ԱՀԱԲԵԿՉՈՒԹՅԱՆ ԱՐԳԵԼՄԱՆ ՄԱՍԻՆ ԵՎՐՈՊԱԿԱՆ

  Կ Ո Ն Վ Ե Ն Ց Ի Ա

Եվրոպայի խորհրդի անդամ պետությունները` ներքոստորագրյալները,

հաշվի առնելով, որ Եվրոպայի խորհրդի նպատակն է հասնել ավելի մեծ միասնականության անդամ պետությունների միջև,

իրազեկ լինելով ահաբեկչության ակտերի աճի պատճառով ահագնացող անհանգստության մասին,

ցանկանալով արդյունավետ միջոցներ իրականացնել` ապահովելու, որ նման գործողություններ կատարողները չխուսափեն հետապնդումից և դատապարտումից,

համոզված լինելով, որ հանձնումը մասնավորապես այս արդյունքին հասնելու արդյունավետ միջոց է,

համաձայնեցին ներքոհիշյալի մասին.

Հոդված 1

Պայմանավորվող պետությունների միջև հանձնման նպատակով հետևյալ հանցագործությունները չեն կարող համարվել քաղաքական հանցագործություններ, քաղաքական հանցագործության հետ կապված հանցագործություններ կամ քաղաքական դրդապատճառներով հանցագործություններ.

ա/ «Օդանավերի բռնազավթման արգելման մասին» 1970թ. դեկտեմբերի 16-ին Հաագայում ստորագրված կոնվենցիայով նախատեսված հանցագործությունները,

բ/ «Քաղաքացիական ավիացիայի դեմ ապօրինի գործողությունների արգելման մասին» 1971թ. սեպտեմբերի 23-ին ստորագրված կոնվենցիայով նախատեսված հանցագործությունները,

գ/ լուրջ հանցագործություն, այդ թվում` հարձակում միջազգայնորեն պաշտպանվող անձանց, ներառյալ` դիվանագիտական գործակալների կյանքի, ֆիզիկական առողջության կամ ազատության վրա,

դ/  առևանգումը, պատանդ վերցնելը կամ լուրջ ապօրինի կալանավորում ներառող հանցագործությունը,

ե/  հանցագործություն ռումբի, պայթուցիկի, հրթիռի, ավտոմատ հրազենի կամ ռումբային ծանրոցի օգտագործմամբ, եթե այդ օգտագործումը վտանգ է պարունակում անձանց համար,

զ/  վերոհիշյալ հանցագործությունները կատարելու փորձը կամ դրանք կատարելու փորձ կատարող անձի հետ հանցակցելու փորձը:

Հոդված 2

1. Պայմանավորվող պետությունների միջև հանձնման նպատակով Պայմանավորվող պետությունը կարող է որոշել որպես քաղաքական հանցագործություններ, քաղաքական հանցագործության հետ կապված հանցագործություններ կամ քաղաքական դրդապատճառներով հանցագործություններ չհամարել բռնությամբ կատարված լուրջ հանցագործությունն ընդդեմ անձի կյանքի, ֆիզիկական առողջության կամ ազատության, բացառությամբ վերոհիշյալ 1-ին հոդվածով նախատեսվածների:

2. Նույնը վերաբերում է գույքի դեմ կատարված լուրջ հանցագործություններին, բացառությամբ 1-ին հոդվածով նախատեսվածների, եթե հանցագործությունը հավաքական վտանգ է առաջացրել անձանց համար:

3. Նույնը վերաբերում է վերոհիշյալ հանցագործությունները կատարելու փորձին կամ դրանք կատարելու փորձ կատարող անձի հետ հանցակցելու փորձին:

Հոդված 3

Պայմանավորվող պետությունների միջև հանձնման վերաբերյալ բոլոր պայմանագրերի և համաձայնագրերի, այդ թվում «Հանձնման մասին» Եվրոպական կոնվենցիայի դրույթները Պայմանավորվող պետությունների միջև փոփոխության են ենթարկվում այնքանով, որքանով անհամատեղելի են սույն Կոնվենցիային:

Հոդված 4

Սույն Կոնվենցիայի նպատակներից ելնելով և այնքանով, որքանով 1-ին կամ 2-րդ հոդվածում նշված իրավախախտումը չի թվարկվում որպես հանձնման ենթակա հանցագործություն Պայմանավորվող պետությունների միջև կնքված հանձնման վերաբերյալ կոնվենցիայով կամ պայմանագրով, այն համարվում է որպես այդպիսին` ներառված սույն Կոնվենցիայում:

