Գլխավոր տեղեկություն
Տիպ
Որոշում
Ակտի տիպ
Հիմնական ակտ (10.10.2007-մինչ օրս)
Կարգավիճակ
Գործում է
Սկզբնաղբյուր
ՀՀՊՏ 2007.11.14/55(579)
Ընդունող մարմին
Վճռաբեկ դատարան
Ընդունման ամսաթիվ
10.10.2007
Ստորագրող մարմին
Նախագահող
Ստորագրման ամսաթիվ
10.10.2007
Ուժի մեջ մտնելու ամսաթիվ
10.10.2007

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՎՃՌԱԲԵԿ ԴԱՏԱՐԱՆ

ՀՀ քաղաքացիական վերաքննիչ դատարանի վճիռ
Քաղաքացիական գործ թիվ 07-186/2007թ.

Քաղաքացիական գործ թիվ 3-1482 (ՎԴ)
2007 թ.

Նախագահող դատավոր՝ Տ. Սահակյան
դատավորներ՝

Ն. Հովսեփյան

Ա. Թումանյան

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ

ՀՀ վճռաբեկ դատարանի քաղաքացիական պալատը (այսուհետ` Վճռաբեկ դատարան)

 

նախագահությամբ`

Հ. Մանուկյանի

մասնակցությամբ դատավորներ`

Վ. Աբելյանի

Ս. Անտոնյանի

Ս. Գյուրջյանի

Ս. Սարգսյանի

 

2007 թվականի հոկտեմբերի 10-ին

 

դռնբաց դատական նիստում քննելով Լևոն Բաչաչյանի և Դավիթ Քարամյանի վճռաբեկ բողոքը ՀՀ քաղաքացիական վերաքննիչ դատարանի՝ (այսուհետ՝ Վերաքննիչ դատարան) 02.02.2007 թվականի թիվ 07-186/2007 քաղաքացիական գործով կայացված վճռի դեմ՝ ըստ Անահիտ Հովհաննիսյանի, Արմինե և Լիլիթ Բաչաչյանների հայցի ընդդեմ Լևոն Բաչաչյանի և Դավիթ Քարամյանի՝ ժառանգությունն ընդունած համարելու և ժառանգական գույքը ժառանգների մեջ բաժանելու պահանջի մասին, ըստ հակընդդեմ հայցի Լևոն Բաչաչյանի և Դավիթ Քարամյանի ընդդեմ Անահիտ Հովհաննիսյանի, Արմինե և Լիլիթ Բաչաչյանների՝ ժառանգության բաժանման կարգ սահմանելու կամ ժառանգների միջև ժառանգությունը բաժանելու պահանջի մասին,


ՊԱՐԶԵՑ

 

1. Գործի դատավարական նախապատմությունը.

 

Դիմելով դատարան՝ հայցվորներ Անահիտ Հովհաննիսյանը, Արմինե և Լիլիթ Բաչաչյանները պահանջել են ճանաչել Արմեն Բաչաչյանի ժառանգական գույքի նկատմամբ իրենց ժառանգական իրավունքը հետևյալ համամասնությամբ. Անահիտ Հովհաննիսյանին՝ 16%, Արմինե Բաչաչյանին՝ 6%, Լիլիթ Բաչաչյանին՝ 6%, Դավիթ Քարամյանին՝ 6%, Լևոն Բաչաչյանին՝ 6% բաժիններով:

Հակընդդեմ հայցով Լևոն Բաչաչյանը և Դավիթ Քարամյանը պահանջել են ժառանգության բաժանման կարգ սահմանել կամ ժառանգների միջև ժառանգությունը բաժանել հետևյալ կերպ՝ Անահիտ Հովհաննիսյանին 4%, Արմինե Բաչաչյանին 9%, Լիլիթ Բաչաչյանին 9%, Դավիթ Քարամյանին 9 %, Լևոն Բաչաչյանին 9%:

Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 04.07.2006 թվականի վճռով սկզբնական և հակընդդեմ հայցերը բավարարվել են մասնակիորեն: Վճռվել է Արմինե, Լիլիթ և Լևոն Բաչաչյաններին, Դավիթ Քարամյանին, Անահիտ Հովհաննիսյանին ճանաչել Երևանի Թումանյան փողոցի 35 շենքի թիվ 12 բնակարանի 2/5 մասի ժառանգությունն ընդունած ժառանգներ՝ նրանց յուրաքանչյուրին 2/25-րդ բաժիններով: Անվավեր է ճանաչվել ՀՀ Կենտրոն նոտարական տարածքի նոտար Ն.Սարգսյանի կողմից Դավիթ Քարամյանին և Լևոն Բաչաչյանին 21.03.2006 թվականին տրված ըստ օրենքի ժառանգության իրավունքի վկայագիրը:

ՀՀ քաղաքացիական վերաքննիչ դատարանի 02.02.2007 թվականի վճռով սկզբնական և հակընդդեմ հայցերը բավարարվել են մասնակիորեն: Վճռվել է Անահիտ Հովհաննիսյանին, Արմինե, Լիլիթ, Լևոն Բաչաչյաններին, Դավիթ Քարամյանին ճանաչել Երևանի Թումանյան փողոցի 35 շենքի թիվ 12 բնակարանի ժառանգությունն ընդունած ժառանգներ: Նրանցից Անահիտ Հովհաննիսյանին՝ 4/25-րդ, Արմինե Բաչաչյանին՝ 3/50-րդ, Լիլիթ Բաչաչյանին՝ 3/50-րդ, Լևոն Բաչաչյանին՝ 3/50-րդ, Դավիթ Քարամյանին՝ 3/50-րդ բաժիններով: Նույն վճռով անվավեր է ճանաչվել ՀՀ Կենտրոն նոտարական տարածքի նոտար Ն.Սարգսյանի կողմից Դավիթ Քարամյանին և Լևոն Բաչաչյանին 21.03.2006 թվականին տրված ըստ օրենքի ժառանգության իրավունքի վկայագիրը:

Սույն գործով վճռաբեկ բողոք են ներկայացրել սկզբնական հայցով պատասխանողներ և հակընդդեմ հայցով հայցվորներ Լևոն Բաչաչյանը և Դավիթ Քարամյանը:

Բողոք բերած անձինք պահանջել են բեկանել ՀՀ քաղաքացիական վերաքննիչ դատարանի 02.02.2007 թվականի վճիռը և օրինական ուժ տալ Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 04.07.2006 թվականի վճռին:

Վճռաբեկ բողոքին պատասխան չի ներկայացվել:

 

2. Վճռաբեկ բողոքի հիմքերը, փաստարկները և պահանջը.

 

Սույն վճռաբեկ բողոքը քննվում է հետևյալ հիմքերի սահմաններում՝ ներքոհիշյալ հիմնավորումներով.

1) դատարանը սխալ է մեկնաբանել ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 201-րդ, 1186-րդ, 1216-րդ և 1222-րդ, 1225-րդ հոդվածները, չի կիրառել նույն օրենսգրքի 1226-րդ հոդվածը, որը պետք է կիրառեր:

Բողոք բերած անձը նշված պնդումը պատճառաբանել է հետևյալ փաստարկով.

