ՀԱՆՈՒՆ ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ
ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՍԱՀՄԱՆԱԴՐԱԿԱՆ ԴԱՏԱՐԱՆԻ
Ո Ր Ո Շ ՈՒ Մ Ը
2002 ԹՎԱԿԱՆԻ ԱՊՐԻԼԻ 20-ԻՆ ԱԲՈՒ ԴԱԲԻՈՒՄ ՍՏՈՐԱԳՐՎԱԾ` ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ԵՎ ԱՐԱԲԱԿԱՆ ՄԻԱՑՅԱԼ ԷՄԻՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒԹՅԱՆ ՄԻՋԵՎ ՆԵՐԴՐՈՒՄՆԵՐԻ ԽՐԱԽՈՒՍՄԱՆ ԵՎ ՓՈԽԱԴԱՐՁԱԲԱՐ ՊԱՇՏՊԱՆՈՒԹՅԱՆ ՄԱՍԻՆ ՀԱՄԱՁԱՅՆԱԳՐՈՒՄ ԱՄՐԱԳՐՎԱԾ ՊԱՐՏԱՎՈՐՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ` ՀԱՅԱՍՏԱՆԻ ՀԱՆՐԱՊԵՏՈՒԹՅԱՆ ՍԱՀՄԱՆԱԴՐՈՒԹՅԱՆԸ ՀԱՄԱՊԱՏԱՍԽԱՆՈՒԹՅԱՆ ՀԱՐՑԸ ՈՐՈՇԵԼՈՒ ՎԵՐԱԲԵՐՅԱԼ ԳՈՐԾՈՎ
| Քաղ. Երևան |
24 սեպտեմբերի 2002 թ. |
Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանը, նախագահությամբ` սահմանադրական դատարանի նախագահ Գ. Հարությունյանի, կազմով` սահմանադրական դատարանի նախագահի տեղակալ Վ. Հովհաննիսյանի, սահմանադրական դատարանի անդամներ Ա. Գյուլումյանի, Ֆ. Թոխյանի, Հ. Նազարյանի, Ռ. Պապայանի, Վ. Պողոսյանի, Վ. Սահակյանի, Մ. Սևյանի,
մասնակցությամբ` Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի պաշտոնական ներկայացուցիչ` Հայաստանի Հանրապետության առևտրի և տնտեսական զարգացման նախարար Կ. Ճշմարիտյանի,
համաձայն Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 100 հոդվածի 2 կետի և 101 հոդվածի 1 կետի, «Սահմանադրական դատարանի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 5 հոդվածի 2 կետի, 25 հոդվածի 1 կետի և 56 հոդվածի,
դռնբաց նիստում քննեց «2002 թվականի ապրիլի 20-ին Աբու Դաբիում ստորագրված` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության և Արաբական Միացյալ Էմիրությունների կառավարության միջև ներդրումների խրախուսման և փոխադարձաբար պաշտպանության մասին համաձայնագրում ամրագրված պարտավորությունների` Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը համապատասխանության հարցը որոշելու վերաբերյալ» գործը:
Գործի քննության առիթը Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի` 09.09.02 թ. ՀՆ-1228 թվակիր դիմումն է սահմանադրական դատարան:
Լսելով սույն գործով զեկուցող` Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանի անդամ Ռ. Պապայանի հաղորդումը, Հայաստանի Հանրապետության Նախագահի ներկայացուցիչ Կ. Ճշմարիտյանի բացատրությունները, ուսումնասիրելով համաձայնագիրը և գործում առկա մյուս փաստաթղթերը, Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանը ՊԱՐԶԵՑ.