Հոդված 5

Սույն Կոնվենցիայի որևէ դրույթ չի կարող մեկնաբանվել որպես հանձնելու պարտադրանք, եթե դիմում ստացող Պետությունը լուրջ հիմքեր ունի կարծելու, որ 1-ին կամ 2-րդ հոդվածներում թվարկված հանցագործության համար հանձնման վերաբերյալ դիմումը տրվել է` նպատակ ունենալով անձին հետապնդել կամ պատժել նրա մաշկի գույնի, կրոնի, ազգության կամ քաղաքական համոզմունքների համար, կամ որ անձի դիրքի նկատմամբ նախապաշարմունք կարող է լինել թվարկված պատճառներից որևէ մեկի առկայության հետևանքով:

Հոդված 6

1. Յուրաքանչյուր Պայմանավորվող պետություն պետք է ձեռնարկի այն միջոցառումները, որոնք անհրաժեշտ կլինեն տվյալ Պայմանավորվող պետության ենթադատությունը 1-ին հոդվածում թվարկված հանցագործությունների նկատմամբ տարածելու համար այն դեպքերում, երբ կասկածվող հանցագործը գտնվում է տվյալ Պայմանավորվող պետության տարածքում և այնտեղից չի հանձնվում մեկ այլ Պայմանավորվող պետության, որից ստացվել է դիմում, և որի ենթադատությունը հավասարապես գործում է Հայցվող պետության օրենսդրությանը զուգահեռ:

2. Սույն Կոնվենցիան չի բացառում ներպետական օրենսդրության համաձայն քրեական օրենսդրության կիրարկումը:

Հոդված 7

Պայմանավորվող պետությունը, որի տարածքում հայտնաբերվում է 1-ին հոդվածով նախատեսվող հանցագործություն կատարելու համար կասկածվող անձ, և որը ստացել է 6-րդ հոդվածի 1-ին կետի պայմաններին բավարարող հանձնման վերաբերյալ դիմում, անձին չհանձնելու դեպքում պարտավոր է առանց բացառությունների և անհապաղ կերպով գործը ներկայացնել իր իրավասու մարմիններին` գործով հետապնդում իրականացնելու համար: Այդ իրավասու մարմինները պարտավոր են իրենց որոշումը կայացնել նույն եղանակով, որով որոշում կկայացվեր տվյալ Պետության օրենսդրության համաձայն լուրջ հանցագործություն համարվող գործով:

Հոդված 8

1. Պայմանավորվող պետությունները պարտավոր են միմյանց ապահովել առավելագույնս փոխօգնություն քրեական գործերում` կապված 1-ին և 2-րդ հոդվածներով նախատեսված հանցագործություների վարույթների հետ: Քրեական գործերով փոխօգնության հետ կապված բոլոր դեպքերում գործում է Հայցվող պետության օրենսդրությունը: Այնուհանդերձ, սույն օգնությունը չի կարող մերժվել միայն այն հիմքով, թե գործը վերաբերում է քաղաքական հանցագործությանը, քաղաքական հանցագործության հետ կապված հանցագործությանը կամ քաղաքական դրդապատճառներով հանցագործությանը:

2. Սույն Կոնվենցիայի որևէ դրույթ չի կարող մեկնաբանվել որպես փոխօգնություն ցուցաբերելու պարտադիր պահանջ, եթե Հայցվող պետությունը լուրջ հիմքեր ունի կարծելու, որ փոխօգնության դիմումը 1-ին և 2-րդ հոդվածներով նախատեսվող հանցագործությունների առնչությամբ տրվել է` նպատակ ունենալով անձին հետապնդել կամ պատժել նրա մաշկի գույնի, կրոնի, ազգության կամ քաղաքական համոզմունքների համար, կամ որ անձի դիրքի նկատմամբ նախապաշարմունք կարող է լինել թվարկված պատճառներից մեկնումեկի առկայության հետևանքով:

3. Պայմանավորվող պետությունների միջև գործող քրեական գործերով փոխօգնության վերաբերյալ բոլոր պայմանագրերի և համաձայնագրերի, այդ թվում «Քրեական գործերով փոխադարձ օգնության մասին» եվրոպական կոնվենցիայի դրույթները փոփոխվում են Պետությունների միջև այնքանով, որքանով համատեղելի չեն սույն Կոնվենցիային:

Հոդված 9

1. Եվրոպայի խորհրդի «Հանցագործությունների հիմնախնդիրների Եվրոպական հանձնաժողովը» պետք է տեղեկացվի սույն Կոնվենցիայի կիրառման մասին:

2. Հանձնաժողովը պետք է անի այն ամենը, ինչը անհրաժեշտ է Կոնվենցիայի իրականացման արդյունքում առաջացող դժվարությունները բարեկամական կարգով լուծելու համար:

Հոդված 10

1. Սույն Կոնվենցիայի կիրառման կամ մեկնաբանման վերաբերյալ Պայմանավորվող պետությունների միջև ցանկացած վեճ, որը չի կարգավորվում 9-րդ հոդվածի 2-րդ կետի շրջանակներում, պետք է ներկայացվի արբիտրաժին: Յուրաքանչյուր Կողմ կարող է նշանակել մեկական դատավոր, և նշանակված երկու դատավորները միասին նշանակում են երրորդ դատավորին: Եթե արբիտրաժի դիմումն ստանալուց հետո երեք ամսվա ընթացքում Կողմերից որևէ մեկն իր դատավորին չի նշանակում, ապա վերջինս նշանակվում է մյուս Պետության դիմումի հիման վրա` Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի նախագահի կողմից: Եթե վերջինս վեճի մասնակից Կողմերից որևէ մեկի քաղաքացին է, ապա այս պարտականությունը կատարում է Դատարանի փոխնախագահը կամ, եթե փոխնախագահը վեճի մասնակից Կողմերից որևէ մեկի քաղաքացին է, Դատարանի առավել ավագ դատավորը, որը վեճի մասնակից Կողմերի քաղաքացի չէ: Նույն ընթացակարգը կիրառվում է այն դեպքում, երբ երկու դատավորները համաձայնության չեն գալիս երրորդ դատավորի ընտրության հարցում:

2. Արբիտրաժային դատարանը սահմանում է իր ընթացակարգը: Արբիտրաժային դատարանի որոշումները կայացվում են ձայների մեծամասնությամբ և ունեն վերջնական բնույթ:

Հոդված 11

1. Սույն Կոնվենցիան բաց կլինի Եվրոպայի խորհրդի անդամ պետությունների ստորագրման համար: Այն պետք է նաև վավերացվի, ընդունվի կամ հաստատվի: Վավերացման, ընդունման կամ հաստատման ակտերը պետք է ներկայացվեն ավանդապահին` Եվրոպայի խորհրդի Գլխավոր քարտուղարին:

2. Սույն Կոնվենցիան ուժի մեջ է մտնում այն վավերացնելու, ընդունելու կամ հաստատելու մասին երրորդ ակտը ավանդապահին ներկայացնելուց երեք ամիս հետո:

3. Հետագայում վավերացնող, ընդունող կամ հաստատող ստորագրող կողմ հանդիսացող Պետությունների նկատմամբ Կոնվենցիան ուժի մեջ է մտնում վավերացման, ընդունման կամ հաստատման ակտը ավանդապահին ներկայացնելուց երեք ամիս հետո:

Հոդված 12

1. Ստորագրելու կամ վավերացման, ընդունման կամ հաստատման մասին ակտն ավանդապահին ներկայացնելու պահին ցանկացած Պետություն կարող է մատնանշել այն տարածքը կամ տարածքները, որի/որոնց նկատմամբ գործելու է Կոնվենցիան:

2. Վավերացման, ընդունման կամ հաստատելու մասին ակտ ներկայացնելու պահին կամ դրանից հետո ցանկացած Պետություն կարող է Եվրոպայի խորհրդի Գլխավոր քարտուղարին ուղղվող հայտարարությամբ սույն Կոնվենցիայի գործողությունը տարածել այդ հայտարարության մեջ նշված ցանկացած այլ տարածքի կամ տարածքների նկատմամբ, որոնց միջազգային հարաբերությունների պատասխանատուն ինքն է, և որոնց անունից ինքը իրավասու է հանձնառություններ վերցնել:

3. Նախորդ դրույթի համաձայն տրվող հայտարարությունը կարելի է այդ հայտարարության մեջ նշվող տարածքի առնչությամբ չեղյալ հայտարարել` այդ մասին ծանուցում հղելով Եվրոպայի խորհրդի Գլխավոր քարտուղարին:  Չեղյալ հայտարարելն ուժի մեջ է մտնում անմիջապես կամ ծանուցման մեջ նշված ժամկետում:

