«Գրանցված է»
ՀՀ արդարադատության
նախարարության կողմից
11 սեպտեմբերի 2002 թ.
Պետական գրանցման թիվ 05002177

ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
 
ԿԵՆՏՐՈՆԱԿԱՆ ԸՆՏՐԱԿԱՆ ՀԱՆՁՆԱԺՈՂՈՎ

28 օգոստոսի 2002 թ. ք. Երևան

N 10/8-Ն

Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ

ԴԻՏՈՐԴԱԿԱՆ ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՆԵԼՈՒ ԿԱՐԳԸ ՀԱՍՏԱՏԵԼՈՒ ՄԱՍԻՆ

Ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության ընտրական օրենսգրքի 28-րդ հոդվածի 2-րդ կետով, ՀՀ կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը

ՈՐՈՇՈՒՄ Է.

1. Հաստատել դիտորդական առաքելություն իրականացնելու կարգը (կցվում է):

2. Սույն որոշումն ուժի մեջ մտնելու պահից ուժը կորցրած ճանաչել ԿԸՀ-ի 25.05.1999 թ. թիվ արձ. 25 կետ 1 «Դիտորդական առաքելություն իրականացնելու կարգը հաստատելու մասին» որոշումը:

Հայաստանի Հանրապետության կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահ`

Ա. Սահրադյան

Հավելված ՀՀ ԿԸՀ-ի 2002 թ. օգոստոսի 28-ի թիվ 10/8-Ն որոշման

Կ Ա Ր Գ

ԴԻՏՈՐԴԱԿԱՆ ԱՌԱՔԵԼՈՒԹՅՈՒՆ ԻՐԱԿԱՆԱՑՆԵԼՈՒ

I. Ընդհանուր դրույթներ

1. Սույն կարգը սահմանում է Հայաստանի Հանրապետությունում ընտրությունների ժամանակ դիտորդական առաքելություն իրականացնող կազմակերպությունների և անձանց հավատարմագրման կարգը, իրավունքները, պարտականությունները, գործունեության երաշխիքները և լիազորությունների ժամկետները:

2. Հայաստանի Հանրապետությունում Հանրապետության Նախագահի, Ազգային ժողովի և տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների ժամանակ դիտորդական առաքելություն իրականացնելու իրավունք ունեն՝

1) միջազգային կազմակերպությունները.

2) օտարերկրյա պետությունների ներկայացուցիչները.

3) օտարերկրյա հասարակական այն կազմակերպությունները, որոնց կանոնադրական խնդիրները ներառում են ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցեր.

4) Հայաստանի Հանրապետության այն հասարակական կազմակերպությունները, որոնց կանոնադրական խնդիրները ներառում են ժողովրդավարության և մարդու իրավունքների պաշտպանության հարցեր:

Սույն կետի 1-3-րդ ենթակետերում նշված կազմակերպությունները և անձինք համարվում են միջազգային դիտորդներ, իսկ 4-րդ ենթակետում նշված կազմակերպությունները՝ տեղական դիտորդներ:

II. Օտարերկրյա ԵՎ տեղական դիտորդների հավատարմագրման կարգը

3. Սույն կարգի 2-րդ կետում նշված կազմակերպությունները և անձինք դիտորդական առաքելություն կարող են իրականացնել Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովում հավատարմագրվելուց հետո:

4. Հավատարմագրվելու համար դիմումները Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողով կարող են ներկայացվել ընտրությունները նշանակելու օրվանից հետո, բայց ոչ ուշ, քան քվեարկության օրվանից 10 օր առաջ:

5. Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը դիտորդական առաքելություն իրականացնելու հավատարմագիրը համապատասխան կազմակերպություններին է հանձնում դիմումն ստանալուց ոչ ուշ, քան 7 օր հետո:

6. ՀՀ հասարակական կազմակերպությունները դիմումին կից ներկայացնում են ՀՀ արդարադատության նախարարության կողմից տրված գրանցման վկայականի պատճենը և կազմակերպության կանոնադրությունը:

7. Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովում հավատարմագրվելուց հետո դիտորդների ներկայացված ցուցակի հիման վրա Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի քարտուղարը դիտորդին տալիս է համապատասխան վկայական (հայերեն լեզվով լրացված), իսկ Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովի նախագահը՝ օտարերկրյա դիտորդներին հայերեն և համապատասխանաբար անգլերեն կամ ռուսերեն լեզուներով լրացված վկայականներ։