1. Համաձայնագիրն ստորագրվել է 2002 թ. ապրիլի 20-ին Աբու Դաբիում` երկու Կողմերի միջև տնտեսական համագործակցության զարգացման և ներդրողների համար բարենպաստ պայմաններ ստեղծելու նպատակով: Ներդրումների խրախուսման պարտավորությունը, ըստ համաձայնագրի, ներառում է բոլոր անհրաժեշտ թույլտվությունների, համաձայնությունների, արտոնագրերի և լիազորությունների տրամադրումը` ազգային օրենսդրությամբ նախատեսված ժամկետներում (2 հոդվածի 2-րդ կետ), Կողմերի տարածքներ անձնակազմի մուտք գործելու, այնտեղ գտնվելու և աշխատելու թույլատրումը (2 հոդվածի 4-րդ կետ), ներդրման հետ կապված ապրանքների և անձանց տեղափոխման դեպքում տրանսպորտային փոխադրումներն իրականացնելու հնարավորության ընձեռումը մյուս Կողմի ձեռնարկություններին (2 հոդվածի 5-րդ կետ), իր տարածքում մյուս Կողմի ներդրողների նկատմամբ արդար և հավասար ռեժիմի ապահովումը, ներդրումների «լիարժեք և հաստատուն պաշտպանության և ապահովության» երաշխավորումը` միջազգային իրավունքի սկզբունքների և համաձայնագրի դրույթների համաձայն (3 հոդվածի 1-ին կետ) և այլ դրույթներ, որոնք կոչված են հստակեցնելու փոխադարձ ներդրումներին առնչվող իրավական դաշտը:
Նախատեսված է վեճերի լուծման կարգը` ինչպես որոշակի ներդրումների կապակցությամբ, այնպես էլ Կողմերի միջև ծագած մեկնաբանական վեճերի առումով:
Համաձայնագրի գործողության ժամկետն է 15 տարի, նախատեսված են այն երկարաձգելու կամ դադարեցնելու, ինչպես նաև համաձայնագրում փոփոխություններ ու լրացումներ կատարելու հնարավորությունն ու կարգը:
Սահմանադրականության առումով հարկ է կարևորել խտրականության բացառումը, ներդրումների հանդեպ խոչընդոտների ստեղծման կամ պարտադիր պայմանների կիրառման մերժումը, ներդրողների պահանջով օրենքները և ենթաօրենսդրական ակտերը, դատական որոշումները հասանելի դարձնելու պահանջը (3 հոդվածի 1-2-րդ կետեր) և այլ պարտավորություններ: ՀՀ Սահմանադրության պահանջներին (հոդվ. 38) համահունչ է նաև ներդրողի համար նախատեսված իրավունքը` իր օրինական շահերի պաշտպանության նպատակով դիմելու «բոլոր այն մարմիններ, որոնք իրականացնում են դատական գործառույթներ» (3 հոդվածի 3-րդ կետ): Օտարման կամ դրան համազոր գործողությունների արգելքը զուգորդված է բացառությունների դեպքերում համարժեք փոխհատուցման պայմանների հստակ թվարկմամբ (6 հոդվածի 1-4-րդ կետեր), ինչը բխում է ՀՀ Սահմանադրության պահանջներից (հոդվ. 28): Միջազգային պայմանագրերով կամ ազգային օրենսդրությամբ ավելի բարենպաստ ռեժիմի սահմանման դեպքում, ըստ համաձայնագրի, իր նկատմամբ գերակայելու են նաև ազգային օրենքների համապատասխան դրույթները (11 հոդված): Ազգային օրենսդրության գերակայության մասին տվյալ վերապահությամբ վերացվում է մտավախությունն առ այն, որ համաձայնագրում ներդրումների օտարմանը վերաբերող հոդվածում բացակայում են բացառիկության հանգամանքը և հատուցման նախնական լինելու պայմանը: Համաձայնագրի դրույթները կվերաբերեն նաև այն ներդրումներին, որոնք իրականացվել են մինչ համաձայնագրի ուժի մեջ մտնելը (12 հոդվածի 1-ին կետ): Համաձայնագրին հետադարձ ուժ տալու այս դրույթը չի հակասում սահմանադրական այն տրամաբանությանը, որին հետևում է ՀՀ Սահմանադրության 42 հոդվածը, ըստ որի` հետադարձ ուժ չեն կարող ստանալ միայն «պատասխանատվություն սահմանող կամ [...] խստացնող» նորմերը: Թեպետ այս սահմանադրական դրույթը տեղադրված է քրեական պատասխանատվության համատեքստում, այնուհանդերձ, հուշում է, որ ՀՀ Սահմանադրությամբ չի բացառվում անձի վիճակը բարելավող նորմերին հետադարձ ուժ տալու հնարավորությունը, որպիսիք են համաձայնագրի էությունը կազմող նորմերը:
Ելնելով գործի քննության արդյունքներից և ղեկավարվելով Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 100 հոդվածի 2 կետով, 102 հոդվածի առաջին և երրորդ մասերով, «Սահմանադրական դատարանի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 5 հոդվածի 2 կետով, 67 և 68 հոդվածներով, Հայաստանի Հանրապետության սահմանադրական դատարանը ՈՐՈՇԵՑ.
1. 2002 թվականի ապրիլի 20-ին Աբու Դաբիում ստորագրված` Հայաստանի Հանրապետության կառավարության և Արաբական Միացյալ Էմիրությունների կառավարության միջև ներդրումների խրախուսման և փոխադարձաբար պաշտպանության մասին համաձայնագրում ամրագրված պարտավորությունները համապատասխանում են Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրությանը:
2. Հայաստանի Հանրապետության Սահմանադրության 102 հոդվածի երկրորդ մասի համաձայն սույն որոշումը վերջնական է, վերանայման ենթակա չէ, ուժի մեջ է մտնում հրապարակման պահից:
|
Հայաստանի Հանրապետության |
Գ. Հարությունյան |
|
|