Դատարանը պատճառաբանել է, որ բնակարանը ձեռք է բերվել համատեղ ամուսնական կյանքի ընթացքում, ուստի և կողմերի միջև վիճելի բնակարանի 2/5 բաժինը պետք է բաժանվի հետևյալ կերպ. Անահիտ Հովհանիսյանին 1/10 մասը, որպես համատեղ ամուսնական կյանքի ընթացքում ձեռք բերված գույք նաև բնակարանի 3/50 բաժինը՝ որպես ըստ օրենքի ժառանգին հասանելիք բաժին, ընդհանուր՝ 4/25 մաս, իսկ Արմինե, Լիլիթ, Լևոն Բաչաչյաններին և Դավիթ Քարամյանին՝ 3/50:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 201-րդ հոդվածի համաձայն՝ ամուսնության ընթացքում ամուսինների ձեռք բերած գույքը նրանց համատեղ սեփականությունն է: Մինչև ամուսնությունն ամուսիններից յուրաքանչյուրի գույքը, ինչպես նաև ամուսնության ընթացքում ամուսիններից մեկի նվեր կամ ժառանգություն ստացած գույքը նրա սեփականությունն է: Այսինքն՝ ամուսինների համատեղ կյանքի ընթացքում ձեռք բերված ցանկացած գույք հանդիսանում է ամուսինների համատեղ սեփականությունը:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 172-րդ հոդվածի համաձայն՝ սեփականատեր ունեցող գույքի նկատմամբ դրա առուվաճառքի, փոխանակության, նվիրատվության պայմանագրի կամ գույքի օտարման այլ գործարքի հիման վրա սեփականության իրավունք կարող է ձեռք բերել այլ անձը: Քաղաքացու մահվան դեպքում նրան պատկանող գույքի նկատմամբ սեփականության իրավունքը ժառանգաբար՝ կտակին կամ օրենքին համապատասխան, անցնում է այլ անձանց:

Այսինքն՝ ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 172-րդ և 201-րդ հոդվածների 2-րդ կետերի իմաստով՝ համատեղ կյանքի ընթացքում ձեռք բերված՝ վեճի առարկա անշարժ գույքը հանդիսանում է նույն օրենսգրքի 172-րդ հոդվածի 6-րդ կետով և այլ իրական ակտերով ձեռք բերված գույք, իսկ տվյալ դեպքում ամուսինները օգտվել են տվյալ բնակարանի վարձակալի ընտանիքի անդամի իրավունքից և այդ նույն կարգավիճակով ստացել են բնակարանի իրենց բաժինները:

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի 1225-րդ հոդվածի 5-րդ կետի և 1226-րդ հոդվածի 3-րդ կետի համաձայն՝ Արմեն Բաչաչյանը հանդիսացել է իր հոր ժառանգությունն ընդունած ժառանգ, հետևաբար, Արմեն Բաչաչյանի ժառանգական զանգվածի մաս պետք է կազմի նաև Ենոք Բաչաչյանի 1/5 բաժնեմասը:

 

3. Վճռաբեկ բողոքի քննության համար նշանակություն ունեցող փաստերը.

 

Վճռաբեկ բողոքի քննության համար էական նշանակություն ունեն հետևյալ փաստերը՝

1) Արմեն Բաչաչյանը Ենոք Բաչաչյանի որդին է:

2) Լևոն Բաչաչյանը և Դավիթ Քարամյանը Արմեն Բաչաչյանի որդիներն են առաջին կնոջից:

3) Անահիտ Հովհաննիսյանը Արմեն Բաչաչյանի երկրորդ կինն է: Նրանց ամուսնությունը գրանցվել է 01.09.1987 թվականին: Արմինե և Լիլիթ Բաչաչյանները Արմեն Բաչաչյանի և Անահիտ Հովհաննիսյանի դուստրերն են:

4) Արմեն Բաչաչյանը հոր՝ Ենոք Բաչաչյանի մահից հետո 2003 թվականին հոր ժառանգությունը ընդունելու վերաբերյալ հայտարարություն է ներկայացրել նոտարին:

5) Հայցվորները Արմեն Բաչաչյանի մահից հետո բնակվել են վիճելի բնակարանում՝ փաստացի տիրապետելով այն:

6) Երևանի Թումանյան փողոցի 35 շենքի թիվ 12 բնակարանը ընդհանուր համատեղ սեփականության իրավունքով պատկանել է Ենոք, Արմեն, Արմինե, Լիլիթ Բաչաչյաններին և Անահիտ Հովհաննիսյանին: ՀՀ կառավարությանն առընթեր Անշարժ գույքի կադաստրի պետական կոմիտեի կողմից 15.12.2000 թվականին Երևանի Թումանյան փողոցի 35 շենքի թիվ 12 բնակարանի նկատմամբ նշված անձանց ունեցած համատեղ սեփականության իրավունքը պետական գրանցում է ստացել:

7) Ենոք Բաչաչյանը մահացել է 07.07.1997 թվականին: Նրա մահից հետո ժառանգ է հանդիսացել Արմեն Բաչաչյանը: Վերջինս ժառանգել է Երևանի Թումանյան փողոցի 35 շենքի թիվ 12 բնակարանի՝ Ենոք Բաչաչյանին պատկանող բաժինը, այսինքն՝ բնակարանի 1/5-րդ մասը:

8) Արմեն Բաչաչյանը մահացել է 30.07.2005 թվականին: Նրա մահվանից հետո ժառանգության են հրավիրվել և ժառանգությունն ընդունել են Արմինե, Լիլիթ Բաչաչյանները, Անահիտ Հովհաննիսյանը, ինչպես նաև Դավիթ Քարամյանը և Լևոն Բաչաչյանը:

9) Կենտրոն նոտարական տարածքի նոտարի կողմից Դավիթ Քարամյանին և Լևոն Բաչաչյանին 21.03.2006 թվականին տրվել է ըստ օրենքի ժառանգության իրավունքի վկայագիր, ըստ որի՝ ժառանգական գույքը բաղկացած է Երևանի Թումանյան փողոցի 35 շենքի թիվ 12 բնակարանի 1/5 բաժնից:

 

4. Վճռաբեկ դատարանի պատճառաբանությունները և եզրահանգումները.

 

Քննելով վճռաբեկ բողոքները նշված հիմքերի սահմաններում` Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ՝

1) բողոքն առաջին հիմքով հիմնավոր է մասնակիորեն՝ հետևյալ պատճառաբանությամբ.

ՀՀ քաղաքացիական օրենսգրքի (այսուհետ նաև՝ Օրենսգիրք) 201-րդ հոդվածի 1-ին մասի համաձայն՝ ամուսնության ընթացքում ամուսինների ձեռք բերած գույքը նրանց համատեղ սեփականությունն է, եթե այլ բան նախատեսված չէ նրանց միջև կնքված պայմանագրով, իսկ նույն հոդվածի 2-րդ մասի համաձայն՝ մինչև ամուսնությունն ամուսիններից յուրաքանչյուրի գույքը, ինչպես նաև ամուսնության ընթացքում ամուսիններից մեկի նվեր կամ ժառանգություն ստացած գույքը նրա սեփականությունն է:

Համաձայն Օրենսգրքի 1186-րդ հոդվածի 1-ին մասի՝ ժառանգության զանգվածի մեջ է մտնում ժառանգության բացման օրը ժառանգատուին պատկանող գույքը՝ ներառյալ դրամը, արժեթղթերը, գույքային իրավունքները և պարտականությունները:

Օրենսգրքի 1226-րդ հոդվածի 1-ին և 3-րդ կետերի համաձայն՝ ժառանգությունն ընդունվում է ժառանգությունն ընդունելու կամ ժառանգության իրավունքի վկայական ստանալու մասին ժառանգի դիմումը ժառանգության բացման վայրի նոտարին հանձնելով: Եթե այլ բան ապացուցված չէ, ապա ժառանգությունը ժառանգի կողմից ընդունված է համարվում, երբ նա սկսում է փաստացի տիրապետել կամ կառավարել ժառանգական գույքը:

Սույն քաղաքացիական գործի փաստերի համաձայն՝ Ենոք Բաչաչյանի որդին՝ Արմեն Բաչաչյանը ընդունել է հոր ժառանգությունը՝ վիճելի բնակարանի 1/5 մասը, ինչի արդյունքում վերջինիս բաժինն ընդհանուր գույքում դարձել է 2/5: Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Արմեն Բաչաչյանի մահից հետո նրա բաժինը՝ 2/5 մասը, հավասար բաժիններով անցել է նրա կնոջը և երեխաներին՝ Անահիտ Հովհաննիսյանին, Արմինե, Լիլիթ, Լևոն Բաչաչյաններին, Դավիթ Քարամյանին՝ յուրաքանչյուրին 2/25 բաժնեմասով:

Հետևաբար, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Դավիթ Քարամյանին և Լևոն Բաչաչյանին 21.03.2006 թվականին Կենտրոն նոտարական տարածքի նոտար Ն.Սարգսյանի կողմից տրված վկայագիրը ենթակա է անվավեր ճանաչման:

ՀՀ քաղացիական օրենսգրքի 1216-րդ հոդվածը ՀՀ քաղաքացիական գործերով վերաքննիչ դատարանի կողմից չի խախտվել, քանի որ վերջինս ճիշտ է որոշել ժառանգների կազմը:

Այսպիսով, բողոքում նշված հիմքի առկայությունը, ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 226-րդ հոդվածի համաձայն, ՀՀ քաղաքացիական վերաքննիչ դատարանի վճիռը բեկանելու բավարար հիմք է հանդիսանում:

Միաժամանակ, Վճռաբեկ դատարանը գտնում է, որ Երևանի Կենտրոն և Նորք- Մարաշ համայնքների առաջին ատյանի դատարանը սույն գործով յուրաքանչյուր ապացույց գնահատել է գործում եղած բոլոր ապացույցների բազմակողմանի, լրիվ և օբյեկտիվ հետազոտության վրա հիմնված ներքին համոզմամբ և 04.07.2006 թվականին կայացրել է հիմնավորված և օրինական վճիռ: Հետևաբար, ելնելով դատական քննության արդյունավետության սկզբունքից՝ Վճռաբեկ դատարանը սույն գործով հարկ է համարում կիրառել ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 236-րդ հոդվածի 1-ին մասի 6-րդ կետով սահմանված՝ առաջին ատյանի դատարանի դատական ակտին օրինական ուժ տալու լիազորությունը, քանի որ առաջին ատյանի դատարանի կողմից սույն գործով կայացված հիմնավոր և օրինական վճռի առկայության պայմաններում բացակայում է գործի նոր քննության անհրաժեշտությունը:

Այսպիսով, Վճռաբեկ դատարանը սույն վճռաբեկ բողոքի հիմքը հիմնավոր է համարում և դրանց առկայությունը բավարար է դիտում ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 226-րդ հոդվածի ուժով Վերաքննիչ դատարանի 02.02.2007 թվականի վճիռն ամբողջությամբ բեկանելու և նույն գործով Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 04.07.2006 թվականի հիմնավորված և պատճառաբանված վճռին օրինական ուժ տալու համար:

Ելնելով վերոգրյալից և ղեկավարվելով ՀՀ քաղաքացիական դատավարության օրենսգրքի 236-239-րդ հոդվածներով՝ Վճռաբեկ դատարանը


ՈՐՈՇԵՑ

 

1. Վճռաբեկ բողոքը բավարարել: Բեկանել ՀՀ քաղաքացիական վերաքննիչ դատարանի 02.02.2007 թվականի վճիռն ամբողջությամբ և օրինական ուժ տալ Երևանի Կենտրոն և Նորք-Մարաշ համայնքների առաջին ատյանի դատարանի 04.07.2006 թվականի վճռին:

2. Սույն որոշումն օրինական ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից և ենթակա չէ բողոքարկման:

 

Նախագահող՝

Հ. Մանուկյան

Դատավորներ՝

Վ. Աբելյան

 

Ս. Անտոնյան

Ս. Գյուրջյան

 

Ս. Սարգսյան