8. Եթե դիտորդական առաքելություն իրականացնելու հայտ ներկայացրած կազմակերպությունների թվի մեծությունը կարող է տեխնիկական բարդություններ ստեղծել տեղամասային կենտրոնում քվեարկության և ձայների հաշվման համար, ապա առավելությունը տրվում է այն կազմակերպություններին, որոնք երաշխավորում են Հայաստանի Հանրապետության ամբողջ տարածքում դիտորդական առաքելություն իրականացնելը:

III. Դիտորդի իրավունքները ԵՎ պարտականությունները

9. Դիտորդն իրավունք ունի՝

- ներկա գտնվել ընտրական հանձնաժողովի նիստերին, իսկ քվեարկության ընթացքում՝ նաև տեղամասային կենտրոնում, յուրաքանչյուր միջազգային կազմակերպությունից երկու դիտորդ, իսկ յուրաքանչյուր ՀՀ հասարակական կազմակերպությունից՝ մեկական դիտորդ.

- համապետական ընտրությունների ժամանակ արտասահմանում՝ Հայաստանի Հանրապետության դիվանագիտական կամ հյուպատոսական ներկայացուցչություններում, կալանքի տակ պահելու լիազորություն ունեցող հաստատություններում և զինվորական մասերում կազմավորված տեղմասային կենտրոններում.

- անարգել ծանոթանալ ընտրական փաստաթղթերին, քվեաթերթիկների նմուշներին, ընտրական հանձնաժողովի որոշումներին, նիստերի արձանագրություններին, ստանալ դրանց պատճենները, կատարել քաղվածքներ.

- քվեարկության օրը հետևել ընտրական հանձնաժողովի աշխատանքներին: Դրանց վերաբերյալ հանձնաժողովի նախագահին ներկայացնել դիտողություններ և առաջարկություններ, որոնց կապակցությամբ վերջինս ձեռնարկում է անհրաժեշտ միջոցառումներ.

- հանդիպել թեկնածուների և ընտրողների հետ.

- անցկացնել մամլո ասուլիսներ և դիմել զանգվածային լրատվության միջոցներին՝ Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրությանը համապատասխան:

10. Դիտորդն իրավունք չունի

- աջակցել թեկնածուներին կամ կուսակցություններին.

- միջամտել ընտրական հանձնաժողովի աշխատանքներին.

- օգտագործել իր կարգավիճակը՝ ընտրությունների ընթացքին հետևելու հետ չառնչվող գործողությունների համար.

- դիտորդը կարող է արտահայտել իր կարծիքը հարցման դեպքում, սակայն չի կարող պահանջել կամ փորձել միջամտել ընտրական հանձնաժողովի որոշումների ընդունմանը:

11. Միջազգային իրավունքի նորմերի, Հայաստանի Հանրապետության օրենսդրության և սույն կանոնակարգի խախտման դեպքում Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովը իրավասու է հավատարմագրված դիտորդին զրկել դիտորդական առաքելություն իրականացնելու իրավունքից:

12. Դիտորդը ընտրությունների արդյունքների ամփոփման և ընթացքի մասին զեկուցագրերի կրկնօրինակները ուղարկում է Հայաստանի Հանրապետության Կենտրոնական ընտրական հանձնաժողովին, իսկ օտարերկրյա դիտորդը՝ նաև Արտաքին գործերի նախարարությանը:

IV. Դիտորդի գործունեության երաշխիքները

13. Դիտորդն իր գործունեության ընթացքում գտնվում է պետության պաշտպանվածության ներքո:

14. Դիտորդի գործունեության նյութական և ֆինանսական ապահովվածությունը կատարվում է դիտորդին ուղարկող կողմի կամ իր անձնական դրամական միջոցների հաշվին:

15. Սույն կարգի 9-րդ կետով նախատեսված իրավունքներն իրականացնելիս դիտորդին համապատասխան ընտրական հանձնաժողովները ցուցաբերում են անհրաժեշտ աջակցություն:

16. Դիտորդը դիտումներն իրականացնում է ինքնուրույն, անկախ և անկողմնակալ:

17. Դիտորդը չի կարող պատասխանատվության ենթարկվել ընտրությունների ընթացքի և արդյունքների ամփոփման վերաբերյալ իր գնահատականների և կարծիքների համար:

18. Դիտորդական առաքելություն իրականացնող անձանց լիազորությունները դադարեցվում են ընտրության ավարտից 10 օր հետո: