելով քաղաքացիական գործը, եզրակացրել է, որ Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Գ. Կարախանյանն արդարադատություն իրականացնելիս թույլ է տվել նյութական և դատավարական օրենքների ակնհայտ խախտումներ, որոնք ՀՀ դատական օրենսգրքի 153-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 1-ին և 2-րդ կետերի ուժով դատավորի նկատմամբ կարգապահական վարույթ հարուցելու հիմք են հանդիսացել:

Այն է` ՀՀ ոստիկանության ԿՀԴՊԳՎ 3-րդ վարչության` գույքի վրա արգելանք դնելու մասին որոշումը կայացվել է քրեական դատավարության շրջանակներում կատարվող գործողությունների ընթացքում և ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի համաձայն ենթակա է բողոքարկման դատախազին: Ուստի, դատարանն իրավասու չէր քրեական դատավարության կարգով բողոքարկման ենթակա որոշումը վերացնելու մասին հայցադիմումն ընդունել վարույթ և քննել քաղաքացիական դատավարության կարգով:

Հետևաբար, տվյալ պարագայում, դատարանը պետք է ղեկավարվեր ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 109-րդ հոդվածի 1-ին կետով, համաձայն որի դատարանը կարճում է գործի վարույթը, եթե վեճը ենթակա չէ դատարանում քննության:

Իսկ ինչ վերաբերում է դատարանի կողմից կիրառված ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 277-րդ հոդվածին, ապա Կարգապահական հանձնաժողովը գտել է, որ նշված հոդվածի դրույթները որևէ կերպ չեն առնչվում վերոնշյալ գործերով քննարկվող հարաբերությունների հետ:

3. Դատավորի բացատրությունում բերված փաստարկները Արդարադատության խորհրդի կարգապահական հանձնաժողովի կողմից հարուցված կարգապահական վարույթի վերաբերյալ.

Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Գ. Կարախանյանը չառարկելով եզրակացության մեջ նշված փաստերի առկայության դեմ` վիճարկեց դրանց որակումը որպես կարգապահական խախտում:

Այսպես.

Դատավոր Գ. Կարախանյանն իր բացատրության մեջ նշել է, որ համամիտ չէ Կարգապահական հանձնաժողովի այն պատճառաբանությանը, որ ՀՀ ոստիկանության ԿՀԴՊԳՎ 3-րդ վարչությունը գույքի վրա արգելանք դնելու մասին որոշում է կայացրել քրեական դատավարության շրջանակներում կատարվող գործողությունների ընթացքում, որը ՀՀ քրեական դատավարության օրենսգրքի համաձայն ենթակա է բողոքարկման դատախազին և դատարանն իրավասու չէր քրեական դատավարության կարգով բողոքարկման ենթակա որոշումը վերացնելու մասին հայցադիմումն ընդունել վարույթ և քննել քաղաքացիական դատավարության կարգով, քանի որ ինչպես քաղաքացիական գործի նյութերում, այնպես էլ դատաքննությամբ որևէ ապացույց ձեռք չի բերվել, որ քրեական դատավարության կարգով որոշում է կայացվել գույքը արգելանքի վերցնելու մասին: Վճռում նույնպես որևէ նշում չկա այդ մասին:

Քաղաքացին, տվյալ դեպքում դիմող Սլավիկ Պետրոսյանը, վիճարկել է պետական մարմնի` ՀՀ ոստիկանության գործողությունը ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 159-163 հոդվածներով:

Դատավորը նշում է, որ «արգելանքի է վերցվել» ասելով դիմողը նկատի է ունեցել ոստիկանության գործողությունը` այն, որ փորձաքննության ընթացքում արգելվել է իրեն մեքենան օգտագործել, իսկ փորձաքննության եզրակացությունից և 1.040.416 դրամ մաքսային վճարը պետ. բյուջե մուտք անելուց հետո որևէ համապատասխան փաստաթուղթ չի տրվել մեքենան մաքսազերծելու և գրանցելու:

Դատաքննությամբ և գործի նյութերով հիմնավորվել է նաև, որ չկա հարուցված և կարճված քրեական գործ և նշված մեքենան չի գտնվել հետախուզման մեջ:

Ինչպես դիմումն ընդունելիս, այնպես էլ վճիռ կայացնելիս դատարանը ղեկավարվել է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով և չէր կարող կարճել գործի վարույթը, քանի որ քրեական դատավարության օրենքով բողոքարկվող որոշում չկար:

Առարկելով նյութական իրավունքի ակնհայտ խախտման դեմ, դատավոր Գ. Կարախանյանը նշեց, որ այն հիմնավոր չէ, քանի որ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 14-րդ հոդվածը սահմանում է քաղաքացիական իրավունքների պաշտպանության եղանակները, իսկ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 277-րդ հոդվածի նշումը վճռում հիմնավորում է, որ դիմողը որպես տվյալ մեքենայի սեփականատեր /քանի որ ոչ ոք չի վիճարկում նրա սեփականատեր լինելու հանգամանքը/ իրավունք ունի պահանջելու վերացնելու իր իրավունքների ամեն մի խախտում:

4. Կարգապահական պատասխանատվության հարցի քննության համար էական նշանակություն ունեցող փաստերը.

Խորհուրդը հիմք է ընդունում արձանագրված հետևյալ փաստական հանգամանքները.

1. Դատարանի կողմից կիրառված ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 163-րդ հոդվածը, այն է` սեփականության իրավունքը սուբյեկտի օրենքով և այլ իրավական ակտերով ճանաչված և պաշտպանվող իրավունքն է իր հայեցողությամբ տիրապետելու, օգտագործելու և տնօրինելու իրեն պատկանող գույքը:

2. Դատարանի կողմից կիրառված ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 277-րդ հոդվածը, այն է` սեփականատերն իրավունք ունի պահանջել վերացնելու իր իրավունքների ամեն մի խախտում: Դատարանը, կայացված վճռով, դիմումը բավարարել է` արգելանքից հանել ՀՀ ոստիկանության ԿՀԴՊԳՎ-ում Սլավիկ Պետրոսյանին սեփականության իրավունքով պատկանող «Ֆորդ Տրանզիտ» մակնիշի ավտոմեքենան:

3. Արդարադատության խորհրդի կարգապահական հանձնաժողովի 06.02.2008թ. Կ-2-02/08 որոշմամբ դատավորի նկատմամբ հարուցված կարգապահական վարույթը, որի արդյունքում Կարգապահական հանձնաժողովը Խորհրդին միջնորդություն է ներկայացրել դատավոր Գայանե Կարախանյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ: Միջնորդությանը կից ներկայացված նաև կարգապահական խախտման վերաբերյալ Կարգապահական հանձնաժողովի եզրակացությունը:

5. Խորհրդի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

Քննարկելով Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Գ. Կարախանյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հարցը, լսելով դատավորի բացատրությունը, ուսումնասիրելով վարույթի նյութերը և հետազոտելով ապացույցները՝ Խորհուրդը գտնում է, որ սույն գործով կիրառելի է ՀՀ դատական օրենսգրքի 162-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետը, համաձայն որի` Արդարադատության խորհուրդը կարճում է դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ գործը, երբ հիմնավորված չէ դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հիմքի առկայությունը:

Այսպես. դիմումը վարույթ ընդունելիս և վճիռ կայացնելիս դատարանը ղեկավարվել է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքով, քանի որ քրեական դատավարության օրենսգրքով բողոքարկվող որոշում չի եղել:

Ինչպես քաղաքացիական գործի նյութերում, այնպես էլ դատաքննությամբ որևէ ապացույց ձեռք չի բերվել, որ քրեական դատավարության կարգով որոշում է կայացվել` գույքն արգելանքի վերցնելու մասին, գործի նյութերով հիմնավորվել է նաև, որ չկա հարուցված և կարճված քրեական գործ և նշված մեքենան չի գտնվել հետախուզման մեջ: Իսկ «արգելանքի է վերցվել» ասելով դիմողը նկատի է ունեցել ոստիկանության գործողությունը` այն, որ փորձաքննության ընթացքում արգելվել է իրեն մեքենան օգտագործել, իսկ փորձաքննության եզրակացությունից և 1.040.416 դրամ մաքսային վճարը պետական բյուջե վճարելուց հետո որևէ համապատասխան փաստաթուղթ չի տրվել մեքենան մաքսազերծելու և գրանցելու համար:

Խորհուրդն անհրաժեշտ և նպատակահարմար չի համարում անդրադառնալ դատավորի գործողություններում մեղքի առկայության կամ բացակայության հարցին, քանի որ դատավորի կողմից թույլ տրված խախտումը էական չէ և չի կարող կարգապահական պատասխանատվություն առաջացնել:

ՀՀ դատական օրենսգրքի 153-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հիմք է՝ նյութական կամ դատավարական օրենքի նորմի ակնհայտ և կոպիտ խախտումը: Սակայն, նշված խախտումը որևէ կերպ չի կարող համարվել կոպիտ և ակնհայտ խախտում, քանի որ արդարադատության իրականացման ընթացքում թույլ չեն տրվել ՀՀ Սահմանադրության, օրենքների նորմերի այնպիսի էական խախտումներ, որոնք հանգեցրել են կամ կարող են հանգեցնել անձանց՝ վերոհիշյալ իրավական ակտերով երաշխավորված իրավունքների և ազատությունների կոպիտ սահմանափակմանը, դրանցից զրկելուն, գործի հանգամանքների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտմանը խոչընդոտելուն և չեն ազդել գործով ճիշտ և օրինական որոշման կայացմանը (Խորհուրդը նյութական կամ դատավարական օրենքի նորմերի կոպիտ և ակնհայտ խախտման վերաբերյալ իր իրավական դիրքորոշումն արտահայտել է նախկինում կայացված որոշումներում. տես օրինակ՝ Արդարադատության խորհրդի 2007 թվականի հոկտեմբերի 12-ի ԱԽ-7-Ո-18 թվակիր որոշումը): Հետևաբար, այն չի կարող նաև դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հիմք հանդիսանալ:

Վերոգրյալը հաշվի առնելով՝ Խորհուրդը գտնում է, որ նշված խախտումների մասով հիմնավորված չէ դատավորին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու հիմքը, ուստի Գ. Կարախանյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ սույն կարգապահական գործը ենթակա է կարճման:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ դատական օրենսգրքի 111-րդ, 161-րդ հոդվածով, 162-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետով՝ Խորհուրդը.

Ո Ր Ո Շ Ե Ց

1. Արդարադատության խորհրդի կարգապահական հանձնաժողովի միջնորդությունը մերժել: Երևան քաղաքի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների ընդհանուր իրավասության դատարանի դատավոր Գ. Կարախանյանին կարգապահական պատասխանատվության ենթարկելու վերաբերյալ գործը կարճել:

2. Սույն որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:

Արդարադատության խորհրդի անդամներ`

Վ. Աբելյան Ս. Անտոնյան Տ. Բարսեղյան Ա. Թումանյան Ա. Խաչատրյան Մ. Մարտիրոսյան Տ. Պետրոսյան Ն. Տավարացյան