Հոդված 13

1. Ստորագրելու կամ վավերացման, ընդունման կամ հաստատելու մասին ակտ ներկայացնելու պահին ցանկացած Պետություն կարող է հայտարարել, որ իրեն իրավունք է վերապահում հրաժարվելու 1-ին հոդվածով նախատեսված հանցագործության կապակցությամբ հանձնում կատարելուց, եթե հանցագործությունը համարում է քաղաքական բնույթի հանցագործություն, քաղաքական բնույթի հանցագործությանն  առնչվող հանցագործություն կամ քաղաքական դրդապատճառներով դրդված հանցագործություն` պայմանով, որ պարտավորություն է ստանձնում հանցագործության բնույթը գնահատելիս լրջորեն դիտարկել հանցագործության առանձնապես լուրջ մասերը, այդ թվում, որ`

ա/ հանցագործությունն առաջացրել է հավաքական վտանգ անձանց կյանքի, ֆիզիկական առողջության և ազատության համար, կամ

բ/ ազդել է իր դրդապատճառների հետ որևէ կապ չունեցող անձանց վրա, կամ

գ/ հանցագործությունը կատարելիս օգտագործվել են դաժան կամ բռնի միջոցներ:

2. Ցանկացած Պետություն կարող է մասամբ կամ ամբողջությամբ չեղյալ հայտարարել նախորդ կետի համաձայն կատարված վերապահումը կամ հայտարարությունը` նոր հայտարարություն ուղղելով Եվրոպայի խորհրդի Գլխավոր քարտուղարին. այն ուժի մեջ է մտնում վերջինիս ստանալու պահից:

3. Պետությունը, որը վերապահում է կատարել սույն հոդվածի 1-ին կետի համաձայն, չի կարող պահանջել, որ Կոնվենցիայի Կողմ որևէ այլ Պետություն հետևի Կոնվենցիայի 1-ին հոդվածին, սակայն կարող է պայմանական կամ մասնակի վերապահման դեպքում պահանջել, որ մյուս Պետությունը կիրառի խնդրո առարկա դրույթն այն մասով, ինչ պահանջող Պետությունն է տվյալ դրույթն ընդունել:

Հոդված 14

Ցանկացած Պայմանավորվող պետություն կարող է չեղյալ հայտարարել Կոնվենցիան` այդ մասին գրավոր ծանուցելով Եվրոպայի խորհրդի Գլխավոր քարտուղարին: Նման չեղյալ հայտարարումն ուժի մեջ է մտնում Գլխավոր քարտուղարին ծանուցումը տալուց հետո անմիջապես կամ ծանուցման մեջ նշված ժամկետում:

Հոդված 15

Սույն Կոնվենցիայի գործողությունը դադարում է այն Պայմանավորվող պետության նկատմամբ, որը դադարում է Եվրոպայի խորհրդի անդամ լինելուց կամ դուրս է գալիս Եվրոպայի խորհրդի անդամությունից:

Հոդված 16

Եվրոպայի խորհրդի Գլխավոր քարտուղարը պարտավոր է Եվրոպայի խորհրդի անդամ պետություններին ծանուցել.

ա/ ստորագրող կողմերի մասին,

բ/ Կոնվենցիայի վավերացման, ընդունման կամ հաստատման ակտ ստանալու մասին,

գ/  սույն Կոնվենցիայի 11-րդ հոդվածի համաձայն Կոնվենցիայի ուժի մեջ մտնելու օրվա մասին,

դ/  12-րդ հոդվածի համաձայն ստացված հայտարարությունների և ծանուցումների մասին,

ե/ 13-րդ հոդվածի 1-ին կետի համաձայն կատարված վերապահումների մասին,

զ/ 13-րդ հոդվածի 2-րդ կետի համաձայն կատարված վերապահումը հանելու մասին,

է/ 14-րդ հոդվածի համաձայն ստացված ծանուցումների և հրաժարումն ուժի մեջ մտնելու տարեթվի մասին,

ը/ 15-րդ հոդվածի համաձայն Կոնվենցիայի գործողությունը որևէ Պետության նկատմամբ դադարելու մասին:

Ի վկայություն վերոհիշյալի` ներքոստորագրյալները, համապատասխան ձևով լիազորված լինելով, ստորագրել են սույն Կոնվենցիան:

Կատարված է Ստրասբուրգ քաղաքում 1977թ. հունվարի 27-ին` անգլերեն և ֆրանսերեն երկու հավասարազոր տեքստերով, մեկ օրինակով, որոնք ի պահ են տրվում Եվրոպայի խորհրդի արխիվներին: Եվրոպայի խորհրդի Գլխավոր քարտուղարը վավերացված պատճենները կփոխանցի Կոնվենցիան ստորագրած բոլոր պետություններին:

*Կոնվենցիան Հայաստանի Հանրապետության համար ուժի մեջ է մտել 2004 թվականի հունիսի 24-ից: