ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅՈՒՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

ՀՀ քաղաքացիական վերաքննիչ դատարանի որոշում Քաղաքացիական գործ թիվ 05-460

Քաղաքացիական գործ թիվ 3-1726(ՎԴ) 2007 թ.

Նախագահող դատավոր՝	Կ. Հակոբյան
Դատավորներ՝	Ն. Հովսեփյան
	Տ. Մուկուչյան

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)

	նախագահությամբ`	Ա. Մկրտումյանի
	մասնակցությամբ դատավորներ`	Վ. Աբելյանի
		Ս. Անտոնյանի
		Է. Հայրիյանի
		Ս. Սարգսյանի

2007 թվականի դեկտեմբերի 12-ին

դռնբաց դատական նիստում, քննելով Էդվարդ Ղազարյանի վճռաբեկ բողոքը ՀՀ քաղաքացիական վերաքննիչ դատարանի 26.07.2007 թվականի որոշման դեմ` ըստ Ռոբերտ Ղազարյանի դիմումի՝ կատարողական թերթը կատարման ներկայացնելու բաց թողնված ժամկետը վերականգնելու պահանջի մասին,

ՊԱՐԶԵՑ

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.

Դիմելով դատարան՝ Ռոբերտ Ղազարյանը պահանջել է կատարողական թերթը կատարման ներկայացնելու ժամկետը բաց թողնելը համարել հարգելի և վերականգնել ժամկետը:

ՀՀ քաղաքացիական վերաքննիչ դատարանի (այսուհետ՝ Վերաքննիչ դատարան) 26.07.2007 թվականի որոշմամբ դիմումը բավարարվել է:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք է ներկայացրել Էդվարդ Ղազարյանը:

Վճռաբեկ բողոքին պատասխան է ներկայացրել Ռոբերտ Ղազարյանը:

2.Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, փաստարկները և պահանջը.

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքերի սահմաններում ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

1) Վերաքննիչ դատարանը խախտել է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 78-րդ հոդվածը և 227-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ և 3-րդ կետերով սահմանված անձի՝ դատաքննությանը մասնակից դարձվելու իրավունքը, ինչպես նաև «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման» մասին ՀՀ օրենքի 24-րդ հոդվածի 2-րդ մասը:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանում է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանը գործը քննել է բողոք բերած անձի բացակայությամբ, որը մասնակից չի դարձվել դատաքննությանը և նրա իրավունքների ու պարտականությունների վերաբերյալ կայացվել է գործն ըստ էության լուծող դատական ակտ:

Վերաքննիչ դատարանը խախտել է նաև «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» ՀՀ օրենքի 24-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջը, որի համաձայն՝ պահանջատերը և պարտապանը պատշաճ ձևով տեղեկացվում են դատական նիստի ժամանակի և վայրի մասին:

2) Վերաքննիչ դատարանը չի կիրառել «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» ՀՀ օրենքի 24-րդ հոդվածի 1-ին մասը, ինչպես նաև 23-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետը, որոնք պետք է կիրառեր:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանում է հետևյալ փաստարկներով.

Տվյալ պարագայում դիմողը չի ներկայացրել որևէ հիմնավոր ու բացառիկ դեպք, որի պատճառով կատարողական թերթը կատարման ներկայացնելու համար ՀՀ օրենսդրությամբ նախատեսված ժամկետը կարող էր ճանաչվել հարգելի:

Դիմողը կատարողական թերթը կարող էր կատարման ներկայացնել ոչ թե կատարողական թերթն ստանալու օրվանից սկսած մեկ տարվա ընթացքում, այլ՝ դատական ակտն օրինական ուժի մեջ մտնելու օրվանից սկսած մեկ տարվա ընթացքում, այն է՝ 29.03.2005 թվականին: Մինչդեռ, կատարողական թերթը կատարման է ներկայացվել 24.07.2006 թվականին՝ վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելու օրվանից մոտ մեկ տարի և 4 ամիս հետո, որպիսի հանգամանքը չէր կարող հարգելի պատճառ ճանաչվել բաց թողնված ժամկետը վերականգնելու համար:

Վերաքննիչ դատարանը խախտել է նաև «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» ՀՀ օրենքի 23-րդ հոդվածի 1-ին մասի 1-ին կետի պահանջն առ այն, որ կատարողական թերթը կարող է կատարման ներկայացվել մեկ տարվա ընթացքում՝ սկսած այն օրվանից, երբ օրինական ուժի մեջ է մտել դատական ակտը:

3) Վերաքննիչ դատարանը չի կիրառել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 52-րդ հոդվածի 2-րդ մասը և 53-րդ հոդվածի 1-ին մասը, որոնք պետք է կիրառեր:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանում է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանը բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ չի գնահատել Վերաքննիչ դատարանի 15.06.2007 թվականի թիվ 07-1976 քաղաքացիական գործով կայացված վճիռը: Վճռով ուղղակիորեն հաստատվում է այն հանգամանքը, որ դիմողը բաց է թողել կատարողական թերթը կատարման ներկայացնելու՝ օրենքով նախատեսված մեկ տարվա ժամկետը, ուստի, ոչ միայն հարգելի, այլև՝ իրավական հիմնավորումից զուրկ է կատարողական թերթը կատարման ներկայացնելու ժամկետը բաց թողնելու պատճառը:

Այսպիսով, Վերաքննիչ դատարանն անտեսել է այն հանգամանքը, որ Վերաքննիչ դատարանի օրինական ուժի մեջ մտած 15.06.2007 թվականի թիվ 07-1976 վճռով հաստատվել է, որ դիմողի կողմից չի պահպանվել կատարողական թերթը կատարման ներկայացնելու համար ՀՀ օրենդրությամբ նախատեսված մեկ տարվա ժամկետը, ինչը տվյալ պարագայում այլևս ապացուցման կարիք չունի:

4) Վերաքննիչ դատարանը չի կիրառել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 144-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 4-րդ կետը, որը պետք է կիրառեր:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանում է հետևյալ փաստարկներով.

Վերաքննիչ դատարանի որոշման մեջ չեն նշվել նյութական իրավունքի նորմեր պարունակող ոչ մի օրենք կամ իրավական այլ ակտ, որոնցով ղեկավարվել է Վերաքննիչ դատարանն որոշում կայացնելիս:

Վերոգրյալի հիման վրա բողոք բերած անձը պահանջել է բեկանել Վերաքննիչ դատարանի 26.07.2007 թվականի որոշումը:

2.1. Վճռաբեկ բողոքի պատասխանի հիմքերը և փաստարկները.

Վճռաբեկ բողոքն անհիմն է հետևյալ պատճառաբանությամբ՝

Վճռաբեկ բողոքի հիմքում դրված է այն հանգամանքը, որ դիմողը, տեղյակ լինելով Էդվարդ Ղազարյանի՝ Հայաստանի Հանրապետությունից բացակայելու մասին, չի նշել նրա ներկայացուցիչներ Արշավիր Ագանիսյանի և Վաչագան Քոսյանի հասցեները:

Սույն գործով վեճը ՀՀ դատական ատյաններում շարունակվում է չորս տարուց ավելի և դիմողն իր բոլոր դատավարական փաստաթղթերում, ինչպես նաև Էդվարդ Ղազարյանի ներկայացուցիչները դիմողին ուղարկված բոլոր դատավարական փաստաթղթերում նշել են նույն Էդվարդ Ղազարյանի և Ռոբերտ Ղազարյանի՝ քաղաք Երևան, Անդրֆեդերացիայի 2-րդ նրբանցք, տուն 30 հասցեն և պատասխանողի ներկայացուցիչները, միշտ մասնակցել են դատական նիստերին: Բացի դրանից, վերջին դատավարական փաստաթուղթը՝ դիմումը ներկայացնելիս դիմողը չէր կարող իմանալ Էդվարդ Ղազարյանի ո՞ր ներկայացուցիչն է պատշաճ լիազորված, չի լրացել արդյոք նրա լիազորությունների ժամկետը և ո՞վ է ներկայացնելու նրա շահերը, ինչպիսի պայմաններում ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 70-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջները դիմողի կողմից պետք է համարել կատարված:

Իրականությանը չի համապատասխանում վճռաբեկ բողոքի այն պնդումը, որի համաձայն՝ դիմողը կատարողական թերթը կատարման է ներկայացրել վճիռն օրինական ուժի մեջ մտնելուց հետո մեկ տարի չորս ամիս անց: Իրականում Վերաքննիչ դատարանն Էդվարդ Ղազարյանի սեփականության իրավունքը փոխհատուցմամբ դադարեցնելու մասին վճիռը կայացրել է 14.03.2005 թվականին: Վճիռն Էդվարդ Ղազարյանի ներկայացուցիչը բողոքարկել է Վճռաբեկ դատարան: Վճռաբեկ դատարանը վճիռը թողել է անփոփոխ, որն օրինական ուժի մեջ է մտել 16.06.2005 թվականին: Քաղաքացիական գործը Վերաքննիչ դատարան վերադարձվելու առաջին իսկ օրը՝ 28.07.2005 թվականին, դիմողն ստացել է կատարողական թերթ և մինչև մեկ տարին լրանալը՝ 24.07.2006 թվականն, այն ներկայացրել է կատարման, և վճիռն ի կատար է ածվել:

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը՝

1) Քաղաքացիական գործով ըստ Ռոբերտ Ղազարյանի հայցի ընդդեմ Էդվարդ Ղազարյանի՝ բաժնային սեփականության ներքո գտնվող անշարժ գույքից բաժինն առանձնացնելու պահանջի մասին, Վերաքննիչ դատարանի 14.03.2005 թվականի վճռով որոշվել է Ռոբերտ Ղազարյանին թույլատրել վճարել Էդվարդ Ղազարյանին փոխհատուցում բաժնային սեփականության ներքո գտնվող Երևան քաղաքի Անդրֆեդերացիայի 2-րդ նրբանցքի թիվ 30 տան 1/6-րդ բաժնի դիմաց՝ 4530 ԱՄՆ դոլարին համարժեք դրամ:

2) Վերաքննիչ դատարանի «Կատարողական թերթը կատարման ներկայացնելու բաց թողնված ժամկետը վերականգնելու մասին» 26.07.2007 թվականի որոշմամբ հարգելի է ճանաչվել կատարողական թերթը կատարման ներկայացնելու ժամկետը բաց թողնելու պատճառը և այն վերականգնվել է:

3) Վերաքննիչ դատարանն Էդվարդ Ղազարյանին մասնակից չի դարձրել Ռոբերտ Ղազարյանի՝ կատարողական թերթը կատարման ներկայացնելու բաց թողնված ժամկետը վերականգնելու պահանջի մասին դիմումի քննությանը:

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումը.

Քննելով վճռաբեկ բողոքը նշված հիմքերի սահմաններում՝ Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ

1) վճռաբեկ բողոքն առաջին հիմքով հիմնավոր է հետևյալ պատճառաբանությամբ.

«Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» ՀՀ օրենքի 24-րդ հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ պահանջատերը բաց թողնված ժամկետը վերականգնելու մասին դիմումը ներկայացնում է կատարողական թերթ տված դատարան: Դատարանը դիմումը քննում է այն ստանալու օրվանից տասնօրյա ժամկետում: Պահանջատերը և պարտապանը պատշաճ ձևով տեղեկացվում են դատական նիստի ժամանակի և վայրի մասին:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 78-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն՝ գործին մասնակցող անձինք դատական ծանուցագրերով տեղեկացվում են դատական նիստի կամ առանձին դատավարական գործողություններ կատարելու ժամանակի և վայրի մասին: Նույն հոդվածի 2-րդ կետի համաձայն՝ ծանուցագիրն ուղարկվում է պատվիրված նամակով՝ հանձնման մասին ծանուցմամբ կամ հաղորդագրության ձևակերպումն ապահովող կապի այլ միջոցների օգտագործմամբ կամ հանձնվում է ստացականով:

Սա ենթադրում է գործին մասնակցող անձանց դատական նիստի ժամանակի և վայրի մասին իրազեկելու կապակցությամբ դատարանի ակտիվ գործողություններ, որոնք պետք է իրականացվեն միայն վկայակոչված հոդվածով նախատեսված միջոցների և եղանակների օգտագործմամբ: Ընդ որում, անկախ ծանուցման եղանակից, ծանուցումը պետք է լինի այնպիսին, որով հնարավոր է ապացուցել գործին մասնակցող անձին (անձանց) դատական նիստի մասին տեղեկացնելու փաստը:

Սույն գործի փաստերի համաձայն՝ Վերաքննիչ դատարանը, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 78-րդ հոդվածի և «Դատական ակտերի հարկադիր կատարման մասին» ՀՀ օրենքի 24-րդ հոդվածի 2-րդ մասի պահանջներին համապատասխան, Էդվարդ Ղազարյանին պատշաճ ձևով չի տեղեկացրել 26.07.2007 թվականի դատական նիստի ժամանակի և վայրի մասին, գործը քննել է նրա բացակայությամբ: Քաղաքացիական գործում առկա չէ 26.07.2007 թվականի դատական նիստի ժամանակի և վայրի մասին ուղարկված դատական ծանուցագիր, կամ պատշաճ ծանուցելու վերաբերյալ որևէ այլ ապացույց:

ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 227-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետի համաձայն՝ դատարանի վճիռը բոլոր դեպքերում ենթակա է բեկանման, եթե դատարանը գործը քննել է գործին մասնակցող անձանցից որևէ մեկի բացակայությամբ, որը պատշաճ ձևով չի տեղեկացվել նիստի ժամանակի և վայրի մասին:

Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ դատական նիստի ժամանակի և վայրի մասին գործին մասնակցող անձանց իրազեկումը դատարանի պարտականությունն է, որի չպահպանումը ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 227-րդ հոդվածի իմաստով հանդիսանում է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի էական խախտում: Այս մասին Վճռաբեկ դատարանն իր մանրամասն դիրքորոշումն արտահայտել է 26.10.2006 թվականի թիվ 2-2128(Ա) որոշմամբ (տես քաղաքացիական գործն ըստ «Հայկապ» բանկ ՓԲԸ-ի ժամանակավոր ադմինիստրացիայի ղեկավարի հայցի ընդդեմ Շահեն Բաբայանի՝ գումարի պահանջի մասին):

Վերը նշվածի հիման վրա` Վճռաբեկ դատարանը նպատակահարմար չի համարում կրկին անդրադառնալ նշված իրավական հարցի գնահատականին:

2) վճռաբեկ բողոքի երկրորդ, երրորդ և չորրորդ հիմքերին Վճռաբեկ դատարանը չի անդրադառնում, քանի որ Վերաքննիչ դատարանը գործը քննել և որոշում է կայացրել բողոք բերած անձի իրավունքների խախտմամբ, որի հետևանքով բողոք բերած անձի իրավական հիմնավորումները չեն հանդիսացել ստորադաս դատարանի քննության առարկա, հետևաբար, դրանք չեն քննարկվում Վճռաբեկ դատարանի կողմից:

Այսպիսով, վճռաբեկ բողոքի առաջին հիմքի առկայությունը բավարար է ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 227-րդ հոդվածի 2-րդ մասի 2-րդ կետի համաձայն, Վերաքննիչ դատարանի որոշումը բեկանելու համար:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 236-239-րդ հոդվածներով՝ Վճռաբեկ դատարանը

ՈՐՈՇԵՑ

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ քաղաքացիական վերաքննիչ դատարանի 26.07.2007 թվականի որոշումը և գործն ուղարկել նույն դատարան՝ այլ կազմով նոր քննության:

2. Սույն որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:

Նախագահող՝	Ա. Մկրտումյան
Դատավորներ՝	Վ. Աբելյան
	Ս. Անտոնյան
	Է. Հայրիյան
	Ս. Սարգսյան